Denk!

Denk!

Marketingpsychologie-magazine voor en door IEMES professionals

Mindfulness; optimaal ontspannen Verder in dit nummer:

p e o l e der d

n o d n stiba

Jo

Games & Geweld

Big Brot

her als h

ogere w

etenscha

p

4

10

24 2 ~ Denk! December 2010

Bes

te j

ef..

.

4 Geuzennaam

De jostiband is meer dan alleen muziek maken

8 Drift Muziek Eten, sex, slaap &... Muziek

10 Cultureshock Subculturen; waarom beginnen we er uberhaupt aan?

12 Video-violence Hebben geweldadige videogames een negatieve invloed op kinderen?

16 Mindfulness Bewust leven doe je zo...

21 Big Brother Acht idioten laten zich opsluiten in een klein huisje. Dat is leuke televisie, maar is het ook wetenschap?

24 Smaken verschillen...

Waarom de één van Lady Gaga houdt en de ander er op spuugt

28 Muziek op gevoel Waarom (en hoe) maakt muziek gevoelens los?

Toen ik bij aanvang van dit jaar op mijn rooster keek en daar ‘psychologie’ op de dinsdagochtend zag staan brak het angstzweet mee uit. Ik voorspelde lessen van een soort Frasier-achtige leraar vol met ellenlange monologen over statistiek en kwantitatief onderzoek. Gelukkig heb ik geen gelijk gekregen. Wat de kwantitatieve psychologie betreft dan…

Want bijna alle onderwerpen die we bespraken waren tof. Veel dingen die ik hoorde waren nieuw of op zijn minst apart. En toen het (drie dagen voor de deadline) opeens tot me doordrong dat we een paper mochten schrijven en volledig vrij waren in het kiezen van een onderwerp begon ik het vak zowaar écht leuk te vinden.

Ik ben er nu, halverwege periode II, dan ook uit.

Psychologie en IEMES passen bij elkaar. Evenementen, muziek en entertainment zou je nu niet direct linken aan psychologie, maar die link is er wel degelijk. Consumenten zijn best slim (ze denken namelijk na voordat ze iets kopen, echt waar!), en door dat stukje psychologie dat wij hebben gehad kunnen we ze weer net wat beter doorgronden. De psychologIEMES-er is klaar om de wereld te veroveren. Hopelijk bent u klaar voor onze gedachtenspinsels. Want als u deze pagina omslaat volgt er een ware stortvloed aan diepe inzichten over psychologie en IEMES. Ik heb nog maar een advies: geniet er van.

Massimo America Co2A

Denk! December 2010 ~ 3

Don´t let them De muziek van de Jostiband; een kleurrijk verhaal

down

door Fauve Nelemans, Eelke Schellekens en Suzanne van Schendel Veel mensen kennen wel de sketch van Hans Teeuwen over de Jostiband. In zijn sketch komen grove opmerkingen aan bod;

wordt, zijn er nog veel mensen die voor deze vorm van muzikaliteit en beperking weinig waardering en respect tonen.

…Maar ik hou van mooie muziek. Met gevoel gespeeld, door musici die hun instrument meester zijn EN bereidt zijn daar moeite voor te doen… … ik betaal verdomme nog geld voor een kaartje! Ik zit daar in die zaal, dat tuig begint te spelen: kut muziek. Ongeïnspireerde bagger!... …Muziek maken doe je met je hart, en dat is niet met je tong uit je bek kwijlend op een xylofoon staan te hengsten… …En dan gaan die mafketels, want dat zijn het, die maken het kapot! En waarom? Waarom?

Omdat ze lui zijn. Te lui om te repeteren, wat elke muzikant moet…

(Hans Teeuwen – Dat dan weer wel 2001)

Het imago van verstandelijk gehandicapten

Mensen denken te luchtig over de Jostiband, “och wat leuk zo’n bandje voor mongolen, hebben ze ook iets te doen”.

Maar de Jostiband werkt als het ware als een soort van therapie voor de leden. Het samen musiceren, de inleving in de muziek en de professionaliteit waarmee ze hun instrument beheersen. Voor de leden van de Jostiband is de band hun ziel en zaligheid!

De trots van Zwammerdam

Het Jostiband Orkest is een orkest voor muzikanten met een verstandelijke handicap. Het orkest is opgericht in 1966 als muziekclub van de toenmalige Johannes Stichting. Wim Brussen die werkte als groepsleider bij de Johannes stichting richtte in zijn vrije tijd een muziek club op voor verstandelijke gehandicapten: de Jostiband. Dit werd na 40 aar over genomen door Lyan Verburg. Door de jaren heen is er veel veranderd.

Van vrije tijdsclubje waar muziek maken belangrijker was dan het leren naar grootste muziekformatie die meer ambitie kreeg met ca. 200 leden van verstandelijk gehandicapten ter wereld.

De groep uit Zwammerdam musiceert al weer bijna 45 jaar met groot succes. Ze treden maandelijks op in Nederland maar ook regelmatig in het buitenland. De band staat vooral bekend om hoe ze zoveel ontroering en emoties kunnen losmaken en natuurlijk door hun enthousiasme. Ondanks hun beperking gaan ze volledig voor hun muziek. Daarbij komt het effect van de muziek die zij ten gehore brengen en muziek blijft een raadselachtige kunstvorm.

Dit wekt bewondering en verwondering bij het publiek op.

Ondanks het team omringd, gesteund en liefdevol begeleid 4 ~ Denk! December 2010

Het is niet vanzelfsprekend dat mensen met een verstandelijke handicap echt worden geaccepteerd en integreren in de huidige samenleving, zo blijkt uit een landelijk onderzoek met de ironische titel ‘Zo gek nog niet’, in opdracht van de Federatie van ouderverenigingen.

Het publiek heeft niet altijd een duidelijk en correct beeld van hen. Termen die nog steeds gebruikt worden, zijn geestelijk gehandicapten, mongolen/mongooltjes, ‘josti’s’ en debielen.

Mensen met een verstandelijke handicap kunnen over het algemeen meer dan de gemeenschap veronderstelt.

Onbekendheid

Uit het onderzoek bleek dat het niet vanzelfsprekend is dat ze in de huidige samenleving geaccepteerd worden. Onbekendheid maakt dat men soms liever niet met deze mensen in persoonlijk contact komt en niet goed weet wat te doen, als dat wel het geval is.

Over het algemeen zijn de meeste mensen wel eens in contact geweest met iemand met een verstandelijke handicap. “Je ziet ze overal op straat. Ze zijn er gewoon. In de straat, in de bus, op het werk . . . overal!”

Over het algemeen wordt goed gedacht over deze mensen op het werk. Het belangrijkste criterium is dat ze als werknemer ook functioneren. Een aantal jongeren dat deelnam aan het onderzoek, signaleerde echter een probleem: ‘Mensen willen bij ons niet worden herplaatst op de postkamer, want daar werken mongolen. Dan denken ze dat jij er ook een bent!’

Het negatieve imago van verstandelijk gehandicapten moet worden omgeboden. De nadruk moet niet liggen op hun beperkingen, maar op hun mogelijkheden.

Het uitgangspunt van de Jostiband is gericht op een zinvolle (vrije)tijdsbesteding. Het maken van muziek en het bezig zijn met de verbreding en ontwikkeling van de muzikale hobby. De muzikanten krijgen onderwijs in luisteren en musiceren. Ze leren niet alleen muziek maken, ze leren ook samen muziek maken. Mooie muziek met passie en liefde gebracht.

Opvang, huisvesting, verzorging en ontwikkeling van verstandelijk gehandicapten vereist meer dan het aanbieden van aangepast werk, school en dagactiviteiten. Daar hoort ook een goede en zinvolle (vrije)tijdsbesteding bij.

Muziek; puur genieten

Definitie: Muziektherapie is een vorm van hulpverlening waarbij muzikale middelen gebruikt worden om verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie te bewerkstelligen op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied.

Muziek maken met elkaar is voor verstandelijke gehandicapten een grote plezierige bezigheid. Door het maken van muziek ontdekken zij hun eigen mogelijkheden en krijgen zij plezier in het aangaan van (muzikale) relaties. Het is voor deze groep mensen een manier om te groeien in houding en daarbij zullen zij hun zelfbeeld ook sterk verbeteren.

Muziektherapie behandelt psychosociale problemen, psychische stoornissen, ontwikkelingsstoornissen en helpt bij de gevolgen van bijvoorbeeld een verstandelijke beperking.

Doelstelling bij deze therapie is het terugdringen van een

stoornis zoals depressie, het verminderen van de gevolgen van stoornissen zoals schizofrenie, de therapie kan helpen bij het op gang brengen van ontwikkelingen die gestopt zijn, zoals bij autisme, waar het kind een achterstand heeft opgelopen in de ontwikkeling van zijn denken en doen. Ook achteruitgang kan worden voorkomen door het gebruik van muziektherapie, zoals bij dementie. Voor verstandelijk gehandicapten kan de therapie zorgen voor het verbeteren van de sociale vaardigheden. Muziek is doel en/of middel.

Wat is muziektherapie?

Er bestaan veel verschillende aanvaardbare opvattingen over wat muziektherapie is. Wat de verschillende opvattingen van muziektherapie gemeen hebben is dat ze alle, in meer of mindere mate, uitgaan van het op een systematische manier gebruik maken van muziek met als doel veranderingen te initiëren, bewerkstelligen, stimuleren, ... die wenselijk geacht worden voor de cliënt. Uit de literatuur blijkt dat muziektherapie te maken kan hebben met (het werken aan) de fysieke, bijvoorbeeld motorische, gesteldheid van een persoon tot en met diepgaande spirituele ervaringen en alles wat tussen deze uitersten ligt zoals de psychische, verstandelijke, emotionele, sociale, ... gesteldheid van een persoon.

De start van de muziektherapie (afgezien een enkele uitzondering) wordt gezien in activiteiten en ‘aangenaam bezig zijn’.

Het gaat daarbij vooral om zogenaamde ‘actieve muziektherapie’: Er wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘receptieve muziektherapie’, waarbij het beluisteren van muziek centraal staat, en ‘actieve muziektherapie’ waarbij door cliënten ook daadwerkelijk gemusiceerd wordt. Bijvoorbeeld het zingen in een koor, het spelen in een drumband of orkest. Activiteiten waarbij iedereen de gelegenheid krijgt plezier te beleven aan de muziek. In Amerika en Nederland werkten veel muziektherapeuten vanuit deze traditie: de muziektherapeut bezoekt de afdeling of de leefgroep neemt een begeleidingsinstrument mee om bij te zingen en enkele kleinen slagwerkinstrumenten om samen te spelen.

In de tijd dat geestelijke handicap niet meer gezien werd als een psychiatrische ziekte, maar als een fysieke beperking van de mogelijkheden van groei van de geestelijke ontwikkeling, ontstonden aangepaste opvoedingsklimaten om de ontwikkeling te stimuleren. Daarmee ook gespecialiseerde vormen van hulpverlening, waarvan muziektherapie er een was. Bij veel vormen van muziektherapie die aan het eind van de jaren zestig ontstonden ligt de nadruk op het stimuleren of aanleren van vaardigheden die voor de verstandelijk gehandicapte van belang zijn voor het functioneren in het dagelijks leven.

Muziek wordt dan gebruikt als middel tot het oefenen van bepaalde vaardigheden.

In de jaren zeventig komt er een andere stroming bij, waarin het accent verschuift van het oefenen van vaardigheden naar het ontwikkelen van mogelijkheden die de verstandelijk gehandicapte in staat stellen zo veel mogelijk zichzelf te zijn en zichzelf te uiten. De opvatting dat de gehandicapte mens, zoals ieder mens, slechts kan ontplooien in persoonlijke relatie tot een ander mens wint steeds meer terrein.

Vanuit de geschiedenis van de ontwikkeling van de muziektherapie, die parallel loopt aan de ontwikkeling van het beeld van de gehandicapte mens, kunnen drie vormen van muziektherapie worden onderscheiden.

Het feit dat het een bewust geplande activiteit is houdt in dat er sprake is van een methodisch gebruik van muziek, aan de hand van indicaties en doelstellingen. De term muziektherapie wordt in de praktijk gehanteerd voor verschillende vormen van hulpverlening m.b.v. muziek.

Muziektherapie als bezigheid

Muziektherapie als bezigheid kenmerkt zich doordat de activiteit van het muziek maken centraal staat. De doelstellingen hierbij zijn vaak algemeen van aard, in tegenstelling tot individueel. Een veel voorkomende doelstelling bij deze vorm van muziektherapie is dat de cliënt plezier beleeft aan het maken van muziek en daardoor bijvoorbeeld eventueel zelfvertrouwen kan ontwikkelen. Deze vorm van muziektherapie vereist geen specifieke deskundigheid van de therapeut over specifieke individuele processen bij de cliënt.

Denk! December 2010 ~ 5

Muziektherapie als orthopagogische hulpverlening Muziektherapie als vorm van ortho(ped)agogische hulpverlening werkt, evenals muziektherapie als psychotherapie, op een methodische (planmatige) manier met duidelijke en specifieke doelstellingen.

Bij deze vorm van therapie is de werkrelatie tussen therapeut en cliënt van wezenlijk belang. Voorbeelden van ortho(ped) agogische doelstellingen zijn het verbeteren van het cognitieve of lichamelijke functioneren (zoals motorische vaardigheden), het stimuleren van individuele groei, ontwikkelen en stimuleren van sociale vaardigheden, het helpen bij het opbouwen van een positief zelfbeeld of de integratie in het sociale leven.

Muziektherapie als psychotherapie

Bij de derde vorm van muziektherapie, muziektherapie als psychotherapie, wordt met behulp van muziek gezocht naar mogelijkheden om psychische problematiek te verhelpen. De therapie is er op gericht psychische moeilijkheden, conflicten of stoornissen bij de cliënt op te heffen of te verminderen.

Onder de wirwar van lijntjes en tekens van het basis-notatieschrift staat voor de bandleden een helder en duidelijk kleurenrondje met daarin ook de letternaam van de noot. En op die manier zitten de nieuwste hits van Frans Bauer en Jan Smit er zo in.

Onder de gewone notenbalk staan bolletjes met verschillende

Kleurennotatie van de Jostiband

kleuren. In die bolletjes staat de letter van de noot die de kleur vertegenwoordigd. Dit geeft de mensen drie manieren om de noten te lezen. Ze kunnen de noot in de notenbalk lezen, of ze lezen de letter van de noot, of ze lezen alleen de kleur. De kleur is erg handig om te beginnen met musiceren.

Bij deze vorm van therapie is de therapeutische relatie tussen therapeut en cliënt, evenals het therapeutisch proces van wezenlijk belang. Waar de orthopedagogische muziektherapie vaak doelstellingen kent die voor meerdere cliënten tegelijkertijd kunnen gelden, is de psychotherapeutische richting meer individueel, gericht op psychische stoornissen.

Muziektherapie en het Jostiband orkest

Het Jostiband orkest hanteert een speciale kleurennotatie om de orkestleden de muziek goed aan te leren. Deze manier van notatie sluit aan bij het klassieke notenschrift, maar is vele malen makkelijker te begrijpen. Onder ‘de wirwar van lijntjes en tekens’ van het basis-notatieschrift staat voor de orkestleden een helder en duidelijk kleurenrondje met daarin de letter van de noot. Op deze manier is het voor de leden sneller en makkelijker te begrijpen en leggen zij, nadat zij een aantal maanden musiceren, de verbanden tussen de kleuren en de ‘noten’.

Het repertoire van de Jostiband bestaat uit herkenbare muzieknummers, zo spelen ze veel liedjes van Nederlandse artiesten en hebben zij ook een sinterklaas- en kerstrepertoire. Maar ook voor een Sonate van Mozart draaien de leden van de Jostiband hun hand niet om.

Er wordt ook aandacht besteed aan de individuele muzikale ontwikkeling. Naast de wekelijkse repetities met het gehele orkest nemen diverse orkestleden deel aan de individuele lessen op de zaterdagochtend. Tijdens deze lessen worden de talenten van de leden verder ontwikkeld en worden eventuele lastige passages geoefend.

Om de orkestleden de muziek goed te leren, maakt de Jostiband gebruik van een speciale kleurennotatie. Deze sluit aan bij het klassieke notenschrift, maar is veel gemakkelijker te begrijpen.

6 ~ Denk! December 2010

Jostiband-partituur

De kleuren zijn uiteraard niet zomaar gekozen. Er is onderzoek gedaan onder 50 muzikanten van de Jostiband naar kleurcontrast, helderheid, overstraling, wederzijdse beïnvloeding en aan de hand van de kleurencirkel.

Ook de plaats van de kleuren is belangrijk. Het onderlinge contrast, het verschil tussen de kleuren op het toetsinstrument zijn zo groot mogelijk gehouden. De A is wit. De B is zwart.

Lichte en donkere kleuren wisselen elkaar af. In de kleur geel worden zwarte letters gebruikt, zodat het contrast duidelijk is. Naast het gele rondje staat ook een zwart en blauw rondje.

Op deze wijze wordt het contrast, de afstand en het verschil in positieve zin bevorderd en daarbij is het ook duidelijk voor de mensen met een verstandelijke handicap die niet allemaal even goed zien.

Het keyboard is een belangrijk instrument. De muzikanten moeten hier allereerst vertrouwd mee zien te worden. Een keyboard heeft erg veel technische mogelijkheden, waardoor het zeker niet makkelijk is om dit instrument te bespelen en te leren aan mensen met een verstandelijke handicap.

Voor mensen met een verstandelijke handicap is het niet vanzelfsprekend dat je de noten van links naar recht, regel voor regel en van boven naar beneden moet lezen. Door hen een verhaal te vertellen over namen, wordt duidelijk gemaakt dat alle toetsen op een instrument een naam heeft. De leiding plakt samen met de muziekanten de sticker op het instrument, waarbij er meteen een naam wordt gegeven.

De kleurennotatie van het Jostiband Orkest is een basis-notatie. Ze hebben voornamelijk die elementen er in opgenomen, die minimaal nodig zijn.

Conclusie

Velen zullen niet meteen in zien dat het Jostiband orkest voor de leden veel meer is dan alleen een leuke bezigheid in hun vrije tijd. Het musiceren binnen het orkest werkt als een soort muziektherapie.

Bij de Jostiband leren ze eerst een bepaalde klank, een vaste instelling op het instrument kennen en instellen. De eerste klanken die ze produceren met hun instrument bestaat uit klanken nabootsen zoals een stoomboot, trein, brandweer of politieauto. Ze leren verschillende korte of lange tonen te maken. Spelenderwijs wordt er bijvoorbeeld een verhaal vertelt over een olifant, brom, brom en de muis, piep, piep. Hierbij laten ze dus de juiste hoge of lage tonen horen die in het verhaal moeten voorkomen.

Wat vooral leuk is voor de beginners is het mee kunnen spelen met een bekend liedje. Hierbij kun je denken aan de “Vogeltjesdans� bijvoorbeeld. Er worden 2 stickers gebruikt, 2 tonen. En al snel kunnen de beginnende muzikanten meespelen. Verstandelijk gehandicapten zijn over het algemeen snel ongeduldig en heel erg leergierig. Het is een groot voordeel als ze snel het instrument leren kennen en ze snel een resultaat kunnen boeken om ze enthousiast te houden bij het aanleren van instrument en muziekstukken.

Het is belangrijk dat de beginnende muzikant de sfeer proeft van het zelf mee kunnen doen als er muziek gemaakt wordt.

Dit geeft de persoon meer zelfvertrouwen, waardoor ze sneller met elkaar gaan communiceren en meer gaan genieten van het leven en van de muziek.

De verstandelijk gehandicapten vinden het leuk als er vraagen-antwoord spelletjes zijn tijdens het spelen. Ook teksten opzeggen tijdens het spelen wordt erg gewaardeerd. Vooral als het wat ondeugende teksten zijn. Dit bezig zijn met muziek moet niet worden ervaren als leren muziek maken, maar als plezier hebben met muziek en met elkaar.

In de praktijk blijkt dat mensen met een verstandelijke handicap tot veel meer in staat zijn dan wij van hen verwachten. Er moet hen wel veel tijd worden gegund om aan de muzieknotatie te wennen. Als het even niet zo snel lukt, moet er niet direct worden besloten om de notatie maar te wijzigen. Aanpassingen en vereenvoudigingen die wij mensen zonder handicap logisch en verklaarbaar vinden, worden door mensen met een handicap niet altijd als zodanig ervaren. Rondjes worden ineens vierkant, stippen en zonnetjes, strepen en vlaggetjes maken de notatie soms een kunstwerk in plaats van een overzichtelijk muziekstuk. Het is van belang om een duidelijk overzicht te bewaren.

Het gaat erom dat ze plezier beleven in het spelen van muziek, het resultaat is niet zo zeer belangrijk. De muzikanten zullen door het samen spelen van muziek meer positiviteit ervaren en daarmee een groot doorzettingsvermogen hebben om zich verder te ontwikkelen en meer muziekstukken onder de knie te krijgen. Positieve psychologie heeft een belangrijke rol bij het verbeteren van prestaties en concentratie. Mensen met een verstandelijke beperking hebben hierdoor iets om voor te gaan in hun leven. Ze worden weer gewaardeerd en kunnen echt iets betekenen voor de maatschappij, waardoor zij zelf zich ook beter zullen voelen. Ze zijn wel degelijk belangrijk!

In EME-branche is het ook belangrijk aandacht te besteden aan deze groep van de bevolking. Door hen te betrekken bij evenementen of entertainment worden mensen die niet gehandicapt zijn zich bewust van het belang van muziek voor deze mensen met een verstandelijke beperking. Muziek leert hen niet alleen hoe ze het moeten spelen maar ze ontwikkelen ook het samen bezig zijn, rekening houden met elkaar en het bevordert een positief zelfbeeld.

Denk! December 2010 ~ 7

Sociale psychologie en behoeftes van de mens

Hyved u hem even? Dan plaats ik een tweet! Nieuwe werkwoorden zijn zo gemaakt, maar waarom heeft de mensheid de behoefte om alles te willen delen. Wat betekent social media voor ons sociale leven en op wat voor manier kan dit aan onze sociale behoeftes voldoen. Marketeers zijn altijd druk met het voldoen aan de basisbehoefte van de mens. Social media geeft de consument de mogelijkheid eenvoudiger te voldoen aan behoefte zoals sociaal gedrag, erkenning en zelfontplooiing. In dit artikel gaan we bekijken hoe social media aan de basis behoeftes van de mens kan voldoen en welke rol muziek daarin speelt. door Renee Meuwese, Nadieh Cissen en Lieke Brouwer Laten we eerste de basisbehoefte van de mens toelichten aan de hand van de piramide van Maslow. De piramide van Maslow is gepubliceerd in 1943 door Abraham Maslow. Deze piramide laat de belangrijkste behoeftes van de mens zien.

Piramide van Maslow

De belangrijkste behoeften van de mens volgens Maslow zijn de fysiologische behoeften, dit zijn basisbehoeften zoals water, lucht, slaap, seks, afscheiding enz.

Wanneer niet aan deze basisbehoefte voldoen wordt ontstaan er ziektes, irritatie, pijn en ongemak. Op nummer twee staat veiligheid, stabiliteit in een chaotische wereld is erg belangrijk.

8 ~ Denk! December 2010

Hierbij hoort lichamelijke veiligheid en ritme zoals een baan, familie, gezondheid en eigendommen. Mensen hebben de veiligheid en warmte van familie en een huis nodig. Als er niet in deze veiligheid wordt voldaan kan men ook niet voldoen aan de volgende behoefte.

Deze is namelijk liefde en ‘ergens bij horen’. Mensen willen graag bij een groep horen en zich geliefd voelen, vriendschap, familie en seksuele intimiteit zijn hierin belangrijk.

Nummer vier is zelfrespect. De behoefte aan zelfrespect kun je onderverdelen in twee soorten: de eerste is zelfrespect dat bereikt wordt door het beheersen van iets waar je zelf goed in bent. De tweede is de aandacht en erkenning die van

andere mensen uit je omgeving komt.

Binnen zelfrespect staan de volgende woorden centraal: zelfrespect, vertrouwen, presenteren, respect van anderen en respect voor anderen.

Aan het topje van de piramide staat zelfrealisatie en ontplooiing. Dit is de behoefte waarin je het beste uit jezelf wil halen. Dit zal je het gevoel geven dat je leven meer zin heeft. Moraliteit, creativiteit, spontaniteit, probleemoplossend vermogen, geen vooroordelen en accepteren van gebeurtenissen zijn belangrijk in de zelfontplooiing.

De hedendaagse mensheid bereikt steeds vaker hogere niveaus in de piramide van Maslow. Steeds meer mensen zijn bezig met vraagstukken rondom zelfontplooiing. In de nabije toekomst zullen ervaren

en beleven, zelfontplooiing en zelfverwerkelijking kernwoorden worden van de nabije toekomst.

Pyramide van Maslow

Overeenstemming & conformiteit

Overeenstemming en conformiteit zijn erg belangrijk in de behoefte van de mens en vormen ook een erg belangrijkthema in de sociale psychologie. Het verschijnsel gaat over de instemming die de mens maakt wanneer iemand voor hem al geweest is. Een voorbeeld is een uitgaanscentrum waar het druk is en veel mensen voor staan om naar binnen te mogen, trekt eerder mensen aan dan een uitgaanscentrum waar er geen rij staat. Het werkt psychologisch zo dat mensen graag overeenstemmen met de ander.

dat de rolspelers serieus antwoord gaven.

Bij een derde van de opdrachten stemden de proefpersonen in met de mening van de meerderheid, terwijl driekwart van de proefpersonen bij één opdracht met de mening van de meerderheid meeging. Degene die zich conformeerden deden dit of omdat ze niet de indruk wilden wekken dat ze anders zouden denken. Het experiment is vaak herhaald en uit het experiment blijkt dat het resultaat bijna altijd hetzelfde.

Prikkels

Sociaal contact zorgt voor prikkels net zoals muziek. Ieder mens wordt geregeerd door prikkels, angsten, verlangens en behoeften die we hoofdzakelijk van de natuur hebben gekregen om ons eigen bestaan en dat van ons nageslacht te garanderen. Behoeften die alleen maar gericht zijn op voortplanting. Het is logisch dat we behoefte hebben aan voedsel om te kunnen overleven. Maar hoe komt het dat we verlangen hebben naar muziek? Het verschil ligt in de primaire, en de secundaire behoeften van een mens. Deze secundaire behoeften hebben zeker te maken met overleven, bijvoorbeeld de behoefte aan sporten waardoor je gezond blijft, en de behoefte aan sociale contacten waardoor je een veilig gevoel krijgt.

Graag verwijzen wij naar de overeenstemmingseffecten van Asch. Solomon Asch is een bekende Amerikaanse psycholoog. Solomon Asch is bekend geworden in de jaren vijftig met zijn onderzoek naar conformiteit. De overeenstemmingsDe behoefte aan het experimenten van beoefenen of beluisAsch zijn een reeks teren van muziek van experimenis bijzonder groot ten die gaan over bij vrijwel iedereen sociale beïnvloeding van jong tot oud. binnen de sociale We zijn er eigenlijk psychologie, hierin dagelijks mee bezig, werd aangetoond kunnen bijna niet in hoeverre de meer zonder. Maar mening van mensen bepaald wordt door Het lijnstukken experiment van Solomon Asch waarom is muziek nou eigenlijk een de meerderheid in een behoefte van de mens?

Zoals sport je groep. De experimenten toonden aan dat lichaam gezond houdt, houdt muziek sociale druk ervoor kan zorgen dat een de geest gezond.

De ontspannende persoon dingen zegt die helemaal geen eigenschap van muziek heeft de mens waarheden betreffen. blijkbaar weldegelijk hard nodig. Om je Een voorbeeld van een experiment geest gezond te houden is het belangrijk van Solomon Asch is het lijnstukken om zo weinig mogelijk stress te onderexperiment. Solomon Asch liet mensen vinden. Stress kan op lange termijn allijnstukken van verschillenden lengtes lerlei geestelijke en lichamelijke klachten beoordelen. Wat de mensen niet wisten veroorzaken, zoals depressiviteit en hoge is dat er rolspelers in het experiment bloeddruk. meespeelde. De proefpersonen dachten

Stress heeft alles te maken met teveel druk op je zenuwstelsel. Normaal gesproken doen de cellen in je zenuwstelsel hun werk zonder dat je dat merkt. Pas wanneer je zenuwstelsel overbelast raakt door aanhoudende spanningen, seint het signalen door je lichaam dat het allemaal teveel wordt. Muziektherapie is een goede manier om stress tegen te gaan.

In Nederland wordt muziek vaak toegepast als psychotherapie, bijvoorbeeld bij depressieve, verstandelijk beperkte of getraumatiseerde mensen. Muziek is vaak heel effectief in het oproepen van gevoelens, gedachten en herinneringen.

Daarnaast kan muziek, al dan niet in combinatie met woorden, helpen om die emoties te benoemen, te ervaren en een plek te geven in het leven. Muziektherapie is vooral geschikt voor mensen die extreem passief, gesloten of geïsoleerd zijn. Muziektherapie blijkt vooral bij Alzheimerpatiënten goed te werken.

Ontspannende muziek blijkt slaapmiddelen en pijnstillers voor een deel overbodig te maken.

Muziektherapie kan passief of actief zijn. Je kunt zelf muziek maken, of er naar luisteren. Uit onderzoek blijkt dat muziektherapie een waardevolle bijdrage kan leveren bij de behandeling van bepaalde ziekten. Wanneer je zelf muziek maakt is dit een vorm van creatief bezig zijn en zo ontspanning vinden.

In ziekenhuizen wordt muziektherapie ook gebruikt. Op de intensive care laten ze patiënten ontspannen door rustige muziek, het schijnt ook goed te helpen bij de begeleiding van de keizersnede tijdens bevallingen en ook na een operatie lijkt muziek een positieve bijdrage te leveren.

Chirurgen vinden vage studies in het algemeen niks, maar in het tijdschrift van Engelse chirurgen stond een mooie studie gepubliceerd over de invloed van muziek tijdens en na de operatie. Het blijkt dat de patiënt significant minder stress heeft wanneer er door de patiënt gekozen muziek wordt gespeeld.

Dat muziek ontspannend kan werken en je stress niveau kan verlagen werd nog eens bevestigd door een onderzoek waarin Taiwanezen vrouwen de hoofdrol speelden. In het onderzoek hebben 116 zwangere vrouwen twee weken lang minimaal een half uur per dag naar Denk! December 2010 ~ 9

Ontspannings-top 3 jongeren Muziek luisteren

1

2

3

IIIIIIIIIII

IIIIII

II

Afspreken met Vrienden

II

IIII

IIII

Sporten

IIII

IIII

Uitgaan

I

II

II

II

IIII

II

III

I

Slapen

II

III

IIIIII

Roken

II II

IIII

Eten Gamen

Lezen TV kijken

II

Douchen

II

slaapliedjes, kinderliedjes, natuurgeluiden of klassieke muziek geluisterd.

Daarnaast werd een controlegroep van 120 zwangere vrouwen aangesteld. Na het onderzoek was duidelijk gebleken dat de muziekgroep minder stress heeft ervaren dan de controlegroep. Zwanger of niet, muziek werkt ontspannend en is erg rustgevend voordat je gaat slapen. In

Gelukkig is er veel keuze in muziek. Je kiest de stijl die je het leukst vindt, waar je jezelf het prettigst bij voelt. Muziek luisteren en maken is niet alleen erg goed voor je, het is ook nog eens leuk.

Uit een onderzoek bij jongeren blijkt dat ze muziek maken of luisteren boven andere manieren van ontspannen kiezen.

Conclusie

III II

vaak gebruik gemaakt van specifieke nummers om de spanning op te bouwen en de menigte op te zwepen.

II

je bed in het donker naar rustige muziek luisteren is een fantastische manier om in slaap te vallen. Sommige mensen maken actief gebruik van muziek voor ontspannende of stimulerende effecten.

Bestuurders die last hebben van angst worden vaak geadviseerd om rustige muziek in de auto te draaien, om de rust te bewaren. Bij sportevenementen wordt

Voor deze paper hebben wij 3 papers samengevoegd. Wat hebben social media en muziek met elkaar gemeen en hoe kunnen zij voldoen aan de behoefte van de mens. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat er twee soorten behoeften zijn. Primaire en secundaire behoefte.

Primaire behoeften staan voor sociaal contact een mens moet hier in kunnen voldoen anders wordt hij/zij ongelukkig.

Daarnaast is het belangrijk dat mensen ook in hun secundaire behoeften kunnen voldoen, muziek kan hier in erg belangrijk zijn. Onze uiteindelijk conclusie is dus dat er een erg goede match is tussen muziek en social media en dat deze twee elementen erg belangrijk zijn voor de behoefte van de mens.

Subcultuur, of anders...

De belevenis van muziek

We hebben allemaal een mening over de mensen om ons heen. Sommige mensen vinden we aardig, andere mogen we wat minder. Sommige mensen vinden we lui en andere mensen beschouwen we als hardwerkend. En zeker is dat het geval met een muziekkeuze van iemand. Gabbers houden van Hardcore. Alto’s houden van Rock en Hiphoppers houden van Rap. Elk van deze muziekgenre kent een identiteit.

Deze worden gevormd door de muzikant. Hardcore gaat niet over rozengeur en maneschijn. Het is hard en gaat vaak over drugs. Rap gaat over het harde leven in achterstandswijken. Hierdoor krijg je al snel vooroordelen wat zich kan vormen tot een imago. Kiest iemand voor een imago vanuit hun muzieksmaak of juist vanuit hun identiteit?

10 ~ Denk! December 2010

Er ontstaat een drang onder jongeren om ergens bij te horen.

Hierdoor ontstaan er verschillende groepjes, namelijk subculturen. Deze subculturen hebben verschillende uiterlijke en innerlijke kenmerken. Dit komt door de vele muziekgenre´s die er zijn. Deze groepen luisteren niet alleen naar een bepaald muzieksoort, maar het is een wereld die men deelt met andere fans. Buiten deze wereld ontstaan vooroordelen.

Levensstijl

Een bepaalde levensstijl wat je niet kan of wil begrijpen word gelijk gezien als iets ´raars´. Dit doet men bewust. Als je een Gothic ziet ben je niet geïnteresseerd in wat zij/hij voor kledingsmaak of muzieksmaak heeft.

Je mening staat er al, puur om het feit dat iemand er apart en/

of raar uitziet. Het visuele is blijkbaar nog erg belangrijk onder jongeren. Bij bepaalde muzieksoorten behoort een bepaalde levensstijl en er ontstaat een imago bij een persoon.

dedigen voor je eigen smaak qua muziek en levensstijl, waarbij een imago wordt gevormd. Je voelt je immers aangevallen omdat er mensen tegen jouw muziekkeuze zijn en dus ook van je vrienden.

Bij Hiphop bijvoorbeeld, gaan de meeste teksten over geweldigheid, mensen die zich niet aan de regels van de maatschappij houden en over het harde leven op straat. Dus een Het gevoel aanklacht tegen de samenleving in het algemeen, of de levensMaar waarom passen mensen hun levensstijl, kledingsmaak, situatie van de rapper in het bijzonder. Het harde leven in praten en het doen en laten aan de muzieksoort die zij kiezen bijvoorbeeld Ghetto’s. Hiphop is ontstaan in de jaren zeventig en luisteren? Ja, natuurlijk willen bij een bepaalde groep horen van de twintigste eeuw in New York, en dan voornamelijk en willen ze dat kunnen uitstralen aan de buitenwereld. Ze in de arme wijk The Bronx, die destijds bewoond werd door voelen zich immers goed bij de muziek waarvan ze houden. vooral Afro-Amerikanen en Latino’s. Hierdoor komen er Je kiest voor een muzieksoort voor het gevoel dat je hierbij discussies of een ‘blanke’ wel mag en zou kunnen rappen. Een krijgt. Een gabber zou helemaal gelukkig blanke heeft toch geen harde leven geworden van een goed hardcore nummer had in een arme wijk als The Bronx? Het *FLOW* op een Housefeest, met Nike Air Max en imago word zodanig gecreëerd dat men Australian trainingspak. Hij of zij is niet het ‘raar’ vind als een blanke zou rapde enige die van deze muzieksoort houd, pen. Onzin natuurlijk. Er word bij een er komen duizenden mensen naar een bepaalde muzieksoort verwachtingen dergelijk festival. Ze delen dezelfde mugeplaatst die eigenlijk onjuist zijn. Het ziekkeuze en daar brengt voordelen met zijn vooroordelen die niets zeggen over zich mee. Deze muzieksmaak, kleding, de muzieksoort maar over de publieke interesses enz. En wat maakt de voorperceptie ervan. Het ergste hiervan is dat oordelen nou weer uit? De flow die een deze meestal door een enkeling gevormd gabber mee krijgt door de muziek lief te wordt. hebben en deze te kunnen delen met zijn of haar vrienden heeft veel meer waarde en overtreft de irritaties die men hebben Muziek keuze op bijvoorbeeld Gabbers.

Het kiezen van een bepaalde muziekAls er word gezegd dat een gabber soort gebeurt vanuit het zoeken naar een altijd strak staat in zijn trainingspak identiteit. Bijvoorbeeld bij het zoeken op een Hardcore feest terwijl degene naar een sport of hobby, maar ook nooit drugs op heeft zal dat hem of haar natuurlijk bij het zoeken van nieuwe vrij weinig uitmaken. Het gaat om de vrienden. Rond de puberteit heb je te Naar muziek luisteren heeft iets specimuziek en waarbij jij je van binnen en maken met veranderingen, een tijd aals. Het laat mensen de flow beleven. buiten prettig bij voelt en niet om wat je van veel onzekerheden. In de puberteit De flow zorgt er op deze manier voor bent en uitstraalt volgens de buitenwevindt een belangrijk deel van de bedat zij bepaalde punten in het leven reld. wustwording plaats en daardoor ook bereiken die zij onvoormogelijk hieleen deel van de persoonlijkheidsvorden. Zij zetten hierdoor grote prestaming. Men voelt zich vaak onzeker over ties neer, werken en denken hierdoor zichzelf wat frustrerend kan zijn. Door Muziek is uniek zeer motiverend en het leervermogen deze bewustwording krijgen ze andere Oftewel, muziek is iets unieks. Het kan plus het zelfvertrouwen groeit intens. interesses en hebben een drang naar je raken of juist irriteren. Voor iedereen Door flow beleeft de luisteraar de senzelfstandigheid. Het zoeken naar een is dat verschillend. Helaas zijn vooroorsatie van zijn of haar favoriete muziek. muzieksmaak hoort hier natuurlijk ook delen niet snel de wereld uit en zullen Samen met de andere muziekfans bij. Je weet precies wat je wel leuk vind, niet gauw veranderen. Die vooroordelen delen zij samen deze flow en daardoor en ook vooral wat je niet leuk vind om te komen er automatisch bij, met de keuze ontstaat er een hechte band onder de horen. Je weet ook bij welke mensen je van je muziek. Maar wat weten andere verschillende subculturen. graag bij wil horen, en bij mensen waar nou van jouw muziekkeuze, wanneer je absoluut niet gezien mee wil worden. zij er niet voor openstaan. Jouw muziek Doordat jij al een mening hebt over voegt iets toe aan je leven en dat is wat andere die niet precies zoals jou zijn onttelt. staan er vooroordelen. Dit komt doordat jij je eigen wil distantiëren van andere door Sothy Pol, Cisly Jager, Navin Roepan die bijvoorbeeld dezelfde muziekkeuze en Priscilla van de Ven hebben als jouw zelf. Je gaat jezelf verDenk! December 2010 ~ 11

De invloed van gewelddadige games op kinderen

Spelen, of gespeeld worden? om een kind ook agressief te laten reageren hoe zit dit dan met het langer termijn effect?

Uit onderzoek is gebleken dat dit op latere leeftijd ook nog effect kan hebben op het gedrag. Dit gebeurt natuurlijk niet bij alle kinderen die veelvuldig gamen maar er zijn wel risico groepen.

De risicogroepen zijn bijvoorbeeld kinderen die zwakbegaafd zijn, ADHD of een ontwikkelingsachterstand hebben. De gevolgen op lange termijn kan voor de risicogroep onder andere fysieke agressie naar zijn of haar echtgenoot gericht betekenen.

Mediapsychologie

door Esther Mouws en Tezera van Genderen Kinderen vinden geweld in games leuk en grappig. Ze koppelen de gebeurtenissen uit de games naar de werkelijkheid.

Kinderen zien het verschil niet tussen hun fantasie en de realiteit van onze wereld. Ze hebben zelf niet in de gaten wat voor impact de games hebben op hun persoonlijkheid.

Doordat de hoofdpersoon in een game vaak als held wordt gezien, en kinderen daar tegen op kijken, gaan ze het gedrag wat ze zien sneller kopiëren.

“Kinderen zien, Kinderen doen!”

Er is onderzoek gedaan naar de media invloeden op kinderen.

Een bekend onderzoek is het Albert Bandura bobo doll experiment. Dit is een experiment waarbij kinderen zagen hoe een vrouw een pop sloeg en schopte. Hierna werden deze kinderen met dezelfde pop in een kamer gezet. De kinderen deden precies hetzelfde met de pop als wat ze de vrouw daarvoor hadden zien doen, en ook in de zelfde volgorde als zij deed.

Je kunt je dan ook wel een voorstel maken hoe dat gaat bij games, en zeker de games met geweld. Kinderen kunnen het klakkeloos overnemen.

Als het kijken van een paar minuten naar agressie al inspireert 12 ~ Denk! December 2010

De meeste reacties van kinderen op de games zijn te verklaren door middel van de mediapsychologie. Media psychologie streeft naar het verwijzen van het inzicht in hoe mensen media begrijpen.

De beleving van de media is gebaseerd op de affectiviteit (hun emotie) cognitiviteit ( hun bewust zijn) en het gedrag van kinderen. Het gedrag wat geweld in games kan veroorzaken is gebaseerd op hoe een kind zich voelt en hoe bewust hij of zij is van de gebeurtenissen in games.

Voor kinderen is het zo normaal dat ze in games de vijand of tegenstander mogen aanvallen of dood maken. Het wordt voor hen dus een soort sport om de tegenstander zo snel mogelijk uit te schakelen. Sterker nog ze krijgen in games vaak een beloning als ze dit doen. Zelf vinden ze het ook stoer om aan vriendjes of vriendinnetjes te laten zien hoe zij iemand neerschieten.

Hieraan kun je al zien hoe tegenstrijdig het is met de realiteit.

Maar als een kind in een game wordt beloond met extra punten of een hoger level voor het afschieten van de vijand… hoe groot is de overstap dan naar het schoolplein? Wat als ze daar degene die hem of haar pest of aanvalt verbaal te lijf gaat. Dan krijgen ze inderdaad straf of moeten de kinderen nablijven op school. Voor kinderen met ADHD of een ontwikkelingsachterstand zijn dit soort situaties moeilijk te begrijpen of brengen in ieder geval verwarring. In de ene wereld worden ze ervoor gestraft en in hun andere wereld worden ze extra beloond.

Het positieve van gamen

een serieuze factor in de ontwikkeling van kinderen en ook scholen gaan er veel meer mee aan de slag.

Het wordt daarom steeds belangijker dat ouders meer informatie over games te weten krijgen komen.

Er zit niet alleen een negatieve kant aan het gamen. Er zijn ook genoeg positieve kanten over te zeggen. Gamen helpt kinderen namelijk ook om zich zelf te ontwikkelen. Juist omdat het op een speelse manier gebeurd, en het eigenlijk niet voelt als leren, zijn ze veel enthousiaster en pakken ze meer op. Zo blijkt Ouders en games uit een recent Europees onderzoek dat kinderen die veelvuldig De game-industrie groeit jaarlijks gemiddeld met 10.6%. En Engelstalige games spelen bijvoorbeeld sneller Engels spreken en er zijn ook ouders die beweren dat het de kinderen leert om dat zien we ook steeds meer terug op de verlanglijstjes van kinderen die ze maken voor te gaan met de gewelddadige onder andere Sinterklaas, de wereld om hun heen.

Kerstman of voor hun verjaarRecent Europees onderzoek Gamen in het nieuws dag. Ouders denken vaak bij (mei 2009) naar het gebruik gamen nog aan de onschuldige van games op scholen, toont De game industrie is in de afgelopen jaren regelmatig Nintendo spelletjes, zoals Maaan dat het spelen van (comnegatief in het nieuws gekomen. Dit had te maken met rio maar die tijd is voorbij. Het merciële) games bijdraagt aan verschillende incidenten. Bijvoorbeeld jongeren die filmis nu serieus op zoek naar een de ontwikkeling van sociale pjes op Youtube plaatsten waarop zij een scene uit een van geschikt spel uit de honderden en intellectuele vaardigheden. de gewelddadige games naspelen. De filmpjes zijn de hele die inmiddels in de winkel te Het verbetert o.a. je reken-, en wereld overgegaan en roepen vragen op bij critici, regerinvinden zijn. taalkundig vermogen, geheugen, onderzoekers en natuurlijk ook bij ouders.

Ouders laten zich vaak nog gen, ruimtelijk inzicht en oog Maar ook blijkt het steeds vaker te gebeuren dat jongeren beïnvloeden door de omgeving - hand coördinatie. uit de risicogroepen zich zo in een spel wanen dat zij dit zoals klasgenootjes van de kinDaarnaast stimuleert gamen in het echt gaan na doen. Een voorbeeld daarvan is de deren die een bepaald spel krede creativiteit en vergroot het jongen die een bloedbad aanrichtte op de Amerikaanse gen, familie die eens iets aanje kennis van nieuwe compuUniversity Virginia Tech waarbij hij 33 studenten en leraraadt. Maar blijf vooral zelf de tertechniek, die in de huidige ren neerschoot. bewuste keuze voor een game samenleving steeds belangrijVan hem werd al gauw bekend dat hij liefhebber was van maken. Zeker voor ouders die ker wordt. heavy metal muziek maar een nog belangrijker iets en een kind uit de risicogroep dat is zijn liefde en veelvuldig gebruik van gewelddadige hebben is dit erg belangrijk. games. Zijn aanpak leek verdacht veel op de scènes in de Een kind met ADHD kun je Gamen als sociale activigames die hij zo vaak speelde. De link daarnaar toe was beter geen heel druk agressief teit wordt steeds gauw gelegd. Dit alles geeft wel stof tot nadenken en het spel geven. Een kind met een heeft de gamewereld zeker niet in een positief blaadje populairder ontwikkelingsachterstand heeft gezet bij de mensen. Maar in dit geval was er al sprake van Samen gamen versterkt meer baat bij een educatief spel psychische problemen bij de schutter. Dat geeft dus aan bovendien de sociale band. op zijn of haar niveau zodat het dat een geestelijk gezonde gamer minder snel tot dit soort Ruim 68% van de jongeren qua ontwikkeling nog iets toe acties of andere agressieve over zal gaan als iemand die al speelt meestal games samen kan voegen. Er zijn verschillenniet lekker in zijn vel zit of in ieder geval al verschijnselen met andere kinderen. Of dit de sites op internet te vinden nu plaatsvindt in de huiskamer waarop je dit soort games kan (fysiek) of online, gamen als sociale activiteit wordt door de vinden en er informatie of ideeën mee kunt delen met andere toename van het aantal spelletjes en de mogelijkheid om met ouders in dezelfde situatie. gelijkgestemden een spel te spelen steeds populairder. De soci- Ouders misbruiken het gamen ook vaak. Bijvoorbeeld omdat ale betekenis wordt versterkt doordat wereldwijd steeds meer ze even wat rust in huis willen creëren. Games werken dan mensen samen online gaan gamen. vaak ook erg goed als bezigheidstherapie maar zijn op de Daarnaast is met de opkomst van de WII spelcomputer ook lange termijn zeker geen goede oplossing. Vooral ouders met een verandering gekomen in het alleen maar achter het scherm kinderen in de risicogroepen zien in gamen een ultieme kans zitten en de knopjes bedienen. De WII sport is een voorbeeld op hun kinderen rustig te krijgen. Vooral omdat dit ook nog dat het ook anders kan, kinderen zijn als het ware aan het eens jongeren in de risicogroep zijn is deze manier van game sporten achter de televisie. Veel van de spellen zijn ook nog misbruiken extra gevaarlijk. Deskundigen adviseren dan ook eens competitie spellen en dat stimuleert de kinderen ook nog om kinderen niet langer dan een uur per dag te laten gamen. eens extra hun best te doen ten opzicht van de medespelers.

Het is vaak lastig om te stoppen met gamen omdat het net zo Gamen wordt niet alleen gebruikt als vrije tijdsbesteding. spannend is of omdat ze per se dat ene frustrerende hoge level Veel ziekenhuizen zetten het ook in als middel om kinderen willen halen en voor je het weet zitten ze weer uren achter te helpen met revalideren. Het is voor kinderen een leuke en elkaar te gamen, en word dat alleen maar meer. De richtlijnen ontspannende manier van revalidatie therapie en daardoor ook voor game verslaving zijn nog niet officieel bevestigd maar, erg effectief. het komt er nu ongeveer op neer dat wanneer iemand elke dag Gamen is allang niet alleen meer spelletjes doen. Het wordt meer dan 5 uur games speelt hij of zij verslaafd is.

Denk! December 2010 ~ 13

bepaalde beoordeling krijgt. U kunt vervolgens zelf bepalen Deze vorm van game verslaving begint wereldwijd een serieus hoe belangrijk u de punten die de recensent noemt vindt. Als u probleem te worden. Er melden zich steeds meer ouders bij meerdere recensies leest kunt u vaak wel redelijke een indruk hun arts met kinderen die verschijnselen hebben van game van het spel krijgen. verslaving. Op Youtube verschijnen er steeds vaker filmpjes 4. Bekijk filmpjes op Youtube en GameTrailers over het spel. van kinderen met een gameverslaving die helemaal uit hun Op deze sites staan van bijna alle games filmpjes die gameplay dak gaan omdat ze niet mogen gamen of omdat er iets in de aangeven. Dit zegt natuurlijk lang niet alles. Een spel kan er in game niet lukt. Daarom is het van belang dat ouders een kind een filmpje nog zo leuk uit zien, als het onmogelijk te bedienen van af jongs meegeven dat een uur per dag gamen meer dan is, is het nog steeds een slecht spel. Je genoeg is maar dat het ook belangkunt over de manier van bediening rijk is om het leuk te houden. Het is altijd hulp of informatie vragen in de PEGI ook maar een spel. winkel waar u het spel koopt of heeft Alleen voelt dat voor een kind heel gekocht. Aan de andere kant: als het anders, voor hen is het de realiteit.

Net zoals op tv is er een minimumleeftijd voor er in een filmpje al slecht uitziet, is Er komen vaak spotjes op televisie games in Europa. Dit wordt bepaald door PEGI, dat een reden om in ieder geval te die vanuit de overheid gemaakt wat staat voor Pan European Gaming Informawachten tot u het ergens kunt uitworden om ouders bewust te mation. Op de voorkant van de verpakking van een proberen of totdat u de mening van ken van hun kind op internet. Gek game staat ook altijd een icoon met de leeftijdsandere ouders weet. genoeg zijn die er nog niet gemaakt aanduiding. om ouders bewust te maken over Dit is een verplichting vanuit de Europese Unie. de games die hun kinderen spelen.

Er zijn vijf leeftijdscategorieën: 3+, 7+, 12+, 16+ Terwijl dit laatste toch een veel Wie is er verantwoordelijk? en 18+. Deze categorieën zeggen niet alleen iets besproken probleem waar nu bijna Ouders hebben de verantwoordeover hoe moeilijk of toegankelijk het spel is. iedere ouder mee te maken gaat lijkheid over hun kinderen. Dat wil Maar deze leeftijdscategorieën gaan vooral over krijgen en in de toekomst alleen zeggen dat zij ook verantwoordelijk de inhoud van het spel. Dit is te vergelijken met nog maar meer. zijn voor de games die zij kopen de Kijkwijzer van televisie voor films en televivoor hun kind. Elk spel is dan wel sieprogramma’s. voorzien van een leeftijd sticker Naast een leeftijdscategorie legt het PEGI maar dat zegt nog niet altijd wat Het stappenplan systeem ook uit waarom een spel een bepaalde over de inhoud van het spel.

Om ouders of verzorgers te helpen categorie heeft. Dit wordt aangeven met picHet is belangrijk dat de game en te informeren bij het aankopen togrammen, meestal op de achterkant van de industrie ouders ook de kans geven van games is er een stappenplan verpakking. Zie hieronder de categorieën met om het spel te leren kennen voordat opgesteld. Met behulp van het stapde bijbehorende plaatjes. zij het kopen. Een goed begin zou penplan dat hieronder beschreven bijvoorbeeld zijn om de trailers in de staat is de kans bijna minimaal dat game winkel aan hen te tonen voorje een ongeschikt spel voor een kind dat het spel gekocht word of hen het koopt. Het is natuurlijk niet alleen spel even te laten spelen. Ouders voor ouders en verzorgers belangDiscriminatie Angst kunnen daar dan zelf de keuze van rijk om hiervan op de hoogte te zijn aankoop op baseren. maar ook voor vrienden, familie Een trui pas je ook even voordat je en kennissen die een game cadeau het koopt, terwijl de impact daarvan doen aan een kind. toch aanzienlijk minder is, waarom 1. Vraag aan andere ouders of Seksualiteit Geweld gebeurd dat bij games dan niet? deskundige of ze bekend zijn met De game industrie is zelf veranthet spel. Professionele recensenten woordelijk voor de producten die hebben soms andere prioriteiten zij op de markt brengen, uiteindelijk dan u. Een andere nuttige bron willen zij ook niet geconfronteerd van informatie zijn andere gamers Gokken Drugs worden met de ergste gevolgen die of andere ouders van gamers. Je het geweld in games met zich mee kunt ze vragen hoe hun kind heeft kan brengen. Zij willen het gamen reageert op het spel. Forums zijn Taalgebruik graag leuk houden. ideaal om andere geïnteresseerden Het zou vanuit de regering niet te ontmoeten.

2.Zoek op wat voor soort spel het is, op internet. Ook al is vrij- onverstandig zijn de wetgeving rondom games maar vooral de aankoop ervan voor kinderen nog eens goed door te nemen wel iedereen positief over het spel, u kunt het spel nog steeds want met de nieuwe technologische veranderingen verandert niet begrijpen of te agressief vinden voor uw eigen kind. niet alleen de game maar ook de beleving en de psycholo3.Lees recensies over het spel op internet. Uiteindelijk is een gische invloeden. En misschien worden juist die regelmatig recensie natuurlijk slechts de mening van een enkel iemand, onderschat. maar een goede recensent geeft wel aan waarom een spel een 14 ~ Denk! December 2010

Wat is de invloed van 3D games?

Virtuele slachtpartij in een vliegtuigterminal, bron; Modern Warfare 2

Gamen veranderd met de jaren, er worden steeds meer technologische veranderingen rondom heen ontwikkeld. Er kwamen andere consoles, een echt stuur bij racespellen enzovoorts.

Met de opkomst van de 3D trend in de entertainment wereld is er ook voor de game industrie een nieuw tijdperk aangebroken.

Er moeten 3D games gaan ontwikkeld worden. De game industrie is keihard aan het werk om als eerste 3D games op de markt te krijgen. Maar wat betekend dat voor de beleving? En wat gaat dat doen met de kinderen? 3D is ervoor bedoeld om de belevenis van een film of spel groter te maken, om iets realistischer te maken. Door het gebruik van 3D word nog meer het gevoel gecreÍerd dat je je als gamer op de locatie van het spel waant. Voor kinderen word zo’n game dan dus nog realistischer. Op dit moment zijn er allerlei onderzoeken aan de gang maar is er nog niet genoeg informatie over om er een eenduidige conclusie uit te halen. Maar we kunnen wel aannemen dat hoe realistischer een spel wordt gemaakt, hoe werkelijker het voor een kind wordt en die beleving gaat zich uiten in zijn of haar gedrag. En het allerlaatste wat we willen is dat ze de gewelddadige games gaan naspelen op het schoolplein.

Onderzoekers in Amerika hebben onderzocht wat de psychologische gevolgen kunnen zijn van 3D beleving in films. Dit hebben zij gedaan aan de hand van de 3d film Avatar, die wereldwijd enorm goed ontvangen werd en al het een en ander aan records heeft verbroken. De Avatar is een film die gaat over het Avatarbos en als een soort van droomwereld word neergezet. De onderzoekers hebben uitgezocht dat mensen met een vervuild beeld van de wereld en samenleving hier erg gevoelig op hebben gereageerd. Zij beweren dat er door de film mensen zijn die het leven nog minder zagen zitten. Dit waren wel mensen met een negatieve kijk op de wereld maar het effect is er wel. Tijdens het gamen zijn kinderen ook nog eens een onderdeel van het spel.

Alles draait om hun rol, namelijk de helden rol.

In een 3D game zal de beleving nog heftiger zijn maar daardoor ook psychologisch gezien ook gevaarlijk. Eigenlijk word er gewoon gespeeld met de fantasie van een kind, maar op een dergelijk manier dat het voor een kind werkelijkheid begint te worden omdat, de kogels, bij wijze van spreken echt om zijn of haar oren vliegen en die ene monster echt op hem of haar af komt rennen Denk! December 2010 ~ 15

Mindfulness; for your body, mind & soul

16 ~ Denk! December 2010

De meeste mensen hebben een druk bezet leven, alles moet snel gedaan worden en niemand heeft veel vrije tijd. Als ze dit wel hebben, besteden ze dit aan het huishouden of kijken ze televisie. Ongerveer 90% van de Nederlandse bevolking kijkt iedere dag televisie. 83% van deze mensen vinden reclames vervelend. Ze snappen het doel van reclame wel, maar kijken een programma of film liever zonder al die reclames tussendoor.

Kortom; reclames wekken irritaties op. Reclames komen meestal op de meest vervelende momenten. Als je niet in een film of een programma zit. Meestal hebben alle zenders op hetzelfde tijdstip reclames, dus als je gaat zappen, vind je overal op televisie reclame.

Daar zou een oplossing voor kunnen zijn....

Een nieuw conept creeren waardoor reclame kijken leuk en rustgevend kan zijn.

Dit door middel van reclames combineren met mindfulness door Melissa Kanters, Nikki Leermakers en Lieke Frencken

Wat is mindfulness?

Mindfulness komt van oorsprong uit het Boeddhisme. Het bestaat uit meditatie en yoga.

‘Mindfulness verwijst naar: • een vorm van meditatie waarin men zich op een niet-reactieve manier bewust is van de fysieke en geestelijke sensaties en situaties van het moment: bewuste aandacht.

• een levenshouding die zich kenmerkt door acceptatie van onvermijdelijke negatieve en positieve ervaringen: aanvaarding.

• juiste indachtigheid of bewustzijn in de Boeddhistische leer.

Door mindfulness te beoefenen wordt het mogelijk de werkelijkheid te aanvaarden en bewust aandacht te geven aan jezelf en alles om je heen. Leven in het moment. Door het bewust worden en loslaten van automatismen en oordelen, is het mogelijk innerlijke kalmte en rust te bereiken. Het is niet de bedoeling dat je in jezelf keert of transcendeert. Hoewel de term mindfulness verbonden is aan het Boeddhisme, zijn er zeer oude Christelijke mystieke tradities die vergelijkbare (meditatie)technieken hanteren en ook vergelijkbare ervaringen beschrijven.’ (Bron, wikipedia.)

‘Mindfulness is het aanwezig zijn in het hier en nu. Opmerken wat je voelt, ruikt, hoort, ziet en proeft. Mindfulness is het tegenovergestelde van steeds maar door rennen op de automatische piloot. In plaats daarvan vertraag je, je levensritme even. Je komt dichter bij je gevoel, zonder erover te oordelen of er direct gevolg aan te geven. Je aanvaardt de situatie zoals

hij is. Door je daarin te trainen, leef je intenser en kun je, je tegelijkertijd makkelijker ontspannen.’ (Bron, mind magazine nr. 7 2010).

Het betekent dus door alle stress van deze tijd, je rust pakken iedere dag. Niet teveel tegelijk doen en of willen, want we gaan dan alles doen zonder er aandacht aan te geven. We beseffen eigenlijk niet waar we mee bezig zijn en doen alles maar op de automatische piloot. Dit veroorzaakt gepieker en spanningen.

Voor wie is mindfulness?

‘We kunnen een drietal groepen onderscheiden voor wie Mindfulness geschikt is: Preventief, Curatief/re-integratie en kwaliteit van leven.

• De eerste groep preventief, hebben allemaal klachten, lichamelijk, geestelijk, maar ook emotioneel. Ze willen dat deze klachten verminderen of zelfs weggaan.

• De tweede groep, Curatief/ re-intergratie. Het woord zegt het al re-intergratie, deze mensen willen na het genezen van hun ziekte, hun leven weer oppakken.

• De derde groep is kwaliteit van leven, deze mensen willen graag leren mediteren, meer contact met hun eigen leven krijgen. Denk hierbij aan de keuzes die ze maken. Ze willen elk moment volop benutten van hun leven.

Maar mindfulness is voor iedereen goed en interessant, je komt namelijk dichterbij jezelf te staan, door middel van medidatie.’

Denk! December 2010 ~ 17

Het bereik van reclame

Mindfulness geeft de mogelijkheid om tot rust te komen.

Het is een nieuwe vorm van meditatie die wij graag onder de aandacht willen brengen. En hoe kun je mensen beter bereiken dan door reclame?

Jongeren zijn het moeilijkst te benaderen omdat zij vaak niet naar de inhoud van een reclamespotje kijken, maar alleen of het ‘leuk’ is om naar te kijken. Zij kijken ook het meest televisie en dus ook reclames. Grappige reclames slaan het meeste aan bij deze doelgroep van 16 tot 25 jaar. De discussie over een reclame staat bij jongeren centraal. Echter heeft meer dan de helft van deze doelgroep last van stress.

In de leeftijdscategorie 25 tot 40 jaar komen we bij de doelgroep die vaak overdag een vaste baan heeft en in de avond zich bezig moet houden met huishouden, sport en eventueel kinderen. Zij kijken daarnaast alleen in de avond televisie.

Volwassene kijken meer naar de inhoud van een reclamespot, voornamelijk vrouwen. Maar ook deze doelgroep heeft vaak last van stress, nog meer dan jongeren. Ongeveer 70% kampt (wel eens) met stress. Stress op werk, werk zoeken, betalingen, kinderen, weinig vrije tijd, etc.

In de leeftijdscategorie van 40 tot 65 kunnen we onderscheid maken tussen de mensen die nog wel werken en mensen die al met pensioen zijn gegaan. Deze doelgroep kijkt in vergelijking tot de vorige doelgroep meer televisie. De kinderen zijn meestal al uit huis en ze hebben erg veel vrije tijd. Mensen die werken kijken meestal in de avond televisie. De vrouwen irriteren zich wat minder aan de reclames tussendoor dan mannen. Omdat vrouwen reclames snel geloven, ze proberen vaak de producten die op de reclames zijn voorbij gekomen.

Mensen die al met pensioen zijn vinden de reclames uiterst irritant omdat ze er hier vaak mee te maken krijgen. Het liefste zouden zij de reclames beperken tot 1x per uur. En dan na een programma of film en niet tijdens. Ze hebben vaak geen behoefte aan de spullen die de reclames aanbieden omdat zij meestal het zelfde product al jaren gebruiken en daarbij blijven.

Door middel van Mindfulness oefeningen zouden jongeren en volwassene even een momentje voor zichzelf kunnen pakken, in de avond of overdag als ze relaxt televisie zitten te kijken.

In plaats van vervelende en irritante reclames, ontstaan er dan ontspannende momenten waarbij mensen begeleid worden om even te relaxen. Zodat ze even een moment van rust in lassen tussen de stress uren door.

Het toepassen van mindfulness

Mindfulness heeft een paar oefeningen die iedereen kan doen om tot rust te komen. Deze oefeningen worden verwerkt in een reclame die een aantal keer per dag wordt uitgezonden.

In deze reclame wordt uitgelegd wat mindfulness is en hoe 18 ~ Denk! December 2010

mensen weer rustig kunnen ademen. Het is de bedoeling dat je deze oefeningen een aantal keer per dag doet, zodat je bewust wordt waar je mee bezig bent. Iedereen is zo gewend om alles op de automatische piloot te doen. dat ze vaak zelf niet eens door hebben waar ze mee bezig zijn. We beseffen eigenlijk niet waar we mee bezig zijn. Dat veroorzaakt gepieker en spanningen. Uiteindelijk komt alle stress naar voren en dan is het al snel te laat. Door middel van Mindfulness is dit te voorkomen.

Maar deze mindfulness reclame spotjes zijn ook erg geschikt voor mensen die een ernstig ziek zijn. Als ze heel erg bewust aan mindfulness doen, kunnen ze zich beter gaan voelen of zelfs genezen.

Combineren ja of nee?

We hebben aan een aantal mensen gevraagd wat ze van mindfulness vinden en wat ze ervan vinden om mindfulness te combineren met reclames: Natasha (19):’’ ik heb zelf niet zoveel stress. Ik betrap me er soms wel op dat ik me druk maak over school, maar ik denk dat elke student dat wel heeft. In de tentamen periodes vooral.

Verder leid ik een rustig leventje. Ik heb geen grote zorgen..

Ik denk dat voor veel mensen mindfulness wel goed zou zijn.

Mensen weten volgens mij vaak niet wat ze kunnen doen aan stress, en hiermee komen ze al een heel eind. Om het tijdens reclame commercials onder de aandacht te brengen lijkt me ook een goed idee!’’

Emma(30): ‘’ik heb sinds kort een parttime baan omdat ik pas moeder ben geworden. Het was de afgelopen maanden wel stressen omdat ik en mijn vriend uit elkaar zijn gegaan.

We hebben geen contact meer en ik zorg dus alleen voor de baby. Ik heb af en toe even me rust momentje nodig om mezelf moed in te praten, dat ik het wel alleen aan kan!

Daarom spreekt mindfulness me heel erg aan omdat je met deze stappen, er even bewust van wordt waar je mee bezig bent en wat je moet doen. Het zet je met beide benen op de grond.

Ik ga het zeker gebruiken nu dat ik er meer over weet.’’

Mark (24): ‘’Mindfulness? Ja, daar heb ik wel eens van gehoord op mijn studie. Ik studeer psychologie op de universiteit in Utrecht. Ikzelf heb veel stress door school omdat het een moeilijke studie voor mij is maar ik geloof er niet in. Ik weet wat ik doe en daar hoef ik niet 10x per dag bij stil te staan.. kost alleen maar tijd.’’

Angela (44): ‘’Ik woon sinds kort weer alleen met mijn man.

De kinderen zijn 23 en 25 jaar en wonen sinds een jaar op zich zelf. Het was altijd een drukke bedoeling bij ons thuis maar stress.. Nee, ik kan niet zeggen dat ik daar last van had.

Ik werk daarnaast niet veel, het meeste werk wat ik uitvoer is het huishouden. Ik maak af en toe ook schoon bij andere mensen. Ik vind mijn rust in schoonmaken en daarnaast vind ik dat ook leuk om te doen. Ik heb thuis 2 honden en daar ga ik iedere dag een lekker stuk mee wandelen. Dat zijn mijn rust momentjes.

Mindfulness is daarom niets voor mij. Ik geloof er ook niet

Mindfulness, zelf doen?

Oefeningen voor mindfulness:

1. Richt voordat u ‘s ochtends uit bed stapt en voordat u gaat slapen de aandacht op uw ademhaling. Haal vijf keer aandachtig adem.

2. Iets een dagelijkse bezigheid en doe die met aandacht, zoals werken in de tuin, douchen, aankleden. Doe het zo langzaam dat u zich bewust bent wat u voelt, ziet, hoort, ruikt en proeft.

3. Ga rustig zitten en merk hoe uw gedachten vanzelf komen en gaan. Beschouw ze als gebeurtenissen die het heden ‘in- en uitstromen’.

4. Praat en luister met aandacht tijdens gesprekken met anderen. Merk op wanneer uw gedachten afdwalen, bijvoorbeeld naar wat u straks wilt gaan zeggen. Probeer niet te oordelen over het gesprek of de inhoud van wat er gezegd wordt.

5. Stuit u op vervelende gedachten en gevoelens, leg die dan vriendelijk naast u neer, zonder ze voor waar aan te nemen of naar een oplossing te zoeken.

6. Neem regelmatig drie minuten ‘ademruimte’ tijdens uw bezigheden. Stel uzelf drie vragen: Hoe gaat het met me? Hoe is mijn ademhaling op dit moment? Hoe voelt mijn lichaam?

Per dag moet een oefening als deze genoeg zijn:

1.

2.

3.

4.

5.

Wees je bewust van je voeten terwijl je boodschappen doet Wees je bewust van je stoel als je typt.

Als je door een deur gaat, denk ‘Ik ben ik’ Probeer als je, je schoenen aan trekt eens te kijken welke schoen je altijd eerst aan trekt, en het dan om te draaien.

Drink je thee eens zonder suiker als je met suiker gewend bent. Of andersom. Dit werkt uiteraard ook met koffie. Het punt is, net als bij de vorige, om je bewust te worden van je patronen en hoe moeilijk het is om ze te veranderen.

6. Als je ergens op moet wachten (rij in de supermarkt, het opstarten van een pc etc.) adem bewust.

7. Bij het schoonmaken: wees je van elke handeling bewust.

8. Hou een dagboek bij van al je gedachten en gevoelens. Het doel is niet literatuur te maken, dus herhaal waar nodig.

9. Wees je bewust… Haal diep adem, tel vijf dingen die je kunt zien, tel vijf dingen die je hoort, tel vijf dingen die je voelt (schoenen, broek, haar tegen voorhoofd etc.)

10. Als je, je ergert aan het wachten voor een stoplicht (of ergens anders aan) GLIMLACH. In al deze oefeningen is het punt niet jezelf voor de kop te slaan als het niet lukt. Het gaat om de poging: het proces van het proberen is de oefening. Het belangrijkste van allemaal is dat je tijdens deze oefeningen blijft lachen.

Mindfulness gaat erom dat je van je oude patronen afstapt en je bezighoud met waar je echt mee bezig bent zoals lopen, ademhalen, kijken (automatische piloot).

Denk! December 2010 ~ 19

echt in. Ik vind wel dat je af en toe een momentje voor jezelf moet nemen, vooral als je voelt dat het allemaal teveel wordt.

Maar dat is niet meer dan normaal. Stress is echt iets gevaarlijks, je kunt daar helemaal depressief van worden. Ik zeg altijd maar; je moet dingen doen die je leuk vind en er niet teveel bij nadenken. De minste kopzorgen betekend de minste stress.’’

Tim (16): ‘’ik zit in het laatste jaar van mijn VMBO. Als ik dit jaar haal wil ik heel graag een kappersopleiding gaan doen of een koks opleiding. Ik wil later geen 9 tot 5 baan maar een baan waar je der opuit moet. Het lijkt me helemaal al geweldig om in het buitenland te gaan werken! Maar ik moet nog eerst dus me diploma zien te krijgen. Dat gaat me zeker lukken want ik sta er heel goed voor. Ik ga met allemaal voldoendes mijn examens in.

Ik heb eigenlijk geen stress. Ik weet ook niet zo goed wat dat inhoud ‘stress’. Ik heb heel mijn leven en nu nog steeds alles gekregen en nooit iets betaald. Mijn ouders zijn allebei artsen dus daar heb ik wel geluk mee. Ik kan verder niet veel zeggen over mindfulness omdat ik me niet goed kan inbeelden wat ze er precies mee bedoelen.’’

Sacha (35): ‘ ik woon al vanaf mijn 18e alleen omdat ik niet graag mensen om me heen heb. Mijn familie heb ik ook al een aantal jaar niet gezien. Ik heb momenteel geen werk, maar ik ben daar wel tevreden mee. Niemand die aan mijn hoofd zeurt en ik heb geen verplichtingen. De enige verplichtingen die ik

20 ~ Denk! December 2010

heb zijn de dingen die ik moet betalen zoals huur, verzekeringen e.d.

Stress heb ik vroeger veel gehad, en dat heeft me gemaakt tot de persoon die ik nu ben. Mijn baan tolde zijn eis, mijn vrouw ging vreemd en ik heb een tijd van de uitkering moeten leven.

Als ik toen wist van Mindfulness zou ik het waarschijnlijk wel hebben gebruikt omdat ik geen andere uitweg meer zag. Ik heb een zware tijd gehad met veel therapie. Maar als ik het zo bekijk zou dat ook goed hebben geholpen.. Op dit moment leef ik van dag tot dag omdat je nooit weet wat de volgende dag brengt. Mindfulness heb ik nu niet nodig maar ik weet wel dat het er is en zou ik het ooit nodig hebben dan zou ik het ook zeker gebruiken. Ik denk dat het een hele goede manier is om even tot jezelf te komen.’

Mindfulness & Reclame

Mindfulness heeft dus veel verschillende doelgroepen, omdat het voor iedereen een positieve wending kan hebben op zijn of haar leven. Het is de bedoeling dat mensen zich meer bewust worden van mindfulness. Ze weten vaak niet wat het inhoud, terwijl het veel lichamelijke klachten en mentale klachten kan oplossen of verminderen. Door deze oefeningen dagelijks uit te zenden via reclames, hebben veel minder mensen last van stress. Ze kunnen even uitblazen en zichzelf op de eerste plaats zetten.

Je hebt meer aan mindfulness dan aan reclames die irritaties opwekken. Het spreekt veel mensen aan en door televisie bereikt het veel mensen.

De bruikbaarheid van real-life soap Big Brother als sociaalpsychologisch laboratorium

Big Brother, don’t bother

Toen Big Brother in 1999 voor het eerst op televisie kwam waren de kritieken niet mals. Het programma zou ‘lomp’, ‘plat’, en ‘gevaarlijk’ zijn. Dat is allemaal deels waar, en na het eerste seizoen is dat alleen maar erger geworden: De eerste acht bewoners van het huis hadden allemaal een baan en een alledaags leven, maar bij latere seizoenen werden er ook tienermoeders, ex-veroordeelden en drugsgebruikers in het huis gezet. Dat heeft ongetwijfeld bijgedragen aan het imago dat het programma anno 2010 heeft. Een imago dat onder psychologen en hogeropgeleiden bijzonder negatief te boek staat.

Toch waren de processen die zich voltrokken tussen de 8 bewoners tijdens het eerste seizoen sociaalpsychologisch interessant te noemen. Niet alleen tijdens de 106 dagen opsluiting, maar ook daarna.

Niet alleen in het huis, maar ook daarbuiten. Was het eerste seizoen Big Brother wellicht dé kans voor psychologen om de mens beetje bij beetje te ontleden? We stoffen de dagboeken van seizoen één weer af, en gaan op zoek naar ex-bewoners.

door Massimo America Seizoen 1 van Big Brother is by far het meest besproken seizoen uit de lange geschiedenis van de serie. Het eerste seizoen fungeerde als testlab. De investeringen die Endemol en Veronica moesten doen waren enorm. De real-life soap was met 30 miljoen de duurste televisieproductie ooit, en succes was verre van verzekerd. Toen de Nederlandse pers in Mei 1999 lucht kreeg van het concept werden Endemol en Veronica overladen met kritiek, waardoor de verkoop van reclametijd niet op gang kwam. Toch

veranderde dat snel; na een paar afleveringen was Big Brother getransformeerd in een kijkcijferkanon met dagelijks anderhalf miljoen kijkers (BBHB p 4).

Opeens stonden adverteerders te dringen om een paar seconden reclametijd tijdens de aflveringen. Tarieven tijdens de finale liepen op tot 45 duizend euro .

Dat Big Brother is uitgegegroeid tot het succes dat het nu is is dus allesbehalve vanzelfsprekend. De controverse daar gelaten; waarom is het Nederlandse publiek in godsnaam bereid dagelijks een

half uur te kijken naar acht mensen die geen niets uitvoeren?

Echte mensen

Een punt mag duidelijk zijn, Big Brother is een ambitieuze soapserie, en mensen kijken graag naar ambitieuze soapseries omdat ze zich herkennen in de karakters van de figuranten in die ambitieuze soapseries. Maar anders dan normale soaps heeft Big Brother geen script en geen duidelijke verhaallijn. Dat maakt Denk! December 2010 ~ 21

Het Big Brother ´huis´ van seizoen 1 in Almere

de serie ongelofelijk traag. Een normale soap staat bol van de extremen, de stap van liefde naar moord is slechts een halve aflevering verwijderd. Dat is onmogelijk in een serie als Big Brother. Endemol heeft het daarom over een andere boeg gegooid. Zo is het voyeuristische aspect bijvoorbeeld tot in de puntjes naar voren gebracht. Alleen al de montage van de serie laat dat zien. Normale soaps zijn ‘glad’ gemonteerd; overgangen in beeld en tijd zijn subtiel weggewerkt en de camerabeelden zijn vloeiend. Bij Big Brother is het tegenovergestelde aan de hand: de items zijn ruw gemonteerd en camerastandpunten zijn veelal statisch.

Dat was een bewuste keuze van de redactie, het geeft het publiek het gevoel dat ze stiekem meekijken met echte mensen.

Eén voor allen…

Want dat is toch wat het zijn: echte mensen. Acht stuks in totaal. Op een oppervlakte van nog geen 150 vierkante meter, 106 dagen lang. De angst bij aanvang van de serie was aanwezig dat dat enorme spanningen zou opleveren.

22 ~ Denk! December 2010

Tijdens de eerste pilot van het programma met werknemers van Endemol liep de spanning na drie dagen gigantisch hoog op en werd het project opgeschort.

Sommige deelnemers zaten na een paar uur al te huilen. Na die pilot was er weinig tijd meer om te testen. Toen de screentests voor het echte programma werden gehouden is er uit voorzorg gekozen voor niet al te extreme karakters.

De productie was bang dat de situatie anders uit de hand zou lopen. Het tegendeel bleek waar te zijn, tenminste, tijdens de eerste 50 dagen van het programma.

De deelnemers waren tot elkaar veroordeeld, wat tot gevolg had dat ze stuk voor stuk inschikten. Uit onderzoek blijkt dat mensen elkaar aardiger vinden als ze samen moeten werken, zelfs als ze in een competitie tegen elkaar spelen.

Dat is een dierlijk fenomeen. Bioloog Jan Desmet: “In het begin van de reeks was ik getroffen door de snelheid waarmee de bewoners een groepsgevoel en identiteit opbouwden. Big Brother bewijst dat het gevoel bij een groep of een volk te horen zeer kunstmatig tot stand kan komen. En zodra die groep zich gevormd heeft, blijkt het als buitenstaander bijzonder lastig om je erdoor te laten

accepteren. In de natuur zijn dieren die een groep verlaten of zich erbij aansluiten ook vaak de oorzaak van bittere conflicten.” Het vormen van een sterke groep is vooral handig ter verdediging van territorium. Endemol doet volgens eigen zeggen niets om groepsvorming te bespoeden of te beslechten. Er gingen meerdere malen geruchten door de media dat de producent nieuwe bewoners als mol in het huis liet komen om zo wat meer leven in de brouwerij te brengen.

Die geruchten waren er vooral omdat het tempo van de serie in de eerste helft niet bijzonder hoog lag. Maar Endemol had –met gemiddeld anderhalf miljoen kijkers- niets te klagen. Een belangrijk onderdeel van het Big Brother format is het creeren van een hechte groep, een situatie waarin iedereen van iedereen afhankelijk is.

Typecasting

Maar een hechte groep legt ook een hoop beperkingen op. Nieuwkomers worden vaak als indringers gezien, en zullen moeten vechten voor een acceptatie. Bovendien wordt individueel denken

afgestraft. Conformisme wordt beloond.

Ex bewoonster Bianca (seizoen 1) kan daarover meepraten. Haar recalictrante houding werd niet gewaardeerd binnen de groep. Bianca: “Dat gaf heel veel weerstand ja. Dan zeiden ze, laat nou maar Bianca, zit niet zo te zeuren. Dan zei ik: ‘Hoezo? Ik heb helemaal niks te doen’. Laat mij nou lekker vervelend zijn.

Waarom zijn jullie allemaal zo braaf?”

De psychologische druk wordt steeds hoger, en wie afwijkt van de norm wordt ongenadig hard gestraft in de vorm van pesterijtjes en, uiteindelijk, buitengesloten. Precies wat de programmamakers willen. Het inschikken ten behoeve van de groep kent grenzen, en als die zijn bereikt komen irritaties bovendrijven.

Daar maakt Veronica op haar beurt weer handig gebruik van. Ieder persoon krijgt van meet af aan een aantal karaktereigenschappen toegedicht. De redactie zorgt ervoor dat in zendtijd vooral die karaktereigenschappen naar voren worden gebracht. De zender heeft een duidelijk profiel opgesteld van verschillende personen; de knuffelbeer, de prater, de flirter, etcetera. Beeld en profiel moeten zo veel mogelijk overeen komen.

In latere seizoenen zijn die profielen een steeds grotere rol gaan spelen. Dat komt van twee kanten, want behalve dat Endemol zich later meer ging focussen op typecasting, gingen latere bewoners zich ook meer voegen in een (aan zichzelf) opgelegd stereotyp. Ter associatie bij het publiek . De latere Big Brother bezoekers waren wat dat betreft dus wel een stuk beter voorbereid.

En dat geld voor meer dan alléén de groepsopdrachten. De begeleiding van de deelnemers aan het eerste seizoen was verre van optimaal. Ruud Benard, oud bewoner, zegt: “Ik denk dat wij een beetje beter door Veronica voorbereid hadden moeten worden. We zijn door de zender in het diepe gegooid.” Vooral later in het programma werd dat een probleem. Bewoonster Bianca: “Je wordt steeds emotioneler, dat merkte ik zelf ook. Dingen waarmee je zat vóór je het huis inging gaan weer spelen omdat je niets anders hebt om over na te denken.”

De omgang met de bewoners vanuit de productie was merkwaardig. Er stonden een paar psychologen klaar, maar die hebben nooit contact gehad met de bewoners. Endemol houd bij hoog en

laag vol het belang van de bewoners voorop te stellen. Maar het lijkt er sterk op dat de redactie af en toe ook leed aan het gevangenisbewaarder-complex. De intercom heeft bijvoorbeeld een keer een tijd aangestaan zonder medeweten van de productie. De bewoners vingen vlagen van gesprekken op; ze worden onder andere een ‘stelletje eikels’ genoemd.

Een paar dagen eerder heeft de productie expres de verwarming afgesloten.

Drie trappen

De begeleiding van kandidaten na de show bestaat uit drie delen. Ten eerste krijgt de ex-bewoner begeleiding van de persdienst van Veronica. Elke bewoner krijgt een eigen begeleider die hem of haar helpt met interviews en tv-optredens. Daarnaast is er een begeleider die de commerciële activiteiten voor de bewoner. Deze begeleider wordt gekozen door Veronica, en is eigenlijk gewoon de manager. Als laatste is er een psycholoog die de deelenemers blijft volgen totdat deze vind dat er geen begeleiding meer nodig is. Veronica/Endemol doen dit als ‘service’, wat betekent dat ze het graag doen, maar dat ex-bewoners ook kunnen weigeren als ze willen. En dat dus is problematisch. De eerste bewoners weigerden stuk voor stuk psychologische begeleiding. Terwijl uit onafhankelijk onderzoek door psychologie magazine

blijkt dat de stap van onbekend naar beroemd voor veel bewoners nog te groot is. Bewoners vallen na de show in een diep gat waar begeleiding aan te raden, en vaak zelfs verplicht is. Ex-bewoner Ruud heeft bijvoorbeeld bijzonder slechte herinneringen aan zijn tijd toen hij buiten het huis kwam. “Opeens ben je bekende Nederlander en komen er duizenden mensen op je af…(…)…Sommigen bedoelden het goed voor jouw, maar anderen vooral voor zichzelf. Dat vond ik best wel moeilijk.”

Uiteindelijk blijft het eerste seizoen van Big Brother toch gewoon een televisieprogramma voor de hele familie. De situaties waarmee de bewoners in 1999 geconfronteerd werden waren leuk en (af en toe) leerzaam voor de gewone Nederlander, maar absoluut niet wetenschappelijk bruikbaar. Daarvoor waren de belangen van de redactie en adverteerders te groot. Bovendien hadden de 24 cameras die het huis rijk was ook een bepaalde uitwerking op de bewoners. In latere seizoenen zijn die twee factoren alleen maar heftiger geworden: de redactie koos steeds meer extroverte types, die vervolgens steeds bewuster van de camera waren. Anno 2010 kan er niet meer gesproken worden over een televisieprogramma voor de hele familie.

Daarvoor heeft Big Brother te veel soft porno en Jerry Springer facetten gekregen. Psychologen zullen toch hun eigen

Big Brother; van gezinsshow naar soft-porno

Denk! December 2010 ~ 23

Altijd weer hetzelfde liedje

Hoe muziek jou beïnvloedt

Je kent het vast wel, je zit met een paar vrienden in de kroeg en uit het niets komt die oude bekende weer langs. “Hey Jude, don't make it bad. Take a sad song and make it better!” Terwijl jij uit uit volle borst aan het meezingen bent, zegt een van je vrienden: “Je houdt toch niet echt van die oud bollige muziek ofwel?” Ik neem nog een slok van mijn bier terwijl ik volmondig ja knik. “Dat past ook wel bij jou met je goede cijfers, nette baan en saaie leven haha!” Ik drink het laatste beetje uit mijn glas.

“Oké, ik geef toe dat het niet de spannendste muziek is, maar het is in ieder geval tien keer beter dan die rock die jij luistert. Het valt me nog mee dat je nog niemand hebt aangevallen door die agressieve muziek” Zeg ik met een glimlach “Pas maar want dadelijk ben jij de eerste haha!” door Stef van Houtem, Robin Zwiep en Ted Maas

Stereotype, of nauwkeurige schatting?

De situatie hierboven vertelt over twee vrienden die lachend elkaar beoordelen door een bepaalde muziek. Zo zou The Beatles fan saai en oud bollig zijn, en de rockfan wordt al snel geassocieerd met agressiviteit. Dit zijn natuurlijk stereotypes die over de hele wereld zo worden gezien. Bij rock denk je niet aan 15 jarige tienermeisjes, en bij een Justin Bieber concert zullen niet ongeschoren mannen van rond de 40 jaar staan. Er zijn tegenwoordig zoveel verschillende muzieksoorten, stijlen en culturen, dat iedereen wel in een hokjesgeest moet denken om het allemaal te categoriseren. Toch zit er een bepaalde kern van waarheid in deze stereotypes. De muzieksmaak van ieder persoon is anders, en wordt door veel verschillende dingen bepaald. Denk maar aan andere mensen, invloed van tv, emotie en ook persoonlijkheid. In dit onderzoek kijken we naar de psychologi24 ~ Denk! December 2010

sche aspecten van de persoonlijkheid en de muziek, en op die manier kijken we hoe mensen hen muziekstijl vinden.

Als je mensen zou vragen naar de ontwikkeling van hen eigen muzieksmaak, zullen ze natuurlijk beïnvloed zijn door veel factoren. Als je kijkt naar de huidige muzieksmaak van een persoon en je vraagt waarom hij of zei hier fan van is. Kan je kijken naar de specifieke aspecten. Zoals: Uiterlijk artiest, teksten artiest, image eromheen, live optredens, goede clips etc. Maar je kunt ook back to basics gaan! Wat voelt een mens bij muziek, wat pikken de zintuigen op bij een bepaalde beat. Wat voor gevoelens krijgen wij erbij? En wat voor herinneringen zitten weer aan die gevoelens vast? Dit zijn allemaal factoren die een mens een positief of negatief kunnen beïnvloeden bij een lied. Het begint dus met de vraag: Wat voelen wij bij muziek?

Het primaire element, dat in alle muziek voorkomt, is het element van verandering in de tijd, de opeenvolging van klanken. Er is sprake van ritme, wanneer deze opeenvolging zodanig gebeurt, dat er een hoorbare structuur ontstaat, die soms bijna fysiek beleefd kan worden.

Er ontstaat een beleving van een tel, een dansbaar gegeven.

Het tweede element in de muziek is de toonhoogte van de klank. In verschillende culturen en verschillende tijden, zijn verschillende systemen ontstaan, om met toonhoogte om te gaan, meestal resulterend in een bepaalde toonladder of stemming. Daarmee wordt de sfeer van een muziekstuk bepaald.

Muziek en cultuur zijn als twee handen op een buik, de een kan niet zonder het ander. Maar hoe komt het dat binnen één cultuur enorm veel verschillende muziek stijlen te onderscheiden zijn.

Dat komt doordat nationale culturen steeds minder relevant zijn, door alle communicatiemogelijkheden van de hedendaagse tijd heeft de subcultuur waar iemand zich aan bind veel meer invloed op zijn houding en gedrag dan zijn afkomst of opvoeding. Jongeren kiezen op steeds jongere leeftijd een subcultuur waar ze zich aan willen binden, deze binding heeft niet alleen invloed op hun kledingstijl en gedrag maar ook op de muziek waar ze naar luisteren.

Door de jaren heen ontwikkelt een persoon zich en met deze ontwikkeling veranderd ook vaak de muzieksmaak. Maar vaak word nog wel (vaak krampachting) vastgehouden aan de mainstream opvattingen over muziek. Maar hier en daar zie je personen zich verder ontwikkelen, zich verder durven ontwikkelen. Deze individuen luisteren niet alleen wat ze geacht word te luisteren maar ontdekken verschillende stijlen, en vinden zo hun eigen stijl.

De taal der emoties

Na lichte research kom ik er achter dat in andere, niet westerse culturen diezelfde klanken hetzelfde ervaren worden.

Leden van de geïsoleerde Afrikaanse stam van de Mafa uit Noord-Kameroen zijn goed in staat om westerse muziek te typeren met drie basale emoties (blij, bedroefd, angstig), ook al hebben ze nog nooit westerse muziek gehoord.

Muziek wordt ook wel de ‘taal der emoties’ genoemd. Ik vroeg mij af: “En waarom dan wel?” Waarom ondergaan wij indrukken wanneer wij naar muziek luisteren en op welke wijze komt dat dan tot stand? Volgens de James Langetheorie zijn emoties in werkelijkheid veranderingen die in ons lichaam optreden.

Bij emoties ondergaan wij veranderingen in bloeddruk, in ademhaling en polsslag en ook in de interne secretie. Het is aangetoond dat bij personen die naar muziek luisteren, deze veranderingen ook duidelijk aan de dag treden.

Emotie, een spraak of tempo aangelegenheid?

Volgens onderzoekers, onder wie Isabelle Peretz, moet de oorzaak voor de

herkenbaarheid van emoties in muziek gezocht worden in de universele menselijke prosodie: de manier waarop emotie in spraak doorklinkt. Die is wel universeel, en mogelijk klinkt die door in de muzikale emotie.

Gundlach heeft echter een rapport ge schreven waarin naar voren kwam dat het tempo verreweg de belangrijkste factor was in het opwekken van emoties bij de luisteraar. Het ritme kwam op de tweede plaats en de melodische reikwijdte was van de minste betekenis. Het ritme heft door het geven van regelmaat in de spierreactie de spanning op van de volgehouden aandacht en vermindert de vermoeienis, hoewel de stimulans van de toon nodig is om een maximum verbruik van energie op te leveren.

Een paar factoren

De Australische muziekonderzoeker Emery Schubert ontdekte dat of een muziekstuk ons opgewekt of triest laat voelen, van een paar factoren af hangt.

Hier kwam hij achter nadat hij de emoties vastlegde van proefpersonen die naar klassieke muziek luisterden.

Volgens Schubert kunnen al een handjevol muzikale bouwstenen iemands humeur zichtbaar veranderen, te weten tempo, toonhoogte en geluidssterkte. Na een test met bijna zeventig proefpersonen is de Australiër er ook nog eens van overtuigd dat iemand vrolijker wordt bij het horen van stijgende toonhoogtes en de inzet van extra instrumenten.

Om emoties te kunnen meten bedacht Schubert een computerprogramma waarmee luisteraars kunnen aangeven hoe opgewekt of treurig ze zich voelen tijdens het luisteren naar muziek.

Dat wordt vervolgens vertaald naar een animatie van een gezichtje dat zich continu aanpast aan de stemming van de proefpersonen. Door de animatie daarna als een filmpje af te spelen is te zien hoe het humeur schommelt tijdens het luisteren.

Volgens Schubert is op deze manier het humeur van luisteraars eenvoudig in getallen uit te drukken. Maar het is vooral ook veel mak-kelijker af te lezen dan op

de klassieke manier, waarin emoties als lijntjes op grafiekpapier staan afgebeeld.

Schubert ontdekte dat vooral de luidheid en de kracht van een muziekstuk een groot effect hadden op zijn proefpersonen, en in mindere mate het tempo.

Hoewel hij zijn proefpersonen liet luisteren naar vier klassieke composities van Dvorak, Rodrigo, Grieg en Strauss, gelden de resultaten ook voor popmuziek, licht de Australiër toe.

Muziek blijft volgens hem echter nog altijd een zeer complex geheel. “Net als de emoties van een luisteraar natuurlijk.”

Daarnaast kan muziek nog ‘vervuilende’ elementen bevatten die op een heel andere manier emoties opwekken. Bijvoorbeeld als iemand zich een bepaald gevoel heeft aangeleerd bij het horen van typische klanken of composities.

Op die manier wordt een dalende terts (het typische toonhoogteverschil van een ding-dongdeurbel) vaak in verband gebracht met een warm welkom, en dus een positieve emotie. Andersom kan ook. Zo kunnen sirene-achtige klanken iemand aan een noodgeval doen denken en daardoor droevig stemmen.

Het verwerken van muziek

Om goed onderzoek te kunnen plegen heb ik ook onderzoek gedaan naar de hersenwerking wat betrefd muziekverwerking. De hersendelen die actief zijn terwijl men muziek luistert, zijn de linker frontale kwab, de linker Pariëtale kwab en de rechter kleine hersenen. Ik zal eerst een korte uitleg geven over de functies van de afzonderlijke hersendelen. De linker frontale kwab heeft als functie het het aansturen van willekeurige bewegingen en het vermogen om impulsen te beheersen. De linker pariëntale kwab heeft als functie het integreren van de zintuiglijke informatie. En de rechter kleine hersenen hebben als functie het controleren en het beïnvloeden van mentale processen. Nu lijkt het raar dat er twee linker hersenhelften tussen staan en maar één rechter. Dit is echter niet zo vreemd als het lijkt. De zintuigelijke informatie die wordt opgenomen (het geluid) word eerst verwerkt door de pariëntale kwab wil men het überhaupt horen. Dan word Denk! December 2010 ~ 25

de linker frontale kwab actief om niet direct te gaan dansen als men zich in een klaslokaal zit en muziek aan het luisteren, die impulsen worden verwerkt en tegengegaan door dit gedeelte. En dan zijn er de rechter kleine hersenen, dit gedeelte heeft invloed op de stemming van individuen, dus hoe iemand zich voelt bij het horen van muziek. Dit gedeelte is het belangrijkste in dit onderzoek omdat de emotie die individuen voelen bij een nummer een belangrijk onderdeel is van het accepteren van de muziek. Wil men een nummer waarderen dan moet er een emotie bij opgeroepen voelen, of dit vrolijk of verdrietig is speelt geen rol.

Personen die creatief zijn willen verder kijken dan de gemiddelde individu en voelen bij een nummer dat door iedereen leuk gevonden word eerder argwaan dan vreugde, uit mijn onderzoek blijkt zelfs dat de mening van de masse nog meer invloed heeft op de emotie die een persoon bij een nummer voelt als ik had verwacht. Doet de situatie zich voor dat een creatief individu een nummer luistert en er een positieve emotie door voelt dit verpest kan worden als het nummer door een mediagigant opgepikt word en aan de massa getoond word. Dan kan het bij het creatieve individu bij het horen van het nummer zelfs erg negatieve emoties voelen.

26 ~ Denk! December 2010

Muzieksmaak

Een studie onder 36.000 mensen over de hele wereld heeft uitgewezen dat muzieksmaak en persoonlijkheid met elkaar verbonden zijn. Het onderzoek, uitgevoerd door Professor Adrian North van de Heriot-Watt universiteit te Edinburgh, is het grootste ooit op dit gebied.

Uit het onderzoek bleek dat liefhebbers van klassieke muziek verlegen zijn, terwijl heavy metal fans zachtaardig en tevreden over zichzelf zijn.

Professor North omschrijft het onderzoek als “significant” en “verrassend”.

Hij zegt: “We hebben altijd al vermoed dat er een link is tussen muzieksmaak en karakter. Dit is de eerste keer dat we er eens goed naar hebben gekeken.

Niemand heeft dit ooit op deze schaal gedaan.”

“Een van de meest opvallende resultaten is de overeenkomst tussen klassiekliefhebbers en metalfans. Ze zijn allebei creatief en op hun gemak met zichzelf, maar niet erg extravert. Men heeft het stereotype van metalfans als suïcidale depressievellingen die een gevaar voor zichzelf en de samenleving zijn. Maar eigenlijk zijn het best gevoelige types.”

The Big Five

De verbanden die North vondt tussen muzieksmaak en persoonlijkheid werden door Delsing (2007) ook gevonden.

Een structureel model van muziek en persoonlijkheid bracht opvallende associaties aan het licht.

De psychologie kent al een lange traditie van persoonlijkheidsonderzoek. Na decennia van onderzoek is consensus ontstaan over dat er vijf basale persoonlijkheidstrekken zijn: extraversie, aardigheid, nauwkeurigheid, emotionele stabiliteit en openheid. Deze zogenaamde Big Five liggen diep verankerd in de persoon en zijn zeer stabiel.

Delsing kon laten zien dat muziekvoorkeuren een zelfde mate van stabiliteit hebben als die Big Five. En hij vindt daarmee iets heel bijzonders. Muzieksmaak is niet zomaar een tamelijk stabiel kenmerk van mensen; muzieksmaak laat zich in hardnekkigheid en geworteldheid vergelijken met fundamentele persoonlijkheidskenmerken.

Fascinatie voor artiesten kan komen en gaan, toch vallen mensen kennelijk altijd weer terug op een aantal basale preferenties voor stijl en muziek. Die zijn rotsvast verankerd in hun persoonlijkheid.

Houden van Mainstream of Urban duidt op een hoge mate van extraversie, terwijl

van rock eerder blijk geeft van minder extraversie. Liefhebbers van Mainstream en High Brow zijn over het algemeen aardiger voor hun medemensen.

Rock fans zijn slordiger, maar staan wel open voor nieuwe ervaringen. High Brow fans zijn niet alleen aardiger, zij zijn ook nauwkeuriger, emotioneel labieler en opener voor nieuwe ervaringen.

Het is verbluffend hoe goed mensen inderdaad de persoonlijkheid kunnen inschatten van anderen die zij nog nooit ontmoet hebben op basis van hun muziekvoorkeur.

De auteurs vroegen studenten een vragenlijst in te vullen waarin de Big Five persoonlijkheidskenmerken gemeten werden. Verder moesten zij aangeven wat hun favoriete muziek was. De lijsten met favoriete muziek werden aan andere studenten voorgelegd, die op hun beurt moesten invullen welke Big Five kenmerken zij associeerden met die muziek.

Er bleek opmerkelijke overeenstemming tussen de kenmerken die de tweede groep op basis van muziekvoorkeur had toegeschreven, en de werkelijk kenmerken, zoals door de eerste groep zelf gerapporteerd. Muziek zegt dus echt iets over je persoonlijkheid.

Van je vader of je moeder?

Wat bepaalt nou jouw muzieksmaak? Er wordt vaak gedacht dat dit grotendeels overgenomen wordt door je ouders. In 2004 is er smaakbe誰nvloeding in 325 huishoudens, bestaande uit een moeder, een vader en kinderen, onderzocht. Aan de moeder, de vader en het kind werd er gevraagd in hoeverre zij van diverse muziek hielden. Aan de ouders was de vraag in hoeverre zij genres die in hun jeugd populair waren, waardeerden toen zij zelf nog jong waren.

Factoranalyse op de data van de ouders wees uit dat er drie hoofdstijlen in hun voorkeuren te onderscheiden waren: Mainstream (hitparade, disco, soul), Rock (rock, alternative, underground, reggae) en High Brow (klas-siek, jazz).

In de smaak van de kinderen onderscheidden we de vier hoofdstijlen die

al eerder aan bod gekomen zijn: Mainstream, Urban, Rock en High Brow (Ter Bogt e.a., 2008).

De smaken van ouders bleken aan elkaar gerelateerd: ouders die van Mainstream hielden hadden partners die dat ook deden. Ook de voorkeuren van stellen voor Rock en High Brow kwamen overeen.

Verder hadden moeders en vaders die van High Brow hielden vaker partners die respectievelijk een hekel hadden aan Rock of Mainstream. Ook uit deze resultaten spreekt dat er, in ieder geval op het niveau van hoofdstijlen in de muziek, een zekere overeenstemming is tussen partners, en een zekere wrijving tussen populaire en elitaire genres. Het is aannemelijk dat ook in de keuze voor een partner muzieksmaak een rol speelt, dat mensen met gelijke voor- en afkeuren eerder een relatie aangaan.

Overigens zijn de verbanden tussen de moederlijke en vaderlijke smaken ook weer niet zo sterk dat smaakverschillen in een relatie onmogelijk zijn. Het ligt voor de hand dat ouders hun smaak proberen over te dragen op hun kinderen, zoals zij dat met een scala van opvattingen, waarden en normen doen. Verder is al bekend dat preferenties voor culturele aangelegenheden onder meer afhankelijk zijn van opleidingsniveau.

De belangrijkste uitkomsten uit het onderzoek zijn de volgende: moederlijke preferenties zijn gerelateerd aan die van hun dochters: moeders die van Mainstream houden hebben vaker dochters die van Urban houden. Prefereren moeders Rock, dan geldt dat ook vaak voor hun dochters. Er bestaat ook een overeenkomst tussen moeders en dochters met betrekking tot hun voorkeur voor High Brow. Moeders zijn kennelijk betrekkelijk goed in staat om preferenties over te brengen op hun dochters. De smaak van moeders is niet relevant voor hun zoons: Geen enkel verband tussen de voorkeuren van moeders en die van hun zoons is significant.

Verbanden tussen vaderlijke voorkeuren en die van hun zoons zijn ook niet significant, met uitzondering die voor High Brow: Vaders dragen hun voor- of afkeur van High Brow over op hun zoons. Voor

hun dochters zijn vaders in een andere smaak van belang. Zij dragen hun liefde voor rock vaak positief over op hun dochters.

De conclusie kan getrokken worden dat jongens niet bijster gevoelig zijn voor de smaak van hun ouders, behalve waar het High Brow betreft. Die preferentie van vaders is de beste voorspeller voor de voorkeur van hun zoons. Aan moeders laten jongens zich helemaal weinig gelegen. Meisjes zijn echter wel gevoelig voor de smaak van hun ouders.

In technische zin wordt dit ook uitgedrukt in de verklaarde variaties van de jongens- en meisjessmaken. Waar de verklaarde variatie voor de jongenssmaak gering is (1-5%), behalve dan bij smaak voor High Brow (14%), ligt die variatie voor meisjes op 14-25%.

Het is goed mogelijk dat jongens meer op hun vrienden afgaan in de vorming van hun smaak, en dat meisjes meer be誰nvloed worden door ouders en vooral moeders. Maar daarover kon dit onderzoek nog geen uitsluitsel geven.

Conclusie

De conclusie die ik kan trekken uit het onderzoek en de research dat ik heb gepleegd is dat er verschillende redenen zijn hoe het komt dat creatieve personen vaak een eigen muziekstijl ontwikkelen in tegenstelling tot de massa. Ten eerste luisteren creatieve individuen anders naar muziek, de zintuiglijke waarneming (het horen van het geluid) is hetzelfde als bij de massa, alleen deze informatie wordt anders verwerkt door de hersenen waardoor de muziek anders overkomt bij deze personen. Daardoor kunnen ze het nummer beter begrijpen want een nummer is meer dan de som van de melodie en tekst.

Muziek is een belangrijk medium om je emoties te controleren, muzieksmaak is een opmerkelijk stabiel gegeven, muziek is een venster op de persoonlijkheid en helpt om vrienden te maken.

Muziek, als stemmingsverbeteraar, als identiteitsverschaffer en bestendiger van tussenmenselijke verhoudingen, die storende tonen naar de achtergrond drukt.

Denk! December 2010 ~ 27

28 ~ Denk! December 2010

Denk! December 2010 ~ 29

30 ~ Denk! December 2010

Denk! December 2010 ~ 31

Denk! is een publicatie van tweedejaars studenten Communicatie- International Event, Music & Entertainemt Studies. In opdracht van Fontys Academy for Creative Industries en Jef van den Hout.

Redactie: Brouwer,Lieke L. Cissen,Nadieh N.M.L. Eijndhoven,Stijn S. van Frencken,Lieke L. Genderen,Tezera T.H. van Houtum,Stef S.W. van Houwen,RenĂŠe R.W.E. Jager,Cisly C. Janssen,Rolf R. Kanters,Melissa M.A.W.M. Leermakers,Nikki N.C. Maas,Ted T. Meuwese,RenĂŠe R.L.H. Mol,Cathal C.E. Mouws,Esther E.A.C. Nelemans,Fauve F.E.M. Pol,Sothy S. Roepan,Navin N. Schellekens,Eelke J.C.B. Schendel,Suzanne S. van Ven,Priscilla P. van de Yap,Stephanie S.M. Zwiep,Robin R. Opmaak/Eindredactie: America,Massimo M.C.A.