Limburgse primeur: uniport RATS-longoperaties
Multidisciplinaire aanpak bij hoofdpijn
Resultaten IVF-behandelingen
40% van de eerste cyclus IVF-behandelingen in het Fertiliteitscentrum ZOL-Jessa leidt tot een zwangerschap. Hiermee scoort Limburg opvallend hoger dan het Belgische gemiddelde van 35%. Ook bij een tweede tot vijfde cyclus ligt de slaagkans in Genk en Hasselt opmerkelijk hoger dan in de rest van het land.
Sinds 2013 werken Jessa en Ziekenhuis Oost-Limburg samen voor IVF-behandelingen onder de naam Fertiliteitscentrum ZOL-Jessa. Het integrale IVF-traject bestaat uit twee zorgprogramma’s: A en B. Programma A vindt in beide ziekenhuizen plaats. Het omvat de diagnose van het vruchtbaarheidsprobleem, de stimulering van de eicellen en de pick-up of weghaling van de eicellen. Programma B focust op de bevruchting of embryologie. Bijbehorende laboratoriumactiviteiten gebeuren in het IVF-labo van het ZOL.
“We zijn erg opgetogen met deze resultaten” zegt dr. Nathalie Dhont, beheerder van het IVF-labo in ZOL.
“Het toont aan dat de hyperprofessionele werking van ons labo vruchten afwerpt. Ons voortdurend in vraag stellen, doorgedreven kwaliteitscontroles en een zorgvuldige selectie van embryo’s zijn belangrijke factoren in het succes van een labo. Aan elk detail wordt gedacht en veel aandacht besteed. Met succes, nu we zwart op wit kunnen aantonen dat het Fertiliteitscentrum ZOL-Jessa een hogere zwangerschapskans per embryo biedt.”
In een provincie zonder universitair ziekenhuis blijft de B-activiteit (embryologie en invriezen van eicellen, zaadcellen en embryo’s) beperkt tot één locatie. Sinds de wetgever dit heeft bepaald, gebeurt dit voor Limburg in het ZOL. “De samenwerking tussen Jessa en ZOL verloopt uitstekend” vult dr. Sofie Hulsbosch, kliniekhoofd en fertiliteitsarts bij Jessa, aan: “Er is vaak overleg tussen de fertiliteitsartsen en Jessa-artsen gaan geregeld naar ZOL voor de terugplaatsing van embryo’s.”
Bovenstaande data zijn cumulatief en gelden voor de periode 2017-2020.
Een vijftigtal Jessa-medewerkers doet mee aan een onderzoek naar stress tijdens het werk. Dit in samenwerking met BioRICS, een bedrijf met wetenschappelijke achtergrond en expertise in het meten van lichamelijke reacties op dagelijkse omstandigheden.
Een Fitbit meet voortdurend de hartfrequentie en fysieke activiteit en maakt op basis daarvan een inschatting van stressmomenten, oplaadmomenten en momenten die energie kosten. De 50 deelnemers behoren allemaal tot de dienst cardiologie, maar bekleden verschillende functies. Het gaat van verzorgend personeel met nacht- en weekendshifts tot hun collega’s op kantoor.
De resultaten – die over enkele maanden concreet zijn – geven inzicht in zaken zoals burn-outgevoeligheid, werkdruk en ondersteuningsbehoefte. Bij een positief resultaat kan het project op grotere schaal uitgerold worden.
Longkanker is de belangrijkste kankergerelateerde doodsoorzaak in de Europese Unie. Toch besteedde het ‘Europe’s Beating Cancer Plan’ vorig jaar weinig aandacht aan dit onderwerp. Daarom publiceerde de Europese Commissie in september 2022 een herziene aanbeveling over kankerscreening. De screening van kankers op bevolkingsniveau wordt uitgebreid, ook met longkanker. Een stap in de goede richting.
Dr. Karin Pat is één van de schakels die meestrijdt om longkanker een meer prominente plek in het Europese plan te geven. Karin Pat is pneumoloog en kliniekhoofd respiratoire oncologie in Jessa. Eind 2022 zakte ze samen met twaalf andere experts uit het veld af naar het Europees Parlement. Daar zetelde ze als klinisch specialiste in een rondetafeldiscussie en nam ze deel aan het overleg rond dit thema. Dat resulteerde in het actieplan ‘Call to Action – Fighting lung cancer together as equals’. Dit plan werd op 7 december voorgesteld op het 4th Annual European Cancer Forum.
In Jessa zijn recent twee succesvolle chirurgische longingrepen met robotassistentie uitgevoerd. Dit is een Limburgse primeur. Met de hulp van de robot kan de chirurg nóg preciezer werken. Vooral bij complexe chirurgie is dit een meerwaarde.
Tot voor kort was uniport VATS(1) de standaardingreep in Jessa voor alle anatomische resecties bij longkanker(2)
Deze techniek onder videobegeleiding is minimaal invasief: de chirurgie wordt uitgevoerd met één enkele incisie. Zo’n ingreep zorgt doorgaans voor minder complicaties en een sneller herstel van de patiënt.
Onlangs zijn in Jessa twee longingrepen uitgevoerd met een nieuwe techniek: RATS(3).
Hierbij krijgt de chirurg assistentie van een robot. “Bij deze techniek brengen we bij de patiënt vijf incisies aan die de robotarmen een vlotte toegang tot de regio van de tumor bieden”, zegt dr. Bert Du Pont (thoracale heelkunde). “Robotassistentie laat ons toe veel preciezer te werken. Dat is met name bij complexe chirurgie een meerwaarde.”
Minimaal invasief én uiterst precies
Jessa biedt nu zowel uniport VATS als RATS aan bij longoperaties. Geen van beide chirurgische technieken is superieur; ze bieden allebei een vergelijkbare positieve ‘outcome’ voor de patiënt. Intussen is er ook een derde methode in de running: uniport RATS. Dit is
(1) Uniport VATS: VATS staat voor Video Assisted Thoracoscopic Surgery. Uniport geeft aan dat de ingreep via één toegangsweg verloopt (één incisie).
(2) Van het type NSCLC: Non-Small Cell Lung Cancer
(3) RATS: Robot Assisted Thoracoscopic Surgery
een robotgeassisteerde ingreep via één enkele incisie. “Deze techniek bevindt zich nog in een experimenteel stadium”, legt Bert Du Pont uit. “Na verloop van tijd zal uniport RATS ook ingeburgerd raken. Het biedt het beste van twee werelden: minimaal invasief en uiterst precies. Als deze uniport RATS de experimentele fase ontgroeid is, hebben we met de andere technieken al expertise opgebouwd om hier vlot op in te spelen.”
Jessa beschikt over twee Da Vinci-operatierobots. Deze geavanceerde chirurgische apparatuur wordt ook ingezet bij andere specialismen, zoals abdominale heelkunde en urologie.
Is duursport goed voor het hart of is te intensieve fysieke inspanning net een risico? Die vraag leeft al een tijdje binnen de sportcardiologie. De Master@Heart-studie die Jessa, UZ Antwerpen en UZ Leuven in 2018 lanceerden, leverde alvast een verrassend resultaat op. Daaruit blijkt dat duursporters die sinds hun jeugd minstens 10 uur per week trainen meer verkalking van de kransslagaders en vaker ernstige vernauwingen vertonen.
Is dat een reden om minder te sporten? Integendeel! Sporters hebben minder aantasting van de kransslagaders dan mensen met een ongezonde levensstijl. De studie bevestigt bovendien dat 150 minuten actieve beweging al gezondheidsvoordeel oplevert.
Master@Heart gaat nu verder op zoek naar de effecten van kransslagadervernauwing op lange termijn. De eerste resultaten werden voorgesteld op 6 maart tijdens het congres van de American College of Cardiology in New Orleans.
11 800 000
Jessa maakt een budget van 11 800 000 euro vrij als onderdeel van een ambitieus investeringsprogramma.
In 2023 investeren we fors in nieuwe patiëntmonitoring op alle kritieke diensten. We vervangen de verouderde dialysetoestellen én vernieuwen de operatiezaal met C-bogen en innovatieve operatiemicroscopen. Daarnaast schaffen we een nieuw CT-toestel aan en automatiseren we ons laboratorium verder; meer specifiek in het kader van genetische sequencing.
“150 minuten actieve beweging levert al gezondheidsvoordeel op.”
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt
HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 50, jessalinea@jessazh.be in samenwerking met ZINNIG
DRUKWERK: Chapo www.jessazh.be info@jessazh.be
www.facebook.com/jessaziekenhuis
www.twitter.com/jessaziekenhuis
Gescand 2
24 Liaison Geriatrie
Edito 7
Het vragenkabinet 26
Dossier: Zorg van morgen 8 Jessa & Wetenschap 12
16 20 22
Nieuwe artsen Eerste zorgpad van ziekenhuisnetwerk Andreaz
Rectumchirurgie 29
32 34 Handige telefoonnummers 35 �essaLinea nr. 43
Multidisciplinair Pijncentrum begeleidt mensen met hoofdpijn
Nieuwe expertise voor ziekenhuisapotheek 30
Sinds 25 mei 2018 zijn de nieuwe privacyregels van kracht. Je krijgt daarom de mogelijkheid om aan te geven dat je dit magazine enkel nog digitaal wenst te ontvangen. Vraag dit aan via de (gratis) app ‘Quick Scan’. Scan met je smartphone deze QR-code, je komt meteen op de juiste plek terecht.
Op 16 februari keurde de Vlaamse regering het Regionaal Zorgstrategisch Plan van ziekenhuisnetwerk Andreaz goed. Een belangrijke mijlpaal in de samenwerking tussen de vier Limburgse partnerziekenhuizen met het oog op de toekomstige organisatie van de verschillende zorgdisciplines in onze regio.
Enige tijd later gaf de overheid ook groen licht voor het Jessa Zorgstrategisch Plan. Dat is geënt op de overkoepelende aanpak en een cruciale stap voor de goedkeuring van het bouwdossier rond ons zorgpark.
Globaal streven beide plannen naar professionele, vriendelijke en kwaliteitsvolle zorg. Dat vertaalt zich concreet in een holistische visie waarin de patiënt behandeld wordt als volwaardige partner. Een belangrijke actor in zijn eigen zorgtraject. Een zorgplanner in se, die – met de hulp van een naaste, vertrouwenspersoon en/of vertegenwoordiger –meebeslist over zijn of haar verzorgingsproces. De federale overheid legde hiervoor de krijtlijnen vast in een nieuwe versie van de wet patiëntenrechten. Alles draait in
het wetsvoorstel om patient empowerment met het levensdoel en de draagkracht van de patiënt als uitgangspunten. Er is ook heel veel aandacht voor heldere communicatie en correcte informatieverstrekking. Ook de recente kwaliteitswet spreekt over individuele zorg ‘op maat’, rekening houdend met de globale fysische, psychische en sociale context van de patiënt.
Kortom: vanuit het principe van gelijkwaardigheid gaat de almaar mondigere patiënt in interactie met de zorgverstrekkers. Die krijgen daardoor een nog meer uitdagende en belangrijke rapporteringstaak binnen een zorgvuldig bijgehouden medisch dossier …
“Streven naar professionele, vriendelijke en kwaliteitsvolle zorg.”
Wat zijn de uitdagingen en mogelijkheden in de zorg van morgen? Huisarts dr. Jente Blokken en cardioloog dr. Jan Stassen delen hun ervaringen en inzichten over preventie, teamwork, digital health en de uitwisseling van medische data.
Dr. Jan Stassen is cardioloog sinds 2020. In september 2022 voegde hij zich bij het team van het Hartcentrum Hasselt. Hij spitst zich toe op acuut en chronisch hartfalen, cardiale beeldvorming, kleplijden en echocardiografische begeleiding van structurele interventies.
Zorg wordt voortdurend complexer. Dat is onder meer een gevolg van de toenemende veroudering en diverse vormen van co- en multimorbiditeit. Artsen benaderen de patiënt almaar vaker op een holistische wijze. De multidisciplinaire aanpak groeit dan ook exponentieel.
Jan Stassen: “Nog meer dan vandaag zal de patiënt morgen behandeld worden vanuit een team medische en paramedische specialisten. De huisartsen spelen hierin een belangrijke rol. Zij kennen hun patiënten het beste. Ze zijn doorgaans het meest op de hoogte van hun leefgewoonten, sociale achtergrond of specifieke problemen. Dit kan uiterst belangrijke informatie opleveren bij de planning en keuze van een cardiale interventie. Ook de rol van de verpleegkundigen is vandaag cruciaal. Vaak zijn zij net gespecialiseerd in een bepaald medisch domein. Ze zijn –net zoals kinesitherapeuten, psychologen en diëtisten – volwaardige overlegpartners in het medische team. De tijd dat de arts instructies gaf en de verpleegkundige alleen maar uitvoerde, ligt wat mij betreft ver achter ons.”
Jente Blokken: “Klopt. In onze groepspraktijk werkt ook een verpleegkundige. Ze is een gigantische ondersteuning. Bijvoorbeeld voor een bloedafname, een ecg of het toedienen van een vaccin. Het stroomlijnt handelingen die onder preventie vallen en het laat mij als huisarts toe om nog meer met het essentiële probleem van de patiënt bezig te zijn. Het inschattingsvermogen en het toepassen van de eerste zorgen leiden ertoe dat we patiënten met een dringend medisch probleem sneller kunnen helpen. Ik ben ervan overtuigd dat elke huisartsenpraktijk in de toekomst niet zonder een verpleegkundige kan. PXL is één van de hogescholen die al een postgraduaat ‘Praktijkverpleegkundige in de huisartsenpraktijk’ aanbiedt.”
Een belangrijke rol bij de samenwerking in de medische wereld is de uitwisseling van informatie. Artsen hebben hiervoor, zowel in het ziekenhuis als in een privépraktijk, diverse platformen ter beschikking. Denk maar aan Sumehr, het GMD en nexuzhealth.
patiënt, zodat de huisarts bijvoorbeeld kan checken of een voorschrift effectief is afgehaald. De huisarts kan vandaag niet zien welke voorschriften openstaan of gemaakt werden door een andere arts. De patiënt vraagt hier wel dagelijks naar.”
“De artsenlijnen laten een directe en snelle communicatie met de specialist toe. Ik verwacht dat ook de digitalisering van de verwijsbrieven ervoor kan zorgen dat er geen waardevolle informatie over de klinische en sociale context verloren gaat. We merken vandaag dat de enveloppe niet altijd bij de juiste zorgverlener terechtkomt.”
Jan Stassen: “Ja, de symposia zijn een grote troef. De cardiologen organiseren er jaarlijks ook een. We geven dan een update van de ontwikkelingen in ons vakgebied. Ook de plaatselijke LOK’s (lokale kwaliteitsgroep, n.v.d.r.) bieden de mogelijkheid om informatie met de huisartsen te delen en om elkaar te ontmoeten. In een ideale wereld hebben we dagelijks contact met elkaar. Maar dat kan, vooral door die altijd overvolle agenda’s, jammer genoeg niet. Dankzij onze artsenlijn zijn we wel altijd beschikbaar om dringende adviezen te geven.”
Jente Blokken: “Deze platformen werken op zich wel goed, maar je vindt zelden of nooit alle medische info over één patiënt op één enkel platform. Dat zou een belangrijke meerwaarde zijn. Zo is nexuzhealth een stap in de goede richting, maar (nog) niet alle ziekenhuizen zijn hierop aangesloten. Bovendien zijn de apothekers outsiders op het merendeel van de medische platformen. Toch zou een platform aan kracht winnen als het de gegevens van en voor de apothekers integreert. Denk maar aan een overzicht van voorschriften van de
“Ik heb ook positieve ervaringen bij de doorstroming van informatie in potentieel dringende gevallen. Een van mijn patiënten kon bijvoorbeeld na mijn consultatie meteen bij een Jessa-cardioloog terecht, zonder via spoed te passeren. Dat is bijzonder waardevol. En soms zelfs levensreddend.”
“Ik ben ook een fan van de Jessasymposia. Zo blijf ik op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen of trends in de geneeskunde. Het is bovendien een ideale plek om het professionele netwerk te onderhouden.”
Voorkomen is beter dan genezen: het aloude gezegde heeft nog niet aan kracht ingeboet. Maar de patiënt zelf speelt hierin een essentiële rol.
Jan
Jente Blokken: “Preventie is een cruciaal luik in de zorg van morgen.
“De artsenlijnen laten een directe en snelle communicatie met de specialist toe.”
dr. Jente Blokken
“In een ideale wereld hebben we dagelijks contact met elkaar.”
dr.
Stassen
De grootste uitdaging hierbij is het bijsturen van de levensstijl van de mensen. Dan denk ik bijvoorbeeld aan eet- en drinkgewoonten, beweging en slaaphygiëne. Die hebben allemaal een grote invloed op de gezondheid. Te veel alcohol weegt op een gezonde slaap, veel frisdrank en weinig beweging kan leiden tot overgewicht, enzovoort. Het is volgens mij de taak van de huisarts om de patiënt hierover te informeren – uiteraard toegespitst op de persoonlijke situatie. Bij dit alles ben ik van één ding overtuigd: we moeten af van het idee dat de gezondheid van de patiënt in de handen van de arts ligt. Gezond leven ligt in de handen van de patiënt zelf. Wij, artsen en paramedici, kunnen hem of haar hierbij adviseren en ondersteunen.”
Jan Stassen: “Een goed geïnformeerde patiënt is inderdaad een belangrijke stap in de goede richting bij preventie. Dit is zowel de taak van de huisarts als van de specialist. Het belang van onderlinge samenwerking op dit vlak mag niet onderschat worden. Tegelijk is preventie een maatschappelijk probleem. Waar sta je als arts als je bij het advies ‘gebruik minder suikers’ moet vaststellen dat in scholen of openbare ruimtes de automaten uitpuilen met frisdrank?”
Big data, netwerken, en andere nieuwe digitale technologieën ondersteunen meer en meer de medische wereld. Onder meer in de cardiologie vind je hiervan mooie voorbeelden terug.
Jan Stassen: “Neem een hoogrisicopatiënt met een pacemaker. Hij of zij kwam vroeger pakweg elke zes maanden op consultatie bij de cardioloog om het toestel te laten ‘uitlezen’. Niet bepaald een manier om – indien nodig – snel in te grijpen. Nu stuurt de pacemaker zijn digitale gegevens continu en draadloos door. Als we een verontrustende afwijking ontvangen, vragen we de patiënt om snel langs te komen. Vandaag monitoren diverse wearables, smartwatches en andere digitale devices ook andere parameters, zoals hartritme, bloeddruk en glycemische waarden. We moeten deze vormen van digital health omarmen. Ze verbeteren de kwaliteit van de zorg aanzienlijk. Het is wel belangrijk hierbij te vermelden dat
digital health het werk van zowel de specialist als de huisarts kan vergemakkelijken, maar nooit mag of kan vervangen.”
Jente Blokken: “Het is leuk om te zien wanneer mensen zelf het initiatief nemen om wearables aan te schaffen die hen helpen gezonder te leven. Zoals een stappenteller. Het blijft wel belangrijk dat we hen voldoende informeren wanneer zij deze gebruiken bij hun eigen medische klachten, zoals hartslagen zuurstofmeting.”
“Sinds de pandemie zijn we ook almaar meer vertrouwd geraakt met de communicatie via Zoom of Teams. Die technologie zouden we nog vaker kunnen toepassen in het multidisciplinair overleg. Als huisarts zou ik hier regelmatig aan willen deelnemen. Jammer genoeg laat de agenda een tijdrovende verplaatsing naar het ziekenhuis meestal niet toe. Een videoraadpleging zou dan een oplossing kunnen bieden. Diverse vergaderruimtes in het ziekenhuis zijn hier intussen technisch voor uitgerust.”
“Gezond leven ligt in de handen van de patiënt zelf.”
dr. Jente Blokken
“Preventie is een maatschappelijk probleem.”
dr. Jan Stassen
’De gezondheids- en zorgberoepen van de toekomst’ is een recente visietekst van Metaforum (KU Leuven). Dit document gaat uitgebreid in op de vele facetten en uitdagingen in de gezondheidszorg van morgen.
Download het document als pdf via www.kuleuven.be/ metaforum.
D/2023/14.403/3 –
ISBN 9789082807035 (Oorspronkelijke tekst in het Engels)
Schokkaert E., Aerts J.-M., Callens S., Eggermont J., Foulon V., Moons Ph., Noens I., Rademakers F., Van Assche D., Vandenhoeck A., Vander Sloten J., Van Hootegem G., Van Huffel S., Verbakel J., Vlasselaers D. (2023). ‘De gezondheids- en zorgberoepen van de toekomst’. Metaforum visietekst 20, 1-124. Leuven: Werkgroep
Metaforum
In ons land dringt zich een verhoogde surveillance van RSV bij jongere kinderen op. Dat blijkt uit een studie van dr. Marc Raes, recent gepubliceerd in de European Journal of Pediatrics(1). Met meer gerichte data kan een adequater preventiebeleid uitgestippeld worden. Hierdoor vermindert de last voor de jonge patiënt én voor de ruimere gemeenschap.
De studie is het resultaat van een negenkoppige rondetafel van experten uit diverse universitaire en enkele grote regionale ziekenhuizen in België. Ze wisselden hun kennis en bevindingen over RSV bij jonge kinderen uit. Daarnaast toetsten ze hun gegevens aan de huidige internationale literatuur.
“Uit onze studie blijkt vooral dat ’surveillance’ van RSV in België nog aan verbetering toe is”, zegt Marc Raes. “Het ontbreekt vaak aan bepaalde data. In ons land zijn alleen ruwe schattingen van de last van de aandoening bij jonge kinderen beschikbaar. Dit geldt zowel voor de gegevens van de ziekenhuizen als daarbuiten, in de eerste lijn.”
Verfijning nodig
Vandaag wordt het verloop van de RSV-infecties in kaart gebracht vanuit meerdere databronnen, op nationaal niveau gecoördineerd door Sciensano. Er zijn ook regionale en lokale initiatieven, zoals in Jessa (zie grafiek). Verfijning en optimalisatie zijn nodig. “Met preciezere data kunnen we beter inspelen op een doelgerichte en adequate preventie en behandeling”, zegt Marc Raes. “Zo kunnen we dan de last verlagen: voor de jonge patiëntjes maar ook voor hun gezin en de ruimere gemeenschap.”
De monoklonale antilichamen maken momenteel deel uit van het medisch arsenaal tegen RSV. Marc Raes: “Ze worden voornamelijk toegediend aan premature kinderen, omdat zij extra kwetsbaar blijken te zijn. Ze krijgen tijdens het seizoen vijf keer om de maand een injectie. Sinds kort is er een nieuw middel in deze groep medicijnen beschikbaar dat met één injectie vijf maanden lang bescherming biedt. Het is een efficiënt en veilig product, waarvan de prijs de toepasbaarheid mee zal bepalen. Over de vraag of we hiermee preventief alle pasgeborenen en jonge kinderen gaan behandelen, is momenteel nog discussie.”
Er lopen ook meerdere studies over RSV-vaccins bij zwangere vrouwen, zuigelingen, volwassenen en ouderen.
(1) The burden and surveillance of RSV disease in young children in Belgium - expert opinion. Raes M et al. Eur J Ped 2022;182: 451- 460.
Jessa & Wetenschap leidt sinds 2017 de klinische onderzoeksactiviteiten van Jessa in goede banen. De rol van de huisarts is hierin cruciaal.
“Jessa zet fors in op innovatief onderzoek”, zegt onderzoekscoördinator Hilde Kelchtermans. “Daarbij streven we naar de best mogelijke behandeling voor elke patiënt, en dit volgens de meest recente wetenschappelijke inzichten. Patiënten die bijvoorbeeld ‘uitbehandeld’ zijn in de traditionele zorg, krijgen via klinische studies vaak toch nog een perspectief.”
Innovatieve zorg
Elk jaar gaan in Jessa gemiddeld 150 nieuwe onderzoeken van start. Een groot deel daarvan – 72% – is academisch, de resterende 28% bestaat uit commercieel onderzoek (farmaceutische industrie). Het team van Jessa & Wetenschap coördineert, ondersteunt en adviseert hierbij. “Met deze studies testen we nieuwe diagnostische procedures, behandelingen, medicatie en medische hulpmiddelen zodat de patiënt altijd toegang heeft tot de meest innovatieve zorg. Daarnaast proberen we continu de zorgprocessen en interactie met de eerste lijn te verbeteren.”
Nauwe samenwerkingen
“In het academisch onderzoek werkt Jessa nauw samen met de faculteit geneeskunde en levenswetenschappen van de UHasselt en met ZOL”, verduidelijkt Hilde Kelchtermans. “We zijn voor het onderzoekswerk met hen verenigd in het LCRC, het Limburg Clinical Research Center.
Daarnaast werken we ook intens samen met de faculteit revalidatiewetenschappen.”
Jessa & Wetenschap bepaalt haar doelstellingen in driemaandelijkse meetings. Hierin zijn, naast onderzoekers en Jessa-artsen, ook huisartsen vertegenwoordigd. Hilde Kelchtermans: “Zo blijven huisartsen op de hoogte van de lopende onderzoeken. Ze spelen immers een sleutelrol. Vaak beschikken ze over kennis die vanuit het perspectief van het ziekenhuis of de onderzoeker verborgen blijft.”
Symposia
Jessa & Wetenschap ondersteunt ook de wetenschappelijke symposia van Jessa. Die vinden sinds de pandemie in hybride vorm plaats. De symposia zijn populair bij huisartsen. Ze wonen de sessies almaar vaker bij via videoconferencing. Jessa & Wetenschap organiseert jaarlijks ook een eigen symposium. Dit jaar staat dat in het teken van ’The Art of Science’.
Je ontdekt de activiteiten en mogelijkheden van Jessa & Wetenschap via www.jessazh.be/jessa-wetenschap.
Een overzicht van alle events en symposia krijg je via www.jessazh.be/symposia-events.
Jessa voelt als thuiskomen voor dr. Louise Knoors. De geboren en getogen Hasseltse studeerde in 2019 aan de KU Leuven af als oogarts. Ze verdiepte zich nadien in de medische retina en strabologie. Sinds twee jaar maakt ze deel uit van het artsenteam van het Oogcentrum Hasselt en kwam ze in contact met Jessa. In tussentijd volgde ze nog een extra opleiding traanweg- en ooglidchirurgie aan het AZ Monica in Antwerpen. Louise Knoors is sinds februari 2021 aan boord bij Jessa als oftalmoloog en is gespecialiseerd in medische retina, pediatrische oftalmologie en strabologie, ooglid- en traanwegchirurgie.
Louise Knoors is sinds september staflid.
Dr. Louise Knoors Oftalmoloog
In 2018 trok dr. Jolien Verschueren de poorten van de KU Leuven achter zich dicht. Als arts-specialist nucleaire geneeskunde deed ze ervaring op in verschillende ziekenhuizen in Vlaanderen en Brussel. Zo gaf ze gestalte aan haar ultieme droom: werken in een centrum met een sterk uitgebouwde PET-activiteit. De keuze voor Jessa was dan ook evident. Hier spitst ze zich verder toe op de rol van de radionuclidetherapieën.
Daarnaast zet ze haar schouders mee onder de verdere ontwikkeling van het RNT-luik en gaat ze voluit voor een constructieve samenwerking met de dienst radiologie.
Sinds 23 september maakt Jolien
Verschueren deel uit van het Jessa-team als nuclearist.
‘De beste zorg binnen een warme en innovatieve omgeving’: die gelijkgestemde ambitie lokte dr. Samuel Klein naar Jessa. In 2012 behaalde hij zijn diploma als arts aan de KU Leuven. De passie voor neurochirurgie werd al vlug duidelijk. Na zijn master-namaster in de Specialistische Geneeskunde en zijn doctoraatsthesis werd hij in 2021 Doctor of Biomedical Sciences. Samenwerkingen met onder meer prof. dr. Vera Van Velthoven en prof. dr. Michaël Bruneau gaven zijn persoonlijke doel steeds meer vorm: de verdere uitbouw van een algemene neurochirurgische praktijk met subspecialisaties zoals schedelbasisen craniocervicale pathologie en minimale invasieve spine chirurgie.
Sinds 1 oktober is Samuel Klein aan de slag als neurochirurg bij Jessa.
Afgestudeerd in 2013 als specialist nucleaire geneeskunde combineerde dr. Marleen Keyaerts jarenlang dagelijkse patiëntenzorg met klinisch wetenschappelijk onderzoek en projectmanagement aan het UZ en de Vrije Universiteit Brussel. Die expertise nam ze onlangs mee naar Limburg. De liefde voor Jessa ontdekte ze tijdens een parttimeopdracht in 2021. Dit omwille van de aangename werksfeer, maar ook de opportuniteiten op het vlak van de nieuw ontwikkelde radionuclidetherapieën en oncologische beeldvorming. Met haar ervaring als teammanager mikt ze op een constructieve samenwerking met netwerkpartnerziekenhuizen.
Na het behalen van zijn diploma als specialist nucleaire geneeskunde aan de KU Leuven in 2007 ging dr. Raf Verscuren aan de slag als nuclearist in het RZ Tienen en als consulent in het UZ Leuven. Zo combineerde hij zijn klinisch profiel met de frontlinie van de wetenschappelijke evoluties binnen zijn vakgebied. De passie voor het opleiden van jonge mensen zette hem aan tot het stagemeesterschap. Hij was ook stuwende kracht bij de oprichting van het Vesalius PET/CT-centrum in Bonheiden. Raf Verscuren blijft wekelijks één dag aan de slag in het UZ Leuven en twee dagen per maand in RZ Tienen.
Sinds 1 oktober is Raf Verscuren in dienst bij Jessa als nuclearist.
In 2006 behaalde dr. Guido Claessen zijn diploma geneeskunde aan de KU Leuven. Twaalf jaar later werd hij staflid cardiologie in het UZ Leuven met een focus op inspannings- en sportcardiologie, geavanceerde cardiale beeldvorming en hartfalen. Twee jaar geleden scherpte hij zijn kunde aan met een bijkomende opleiding in cardiale revalidatie. Guido Claessen voerde onderzoek én coördineerde Pro@Heart en Master@Heart, twee baanbrekende studies in sportcardiologie. Bij Jessa streeft hij naar de uitbouw van het Revalidatieen Gezondheidscentrum, de digitale cardiologie en sportcardiologie. Hij wil ook teaching- en researchprojecten opzetten met de UHasselt.
Sinds 1 januari werkt Guido Claessen als cardioloog bij Jessa.
Dr. Arvy Buttiens studeerde midden vorig jaar af als radioloog aan de Universiteit Antwerpen. De eerste twee jaar van zijn opleiding draaide hij mee op de dienst radiologie van Ziekenhuis Oost-Limburg, nadien nog eens drie jaar in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Daar verdiepte hij zich in complexe casussen in verschillende subdisciplines en vulde hij de hiaten binnen zijn vakkennis stapsgewijs op. Een neuroloog en gewezen collega’s in ZOL en UZA prikkelden zijn voorliefde voor neuroradiologie. Het leidde tot verschillende presentaties, publicaties en finaal ook een thesis over dit subdomein.
Die expertise zet Arvy Buttiens sinds 1 januari in als radioloog bij Jessa.
Sinds augustus (2022) is dr. Silvie Nickmans aan de slag in het klinisch laboratorium van Jessa. Ze spitst zich toe op scheikunde en point-of-care testing, kwaliteit, informatica en innovatie.
“Ook huisartsen kunnen hun stalen naar ons lab sturen”, zegt Silvie Nickmans. “Dat is vaak gunstiger voor de patiënt.”
Dankzij het Andreaz-netwerk bundelt Jessa de krachten met drie andere ziekenhuizen uit de regio. Dat geldt ook voor de labo’s van deze ziekenhuizen. “De samenwerking zal nog intensiever worden naarmate het netwerk meer vorm krijgt”, zegt Silvie Nickmans. “Dat maakt ons sterker en efficiënter. Zo hebben de laboratoria via een samenaankoop elk een geavanceerd scheikundig platform tegen een verminderde prijs aangeschaft. We gebruiken met het Labo Informatie Systeem ook dezelfde software. Met de schaalvergroting behouden de verschillende sites in het netwerk toch nog hun eigenheid. Zo blijven ze, op de diverse locaties, dicht bij de patiënt.”
Tegelijkertijd bewaken de laboratoria hun hoge kwaliteit. Het Jessa-laboratorium heeft een uitgebreide BELACaccreditatie op zak. Silvie Nickmans: “We hebben een modern uitgerust laboratorium met een breed spectrum aan analyses en tegelijk ook verschillende hoogtechnologische niches. Een boeiende plek om te werken!”
“De stalen van patiënten uit het ziekenhuis worden uiteraard hier geanalyseerd, maar we staan ook klaar voor de eerstelijnszorg. Momenteel maakt slechts een minderheid van de huisartsen hier gebruik van. Dat willen we graag verder uitbouwen. De doorstroming van informatie in het ziekenhuis verloopt snel en 24/7 waardoor de zorg
verder aan efficiëntie wint. Bovendien investeert het ziekenhuislaboratorium de RIZIV-inkomsten van deze analyses opnieuw in de zorg. Dat is niet onbelangrijk in tijden waarin het zorgbudget van de ziekenhuizen continu onder druk staat. Het ziekenhuislabo is bovendien geconventioneerd. Dit drukt de factuur voor de patiënten significant. Ik ben voorstander van het concept van een circulaire zorgeconomie in onze regio, en van korte communicatielijnen met onze eerste lijn waar zowel de patiënt, de huisartsen én de ziekenhuizen beter van worden.”
Behoort een zwangere vrouw tot de laagrisicogroep? Dan maakt dit nieuwe zorgpad duidelijk welke taken er wanneer moeten gebeuren. En door wie. Want naast de gynaecoloog kan ook de huisarts of eerstelijnsvroedvrouw een zwangerschap perfect opvolgen.
Alle neuzen in dezelfde richting
“Het zorgpad voor laagrisicozwangerschappen beschrijft helder wanneer er wat moet gebeuren tijdens de prenatale opvolging. En wie dat doet: de huisarts, de zelfstandige vroedvrouw of de gynaecoloog”, zegt dr. Annick Schreurs, gynaecoloog bij Jessa. “Waarom dit zorgpad? Nu is de prenatale zorg erg versnipperd. Het is
ook onduidelijk wat er precies tijdens die opvolging moet gebeuren. Bovendien gaan mensen soms te vaak of net te weinig naar een zorgverlener.”
Elk vanuit zijn expertise
“Dit zorgpad wil zelfstandige vroedvrouwen en huisartsen stimuleren om zwangerschappen actief mee op te
volgen. Een huisarts heeft vaak een vertrouwensband met de patiënt. En kan, net zoals een vroedvrouw, beter inspelen op het bredere sociale kader. Daarnaast zien we ook een trend naar minder interventies en natuurlijker bevallen.”
Multidisciplinaire samenwerking
Dit zorgpad is uitgewerkt door huisartsen, eerstelijnsvroedvrouwen, gynaecologen en vroedkundigen van ziekenhuisnetwerk Andreaz. De handleiding is gebaseerd op de KCE-richtlijnen en overstijgt beroepsgroepen en instellingen. “Dit is de eerste mooie baby van het nieuwe netwerk”, glimlacht Annick Schreurs. Het zorgpad wordt op 6 mei gelanceerd tijdens het symposium (zie kader). Vanaf dan kan elke huisarts en vroedvrouw het gebruiken.
De krachtlijnen van het zorgpad
1. Heldere richtlijnen voor iedereen
Deze handleiding brengt de volledige opvolging van een laagrisicozwangerschap in kaart. Met de taken voor de huisarts, vroedvrouw en de gynaecoloog. Zo weet elke zorgverlener wanneer er wat moet gebeuren.
2. Dezelfde informatie op hetzelfde moment
Ongeacht de zorgverlener. En voor elke zwangere vrouw. Gaande van de inhoud van de echo tot informatie over het kraamgeld.
3. Op maat van de patiënt
De toekomstige moeder beslist zelf of ze dit pad volgt of niet. Een schema toont haar wanneer er wat moet gebeuren. En bij wie ze daarvoor terechtkan. Een aantal sleutelmomenten kunnen enkel bij de gynaecoloog. Een aantal andere raadplegingen enkel bij de eerste lijn. Vooral huisarts of overwegend vroedvrouw? Dat kiest de patiënte zelf.
“Stevig netwerk van zorgverleners voor de toekomstige moeder”
“Een zwangerschap is een intense ervaring. Zeker bij een eerste kind”, zegt Cora Jarosz, huisarts. “Wij kennen de familiale en psychosociale geschiedenis. Daardoor pikken we soms andere dingen op. Omdat patiënten je vertrouwen, stellen ze ook sneller vragen. Begeleid je hun zwangerschap? Dan laten vrouwen zich ook makkelijker opvolgen tijdens hun kraamperiode. Zo bouw je meteen een band met de jongste telg van het gezin. Vroedvrouwen en huisartsen bieden dus een waardevolle bijdrage aan de zorg van moeder en baby.”
Zaterdag 6 mei Symposium en lancering zorgpad
Toelichting zorgpad laagrisicozwangerschappen. Met lezingen en aansluitende netwerkreceptie. Inhoud? Een zorgpad voor laagrisicozwangerschappen: hoe, wat, waarom; Inclusie- en exclusiecriteria voor een laagrisicozwangerschap; Professionele Zorg na de uitgerekende datum; Vitamine D: supplement voor twee; Richtlijnen voor navelzorg;
De impact van hoofdpijn wordt nog vaak onderschat. Gelukkig zijn er vandaag steeds doeltreffendere oplossingen. Niet alleen via medicatie, maar sinds vorig jaar ook via een bijzonder hoofdpijntraject in samenwerking met het Multidisciplinair Pijncentrum.
“Iedereen heeft weleens hoofdpijn. Maar bij sommigen heeft het een flinke impact”, vertelt dr. Koen Delmotte, neuroloog. “Denk hierbij aan invaliderende syndromen zoals migraine of clusterhoofdpijn. Het zijn vaak jonge mensen die hun gezin en job uitbouwen. Hoofdpijn weegt soms zwaar op hun gezinsleven. Bovendien is
het de op een na meest voorkomende oorzaak van kort ziekteverlof.”
We kunnen er iets aan doen
“Vandaag zijn er veel meer opties dan tien jaar geleden. We hebben nu bijvoorbeeld gerichte medicatie tegen migraine. Blijft de hoofdpijn aanhouden? Dan hoeft ‘het dagelijkse onderhoudspilletje’ niet meer altijd. De patiënt kan één keer per maand thuis zelf een injectie zetten. Of om de drie maanden een botoxinspuiting krijgen in het ziekenhuis.”
Hoofdpijntraject geeft extra handvaten
Soms raken hoofdpijnpatiënten de regie over hun leven wat kwijt. Voor hen is er extra omkadering via het Multidisciplinair Centrum voor Chronische Pijn (MCCP). “Zo’n hoofdpijntraject vanuit verschillende disciplines binnen een ziekenhuiscontext is uniek in Vlaanderen. En relevant. Tijdens dit traject leert de patiënt zijn hoofdpijn actief aan te pakken via tools en tricks. We zoeken bijvoorbeeld ook haalbare aanpassingen om afwezigheid van het werk zoveel mogelijk te voorkomen”, zegt Carolien Poffé, pijnverpleegkundige bij het MCCP.
Enkel patiënten met primaire hoofdpijn
“Het is erg belangrijk dat het niet om secundaire hoofdpijn gaat. Daarom sluit de neuroloog eerst mogelijke onderliggende oorzaken uit en gaat hij op zoek naar het meest aangewezen medicatiebeleid. Denkt hij dat de patiënt baat heeft bij dit hoofdpijntraject? Dan volgt er een multidisciplinaire intake bij het MCCP met een arts fysische geneeskunde en een pijnpsycholoog. We behandelen dus enkel patiënten met primaire hoofdpijn die hun episodes minder onder controle hebben.”
Biopsychosociale aanpak
“Over welk type hoofdpijn gaat het? En wat zijn de triggers? We vertrekken vanuit de patiënt en zijn situatie en stemmen
de therapie daarop af. We bekijken de biologische, psychologische en sociale factoren die de hoofdpijn mee veroorzaken of in stand houden. De patiënt volgt acht weken lang één dag per week een aantal groepssessies. Inhoud? Omgaan met gedachten en emoties, communicatie, voeding, correct medicatiegebruik … Zo krijgt de patiënt handvaten uit verschillende hoeken. We stimuleren gedragsverandering op lange termijn. Daarom kan dit groepstraject nog aangevuld worden met individuele opvolging.”
Huisarts Wouter Ghijsebrechts:
“Hoofdpijn blijft vaak onder de radar. Wanneer een pijnstiller niet helpt, blijven mensen ermee rondlopen. De impact ervan op hun leven wordt vaak over het hoofd gezien: afwezig van het werk, familiefeestjes missen … Maar tegenwoordig kunnen we in samenwerking met de neuroloog wel vaak beterschap bieden. Een brede aanpak die ook naar de randoorzaken kijkt, is heel belangrijk. Een pilletje alleen is niet altijd de oplossing.”
Patiënten aanmelden?
Contacteer het secretariaat van het MCCP via 011 33 88 90.
“Randoorzaken spelen vaak een grote rol”
De dienst Liaison Geriatrie formuleert al jarenlang geriatrisch advies voor de behandeling van oudere patiënten op andere afdelingen. Maar hun impact blijft soms beperkt. Daarom werkt het team steeds proactiever. “We willen complicaties voorkomen. De inbreng van de huisarts is voor ons erg waardevol.”
“Het aantal patiënten op de afdeling geriatrie blijft de laatste jaren stabiel”, zegt dr. Ine Westhovens, geriater.
“Maar het aantal 75-plussers op andere afdelingen stijgt sterk. Dat is een logisch gevolg van de vergrijzing.
Ouderen plukken ook de vruchten van medische innovaties waardoor steeds meer ingrepen op latere leeftijd haalbaar zijn.”
Van advies … Dat confronteert orgaanspecifieke afdelingen met een aantal ‘stoorzenders’: meer comorbiditeit, polyfarmacie en uitdagingen in functioneel herstel en ontslagplanning. “Wij ondersteunen hen en geven advies. We beginnen bijvoorbeeld vroeger met de ontslagplanning of starten interdisciplinaire protocollen om langere
hospitalisatie, delier of opname in een woonzorgcentrum te vermijden. Op dit moment geven we enkel advies op vraag van het behandelende team. Daardoor missen we veel patiënten en worden we regelmatig te laat betrokken. We blijven ook afhankelijk van anderen voor de uitvoering van ons advies.”
Zo lang mogelijk thuis
“Geriatrische complicaties vermijden bij ouderen over alle afdelingen heen: dat is ons doel. Zodat zoveel mogelijk patiënten na hun ontslag zelfstandig thuis verder kunnen en niet naar een zorginstelling moeten. Daarom sturen we aan op oudervriendelijke zorg: van loophulpmiddelen over hoorapparaten tot constipatiebehandeling. Want die interventies kunnen een verlies van functionaliteit voorkomen.”
Belangenbehartiger
“Wat wil de patiënt zelf? Stelde hij misschien een negatieve wilsverklaring op waarin hij een behandeling weigert? We hebben extra aandacht voor de wens van de oudere en zijn psychosociale achtergrond”, geeft Ine Westhovens mee. “De inzichten van de huisarts helpen ons om de situatie correct in te schatten.”
... naar actief screenen
“Om die redenen handelen we steeds proactiever. Wordt een 75-plusser geopereerd? Dan start de samenwerking al bij de preoperatieve cel. Sinds einde februari screenen we ook actief ouderen die binnenkomen op spoed. Zo identificeren we meteen de patiënten met een groot risico op delier of functionele achteruitgang en geven we de opnameafdeling al concrete adviezen mee. Want veel complicaties zijn te voorkomen. Ouderen met een mineur trauma die meteen het ziekenhuis mogen verlaten, zijn ook gebaat bij onze opvolging”, verduidelijkt Ine Westhovens.
Met een brede blik
Een geriater en een aantal verpleegkundigen met verschillende achtergronden vormen samen het kernteam. “Maar onze expertise gaat veel breder. We betrekken vaak de ergotherapeut en kinesist. En overleggen met de maatschappelijk assistent en de behandelende arts en verpleegkundigen. Daarnaast contacteren we meestal ook de huisarts.”
Communicatie met de huisarts
Verlaat de patiënt het ziekenhuis? Dan ontvangt de huisarts een verslag van de gespecialiseerde afdeling. “Wij bezorgen ook een verslag, want we willen huisartsen ondersteunen bij de nazorg. Denk aan de afbouw van medicatie of andere aandachtspunten die niet onmiddellijk aangepakt moesten worden tijdens de ziekenhuisopname maar nadien wel opvolging vragen. We werken dus graag intensiever samen met de huisarts.”
Heb je als huisarts vragen bij ons verslag? Wij bespreken ze graag. Worden jouw oudere kwetsbare patiënten opgenomen in Jessa? Signaleer het ons. Wij volgen ze graag mee op. 011 33 78 05
“Geriatrische complicaties vermijden bij ouderen over alle afdelingen heen.”
In elke editie van JessaLinea stelt een huisarts(enpraktijk) vragen aan onze Jessa-artsen. Deze keer is Huisartsenpraktijk Bolderberg uit Heusden-Zolder aan de beurt. De dokters willen onder andere weten of het traditionele uitstrijkje om baarmoederhalskanker op te sporen weldra vervangen wordt door een HPV-screening. Daarnaast vragen ze zich af welke contra-indicaties er zijn om te starten met een ketogeen dieet. Hun derde vraag gaat over het gebruik van Sumehr.
(Niet
V.l.n.r.: dr. Frederik De Wit, dr. Jef Vanderhoydonck, dr. Matisse Vanheeswyck, dr. Paul Franssens en Linda Vandersmissen, secretariaat.
Recent kwam een nieuwe strategie om baarmoederhalskanker op te sporen uitgebreid in de media. De verschuiving van het traditionele uitstrijkje naar de HPV-screening zal vermoedelijk snel de norm worden gezien de HPV-test doeltreffender en uiteindelijk goedkoper is. Wat is jullie mening?
Bovendien detecteert men met primaire HPV-testing meer CIN2/3-letsels en adenocarcinoma in situ.
Dr. Siel Olbrecht, gynaecologe (fellow)“Het Belgische nationale screeningsprogramma naar baarmoederhalskanker omvat de driejaarlijkse cytologische screening voor alle vrouwen tussen 25 en 64 jaar. Primaire HPV-testing behoort vandaag niet tot de routine, terwijl dit in Nederland al sinds 2017 de hoeksteen van het nationale screeningsprogramma vormt. Cytologisch onderzoek is daar enkel aangewezen bij een positieve HPV-test. Het aanvragen van een HPV-test bij niet-afwijkende cervixcytologie betekent een meerprijs boven op de cervixcytologie, integraal te betalen door de patiënt.
Bijna alle baarmoederhalskankers worden veroorzaakt door het hrHPV-virus, in het bijzonder door type 16 en 18, die samen verantwoordelijk zijn voor meer dan 70% van de baarmoederhalskankers. In landen met een goed georganiseerd screeningsprogramma is er een reductie van 60-70% in cervixkanker. Dat neemt niet weg dat cervixcytologie per screeningsronde een sensitiviteit voor de detectie van precursorletsels heeft van 50-70%; voor primaire HPV-testing ligt dit veel hoger (80-85%).
Bij vrouwen met een negatieve HPV-test is dan ook aangetoond dat het screeningsinterval in alle veiligheid verlengd kan worden naar 6 tot 8 jaar zonder een verhoogde incidentie van invasieve baarmoederhalskankers. De efficiëntie waarmee precursorletsels worden gedetecteerd met cervixcytologie blijft echter afhankelijk van herhaaldelijke screening. Wanneer we in acht nemen dat het huidige screeningsprogramma een dekkingsgraad heeft van amper 60% van de vrouwen in Vlaanderen en 50% in Brussel en Wallonië, kan primaire HPV-testing hierop mogelijk een antwoord bieden. Minister Vandenbroucke stelde recent dan ook de nieuwe screeningsstrategie voor. Die treedt vermoedelijk vanaf 2024 in voege. De strategie bepaalt dat alle vrouwen tussen 30 en 64 jaar voortaan om de vijf jaar uitgenodigd worden voor een HPV-test. Enkel bij een positieve test volgt nog een cytologische controle. Vanaf 2025 zou dit nog uitgebreid worden met zelfafnametesten. Die zijn vandaag in Nederland ook al beschikbaar.
Het nadeel van primaire HPV-testing is de lage specificiteit (meer colposcopieën, meer overdiagnose, meer overbehandeling).
Voor vrouwen jonger dan 30 jaar blijft de meerwaarde van een HPV-test nog controversieel. Het veelvoorkomende maar voorbijgaande karakter van de HPVinfecties in deze leeftijdsgroep, verhoogt immers de kans op ongerustheid en onnodige (over-)behandeling. En dat in een populatie waar de gevolgen voor de fertiliteit en de zwangerschapscomplicaties in acht moeten worden genomen. Daarom zou primaire HPV-testing pas starten vanaf 30 jaar terwijl screening met cervixcytologie vanaf 25 jaar kan gebeuren.”
Welke contra-indicaties zijn er om te starten met een ketogeen dieet? Waarop moet de huisarts letten als de patiënt de vraag stelt?
Amine Karimi, bariatrisch chirurg
“Het ketogeen dieet is momenteel vrij populair. Het is een dieet gebaseerd op een erg lage inname van koolhydraten. Wel is hierbij een hoge inname van vetten gebruikelijk. Bij patiënten met hoge cholesterolwaarden of cardiovasculair lijden en patiënten met diabetes type 1 wordt dit dieet afgeraden. Bij patiënten met diabetes type 2 kan dit helpen om de glycemiewaarden te normaliseren. Desondanks adviseren we vanuit het Obesitascentrum van Jessa om geen strikte diëten te volgen, maar algehele leefstijlaanpassingen te doen om gunstige effecten op lange termijn te bewerkstelligen. Het zogenoemde ketodieet is zoals de meeste andere diëten van tijdelijke aard en stimuleert hierdoor ook het welbekende jojo-effect.”
Transparante en duidelijke communicatie tussen de huisarts en de specialist is noodzakelijk om kwalitatieve zorg voor de patiënt te garanderen. Huisartsen maken van elke patiënt met een Globaal Medisch Dossier een Sumehr of ‘Summarized Electronic Health Record’ aan. Dat is uiteraard erg nuttig om bijvoorbeeld de vaccinatiestatus of actuele medicatielijst te raadplegen. Is de Sumehr een tool die de specialist frequent raadpleegt?
Thijs Nelis, programmamanager KWS
“Zowel artsen, apothekers als assistenten kunnen Sumehrs raadplegen binnen ons elektronisch patiëntendossier (KWS). In KWS zijn er verschillende manieren om de voor een patiënt beschikbare Sumehr te raadplegen. Ook het medicatieschema van de patiënt dat in Vitalink is opgenomen, is raadpleegbaar. Daarbij kan het schema voor de thuismedicatie – of een deel ervan – makkelijk worden overgenomen in het elektronisch medicatievoorschrift dat tijdens een hospitalisatie voor de patiënt wordt voorgeschreven door de behandelende arts.
We hebben evenwel geen zicht op – of informatie over –hoe vaak de gebruikers van het elektronisch patiëntendossier deze informatie raadplegen en gebruiken.”
Dr.
De dienst abdominale heelkunde van Jessa streeft continu naar een superieure kwaliteit. Dit blijkt ook in de succesvolle aanpak van rectumchirurgie.
Vorig jaar zijn in Jessa 46 rectumingrepen uitgevoerd, en dit zowel voor benigne als maligne aandoeningen. De meeste ingrepen zijn minimaal invasief en gebeurden met de robot. Deze methode laat een grote precisie toe en biedt doorgaans een bijzonder positieve outcome voor de patiënt.
“We maken gebruik van diverse chirurgische methoden, zoals minimale invasieve chirurgie met de Da Vinci-robot”, zegt dr. Bert Houben. “Maar ook bij standaard laparoscopische ingrepen en transanale chirurgie hanteren we de hoogste kwaliteitsnormen.”
“We voeren bovendien een permanente kwaliteitscontrole uit. We monitoren de resultaten voortdurend en vergelijken
ze met de meest recente wetenschappelijke gegevens. Indien nodig sturen we onze aanpak bij.” De dienst abdominale heelkunde neemt daarnaast deel aan diverse wetenschappelijke studies. “Zo werkt Jessa momenteel samen met de UHasselt voor een prospectief onderzoek naar de effecten van een preoperatieve voorbereiding met dieet, fysieke training en rookstop.”
Ook de multidisciplinaire benadering is een speerpunt op de afdeling. Met name het engagement van de gespecialiseerde verpleegkundigen en een optimale voorbereiding op de ingreep spelen hierin een belangrijke rol.
Sinds drie jaar is Jessa het referentiecentrum in Limburg voor pancreaschirurgie. Dit garandeert de hoogst mogelijke kwalitatieve behandeling. Ook bij de rectumingrepen primeert de kwaliteit. “Zo zijn we alvast goed voorbereid op een nieuwe conventie voor rectumchirurgie”, besluit Bert Houben.
De ziekenhuisapotheek van Jessa investeert kordaat in de toekomst. Door nieuwe expertise is de productieafdeling van de apotheek goed voorbereid op strengere regels die vanaf 2026 gelden. Op langere termijn effent de (nog te bouwen) nieuwe cleanroom de weg voor een uitbreiding van het aanbod in klinische studies.
Martijn Droogmans is adjunct-hoofdapotheker in Jessa. In juli 2022 rondde hij een manama-opleiding industriële farmacie af. Begin maart voltooide hij een stage bij Janssen Pharmaceutica in Beerse. Met deze bijkomende opleiding en stage is Martijn Droogmans erkend als ‘qualified person’, zoals dat in het jargon heet. Hij is verantwoordelijk en bevoegd voor de kwaliteit en de vrijgave van geproduceerde loten geneesmiddelen op GMP-niveau (zie kader).
“Vanaf 2026 gelden PIC/S-normen (zie kader) voor de bereidingsactiviteiten in een ziekenhuisapotheek”, zegt Martijn Droogmans. “Deze normen zijn op kwaliteitsvlak strenger dan de huidige. Met mijn extra expertise kunnen we deze volgende stap optimaal voorbereiden. Voor alle duidelijkheid: onze apotheek heeft altijd doorgedreven kwaliteitsvereisten nagestreefd. Zo hebben we bijvoorbeeld een niet-verplichte ISO-certificatie op zak.”
Cleanroom
De huidige cleanroom van de Jessa-apotheek beantwoordt niet aan de nieuwe PIC/S-normen. Vóór 2026 moet er daarom een nieuwe komen. Bij dit project zijn drie van de vier ziekenhuizen van het Andreaz-netwerk betrokken (Jessa, Sint-Franciscus en Vesalius). Volgens de huidige planning wordt de cleanroom in de logistieke hub van het nieuwe ziekenhuis gebouwd.
Martijn Droogmans: “De nieuwe cleanroom moet uiteraard aan de nieuwe vereisten voldoen. Tegelijkertijd kijken we naar de toekomst. We kunnen de cleanroom van onze ziekenhuisapotheek in de toekomst eventueel nog aanpassen om de productie van geneesmiddelen voor alle fasen van het klinisch onderzoek mogelijk te maken. Met mijn nieuwe erkenning op zak ben ik ook bevoegd om deze geneesmiddelen vrij te geven na productie. Hiervoor moeten we dan naast de PIC/S-normering ook wel de GMP-normering behalen, specifiek voor deze productieactiviteiten. Zo’n combinatie is opmerkelijk voor een niet-universitair ziekenhuis. Het opent meteen interessante perspectieven om –bijvoorbeeld in samenwerking met de UHasselt – ons aanbod van klinische studies te verruimen. Dat levert ook voor de patiënten een aanzienlijk voordeel op.”
PIC/S staat voor Pharmaceutical Inspection Co-operation Scheme. Het is een internationale organisatie die samenwerkt op het gebied van farmaceutische inspecties en het vaststellen van gemeenschappelijke normen voor de kwaliteitscontrole en -verzekering van farmaceutische producten. De PIC/S-normen zijn afgeleid van de Good Manufacturing Practice (GMP)-normen die in de farmaceutische industrie van toepassing zijn, maar dan wel ‘herschreven’ voor de productieafdeling van o.a. de ziekenhuisapotheek. In België zijn deze normen vanaf 2026 verplicht voor ziekenhuisapotheken die medicatie produceren.
De ziekenhuisapotheek van Jessa telt 65 FTE’s en bestaat uit verschillende divisies. Eén van deze divisies is de ‘farmaceutische productie’ die drie onderdelen bundelt.
- Magistrale bereidingen: o.a. de zalfjes, siropen en capsules zoals de apotheek om de hoek ze ook bereidt.
- Cleanroom: voor steriele bereidingen, zowel toxische (bijvoorbeeld intraveneuze chemotherapie) als niet-toxische (bijvoorbeeld intraveneuze antibiotica of oogdruppels). Voor de toxische medicatie gelden strenge beschermingsvereisten voor de bereider.
- Herverpakking: geneesmiddelen van farmaceutische bedrijven, bijvoorbeeld in blister, worden herverpakt tot op eenheidsdosisniveau voor de verdeling naar de individuele patiënten in het ziekenhuis. Zo wordt de volledige traceerbaarheid gegarandeerd: tot en met de toediening van het geneesmiddel aan de patiënt.
Het Jessa in Hasselt en az Vesalius in Tongeren en Bilzen, beide lid van het Andreaz-netwerk, ondertekenden begin dit jaar een intentieovereenkomst. Daarmee geven ze een officieel karakter aan hun eerder aangekondigde streven om in de toekomst nog nauwer samen te werken.
21/01/2023
Tijdens de Week van de Zorg ontving Jessa 16 jongeren uit de 3de graad secundair onderwijs. Ze waren Tindergewijs gekoppeld aan een Jessa-stagiaire die aan PXL, PHIV of UCLL een zorgopleiding volgt. Bedoeling? De goesting in een zorgopleiding overbrengen! ‘Stage take over’ is een gemeenschappelijk initiatief van 13 Vlaamse hogescholen.
13/03/2023
Geïnteresseerde kandidaten kregen tijdens ons jobevent ‘Behind the scenes’ een exclusieve rondleiding achter de schermen.
8/02/2023
Jessa kan altijd rekenen op de ondersteuning van meer dan 100 vrijwilligers. Geen beter moment dan ‘De Week van de Vrijwilliger’ om hen te bedanken voor hun erg gewaardeerde inzet. 25/02 - 5/03/2023
Volksvertegenwoordiger Nawal Farih op werkbezoek bij Jessa! Ze focuste op AYA-zorg, oftewel gerichte zorg voor jonge patiënten met kanker. Haar komst werd erg geapprecieerd. Ook door Noortje, een jonge patiënte die uitvoerig met de politica kon spreken. (V.l.n.r.: Kristel Mulders, coördinator AYA-zorg, Nawal Farih (CD&V), dr. Yves Breysem (algemeen directeur Jessa) en prof. dr. Jeroen Mebis (medisch diensthoofd Kankercentrum Jessa)
20/03/2023
Je kon er niet naast kijken! Onder andere met gratis speculaas in de vorm van ‘lachende kakjes’ onder-streepte het team van artsen en verpleegkundigen van de afdeling abdominale heelkunde het belang van vroegtijdige opsporing van darmkanker.
16-17/03/2023
In ‘Spreekuur’, een initiatief van Stad Hasselt en Jessa, gaan zorgprofessionals steeds in debat met het publiek. Deze keer spraken vier experten van Obesitascentrum Hasselt ‘Over afvallen, wat is feit en wat is fictie?’. Katrien Vaes (Radio 2 Limburg), modereerde het panelgesprek dat plaatsvond in de Hasseltse bib.
11/03/2023
Ook na hun 65ste behouden deze 42 Jessa-artsen duidelijk een warm hart voor Jessa. Ze haalden samen herinneringen op tijdens een lentelunch in Alken! Huidig algemeen directeur dr. Yves Breysem was er ook bij (achteraan in het midden). 23/03/2023
“Kleine aanpassingen maken vaak een groot verschil. Tijdens mijn doctoraat in de onderzoeksgroep Beleidsmanagement focuste ik me onder andere op de communicatie van de arts en de impact daarvan op de patiënt. Daar ontstond mijn interesse om via beleid bij te dragen aan een warme patiëntbeleving”, zegt de nieuwe patient experience officer Lotte Daniels.
“We zien een evolutie. Je spreekt als zorgverlener en beleidsmaker niet meer over de patiënt. En zelfs niet enkel met de patiënt. Maar je zet hem zoveel mogelijk zelf aan het stuur van zijn eigen zorgpad. We ondersteunen onze zorgverleners daarin. Want elke Jessa-medewerker draagt bij aan een positieve patiëntervaring.”
Meten is weten
De Vlaamse Patiëntenpeiling bevraagt patiënten van alle Vlaamse ziekenhuizen. “Met die resultaten bepalen we streefwaarden. Maar we bekijken ook de dagelijkse realiteit op de afdelingen. Hoe is het contact met de patiënt? Wat vinden medewerkers moeilijk? Dat helpt niet alleen de patiënt, maar geeft de zorgverlener ook meer werkvoldoening.”
Concrete acties
“PX (Patient Experience) op kruissnelheid verbetert de communicatie met patiënten en tussen medewerkers. We bundelen de visie van patiënten en zorgverleners in een strategisch plan richting meer verbindende communicatie. Dit doen we per afdeling. Daarnaast betrekken we patiënten en hun naasten zoveel mogelijk
bij ons beleid. Bijvoorbeeld via een geriatriepanel dat samen met ons nadenkt over verbeteringen. Een fijne patiëntbeleving zit in duizend kleine dingen.”
Samenwerken met de eerste lijn
“Hoe ervaren medewerkers van de eerste lijn de samenwerking met Jessa? En waar kunnen we optimaliseren? Dat bekeken we al tijdens een focusgroep. Er komen nog initiatieven om de samenwerking met onder andere huisartsen verder uit te diepen”, besluit Lotte Daniels.
’s Avonds, ’s nachts of tijdens het weekend: ziekte plan je niet. Toch wil de patiënt ook op die tijdstippen toegang tot gepaste zorg. De huisartsenwachtposten van Hasselt en Beringen werken sinds 1 april nauwer samen om patiënten in medische nood buiten de reguliere uren verder te helpen. Het is daarbij cruciaal dat de patiënt bij de juiste zorgpost aanklopt. Met onderstaand campagnefilmpje moet de patiënt sneller de link leggen tussen de ernst van zijn of haar symptomen, de zorgvraag en de juiste plek: van huisarts tot huisartsenwachtpost of de spoedafdeling.
Scan onderstaande QR-code om het educatiefilmpje te bekijken.
Callcenter medische beeldvorming
011 33 55 66
Callcenter (voor afspraken)
011 33 55 77
Abdominale heelkunde
011 33 75 00
Cardiologie
011 37 35 65
VKF adviescentrum
011 33 70 57 en 011 33 70 59
Cardiothoracale en vasculaire
heelkunde
011 33 71 00
Endocrinologie
011 33 72 80
Fysische geneeskunde
011 33 88 00
Gastro-enterologie
011 33 76 00
Geriatrie
011 33 78 00
Gynaecologie
011 22 82 19
Infectiologie
011 33 76 50
Klinisch laboratorium en ambulante bloedafname
Campus Virga Jesse: 011 33 82 00
Campus Salvator: 011 33 83 00
Materniteit/Kraamkliniek
Balie verpleegafdeling: 011 33 93 20
Medische oncologie, hematologie en radiotherapie
011 33 79 79
Nefrologie
011 33 87 00
Neurochirurgie
011 33 75 70
Neurologie
011 33 78 70
Nucleaire geneeskunde
011 33 81 90
ORL
011 33 74 20
Orthopedie
011 33 77 40
Pneumologie
011 24 11 81 (privépraktijk)
Psychogeriatrie
(enkel op maandag tussen
12 en 13 u.)
011 33 78 16
Slikcentrum
011 33 76 00 en 011 33 74 20
slikcentrum@jessazh.be
Travel Clinic
011 33 83 38 (tussen 9 en 16 u.)
Urologie
011 33 76 70
Specialismen die niet in deze lijst opgenomen zijn, bereik je via het
secretariaat raadplegingen:
011 33 55 70
SYMPOSIUM ‘ANDREAZ BEVALT VAN EERSTE ZORGPAD … LAAG RISICO ZWANGERSCHAP’
DATUM: 6 mei 2023
LOCATIE - Oude Gevangenis, UHasselt
INSCHRIJVEN: www.jessazh.be/andreaz-bevalt-van-eerste-zorgpad
HUISARTSENSYMPOSIUM ‘GASTRO-UPDATE 2023’
DATUM: 10 juni 2023
LOCATIE - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator, aula schoolgebouw (online deelname ook mogelijk)
INSCHRIJVEN: www.jessazh.be/symposium-huisartsen-gastro-update-2023
SYMPOSIUM ‘RADIOPROTECTIE’
DATUM: 16 september 2023
LOCATIE - Oude Gevangenis, UHasselt
SYMPOSIUM ‘INTERSTITIEEL LONGLIJDEN IN LIMBURG’
DATUM: 30 september 2023
LOCATIE - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator, aula schoolgebouw
SYMPOSIUM ’10 JAAR PIJNCENTRUM’
DATUM: 7 oktober 2023
LOCATIE - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator, aula schoolgebouw
SYMPOSIUM (HOST ZUID-WEST LIMBURG): ‘INFECTIEPREVENTIE – ANTIBIOTICA EN SCABIËS ONDER DE LOEP’
DATUM: 14 oktober 2023
LOCATIE - UHasselt, campus Diepenbeek
SYMPOSIUM ’10 JAAR LEVER-PANCREAS-GALWEGENCHIRURGIE IN LIMBURG’
DATUM: 21 oktober 2023
LOCATIE - Oude Gevangenis, UHasselt
Een overzicht van de geplande symposia is ook te vinden via de website: www.jessazh.be/symposia-events
