House of the Future
esuoH fo eht erutuF
House of the Future 31 januari 2013
Jeroen van Veen 4085108
House of the Future
rooV droow
Voor woord De minor House of the Future bestaat uit vier verschillende onderdelen: het ontwerp, de modelstudie, de stoel en dit boekje. De minor ontleent zijn naam aan het ontwerpproject waarbij niet alleen een huis van de toekomst moet worden ontworpen maar ook de toekomst zelf moet worden ontworpen. Dit leidt tot zeer uiteenlopende vraagstukken, waarbij ik de modulaire, veranderbare woning een interessant maar ook realistisch toekomstscenario vind.
De modelstudie laat een onderzoek doen naar een bestaand ‘house of the future’, een huis waarbij tenminste één aspect vooruitsrevend was voor zijn tijd. Het ogenschijnlijk simpel en alledaags object de stoel wordt ook onder handen genomen waarbij er volledige vrijheid is in het ontwerp. Als je er, natuurlijk, maar op kunt zitten. Met dit boekje geef ik een inzicht in mijn, of mijn team’s, opvatting van de genoemde aspecten.
9
In houd
Voorwoord 7 Ontwerp Tune 12 Model Jean ProuvĂŠ 23 Vorm de Stoel 45 Nawoord 107
prewtnO
Ontwerp Tune
14
Iedereen heeft zijn eigen behoeftes en voorkeuren, veel producten zijn hier op aangepast en kunnen naar eigen behoeven aangepast worden. Een woonwijk wordt echter voor een brede doelgroep gebouwd zonder rekening te houden met persoonlijke voorkeuren. Ook is een huis niet iets fIexibels, bijvoorbeeld wanneer twee mensen in de huidige situatie samen gaan wonen moet er een nieuw huis gezocht worden of afstand gedaan worden van in ieder geval één huis. Ook is verhuizen in deze tijd een grote stap. In onze toekomstvisie kunnen mensen goedkoop en snel een customized huis kopen en laten bouwen. Dit huis zal ook uit te breiden en samen te voegen zijn wanneer het aantal bewoners of de behoeften van de bewoners veranderen. Op deze manier zal de zoektocht naar een perfect huis op de perfecte locatie voor de
perfecte prijs voorbij zijn. De belangrijke thema’s voor het ontwerp binnen dit scenario zijn dat de woning persoonlijk samen te stellen, veranderbaar, goedkoop en verplaatsbaar is.
15
Proces
16
17
18
19
20
21
22
23
Systeem
24
25
26
Tune.systeem 27
1 28
2
1
2 CLICK!
3x
29
3 30
4
1
2 6x
31
5 CLICK!
1 2
32
CLICK!
1 2
6 33
16x
7 34
1 2x
2
8 8x
35
9 36 CLICK!
24x
10 37
11 38
12 39
40
41
Ontwerp
42
Om onze ontwerpvisie tegemoet te komen is een concept uitgewerkt dat werkt met schijven. Zo’n schijf is een analyse van het archetypische Nederlandse rijtjeshuis. Door deze schijven te schakelen ontstaat een woning. Een schijf is een deel van de woning, 1 ofwel 2 verdiepingen hoog. Deze schijven kunnen ingedeeld worden naar functie waarbij voorzieningen in de wanden geplaatst kunnen worden. Deze schijven zijn op verschillende manieren ten opzichte van elkaar te plaatsen om zo een woning te vormen. De woning is uit te breiden door extra schijven toe te voegen.
De schijven zijn vervolgens ook te verhuizen. Een schijf van 2 verdiepingen kan tot 36 vierkante meter zijn. Er is echter een vide nodig om een trap te plaatsen, waardoor er zeer hoge open ruimtes ontstaan. De schijven hebben elk aansluitingen voor een keuken en badkamer waardoor deze functies verplaatst kunnen worden binnen de woning zonder zeer grote verbouwing. Het omleggen van leidingen is niet nodig. Het interieur van de schijven is als volgt. Functies als keuken, sanitaire voorzieningen, kastruimte maar eventueel ook bedden en bureaus kunnen met een kliksysteem aan de korte muren van de schijven bevestigd worden. De lange muren van de schijven verbinden met de volgende schijf en voorzien de schijf van licht en uitzicht. Wanneer alle voorzieningen tegen de korte muren geplaatst zijn kan de rest van de ruimte ingericht worden voor losse
meubels. De voorzieningen als kasten, keukens, sanitair et cetera zijn beschikbaar in verschillende stijlen en prijsklassen. De schijven zijn de kern van het ontwerp en kunnen versprongen of haaks ten opzichte van elkaar geplaatst worden om zo het schijvensysteem te accentueren. Binnen een schijf wordt een interieurstijl en materiaalkeus gecommuniceerd om ook op deze manier het schijvensysteem te accentueren. De buitengevels en constructie van de schijven zal geperst worden uit bamboevezel, dit proces is erg geschikt voor massaproductie en is dus snel, goedkoop en in dit geval ook zeer duurzaam.
43
44
45
A
A’
00
46
A
A’
01
A
A’
47
48
49
50
Tune. Visie
lijke n een persoon Tune is : iederee De visie van leeft. dat met je mee naar een huis woning die rs of er n gezocht werd Waar voorhee behoeften van de bewone werd, de proces gestart voldeed aan tijdrovend ontwerp ontwerpen. Tune huis een geld en n een eigen kan nu iederee goedkoop en makkelijk. met huizen zijn snel, lende schijven uwd van verschil opgebo Met een basis kan het huis id, functies uitgebre naar wens verschillende kan het huis kunnen worden. Ook worden. Hierna samengevoegd altijd vervangen of tst verplaa huis len aan het losse onderde worden.
51
Detail
52
53
2
1
54
3
1 1 2 3 4 5 6 7
kastsysteem gevellijst bamboevezel klembout M16 paneel (glas) kozijn gevelelement vloerdeel casco bamboevezel 1
4
6
55 5
2
3
7
2
56
1
3
2
3
4
1 sleuf tbv gevelelement 2 3 4 5
gevellijst bamboevezel aluminium prof. tbv wandpaneel en kastensysteem wandpaneel gevelstijl/gevelkoppeling
5
57
Bij het ontwerpen van een woning die alles kan en alles kan worden ĂŠn overal heen kan, zijn wij erachter gekomen dat dit onmogelijk is. Een ontwerp met een visie als de onze heeft pas kansen van slagen als juist de beperkingen goed ontworpen zijn. Het 58 kader waarin veranderd kan worden is dus het belangrijkste punt. In ons ontwerpproject hebben we een zoektocht gehad naar wat er moest kunnen en naar wat er juist niet moest kunnen. Volgens ons moet het systeem zo ontworpen zijn dat je er eigenlijk geen slecht huis mee kunt maken. Als dit gelukt is, dan is het ontwerp ook gelukt.
59
tune1 n [tjoeË?n]/ 1 a series of musical notes that are played or sung and are nice to listen to 2 in tune; playing or singing the correct musical note 3 in tune with; able to realize, understand or agree with what someone else thinks or wants tune2 v 1 to make a musical instrument play at the right pitch 2 tune up; make small changes to an engine so that it works as well as possible 3 f inely/highly tuned; f inely tuned feelings, sensen or systems are extremely sensitive and able to react quickly
60
61
ledoM
Model Jean ProuvĂŠ
128.5
128.5
128.5
125.7
125.7
125.7
136.5
Vlakbij het centrum van Parijs, tussen het kleine beetje groen wat nog overgebleven is ligt een buurtje met een aantal variaties133.0 van het ‘Maison Standard’. Deze woningen zijn 130.2 ontworpen door constructeur en architect Jean Prouvé samen 64met zijn broer Henri. De op het eerste gezicht simpele woningen, misschien zelfs 129.0 saaie woningen komen pas tot hun recht126.2 wanneer ze nader bestudeerd worden. Dan pas komen alle goed doordachte details in de aansluitingen en de contructie tot uiting. De woning 140.8 haalt zijn schoonheid uit zijn eenvoud en contructie zoals alleen Jean Prouvé dat kan bereiken.
137.4
138.3
In dit onderzoek naar een ‘house of the future’ van vroeger worden de zwaartepunten van het ontwerp onderzocht 149.7 en verbeeld in een maquette 133.0 op de schaal 1:33. Er wordt 130.2 vanaf een stedebouwkundige schaal ingezoomd tot in het kleinste detail om zo tot de kern van het ontwerp te komen. Het reconstrueren van het ontwerp 149.7 133.0 is niet simpelweg te bereiken 130.2 door een exacte kopie van de woning op schaal te maken, maar de maquette moet zo gepresenteerd worden dat deze de kern van het ontwerp vanzelfsprekend maakt. 149.7
65
00
66
01
Noord-Oost
Zuid-Oost
67 Zuid-West
Noord-West
Doorsnede Langs
Doorsnede Dwars
Constructie
68
69
70 Aluminium plafonddelen
Interieur
Aluminium plafonddelen
Portalen
Aluminium plafonddelen
Plafonddelen
Aluminium nokbalken Aluminium middenbalken Geperforeerde aluminium randbalken
Dakconstructie
Geprofileerde aluminium dakplaten Aluminium dakgoot Aluminium dakkap
Dak
71
Gemetselde natuursteen wanden Vloerbalken beton Aluminium kozijnen
Onderbouw
Vloerrand beton Aluminium vloerdelen
Vloer
Trap
aluminium panelen (dicht) aluminium panelen (open) aluminium deurpaneel aluminium kaspaneel
Gevel
Opbouw
72
73
Onderdelen
74
Alle onderdelen van het ‘Maison Standard’ kunnen vervoerd worden in een enkele vrachtcontainer. Daarna worden deze gemonteerd in drie dagen door twee personen. Na de montage is het huis direct bewoonbaar.
1x
2x
48x
1x Vloer
Onderbouw
4x
30x
29x
4x
34x
4x
8x
Interieur
47x
1x
14x
22x
Gevel
75
10x
1x
2x
24x
Portalen
8x Dakconstructie
4x
3x
Plafonddelen
6x Dak
48x
3x
76
77
78
79
De studie naar de huizen in Meudon heeft geleid tot verschillende ontdekkingen. Een zwaartepunt was het volledig prefabriceren van de woning. Het model is om die reden zo gemaakt dat deze nog in aanbouw is, we zitten op dag 2 van de in totaal 3 bouwdagen. De 80 overige onderdelen liggen nog opgestapeld op het bouwterrein te wachten totdat deze gemonteerd mogen worden. Jean ProuvĂŠ besteedde ook veel aandacht aan het zo licht mogelijk construeren. Dit leidt bij hem ook tot zijn karakteristieke vormgeving, wat dus eigenlijk de vormgeving van de werkende krachten is.
81
mo·del (het; o; meervoud: modellen; verkleinwoord: modelletje) 1 voorbeeld waarnaar iets wordt gemaakt: model staan voor als voorbeeld dienen voor 2 voorbeeld waarnaar een kunstenaar werkt; iemand die poseert voor een schilder, voor foto’s 3 vaststaande, voorgeschreven vorm: de nieuwste modellen auto’s 4 nabootsing op kleinere schaal
82
83
mroV
Vorm de Stoel
86
De stoel, iedereen weet wat het is. Iedereen gebruikt er dagelijks ĂŠĂŠn of meer. Oneindig veel verschillende stoelen. Maar hoe maak je nou een stoel? Simpel. Maar hoe maak je nou een goede stoel? Wat is eigenlijk een goede stoel? Iedere stoel ziet er niet voor niets anders uit, de stoel kan tot in het oneindige ontworpen worden. Ludwig Mies van der Rohe stelde zelfs dat het ontwerpen van een stoel moeilijker was dan het ontwerpen van een wolkenkrabber. Of hij gelijk heeft betwijfel ik, maar het geeft in ieder geval aan hoe complex de stoel in elkaar zit.
87
88
89
10 favorieten
1923
Militaire stoel Gerrit Rietveld
94
1930
Standard chair Jean ProuvĂŠ
95
1934
Zig Zag stoel Gerrit Rietveld
96
1972
Wiggle side chair Frank Gehry
97
1996
Knotted chair Marcel Wanders
98
2004
Chair one Konstantin Grcic
99
2004
C2 Solid chair Patrick Jouin
100
2011
Strap-on chair FObricated
101
2011
Katra chair Aparte Studio
102
2011
Piana David Chipperf ield
103
Is mijn stoel een goede stoel? Dat is lastig te zeggen. Het is in ieder geval een eigentijdse en eigenzinnige stoel. Voordat ik tot dit ontwerp gekomen ben zijn vele variaties voorbij gekomen. Er zijn dingen toegevoegd weer weggehaald, anders gematerialiseerd, opgetild en doorsneden. Maar de 104basis is altijd duidelijk terug te lezen uit alle voorbijgekomen ontwerpen. Wat mij het meest ge誰nspireerd heeft werd aan het van dit project steeds duidelijker, geen enkele door de 60 ontworpen stoelen lijkt dan ook maar in de verste verte op elkaar. Er is geen perfecte oplossing te vinden voor de stoel. Een stoel, de stoel zal nooit bestaan.
105
stoel (de; m; meervoud: stoelen) 1 zitmeubel voor ĂŠĂŠn persoon, van verschillende vorm
aN droow
Na woord Totaal 27 woonhuizen en de meer dan 60 verschillende stoelen die uiteindelijk overgebleven zijn vanuit alle ontwerpen. Elke visie levert een ander product op. Hoe meer ontwerpvrijheid er is hoe lastiger het is om tot een ontwerp te komen wat goed in elkaar zit, wat klopt. Er is niet één oplossing te vinden. Dat is ook de reden waarom ik deze minor zo interessant vond en nog steeds vind. Als er geen beperkingen zijn, zijn er dus
ook geen beperkingen voor goede, creatieve en innovatieve ideeën. In mijn ontwerpproject heb ik bewust gekozen om samen te werken met een student industrieel ontwerpen. Door twee verschillende invalshoeken en manieren van ontwerpen , ontstaat, volgens mij, een beter ontwerp. Dit is ook één van de redenen waarom de grens tussen product en project gezocht wordt in het ontwerpproject
109
Jeroen van Veen