Bibliotheeknieuws
Bibliotheeknieuws Informatieblad voor bibliotheekmedewerkers van de Erasmus Universiteit Rotterdam
1
Jaargang 13 nummer 4
Bibliotheeknieuws
In deze uitgave
2
Redactioneel
3
Dertig jaar UB
4
“Ik wilde niet stoppen�
6
Nieuwe dienstcommissie
8
International association of Law Libraries
10
Het meten van kwaliteit in de sociale en geesteswetenschappen
12
Vernieuwing IT studentwerkplekken
14
Nieuwjaarswens MT
16
Colophon
17
Jaargang 13 nummer 4
Redactioneel Alweer de laatste editie ‘Bibliotheeknieuws’ van dit jaar. Terugblikkend was 2011 een jaar van verandering: de tijdelijke entree, nieuwe look voor ‘Bibliotheeknieuws’, verruimde openingstijden en een reorganisatie. Deze kersteditie staat in het teken van beweging: twee medewerkers die met pensioen zijn, Gerard Mazee en Trudy Jansen, een nieuwe dienstcommissie, het bezoek van Rene Winter aan Maleisië.
Miranda de Bus Daarnaast is er aandacht voor het project ‘Vernieuwing IT studentwerkplekken’ en het meten van kwaliteit. Volgend jaar zal in het teken staan van ‘Impact’, in de breedste zin van het woord. Namens de redactie wens ik alle collega’s fijne feestdagen toe en een mooi 2012.
3
Bibliotheeknieuws
Foto´s: Arie Kers
Dertig jaar UB D e rtig ja a r geleden z ag d e UB er totaal anders uit dan nu. De grootste verandering is uiteraard de omschakeling van een door ‘papier’ gedomineerde omgeving, naar een ‘digitale’ werk- en leeromgeving al is dat nog niet volledig doorgevoerd. We koesteren nog zo’n vijfentwintig kilometer aan papier waarvan veel niet digitaal verkrijgbaar is en met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid ook nooit zal worden. Daar moeten we dus zuinig op zijn. In 1984 werd de uitleenadministratie geautomatiseerd. Centraal catalogiseren
4
vond al eerder plaats via ‘het’ GGC. De communicatie met die systemen verliep nog via zogenaamde ‘domme’ terminals. Dat waren toetsenborden met beeldschermen die realtime in verbinding stonden met de GGC in Den Haag of de bibliotheekcomputer in de UB. De toegang en functionaliteit waren daardoor nogal beperkt. Ook was er veel kennis van commando’s noodzakelijk aangezien ‘menugestuurd’ of ‘intuïtief’ werken nog niet mogelijk was. Vanaf 1986 deed, geleidelijk, de Personal Computer zijn intrede in de UB. Naar mijn mening heeft dat wel de allergrootste verandering teweeg gebracht in de UB
Jaargang 13 nummer 4 (en daarbuiten). De mogelijkheden in combinatie met lokale netwerken en internet zijn werkelijk gigantisch. Vergelijk dat maar eens met de beperkingen van kaartsystemen, typemachines, bonnetjes met carbonpapier ertussen, telefoon, telex en fax. Werkprocessen konden nu verregaand worden geëconomiseerd, de in- en externe communicatie kon op hoger niveau worden gebracht. De informeerbereidheid via het intranet in combinatie met de laagdrempelige mogelijkheden kennis te nemen van alles wat binnen en buiten de instelling speelt, zijn hiermee enorm toegenomen. Moest een onderzoeker, voor literatuur welke niet in de UB aanwezig was, voorheen schriftelijke verzoeken in duplo doen bij het ‘uitleenbureau’, nu kan dat met een druk op de knop op afstand via de Virtuele Balie of rechtsreeks met behulp van een IBL-account. Denk ook eens aan het gemak waarmee vergaderingen nu worden gepland of verzet met behulp van gekoppelde elektronische agenda’s. Vergelijk ook dat maar eens met de vele bel- en wandelsessies die daarvoor destijds nodig waren. Natuurlijk verliep niet alles zonder slag of stoot, maar voor de loop der dingen maakt dat niet zo veel uit. Voor degenen die alleen het heden kennen is het allemaal zeer vanzelfsprekend en wordt het niet als iets bijzonders gezien, wat het ook niet (meer) is. Het heden is nu referentiekader waaraan alles, zowel oud als nieuw wordt
afgemeten. Als het goed is blijven we kijken naar nieuwe verten, want de boel moet in beweging blijven om te kunnen blijven voldoen aan steeds hogere eisen van de academische gemeenschap. Een boeiend tijdvak om mee te hebben kunnen maken en aan te hebben mogen bijdragen. Gerard Mazee
5
Bibliotheeknieuws
“Ik wilde niet stoppen”
6
Foto: Ronald van den Heerik
Jaargang 13 nummer 4
Lindemarie Jongste Trudy Jansen (65) zag er ontzettend tegenop om met pensioen te gaan. Ze had het nog veel te veel naar haar zin op het secretariaat van de Universiteitsbibliotheek, waar ze al 32 jaar vijf ochtenden per week werkte. Naar eigen zeggen begonnen als ‘typegeit’ en in de loop der jaren uitgegroeid tot allrounder. In de afgelopen maanden probeerde ze niet teveel te denken aan 1 december, de dag waarop ze voor het eerst niet meer samen met haar man Henk – die ook in de UB werkt – vanuit Schiebroek naar Woudestein zou tuffen. Rationeel gezien heeft ze er vrede mee om te stoppen, omdat dat beter is voor haar gezondheid. Maar kijk je in haar hart, dan zal ze de bedrijvigheid en de fijne collega’s missen. Met de meiden onderling was het altijd zo gezellig, glimlacht ze. Trudy weet nog niet goed hoe ze die gapende leegte na haar pensioen gaat invullen. Gelukkig is december een feestmaand.
Op de kerstborrel van de UB is ze bijvoorbeeld van de partij om even bij te beppen met haar oud-collega’s. Ze kijkt ook wel uit naar de vrijheid van haar pensioen. En mits haar rug dat toelaat, wil ze tijd maken voor vrijwilligerswerk - liefst administratief, want daar is ze nu eenmaal goed in. En stiekem droomt Trudy al van het moment waarop ze met haar man nog vaker naar Engeland kan gaan, hun favoriete vakantieland. Sinds 1978 maakten ze jaarlijks een paar keer de oversteek. Over twee jaar mag ook hij met pensioen. Bewonder Trudy´s afscheid in de Erasmus Magazine!
KERSTSPECIAL
15 december 2011 | 27
Gestopt met… werken
7
Bibliotheeknieuws
Nieuwe dienstcommissie
8
Zoals bekend is er in de afgelopen periode gelegenheid geweest tot kandidaatstelling voor de nieuwe zittingsperiode van de Dienstcommissie.
ingediende kandidaten worden geacht direct verkozen te zijn.
Voor de vijf zetels van de Dienstcommissie van de UB hebben zich vier medewerkers kandidaat gesteld. Derhalve zullen er geen verkiezingen worden gehouden. De
Debby Mudde Teun Potjewijd Erica Schanstra Elsa Ameida Valente
De nieuwe DC zal per 1 januari 2012 bestaan uit:
Jaargang 13 nummer 4
Wat zijn jouw beweegredenen om zitting te nemen in de dienstcommissie en wat zijn je verwachtingen de komende periode? Debby: ‘Ik vind het belangrijk dat een dermate grote afdeling als Documentlevering vertegenwoordigd wordt in de Dienstcommissie. Ook al gaan het komende jaar de afdelingen behoorlijk veranderen. Wat overigens niet wil zeggen, dat ik alleen voor mijn eigen afdeling plaats neem in de Dienstcommissie. Voor 2012 verwacht ik dat wij verder gaan waar de huidige Dienstcommissie nu stopt, namelijk de reorganisatie. Het zal lastig genoeg zijn om halverwege het proces als nieuwe Dienstcommissie hiermee verder te gaan en dit goed af te ronden. En zodra de veranderingen doorgevoerd worden, blijven nagaan of alles correct verloopt.’ Teun: ‘Beweegredenen zijn de onderwerpen die op dit moment spelen: de reorganisatie van de UB en die van SCC-ICT. Die laatste zal niet alleen gevolgen hebben voor de afdeling I&A maar ook voor de rest van de UB. Daarnaast lijkt het me voor de komende zittingsperiode een uitdaging om te bewerkstelligen dat we de volgende keer niet alleen weer een volledig bezetting van de
Dienstcommissie hebben, maar liefst ook verkiezingen kunnen houden.’ Elsa: ‘Ik wil graag meer voor mijn organisatie en collega’s betekenen en daarom heb ik besloten toe te treden als lid van de dienstcommissie. Daarnaast is het meepraten over procedures en het sturen van projecten zoals de BV 2013 voor mij interessant en leerzaam en goed voor mijn zelfontwikkeling. Vanaf 2012 hoop ik hiermee meer inzicht te krijgen in de complexiteit van de organisatie van de Erasmus Universiteit.’ Erica: ‘Ik heb al een aantal jaren zitting in de Dienstcommissie. Een reden om mijn termijn te verlengen is dat de reorganisatie nog niet rond is; ik vind het belangrijk dat de Dienstcommissie daarbij heel nauw betrokken is, en dat er sprake is van continuïteit. Verder is het van belang dat het GOS, en straks het LLC, een vertegenwoordiging heeft in de Dienstcommissie. Tenslotte vind ik het voor mezelf ook heel leerzaam. Het wordt een interessant jaar met alle veranderingen die op stapel staan!’.
9
Bibliotheeknieuws
International Association of Law Libraries: 30th Annual Course on International Law and Legal Information. De conferentie vond plaats van 4 – 9 december 2011 in het Auditorium Tun Mohamed Suffian, van de Juridische faculteit van de Universiteit van Maleisië en had als thema: Dynamics of Malaysian Law in the Global World. In de zeer interessante lezingen, van de sprekers van zeer hoog academisch niveau, werd ingegaan op de historische context van het Maleisische gewoonterecht , de regelgeving onder het Brits koloniaal bewind en de invloed op het huidig juridisch systeem. Het huidig rechtssysteem laat zich het best kenmerken door een volledig mengeling van het ‘adatrecht’, het Angelsaksisch rechtssysteem (Common Law) en het Islamitisch recht. Maleisië is een multiculturele samenleving. Het grootste deel van de bevolking is van Maleisische afkomst. Er zijn echter ook veel personen van Chinese en Indiase afkomst. Meer dan 60 % is moslim, de overige zijn christenen, boeddhisten en hindoes. De Federatie van Maleisië omvat het schiereiland Maleisië (omvattend 11 staten en 3 federale gebieden), en de
10
staten Sabah en Sarawak in Borneo. Het rechtssysteem is even ingewikkeld als de staatsinrichting. Maleisië hanteert het common law systeem voor zover het niet- familiezaken betreft in staten met een voornamelijk Islamitische samenstelling van de bevolking. In deze staten wordt de Sharia als rechtssysteem gebruikt. De Sharia is echter alleen van toepassing op moslims. In de rechtsbetrekkingen met niet-moslims is common law echter weer gebruikelijk. De rechtsgang is ook tamelijk ingewikkeld. Er zijn gewone rechtbanken, islamitische rechtbanken, gerechtshoven per staat, High Courts per staat, Federale rechtbanken, Federale Gerechtshoven en een Federal Supreme Court. Op dit congres werd ook aandacht besteed aan de rechtspositie van de minderheden en de academische vrijheid van meningsuiting. Er werd door de sprekers enige twijfel uitgesproken in hoeverre genoemde rechten wel werden gewaarborgd. Maleisië kent een grote biodiversiteit en heeft het Verdrag inzake
Jaargang 13 nummer 4
Rene Winter Biodiversiteit ondertekend. Er bestaan evenwel twijfels over de implementatie van dit verdrag in Maleisië. Het was al met al een zeer boeiende conferentie en zeer zeker het lange reizen waard. Er was ook ruimte om Kuala Lumpur nader te bekijken; met name Chinatown was de moeite van het bezoeken waard. Kuala Lumpur is een zeer drukke stad. Om de stad te ontlasten heeft de regering in de jaren tachtig van de vorige eeuw besloten om een nieuwe stad te bouwen waarin de regering en de
daarbij behorende bestuursdiensten zouden zetelen. Deze stad “Putayaya” is in 6 jaar opgebouwd en was zeer zeker het bezoeken waard. Met name het nieuwe Paleis van Justitie is zeer indrukwekkend. De IALL conferentie was ook een uitgelezen mogelijkheid om te netwerken. Van deze gelegenheid werd door de deelnemers ook gebruik van gemaakt. De volgende conferentie is in Toronto. Ik kijk er al naar uit.
11
Bibliotheeknieuws
Het meten van kwaliteit in de sociale Bij het meten van kwaliteit en impact van wetenschappelijk onderzoek wordt vaak gebruik gemaakt van de databanken Web of Science en/of Scopus. Daarin wordt bijvoorbeeld gekeken hoe vaak een artikel geciteerd is in andere artikelen. Dit werkt goed voor de natuur- en biomedische vakgebieden. Voor de geestes- en sociale wetenschappen, dus vrijwel alle vakgebieden op Woudestein, is het gebruik Web of Science en Scopus echter nadelig. Onderzoekers in die vakgebieden hebben een ander publicatiegedrag: hun artikelen in niet-Engelstalige tijdschriften en (hoofdstukken in) boeken worden in deze databanken vrijwel niet opgenomen.
En wat je niet kunt meten, telt vaak niet mee, zeker bij beleidsmakers en managers die graag simpele cijfers zien. Dat vraagt om actie, zeker nu ‘impact’ steeds belangrijker wordt bij het verdelen van financiële middelen voor onderzoek. In Vlaanderen wordt bijvoorbeeld een deel van de onderzoeksgelden verdeeld aan de hand van publicaties die vindbaar zijn in Web of Science. In Nederland is dit jaar het rapport ‘Kwaliteitsindicatoren voor onderzoek in de geesteswetenschappen’ gepubliceerd door de KNAW (een soortgelijk rapport voor de sociale wetenschappen is in de maak). In dit rapport stelt de commissie een systeem van kwaliteitsindicatoren voor, waarbij gekeken wordt naar output (bijvoorbeeld het aantal artikelen, boeken etc.), het gebruik van die output (zoals recensies of citaties) en blijken van wetenschappelijke of maatschappelijke erkenning (prijzen en subsidies). Zo kunnen onderzoekers onderling vergeleken worden. Een eerste stap is hiermee gezet, maar hoe nu verder? Deze vraag
12
Jaargang 13 nummer 4
en geesteswetenschappen Judith Gulpers stond centraal op de workshop op 25 november 2011. Uit de pilots naar aanleiding van het rapport, en de onderzoeken op de EUR waar de UB dit najaar bij betrokken was, blijkt in ieder geval dat bij de basis begonnen moet worden: een betrouwbaar en consequent overzicht van wat onderzoekers publiceren ontbreekt nu. Er is behoefte aan landelijke afspraken én controle over wat wel en wat niet ingevoerd wordt, bijvoorbeeld in METIS. Deze landelijke afspraken zijn er echter nog lang niet. In Vlaanderen is deze vervolgstap wel al gezet: daar werd in Antwerpen op 9 december 2011 de tweede versie van het Vlaams Academisch Bibliografisch Bestand (het VABB) gepresenteerd. Universiteiten leveren hun ‘academische bibliografie’ in; het Gezaghebbend Panel (prachtige naam! – bestaande uit 18 Vlaamse onderzoekers) beoordeelt vervolgens de tijdschriften, boektitels en uitgevers die in die lijsten voorkomen en bepaalt welke publicaties mogen meetellen en welke niet. Ook publicaties die niet in Web of Science voorkomen, krijgen zo een ‘kwaliteitsstempel’ en tellen via deze weg mee bij het verdelen van onderzoeksgeld.
Als een betrouwbare bibliografische databank beschikbaar is, die de productie van onderzoekers zichtbaar maakt, kan gewerkt worden aan een bibliometrische databank, die bruikbaar is voor de evaluatie van het onderzoek. Een andere volgende stap is een Europees bibliografisch bestand voor de sociale en geesteswetenschappen, een wens die in Antwerpen duidelijk uitgesproken werd. Daarin kan bijvoorbeeld zichtbaar gemaakt worden welke rol de sociale en geesteswetenschappen spelen in de ‘grand challenges’, zoals klimaatsverandering. Wat is de rol van de UB hierin? Tijdens beide bijeenkomsten werden universiteitsbibliotheken niet specifiek genoemd, maar als onafhankelijke partij, enigszins op afstand van de beleidsmakers, managers en onderzoekers, zouden wij een rol kunnen spelen bij het vormgeven van een bibliografisch bestand en de controle op de inhoud. Maar eerst moeten afspraken gemaakt worden door de onderzoekers zelf – wat definiëren zij kwaliteit en hoe willen ze dat meten?
13
Bibliotheeknieuws
Vernieuwing IT Studentenwerkplekken In december zijn we begonnen met het project “Vernieuwing IT Studentenwerkplekken”. Aanleiding was dat er zo’n 180 studenten PC’s moeten worden vernieuwd voor semester 2012/13. Daarbij kwam direct de vraag of we deze computers wel simpelweg moeten vervangen. Om meerdere redenen kan dat niet. Daarbij komt ook nog de vraag of de student dat wel wil. Wat is de ideale studieplek? Als IT afdeling denken we graag mee om deze studieplek te verwezenlijken. Maar dat kunnen we natuurlijk niet alleen. Daarom hebben we ook andere afdelingen ingeschakeld om te participeren in dit project, zoals natuurlijk het (bijna) nieuwe LLC. Het is de bedoeling om de juiste studieplekken met de juiste IT voorzieningen te ontwikkelen. Het is duidelijk dat er in de werkwijze van de student veel verandert. Meer en meer apps worden via de browser toegankelijk. Zo krijgen de studenten vanaf januari 2012 Office365 (Outlook etc. in de cloud, onderdeel project @ wEURk). Naast de browser zijn er ook
14
andere mogelijkheden om applicaties aan te bieden. Iedereen kent de manier wel waarop Apple dat doet met haar Apps-store. Met andere woorden, we zien een duidelijke verschuiving en willen daar graag op in spelen door de juiste voorzieningen te leveren voor onze studenten. Moeten we b.v. een aantal Quick Reference PC’s aanbieden met enkel een browser waar ze snel effe hun zaken kunnen regelen? We zijn inmiddels al een klein gebruikersonderzoek aan het voorbereiden dat begin volgend jaar uitgevoerd zal worden. Het project heeft veel raakvlakken met andere lopende projecten zoals Studielandschappen, Studieplekken Woudenstein, invoering WiFi EURbreed. Maar in het bijzonder vraagt onze aandacht het @wEURk project. Het is dan ook goed hier even iets over te zeggen. @wEURk valt onder BV2013 en voorziet in het beschikbaar stellen van een “universitaire desktop”. Er komt dus een desktop of beter gezegd een werkomgeving voor o.a. de studenten. Het principe dat men hanteert is “Any
Jaargang 13 nummer 4
Jos Westerbeke place, any time, any device”. Afgelopen jaar is daar al een soort blauwdruk voor gemaakt en dat komt er in het kort op neer dat er ingezet wordt op o.a. het aanbieden van Applicaties via Citrix. Dan krijgen we een soort App store waar b.v. Matlab en Eviews in zit. Dit is dan toegankelijk voor any device, van zwaargezicht PC tot smartphone. Binnen het project wordt rekening gehouden met al deze ontwikkelingen. En zo proberen we de nieuwe IT gerelateerde studenten werkplekken te bouwen voor de UB. Want uiteindelijk moeten we echt van de oude PC’s af, die geven te veel problemen en klachten.
Onze doelstelling is: Up-to-date duurzame studenten studieplekken in 2012 (met of zonder vaste PC) die beantwoorden aan de vraag van de studenten. De studieplekken zullen geschikt zijn voor “Het nieuwe werken” voor studenten, d.w.z. flexibel werken met of zonder eigen devices. Het project is op Livelink te vinden onder Projecten. Lees ons PID (Project Initiatie Document) eens zou ik zeggen...
15
Bibliotheeknieuws
Namens het MT wens ik alle medewerkers en iedereen die van dichtbij of verder af bij de UB betrokken is: Goede Koers in het Nieuwe Jaar! 2012 wordt een jaar van beweging. Evenals de SSC’s richt de UB zich volgend jaar geheel op haar doelgroepen: studenten, docenten en onderzoekers. Dat doen wij in een nieuwe, beter op haar taken toegespitste organisatie. Maar eerst nog: geniet van de komende feestelijke dagen, Paul Soetaert
Overzicht Bijzondere beloningen 2011 Mw. E.M. de Almeida Valente Mw. N.M. van Asperen Mw. M.A.R.R. Barreto- Pereira Dhr. R. Brabers Mw. A.J.C. Drenthe Mw. M.A. van Duin- Zijlstra Mw. A.J. Gidding Dhr.. G. Goris Mw. J.G. Gulpers Dhr. A. ten Hooven Dhr. H. Jansen Mw. J.H.G. Jetten- Zillekens Mw. R. Jongbloed
16
Mw. S.D. Kalicharan Dhr. E. Kamsteeg Mw. J.C. Kers Mw. F. van Kesteren- Ooms Mw. W.F. van der Kramer Dhr. G. Mazee Mw. D.F. Mudde Mw. E.J. Schanstra Mw. G. van Schrevendijk Mw. I. Slok Dhr. M.J. Verwijmeren Dhr. R.A. Walter Dhr. F. van der Zijde
Jaargang 13 nummer 4
Colofon Redactie: Miranda de Bus Florinda Domburg Debby Mudde Erica Schanstra RenĂŠ Verwijmeren Fotografie: Arie Kers Ronald van den Heerik Vormgeving: Renske Jongbloed Redactieadres: debus@ubib.eur.nl
December 2011 Jaargang 13, nummer 4
17