đanh gột mặc đi đường của mình và đi tắm. Nhưng trong cơn hối hả cậu đã bỏ lại trên giường mình một chiếc hộp bọc da lừa màu đen giống như một miếng mề đay mà cậu vẫn buộc giây đeo lủng lẳng nơi cổ. Cậu đã cất trong chiếc hộp đó lá thư cuối cùng của đại tá Pontmercy. ông Gillnormand nghe tiếng người cháu ngoại trở về rồi lại đi. Ông vội chạy vào phòng cậu trên đôi chân già yếu của ông. Vật đầu tiên ông bắt gặp trên giường là chiếc hộp bọc da lừa màu đen. Ông mở chiếc hộp và lấy ra một tờ giấy xếp cẩn thận. - Đây là một mảnh giấy thân thương, ông nói với cô Gillnormand mà ông đã gọi tới. Nó giữ mảnh giấy này trên trái tim đó. à! Những người trẻ tuổi. - Chúng ta hãy đọc nó xem sao, cha, người dì vừa nói vừa mang kính. Và họ đọc : "Cho con trai tôi - Hoàng đế đã phong tước nam cho tôi trên chiến trường Waterloọ Bởi chế độ vương chính..... ". Khi đọc xong lá thư đó, ông Gillenormand nói nhỏ như nói với chính mình : Đây là chữ viết của tên lính quê mùa đó. Cô Gillenormand nắn cái túi áo rây đanh gết của Marius. Cô lấy ra một cái gói nhỏ bọc giấy xanh. Đó là những tấm thẻ của " hầu tước Marius Pontmercy ". - Đẹp lắm! người dì nói. Và hai cha con lặng nhìn nhau trong một tiếng đồng hồ, không ai nói gì. Cuối cùng Marius trở về. Cậu thấy ông ngoại cậu đang cầm trong tay một tấm thẻ của cậu và khi trông thấy cậu, ông kêu lên, giọng nhạo báng : - Nào! Bây giờ cháu là hầu tước đấy à? ông xin chúc mừng cháu. Thế là cái quái gì? Marius hơi đỏ mặt, cậu đáp : Điều đó có nghĩa cháu là con của cha cháu. ông Gillenormand dứt tiếng cười và nói giọng cứng cỏi : - Cha của cháu chính là ông đây.
43