Jazzmozaïek 2008 nummer 1 by Jazzmozaiek

Driemaandelijks tijdschrift - Achtste jaargang - nr . 1 - maart 2008 Afgiftekantoor: Antwerpen X – P409123

een brede kijk op jazz in Vlaanderen en de wereld

Michel Herr Pascal Schumacher Alano Gruarin Muziekindustrie Jazzmozaïekjes De Roma Antwerpse Jazzclub 70!

Columns Nieuw op CD/DVD Third Stream Music Jazzhistorie (11)

foto: © Jos Knaepen

Boeken Muziek en Recht Muziektheorie Muziekmozaïek-nieuws

Michel Herr

Verantwoordelijke uitgever en afzendadres: Peter Heyndrickx • Wijngaardstraat 5 • 1755 Gooik

www.jazzmozaiek.be

JAZZ

Dubbelconcert

• PHILIP CATHERINE (CD-VOORSTELLING) & TOOTS THIELEMANS QUARTET DO 15 MEI: 20U30 • € 20/€ 18* PHILIP CATHERINE (GITAAR) • WWW.PHILIPCATHERINE.COM TOOTS THIELEMANS (MONDHARMONICA); KAREL BOEHLEE (PIANO); HANS VAN OOSTERHOUT (DRUMS); HEIN VAN DE GEYN (CONTRABAS) • WWW.TOOTSTHIELEMANS.COM

Swingen in De Roma

• RADIO MODERN MET LADY LINN AND HER MAGNIFICENT SEVEN

Dubbelconcert

• WOLFERT BREDERODE QUARTET & JEF NEVE TRIO

ZA 12 APR: 20U30 • € 5 LIEN DE GREEF (ZANG); MARC DE MAESENEER (BARITONSAX); FREDERICK HEIRMAN (TROMBONE); TOM CALLENS (TENORSAX); YVES FERNANDEZ(TROMPET ); CHRISTIAN MENDOZA (PIANO); KOEN KIMPE (CONTRABAS); MAT THIAS STANDAERT (DRUMS) • WWW.RADIOMODERN.BE • WWW.LADYLINN.BE

(CD-VOORSTELLING) DO 5 JUN: 20U30 • € 14/€ 12*

• TUTU PUOANE: SONG

WOLFERT BREDERODE (PIANO); CLAUDIO PUNTIN (KLARINET); MATS EILERTSEN (CONTRABAS); SAMUEL ROHRER (DRUMS) • WWW.WOLFERTBREDERODE.COM

DO 17 APR: 20U30 • € 12/€ 10* • FOYER TUTU PUOANE (SA)(STEM); EWOUT PIERREUX (PIANO); GUUS BAKKER (NL)(CONTRABAS); JASPER VAN HULTEN (NL)(DRUMS) • WWW.JAZZLABSERIES.BE • WWW.TUTUPUOANE.INFO

JEF NEVE (PIANO); TEUN VERBRUGGEN (DRUMS); PIET VERBIST (CONTRABAS) • WWW.JEFNEVE.BE

JAZZin Nieuwe cd

• MARE NOSTRUM FEAT. PAOLO FRESU, RICHARD GALLIANO & JAN LUDGREN

• VEGAS LAS LEZINGEN: KURT VAN EEGHEM: KURT & ALL THAT JAZZ ZA 26 APR: 20U30 • € 10/€ 7*

WO 30 APR: 20U30 • € 18/€ 16* RICHARD GALLIANO (ACCORDEON, BANDONEON), PAOLO FRESU (TROMPET, SAXHOORN), JAN LUNDGREN (PIANO) • WWW.VWSPRINGSESSIONS.BE • WWW.RICHARDGALLIANO.COM

Dubbelconcert

WWW.VEGASLAS.BE

• SABIN TODOROV TRIO DI 29 APR: 20U30 • € 10/€ 7*

• RADIOKUKAORKEST & STEFANO BOLLANI + FABIAN FIORINI

SABIN TODOROV (PIANO); SAL LA ROCCA (I) (CONTRABAS); LIONEL BEUVENS (DRUMS) WWW.JAZZLABSERIES.BE

Cd-voorstelling

WO 7 MEI: 20U30 • € 14/€ 12* KRISTOF ROSEEUW (BAS, STEM); LODE VERCAMPT (CELLO, STEM); TOM WOUTERS (KLARINET, BASKLARINET, PERCUSSIE, STEM); PHILIPPE THURIOT (AKKORDEON EN STEM) WWW.MYSPACE.COM/RADIOKUK AORKEST

• THE BALLROOMQUARTET: SOUNDMANIFEST ZA 17 MEI: 20U30 • € 10/€ 7*

STEFANO BOLLANI (PIANO); FABIAN FIORINI (PIANO); EEN CREATIE VAN HAPPY NEW EARS 2006 WWW.STEFANOBOLLANI.COM

ANDRIES BOONE (MANDOLINE, VIOOL, GUITAR, BULBUL TARANG, VOICES); RONY DEPRINS (ACCORDION, SYNTHS, VOCODERS, THEREMIN, VOICES); JASPER HAUTEKIET (ELECTRIC BASS & DOUBLE BASS); DAVID VERTONGEN (DRUMS, PERCUSSION, PIANO & BELLS) • WWW.BALLROOMQUARTET.COM

• BRUSSELS JAZZ ORCHESTRA FEAT. TUTU PUOANE & SARAH DE BOSSCHERE: WRITING BILLIE VR 9 MEI: 20U30 • € 14/€ 12* BRUSSELS JAZZ ORCHESTRA, TUTU PUOANE, SARA DE BOSSCHERE, JOKE VAN LEEUWEN, CARL NORAC, CARYL PHILLIPS, VAMBA SHERIF, ANDR… VELTER, PAUL VERHAEGHEN EN BILLIE HOLIDAY; PRODUCTIE: BRUSSELS JAZZ ORCHESTRA M.M.V. ‘T ARSENAAL. NAAR EEN IDEE VAN PASSA PORTA. WWW.BRUSSELSJAZZORCHESTRA.COM

•

DE ROMA • TURNHOUTSEBAAN 286, 2140 BORGERHOUT RATAPLAN • WIJNEGEMSTRAAT 27, 2140 BORGERHOUT TICKETS: 03 292 97 40 (MAANDAG TOT VRIJDAG: 9U30-12U30 EN 13U30-17U) AAN ONZE TICKETBALIE: TURNHOUTSEBAAN 327, 2140 BORGERHOUT OF ONLINE OP WWW.DEROMA.BE EN WWW.RATAPLANVZW.BE VOOR AL DEZE CONCERTEN KAN U OOK TICKETS AAN KORTINGSPRIJS KOPEN IN MARK SOUND,WOLSTRAAT 6, 2000 ANTWERPEN

Roma_JazzAd_mrt08.indd 1

26-02-2008 19:06:38

voorwoord

Een swingende lente! De lente is in het land. Zeker weten! Op de hoogste tak van de grote linde in de tuin improviseert een lijster er lustig op los, geen riedeltje is hetzelfde. En hij blijft onvermoeibaar doorzingen. Net een marathonsolo zoals van John Coltrane of Paul Gonzalves.

Luc De Baets

Hoofdredacteur e-mail: redactie.jazzmozaiek@be

De redactie herdenkt haar medewerker Sim Simons, die op 20 maart 2007, 1 jaar geleden, overleed.

Jazzmozaïek Jazzmozaïek is het gratis driemaandelijks magazine uitgegeven door de vzw Muziekmozaïek met de steun van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Het motto is ‘een brede kijk op de jazz in Vlaanderen en de wereld’. Secretariaat (abonnementen en administratie): Muziekmozaïek vzw, Wijngaardstraat 5, B-1755 Gooik, tel. 02 532 38 90, fax 02 452 34 94 e-mail: info@muzmoz.be Op het web: www.muziekmozaiek.be of www.jazzmozaiek.be

ok lentekriebels op de redactie. Jazzmozaïek gaat immers zijn achtste jaargang in, een unicum voor een jazztijdschrift in Vlaanderen. In acht jaar is dit magazine sterk gegroeid in volume en bekent het kleur op alle pagina’s. Ook inhoudelijk gaat Jazzmozaïek er op vooruit dank zij de onbaatzuchtige medewerking van een gedreven collectief van medewerkers, dat bestaat uit jazzkenners, journalisten, radiomensen, muzikanten, juristen, mensen uit het muziekonderwijs, enz…uit ons land maar ook uit Nederland en de VS. Op de redactie zijn er trouwens recent een aantal medewerkers bijgekomen en niet van de minste. In deze editie kunt u kennis maken met bijdragen van deze medewerkers, die elk op hun gebied hun sporen verdiend hebben.

Ook in de platenbusiness swingt de lente. Nadat in het begin van het jaar nog allerlei onheilspellende berichten opdoken, kwam er afgelopen maand uiteindelijk nog relatief goed nieuws uit de muziekindustrie, die in 2007 na vele jaren het tij kon doen keren. We laten in dit nummer een aantal spelers uit de jazzwereld aan het woord.

Inhoud Voorwoord

blz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Luc De Baets

Interview

Michel Herr: “De improvisatie is een springplank om andere richtingen te verkennen”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Patrick Bivort 4

Focus Focus

Pascal Schumacher: “Ik ben een grote fan van dualiteiten in het leven”. . Georges Tonla Briquet 8 Alano Gruarin: “Jazz en klassiek in elkaar laten overvloeien” . . . . . . Georges Tonla Briquet 10

Festivalnieuws

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Jazzmozaïekjes - JazzLab series. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Redactie: Jazzmozaïek, Bruggestraat 105, 8755 Ruiselede e-mail: redactie.jazzmozaiek@skynet.be

De Roma

• Samenstelling: Luc De Baets en Bernard Lefèvre • Hoofdredacteur: Luc De Baets • Coördinatie en eindredactie: Bernard Lefèvre • Werkten mee aan deze uitgave: Mischa Andriessen, Patrick Bivort, Paul W. Blair (USA correspondent), Peter De Backer, Dirk De Gezelle, Frederik Goossens, Chris Joris, Leon Lhoëst, Jaap Lüdeke, Albert Michiels, Jeroen Revalk, Georges Tonla Briquet, Mik Torfs, Marc Van den Hoof, Marc Van de Walle, René Vandewalle, Joep van Leeuwen, Jack van Poll, Marinus Vromans, Bert Vuijsje. • Fotografie: Jos L. Knaepen • Illustratie: Pieter Fannes • Redactiesecretariaat: Vincent De Laat • Grafisch ontwerp: Brigid Sullivan

Dossier

Jazzmozaïek graag in de brievenbus? Stuur je adres naar het secretariaat (zie hoger). U ontvangt ons magazine gratis in de bus. Voor adressen in het buitenland wordt een vergoeding voor de verzendingskosten gevraagd. Contacteer het secretariaat! info@muzmoz.be - tel. 02 532 38 90

Op de totaal nieuwe website van Muziekmozaïek, die momenteel in zijn finale fase verkeert, zult u met hen beter kunnen kennismaken en ook met een geheel nieuw palet aan informatie.

Vijf jaar zweet, moed en jazz!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bernard Lefèvre 19

Antwerpse Jazzclub 70! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bernard Lefèvre 21 Muziekindustrie blaast koud en warm! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Luc De Baets 22

De Fotopagina van Jos Chet Baker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jos L.Knaepen 25 Columns

Album Souvenir: Berendt Jazz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marc Van den Hoof 24 Holland Muziekland: Jazz en Poëzie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mischa Andriessen 26 Swing Streets of New York: Voor het goede doel . . . . . . . . . . . . . Paul W. Blair 27

Nieuw op CD Nieuw op DVD

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

De Jazzlezer

Oerwoudcultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bert Vuijsje 40

Boeken

Martial Solal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marc Van den Hoof 41

Third Stream Music (1) Pre-Third Stream. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Joep Van Leeuwen 42 Jazzhistorie (11)

Jazzconcours in Europa: Nederland en Spaans Baskenland. . . Albert Michiels 44

Muziek en Recht

Auteursrechten in een notendop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marinus Vromans 46

Muziektheorie

George Russell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leon Lhoëst 48

Muziekmozaïek Nieuws . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Peter De Rop/Vincent De Laat 50 Laatste Noot

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

© Copyright (teksten en foto’s): Zonder voorafgaandelijke en schriftelijke toestemming van vzw Muziekmozaïek mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook. Iedere redacteur is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn tekst. Publiciteitsteksten en bijhorende illustraties vallen onder de verantwoordelijkheid van de betrokken adverteerder. Teksten en fotomateriaal kunnen door de redactie van Jazzmozaïek geweigerd worden zonder dat deze beslissing dient te worden gerechtvaardigd.

Jazzmozaïek 1/2008

Patrick Bivort

Michel Herr A

l meer dan dertig jaar is Michel Herr actief op de Europese jazzscene. Hij stond al vroeg aan het hoofd van zijn eigen groepen. Begin de jaren zeventig richtte hij de jazz fusion band Solis Lacus op. Maar hij bleef ook met zijn eigen akoestische trio spelen. Vanaf 1984 was hij jarenlang de vaste begeleider van Toots Thielemans, waarmee hij op de belangrijkste festivals in Europa en de Verenigde Staten, maar ook in Japan en Afrika, optrad. Zijn samenwerking met de grootste namen uit de jazz – zowel uit Amerika (Chet Baker, Joe Henderson, Charlie Mariano, Bill Frisell, Pepper Adams, Johnny Griffin, Slide Hampton, Lee Konitz, Art Farmer, John Abercrombie…) als uit Europa (Philip Catherine, Paolo Fresu, Palle Mikkelborg, Riccardo del Fra, Aldo Romano, Daniel Humair, Palle Danielsson, Arild Andersen,…) hebben hem internationale bekendheid bezorgd. Hij heeft meer dan 60 platen opgenomen als bandleider of als begeleider samen met Toots Thielemans, Philip Catherine, Joe Lovano, Bill Frisell, Archie Shepp, Tom Harrell en nog vele anderen. Op zijn nieuwe dubbel-cd The Music of Michel Herr met het BJO creëert hij een eigen universum, waarin poëzie en lyrisme overheersen. Een muziek waarin gevoeligheid, creativiteit en swing zich mooi vermengen. Michel Herr: “Als amateur speelde ik klassieke piano en ging toen privélessen volgen. Maar omdat ik die niet boeiend vond, ben ik met die studie gestopt. Ik luisterde graag naar klassieke muziek. Jazz heb ik rond mijn vijftiende ontdekt. Een vriend had me een jazzalbum geleend en toen heb ik de swing, de pulsatie, de improvisatie en de interacties tussen musici ontdekt. Dat was een plaat van de Dixieland trompettist Teddy Buckner. Die vond ik fascinerend. Ik wilde alleen nog maar naar jazz luisteren. Ik ben dan geregeld in de mediatheek jazzalbums gaan lenen. De klassieke stijl van Buckner heeft echter weinig invloed op mij gehad, want na zes maanden wou ik al naar hedendaagse jazz luisteren.”

Jazzmozaïek 1/2008

“De improvisatie is een

s p r i n g p l a n k

om andere richtingen te verkennen”

Michel Herr (° Brussel, 16 februari 1949) is een gevoelig pianist met een rijk harmonisch inzicht. Als componist weet hij zich in uiteenlopende stijlen uit te drukken. Dat blijkt o.a. uit zijn composities voor bigband en uit zijn muziek voor film en televisie. Hij werkte al eerder samen met het Brussels Jazz Orchestra en bewerkte ook een stuk voor Changing Faces met David Linx. Met het BJO is nu op het W.E.R.F. label het dubbelalbum The Music of Michel Herr uitgebracht.

Wie waren uw eerste pianojazz invloeden? In het begin Oscar Peterson, maar al heel snel ben ik naar albums van Miles Davis gaan luisteren. Ik was onder de indruk van alle pianisten die met Miles speelden: Wynton Kelly, Red Garland, Herbie Hancock, Chick Corea, Keith Jarrett maar vooral Bill Evans. Je kan stellen dat er een periode is vóór en een periode na hem. Met Bill Evans heeft de piano een nieuwe wending genomen, die zich meer op de klassieke muziek en zijn harmonieën (van Debussy, Ravel, Chopin) inspireerde. Die verfijning gekoppeld aan de Amerikaanse swing heeft me sterk beïnvloed.

Michel Herr: “Ik wil geen opgelegd verhaal

vertolken. Ik heb mijn eigen taal en die wil ik gebruiken.

Dat is jazz.” Als autodidact heeft u zichzelf de muziek eigen gemaakt. Is dat een voordeel voor een muzikant of is het veeleer een nadeel? Er zijn voor- en nadelen. Een autodidact mist mogelijk wat door het ontbreken van een klassieke opleiding, maar gaat anderzijds de muziek meer als een ervaring beleven. En daardoor kan hij zijn persoonlijkheid ontwikkelen. In de jazz onderscheiden zich heel wat selfmade talenten, denk maar aan Wes Montgomery, Erroll Garner, Gil Evans… Wat spreekt u vooral aan in de muziek? De melodie, de harmonie of de ritmes? Als pianist spreekt de harmonie, maar ook de melodie, me aan. Gelukkig mocht ik met grote melodische muzikanten zoals Toots of Chet Baker spelen. Ervaringen die sporen laten, uiteraard. Maar heel belangrijk is de improvisatie, daarin voel ik me goed thuis, die laat ruimte aan de muzikanten. Ik wil geen opgelegd verhaal vertolken. Ik heb mijn eigen taal en die wil

ik gebruiken. Dat is jazz. Een ander belangrijk element is de interactie. Je speelt zelden alleen. Een jazzmuzikant speelt in real time met de anderen, anticipeert in een spel van vraag en antwoord. Dat is een fascinerende bron van inspiratie en vernieuwing. Kwam de improvisatie samen met het ontdekken van de jazz? Het lijkt misschien paradoxaal, maar ik geloof dat ik altijd al heb geïmproviseerd. Op een bepaald moment ben ik met pianolessen gestopt, maar ik bleef muziek maken. Ik zong de tweede stem bij de scouts. Een klein vrijheidszaad bestond dus al voor ik echt ging improviseren. De ontdekking van jazz kwam op het juiste ogenblik en dat heeft mij in die richting verder laten evolueren. Een valse noot kan tot een andere noot leiden die anders zal zijn als er geen valse noot was gespeeld. De improvisatie kan tot nieuwe ideeën leiden. Het is een springplank om andere richtingen te verkennen. Er zijn genoeg voorbeelden van muzikaal dwalen met fantastische muziek als gevolg. Het hoeft daarom niet altijd fout te gaan, maar ik sluit het ook niet uit. De schoonheid ligt niet alleen in het formele aspect van de muziek. Hoe ontstond de idee voor The Music of Michel Herr met het BJO? Door de lange samenwerking en de vele opnames van albums met het BJO besefte ik dat deze groep uitstekend mijn muziek zou kunnen vertolken. Ik heb dan met het BJO en zijn artistiek leider, Frank Vaganée, contact genomen. Toen bleek dat ook zij mijn muziek apprecieerden en ze die graag wilden uitvoeren. Een opname van een concert met het BJO in 2007 zou eerst door de VRT gecapteerd worden, maar dat ging niet door. Daarop kregen we van de VRT studiodagen om mijn muziek met het BJO op te nemen. Het was voor mij een unieke gelegenheid om mijn composities die

ik al sinds jaren voor bigbands schreef te laten kennen. Ik heb oudere stukken opnieuw gearrangeerd en nieuwe composities ontwikkeld. Omdat het orkest weinig tijd had om de composities in te spelen, heb ik besloten om hen te dirigeren en niet nog eens piano te spelen. Nathalie Loriers speelt dus prachtig piano, zoals altijd. Het BJO heeft tweemaal gerepeteerd. De dag vóór de opname heb ik een generale repetitie ingelast om alle stukken door te nemen, te spelen en mijn suggesties mee te geven. Het is dan ook prima verlopen. Het album werd in twee dagen en een half opgenomen. Toch wel een geweldige prestatie voor een studio-opname met een bigband.

Is verrassing het belangrijkste als u componeert? Ja. Ik denk het wel. Als ik componeer ga ik ver in de mogelijkheden, maar wil toch nog spontaneïteit laten. Dat geeft een vrijheid, zelfs aan bigbands. Bovendien is het gevoel van een kleinere bezetting trouwens altijd aanwezig bij het soleerwerk binnen het BJO. U componeert en arrangeert veel. Toch wordt beweerd dat componeren en arrangeren twee aparte disciplines zijn. Is het zo verschillend? Een arrangement kent twee dimensies: een persoonlijke en een muzikale. Het doel van het arrangement is een nieuwe, eigen visie aan een bestaande compositie te geven. Wanneer bijvoorbeeld Bill Evans in trio speelde, werd al over een arrangement voor groter ensemble gesproken, al werd de compositie gespeeld door een trio. De tweede dimensie van het arrangement is het omgaan en benutten van de

mogelijkheden van de instrumenten. Daarom is het belangrijk de instrumenten goed te kennen, de combinaties, de klankkleur, enz. Daarnaast componeer ik. In feite doe ik hetzelfde werk, maar met mijn eigen composities. Tijdens uw carrière was u zowel leader als sideman en u heeft met buitenlandse muzikanten gespeeld. Verschillen Europese muzikanten van Amerikaanse? Het is moeilijk te zeggen. Ik ben ervan overtuigd dat een Europese muzikant veel bijdraagt aan jazz. Sinds WO II en het ontstaan van het label ECM hebben Europese muzikanten hun eigen universum gecreëerd. Zij hebben zich laten inspireren door andere bronnen dan de Amerikaanse jazz. Maar persoonlijk ben ik voorstander van de binding met de Amerikaanse bronnen. Waarom? Heeft dat met de swing te maken? Ja. Ik denk dat swing spelen een belangrijke troef uitmaakt. Ik voel dat grondig aan, het heeft ook met een fysisch en sensueel aspect van spelen te maken. Maar ik focus niet alleen op swing.

(foto: © Jos Knaepen)

Hoe heeft u uw rol als dirigent opgenomen? Welke instructies gaf u aan het BJO? Ik verkies open te staan voor de musici om ze een maximale vrijheid te geven. Ik heb hen enkele instructies gegeven op het gebied van tempo en dynamiek. Ook heb ik enkele wenken gegeven aan musici wanneer ze moesten invallen. Maar ik zei hun vooral dat het me interesseerde dat ze me zouden verrassen met mijn eigen composities. En dat is dan ook zeker het ge-

val. Het BJO heeft natuurlijk uitstekende solisten die elk de vrijheid nemen om aan hun gedeeltes die ze moeten spelen, nieuw leven te geven.

Michel Herr

Michel Herr (over de opname met het BJO): “Wat me interesseerde was door mijn eigen composities verrast te worden”

Jazzmozaïek 1/2008

U bent uw carrière in de jaren 70 met uw eigen band Solis Lacus begonnen. Welke herinneringen houdt u over van deze periode? Dat waren mijn eerste pogingen van composities en het was een interessante periode die deuren voor mij heeft geopend. In die tijd luisterde ik graag naar rockjazz, o.a. Weather Report of Tony Williams’ Lifetime en andere bands waar er een vorm van vrijheid was. De eerste ritmesectie van Solis Lacus (met Félix Simtaine en Freddie Deronde) was trouwens volledig op I Sing the Body Electric van Weather Report geïnspireerd. Daarna zijn we meer funky gaan spelen (met Bruno Castellucci als drummer) maar de groep van Joe Zawinul heeft me altijd beïnvloed. Hij was één van mijn voorbeelden. Maar later ben ik totaal anders gaan spelen toen ik een akoestisch trio heb opgericht.

Jazz in Belgium U bent president van les Lundi d’Hortense geweest (vereniging van Belgische jazz muzikanten). Nu nog bent u ook bezig met de website jazzinbelgium.com om de jazzmuzikanten en de Belgische jazzscene meer bekend te maken. Wat denkt u van de evolutie van de Belgische jazz de laatste twintig jaar? Toen ik begonnen ben, was er in België geen school voor jazz. Ik ben toen naar de Verenigde Staten, Duitsland en Zwitserland getrokken om jazz te leren. Nu zijn er structuren in de conservatoria. In het algemeen denk ik dat wij heel veel Belgische muzikanten met talent hebben. Maar ons land is te klein om alleen maar een carrière in België te maken. De structuren beantwoorden niet altijd aan het niveau van de talenten die hier aanwezig zijn. Bijvoorbeeld, er zijn maar weinig mensen die zich met het management van artiesten bezig houden. Zelfs onze cultuurcentra staan niet altijd open voor de creaties van jazzmuzikanten. Deze situatie verplicht sommige muzikanten om als docent een financiële zekerheid te verwerven. Ofwel spelen ze andere muziek ofwel gaan ze naar het buitenland. Ik ben in België gebleven, maar ik heb mezelf naast het piano spelen gediversifieerd: composities en arrangementen van jazz en ook filmmuziek. Wij moeten allemaal oplossingen vinden om creatief te blijven. Het onderwijs speelt een belangrijke rol voor veel muzikanten als docent. Maar men moet altijd onze overheid sensibiliseren om ook kleinere structuren financieel te ondersteunen (zoals clubs, label, studio) want als er gediplomeerde muzikanten zijn maar geen structuur om hen een job aan te bieden, wat gaan ze dan doen? (PB)

(foto: © Jos Knaepen)

U heeft ook jarenlang met Toots gespeeld. Dat was een fantastische kans en ook een grote vreugde. Toots heeft iets wat weinig mensen hebben. Hij is een geweldig lyrist zoals Chet Baker of Charlie Mariano. Mensen die hun hart in hun muziek omzetten. Toots heeft ook iets uitzonderlijk. Spelen met Toots en de muziek met die grote namen beleven is een fantastische les want het heeft met de intensiteit en de diepte van de muziek te maken. Ik denk dat alle muzikanten, zoals mijn vriend Riccardo del Fra, die met die grote namen mochten spelen dat soort ervaring hun leven meedragen. Daarna zullen ze meer lyrisme, expressie en emotie in hun muziek leggen.

Michel Herr

Michel Herr: “Een jazzmuzikant speelt in real time met de anderen, anticipeert in een spel van vraag en antwoord.”

Jazzmozaïek 1/2008

U hebt veel met verschillende bigbands gespeeld en arrangementen voor andere geschreven. Wat boeit u het meest in het BJO? Het kwaliteitsniveau is uitzonderlijk. Alle solisten zijn meesters van hun instrumenten en gaan evengoed op in het geheel van een bigband. Bovendien zijn alle muzikanten van het BJO ook betrokken bij andere muzikale projecten en brengen bewust of onbewust toch weer nieuwe elementen aan in het orkest. Ze hebben een grote discipline. De klank van het BJO is niet alleen die van een bigband, maar evenzeer van een kleine bezetting die zich integreert in een groter ensemble. Dat houdt de band levendig. En dat vind ik belangrijk. Wat wenst u dat de mensen onthouden wanneer ze naar uw album luisteren? Het is moeilijk te zeggen. Ik hoop dat ze aanvoelen hoe gevarieerd het universum in dit album is. Dat de melodieuze diversiteit en de harmonieuze rijkdom van de composities ze blijft boeien doorheen het album.

.COM

AHOY ROTTERDAM, THE NETHERLANDS

11•12•13 JULY ’08 3 DAYS•15 STAGES•200 ACTS BOBBY MCFERRIN, DIANA KRALL, PAT METHENY AND MANY MORE …

Program available from May 6, ticket sale starts May 10. For arrangements look at: www.northseajazzhotels.com

“Ik ben een grote fan van dualiteiten in het leven”

Vorig jaar verscheen de derde cd, Silbergrau, van het Pascal Schumacher Quartet. Enerzijds ligt deze in het verlengde van Change Of The Moon en Personal Legend maar anderzijds merken we tevens een aantal belangrijke verschillen.

e gedrevenheid van de vier jonge muzikanten – Pascal Schumacher (vib), Jef Neve (p), Christophe Devisscher (b) en Jens Düppe (d) – wordt optimaal gedoseerd waarbij de focus bijgesteld wordt op meer dromerige en irreële sfeerscheppingen. Je kunt het omschrijven als uitgepuurde finesse met plaats voor speelse passages.

ingenieur mag daarbij niet onderschat worden. Zo speelde hij (Stephan van Wylick, gtb) wat met reverbeffecten waardoor alle klanken lichtjes verlengd worden. Dat resulteerde in een effect dat totaal nieuw was voor ons groepsgeluid. Over heel de lijn zat alles echt mee. We voelden ons als kinderen die een nieuwe wereld ontdekken.

Bij een pot koffie en een voorraad chocolade licht Pascal een en ander toe over Silbergrau.

Hoe kwamen jullie eigenlijk in die studio terecht? Jens en Christophe hadden er vroeger al samen opgenomen. We wilden vooral niet vlak bij huis zitten want dan is de verleiding te groot om voor of na de studiotijd nog ergens naar toe te gaan. Of je wordt telkens geconfronteerd met fileproblemen of er is toch wel altijd iemand die te laat toekomt. Hier was het ver genoeg maar ook niet te ver.

De cd opent met wat speelse klanken, net alsof een kind vrije toegang kreeg tot een muziekinstrumentenwinkel en de soundtrack voor zijn eigen sprookjeswereld mocht opbouwen. Die bewuste openingstrack, When It Feels Nice…, net als midden de cd Don’t Think Twice… en het afsluitingsnummer …Do It Twice, maakt deel uit van een resem losse improvisaties die we in de studio opnamen. We hadden vier volle dagen maar na drie dagen was alles bijna volledig ingeblikt. De resterende tijd hebben we gebruikt om een paar nummers te herwerken maar we gingen ook improviseren. De sfeer was heel optimistisch want we waren uiterst tevreden dat alles heel vlot verlopen was. We konden ons dus het plezier gunnen om wat buiten de gestructureerde lijnen van ons opnameschema te gaan. Doordat het buiten sneeuwde, had het allemaal iets heel poëtisch. Het is die sfeer die weerspiegeld wordt in die stukjes. Alles verliep totaal anders dan bij onze vorige cd. Toen zaten we in Avignon. Het zuiden en de zon leidden daar tot een heel feestelijke stemming. Dan pas merk je wat een invloed de omgeving uitoefent.

Pascal Schumacher: “Tegenwoordig luister ik

bijna niet meer naar jazz maar vooral naar klassiek en hedendaags.” Sinds de vorige cd is er een belangrijke personeelswissel. Teun Verbruggen werd vervangen door de Duitse drummer Jens Düppe. Ik bewonder Teun Verbruggen, hij is nog steeds een van mijn lievelingsdrummers. We spelen trouwens nog regelmatig samen in andere formaties. Met Jens erbij waait er een nieuwe wind in de groep en dat is heel positief. Dingen die wij als vanzelf beschouwden, worden nu in vraag gesteld.

Bestaat echte verwondering nog op jullie niveau? Zeker en vast. Zo waren we enorm opgetogen over het ongelooflijk goede geluid in de studio (Fattoria Musica in Osnabrück, gtb). Het klonk heel anders dan we thuis gewoon waren. Het was echt verbazend. Vandaar die improPascal Schumacher Quartet visatiestukken. Het belang van de klank-

Jazzmozaïek 1/2008

Zowat iedereen leverde composities voor de nieuwe cd behalve Jef. Het is puur toeval dat zijn voorstellen uit de boot gevallen zijn. Het was zeker geen berekende keuze. Ieder brengt steeds nieuwe ideeën aan en dan kiezen we gezamenlijk. Zijn stukken gingen meer de richting uit van swing en zuivere jazz en die pasten uiteindelijk niet in de context van de nieuwe cd. Jullie brengen hier ook geen standards meer. De verklaring hiervoor is dezelfde. We wilden evenmin een dubbel-cd uitbrengen. Op Silbergrau valt op dat ruimte een nog belangrijker begrip geworden is dan in het verleden. Op dat gebied zijn we inderdaad minder kinderen dan vroeger. Als je jong bent, ga je voluit en weersta je minder aan de verleiding om meer noten te spelen. Het heeft tevens allemaal te maken met de hele sfeer die er heerste waar ik het daarstraks al over had. Ik heb de indruk dat je opnieuw aansluiting zoekt met je prille beginperiode toen je nog intens bezig was met hedendaagse muziek. Daar heb je inderdaad gelijk in. Tegenwoordig luister ik bijna niet meer naar jazz maar vooral naar klassiek en hedendaags. Dat geeft me momenteel meer inspiratie. Zoiets sijpelt natuurlijk door in mijn werk. Het is ook zo dat ik voor het ogenblik aan een aantal andere projecten werk in die richting. Ik ben dus zeker geen jazzman voor 300%. Veel dingen gebeuren onbewust of door een samenloop van omstandigheden. Hoe belangrijk is je samenwerking met Jef als duo voor dit kwartet? Door met twee te spelen kom je korter bij elkaar maar is de confrontatie met jezelf ook veel directer. Ik ben geen pianist. Als vibrafonist ontbreekt me het klankengamma van de linkerhand. In duo kan je dat leren opvangen. Je werkt een methode uit om elkaars kleuren aan te vullen. Het is (foto: © Jos Knaepen)

Georges Tonla Briquet

Pascal Schumacher

trouwens zo dat we met zijn twee meer de klassieke richting uit gaan. Wat is er zo speciaal aan The Cat Club dat je er een nummer naar vernoemde? De Cat Club bevindt zich in Hollerich, Luxemburg. Het is een speciale locatie in die zin dat ik er ooit een heel toffe avond doorbracht in gezelschap van een mooi meisje waar ik verliefd op was. We waren bijna alleen in de zaak, er heerste een loungy sfeertje met wat Braziliaanse muziek. Zij had echter al iemand, het draaide dus helaas op niets uit. Een jaar later heb ik dit nummer geschreven.

Heb je ook al op bestelling geschreven? Toch wel. Onder meer de soundtrack voor een kortfilm. Het was niet evident omdat de producer er steeds een andere kijk op nahield dan wat ik voorstelde. In het verleden heb ik eveneens een aantal keren scores geschreven voor moderne dans. Het moeilijkste bij dergelijke opdrachten zijn de deadlines. Als je voor jezelf componeert en de inspiratie blijft zoek, dan is dat geen probleem. Met een deadline voor ogen heb je echter geen keuze. Eenmaal begonnen, vlot het meestal wel maar de aanvangsfase is de moeilijkste. Het blijft telkens weer een uitdaging. Momenteel werk ik trouwens aan een nieuw project voor een totaalspektakel in Luxemburg. Zulke opdrachten boeien mij meer en meer. Ook al betreft het geen zuivere jazz maar eerder een vermenging van verschillende stijlen en genres.

(foto: © Jos Knaepen)

Een andere club waar je iets mee hebt, is de Hot Club Of Portugal in Lissabon. Je trad er al verschillende keren op. Ik heb een speciale connectie met Lissabon. Het is mijn lievelingsstad in Europa. Er Pascal Schumacher straalt een bepaalde magie Hoe zit het met het Pascal van uit. We hebben het gePascal Schumacher: Schumacher Quartet op inluk dat de eigenaar van de ternationaal gebied? Hot Club enorm apprecieert “Door met twee te spelen kom je korter bij elkaar maar Via onze drummer gaan we wat we doen. Meestal prois de confrontatie met jezelf ook veel directer.” ons wat concentreren op beren we er op te treden net Duitsland. We zijn net terug voor de opname van een cd. van Australië. Het liefst willen Met Silbergrau was dat ook zo. De concerten vormden haast een soort open ik een fan van Picabia’s werk. Helaas heb ik te we zo snel mogelijk terugkeren naar ginder. Dat repetitie voor we een paar dagen later de studio weinig tijd om geregeld naar tentoonstellingen is echt het Eldorado. De combinatie van minder introkken. Een echte luxe. te gaan. Een tijd geleden ben ik dan toch naar gestresseerde mensen, de prachtige natuur en het een over Picabia in Parijs geweest, samen met een mooie weer deed het allemaal wat irreëel lijken. De hoes oogt opnieuw heel esthetisch en is bo- zeer goede vriend die de hoes van de cd ontwor- Zowel Jef als ik zijn van mening dat je geen enkele vendien opgevat als een soort triptiek. pen heeft. Wat me aantrekt bij Picabia is de com- reden hebt om niet naar ginder te emigreren als je De bedoeling is dat je een wereld binnentreedt binatie van pijn en abstracte schoonheid gekop- geen muzikant bent. Voor muzikanten is het er hewaar het warmer wordt bij elke stap. Daarmee peld aan het contrast tussen geweld en lyriek. Ik laas heel wat moeilijker dan hier. De steden liggen samenhangend is er de cd-titel. Ik ben een grote ben een grote fan van dualiteiten in het leven. Zo enorm ver uit elkaar en het is haast onmogelijk om fan van Formule 1-piloot Kimi Räikkönen. Toen kom je natuurlijk terecht bij Thelonious Monk en verschillende concerten te geven in dezelfde stad. hij nog bij Mercedes zat, reed hij in een grijze zijn compositie Ugly Beauty. Geef je nog steeds les? wagen. Vandaar silbergrau. Hij was ook dikwijls tweede en won dan de zilveren medaille. Op- Met dit alles lijkt het er sterk op dat je het cli- Twee dagen per week aan het conservatorium in nieuw silbergrau. Bovendien is dit woord opge- ché bevestigt dat een artiest ongelukkig moet Luxemburg. Op maandag en dinsdag, dan is het toch meestal kalm wat optredens betreft. Ik apbouwd uit twee andere woorden, silber en grau. zijn om zijn beste werk te maken. In het titelnummer vind je eenzelfde melodie die Je werkt dan in elk geval makkelijker omdat er precieer het lesgeven meer en meer zelfs. Ik durf telkens net anders gespeeld wordt. Je hoort dus meer die drang is om dieper op alles in te gaan. ook te zeggen dat ik er als leraar heel wat op voorhetzelfde maar in een lichtjes gewijzigde vorm. Als je je goed voelt, heerst er een sfeer van I be- uit gegaan ben. Zo ging ik vroeger veel vlugger De laatste keer zijn zelfs bijna alle noten verschil- lieve I can fly. Je gaat dan feesten en hebt to- naar een alternatief zoeken als een leerling iets niet lend. Hetzelfde en toch anders: zilver en grijs. taal geen nood aan werken of componeren. Wat begreep, nu blijf ik eerder doorhameren. Maar ook Plus, het klinkt goed natuurlijk. blijft, zijn dus meestal stukken uit de ongeluk- dat werkt niet altijd hoor (glimlacht). kigste momenten omdat je als artiest in dergeWat is het verhaal achter Picabia’s Pain Ting? lijke omstandigheden een toevlucht of een oplos- Silbergrau (Igloo) kreeg vier sterren bij de bespreking in Jazzmozaïek 3/2007 p. 46. De woordspeling heb ik van een vriend. Zelf ben sing zoekt via je werk.

Jazzmozaïek 1/2008

Georges Tonla Briquet

Alano Gruarin “Jazz en klassiek in elkaar laten overvloeien”

oewel zijn naam niet meteen bekend in de oren klinkt, is hij toch al een tijdje actief. Zo maakt hij deel uit van Rainbow Rhythms (de groep rond Chantal Willie), vormt hij samen met Jef Neve het duo The Bald And The Beautiful en toert hij met ‘Hommage à Brel’ van Filip Jordens. Vorig jaar was hij zelfs gastcurator van het luik Avant jazzstage van het Motives Festival. Een gesprek met een zeer openhartig en levenslustig muzikant. Michel Bisceglia producete Profondo Blu en je staat regelmatig samen op het podium met Carlo Nardozza. Kunnen we spreken van de Italiaanse connectie in Limburg? Je bedoelt het reservaat (lacht uitbundig). Of ik deel uitmaak van een bepaalde scene weet ik niet maar ik voel me daar wel goed. Met Carlo Nardozza speel ik bijna wekelijks in een funkgroep. Michel Bisceglia ken ik al heel mijn leven. Hij studeerde ooit muziek bij een oom van mij. Michel was iemand naar wie ik opkeek en die een beetje een onbereikbare status bekleedde in mijn ogen. Tot hij mij op een dag belde met de vraag of ik hem niet wilde vervangen voor een aantal voorstellingen van Symfollies. Tijdens een van onze gesprekken bleek dat mijn zus die in San Benedetto del Tronto (aan de Adriatische kust-nvdr) woont haast buurvrouw is van zijn broer. De twee leven op slechts een paar straten van elkaar! We komen uit identiek dezelfde streek en spreken letterlijk dezelfde taal. We hebben hetzelfde dialect en kennen dezelfde grappen. Kortom, Michel is als een echte broer geworden.

Belandde jij via diezelfde oom in de muziek? Mijn papa is steeds muzikant/entertainer geweest. Zo was hij drieëntwintig jaar lang orkestleider van Joe Harris. Toen ik geboren ben, had mijn moeder zo geen leven meer en is hij solo begonnen. Hij trad als een van de eersten op met een ritmebox. Zijn hele levensverhaal is een boek op zich. Omdat ik al twee jaar piano speelde en dit mij interesseerde, stelde hij voor toen ik veertien was dat ik naar het Lemmensinstituut zou gaan. De muziek lag me wel maar ik had een hekel aan school. Toen ik ginder aankwam, ging er echter een wereld voor mij

Jazzmozaïek 1/2008

Tussen het overaanbod nieuwe releases ontdekten we eind vorig jaar Profondo Blu, het debuut van de drieëndertigjarige Limburgse pianist Alano Gruarin.

open. Daar leerde ik Bart van Caenegem kennen en via hem het werk van Oscar Peterson. Haast dag in dag uit luisterde hij naar The Paris Concert. Een legendarische plaat met NHOP en Joe Pass. Aanvankelijk kon ik het echter niet aanhoren. Ondertussen weet ik wel beter natuurlijk en is die opname voor mij een van de hoogtepunten van swing. Een paar kamers verder zat ook Lode Mertens. Die gasten leerden mij jazz proeven. In het begin had ik een soort liefdehaat verhouding met jazz want ik wilde mij nog altijd hoofdzakelijk op klassiek toeleggen.

Alano Gruarin: “Wat mij vooral frustreerde, was dat

mijn vader nummers speelde zonder partituur. Ik voelde mij geen muzikant omdat ik niet snapte hoe hij dat deed. Daarom ontstond de drang om te leren

improviseren.” Wat mij daarbij echter vooral frustreerde, was dat mijn vader nummers speelde zonder partituur. Ik kreeg een eerste prijs piano klassiek maar kon op zijn vraag niet eens een melodie uit het hoofd spelen. Ik voelde mij geen muzikant omdat ik niet snapte hoe hij dat deed. Daarom ontstond de drang om te leren improviseren. Zo schreef ik mij in voor jazz maar na een paar weken stond ik bij de directeur met de vraag opnieuw naar de klassieke afdeling te mogen gaan. Dat scenario heeft zich een aantal keren herhaald. Nu heb ik eindelijk door dat er geen verschil is tussen beide. Totaal niet. Improvisatie heeft altijd bestaan. Iemand als Beethoven improviseerde ook. Door de academies werd techniek plots heel belangrijk. Het accent werd gelegd op virtuositeit maar iedereen vergat dat ze in de eerste plaats improvisatoren waren en pas in tweede instantie alles begonnen te noteren. Zo ben ik voor mezelf tot de conclusie gekomen dat die toch wel op een andere manier met muziek bezig waren dan ik aanvankelijk geleerd had op school. De overeenkomst met jazz was

overduidelijk. Alleen is het zo dat bij jazz de swing belangrijk is. Stijlkennis heeft hier echter niets mee te maken. Jazz is ondertussen voor mij de enige manier om mijn ei kwijt te raken. Daarbij kan ik bouwstenen van overal aanwenden. Was er een bepaald concert of een welbepaalde plaat die je mee tot deze conclusie geleid heeft? Een precies moment kan ik er niet echt opplakken, ook omdat het allemaal nog recent is. Het is vooral een aaneenschakeling van een aantal factoren zoals de vele gesprekken die ik had met o.a. Bart. Door les te volgen en nadien zelf les te geven, heb ik eveneens veel bijgeleerd. Zo ging ik in de leer bij Ron Van Rossum. Een waanzinnig goed muzikant maar in zijn aanpak van lesgeven ontbrak structuur. “Zoek het maar uit” was zijn leuze. Dat lukte mij niet. Van miserie ben ik zelfs een paar maanden bij een tuinarchitect gaan werken. Voordien was het allemaal simpel. Tegen elke volgende les moest je iets leren spelen, je huiswerk maken dus. Bij jazz verloopt het zo niet, dat heb ik toen ondervonden. Op mijn eenentwintigste begon ik zelf met muziekonderricht in de academie. Eerst klassiek, dan stilaan jazz en improvisatie. Op heel korte tijd moesten de leerlingen iets bereiken want muziek is niet hun hoofddoel, zij zijn daarnaast natuurlijk ook nog met school bezig. Vandaar dat ik een thesis geschreven heb over begeleidingspraktijk. Bart deed dit eveneens maar dan voor improvisatie. Bert Joris bracht iets uit over de manier waarop je melodie kan benaderen vanuit cijfermatig oogpunt zoals bij harmonie. Een dergelijke, gestructureerde kijk heb ik nodig want ik heb geen absoluut gehoor zoals een Jef Neve bijvoorbeeld. Die hoort iets en speelt het meteen na. Veel muzikanten, zoals ik dus, kunnen dat niet. Vandaar dat ik op zoek ging naar andere manieren. Zo ben ik tot het besef gekomen dat je jazz en klassiek in elkaar kan laten overvloeien. Theoretische standpunten kunnen inderdaad hun waarde hebben maar eens op een podium is het even belangrijk dat je rekening houdt met je publiek. Absoluut, je bestaat niet zonder publiek. De

Hoe kwam jouw cd uiteindelijk tot stand? Ik heb dit te danken aan Croissant Bleu, een organisatie die ik toevallig leerde kennen toen ik iemand moest vervangen op een jazzfestival in Dordrecht. Ze hoorden mij aan het werk en vroegen nadien of ik ook klassiek kon spelen en zelf composities schreef. Hoewel ik dat laatste toen nog nooit gedaan had, zei ik meteen ja. Adreskaartjes werden uitgewisseld en daar bleef het aanvankelijk bij. Tot ze mij twee maanden later contacteerden en ik de opdracht kreeg om iets te schrijven voor de midwinterevenementen in Bokrijk. Dat is ondertussen zowat vijf jaar geleden. We werken nog altijd regelmatig samen voor hun Bar Bleu Happenings. Hierbij treden een vijftal muzikanten op die elk twintig minuten spelen. Ondertussen kan het publiek uitgebreid tafelen. Na zo een avond stelden ze mij zelf voor om een cd op te nemen. Alles was heel vlug geregeld. Ik wist meteen welke muzikanten ik erbij wilde. Drummer Maarten Moesen kende ik van het conservatorium. Hoewel hij nog niet veel ervaring heeft, trekt zijn stijl mij aan. Bassist Werner Lauscher was me bekend van bij Michel natuurlijk. Aanvankelijk durfde ik het hem zelfs niet vragen maar toen ik dan toch mijn stoute schoenen aantrok en hem belde, stemde hij meteen toe. Hoe bepaalde je de selectie van de nummers? Je brengt o.a. een nummer van Toots bij wie je ooit nog een masterclass volgde. Alles begon met Oranges, een nummer dat ik schreef voor Carmen Beirens. Zij is indertijd compleet gecrasht met het muziekonderwijs in België en vertrok naar Italië waar ze nu gelukkig getrouwd is en een eigen meubelzaak heeft. Voor haar vertrek woonde ze een jaar in hetzelfde gebouw als ik in Leuven. Jef Neve had daar eveneens zijn stek. Toen ik haar vorig jaar ging bezoeken was het eerste wat ik zag uitgestrekte velden met appelsienenbomen. Dat beeld stemde mij op dat moment heel gelukkig. Zo kwam Oranges tot stand. Nadien volgde beetje bij beetje de rest. En Toots, ja, hij is voor mij de absolute nummer 1 op wereldvlak. Vorig jaar had ik nog de eer zijn voorprogramma te mogen doen. Wat is het verhaal achter de titeltrack? Omdat ik problemen had met mijn goudvissen, belde ik een vriend opdat hij ze zou op-

(foto: © Jos Knaepen)

impact van entertainment heb ik ondervonden aan de zijde van mijn vader toen ik als kind met hem meeging naar zijn optredens. Soms bracht hij het publiek al binnen de twee minuten aan het dansen, een echte kunst. Die les ben ik nooit vergeten. Volgens mij haakt het publiek af als het de taal niet meer begrijpt.

Alano Gruarin

Alano Gruarin: “Klassiek, jazz of een ander genre, mij maakt het allemaal niets uit, het gaat me om de muziek zelf.”

halen om ze in zijn vijver te zetten. Zo kwam ik na een optreden terug thuis en de bokaal was leeg. Het zijn al mijn gevoelens bij de leegte en aanverwante beschouwingen over het leven die ik verwerkt heb in Profondo Blu. Het was ook een mindere periode in mijn eigen relationele leven. Het is een doodsimpele melodie zonder ingewikkelde akkoorden maar toen we het de eerste maal live brachten, bleek het wel te werken. Het is ook heel aangenaam om te spelen want elke muzikant kan voluit zijn ding doen. Je was vorig jaar curator bij Motives Jazz. Ik kreeg de taak om een voorprogramma samen te stellen met Limburgs talent. Omdat ik les geef in Tongeren en Genk vormde dat geen probleem. Ik heb alle ensembleleraars gemobiliseerd en de beste groepen geselecteerd maar ook vooral diegenen die zich het meest amuseerden bij wat ze deden. Zo kwam Anu Jun-

nonen (de Finse zangeres met basis in Brussel die vorig jaar met haar eigen groep aNoo een eerste cd uitbracht, gtb) aanzetten met een close harmony groepje. Anu is een fantastisch iemand. Al haar leerlingen zijn open gebloeid. Ik hoop dat ze nog lang in België blijft. Tot slot wil Alano nog iets kwijt over de onzinnige hokjesmentaliteit. Als muzikant moet je steeds kleur bekennen zodat men je in een welbepaald vakje kan onderbrengen. Het is natuurlijk een puur marketingprincipe maar het stelt me wel voor de nodige problemen. Ik wil mezelf niet beperken als jazzartiest maar alle wegen openlaten. Als een orkest mij morgen contacteert om de Paganinivariaties van Rachmaninov te spelen, dan doe ik dat. Idem mocht men mij vragen een filmscore te schrijven. Klassiek, jazz of een ander genre, mij maakt het allemaal niets uit, het gaat me om de muziek zelf.

Jazzmozaïek 1/2008

n het over het voorjaar lopende VW Spring Sessions vallen enkele belangrijke concerten op.

nieuws

Het Moers Festival vindt dit jaar plaats van 9 tot 12 mei. Het programma werd pas vrijgegeven na afsluiten van de redactie. Info: www.moersfestival.info

Tutu Puoane

Jazzmozaïek 1/2008

Dee Dee Bridgewater

Stichting Jazz Podium Middelburg organiseert op 10, 11 en 12 mei (Sinksen-weekend) een festival op diverse plaatsen in de stad. O.a. Bobby Previte, Archie Shepp, EST, Eric Vloeimans staan op de affiche. Een maand eerder, op 8 april is een concert van John Scofield in de plaatselijke schouwburg. Info: www.jazzmiddelburg.nl De editie 2008 van AldJazz gaat door op 18 mei vanaf 15u in de Landcommanderij Alden Biesen in Bilzen en pakt opnieuw uit met een geslaagde combinatie van boeiende en verrassende concerten met de unieke locatie die Alden Biesen is. Het programma heeft een speciaal luik voor kinderen en families. Zij kunnen genieten van een project waarbij Sam Vloemans jazzmuziek brengt in een boeiende setting en aangepast aan familie. Op het podium het kwartet van de uit Zuid Afrika afkomstige zangeres Tutu Puoane, het Jef Neve Trio en het Squadra Bossa featuring Buscemi. Naast dit aanbod van gekende groepen biedt het festival ook bewust ruimte op de affiche aan innoverende projecten. Zo is er een project van het Conservatorium Jazz Ensemble uit Maastricht dat eigenzinnige arrangementen brengt van gekende popnummers met Roderik Povel als zanger. In de rand van het muzikale evenement zal er tijdens het festival ook een boeiend filmaanbod met (foto: © Jos Knaepen)

Ook in 2008 organiseert Jazzcentrum Vlaanderen een jazzweek. Van 10 tot 17 mei is er JazzBATAKLANG een gevarieerd programma waaraan JCV zowel in Dendermonde als daarbuiten zijn medewerking verleent. Van de Internationale Jazzmeeting in Gentbrugge (9, 10 en 11 mei), via concerten met Lucien Barbarin uit New Orleans in Kortrijk (met Superior Jazzclub), Hoogstraten (Markriver Jazzclub) en in Dendermonde met een streetparade, voordrachten, concours voor jonge bands en een heuse Jazzbeurs tot het slotconcert in Honky Tonk (met Boogie Boy) komt iedereen aan zijn trekken. Meer info is te vinden op de website www.jazzcentrumvlaanderen.be en in de plaatselijke pers.

(foto: © Jos Knaepen)

Het John Scofield Trio + horns staat 6 april in de AB en op 9 april in HA. In de Zuiderkroon komt op 24 april Candy Dulfer en in Bozar op 13 mei Dee Dee Bridgewater. In De Roma staat op 30 april Mare Nostrum (Paolo Fresu, Richard Galliano & Jan Lundgren). Het Jef Neve trio is van de partij met de voorstelling van de nieuwe cd (verschijnt eind mei): op 7 mei in Vooruit, op 8 mei in AB, op 9 mei in De Warande (met als gast Robin Verheyen) en op 5 juni in De Roma. Meer info: www.vwspringsessions.be

livebegeleiding zijn. Dit wordt inhoudelijk verzorgd door het Filmhuis Lumière uit Maastricht. Voor de livebegeleiding staan in: Nico Rebscher (sax en electronics), Max Hahn (gitaar en electronics), Jef Neve (p) en Nils Plum (perc en electronics). Tenslotte is er een overzichtstentoonstelling over het vroegere festival Jazz Bilzen te bezichtigen tot en met 1 juni 2008. Info en reservatie: Cultuurcentrum de kimpel 089/519 530 of online www.aldjazz.be (Kassa € 20, VVK en Motives-leden € 18, familievoorstelling en filmproject € 5). Het Django à Liberchies Festival swingt op een nieuwe locatie op zaterdag 17 en zondag 18 mei 2008 in de traditie van de manouche. Dit jaar wordt bijzondere aandacht geschonken aan de viool naar aanleiding van de 100ste verjaardag van de geboorte van Stéphane Grapelli, kameraad van Django Reinhardt. In de programmering wil het festival zich meer gaan richten op jongeren. Op zaterdag wordt begonnen om 16u met Musique de singe (B), gevolgd door Klezmic Zirkus (B), Chriss Campion Frangy Delporte Quartet (Canada, F), Les doigts de l’homme (F), Swing Gagdé (F) en afgesloten om middernacht met een DJ set (Caravane Electro). Op zondag start om 16 uur het Romeo Swing Quartet (B) gevolgd door Olivier Cima Quintet (B), Florence Fourcade Quartet (F) en Les enfants de Django (F). De culturele rally zal voortaan ‘Djang’ off’ heten. De animatie van de straten en ateliers zal volledig vernieuwd worden. Bovendien zal het traditionele Academiepodium vervangen worden door het nieuwe springplankpodium. Dit podium omvat een wedstrijd die de beste Academie of beginnende opleiding zal belonen. De beste muzikale prestatie wordt beloond met de opname van een cd in de studio, de opname van een presentatievideo, en misschien de mogelijkheid om het openingsnummer van het festival Django 2009 te spelen! Verdere info: www.django-liberchies.be

De 16e editie van Jazz à Liège is op 6 en 7 juni 2008, iets later dan vorig jaar, en dus weg van de drukke meimaand. Het programma was nog niet volledig bij het afsluiten van deze editie, maar volgende namen zijn bevestigd: Abdullah Ibrahim, Martial Solal & les Frères Moutin, Andy Sheppard ‘Melody Gainsbourg’ feat. Nguyen Le - Michel Benita - Sebastian Rochford - Angelo Buschini, Nils Petter Molvaer, Sex Mob, Chris Joris – Bob Stewart ‘Rainbow’, Jef Neve trio, Christian Vander Trio, Yaron Herman trio, Pierrick Pedron Quartet, Petra Magoni & Ferruccio Spinetti ‘Musica Nuda’. Info: www.jazzaliege.be Amsterdam krijgt een nieuw internationaal jazzfestival. Het wordt onder de naam IJjazz op 20, 21 en 22 juni gehouden en zal gratis toegankelijk zijn. Het hoofdpodium bevindt zich op de Ocean Diva, een cruiseschip in de NDSM-haven met een capaciteit voor 1.500 personen. (nieuwsredactie JazzFlits)

Andy Sheppard

(foto: © Jos Knaepen)

Het Blue Note Records Festival 2008 loopt over twee week-ends: van 10 t.e.m. 13 juli drie dagen jazz en van 17 t.e.m. 20 juli vier dagen cross-over of fusion. www.bluenoterecordsfestival.com

Een heel week-end lang (23 tot 25 mei) is in de Brusselse binnenstad op verschillende locaties (Grote Markt, Zavel, enz.) gratis jazz te proeven op de Brussels Jazz Marathon. Voor het programma zie www.brusselsjazzmarathon.be De voorverkoop van kaarten voor het festival The Hague Jazz 2008 loopt zo goed, dat het festival 25.000 bezoekers verwacht. Vorig jaar waren dat er nog 19.000. De derde editie van The Hague Jazz vindt plaats op 23 en 24 mei in het Haagse World Forum. (nieuwsredactie JazzFlits) Jef Neve

aldjazz 18 mei 2008 ‘08

Roderick Povel en CM JazzEnsemble, Tutu Puoane Quartet, Jef Neve Trio, Squadra Bossa ft. Buscemi Familieconcert, filmvoorstellingen met livebegeleiding info de kimpel 089 519 530 • www.aldjazz.be • www.dekimpel.be vvk & Motives for Jazz 18 euro • kassa 20 euro • familie- en film 5 euro Jazzmozaïek 1/2008

Bobby McFerrin, Diana Krall en Pat Metheny zijn aangekondigd voor het North Sea Jazz Festival in Rotterdam van 11 tot 13 juli. Stemkunstenaar Bobby McFerrin zal alle drie festivaldagen aanwezig zijn in de rol van Artist in Residence.

6 en 7 juni 2008

te luik

Grammy winnares Maria Schneider opent op zondag 13 juli de jazzdag van het Brosella festival. Het zal de eerste keer zijn dat Schneider met haar eigen orkest in ons land optreedt. Info: www.brosella.be

Jazzenede is een gratis muzikale happening in en rond de dorpskern van Assenede. Drijvende kracht achter dit project is Strandpaal 28 vzw, een vzw die op het vlak van organisatie van cluboptredens (en grotere evenementen) al bijna 20 jaar lang haar sporen heeft verdiend. Jazzenede is gespreid over 6 dagen: dinsdag 5 augustus tot en met zondag 10 augustus 2008. In de dorpskern vind je naast de ‘hoofdbrok’ aan concerten ook nog straattheater, expo’s, kinderanimatie, workshops, ... . www.jazzenede.be Na meer dan 25 jaar wordt Jazz Middelheim opnieuw een jaarlijks festival. Deze verandering is te wijten aan de beslissing van de VRT om de organisatie van Jazz Middelheim uit te besteden aan de organisatoren van het Blue Note Records Festival in Gent. Zowel VRT als Blue Note Records festival benadrukken dat Jazz Middelheim een VRT omroepfestival blijft. De praktische uitwerking en de programmering komen volledig in handen van het team van Bertrand Flamang. Jazz Middelheim zal met respect voor het verleden georganiseerd worden in het weekend van 15 augustus in de unieke omgeving van Park Den Brandt.

ETC

zaterdag 7 ABDULLAH IBRAHIM JAMES TAYLOR QUARTET DORADO SCHMITT CHRIS JORIS - BOB STEWART ‘‘Rainbow’’ YARON HERMAN TRIO CHRISTIAN VANDER TRIO RONALD BAKER QUINTET ETC

1 8 e internationaal festival congresgebouw luik : :

toegangsprijs pass 2 dagen 52 eur + kosten per dag 29 eur + kosten ter plaatse pass 2 dagen: 57 eur - per dag: 34 eur

Info Tel: 04 221 10 11 Fax: 04 221 22 32 jazz@skynet.be www.jazzaliege.be

Op donderdag 25, vrijdag 26 en zaterdag 27 september geeft de 30ste editie van Jazz Hoeilaart Intern’l Contest, een organisatie van Muziekmozaïek, jonge jazzmuzikanten van overal ter wereld de gelegenheid hun talent te tonen aan een internationaal gerenommeerde jury en het publiek. Jazz Hoeilaart Intern’l Contest heeft een reputatie. Wil je als jonge, ambitieuze muzikant deelnemen aan de 30th Jazz Hoeilaart Intern’l Contest? Bel, mail of surf naar +32 2 532 38 90 – vincent.de.laat@muzmoz.be -  www.jazzhoeilaart.be. Bezoek onze nagelnieuwe myspace op: www.myspace.com/jazzhoeilaart

www.muziekmozaiek.be Jazzmozaïek 1/2008

feat. nguyen Le M. Benita S. Rochford A. Buschini MARTIAL SOLALTRIO Francois Moutin & Louis Moutin NIELS PETTER MOLVAERGROUP

PETRA MAGONI & FERRUCCIO SPINETTI ‘‘Musica Nuda’’ SEX MOB PIERRICK PEDRON QUARTET JEF NEVETRIO

Voor muzikanten, voor muziekliefhebbers, voor organisatoren, voor iedereen:

‘‘Melody Gainsbourg’’ ANDY SHEPPARD -

design www . freeform . be

De Dinant Jazz Nights verhuizen van de herfst naar de zomer en naar een nieuwe locatie. Van 18 tot 20 juli 2008 vindt het festival plaats in een grote tent in de schilderachtige omgeving van het park St Norbert in de Abdij van Leffe. Eric Legnini is de peter van dit 11de festival. Daardoor valt het festival vlak na het jazzluik van Blue Note Records Festival. Er is ook een samenwerking tussen beide festivals op het gebied van uitwisseling van artiesten (winnaar Jong Jazztalent Brazzaville opent BNRF in Gent en krijgt ook een podium op Dinant Jazz Nights). Ook zal afwisselend de Django D’or uitgereikt worden, dit jaar in Gent voor de Vlaamse onderscheidingen. Info: www.dinantjazznights.org

Vrijdag 6

In onze volgende editie (juni 2008) krijgt u uitvoerige bijdragen over de zomeren herfstfestivals: • Parkjazz – Begijnhofpark Kortrijk – 6 juli www.parkjazz.be • Blue Note Records Festival Gent – 10-20 juli www.bluenoterecordsfestival.com • Brosella Folk & Jazz – 12-13 juli www.brosella.be • North Sea Jazz Festival – 11-12 en 13 juli www.northseajazzfestival.nl • Dinant Jazz Nights Leffe – 18-20 juli www.dinantjazznights.org • Jazz Middelheim Antwerpen – Park Den Brandt 14-17 augustus – www.jazzmiddelheim.be • Gaume Jazz Festival – Rossignol (Tintigny) 8-10 augustus – www.gaume-jazz.be • Gouvy Jazz – Hoeve Madelonne Sterpigny augustus • Jazz in’t Park – Gent laatste weekend augustus – www.gent.be/jazzintpark • Jazz Hoeilaart (30ste editie!) – Bosuil Jezus Eik 25-27 september – www.jazzhoeilaart.be • Jazz Brugge – Concertgebouw Brugge 2-5 oktober – www.jazzbrugge.be

JAZZ-mozaïekjes Jazz op Klara. Sinds januari is de jazz van Radio1 verdwenen en nu ondergebracht op Klara. De gebruikelijke uitzendingen onder de noemer Jazz, samengesteld en gepresenteerd door Marc Van den Hoof (jazz@klara.be), zitten nog steeds vast gebeiteld van 23 uur tot middernacht van maandag tot donderdag. Ook Songbook op zaterdag en zondag van 19u10 tot 20u is gebleven. Sylvia Broeckaert doet de samenstelling en presenteert. Contact: songbook@klara.be Sinds januari is er nu het live programma Neve, iedere vrijdag van 19u tot 21u. Pianist Jef Neve vertelt over zijn concerten, over zijn ontmoetingen met jazzcats, over zijn muzikale ontdekkingen en zijn kijk op de muziekactualiteit. Hij nodigt ons uit in zijn leefwereld, samen met een gast, die niet enkel zijn eigen verhaal heeft, maar die bovendien ook nog met Jef live in de studio Toots gaat musiceren. De avonturen van Jef in Jazzland kan je live in studio Toots meemaken mits een mailtje naar neve@klara.be Jef Neve presenteert samen met Lies Steppe. De research is in handen van Frederik Goossens & Jeroen Revalk en de producer is Miel Vanattenhoven.

DigiLeen, het proefproject waarbij leners van de Gentse bibliotheek muziek gratis kunnen downloaden, is zo’n groot succes dat het Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken het vanaf medio 2008 over heel Vlaanderen wil uitbreiden. DigiLeen stelt hiervoor 8.000 cd’s kosteloos beschikbaar. Leners kunnen zowel losse tracks als complete albums downloaden. Ze kunnen kiezen uit 148.332 nummers. De ‘geleende’ bestanden zijn op hun com-

Eerste BNRF-indoor puter een week lang afspeelbaar. Het gaat vooral om jazz, wereldmuziek en klassiek van bekende labels als ECM, Harmonia Mundi France en Naxos. www.gent.be/bibliotheek

JOJeM: Jazz Orchestra Jeugd en Muziek. Jeugd en Muziek Brussel geeft samen met het Brussels Jazz Orchestra aan getalenteerde jongeren de kans om te spelen in een professioneel gerund en ondersteund jazzorkest. Vanaf dit najaar begint JOJeM – zo zal de groep heten – aan een parcours van drie jaar, waarin het orkest zes projecten zal uitwerken onder artistieke leiding van het BJO, met onder meer Frank Vaganée, Bert Joris en Marc Godfroid als begeleiders. Per half jaar wordt er een week gewerkt aan een nieuw programma, waarmee JOJeM dan ook een aantal podia in België aandoet. Muzikanten die willen meedoen, mogen maximum 25 jaar oud zijn. Inschrijven voor de audities (30/6-01/7 en 28/8-29/8) kan via Jeugd en Muziek Brussel. Meer info vind je op www.jeugdenmuziekbrussel.be.

Brussel XL, een ‘wandelweetboek’ dat om de vier maanden verschijnt en deze keer rond muzikaal Brussel draait, koos het BJO en de cd Changing Faces als uithangbord van de Brusselse muziekscene. De plaat, een project van het BJO met de internationaal befaamde zanger David Linx, wordt bij de komende publicatie van het boek gevoegd. Ook internationaal blijft de plaat scoren. Op vrijdag 15 februari kregen we bericht uit de VS, dat het nummer Black Crow door de site www.jazz.com verkozen is tot nummer van de dag.

Het idee van een winterfestival in de zalen en zaaltjes van De Bijloke is welgekomen. Hoewel de programmering geen echte festivalallures had en gespreid was over twee niet aansluitende dagen, donderdag 28 februari en zondag 2 maart, was het in al zijn bescheidenheid en variatie toch een homogeen klankbord van wat de hedendaagse jazz te bieden heeft. Opvallende acts op donderdag waren het verrassende Indigo-4 van de Italiaanse trombonist Gianluca Petrella en een merkwaardig solooptreden van pianist Cecil Taylor, die met de leeftijd de scherpe kantjes er wat heeft afgevijld. Zondag 2 maart opende het duo Baptiste Trotignon (p) en Stefano Di Battista (saxen). Di Battista, altijd in voor grappige toespelingen, blies Parkeriaans en speels (Bye Bye Blackbird), terwijl Trotignon daar in fel contrast ernstig klassieke wendingen aan gaf. Het slotconcert bracht Steve Kuhn met zijn trio die garant stonden voor degelijke jazz. En Sheila Jordan mocht afronden. Tussendoor kregen Bart Maris & co en CiClic de gelegenheid zich in de kijker te spelen in de kleinere zaaltjes. LDB-BL

Cultuurcentrum De Kimpel in Bilzen blikt terug op het legendarische festival Jazz Bilzen. Dit evenement heeft indertijd als muziekfestival een voortrekkersrol gespeeld. Jazz Bilzen (19651981) evolueerde van jazzfestival naar het eerste popfestival in België. Er wordt in Bilzen ook geschreven aan een uitgebreide overzichtspublicatie over het festival. Het

(foto: © Jos Knaepen)

Van maart tot mei meanderen de JazzLab Series-tournees langs een gevarieerd muzikaal landschap. Nog tot einde maart kon je genieten van de jazzfusion van het Peter Hertmans Quartet. In april toert het vrolijke pianotrio van Sabin Todorov. Het seizoen wordt besloten met het Tutu Puoane Quartet, waarmee een schitterende vocaliste naar de podia wordt gebracht. Het Sabin Todorov Trio speelt lyrische jazz, jazz vol energie, jazz die freejazz niet schuwt, en bovenal: leuke jazz. Pianist Sabin Todorov laat zich graag inspireren door vaderlandse muziek: Bulgaarse folklore en Balkanritmes, maar hij vangt even goed vliegen af van Joey Calderazzo, Chick Corea, Bojan Z of Fred Hersch. Sinds 2005 vormt hij samen met contrabassist Sal La Rocca en drummer Lionel Beuvens het Sabin Todorov Trio. Zowel het Peter Hertmans Quartet als het Sabin Todorov Trio hebben net een nieuwe cd uit (zie cd-rubriek).

Hoe jong ze ook is, de Zuid-Afrikaanse vocaliste Tutu Puoane bewaart nu al mooie herinneringen aan haar optredens met Jack van Poll, Roy Hargrove of Toots Thielemans. Ze oogstte succes in de rol van Nina Simone in de show Goddam! en toert momenteel met het Brussels Jazz Orchestra met Writing Billie, een hommage aan Lady Day. In haar kwartet laat ze zich omringen door pianist Ewout Pierreux, contrabassist Guus Bakker en drummer Jasper Van Hulten. Het is even geleden dat de JazzLab Series een vocaliste mocht verwelkomen maar met Tutu Puoane wordt het lange wachten dubbel en dik goedgemaakt. Maart April Mei

Peter Hertmans Quartet Sabin Todorov Trio Tutu Puoane Quartet

Sabin Todorov

U vindt het volledige programma op www.jazzlabseries.be

Jazzmozaïek 1/2008

JAZZ-mozaïekjes boek over Jazz Bilzen zal in het najaar verschijnen, samen met een begeleidende DVD. De tentoonstelling Jazz Bilzen wordt geopend tijdens AldJazz en is gratis te bezichtigen in de Landcommanderij Alden Biesen in Bilzen van 18 mei tot en met 1 juni 2008. In deSingel werden op 4 februari de CultuurPrijzen Vlaanderen 2007 uitgereikt. Kunstencentrum Vooruit nam er met gepaste trots de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Algemene Culturele Verdienste 2007 in ontvangst. Vooruit trekt per jaar ruim 260.000 bezoekers en er vinden 1.500 activiteiten plaats, waarvan 600 zelf georganiseerd. Die lokken een zeer divers publiek, van de student die nog maar net aan zijn culturele snuffeltocht begint tot de liefhebber van avant-garde kunst. De jury prijst de ambitie van Vooruit om heel verscheiden doelgroepen in gelijke mate aan te spreken. www.vooruit.be De VPRO/Boy Edgar Prijs 2008 is toegekend aan slagwerker, componist en bandleider Pierre Courbois. De prijs, de belangrijkste in Nederland op het terrein van de jazz en geïmproviseerde muziek, bestaat uit een plastiek van Jan Wolkers en een geldbedrag van 12.500 euro. De VPRO/Boy Edgar Prijs 2008 wordt maandag 19 mei 2008 uitgereikt tijdens een feestelijk programma in het Bimhuis te Amsterdam.

Clubnieuws De Deloitte Jazz Award (20.000 euro) wordt dit jaar uitgereikt op woensdag 11 juni. Deze prijs is bedoeld als een aanmoedigingsprijs voor jong Nederlands talent. Saxofonist Sonny Rollins en pianist McCoy Tyner hebben op 5 februari een President’s Merit Award gekregen voor hun bijzondere bijdrage aan de Amerikaanse cultuur. De onderscheidingen, een eerbetoon van de organisatoren van de Grammy Awards, werden uitgereikt in Los Angeles. Rollins moest vanwege rugklachten verstek laten gaan en liet zijn neef Clifton Anderson de prijs in ontvangst nemen. (nieuwsredactie JazzFlits) De Grammy Awards zijn voor de 50ste keer uitgereikt. Het ging over releases van 1 oktober 2006 tot 30 september 2007. Best Contemporary Jazz Album: River: The Joni Letters van Herbie Hancock (Verve), Best Jazz Vocal Album: Avant Gershwin van Patti Austin [Rendezvous Entertainment], Best Jazz Instrumental solo: Anagram van Michael Brecker, komt uit Pilgrimage [Emarcy – Universal Music], dat ook verkozen werd tot Best Jazz Instrumental Album. En A Tale Of God’s Will (A Requiem For Katrina) van Terence Blanchard [Blue Note] werd gelauwerd in de categorie Best Large Jazz Ensemble Album. Verder ontving Maria Schneider een Grammy for best Instrumental Composition: Cerulean Skies van het album Sky Blue (Artistshare). Vince Mendoza en John Clayton ontvingen een Grammy voor hun arrangeerkunst.

Een vijftal podia in Vlaanderen en Zeeland hebben sinds februari een gezamenlijke nieuwsbrief: De Werf, Vooruit, Lokerse Jazzklub, Muziekpodium Middelburg en Porgy & Bess. Ook in Antwerpen hebben De Roma, Hopper, Luchtbal en Rataplan een elektronische nieuwsbrief waarin ze hun programma bundelen.

Lace vzw te Horebeke presenteert zondag 20 april om 15 uur in ‘t Ol van Pluto THE NEW ORLEANS Z’HULUS. Reserveren tel 068 2097393 86 reservatiecode ‘Z’HULUS’. De Lokerse Jazzklub brengt een brede waaier van jazz, geworteld in de traditie. Zaterdag 3 mei krijgt de Amerikaanse tenorsaxofonist Harry Allen het gezelschap van het trio van pianist Johan Clement. Op 31 mei is er het André Donni Quartet. Zie www.lokersejazzklub.be. Het CC St Andries (St Andriesplein) in Antwerpen organiseert Costa’s Jazz Jam met de bedoeling jong jazztalent speelmogelijkheden te bieden voor een publiek. De jams zijn gepland op vrijdagen ongeveer maandelijks (11 april, 16 mei, 6 juni, enz…) en zullen telkens geleid worden door een ervaren jazzpersonaliteit. Info Livien Pelgrims, 0495 52 06 29, lipel@skynet.be ECM-artiest trompettist Tomasz Stanko sluit de jazzreeks in De Bijloke Muziekcentrum in Gent af op 30 april 2008. Voor dit concert brengt de nestor van de Poolse jazz een stel fantastische muzikanten

Artbeat City

n oktober 2005 reisde Jazzmozaïek met een gezelschap naar New York. De reisorganisatie was in handen van het Gentse reisbureau Divantoura. Een weekje lang konden we proeven van deze bruisende stad, van de kunst en de muziek in het bijzonder. Onze correspondent Paul W. Blair, zowel beslagen in jazz als in de rijke historie van deze indrukwekkende stad, was er onze gids en leidde ons doorheen de stad ook naar heel wat plekjes, die voor de doorsnee toerist onbekend blijven. Zijn walking tours (te voet en met de metro) doorheen de stad leerden ons New York op een bijzondere manier kennen. Bovendien is zijn advies in de uitgebreide concertagenda van deze stad van goudwaarde voor de jazzliefhebber. De nieuwe tournee, georganiseerd door het reisbureau Divantoura en onder leiding van Dirk Vandewiele en Paul Blair, krijgt het label ‘Artbeat City’. De thema’s zijn cultuur & muziek en brengen de deelnemers in Manhattan, Brooklyn, Queens en Harlem. De reis gaat door van 19 tot 25 augustus en kost 1550 Euro. Alle info op

www.divantoura.be tel: 09 223 00 69

Jazzmozaïek 1/2008

De Jazz Tours van Les Lundis d’Hortense kan je vinden op jazzinbelgium.org. Na Ruocco, Simtaine en Rassinfosse (nieuwe cd) in maart is het in april de beurt aan het Fred Delplancq Quartet en in mei aan het Bart Quartier Quintet (ook met nieuwe cd). www.jazzinbelgium.org Wij hebben de Jazzlab Series, in Nederland zijn er de Young VIPS tournees. De Young VIPs Tournee is sinds 1997 dé jaarlijkse jazztournee bij uitstek voor ‘buitengewoon Nederlands talent met hoogwaardig eigen repertoire’. Met een dubbelconcert op toonaangevende jazzpodia worden de nieuwste jazzontwikkelingen van eigen bodem gepresenteerd. De Young VIPs Tournee wordt georganiseerd door Muziek Centrum Nederland i.s.m. de Vereniging van Jazz- en Improvisatiemuziek Podia. Info: www.youngvips.nl

(foto: © Jos Knaepen)

uit eigen land mee. Vandaag speelt ECM-artiest Tomasz Stanko nog steeds lyrische, wel doordachte, impressionistische impro met verre herinneringen aan Miles Davis. Info: www.debijloke.be

In Flagey staat er de komende weken ook heel wat fraais te gebeuren. Uitschieters: op 24 april speelt er het Avishai Cohen Trio - vorig jaar in Jazzmozaïek terecht TOP in onze Nieuw op CD van maart - en op 15 mei het Robin Verheyen International Quartet met Bill Carrothers, Remy Vignolo en Dré Pallemaerts. Info: www.flagey.be

(foto: © Jos Knaepen)

Avishai Cohen

Ferdinand Povel

Porgy & Bess in Terneuzen heeft alvast een sterk programma voor de komende weken en maanden. Niet alles in ingevuld, maar na het jaarlijks concert van het Roy Hargrove 5 op 7 maart en een onuitgegeven duo met Hein van de Geyn en Walter Norris op 16 maart, zijn verwacht het Peter Beets Trio (met Ruud Jacobs en Martijn van Iterson) in een Tribute to Oscar Peterson, het Philip Catherine Trio, het Narcissus Quartet (met o.a. Robin Verheyen en Clemens van der Feen), Pierre Courbois, winnaar van de Boy Edgar Prijs, het trio Rein de Graaff feat. Pete Christlieb en Ferdinand Povel (voor insiders en fijnproevers), Eric Vloeimans, enz… Voor exacte data zie www.porgyenbess.nl

Greg Houben Kwartet

Op 13 mei is het 20 jaar geleden dat Chet Baker uit zijn hotelraam viel in Amsterdam en overleed. In de voormalige apotheek van Jacques Pelzer in Luik wordt op 31 mei een Tribute to Chet Baker georganiseerd door een gelegenheidskwartet met Greg Houben (t, voc), Micheline Pelzer (d), Bart Denolf (cb) en Quentin Liegeois (g).

Herinnering Tenorsaxofonist Philippe Venneman kwam op 8 mei 1993 om het leven bij een verkeersongeval. De frontman van Jazzcircle is er al 15 jaar niet meer. Met Tars Lootens op toetsen, Marc van Garsse op contrabas en Jean-Luc Van Lommel op drums, was Jazzcircle een op en top Vlaams kwartet, dat ook bij onze Noorderburen enige bekendheid genoot.

Jazzmozaïek 1/2008

Evil Penguin Jazz

Er zijn nog wel degelijk ondernemers in de platenbusiness. Het aantal labels blijft groeien, ook in ons kleine Vlaanderen. Steven en Hans, de mensen achter Evil Penguin Records en EPR-classic, hebben via Jazz Hoeilaart de jazzmicrobe te pakken gekregen. Sinds geruime tijd, brengen zij de laureaten van JH op cd uit. En dat was de stimulans om na pop en klassieke muziek ook een jazzlabel op te richten: Evil Penguin Jazz. Bedoeling is een viertal releases per jaar uit te brengen, in de Benelux, maar ook om geleidelijk de distributie uit te breiden naar andere Europese landen en er de nodige promotie aan te koppelen. Uiteraard wordt in eerste instantie geput uit de Belgische jazzscene. De eerste release komt er in mei met een opname van het Pierre Anckaert Trio met gastmuzikanten als de onovertroffen Bert Joris en de Nederlandse gitarist Guy Nikkel, een van de grote beloften bij onze Noorderburen. Het Pierre Anckaert Trio was de winnaar van Jazz Hoeilaart 2007. Na vele jaren opnieuw een Belgische laureaat. Karel van Keymeulen in De Standaard: “Het Pierre Anckaert Trio speelt jazz met veel Cubaanse invloeden, pittige motieven en aanstekelijke ritmes.” Er zijn een drietal releaseconcerten gepland, waarvan het eerste al vast ligt, op 6 mei in de Mineral Jazz Club in Gent. Verder komen ook Brussel en Wallonië aan de beurt. Ook de groep Brazzaville, jazz en funk met een flinke afrobeat en grooves uit ‘het eenvoudige leven van de jaren 70’ komt aan bod. In 2007 won Brazzaville de ‘Jong Jazztalent Gent’-wedstrijd, gekoppeld aan het Blue Note Records Festival in Gent. De distributie van Evil Penguin Records is in handen van LC Music. Info: www.evilpenguin.eu Luc De Baets

CD-mozaïekjes Eind april duikt het BJO de studio in voor de opnames van een nieuwe cd met de Franse accordeonvirtuoos Richard Galliano als solist. Huiscomponist Bert Joris arrangeerde de muziek van Galliano. Eind november wordt de plaat uitgebracht, ter gelegenheid van de 15de verjaardag van het Brussels Jazz Orchestra. In de categorie jazz hebben jazzvocalisten en saxofonist Kenny G vorig jaar in de VS de meeste platen verkocht. Dat blijkt uit de jaaroverzichten van het blad Billboard. De veruit succesvolste platenmaatschappij was de Concord Music Group. Van Kenny G stonden drie albums in de Top Contemporary Jazz-lijst genoteerd. Michael Bubblé, Diana Krall en Harry Connick Jr. gooiden de hoogste ogen in de Top Jazz Album-lijst. Puur instrumentale serieuze jazz leverde geen hoge verkoopcijfers op, zo leert een blik op de lijsten. In de Top Jazz Album-lijst is het eerste als zodanig te kwalificeren album op nummer 23 genoteerd. Daar staat Pilgrimage van Michael Brecker (WA/ Heads Up). (nieuwsredactie JazzFlits)

(foto: © Jos Knaepen)

Nieuw Belgisch label:

Twee producties van de WDR Big Band, de bigband van de Duitse publieke omroep WDR in Keulen, zijn met een Grammy onderscheiden. Arrangeur Vince Mendoza kreeg de Grammy ‘best instrumental arrangement’ voor het stuk In a Silent Way’op de dubbel-cd Brown Street met wijlen Joe Zawinul. De opnames daarvoor werden in november 2005 in de Weense jazzclub Birdland gemaakt. Verder is de WDR Big Band te horen op de cd Avant Gershwin van Patti Austin, opgenomen in 2006. Die plaat kreeg een Grammy voor ‘Best vocal jazz album’. Vorig jaar won de WDR Big Band al twee Grammy’s met het album Some Skunk Funk. (nieuwsredactie JazzFlits) Opnamen van het Brad Mehldau Trio, gemaakt in de vermaarde New Yorkse club Village Vanguard, verschijnen eind maart op een dubbel-cd. De pianist werd tijdens deze optredens begeleid door bassist Larry Grenadier en drummer Jeff Ballard. (nieuwsredactie JazzFlits)

Kristen Cornwell

De Australische zangeres Kristen Cornwell kwam in 2004 naar Vlaanderen en bleef hier hangen. Haar eerste wapenfeit bracht haar met Michel Bisceglia en Jean Blaute in de Vlaamse culturele centra voor de ‘History of Jazz’. Ze richtte met haar vriend Christophe Devisscher een kwintet op met Pascal Schumacher op vibrafoon, Frederik Leroux op gitaar en de Duitse drummer Dennis Frehse. Deze groep brengt een programma van eigen composities en bewerkingen van jazz standards. In studio Fattoria Musica in het Duitse Osnabrück werden opnamen gemaakt, die we binnenkort op cd mogen verwachten.

Jazzmozaïek 1/2008

Ooit stond ‘De Roma’ voor de grootste cinemazaal van Antwerpen, maar na de sluiting in 1982 bleef daar nog weinig van over. Tot in 2002 Paul Schyvens, verbonden aan het buurttheater Rataplan, het initiatief nam de zaal terug in eer te herstellen. Met 200 vrijwilligers werd gedurende een aantal maanden puin geruimd. Zo begon in mei 2003 De Roma een tweede leven.

(foto: © Jos Knaepen)

Nu, vijf jaar later, is Paul Schyvens nog altijd de drijvende kracht achter De Roma. De prachtig gerenoveerde locatie is het voorbeeld van een geslaagde laagdrempelige cultuurtempel met een mix van cinema, theater, variété en jazz. Al vroeg was Paul Schyvens bezeten van jazz. Hij stond mee aan de wieg van de Sfinks in Boechout. Paul Schyvens: “Roger Van Haverbeke kwam geregeld met een aanbod, bv. om John Lewis met zijn trio te programmeren, maar ook Johnny Griffin, Tony Coe. Later speelden op het Sfinksfestival o.a. Dollar Brand (Abdullah Ibrahim) en Sun Ra Orchestra.”

we met vrijwilligers werken, swingt het ook achter de toog. De muzikanten voelen die clubsfeer goed aan en appreciëren de kleine attenties: een cava, een bloemetje, onze eigen kookkunst… In De Roma koppelen we al eens grote namen met nieuw aanstormend talent, zo hebben we in maart Chris Potter met Free Desmyter geprogrammeerd. We spreken dan niet over een voorprogramma maar een dubbelconcert. In mei brengen we Stefano Bollani met in het eerste deel het RadioKUKAorkest en in juni Jef Neve met de release van zijn nieuwe cd, gekoppeld aan de beloftevolle Nederlandse pianist Wolfert Brederode. In Rataplan hadden we laatst nog Philip Catherine met twee jonge muzikanten (Alexandre Cavalière en Quentin Liégeois) in het kader van Djangofollies, omdat de sfeer in een kleinere club dan perfect aansluit bij die muziek.” Antwerpen jazzstad

“Vroeger was Antwerpen filmstad en schepen van cultuur Philip Heylen Zaal De Roma heeft op de jongste Jazz Middelheim aangekondigd dat Antwerpen ook best jazzstad kan worden. Dat kunDaarna was Paul Schyvens ruim 20 jaar met the- nen we alleen maar toejuichen. Hij heeft er een atergezelschappen begaan om eind de jaren 90 budget voor vrijgemaakt en we zijn nu in gesprek op een klein zaaltje in Borgerhout uit te komen: met het kabinet van cultuur om met dat geld de Rataplan. Daardoor kreeg hij opnieuw zin om iets publieksopkomst te vergroten. Campagnes moeuit te bouwen en te organiseren. Hij bracht er ook ten Antwerpen als jazzstad op de kaart zetten. de JazzLab Series. “Met Rik Bevernage heb ik al- Het gebeurt helaas nog altijd dat we bepaalde lang een goed contact, ik vind dat De Werf en wij artiesten zoals laatst nog Dave Holland niet hier een eigenzinnige koers varen. We zijn met elkaar krijgen, omdat de agenten vinden dat alleen Brussel telt. Het is onze bedoeling dat er overal, van verwant en delen vele dingen.” Vijf jaar na Rataplan (intussen al drie jaar een deSingel tot Buster, wat beweegt in de stad, dat Kunstencentrum met een sociaal artistieke op- iedereen er beter van wordt. We promoten nu al dracht) begon het Roma-avontuur. “Het zijn twee via een e-newsletter alle concerten van Rataplan, aparte organisaties” stelt Paul Schyvens “maar ik De Roma, Hopper en Luchtbal. We ondervinden ben coördinator van beide. In Rataplan tonen we genoeg dat het aantrekken van publiek voor jazz het avontuurlijke werk voor een kleiner publiek heel wat meer inspanningen vraagt. We willen ze(80-140 mensen) en geven er vaak een platform ker drempelverlagend werken en de concerten betaalbaar houden. We zijn in een fase dat we onze aan jonge groepen. In De Roma, waar plaats is voor 500 mensen, wil- nek durven uit te steken met de programmatie. len we toch het gevoel van een club behouden. Zo Bigbands trekken hun publiek evengoed als ECM zitten alle mensen aan tafel met een drankje en groepen. Mijn jonge medeprogrammator Toon Van creëren we een gezellige jazzclubsfeer. En omdat Deuren brengt ook aan en buiten onze neus voor

(foto: © Jos Knaepen)

Bernard Lefèvre

Vijf jaar zweet, moed en jazz!

Paul Schyvens

jazz, lezen we jazzrecensies, en krijgen ook spontaan aanbiedingen… Een nieuw idee is Zondag Jazzdag, dat voor het eerst plaatsvond op 24 februari. Daar hadden we o.a. Fleurine begeleid door Brad Mehldau, het Domino kwartet en als afsluiter het nieuw kwintet van Ben Sluijs. Een dergelijk initiatief willen we graag twee keer per jaar herhalen. We hebben ervaren met een gelijkaardige filmmarathon rond Sofia Loren dat de sfeer uniek wordt en meer volk op de been brengt. We bereiken ook een ruim publiek door bewust te adverteren in De Zondag of via Radio Minerva. Mensen die soms ’s avonds niet meer buiten komen en dan toch in de namiddag wat kunnen beleven. Op 15 mei – exact vijf jaar na de opening – zal het zeker groot feest zijn met een speciaal dubbel verjaardagsconcert: in het eerste deel Philip Catherine die zijn nieuwe cd Guitars Two presenteert en in het tweede deel het Toots Thielemans Quartet. En natuurlijk mogen we verwachten dat Toots zijn vriend Philip Catherine even uitnodigt. Nu reserveren!

Een greep uit het voorjaarsprogramma: DE ROMA • 17 april: Tutu Puoane: Song [JazzLab Series] • 30 april: Mare Nostrum feat. Paolo Fresu, Richard Galliano en Jan Ludgren [VW Spring Sessions] • 7 mei: Dubbelconcert RadioKUKAorkest en Stefano Bollani & Fabian Fiorini • 9 mei: Brussels Jazz Orchestra feat. Tutu Puoane en Sarah De Bosschere: Writing Billie • 15 mei: Dubbelconcert Philip Catherine (cd-voorstelling Guitars Two) en Toots Thielemans Quartet met Karel Boehlee - piano, Hein Van de Geyn - contrabas, Hans Van Oosterhout - drums. • 5 juni: Dubbelconcert Wolfert Brederode Quartet en Jef Neve trio (cd-voorstelling) Info & tickets: 03 292 97 40 - www.deroma.be RATAPLAN • 26 april: Vegas Las Lezingen: Kurt Van Eeghem: Kurt & All That Jazz • 29 april: Sabin Todorov Trio [JazzLab Series] Meer info: www.rataplanvzw.be

Jazzmozaïek 1/2008

Jazz Hoeilaart

30th

Intern’l Contest

25 - 26 - 27 september 2008

Wedstrijd voor jong jazztalent

info: T/F 02 657 09 76 - albert.michiels@telenet.be ADV-JAZZMOZAIK-VOORUIT-02-04-08 06-03-2008 18:08 Pagina 1

- www.jazzhoeilaart.be

Inschrijven vóór 15 mei 2008

JAZZ AND BEYOND! TIM BERNE’S SCIENCE FRICTION (US)

JEF NEVE TRIO WO 07.05

PUMA (NO) / TYFT FEAT. HILMAR JENSSON, JIM BLACK & ANDREW D'ANGELO (IS) DI 20.05

Mix van post-jazz, rock, funk en improvisatie. De dwarse ritmes en composities geven de groep van Tim Berne een ongekende energie.

De jeune premier van de Belgische jazz balanceert tussen virtuositeit en diepgang, sublieme composities en een goede dosis humor.

Noordelijke double bill met jazzelektronica trio Puma, de lievelingsband van Supersilent, en supercombo Tyft dat grossiert in jazz en avant-rock.

Tim Berne (altsax), Craig Taborn (keyboard), Tom Rainey (drums) & Marc Ducret (gitaar)

Jef Neve (piano), Piet Verbist (contrabas) & Teun Verbruggen (drums)

WO 16.04

Puma: Stian Westerhus & Oystein Moen (elektronica) & Gard Nilssen (drums) Tyft: Hilmar Jensson (gitaar), Andrew d’Angelo (sax) & Jim Black (drums)

INFO & TICKETS: T. 09 267 28 28 – WWW.VOORUIT.BE

Jazzmozaïek 1/2008

Antwerpse Jazzclub Bernard Lefèvre

“Doordringen tot de essentie van de jazz”

70!

illie “The Lion” Smith, Big Bill Broonzy, Earl Hines, Memphis Slim, Buck Clayton, Bill Coleman, Buddy Tate, Ben Webster, Illinois Jacquet, Ray Bryant, Guy Lafitte, het is een lukrake greep uit de ellenlange lijst van legendes die de AJC soms zelfs meerdere keren in de jaren 50-60 naar Antwerpen haalde. In dit jubileumjaar worden ze op de dinsdagavonden speciaal herdacht aan de hand van (eigen) concertopnames, uitvoerige documentatie en beeldmateriaal. Dankzij dergelijk goed gedocumenteerde voordrachten brengt de AJC heel wat muziekliefhebbers tot de jazz.

Sus Vaes. “Je krijgt dan een evolutie in de muziek waarin geen sporen van jazz meer terug te vinden zijn. Daartegenover heb je bv. Wynton Marsalis, die probeert terug te grijpen naar de roots, dat kost hem veel verwijten, critici die vinden dat hij te weinig creatief is… Vanzelfsprekend zijn er opmerkelijke tendenzen in de jazzmuziek maar de belangrijkste evoluties grijpen plaats in de richting van de traditie naar vernieuwing en niet door radicale breuken met het verleden. Hoe we een en ander in die context benaderen, kunnen de leden-bezoekers op onze avonden ervaren.”

Authentiek

Ellington

François ‘Sus’ Vaes, Voorzitter, haalt er artikel 1 van de statuten bij: “De AJC bestaat door en voor leden-jazzliefhebbers. Haar doel is de studie en de propaganda van de jazzmuziek, zoals die gecreëerd werd en gespeeld door de Afro-Amerikanen van de U.S.A. door middel van het toegelicht beluisteren van muziek- en beelddragers, via spreekbeurten bij derden over het wezen en de strekkingen van de jazz en, indien haalbaar, het organiseren van concerten met Amerikaanse jazzmusici.” Daarmee wil de AJC ook duidelijk stelling nemen, haar filosofie is helemaal gericht op de essentie van de jazz. Ze wil het authentieke karakter van deze muziek onderzoeken en interpreteren met gospel/spiritual, blues en jazz als eenheid en deel van de cultuur van de zwarte Amerikaanse mens. De leden en bezoekers van de AJC krijgen een inzicht in de stijlen en stromingen, achtergronden en figuren, zodat deze jazzmuziek geen gesloten boek zou blijven voor jongere generaties. “Het lijkt wel of de jongere generatie voorbijgaat aan de grote voorbeelden en zich zelfs weinig of niet meer gelegen laat aan de roots van de jazz, het moet altijd nieuw en innovatief, liefst trendy en hedendaags zijn, anders is het blijkbaar niet meer interessant,” verzucht

Eén van de drijvende AJC-krachten is Piet Van de Craen, die intussen een aantal publicaties op zich nam, o.a. Jazz Binnenstebuiten (2000), De Grondleggers (2002) en Stijlen en Stromingen (2005). Dit jaar brengt hij speciaal voor de 70ste verjaardag van de AJC een monografie uit over Duke Ellington1. Daarin wordt Ellington als pianist/componist belicht, zijn samenwerking met Billy Strayhorn en de Ellingtonians voor en na 1943. Ook zal hij een beknopte biografie en discografie opnemen. “Eigenaardig toch”, aldus Van de Craen, “Ellington is zelfs in eigen land slecht gekend. Het zal alleszins nu voor het eerst zijn dat er een Nederlandstalig werk verschijnt.” En hij voegt eraan toe: “Amerika leert niets van de geschiedenis. Telkens er een nieuwe president komt, begint men opnieuw. Het is een land waar verbanden niet worden gelegd. En dan gebeurt het dat bv. met Oscar Peterson, recent overleden, de pers geen enkele verwijzing maakt naar Art Tatum, precies of Peterson was er ineens uit het niets…dat soort van diepgang ontbreekt… Of kijk naar de situatie met Katrina. De New Orleans muziek is er springlevend, maar dringt niet meer door, al zijn daar beloftevolle, jonge artiesten zoals

(foto: © Jos Knaepen)

Nu in zijn zeventigste jaar mag de Antwerpse Jazzclub (AJC) zich terecht een van de oudste nog actieve jazzclubs noemen. In 1938 werd met wekelijkse bijeenkomsten gestart. Vanaf de jaren 50-60 organiseerde de AJC naast lezingen en luisteravonden ook concerten op diverse locaties. Sinds 1994 is de ruimte boven café Den Bengel op de Grote Markt van Antwerpen de vaste stek waar wekelijks op dinsdag een multimediale voordracht en/of andere activiteit plaatsvindt.

Club voorzitter François ‘Sus’ Vaes

Wycliffe Gordon en Evan Christopher, maar die kent blijkbaar niemand…” François Vaes merkt nog op dat met het ‘verdwijnen’ van grote namen van het podium het jongere publiek natuurlijk minder zicht heeft op wie wat heeft betekend in de jazz. “Al te gemakkelijk blijven de conservatoria hangen bij Coltrane. In de platenhandel liggen dan weer een heleboel jazzcd-compilaties die soms ronduit slecht zijn, weinig of niet gedocumenteerd en met weinig respect uitgegeven. Daar ligt voor ons de uitdaging: geïnteresseerden, en vooral jongeren, inzichten verschaffen via beelden geluidsfragmenten van de oorsprong en achtergronden van de jazzcultuur. Op die manier kunnen ze ook beter de huidige jazz waarderen.” Het is duidelijk dat de Antwerpse Jazzclub helemaal niet op de lauweren rust en enthousiast verder inspanningen levert om de ‘ware’ jazz levendig te houden. 1 Piet Van de Craen; Duke Ellington: Tussen traditie en

vernieuwing (2008)

Antwerpse Jazz Club, Café Den Bengel, Grote Markt 5, Antwerpen, Tel. 03 238 84 79 Iedereen is welkom, de toegang is vrij en gratis, telkens op dinsdagavond vanaf 19u30 - www.antwerpsejazzclub.be

Jazzmozaïek 1/2008

DOSSIER

Luc De Baets

Muziekindustrie blaast koud en warm!

Cijfers

In januari doken alweer onheilspellende berichten op in de pers over de teloorgang van de platenindustrie. De herstructurering van EMI, nu in handen van een investeringsfonds, gaf de aanzet tot allerhande speculaties. Op 25 januari titelde De Morgen “Fysieke verkoop van muziek ten dode opgeschreven”. Zelfs de IFPI sprak van een terugval van 10% in 2007 (De Tijd, 25/01/2008). De digitale revolutie lijkt niet meer te stoppen…

den van één of twee songs uit een volledige cd alleen maar in de hand werken. Of dat in deze snel evoluerende business – vandaag hip, morgen vergeten - leidt tot uiteindelijke aanschaf van de volledige plaat, blijkt in grote mate wishful thinking. Bij klassieke muziek en jazz ligt dat anders. Een echte liefhebber gaat uiteindelijk nog altijd voor het digitale schijfje. Het feit dat de grote ketens zich toespitsen op snel gewin en het aanbod van de zogenaamde ‘niches’ fel hebben beperkt, laat meer speelruimte voor de gespecialiseerde zaken. Sommigen komen er zelfs grif voor uit dat 2007 een bijzonder goed jaar was.

Van producent tot distributeur

en paar weken later klinkt dat weer heleBrigitte Ghyselen van EMI (Blue Note Records) wijst er op “dat de klankkwaliteit van het fymaal anders. De gamesector, muziek- en visieke product in de cd-speler, gezien de onverdeoindustrie bundelen hun krachten in de BEA mijdelijke compressie van de gegevens in MP3, (Belgian Entertainment Association). Ook IFPI nog altijd veel beter is en dat het sowieso maakt daar nu deel van uit. Op een persconfeaangenamer is om de muziek weer te geven rentie op 14 februari doet de BEA uit de doeken op een degelijke muziekinstallatie”. dat de sector zowaar een groei kent. “De neer“Trouwens download komt”, volgens mewaartse trend bij muziek wordt dit jaar voor vrouw Ghyselen, “overwegend voor in de het eerst omgebogen. De omzet van digitale muvluchtige popmuziek, waar de top 50 of top ziek (downloaden) stijgt, maar de fysieke mu100 voortdurend wijzigt. Bovendien kost muziekverkopen (albums, singles en muziekdvd’s) ziek downloaden van het internet ook. Zomaken meer dan 90% uit van de totale markt.” wel voor de gebruiker als voor de “De omzet op de Belgische muziekmaatschappijen, die de muziek markt, die sinds 2000 met 40% is aanleveren: providers werken imgedaald, blijft in 2007 nagenoeg mers niet gratis. stabiel. In totaal hebben muziekHet fysieke product, dat mooi verliefhebbers voor 182 miljoen euro pakt is en goed gedocumenteerd, muziek gekocht in 2007. De neerheeft uiteindelijk net zo’n meerwaartse trend van dit segment van waarde als een boek”. de Belgische entertainmentmarkt Bij De Werf in Brugge is directeur lijkt daarmee definitief gebroken te Rik Bevernage minder enthousizijn. De albumverkoop is zowel in ast. Het W.E.R.F. label is, met o.a. aantal (1,3 %) als in omzet (0,5 %) het Igloo-label langs Franstalige gestegen, goed voor een aandeel van kant, het uithangbord bij uitstek 84% van de totale muziekverkovan de Belgische jazzscene. Bepen…Ook de digitale muziekmarkt vernage: “De verkoop in zijn gekent een groei van 27,3 % met een heel stagneert met uitzondering omzet van 13,2 miljoen euro goed De website van de online music store ‘The Wab’ (www.thewab.be). van de verkoop op concerten en voor een aandeel van 7,3% van de via internet (www.dewerf.be). totale muziekverkopen.” Het aanbod wordt immers alsmaar groter. Zeker In de platenzaken daalt de omzet wellicht in de niches! Want hoewel de grote multinatio- omdat er te weinig platenzaken zijn die nog Alles op een rijtje nals worstelen met herstructureringen, breken een relevant aanbod aan jazz aanbieden. De Volgens de grote multinationals en de er ach- steeds meer kleine en middelgrote platenmaat- verkoop via download is te verwaarlozen (www.thewab.be).” teraan lopende pers is download (vooral de il- schappijen door op de internationale markt. Ook bij de distributiehuizen heerst enig oplegale) de boeman, maar ze vergeten daarbij te melden dat het hier specifiek gaat om de mil- Wij staken ons licht op bij enkele betrokkenen, timisme. Niches als jazz en klassieke muziek joenenbusiness van de popmuziek, waar alles platenmaatschappijen, distributeurs en gespe- doen het voortreffelijk: Michel Francois van AMG noteert een vooruitgang van 8% en Chris draait rond de top honderd, die het downloa- cialiseerde platenzaken.

Jazzmozaïek 1/2008

Blom van Codaex 7%. Chris Blom laat noteren dat het wel noodzakelijk is dat de majors en de grote labels blijven. Zij zijn de voortrekkers, waaraan de kleintjes zich kunnen optrekken.

Waar kan de liefhebber nog terecht? De weinige platenzaken, die zich nog toeleggen op jazz, en tegelijk meestal ook op klassieke muziek, doen de laatste jaren absoluut geen slechte zaken, mede door het feit dat in deze gespecialiseerde sector, goed advies van goudwaarde is. Dat is erg beperkt bij FNAC en helemaal niet (meer) te vinden bij ketens als Media Markt, Free Record Shop, Billboard, Saturn, enz… ook omdat ze hun aanbod beperken tot bestsellers en goedkope heruitgaven. Ook daarin is advies van groot belang, want in de onoverzichtelijke massa die momenteel op de markt wordt gegooid, ook door allerlei obscure labels, wordt met goed advies de ontgoocheling achteraf voorkomen. Het is immers lang niet al goud wat blinkt in de goedkopere prijsklasse. Uit ons lijstje van gespecialiseerde zaken (zie kader) hebben we enkele handelaars om hun mening gevraagd over de gang van zaken. In het prachtig gerestaureerde pand van Rombaux in Brugge was zaakvoerster mevrouw Minne zeer tevreden over 2007, waar de verkoop merkelijk was gestegen. Een goed aanbod en een degelijk advies maken hier het verschil, dank zij de ervaring van jazzkenner Chris Vervaet. Wat eventueel niet in stock is, wordt gelijk besteld. Bovendien was het ongenoegen over de recente persartikelen en uitlatingen van bepaalde majors zeer groot. Alsof muziek beperkt blijft tot de top 100, merkte mevrouw Minne op. Mark Steyaert, eigenaar en zaakvoerder van Mark Sound in Kraainem (Stokkel) en Antwerpen is in de eerste plaats een beslagen liefhebber, maar ook een gedreven ondernemer, die het gat in de markt heeft gezien. Sinds hij acht jaar geleden begonnen is in Kraainem (Stokkel) stijgt zijn omzet ieder jaar met zo’n 10% en in Antwerpen verhoudingsgewijs meer, gezien deze zaak nog niet zo lang is opgestart. Straks opent hij in Brussel een derde zaak in het operagebouw van De Munt, met voorlopig alleen klassieke muziek. Hij merkt op dat de muziekdrager de enige tak is van de muziekindustrie, die niet wordt gesubsidieerd. “Het probleem is bovendien dat de consument geen winkels meer heeft en de distributeur bijgevolg geen afzetmarkt meer. Daar bovenop zorgt de negatieve berichtgeving ervoor, dat niemand nog een zaak wil

beginnen. Nochtans heeft de platenboer die zijn job kent zeer zeker nog toekomst. Ik denk bovendien dat de internethype niet blijft duren, te meer daar het gros van mijn klanten in een leeftijd zit tussen 30 en 60, een categorie die niet opgegroeid is met de computer en download. In die leeftijd hebben ze bovendien al wat meer tijd en centen en geeft men een voorkeur voor de fysieke drager, die je thuis mooi in een discotheek kan onderbrengen, die net als je bibliotheek een spiegel is van je ziel en je leven. Ik zie voor mijn zaak, louter toegespitst op jazz en klassiek, geen problemen.”

Mark Steyaert: “De platenboer die zijn job kent heeft zeer zeker nog toekomst”

Of internet nu een bedreiging is voor de platenzaak? Mark Steyaert: “Ach nee, mensen komen hier zelfs vaak binnen met een afdruk van gegevens en recensies van het internet om hier die cd te kopen. Net zoals ze met Jazzmozaïek onder de arm of een bespreking uit de krant of weekblad langskomen of komen vragen naar zaken die ze in een radio-uitzending hebben gehoord.”

Zijn cd’s te duur? MS: “Ik vind van niet. Er is een prijs voor alles. Ik verkoop bijvoorbeeld ook waardevolle reeksen (heruitgaven of niet eerder uitgegeven opnames) die voor ongeveer 7 euro over de toonbank gaan. De backcataloog zal straks ook minder gaan kosten.”

Kopiëren In het interview met Alano Gruarin (lees p. 10 in deze editie) kwam een stuk rond muzikanten en muziekleraars die absoluut tegen downloaden (zeker illegaal) en kopiëren zijn – we hebben het uit het interview gelicht en geven het hier weer: Alano Gruarin: “… Dit is trouwens een van de nadelen van het massaal downloaden. Er is geen info bij. Je kan niet als vroeger de namen op de hoes lezen. Een tijdje geleden kwam een van mijn studenten zonder scrupules vragen of hij een aantal van mijn muziekdvd’s mocht kopiëren. No way dat ik zoiets toesta! Het heeft 15.000 euro gekost om mijn cd te maken, heel mijn hart steekt erin en dan zou zo iemand dat gewoon gaan kopiëren. Het probleem is dat die gasten het niet snappen. Daarom is onderwijs zo belangrijk volgens mij. Als leraar heb je de taak bepaalde waarden mee te geven.”

Gespecialiseerde

jazzplatenzaken Wij hebben getracht aan de hand van diverse inlichtingsbronnen een roundup te maken van de gespecialiseerde jazzplatenzaken in Vlaanderen. Deze lijst is hopelijk maar een begin en kan uiteraard aangepast en aangevuld worden. Mail naar redactie.jazzmozaiek@skynet.be. Antwerpen

MARK SOUND

Brugge

ROMBAUX

Brussel

MUSIC INN Waterloosteenweg 1354, tel. 02 375 19 36 - Luc Quintard

De Panne

SERENADE

Hasselt

CODA

Ieper

SHUFFLE

Kraainem (Stokkel) MARK SOUND Leuven

SAX worldmusic

Wolstraat 6, tel. 03 233 64 03 Mallebergplaats 13, tel. 050 33 25 75

Zeelaan 50, tel. 058 41 31 86 Molenpoort 10 bus 3, tel. 011 22 31 47 Rijselsestraat 40, tel. 057 21 57 43 Potaardestraat 4, tel. 02 731 63 62 Parijsstraat 31, tel. 016 22 48 59

Adressen van de Fnac winkels kunt u vinden op www.fnac.be.

Jazzmozaïek 1/2008

Album Souvenir

Berendt Jazz Marc Van den Hoof Om het met de jonge Hugo Claus en Karel Appel te zeggen: het was een ‘blijde en onvoorziene week’.

’n jonge vriend Joppe had me de raad gegeven toch nog maar eens naar de bovenste verdiepingen te klimmen van de hoge ramsjwinkel, naar de tweedehandsverdieping. Er viel wat te beleven voor mensen zoals wij: blijkbaar had weer de één of andere min of meer bejaarde jazzfanaat – of was hij schielijk overleden en hielden z’n nabestaanden niet echt van jazz? – z’n jazzboeken van de hand gedaan. En kijk: er zat nog een exemplaar tussen van het Prismaboek numero 186, J.E. Berendt z’n jazz, van new-orleans tot cool – zonder hoofdletters (maar die ontbraken ongetwijfeld ook in Claus en Appels De blijde en onvoorziene week) want het waren andere tijden, de jaren vijftig toen alles plots modern was. En natuurlijk kon ik het niet laten het toch nog maar eens aan te schaffen. Ik heb het al eerder verteld – ik weet het, lezer: m’n verhaal is eentonig – hoe dikwijls ik het indertijd heb aangeschaft en telkens weer ben kwijtgeraakt aan een medeleerling die ook wel wat zag in de jazzliefhebberij. Of aan een surveillant of priesterleraar van de strenge observantie die vond dat jongens van mijn leeftijd zich niet met deze barbaarse muziek hoorden in te laten. (Ik wil hier eerlijkheidshalve aan toevoegen dat dit soort mensen toen al zonderlinge uitzonderingen waren, maar ze bestonden nog.) Hoedanook: tot voor kort had ik geen enkel exemplaar meer over van Berendt’s standaardwerk, tot ik er in deze rubriek over berichtte en ik pront een gaaf exemplaar kreeg toegestuurd van Rein de Graaff. En nu heb ik er dus nog één aangeschaft, tegen de som van drie euro en vijftig eurocent. Het is ook gaaf, maar niet helemaal. En het is een andere druk dan het exemplaar dat ik van Rein heb gekregen, zonder dat ik kan achterhalen welk van de twee boekjes nu eigenlijk het oudste is, het dichtst ‘bij de bron’ staat, de eigenlijke Steen van Rosette was

als het op jazz aankwam. M.a.w.: aan de hand van welke van deze twee edities is het ons ooit gegeven een aanvang te maken met de ontcijfering van de geheimen van de jazz? Ik verklaar me nader: uit dit vorige week op die bovenste verdieping van het modern antiquariaat aangetroffen pocketboek zijn de eerste vier pagina’s verwijderd, d.w.z. de frontispice met de grijzer dan grijze foto van Arvell Shaw met Louis Armstrong aandachtig toekijkend, én de titelpagina met ommezijde, waarop vermeld staat over de hoeveelste druk het gaat. De Berendt die ik van Rein de Graaff kreeg, is een tweede druk. Ik vermoed dat die van vorige week ouder is. De de Graaff bevat namelijk een register. In de nieuw verworven druk komt na de twee pagina’s Jazzjargon onmiddellijk de inhoudstafel, en dan – en dat ontbreekt ook in de codex de graaff – enkele pagina’s met niets minder dan reclame. Voor ‘de grote jazz * sterren op Philips mini-groove !’ en voor diverse opnamen op ‘Decca 45-toeren’, en voor de ‘STUK VOOR STUK COLLECTORS’ ITEMS’ op Vocalion (Vocalion!, mijn God, Ellington z’n prachtige ‘small group sessions’!), en de reclameboodschap eindigt met de vraag: ‘Kent u de London Jazz LP’s?’. Hoe vaak zijn we niet een heel eind weggedroomd toen we dergelijke teksten onder ogen kregen, rijkelijk voorzien van de namen van al die onbereikbare jazzhelden, waarvan we het bestaan wel kenden, maar naar wier muziek we het raden hadden: we konden ons immers geen van die Philipsen of Decca’s of Vocalions of Londons aanschaffen. En dan bleef je kijken en kijken naar al die namen en naar de afbeeldingen van de hoezen, tot je werkelijk iets begon te horen bij wat je zag. Een beetje zoals je, als je goed luisterde, op den duur de zee ging horen in zo’n schelp die bij je oma op de kast lag – zo! Het was me wat – en dat is het nog steeds.

Voor muzikanten, voor muziekliefhebbers, voor organisatoren, voor iedereen:

www.muziekmozaiek.be 24

Jazzmozaïek 1/2008

Chet Baker, ‘le poète maudit’, die met zijn stem en zijn trompet en met hart en ziel muzikale poëzie bracht. Op 13 mei 1988, twintig jaar geleden, vloog hij uit een Amsterdams hotel voor eeuwig naar de jazzhemel. foto: © Jos L. Knaepen

Jazzmozaïek 1/2008

Holland Muziekland

Jazz en poëzie Mischa Andriessen Poëzie, die inhoudelijk nauw aansluit bij de wereld van de jazz. Zo typeert de Vlaamse dichter Willem M. Roggeman (niet te verwarren met zijn in jazzkringen minstens even bekende Willy Roggeman) de gedichten in zijn bundel Blue Notebook. Voor hem hebben vele anderen al gewezen op de verwantschap tussen het spelen van jazz en het schrijven, met name het schrijven van poëzie.

Advertentie

JAZZFLITS DE JAZZNIEUWSBRIEF LEES HET NIEUWSTE NUMMER OP

l in de jaren twintig trad dichter Langston Hughes op met jazzmusici. Al waren het later de Beat Poets die de ontdekking van Jazz ’n Poetry claimden. Dat het voordragen van gedichten in samenspraak met geïmproviseerde muziek niet altijd zonder meer een feest is, valt bijvoorbeeld te beluisteren op de eerste plaat van het New York Art Quartet, waarop Ameiri Baraka, die toen nog LeRoi Jones heette, geen partij is voor het blazersgeweld van Roswell Rudd en John Tchicai. Hoe mooi de combinatie kan zijn, hoor je dan weer op de cd Campert waarop Remco Campert zijn altijd ontroerende lamento voordraagt op zijn eigen onvolprezen manier die eigenlijk alles overbodig maakt behalve deze muziek die alle ruimte aan de woorden laat en met perfect geplaatste accenten de melancholische sfeer van het gedicht versterkt. Ook in Nederland waren er in de jaren zestig veel samenwerkingsprojecten van jazzmusici met dichters en nu…? Eigenlijk nog heel wat. Gitariste Corrie van Binsbergen maakt al jaren programma’s met schrijvers en stond op het podium met bijvoorbeeld Toon Tellegen en natuurlijk Remco Campert. Jules Deelder trad op met het Willem Breuker Collectief en het New Cool Collective. Simon Vinkenoog met Jacques Palinckx. Bernlef deelde de spotlights met de pianisten Guus Janssen en Michiel Braam. Als schrijver van het boekenweekgeschenk De Pianoman maakt Bernlef dadelijk een tour per trein door het land, in zijn kielzog rijden het trio van Louis van Dijk en een rond Jesse van Ruller en Benjamin Herman samengestelde band Nederland door. Als alles volgens plan loopt, treffen ze elkaar op station Amsterdam Bijlmer voor een gezamenlijk concert. Dat zijn allemaal schrijvers van de oude generatie. Schrijvers die de nachtelijke jazzoptredens in het Concertgebouw hebben kunnen meemaken, die de grote jazzhelden hebben zien optreden in Sheherazade, in het oude Bimhuis of in De

(foto: © Jos Knaepen)

www.jazzflits.nl

Jesse van Ruller

Jazzmozaïek 1/2008

Kroeg, die gedichten, verhalen en essays schreven over (bijna) tijdgenoten als Eric Dolphy, Chet Baker en Paul Bley. Maar waar blijven de jongere dichters? Waar blijven de optredens van de jongere dichters met de jongere jazzmusici? Kort geleden was de jazzopera Alice in Space te zien en horen, waarin dichter Ingmar Heijtze samenwerkte met Big Bizar Habit van gitarist Marc van Vught, maar verder… wie schrijft nu de poëzie die inhoudelijk nauw aansluit bij de wereld van de jazz? en welke jazzmusici durven de samenwerking met hen aan? Bijvoorbeeld met Joep Kuiper die het volgende gedicht schreef dat volgens mij smeekt om muziek: Monoloog met J. J. verlangde erg naar jazz, te rug, ik zeg J. jazz bestaat alleen maar in je hoofd en zelfs daar nog niet eens, dat weet J. ook wel, tenslotte ook J. heeft ooit geloofd in schoonheid. Langs de muren druppelt J. naar binnen, ook deze keer zie ik er erg tegen op, tegen alles, tegen deuren die maar langzaam dicht lijken te willen slaan, tegen plafond dat stug blijft hangen in de hitte, tegen stormachtig zomers sentiment, maar vooral tegen J. die erg naar jazz verlangen zal.   Benjamin Herman – Campert – Roach Records Een cd van Big Bizar Habit – Alice in Space is in de maak Joep Kuiper – Monarchieën, Uitgeverij Meulenhoff ISBN 9029073799 Het geciteerde gedicht verscheen eerder in De Revisor, 2001 nr 4

Swing Streets of New York

Voor het goede Paul Blair (correspondent Jazzmozaïek in New York)

Doorheen de jaren is de Saint Peter’s Lutheran kerk op East Side in New York het boegbeeld van de jazzgemeenschap. Naast de jazzdienst elke zondagnamiddag zijn er geregeld ook concerten, festivals en allerlei soorten party’s – tot zelfs herdenkingsce-

(foto: © Jos Knaepen)

remonies voor overleden musici.

doel

nlangs nog vond er één plaats voor baritonsaxofonist Cecil Payne. Een speciaal samengesteld 20 man sterk baritonsax orkest met o.a. Howard Johnson en Ronnie Cuber, en verder bijna alle baritonsaxofonisten die vrij waren die avond, luisterde de dienst op. Zoals gewoonlijk was deze viering de kroon op het werk van een rijkgevuld leven.

Niet alle jazzberoemdheden sterven voor hun tijd. Toen Lawrence Lucie 100 werd in december, kwamen jongere volgelingen en bewonderaars samen in het Local 802 Musicians Union hoofdkwartier om hem nog vele jaren te wensen en de taart te delen1. Lawrence – de laatst levende persoon die zowel met Jerry Roll Morton als Duke Ellington’s band in de Cotton Club optrad – werkte ook met Fletcher Henderson, Coleman Hawkins, Benny Carter en Billie Holiday. Hij was ook ‘best man’ bij Louis Armstrong’s laatste huwelijk. Meer nog, tot drie jaar terug trad hij nog wekelijks op in de Greenwich Village bar en gaf hij privé gitaarles aan studenten. Lawrence werd ook op een andere bijeenkomst in St.Peter’s (waar anders) door het locale bestuur van de Ellington Society gehuldigd. Een recent New York Times artikel hield een pleidooi rond de ziekteverzekering die vele musici ontberen. Daarbij citeerde de krant de optredens voor het goede doel om de hospitalisatiekosten te dekken van bassist Dennis Irwin (hij was jarenlang lid van de Vanguard Jazz Orchestra en heeft nu een tumor in zijn rug) en saxofonist Andrew D’Angelo (veel gehoord met Matt Wilson’s groep, recent getroffen door een hersentumor). Het eerste optreden had plaats in de Village Vanguard, het tweede in Brooklyn’s Tea Lounge. The Times berichtte dat muzikanten zich kunnen verzekeren via een organisatie die zich Freelancers Union noemt, maar de zeer hoge premies zijn onmogelijk te betalen voor muzikanten die enkel en alleen wat fooien toegestopt krijgen. De democraten willen, als ze in november winnen, die ziekteverzekering aanpakken. Toen ik muzikanten daarover aansprak, herinnerden ze zich Lionel Hampton, een toegewijd republikein en een fervente Nixon aanhanger. The Times, die drie keer per week jazz optredens en cd’s becommentarieert in de Kunstenbijlage, was recent vol lof over twee filmdocumentaires: My Name Is Albert Ayler (regie: Kasper Collins) en Tis Autumn: The Search For Jackie Paris (regie: Raymond De Felitta). Omdat beide films slechts beperkt in Manhattan werden ver-

Andrew D’Angelo

toond, is het onwaarschijnlijk dat ze in een plaatselijke bioscoop zullen te zien zijn en is het wachten op de eventuele release op dvd. Veruit de beste jazz-dvd die ik onlangs zag is Alone Together (Jazzed Media), een optreden van trompettist Marvin Stamm’s kwartet in Los Angeles in 2006. Met verschillende camera’s opgenomen, focust de film op vier musici (met pianist Bill Mays, bassist Rufus Reid en drummer Ed Soph) in hun creatief spel zonder poespas. Je kan een aantal stukjes op Marvin’s website (www.marvinstamm.com) bekijken. Maar de afgewerkte dvd klinkt en ziet er veel beter uit (zie de recensie van cd en dvd in Jazzmozaïek van december 2007 blz.38 - nvdr). Het is bemoedigend hoe effectief sommige musici online video toepassen om zich voor te stellen. Surf bv. naar de website van de New Yorkse drummer Carl Allen om hem te horen vertellen over zijn achtergrond en het komende festival in de staat Washington. (Ook op Carl’s website staat een prachtig stukje over bassist François Moutin; net iets dat zou passen op MTV maar daar niet wordt vertoond). Gitarist Peter Leitch heeft drie korte video’s op zijn website gepost (www.peterleitch.com) en hoewel de opname en bewerking niet professioneel zijn, is de muziek dat wel. Als je een volgende keer New York bezoekt, kom dan op een zondagavond naar Walker’s in Tribeca. En dan nog een laatste suggestie als uitsmijter: www.michaellevy.com/giantsteps.download. Het is een ‘oldie-but-goody’ die u waarschijnlijk niet zal ontgoochelen. Tenslotte, voor wat het waard is, hier mijn lijst van de tien opnames die me in 2007 mochten bekoren: Gregg August, One Peace (Iacuessa Music); Ruby Braff, C’est Magnifique (Arbors); Claudia Quintet, For (Cuneiform); Alan Ferber, The Compass (Fresh Sound); Flat Earth Society, Psychoscout (Crammed Disc); Conrad Herwig, A Jones For Bones Tones (Criss Cross); Chris Jentsch, Brooklyn Suite (Fleur De Son); Gary Versace, Reminiscence (Steeplechase); Craig Yaremko, Sync (Jazz Excursion) and NYNDK, Nordic Disruption (Jazzheads). Geen enkele van deze cd’s werd op een major label uitgebracht, hoewel de meeste spelers Amerikanen zijn, maar wel door labels die gevestigd zijn in…Europa. Onze correspondent Paul Blair woont in Brooklyn, brengt maandelijks in New York het jazz magazine Hot House uit en gidst groepen langs minder bekende en historisch belangrijke paden door The Big Apple. Voor meer info over de walking tours: www.SwingStreets.com.

(vertaling: Bernard Lefèvre)

1 Zie artikel met foto in NY Times (nvdr): http://www.nytimes.com/2007/12/19/nyregion/19musician.html?_r=1&oref=slogin

Jazzmozaïek 1/2008

Diana Reeves

WHEN YOU KNOW

BLUE NOTE - 3896582 RELEASE 31/03/08

DIANNE REEVES IN CONCERT

23/04/08 - Stadsschouwburg Brugge In her first Blue Note album of new material in five years Dianne Reeves returns with When You Know, a great array of performances of old and new standards along with an infectious, uplifting new originals. It showcases Reeves at the top of her game, her versatility in song interpretation is unrivaled.

Lionel Loueke KARIBU

BLUE NOTE - 5192022 RELEASE 24/03/08

Lionel Loueke makes his Blue Note Records debut with Karibu. The title is the Swahili word for “welcome” and invites the listener into the musical world of one of the most distinctive new voices in Jazz. Featuring Loueke’s long-standing trio of bassist Massimo Biolcati and drummer Ferenc Nemeth, Karibu is also graced by guest appearances by the legendary pianist Herbie Hancock and saxophonist Wayne Shorter.

The Wood Brothers

LOADED

BLUE NOTE - 3963652 RELEASE 31/03/08

On Loaded, Oliver & Chris Wood engage in an even more expansive musical dialogue that builds on their signature folk & acoustic blues sound. The album features guest vocalists Amos Lee, Pieta Brown & Frazey Ford joining Oliver & Chris on a set of nine new originals & covers of Bob Dylan (“Buckets of Rain”) & Jimi Hendrix (“Angel”) produced by John Medeski.

www.bluenote.com

Jazzmozaïek klasseert in deze rubriek de cd’s (nieuwe releases en heruitgaven) in alfabetische volgorde en illustreert het betere werk met de afdruk van de hoesjes. Een eenvoudig sterrensysteem staat symbool voor de globale beoordeling van iedere plaat door de ondertekenende recensent.

Redactie: Mischa Andriessen I Luc De Baets I Peter De Backer I Dirk De Gezelle I Chris Joris I Bernard Lefèvre I Jaap Lüdeke I Marc Van de Walle I René Vandewalle

* = ontgoochelend ** = kon beter *** = goed **** = beter ***** = CD

DEADLINE: Te bespreken cd’s, dvd’s en ander audiovisueel materiaal graag ten laatste op 5 mei 2008 op de redactie: Jazzmozaïek, Bruggestraat 105, 8755 Ruiselede

Consumentenbedrog!

lweer heel wat nieuwe labels in dit overzicht. Niet altijd een kwalitatieve verbetering. Een aantal obscure labels kunnen blijkbaar makkelijk zonder enige zorg om auteursrechten (her)uitgaven op de markt gooien, die vaak duidelijk van vroegere lp’s gekopieerd zijn of nog erger bootlegs zijn. Ook in de uitgaven van de muziek-dvd’s zit de mot er soms in met schaamteloze kopies van vroeger uitgebrachte video’s en waar vaak alle bijkomende informatie ontbreekt. Meestal laat klanken vooral beeldkwaliteit dan ook te wensen over. Sommige van die labels zijn gewoon niet te traceren, zelfs niet via internet, wat op zichzelf al erg verdacht is. Wie onze recensies leest, zal daar op gewezen worden, indien wij het al waard vonden ze op te nemen. Het wordt tijd om deze rommel er uit te halen. Want dit is bedrog van de consument. En dat ligt niet alleen bij de producenten zelf, maar ook bij sommige distributeurs, die tegenwoordig hun aanbod ongelimiteerd en onzorgvuldig uitbreiden. Een reden te meer om gespecialiseerde platenzaken te raadplegen alvorens tot aankopen over te gaan. Luc De Baets

Ben Allison Little Things Run the World Palmetto/Codaex – 53:17

**** Op zijn veertigste heeft Ben Allison er al een mooie reeks cd’s opzitten. Op zijn debuut na, zijn ze allemaal op het uitstekende Palmetto uitgebracht. De akoestische bassist, artistiek directeur bij het Jazz Com-

posers Collective in New York, heeft een warme klank en is vooral een begenadigd componist en goochelaar met klankkleuren. Deze nieuwe cd biedt alweer sterke composities met pakkende melodielijnen die een ondefinieerbare Americana-sfeer uitademen. Luister maar naar het zich traag voortslepende Language of Love, een juweeltje, met de trompet van Ron Horton in een hoofdrol. De muziek is dit keer iets meer rockgetint, ook al door de elektrische gitaar van Steve Cardenas èn door een opvallende cover van John Lennons Jealous Guy. Met verder ook nog drummer Michael Sarin en saxofonist Michael Blake als gast op enkele stukken. Peter De Backer

Franco Ambrosetti The Wind Enja/Codaex – 48:12

*** Wie het Uri Caine trio als begelei-

dingsgroep kan strikken, moet over goede papieren beschikken. Dat doet Franco Ambrosetti (66) dan ook wel. De Zwitserse trompettist uit Lugano heeft er al een mooi palmares op zitten, met een reeks mooie cd’s op Enja en veel internationale samenwerkingen, met Dexter Gordon over Phil Woods tot Mike Stern. En nu dus met het fantastische trio van Uri Caine. Dat doet veel meer dan alleen maar begeleiden, ook al omdat Caine twee composities meebracht voor deze opname. En dat past uitstekend bij de zeer Europees klinkende trompet van Ambrosetti, die nog het dichtst bij Kenny Wheeler aanleunt. Het titelnummer is een befaamd stuk van Russ Freeman, pianist bij Chet Baker. Keith Jarrett en Fred Hersch maakten er al een solopiano versie van. Hier krijgt het een latin jasje aangemeten. Verder vier eigen composities, en enkele klassiekers, zoals Doxy van Sonny Rollins. Gezellige opname, geen spektakel maar mooi vakwerk. Peter De Backer

Sathima Bea Benjamin A Morning in Paris

Ekapa Records – 43:07

*** Een historische opname uit 1963, die

voor meer dan 30 jaar in de koelkast verdween. Het is het wonderlijke moment waarop Duke Ellington de jonge Zuid-Afrikaanse zangeres en haar toekomstige echtgenoot (Abdullah Ibrahim) ontdekt in een club in Zurich en ze prompt een studioopname aanbiedt in Parijs. Voor zo-

Het Brabants Jazz Orkest & Paul Van Kemenade Freedom! hbJAZZo/ www.HetBrabantsJazzOrkest.nl

Het Brabants Jazz Orkest is een dynamisch team onder het wakende oog van Jeroen Doomernik, met als eregast Paul Van Kemenade, die tekent voor twee kleurrijke composities. Voor het overgrote deel van de cd kruipt het collectief echter in de huid van het Liberation Music Orchestra van Charlie Haden en staat The Ballad Of The Fallen en Song For Ché op het programma, alsook Carla Bley’s One Way. Een hommage aan Charles Mingus met Reincarnation Of A Lovebird is schitterend op zijn plaats, daar Mingus ook veel tijd besteedde aan zijn grote formatie wildebrassen. Afgezien van het feit dat het een repertoire-herneming betreft van Haden’s orkest en je best niet eerst naar het Liberation Music Orchestra luistert, alvorens deze cd op te leggen, krijgen we toch kippenvelmomenten. Niet in het minst tijdens Van Kemenade’s ontroerende altsolo in zijn eigen stuk La Première Fois, de wondere integratie van Call (V.K.) in het geheel en natuurlijk The Ballad Of The Fallen, dat sowieso al een dijk van een stuk is. Een ontwapenende cd vol rechtgeaarde energie. Chris Joris

Jazzmozaïek 1/2008

vervolg ... wel Benjamin als Ibrahim, toen nog Dollar Brand, betekende dit het totaal onverwachte startschot van hun carrière. Ellington en Ibrahim spelen zelf mee op dit balladealbum en de mentor nodigde ook Billy Strayhorn uit op twee stukken. Benjamin kondigt hier haar groot talent aan, dat later zou uitgroeien tot een sterk ontroerend stemgeluid. Sakkerse vergissing van producer Duke was echter het toevoegen van Svend Asmussen (een toen populaire revivalviolist) om door elke harmonieuze ballade ronduit storende blues-licks te laten tokkelen. Chris Joris

David Borgo Initial Conditions

Circumvention/circumventionmusic.com – 57:37

****

Een trio bestaande uit sax, bas en drums is niet meteen de gemakkelijkste bezetting. Het instrument dat verticale harmonieën kan produceren (een piano bv.) ontbreekt namelijk. Zo krijgen alle bandleden hun maximale verantwoordelijkheid en inbreng in het resultaat. De ethnomusicoloog, auteur en professor aan de universiteit van San Diego realiseert met deze vijfde cd als bandleader dan ook een prestatie die collectief moet bekeken worden. De heren vliegen erin met een vrij eenvoudig thema, dat na enkele maten al helemaal opengereten wordt in ware hardbop-stijl door Borgo. Zo gaat het in veel nummers: Borgo improviseert steeds verder weg (zij het in free of andere stijlen, hij hanteert ze alle moeiteloos) van het thema, om uiteindelijk alles weer mooi op zijn muzikale pootjes te laten vallen. De muziek ontrolt zich vanuit een beginpunt, de muzikanten spinnen een breed en stevig net dat altijd harmonieus blijft. Niemand heeft schrik om flink uit te halen, maar de permanente controle over de techniek, de snelheid, het materiaal is altijd hoorbaar. Een cd waarop je de muzikanten héél duidelijk op elkaar hoort inwerken. Een cd ook waarop een pak stijlen (latin,

Jazzmozaïek 1/2008

bop, heerlijk gespeelde free, …) geïntegreerd worden. Dit is knap, bezielend werk dat garant staat voor veel luisterplezier. Marc Van de Walle

Wolfert Brederode Quartet Currents

ECM Records/Universal Music 58:13 ( )

** *

De Nederlandse pianist is een beetje een buitenbeentje. Hij swingt niet, houdt meer van abstract aandoende harmonieën, van melodieuze overpeinzingen. Brederode laat zijn gedachten graag losjes over de toetsen gaan. Gedachtestromen die opkomen en weer weggaan, niet altijd met een uitgesproken richting en veel ruimte latend voor invulling. De muziek suggereert. Koketteert met improvisatie. Beoogt vooral sfeerschepping. Brederode’s metgezellen, niet van de minste, ondernemen de reis met een zekere schroom. De Noorse bassist Mats Eilertsen hebben we al spannender dingen horen doen, de Italiaanse klarinettist Claudio Puntin heeft onmiskenbaar klasse maar kleurt iets te nadrukkelijk binnen de lijntjes en dat geldt ook voor de Zwitserse drummer Samuel Rohrer. Soms is zijn geritsel op de drums eerder een storende factor. We keken met verwachting uit naar dit album maar het resultaat kan ons toch niet helemaal overtuigen. Dirk De Gezelle

doorklinkt. De muziek van Ayler was in 1993 de aanleiding voor de cd Die like a dog waarop Brötzmann zeer geëigende medestanders had in Toshinori Kondo (t, e), William Parker (b) en Hamid Drake (d). In dezelfde bezetting werden nog drie cd’s opgenomen die nu samen in een box opnieuw zijn uitgebracht. Brötzmann is Brötzmann, maar de kwaliteit van het tegenspel is van grote invloed op zijn muziek. Kondo, Parker en Drake zijn verwante geesten die een uitdagend antwoord bieden op Brötzmanns dominantie. Het duo Parker-Drake is waarschijnlijk de beste ritmetandem in de vrije jazz, maar vooral Kondo is met zijn kleurrijke sound een perfecte match voor Brötzmann. Mischa Andriessen

niet echt. Het is veeleer een kamermuziekversie van een resem nummers – en daar bedoelen we niets fout mee – maar deze cd blinkt eigenlijk nergens in uit. Russell Gloyd, de producer, vat het goed samen: “I think of this cd as a documentary of Dave in a recording studio.” Daarmee is inderdaad alles gezegd. Marc Van de Walle

Brussels Jazz Orchestra The Music of Michel Herr

W.E.R.F./AMG – 2cd – 56:26 + 47:42

****

Dave Brubeck Indian Summer

Telarc/Codaex – 71:33

*** In de liner notes vind je het hele ver-

haal over de opname van deze cd. Ondertussen is Dave Brubeck 86 geworden, en dus in de ‘Indian Summer’ van zijn leven beland. En daar graviteren alle tracks rond. Deze 16 nummers – een aantal standards plus enkele originals – zijn in twee korte sessies opgenomen. Dat bewijst dat Brubeck nog lang niet is uitgeblust. Anderzijds is dit toch niet het soort cd waar je onmiddellijk warm voor loopt. Ingetogenheid en reserve domineren de hele plaat, en muzikaal is het allemaal oké, maar de gloed en de glans zijn er

Na het werk van Bert Joris in 2001, van orkestleider Frank Vaganée (Countermove in 2005), heeft het W.E.R.F. label nu de muziek van Michel Herr (zie coverstory in deze Jazzmozaïek) gedocumenteerd. De opnames van mei 2007 zijn nu uitgebracht op een dubbel-cd met als klankbord het BJO. Net als Bert Joris later is Michel Herr een muzikant, die als componist en arrangeur zijn eerste kansen heeft gekregen in het

BRT-Jazzorkest. Michel Herr heeft voor dit dubbelalbum een selectie gemaakt van 9 stukken en 2 suites, die een staalkaart zijn van zijn ganse oeuvre. Een aantal stukken zijn al eerder uitgebracht en zullen sommigen bekend in de oren klinken, maar werden voor deze opname herwerkt. Zoals Pentaprism en het dansende Extremes. De precisie van uitvoering, de subtiele nuances in het ensemblewerk maken deze fijne muziek met zijn wisselende gelaagde klankkleuren nog aangenamer. Afwisseling is er bovendien door de ruimte voor de vele solisten in dit orkest, die zich gewillig laten onderdompelen in deze muziek en zo ook een meerwaarde geven aan het werk van Herr. Voor deze opnamen is aan het BJO gitarist Peter Hertmans toegevoegd, die niet alleen solistisch, maar ook in het algemene klankbeeld een belangrijke rol vervult. Multributes is een kippenvelnummer, niet alleen omwille van de orchestrale schoonheid van dit stuk, maar evenzeer omwille van het solowerk van Kurt van Herck op sopraansax en Peter Hertmans op gitaar. Volume 1 is zonder meer top, volume 2 met de suites bevalt iets minder, maar kon uiteraard niet ontbreken in dit overzicht. Zoals Michel Herr zelf stelt moet je dit dubbelalbum degusteren met mondjesmaat om van alle finesses te genieten. Luc De Baets

Philip Catherine Guitars Two Dreyfus Jazz/ Pink Records – 54:11

****

Brötzmann/Kondo/ Parker/Drake Die like a dog

Jazzwerkstatt/Codaex – 4cd 4:29:47

****

tot

CD TOP-CD

Brötzmann is een typische ‘vent’ in de jazz. Iemand wiens muziek in de eerste plaats een representatie van zijn persoonlijkheid is. Hij heeft dat ongemeen krachtige, schurende geluid waar ook een weeklacht in doorklinkt. Een toon die het midden houdt tussen zangerig en jammerend. Een toon waarin de eigenheid ten spijt de stijl van Albert Ayler

Collega’s jazzgitaristen overal ter wereld, maar ook routiniers uit de Belgische popbusiness als Eric Melaerts en Jean Blaute, beschouwen gitarist Philip Catherine als absolute wereldtop! Hij werd ooit door Francis Marmande in Le Monde de laatste romanticus in de jazz genoemd. Guitars Two is 100% Catherine. Helemaal alleen solo, gebruikmakend van re-recording, alsof er twee of meer gitaristen samen spelen. Zijn mooie, subtiele melodieën, hier opnieuw overwegend eigen composities, geraffineerde bewerkingen en vloeiende frasering zijn een waar genot. Deze productie van Marc Moulin en Hein van de Geyn in opdracht van Francis Dreyfus, behoort tot het beste wat P.C. in vele jaren heeft uitgebracht. Luc De Baets

**** Catherine bedient zich voor dit soloproject van vier gitaren en weet in zijn typisch lyrische stijl op een

heel melodische manier te bekoren. Zijn sound is uiteraard heel herkenbaar, en je hoort echo’s van vroegere jaren, hoe kan het ook anders. Maar hij blijft imponeren door zijn knappe techniek, inventieve melodieën, jazzy gekruid, vol spanning en tezelfdertijd ontspannend door de schoonheid die er vanaf straalt. Kortom, een fantastisch klinkende cd vol mooi gitaarwerk. Marc Van de Walle

Sonny Clark Tune-up

Jazzcat/Codaex – 54:38

** Sonny Clark was vanaf het einde van

de jaren vijftig zo’n beetje de huispianist bij Blue Note. Een overdosis in 1963 smoorde zijn beloftevolle carrière in de kiem. Zijn nalatenschap omvat vele opnamen als sideman en een paar platen onder eigen naam. Sonny Clark was een pianist die binnen de kaders van zijn stijl, de hardbop, zeer oorspronkelijk speelde. Een heldere sound, een prettige schwung vooral in het mid-tempo werk. De nu uitgebrachte cd Tune-up ontbeert vrijwel alle informatie. Wie op nieuw ontdekte opnamen hoopt, komt bedrogen uit; de plaat is samengesteld uit nummers van Sonny Clark trio en Dial S for Sonny. Prima platen, maar onlangs nog voor weinig geld op de markt gebracht. Het maakt deze uitgave eigenlijk overbodig, te meer daar de presentatie slordig is. Zo ontbreekt de naam van Curtis Fuller (tb) die toch wel degelijk meespeelt. Zelfs als introductie tot het werk van Clark een teleurstellend schamele cd. Mischa Andriessen

George Coleman I Could Write a Book: The music of Richard Rogers Telarc/Codaex – 59:34 ( )

*** *

De acteurs zijn: Harold Mabern (p), Jamil Nasser (cb) en de betreurde Billy Higgins (d). Regisseur en tevens hoofdrolspeler is de miskende George Coleman en Richard Rogers schreef het scenario. Aanvankelijk horen we Coleman op alto en sopraan en werkt dat wat afstandelijk. Hij wacht tot Have You Met Miss Jones om zich prijs te geven op tenor, een persoonlijke sound, die we kennen uit de Miles Davis-tijd. Het eerste deel van de cd (uit 1998) lijdt wat aan een déjà-vu stoflaagje en pleegt Harold Mabern zelfs McCoy Tynerplagiaat op My Favorite Things. Billy Higgins is sprankelend en Jamil Nasser krijgt een schitterende hoofdrol in I Didn’t Know What Time It Was. Coleman zwijgt. Heerlijk oubollig is de Caraïbische aanpak van There’s a Small Hotel. Hier glanst Mabern dan weer, omdat hij (virtuoos) de mosterd haalt bij oudere meesters (Earl Hines, Tatum) en dat maakt veel goed. George Coleman is een groot saxofonist en Billy Higgins een pure persoonlijkheid, al blijft het verhaal soms oppervlakkig. Chris Joris

Chick Corea & Gary Burton The New Crystal Silence

Concord Records/ Universal Music - 2cd – 60:59 + 61:58 ( )

*** *

Vorig jaar vierde Corea-Burton de verjaardag van de 35 jaar geleden opgenomen Crystal Silence met een tournee, die hen ook bracht op het Blue Note Records festival. Dat werd een subliem moment: de muziek dwong zoveel respect af dat het opvallend stil bleef in de festivaltent. Op deze dubbelaar is het nagenieten van het duo met live-opnames in Noorwegen (Molde Jazzz festival op

17 juli 2007) en één track Señor Mouse in Tenerife (op 13 juli). Op de andere cd hebben ze gezelschap van het Sydney Symphony wat de twee-eenheid enigszins verstoort en misschien beter als show zou uitpakken op dvd. Crystal Silence met strijkers blijft gedeeltelijk overeind, in andere stukken is de orchestrale inkleuring soms vervelend. Bernard Lefèvre

Kristen Cornwell Quintet Distant Skies

Jules Jazz-Donor Productions/ Bertus - 59:55

****

ven, zoekt Delplancq binnen kaders van de traditionele jazz naar een eigen uitingsvorm. Door zich kwetsbaar op te stellen, winnen zowel zijn zoektocht als zijn verhaal aan kracht, wat er toe leidt dat hij ondanks, of juist dankzij een aantal wringende passages blijft boeien. Delplancq vertrouwt volkomen terecht op zijn muzikale intuïtie en bewijst hier dat eerlijkheid een gouden leidraad kan zijn. Mischa Andriessen

Delta Saxophone Quartet Dedicated to you… but you weren’t listening Moonjune Records/moonjune.com – 60:06 ( )

**** *

De vocale kwaliteiten van de Australische zangeres Kristen Cornwell zijn niet minnetjes: een krachtige soepele trefzekere stem en de kunst om een verhaal uit te bouwen. Het repertoire, waar de hoofdbrok originals zijn van haarzelf en haar man, Christophe Devisscher, is vaak bitterzoet en blijft overwegend in de balladsfeer hangen. Niet echt een vrolijke plaat dus, maar wel het verhaal van Cornwell’s verhuis naar dit kleine landje aan de andere kant van de wereld. Een cd die de luisteraar beetje bij beetje inpalmt en in een nostalgische stemming brengt. Ook de versie van Monk’s Ask Me Now, hier alleen met zang en contrabas uitgevoerd, past voortreffelijk in de algemene geest van de plaat. De muzikale omkadering is bijzonder geslaagd met vibrafonist Pascal Schumacher en gitarist Frederik Leroux, die allebei zeer persoonlijk kleur geven aan dit ensemble en solistisch sterk uit de hoek komen. Bassist Christophe Devisscher en de Duitse drummer Dennis Frehse zijn de andere pionnen in dit spel. Uitschieters zijn Distant Skies en vooral I Know You By Heart (Cornwell). Verder toch een vrolijk Cheek to cheeky (Devisscher) en Past Carin’, een meerstemmig (re-recording) a capella stuk à la Bobby McFerrin. Uit op 10 april. Luc de Baets

Fred Delplancq Quartet Talisman

Talisman/freddelplancq.com 74:04 ( )

*** *

Saxofonist Fred Delplancq maakt onder meer deel uit van The Wrong Object, een Belgisch vijftal dat een voorliefde voor Frank Zappa en rock mixt met jazz. De aanpak op Talisman is traditioneler, maar niet minder gedurfd. De klassieke bezetting tenor, piano, bas en drums vraagt behalve om sterke composities om een voorman die een verhaal kan vertellen. De durf van Delplancq zit in het weglaten van alle opsmuk. Samen met zijn musici van wie zeker pianist Vincent Bruyninckx niet onvermeld mag blij-

Soft Machine Legacy Steam Moonjune Records/moonjune.com – cd – 65:36 ( )

*** *

De experimenten van Soft Machine waren in de jaren zestig en zeventig grensverleggend. De groep heeft veel verschillende stijlen geëxploreerd en ook in diverse bezettingen geopereerd. John Etheridge (g) en John Marshall (d) die nog in de laatste editie van de band actief waren en een van de prominente vroege leden Hugh Hopper (b) vormen samen met blazer Theo Travis nu Soft Machine Legacy. De groep speelt nog altijd in de geest van de originele band en toont op Steam een zeer consciëntieuze erfgenaam te zijn. Het kwartet brengt spannende muziek die echter hooguit schatplichtig is aan het experiment en zelf niet echt experimenteel meer is, laat staan baanbrekend. Het Delta Saxophone Quartet dat zijn sporen heeft verdiend met vertolkingen van hedendaags klassieke muziek brengt Soft Machines nalatenschap wat dat betreft veel krachtiger tot uiting. In zeer smaakvolle arrangementen worden de mooiste melodieën die Soft Machine op haar verkenningstocht heeft ontdekt, zo verrassend levendig en gloedvol gebracht dat lijkt alsof hier het oeuvre van een groot componist in plaats van een onbeschroomd bandje wordt uitgevoerd. Vier ijzersterke saxofonisten die respectvol maar niet te eerbiedig deze muziek een uitvoering geven, waarvan de makers destijds niet hadden kunnen dromen. Mischa Andriessen

Dena DeRose Live at Jazz Standard Volume 1 MaxJazz/Codaex – 61:02

*** Zangeressen die ook nog pianospelen

hebben in het algemeen een streepje voor. Sarah Vaughan en Carmen McRae konden het, en tegenwoordig

heb je natuurlijk ook de populaire Diana Krall. Ze plukte de inspiratie ongevraagd weg bij Nat ’King’ Cole. Krall vliegt van het ene festival of club naar het andere en heeft onophoudelijk succes met haar talent en verschijning. Dat geldt in iets mindere mate voor Dena DeRose. Temidden van haar engagementen in de VS is er op gezette tijden ruimte om in Nederland les te geven aan het Prins Claus Conservatorium, onderdeel van het project www.newyorkgroningen.com. Zijn alle trainers goede voetballers geweest? Zijn alle docenten goede uitvoerende musici? DeRose zingt voorlopig beter dan ze doceert, want daarbij was ik nooit aanwezig. Punt een: ze kan swingen, ze improviseert in haar teksten, ook van standards, en haar pianospel klinkt volwassen. Met die kennis van akkoorden kan ze nog eens een zijweg inslaan en weet derhalve altijd hoe ze moet terugkeren. Wel is Dena’s stem vrij licht van timbre. De begeleiders zijn doorgaans alert. Het zijn de Duitse bassist Martin Wind en de ritmische tovenaar, nu wat ingetogen, Matt Wilson. Op slechts een stuk speelt tenorist Joel Frahm. Dat is te weinig voor deze vindingrijke saxofonist. Jaap Lüdeke

Dimami Nearby Distances

EWM – www.brandnewmusic.eu 55:46 ( )

*** *

De ritmetandem met een vol klinkende Dion Nijland op bas en de attente, swingende Makki van Engelen op drums laten de warme, soepele altsax van Miguel Boelens ten volle tot zijn recht komen. Deze drie spelen al langer samen. Ter gelegenheid van een concert in het Bimhuis in januari 2006 had dit trio Dimami twee gasten: gitarist Anton Goudsmit en tenorsaxofonist Mete Erker, die ook de basklarinet bespeelt. Deze twee zorgen voor meer leven in de brouwerij, want voor het trio en zeker voor de gasten ligt hier ook een stuk bijkomende uitdaging. Hoewel dit eigentijdse muziek is, klinkt het nergens overdone, soms wat meditatief, maar zelden ebt de spanning volledig weg. Vooral de blazers kunnen het goed met elkaar vinden. Het speel- en luisterplezier is aanwezig. De stukken – allemaal van Dion Nijland – zijn behoorlijk wisselend van kleur en sfeer, overspannen een brok jazzhistorie en zetten de deur wijd open voor Europese en andere invloeden. Een leuke veelzeggende uitsmijter is Balkannibalisme. Ook het ietwat dromerige View from Above kan boeien. Luc De Baets

Kenny Dorham Orpheus

markt wordt geslingerd. Wel gaan cd’s als deze tegen redelijke prijs naar de winkel of warenhuis. Het zijn soms verzamel-cd’s, ook in dit geval. Deze opnamen (Riverside-OJC) zijn in muzikaal opzicht dik in orde: Dorham met Sonny Rollins, Hank Jones, Oscar Pettiford en Max Roach, of Dorham met Ernie Henry, Wilbur Ware en GT Hogan. Max Roach vertelde me een keer dat hij een bijna huilende KD aan de telefoon had gehad. Dorham wilde namelijk nog eens een keer les nemen en kreeg van een stipte trompetleraar te horen dat ie vrijwel alles verkeerd deed. Roach zorgde ervoor dat de leraar destijds snel uit Dorhams leven verdween. Jaap Lüdeke

Eliane Elias Something For You Blue Note Records/EMI 63:10 ( )

*** *

Gespreid over zeventien stukken brengt zangeres/pianiste Eliane Elias, met aan haar zijde echtgenoot en bassist Marc Johnson en drummer Joey Baron, hommage aan jazzlegende Bill Evans. Voor alle duidelijkheid: niet alle opgenomen songs werden gecomponeerd door Evans maar zijn handen maakten er wel klassiekers van. Als luisteraar wordt je ondergedompeld in de leefwereld van de meester zelf. De muziek zal een breed publiek aanspreken en dat was uiteraard ook de bedoeling. Vlotte mainstream jazz voor elk moment van de dag (of van de nacht, zo je wilt). Instrumentale triostukken worden afgewisseld met vocale interpretaties. De prettig swingende openingstrack You and the Night and the Music maakt de baan vrij voor het fraaie titelnummer. Elias grijpt meteen de kans om haar vocale kwaliteiten tentoon te spreiden. De intro van het stuk wordt als uitsmijter gemixt met een origineel fragment waarop een extatische Evans eventjes zelf aan het woord komt. De instrumentale versie van But Not for Me klinkt aantrekkelijk, en ook andere klassiekers, zoals het onvermijdelijke Waltz for Debby (in een vocaal jasje) mochten uiteraard niet ontbreken. Hier en daar een blues, en tot onze vreugde ook de cover Detour Ahead en Minha (All Mine), één van de weinige Braziliaanse stukken die Evans uitvoerde. Dirk De Gezelle

3io Fiorini-LehrSardjoe Something Red In The Blue

Cypres Records/AMG - 71:47

****

Jazzcat/Codaex – 43:41

*** De herkomst van dit vreemde la-

bel is vooralsnog terug te voeren op Mexico (?). Ja, en waarom moet de muziek uit 1957 van trompettist Kenny Dorham (1924–1972) via deze omweg worden heruitgebracht? Het kan best te maken hebben met het feit dat de registratie na 50 jaar dáár en elders nu vrij van rechten is en dus zonder extra kosten op de

Fiorini liet zich al opmerken bij Aka Moon en Octurn. In dit gloednieuw gevormd trio (3io) pakt hij volledig uit met zowel vroege als re-

Jazzmozaïek 1/2008

Charles Gayle William Parker Rashied Ali Touchin’ on Trane

Stéphane Grappelli In Paris

****

*** De Franse reeks Jazz in Paris is op zijn minst een buitenbeentje. Met

Jazzwerkstatt/Codaex – 65:62

vervolg ...

Tuur Florizoone Aanrijding in Moscou

AZ Productions/AMG – cd 47:12

** Bij filmmuziek in het jazzgenre

moet ik allereerst denken aan Miles Davis die december 1957 in

Parijs bij het zien van de beelden (Ascenseur pour l’échafaud – Louis Malle) prompt de muziek invulde. Wel had hij een paar dagen voor de opname een piano op zijn hotelkamer gekregen met wat blanco bladmuziek, maar veel heeft dat niet geholpen. Gil Evans bevond zich elders… Tuur Florizoone heeft voor deze filmmuziek (regie Christophe van Rompaey) meer tijd gebruikt en moest er echt voor aan de piano gaan zitten. En waar Miles met 26 stukken/fragmenten (complete recordings) tevoorschijn kwam deed Tuur het altijd nog met 24 fragmenten/stukken. In Café Terminal is er zowaar plaats voor de hotviool van Alexandre Cavalière en de Djangogitaar van Renaud Dardenne. Daarmee is zo ongeveer het jazzaandeel wel uit de doeken gedaan. Wat rest zijn de ongetwijfeld met veel ijver gemaakte muziekjes voor een film die ik helaas niet heb gezien. Meer syncopen zijn er te vinden op cd’s van Florizoone’s formatie Tricycle. Jaap Lüdeke

Charles Gayle is een van de meest ongrijpbare figuren in de jazz. Van zijn biografie is nauwelijks iets openbaar behalve dat hij jarenlang dakloos was. Hij is berucht vanwege lange politieke verhandelingen tijdens concerten en op grond van zijn onvoorspelbaarheid; de saxofonist trad soms ineens op als pianist met een rode clownsneus op. Daarnaast is Gayle natuurlijk bekend als een van de weinige, overgebleven fakkeldragers van de Amerikaanse freejazz. Net als David S. Ware een furieus blazer en razendsnel denker die inval na inval heeft. Touchin’ on Trane dateert alweer uit 1993. Een heel sterk album dat terecht opnieuw is uitgegeven. Waar zou vrije jazz in Amerika zijn zonder Parker? is een vraag die zich bij beluistering van deze cd meteen opdringt en ook Ali is weergaloos. Het grote voorbeeld Coltrane wordt niet nageaapt maar nagevolgd in zijn streven naar expressie. Mischa Andriessen

NEW RELEASES IGLOO - IGL 196 Gregory Houben et Julie Mossay «Après un rêve» Julie Mossay vocal, flute Greg Houben trumpet, bugle, vocal Pascal Mohy piano Quentin Liégeois guitar Matthieu Vandenabeele rhodes, keyboard, percussion Sal La Rocca double bass Stephan Pougin additional drums, percussion Lionel Beuvens drums

IGLOO IGLOO - IGL 203 Sabin Todorov Trio «Inside Story» Sabin Todorov, piano Sal la Rocca, bass Lionel Beuvens, drums

CONCERTS JAZZLAB SERIES 02/04 • Beursschouwburg (Brussels) 04/04 • Casino (Koksijde) 08/04 • Vooruit (Gent) 10/04 • De Spiegel (St Niklaas) 15/04 • cc Brasschaat (Brasschaat) 16/04 • cc De Schakel (Waregem) 19/04 • De Werf (Brugge) 25/04 • Jazzclub Onder de toren (Mol) 29/04 • Rataplan (Antwerpen) Showcase FNAC 17/04 • Fnac Bruxelles- 12h30 25/04 • Fnac Gent 16 h 26/04 • Fnac Antwerpen 17h30

Jazzmozaïek 1/2008

CONCERTS 12/04 • Jazzstation - Brussels 20/06 • Flanders Operastudio Vlaanderen - Bijlokekaai 6 B-9000 Gent

SOWAREX asbl • label IGLOO • bvd Léopold II, 153 • 1080 Bruxelles T 32 2 538 90 01 • F 32 2 537 57 96 • sowarex@arcadis.be • www.sowarex.be

cente eigen composities. Hij is ook goed thuis in het klassieke milieu (samenwerking met Ictus). Overigens opent de cd met een Bach geïnspireerd stukje (1’46). Maar hier overheerst toch het hedendaagse en gooit hij graag wat olie op het vuur (‘red’ in the blue). Jean-Luc Lehr zet stuwende baslijnen uit (denk maar aan Hatzigeorgiou) en Chander Sardjoe vinden we gelukkig maar in enkele stukken iets te indringend op drums. De drijvende kracht is hoe dan ook Fiorini die geweldig soleert. Telkens opnieuw haalt hij verrassend uit door knappe variaties van bijna klassiek over swingende intermezzo’s tot zelfs monkiaanse sprongen. Boeiend en extra lang luisterplezier! Bernard Lefèvre

Gitanes/Universal Music – 7cd box (Jazz in Paris)

medewerking van Gitanes werden sinds 2002 meer dan 100 cd’s uitgegeven, gebaseerd op niet meer verkrijgbare lp’s, maar ook op diverse onuitgegeven opnamen. De reeks groepeert knappe, maar ook minder geslaagde sessies, maar is in zijn geheel een sterk document van de naoorlogse jazz in de lichtstad. Alle cd’s zijn uitgegeven in kleurrijke digipacks met liner-notes (van Alain Tercinet) en fotomateriaal en zijn te koop voor een zacht prijsje. Wel worden regelmatig verzamelboxen uitgebracht, waar volgens een bepaald thema de cd’s uit de reeks in een boxset opgenomen worden. Zo was er Jazz à Saint Germain des Prés (1946-1956), From Belgium with Love (Toots, Bobby Jaspar, Gus Viseur,…) enz. Deze zijn verkrijgbaar tot einde voorraad. Nu werden alle cd’s van Grappelli uit de reeks samengevoegd in een box met zeven stuks, waaronder twee met Oscar Peterson, NHOP en Kenny Clarke en een aantal met groepen van de Franse pianist Maurice Vander, organist Eddy Louis, collega-violist Stuff Smith enz. Luc De Baets

Globe Unity Orchestra Globe Unity - 40 years

Intakt Records/Codaex – 65:42

****

De paradoxale uitkomst van de zoektocht waaraan het Globe Unity Orchestra inmiddels tweeënveertig jaar geleden begon, is dat vrije improvisatie zonder structuur de muzikale mogelijkheden beperkt. Juist het contrast tussen het gecomponeerde en het geïmproviseerde geeft beide reliëf en zeggingskracht. Pianist Alexander von Schlippenbach is al sinds jaar en dag een meester in het combineren van beide en hij moet dan ook in hoge mate verantwoordelijk worden gehouden voor de hechte sound van het ondertussen flink van vers bloed voorziene orkest. Globe Unity – 40 years is een afwisselende cd geworden waarin de meeslepende melancholie van Kenny Wheelers Nodago kan volgen op de onbedaarlijke pret van Bavarian Calypso. Het concept van deze bonte bigband mag dan onderhand op leeftijd zijn, de muziek klinkt nog altijd sprankelend en niet als de invulling van een formule. Mischa Andriessen

Alano Gruarin Profondo Blu

speelt, heeft de taal van de melodie en de muzikale logica van het Italiaanse belcanto. Net als die andere vriend Michel Bisceglia met Italiaanse roots weet hij een melodie, hoe eenvoudig ook, in al zijn schoonheid te laten openbloeien. Opener is Song for Bert, dat hij samen met Michel Bisceglia heeft geschreven voor Bert Joris, die hier meteen ook solistisch zijn visitekaartje afgeeft. Verder een brede keuze van eigen stukken, een paar geheide klassiekers als Nature Boy en Alone Together en het nogal sentimentele Old Friend van Toots Thielemans. In dit laatste komt Gwen Cresens een streepje accordeon spelen. Bert Joris speelt op een viertal stukken, o.a. op het openingsnummer Song for Bert, L’Angelino Birichino, Alone Together (!) en de titelsong Profondo Blu, waarmee alle spelers samen, inclusief de twee gasten en het Kryptos Quartet dit romantisch en ontspannend album een orgelpunt bezorgen. Maar het trio van Alano Gruarin met bassist Werner Lauscher – alweer hij! – en drummer Maarten Moesen is de spil van het gebeuren. De gasten en een strijkje van het Kryptos Quartet zijn er naadloos ingepast. Een knap debuut! Luc De Baets

Benjamin Herman Campert

Roach Records/Dox – 45:32

****

Prova Music/AMG – 54:20

****

Pianist Alano Gruarin, studiegenoot en muzikale compagnon van Jef Neve, waarmee hij ook in duo

Voor de documentaire De tijd duurt één mens lang over de bekende schrijver/dichter Remco Campert maakte Benjamin Herman met een stel jonge talentvolle muzikanten de muziek. Concept en samenwerking bevielen zo goed dat de groep later opnieuw de stu-

dio indook en er nu een volwaardig album ligt. Herman heeft zich goed aan Campert kunnen spiegelen, waardoor zijn muziek aan diepgang heeft gewonnen. De Campert zo typerende combinatie van zwaarmoedige lichtheid en opgewekte ernst heeft een gedroomde verklanking gekregen in modale jazz. Speels maar intens, jachtig én beheerst. Herman overtreft zichzelf opnieuw als componist en altsaxofonist, maar is zeker niet de enige ster op cd. Zijn handlangers Sean Fasciani (b), Kasper Kalf (b), Joost Kroon (d) en Gideon van Gelder (p) leveren allen een voortreffelijke prestatie waarbij vooral van Gelder zich etaleert als een absoluut toptalent en daar komt dan nog Camperts prachtstem bovenop. Mischa Andriessen

het tweede album van de groep. De meest opvallende solist in dit kwartet is onbetwistbaar trompettist Carlo Nardozza met zijn vette en krachtige toon en zijn no-nonsense frasering. Deze man weet een verhaal te vertellen. Verder is Tom Van Acker, net als in Carlo’s Quintet, de bassist. Joonas Lorenz (D) bespeelt de synthesizers en Rhodes. Luc De Baets

Peter Hertmans Quartet Cadences

Mognomusic/AMG – 58:11

****

Jeff Herr Corporation Conspiracy WPRjazz/AMG – 51:57

*** Dit internationale kwartet o.l.v. de

Luxemburgse drummer Jeff Herr speelt stevige muziek met zoals het tegenwoordig bon ton is allemaal originals van de bandleden. Funky fusion, met elektronica, maar jazz in hart en nieren. Dit is

Gitarist Peter Hertmans (48) omringt zich in zijn nieuwe kwartet met de Waalse saxofonist Daniel Stokart (48), de Nederlandse basgitarist Theo de Jong (51) en drummer Lionel Beuvens (28).

The Roy Haynes Story A Life in Time

Dreyfus Jazz/Pink Records – 3cd + 1 dvd

**** Nagenoeg 60

jaar jazzgeschiedenis is hier vastgelegd in drie cd’s met drummer Roy Haynes als rode draad. Haynes werkte met Charlie Parker, Miles Davis, Bud Powell, Thelonious Monk, John Coltrane, Sarah Vaughan, Eric Dolphy, Stan Getz, Chick Corea, Pat Metheny, om de voornaamste te noemen. Ook met zangeressen als Ella Fitzgerald, Billie Holiday, maar het langst met Sarah Vaughan. Zijn fijnzinnige, dynamische stijl van drummen paste als een handschoen voor vele groten in de jazz. Tot op de dag van vandaag blijft Haynes spelen en zijn groep leiden. Hij is 82, maar heeft nog steeds de gaven die moeder natuur hem heeft gegeven en zijn swing en drive zijn nog voorbeeldig. Voor iemand die zijn eerste stappen zet in de jazz is deze compilatie een indrukwekkend stuk jazzhistorie. Bovendien is de keuze rigoureus gemaakt uit een twaalftal verschillende labels. Life in Time documenteert vooral de evolutie van één van de allergrootste drummers in de jazz. Merkwaardig voor de kenners zijn hier opnamen met de saxofonisten als Lester Young, Sonny Rollins, Eric Dolphy en John Coltrane met het lange My Favorite Things op het Newport Jazz Festival in 1963. En ook met pianisten als Phineas Newborn Jr., Jaki Byard, Bud Powell, Andrew Hill, Bill Evans, McCoy Tyner, Chick Corea, Michel Petrucciani en Thelonious Monk, violist Stéphane Grappelli, gitarist Pat Metheny, bassisten als Paul Chambers en Dave Holland, om nog maar te zwijgen van enkele opvallende rariteiten. Volume 1 covert de jaren 1949 tot 1963, volume 2 gaat tot 1998 en volume 3 heeft het uitsluitend over groepen onder Haynes eigen naam, de zogenaamde Hip Ensembles, van 1970 tot 2006, met o.a. Pat Metheny, Joe Henderson, David Sanchez en Roy Hargrove. Aan de klankkwaliteit, ook van de oudere opnames is veel zorg besteed, zodat ze onberispelijk klinken. Aan deze drie cd’s is een dvd toegevoegd met een paar concertuittreksels en een interview, waar Haynes zelf dieper ingaat op enkele aspecten van zijn rijk gevulde carrière. Bovendien is er een essay en gloednieuwe liner notes van auteur en jazzhistoricus Ashley Kahn. Het geheel is verpakt in een verzorgde digipack en geïllustreerd met foto’s. Een merkwaardig document, dat deze artiest ten voeten uit tekent en als voorbeeld kan dienen voor retrospectieves van heel wat groten uit de jazz. Luc De Baets

Stokart speelt alleen sopraansax en dat heel aparte geluid, waarmee Stokart soms aan Steve Lacy doet denken, bepaalt voor een groot deel de klankkleur van deze opname. Peter Hertmans pende alle composities zelf. Merci Philip roept de sfeer op van de muziek van Philip Catherine, aan wie het nummer is opgedragen. Catherine is ongetwijfeld een lichtend voorbeeld, al hoor je in Hertmans’ spel veeleer invloeden van John Abercrombie, zeker in het tweedelige titelnummer, dat een huppelend bossaritme meekrijgt. Het nummer ‘1310’ doet zelfs even aan de vroege John McLaughlin en diens eerste Mahavishnu Orchestra denken. Maar Hertmans is vooral zichzelf: met zijn soms lyrische, soms rockgetinte, maar altijd loepzuivere en heel herkenbare gitaarspel. De hele cd lang, zeker in het sterke slotnummer Dr Dre, vermoedelijk opgedragen aan Dré Pallemaerts, laat drummer Lionel Beuvens horen wat hij in zijn mars heeft. En de fluwelen basgitarist Theo de Jong heeft duidelijk goed naar Steve Swallow geluisterd. Mooie cd. Peter De Backer

Keith Jarrett, Gary Peacock, Jack DeJohnette Setting Standards – The NY Sessions

ECM/Universal Music – 3cd - 45:38 + 45:14 + 37:28

****

Dit trio kwam voor het eerst samen in januari 1983, zo’n 25 jaar geleden in de bekende Power Station studio in New York’s 53nd Street. Keith Jarrett was inmiddels vooral door zijn vele solo concerten (The Köln Concert, 1975) uitgegroeid tot een soort halfgod van de jazzpiano, die iedere keer de grenzen iets verder diende te verleggen om zijn fans te plezieren. Peacock (b) en DeJohnette (d) hadden beiden antecedenten als pianist en waren dus gedroomde partners voor Jarrett. Alle drie waren ze opgegroeid in een periode waar het standaard repertoire uit de jazz en the Great American Songbook de basis waren. Na jaren van vrije impro wilde Jarrett terug naar meer tastbare dingen. Jarrett, Peacock en DeJohnette maakten zich het basismateriaal geheel eigen en pasten het aan naar eigen inzichten, zonder melodie en harmonie uit het oog te verliezen. En ja, Jarrett kraait er vaak vrolijk bovenuit, iets wat niet iedereen kan pruimen, maar een onlosmakelijk deel van zijn persoonlijkheid uitmaakt. In deze witte ECM-box zitten twee volumes interpretaties van

Quincy Jones The Quincy Jones ABC/Mercury Big Band Sessions Mosaic Records Limited Edition Box Set – 5cd Met Basie en Ellington als voorbeeld, die in die jaren vaste prik waren op de podia, wilde de jonge trompettist Quincy Jones, die toen o.a. bij Lionel Hampton de knepen van het vak had geleerd, zijn eigen bigband vormen. Amper 23 was hij toen hij een band met een uitzonderlijke knappe bezetting samen bracht in de Beltone studios in NYC. Zijn jeugdig enthousiasme, charisma en zijn ontluikend arrangeurtalent slaagde er meteen in heel wat jonge wolven te motiveren om de band te vervoegen. Meteen zou dit één van de historische bigbandsessies worden. De opener Walkin’, bekend gemaakt door Miles Davis, zet meteen een mijlpaal met een ontspannen, sober arrangement van Jones, waar solisten als Art Farmer, Lucky Thompson, Urbie Green en Phil Woods de honneurs waar nemen. Verder nog in de bezetting van deze sessies Benny Bailey en Clark Terry (t), Herbie Mann (f), later Jerome Richardson (as, f), Hank Jones (p), Charles Mingus (b), Charlie Persip (d) en een trombonesectie met Jimmy Cleveland, Urbie Green en Frank Rehak. In andere nummers nog meer extra solisten zoals Zoot Sims (ts), speciaal voor de opname van Evening in Paris overgevlogen uit L.A. En zo gaat het verder. De line-ups van de opeenvolgende bands lijken een who’s who in jazz van het begin van de jaren zestig. Er bovenuit steken de ABC/Impulse studiosessies van 1956, van 1959 en 1960 en de live Mercury sessies, waar Jones de band kneedde naar zijn eigen inzichten. Zijn bewerkingen waren in die tijd uitdagend qua harmonie en ritmiek, maar altijd melodisch en met het accent op swing. Hij maakte in zijn schrijven ook maximaal gebruik van het niet geringe technisch potentieel van zijn jonge wolven. Het avontuur wachtte echter met de show Free and Easy, waar Jones de band voor samen stelde. De show trok naar Europa maar flopte grandioos. De band bleef echter in Europa hangen en speelde links en rechts met het gevolg ook heel wat opnamen, die hier verzameld zijn. Later volgde nog een reünie op Newport JF. Voor liefhebbers van het echte bigbandwerk is deze Mosaic-box een absolute must. Na dit bigbandavontuur werd Quincy Jones muzikaal directeur en producer en bekleedde hij in de loop der jaren leidinggevende functies in platenmaatschappijen in een tijd toen dat voor kleurlingen alles behalve vanzelfsprekend was. Op 14 maart is hij 75 geworden. Happy Birthday, Mister Jones! De box is uitgegeven in de klassieke zwarte Mosaic-doos, met alle discografische informatie, prachtig fotomateriaal en een essay van auteur Brian Priestley. Luc De Baets

Jazzmozaïek 1/2008

Russell Malone Live At the Jazz Standard volume two

Maxjazz/Codaex – 59:32

****

vervolg ... standards à la Jarrett en een volume Changes, dat nog wat van de vrije aanpak van vroeger had, iets wat Jarrett in zijn concerten later nooit geheel zou loslaten. Na Bill Evans was er een nieuwe stap gezet in het interpreteren van standardrepertoire en was een uitzonderlijk trio geboren, waar de chemie blijvend zou zijn, vele jaren lang, tot op heden. Het eerste volume sluit af met een merkwaardige gospelachtige funky versie van God Bless The Child. In volume 2 zijn er merkwaardige interpretaties van In Love In Vain en Never Let me Go. Luc De Baets

met drummer Tony Oxley dateert van juli 1988. Toen gaf Taylor in Berlijn een reeks concerten in diverse samenstellingen, en destijds allemaal door FMP in één box samen uitgebracht, intussen een collector’s item. Solo is Taylor op zijn sterkst. Maar dit duo met Oxley heeft ook veel te bieden voor wie zich wil overgeven aan forse avant-garde piano en dito slagwerk. De kracht die van Taylors muziek uitgaat blijft uniek. Peter De Backer

Steve Lacy Five Facings

****

Jazzwerkstatt/Codaex – 77:12

G. Lesne, B. Angelini, J.P. Viret, R. Lopez Colors Zig-Zag/Harmonia Mundi 48:40

****

Eind 2006 verscheen reeds het eerste deel van deze live opname in The Jazz Standard in New York. The Jazz Standard, waar Belgische bieren – o.a. Duvel en Chimay - worden geschonken en stevige steaks en spareribs worden geserveerd, is één van de betere clubs in NYC. Ook de muziek van Russell Malone en zijn vrienden is van het stevige kaliber: hevig swingend, soepel en warm. Malone’s gitaarspel heeft heel wat van dit van Grant Green. Hier horen we zeven stukken, waar Russell Malone op één standard na (Irving Berlin’s How About Me?) kiest voor eigen werk en twee ongewone stukken waarbij Theme from Gunsmoke, dat hij een eigenzinnige, grappige draai meegeeft. Samen met pianist Martin Bejerano, bassist Tassili Bond en drummer Johnathan Blake speelt Malone hier een hartverwarmende set. Luc De Baets

compositie draagt. Op deze release treedt ze met een arsenaal slaginstrumenten (marimba, vibrafoon, gongs,…) in dialoog met saxofonist en fluitist Jan Garbarek. Marilyn Mazur maakt sinds het begin van de jaren 90 deel uit van de Garbarek Group, maar voor deze gelegenheid werden de rollen omgedraaid. Mazur laat haar instrumenten zingen, dansen, fluisteren en Garbarek improviseert op ongeveer de helft van de cd op haar ritme. Het resultaat laat zich beluisteren als een boeiende vertelling. Wie zich de duoopname nog herinnert die Charles Lloyd enkele jaren geleden maakt met Billy Higgins weet helemaal waaraan zich te verwachten. Dirk De Gezelle

Myra Melford, Mark Dresser & Matt Wilson (Trio M) Big Picture Cryptogramophone/Codaex 50:26

**** Trio M is de wat bescheiden naam

voor dit supertrio van Myra Melford (p), Mark Dresser (b) en Matt Wilson (d). Alle drie zeer bekwame, maar vooral ook zeer fantasievolle muzikanten die hier samenspelen

alsof ze nooit anders hebben gedaan. Alle drie de musici leverden composities voor deze plaat en ook in alle andere opzichten zijn de drie gelijkwaardig. Zeven avontuurlijke stukken waarin zeer alert wordt gemusiceerd. Een pianotrio dat als een geheel opereert, is natuurlijk al lang geen bijzonderheid meer, maar de manier waarop deze drie musici elkaar aanvoelen en bespelen, is niet vaak vertoond. De cd heeft een fantastische dynamiek en ondanks de vele tempo- en melodiewisselingen houden de nummers richting. Degene die de show steelt, is Mark Dresser met zeldzaam inventief baswerk, maar de andere twee zitten hem zo dicht op de hielen dat Big Picture wat dat aangaat om een finishfoto vraagt. Mischa Andriessen

Georgia Mancio Trapeze

Roomspin Records/ www.georgiamancio.com 58:51

Cecil Taylor/ Tony Oxley Leaf Palm Hand

Jazzwerkstatt/Codaex – 69:36

*** Het Duitse Jazzwerkstatt brengt twee

heruitgaven op de markt van cd’s die eerder op het Berlijnse FMP-label verschenen. Ze zijn allebei zeer de moeite waard. Five Facings is de neerslag van vijf duo’s met pianisten die sopraansaxofonist Steve Lacy tijdens een weekje Workshop Freie Musik in Berlijn speelde. De twee openingsnummers met Marilyn Crispell lukken al vrij aardig. Maar de drie nummers met Misha Mengelberg die erop volgen, zijn juweeltjes. Mengelberg is net als Lacy geobsedeerd door Thelonious Monk. Hun versies van Off Minor, Ruby My Dear en Evidence vormen het hoogtepunt van deze cd. Maar ook de rest valt best te pruimen. Vladimir Miller valt op met donkere akkoorden à la Mal Waldron, en Ulrich Gumpert laat eerder klassieke invloeden horen. En de lange improvisatie met Fred Van Hove bewijst hoe boeiend interactie tussen twee persoonlijkheden kan zijn. Van een heel andere orde is de piano van Cecil Taylor. Zijn duo-opname

Jazzmozaïek 1/2008

Het is een niet alledaagse combinatie: een contratenor (recht uit de klassieke wereld) die begeleid wordt door een jazzy pianotrio. Deze vier veertigers maken prachtige muziek, gebaseerd op teksten die een kleur als onderwerp hebben. Zij hanteren daarin vooral de haiku (Japanse dichtvorm met drie rijmloze regels van respectievelijk vijf, zeven en vijf lettergrepen). Het resultaat is ronduit verbluffend. De sfeer op de plaat varieert van uiterst ingetogen tot uitbundig, en de nummers geven zowel de vocalist als de muzikanten heel wat ruimte om hun kunnen te illustreren. Als je dan nog weet dat niet alle muziek uitgeschreven stond, maar dat men ook de improvisatie liet meespelen, dan wordt het helemaal boeiend. Het resultaat is ietwat sprookjesachtige sfeermuziek (ook al door de delay-effecten op de stem) die altijd van een hoog niveau is en blijft. Dat Lesne, als klassiek geschoold zanger, de composities van Angelini en Viret met veel inlevingsvermogen zingt, zorgt ervoor dat dit geen bloedloze plaat is geworden. Voorwaar een zeer origineel kwartet dat met een gedurfde aanpak een heel persoonlijke toets geeft aan het begrip ‘hedendaagse muziek’. Marc Van de Walle

*** Georgia Mancio kaapte in 2005 de

eerste prijs weg op The Brussels International Young Singers Competition. Ondertussen is ze hier aan haar tweede album toe. De Engelse zangeres heeft Italiaanse roots en grootvader en grootmoeder waren respectievelijk concertpianist en operazangeres. Ze heeft een elegant en trefzeker phrasé. Haar soepele, zachte stem leent zich uitstekend voor pure latin nummers en zo is haar debuutalbum overwegend Latijns gekleurd met songs uit Chili, Brazilië, Italië en Cuba, naast enkele jazzstandards. Het verrassende gemak waarmee ze deze stukken brengt accentueert haar natuurlijk talent. Het begeleidend kwintet speelt functioneel. Luc De Baets

Marilyn Mazur Elixir

ECM Records/Universal Music 55:00

*** De Deense percussioniste Marilyn

Mazur verzamelt al haar leven lang instrumenten uit alle mogelijke delen van de wereld en creëert er wonderlijke klanken mee. Ze werkt in orkestverband en slaat ook regelmatig haar vleugels uit in jazzensembles allerhande. Soms maakt Mazur gebruik van spaarzame kleuren, terwijl ze elders de grote trom roert en met haar inventieve spel een ganse

Steve Lacy Mal Waldron Live in Berlin Jazzwerkstatt/Codaex – 43:09

Bijna vijfentwintig jaar oude opnamen van twee musici bewijzen hier opnieuw wat de kern van jazzimprovisatie is. Twee musici ook die wisten dat compositorische kwaliteiten voor de grote improvisator onontbeerlijk zijn. Gezamenlijk en afzonderlijk zoeken de sopraansaxofonist en de pianist hun weg, waarbij zij elkaar steeds weer onderweg tegenkomen. Het verbluffend gemak waarmee dat lijkt te gaan, is natuurlijk maar schijn. Live in Berlin klinkt alsof het duo elke keer de enig voorhanden zijnde optie kiest, terwijl de keuzes in werkelijkheid vanzelfsprekend legio waren. Vooral in Waldrons Snake Out raakt het publiek hoorbaar en volkomen terecht bezield van de majestueuze manier waarop muziek vanuit het schijnbaar niets vorm wordt gegeven. Waldrons ervaring als begeleider van zangeressen als Billie Holiday is een grote pre en Lacy blijft een meester op de sopraansax. Echte top. Mischa Andriessen

Frank Morgan with the Rodney Kendrick Trio Bop!

Octurn/Magic Malik _XPs [live]

*** Hij zou een van de allergrootsten

Onvoorspelbaarheid is Octurns belangrijkste streven én troef. De groep bestaat uit een vaste kern musici die voor elk project contact zoekt met andere geestverwanten. De vorige cd werd gemaakt met gitarist Pierre van Dormael. Ditmaal is de bijzondere fluitist Magic Malik van de partij. In de muziek van Octurn komen heel veel invloeden samen; er zijn raakvlakken met elektronische muziek en experimentele rockjazz, maar het belangrijkste in hun sound is het over elkaar laten schuiven van verschillende harmonische en ritmische lagen. Daardoor ontstaat een duizelingwekkend effect als een soort audio fata morgana. Wie zich daarin laat meevoeren – en moeilijk is dat niet – ontdekt de opmerkelijk rijk geschakeerde klankkleuren en ritmes, die niet meteen uitgelegd kunnen worden, maar wel gevoelsmatig begrepen. _XPs live klinkt hermetischer dan voorganger North Country Suite, maar overtuigt niet minder. Mischa Andriessen

Telarc/Codaex – 62:41

worden, maar raakte al van het rechte pad af voor zijn carrière goed en wel begonnen was. Frank Morgan verdween voor jaren van het toneel. Toch kwam hij terug en speelde tot het echt niet meer ging; hij overleed eind vorig jaar nadat hij net een Europese tournee had afgerond. Bop! dateert uit 1997. Een cd met acht overbekende standards als A Night in Tunesia, Blue Monk, 52nd Street Theme en Lover Man. Overbodig, als hij hier niet een heel bijzondere altist aan het werk was. Een man met sound, overzicht en verhaal. Morgan en zijn vakkundige band doen geen moeite om de bebop een ander gezicht te geven. Morgan speelt heel geïnspireerd en zonder wroeging in het idioom dat hem gegoten zit en dat hij had helpen vormgeven als zijn leven anders gelopen was. Mischa Andriessen

Oz Noy Fuzzy

Magnatude Records – 67:23

****

Dit Israëlische wonderkind profileert zich klaar en duidelijk als fusiongitarist. Maar dan wel één die ons bijzonder kan bekoren. Gesteund door bas, drums en keyboards zet hij op een eigenzinnige manier mooi gekleurde en gestructureerde riffs neer. Elke lijn wordt netjes opgebouwd vanuit een solo, die op de gepaste plaatsen wordt aangevuld met geharmoniseerde variaties en arpeggio’s die alles netjes in balans houden. De transparante, frisse en briljante tonaliteit – zijn sound is herkenbaar uit de duizend – werkt aanstekelijk; steeds wordt er gespeeld met een zeer gevoelige en gepaste aanslag. Zo bereikt hij een mooie dynamiek in zijn spel. Voeg daarbij een voorbeeldige interactie met de overige muzikanten (de bezetting wisselt) en je krijgt een plaat die barst van de energie. Oz Noy laat nergens het gevoel achter ook maar één moment inspiratie tekort te komen. Hier en daar moet je wel wat elektronisch gewriemel voor lief nemen, maar deze fijne plaat blijft uitblinken door haar eigenheid, door een jazzy en funky, eigentijds gedurfde aanpak. En zo horen wij het (heel erg) graag. Marc Van de Walle

Octurn/Octurn.com – 2cd 2:03:02 ( )

*** *

als Bob Dylan, Eddie Money en Pat Benatar, was een belangrijke figuur in de fusion onder meer in Tony Williams Lifetime en had daarnaast zijn eigen projecten die niet altijd onder een duidelijke noemer te vangen zijn. Op eenzelfde manier schurkt The Anti Social Club wel tegen fusion aan, maar komt door zijn vrijere, meer weidse benadering toch wel wat anders over. Hij heeft een sterke band rond zich verzameld waarin naast coryfeeën uit de rockjazz als Jimmy Haslip en Alex Acuňa en de vaste sterren uit de Cryptogramophone stal: Nels Cline en Scott Amendola ook jong talent als trompettist Ambrose Akinmusire optreden. De zeven funky composities bieden een perfect platform voor hun grote vakmanschap, maar zijn dwingend genoeg om de groep als een hechte band en niet als jamsessie te laten klinken. Mischa Andriessen

Gianluca Petrella/ Indigo 4 Kaleido

Blue Note Records/EMI – 57:09

****

Evan Parker, Barry Guy, Paul Lytton Zafiro Maya Recordings/Codaex 60:48

Les trésors du Jazz Le Chant du Monde/Harmonia Mundi

Onder de naam Les Trésors du Jazz zijn André Francis en Jean Schwartz, jazzkenners en verzamelaars, al enkele jaren bezig aan een titanenwerk. In de vloed van vele oninteressante heruitgaven die de markt overspoelen is dit werk een verademing. Dit is een degelijk en meticuleus werk van twee kenners, dat echt aan het uitgroeien is tot een ware chronologische anthologie van de jazz. Opmerkelijk zijn ook de inspanningen die vooral bij de oudere opnamen gedaan zijn om de klank digitaal te restaureren.

Les Trésors du Jazz 1956

L’histoire du Saxophone Jazz

****

In de sobere verzamelbox zitten 10 cd’s in genummerde mapjes, samen met een boekje met 55 blz. sobere maar essentiële informatie bij iedere track. In deze zevende uitgave zijn de auteurs in het jaar 1956 beland. Ongeveer 130 stukken in chronologische volgorde van opnamedatum. Bovendien zijn er voor ervaren collectioneurs vast nog ontdekkingen te doen. Want dit is geen verzameling van de allergrootsten alleen. Maar de kwaliteit is duidelijk een criterium. In de zeventig hier vertegenwoordigde namen, vinden we als enige Europeaan zowaar Sadi terug in het gezelschap van Martial Solal.

Eerder zijn er ook al boxen verschenen met de geschiedenis van de jazzpiano, de bigbands en met zang in de jazz. Nu is er een box uit met de geschiedenis van de saxofoon. Het mooie van de tien cd’s tellende verzameling opnames is dat de samenstellers ook de mindere goden laten horen. Niet alleen de trendsetters, maar ook diegenen die in hun schaduw speelden. Zo’n zeventig verschillende saxofonisten. Opnieuw duidelijk kwaliteit en heel veel bekende namen. Een fraai document dat echter ophoudt in 1956 om voor de hand liggende redenen.

****

Niets nieuws onder de zon, wel typische Evan Parker-muziek van de bovenste plank. Live opgenomen in Barcelona met die twee andere reuzen uit het improvisatiekamp: Barry Guy (cb) en Paul Lytton (perc). Zij zetten je brein op hoge versnelling en hanteren op ongebreidelde wijze, die andere taal, ons aangeleerd door O. Coleman, Coltrane en C. Taylor. Je weet wel, die muziek die je nu niet meer kan spelen in een jazzclub. Deze drie Britten spelen sinds een kwarteeuw in trio-vorm. Zo weet je dat woorden als interactie, parallelle energie en telepathisch groepsgedrag niet ijdel gebruikt kunnen worden. Het grappige is (voor de niet-vertrouwden) dat je met deze muziek niet kan spreken over een mooi melodietje, een walsje of een swing. Je moet er gewoon naar luisteren en meereizen als klein duimpje in wonderland. Goede reis. Chris Joris

Alan Pasqua The Anti Social Club Cryptogramophone/Codaex 56:15 ( )

*** Toetsenist*Alan Pasqua heeft zich

nooit tot een stijl beperkt. Hij speelde pop en rock met mensen

Ooit vroeg ik Mel Tormé welk instrument het dichtst bij de menselijke stem staat. Terstond antwoordde hij: “Als ik zing denk ik altijd aan de trombone.” De meningen over dat vraagstuk lopen nogal uiteen, maar maakt nu even niet uit. De Italiaanse trombonist Gianluca Petrella (1975-Bari) is van het kaliber: hedendaagse jazz, met dien verstande dat je nog duidelijk kunt horen dat bij hem thuis vast wel een flink deel van de rijke trombonetraditie in de platenkast aanwezig is en ook is gedraaid. Kortom, Petrella speelt met veel overgave. Vroeger werd dit een Gutbucket Trombone genoemd. Het is dat haast slurpende geluid, omgeven door een flinke dosis oprechte soul. De Indigo 4 is, afgaande op de datum van de vorige cd, tenminste al sinds 2004 in bedrijf en zelfs ook nog in dezelfde bezetting: Francesco Bearzatti (ts/k), Paolino Dalla Porta (b), en Fabio Accardi (d/perc). Petrella, vorig jaar ontvanger van de Paul Acket Award – North Sea Jazz, bedient zich naast de akoestische bijdragen ook van live electronics en samples. Laat dat niemand afschrikken want hij gaat ermee om met smaak en kleurt de muziek met fraaie vondsten. De zeggenschap van de leider (en uitzonderlijk componist) legt misschien wel wat druk bij de anderen, onder wie, op slidetrompet, gastsolist Steven Bernstein. Ze lijken er aardig tegenop gewassen. Als het stel (Indigo 4) bij el-

Een punt van kritiek dat we eerder al hebben geuit is dat de informatie efficiënter had kunnen samengebracht worden. De beknopte commentaar van André Francis en de technische info over de bezetting, datum en plaats van opname zijn hier opgesplitst in twee delen. Een lacune is bovendien dat men het originele label of althans de bron van deze opnamen niet vermeldt. Meer info over deze uitgave op www.chantdumonde.com/fr/label/jazz.php

Luc De Baets

Jazzmozaïek 1/2008

vervolg ... kaar blijft moet dat internationaal nog meer bekendheid opleveren, hoewel Gianluca Petrella zich, in welke bezetting ook, altijd wel zal manifesteren. Dat krijg je met zo’n enorm talent. Jaap Lüdeke

Gonzalo Rubalcaba Avatar Blue Note Records/EMI 65:21

****

Dianne Reeves When You Know

Blue Note Records/EMI – 53:21

** Laat het voor nu en altijd duidelijk

wezen dat we Dianne Reeves een grote dame vinden, een droom van een zangeres en ze de plaats van the next lady in jazz ruim verdient. Bovendien zijn we heerlijk verliefd op haar krachtige Mandingo aangezichtje, maar stapt ze mee in de tirannie van de grote Blue Note bazen om naar champagne ruikende producties af te leveren, vol sterrengefonkel en in gala-kleedje. Gaat het bovendien om een George Duke-productie, dan weten we dat het tijd is voor elevator music. Dat Reeves ook grandioos blijft in deze context is algemeen geweten, maar het sterrengefonkel bij onze beoordeling brandt dan toch op een laag pitje, ter algemene glorie van de jazz. Chris Joris

Jason Robinson Fingerprint

Circumvention/Circumventionmusic.com – 67:32

*** Jason Robinson is een even veelzij-

dige als bevlogen saxofonist die de drijvende kracht achter een groot aantal muzikale projecten en het Circumvention label is. Met groepen als Cosmologic en het Cross Border Trio heeft Robinson vooral de vrije improvisatie verkend. Fingerprint is ten dele traditioneler met een aantal nummers die terug lijken te wijzen naar het werk van Wayne Shorter halverwege de jaren zestig. Daarnaast experimenteert Robinson hier met stukken op de grens van compositie en improvisatie. Daarbij maakt hij gebruik van verschillende bezettingen. De composities op zich zijn sterk en Robinson lijkt als saxofonist bovendien verder gegroeid te zijn. De diversiteit van het materiaal maakt Fingerprint echter een wat fragmentarische plaat zonder duidelijke lijn. Een boeiende cd die past bij de ruimdenkende instelling van Robinson, maar denkelijk geen eindpunt in zijn ontwikkeling is. Mischa Andriessen

Jazzmozaïek 1/2008

vader, een pianist, werkte samen met Louis Armstrong, en ook haar moeder is professioneel met muziek bezig (zij is een uitstekende bassiste). Catherine tourde de wereld al rond met groten als Paul Simon, Steely Dan, Cyndi Lauper, Jackson Browne, e.a. Na haar debuutrelease in 2006 (Cat) speelt ze ons nu een plaat toe als een teletijdmachine. Bij beluistering zit je zo in een bruine kroeg, gevuld met New-Orleans of Dixieland. Russell heeft echt wel een one of a kind stem; wat ze zingt is authentiek en doorleefd. Echtheid is hier dé bovendrijvende karakteristiek; de cd straalt daardoor enthousiasme en gedrevenheid uit. Dat verschaft je veertien nummers ontspannen luistergenot van de bovenste plank. Er bestaat veel gesofisticeerder jazz, maar dit is echt wel the real thing, en daar ontkom je als luisteraar niet aan. Wij waren binnen enkele seconden al overtuigd dat “the lady’s got potential”. De schoonheid en kracht van de eenvoud? Marc Van de Walle

Heinz Sauer The Journey 75 Happy Birthday Toen we knielden voor de harmonische verfijning van Bill Evans, benadrukt door Hancock, de sprankeling van Tyner en de razende techniek van K. Jarrett, dachten we dat nieuwkomer Rubalcaba de zoveelste afgestudeerde kloning zou worden van deze grote voorbeelden. Hij ontstijgt echter deze speculatie en overbrugt al deze voorbeelden tezamen, onder blijvende invloed weliswaar. Toen vonden we dat de jazz te beschaafd werd, technisch veeleisend en van vele walletjes ging eten, maar de uitvoering bleek onberispelijk. Bij deze generatie verliest de jazz wat van zijn uit de buik gevoel, maar toegegeven, de complexiteit is subliem. Avatar is een gespierd kwintetalbum met o.a. Yosvany Terry (as,ss,ts) als opvallend solist, die het merendeel der stukken schreef. De Cubaanse wonderboy zelf, die tussen de complexe riffs in, nog de tijd vindt om boeiend te vertellen, verbaast ons cd na cd. Deze opname kent meerdere temperatuurschommelingen. Ik mag dit album bejubelen, maar denk aan zijn Live at Montreux en The Blessing (destijds met Charlie Haden) en weet ik wat ik mis. Hoe vuiler de dampkring, des te cleaner de muziek, valt me op, maar dit is een mooie Rubalcaba-cd, hoor. Chris Joris

Catherine Russell Sentimental Streak World Village/Harmonia Mundi – 47:03

**** Catherine Russell komt uit een bui-

tengewoon muzikaal gezin. Haar

ACT/Challenge Records 70:31 ( )

*** *

Die 75ste verjaardag heeft de Duitse tenorist Heinz Sauer alweer achter de rug. Terugblikkend zal hij deze cd met verzameld werk uit de periode 1964-2007 van hem en bij anderen wel gewaardeerd hebben. Zo’n kado krijgt tenslotte niet iedere muzikant. Van Sauer was er genoeg materiaal voorradig om deze productie aanbevelenswaardig te maken. De eerste drie stukken maakt hij nog deel uit van de formaties op naam van de gevierde in 2005 overleden trombonist Albert Mangelsdorff. Dan blijkt Sauer al, naast zijn solistische escapades, ook een frivool componist te zijn. Tot in de jaren tachtig laat hij de ballads op de cd over aan meestercomponisten als: Thelonious Monk en Billy Strayhorn. Dus: Round about Midnight, Lush Life en Chelsea Bridge. Bij voorkeur speelt Sauer die langzame stukken in duoverband met de Amerikaanse pianist Bob Degen. Later, tot heden, is na lang zoeken pianist Michael Wollny op het toneel verschenen. In zo’n overzicht van jaren is het interessant om te constateren dat Sauer ook muzikale favorieten onder zijn collega’s had. Ze variëren van Sonny Rollins in het begin, tot Archie Shepp en zelfs Bennie Wallace, in latere jaren. Dan hoor je vinnige flageoletten en de bekende vrolijke bokkensprongen die we van Wallace en uiteraard Eric Dolphy kennen. Met inbegrip van zijn eigen aandeel is Heinz Sauer een zeer gedegen tenorist. Deze cd bewijst ook nog eens dat hij uit volle borst zijn instrumentbeheersing transponeert naar doorgaans sprankelende muziek in het veelal boeiende jazzidioom. Hij verdient tenminste in West-Europa meer aandacht, nu het nog kan… Jaap Lüdeke

Saxkartel guest Tutu Puoane Yellow Sounds & other colours W.E.R.F./AMG – 70:36 ( )

*** *

Yellow sounds & other colours is de derde cd van Saxkartel. Op deze plaat is Robin Verheyen wegens langdurig verblijf in de Verenigde Staten tijdelijk vervangen door Frank Vaganée en levert de ZuidAfrikaanse zangeres Tutu Puoane aan een aantal nummers een bijdrage. De dertien nummers zijn een aangename mix van standards als Dat Dere, Goodbye Pork-pie Hat en Caravan en eigen oorspronkelijk materiaal van baritonsaxofonist Tom van Dyck en de Nederlandse violist Oene van Geel. Het klankbeeld van de groep is bijzonder fraai en de donkerwarme stem van Puoane past daar naadloos in. Saxkartel klinkt als een hecht kwartet, maar heeft met Sara Meyer en Kurt Van Herck naast de al genoemde blazers meer dan voldoende solistische kwaliteit in huis om Yellow Sound & other colours tot een bijzonder levendige en aangename plaat te maken. Mischa Andriessen

leverde dat speurwerk de ontdekking van prachtige live opnamen van het het Charlie Mingus sextet uit 1964 op. Nu is er de release van een kort concert van het Horace Silver kwintet uit 1958. Toen nog met trompettist Louis Smith die kort daarop zou plaatsmaken voor Blue Mitchell waarmee de groep tot 1963 een vaste bezetting had bereikt. De hoestekst spreekt van een ‘masterwork uncovered’ dat is wat te veel eer, want wereldschokkend is het songmateriaal noch de prestatie van de musici vanwege het gebrek aan verrassingen niet. Dat neemt niet weg dat Live at Newport ’58 een prima plaat is en bovendien pas de tweede officiële live-cd die er van Horace Silver bestaat. Mischa Andriessen

Arnie Somogyi’s Ambulance Accident and Surgency

Linn Records/Codaex – 55:25

****

Diane Schuur Some Other Time

Heads Up/Codaex – 51:32 ( )

**** *

Deedles behoeft al lang geen introductie meer. Deze grande dame van de jazz laat elk nummer knallen en schitteren zodat elke luisterbeurt weer een waar luisterfestijn wordt. Haar ode aan de jazz van haar ouders’ generatie is érg geslaagd. De prachtige orkestratie en de krachtige stem van La Schuur zijn daar uiteraard niet vreemd aan. Dit is oerdegelijke muziek, straten oud maar vol vuur nieuw leven ingeblazen. Bij de vertolking van werk van Gershwin, I. Berlin, Vernon Duke en andere kanonnen van het genre merk je dat Schuur haar stem zonder moeite op een eenzaam hoog niveau laat zingen. Ze schalt als een trompet, klinkt ingetogen en zacht als een onschuldig engeltje, en barst daarna weer vol energie los als wil ze een leger commanderen. Binnen zijn genre is dit een absolute topper, waarvan je laid-back het allerbeste kunt smaken. Marc Van de Walle

Horace Silver Live at Newport ‘58 Blue Note Records/ EMI 44:48

*** Bij Blue Note hebben ze de laatste

jaren behalve hun omvangrijke eigen archief ook de archieven van de Library of Congress afgezocht, op zoek naar interessant onuitgegeven materiaal. Vorig jaar nog

De Ambulance van Arnie Somogyi is een verrassend sextet dat instaat voor een spetterend muzikaal avontuur. Dit is geraffineerde en boeiende muziek, met zorg georchestreerd (Adrift). Kleurrijke sfeerstukken wisselen af met korte krachtige statements, als Sirenity, waar de ambulance door de kamer scheurt. In deze louter akoestische omgeving, worden enkele accenten gelegd door ‘soundscapes’ van de laptop, echter beperkt tot een zeer functionele rol. Hier krijgt de verveling geen kans. Bovendien is de klankregistratie door Linn Records zoals altijd van de bovenste plank met een ruim en gedetailleerd klankbeeld van dit knappe sextet met Eddie Henderson (t), Paul Booth en Rob Townsend (rieten), Tim Lapthorn (p), Dave Smith (d) en Arnie Somogyi (b), de leider van deze groep. Luc De Baets

Steam Team Global Heating

E-bop/jeroendoomernik.nl 50:10 ( )

** *

E-bop, zo noemt dit Nederlandse kwintet haar muziek. Hoewel de eerste associatie naar elektronica uitgaat, staat de ‘E’ volgens de groep voor eerlijk, expressief, energiek en explosief. E-bop brengt behalve de term niets nieuws. Die ‘E’ kan gerust vervangen worden door ‘hard’ want de band grijpt terug op de muziek van begin jaren zestig. Niet voor niets speelt het vijftal hier ook een nummer van Joe Henderson. Dat is helemaal niet erg, want de zelf gevonden kwalificaties zijn niet overtrokken en dekken de lading tamelijk goed. Steam Team mag

dan minder origineel zijn dan het zichzelf profileert; de musici zijn allemaal vakmensen die ook alleszins acceptabele composities afleveren waaronder een paar sterke ballads. Zeker voor een in eigen beheer opgenomen en uitgebrachte cd is de geluidskwaliteit bovendien goed. Dat is het belangrijkste verschil met de jaren zestig hardbop die als inspiratie heeft gediend. Mischa Andriessen

Aki Takase Something Sweet, Something Tender Enja/Codaex – 60:31

****

Zestig is ze intussen, de Japanse Aki Takase die door haar huwelijk met collega-pianist Alexander von Schlippenbach al vele jaren actief is op de Europese jazzscene. Zoals haar man is Takase net zo goed te vinden voor traditionele jazz als voor het straffere avant-garde werk à la Cecil Taylor. Deze zeer geslaagde solopiano-cd houdt het midden tussen de twee. Takase speelt hier telkens twee composities van grote voorbeelden als Thelonious Monk, Ornette Coleman en Carla Bley. Het titelnummer is dan weer van Eric Dolphy, ook al voer voor fijnproevers. Maar de kern van deze cd vormt haar eigen lange suite Something for A. Daarin laat ze haar brede spectrum - van jazz over klassiek tot avant-garde – ruim bewonderen. De invloed van Cecil Taylor is dan nooit ver weg, of is het die van echtgenoot Alex? Héél sterke cd. Peter De Backer

John Taylor Whirlpool

CamJazz/ZYX Records – 54:09

****

Wat een plezier om bassist Palle Danielsson nog eens te horen. Zijn warme klank en verende baslijnen sierden ooit het Scandinavische kwartet van Keith Jarrett. In het trio van de fantastische Britse pianist John Taylor speelt hij ook een vooraanstaande rol. En drummer Martin France, ooit bij bigband Loose Tubes, legt subtiele accenten. Maar de ster van dit trio is uiteraard Taylor zelf. Met een klank die zowel aan Bill Evans als Bobo Stenson doet denken, vormt Taylor de perfecte syn-

these van wat een modern pianotrio kan bieden: van supervirtuoos over ingetogen tot uitgesproken lyrisch. Taylor bracht drie eigen composities mee, en drie pareltjes van zijn vriend Kenny Wheeler. En telkens blijkt hoe mooi en ongedwongen dit trio alles aanpakt. Met Rosslyn maakte Taylor vier jaar geleden een indrukwekkende ECM-opname. Deze nieuwe op het Italiaanse CamJazz is wat minder zweverig maar even goed. Peter De Backer

Sabin Todorov Trio Inside story Igloo/AMG – 53:03

****

Sabin Todorov hebben we zijn weg zien en horen maken met zijn trio in alle mogelijke situaties, o.a. als begeleider van The Music Village International Singers Contest. Maar wat de kleine Bulgaar, al jaren vast gehuisvest in Brussel, hier uit de 88 toetsen haalt is een verrassing. Zijn sterke heldere toucher – duidelijk gevormd in een strenge klassieke opleiding in Sofia - , zijn kleurrijke melodievorming en de ongewone ritmes, zijn eigen aan de Balkan. Verder heeft zijn jazzopleiding in Brussel, waar o.m. Diederik Wissels en Nathalie Loriers hem op weg hebben geholpen, duidelijk invloeden nagelaten, Hij rekent ook Chick Corea, Fred Hersch en ‘landgenoot’ Bojan Z tot zijn favorieten.. Sabin Todorov heeft met dit debuutalbum meteen zijn visitekaartje afgegeven. De thema’s hebben vaak een Balkantintje, dansend, volks en fleurig, maar krijgen telkens een bewerking, die van Todorov een jazzpianist maakt met een apart verhaal. De intensiteit van zijn frasering en het sprekende verhaal dat hij brengt in het solowerk, maakt dat de kleine Bulgaar in ieder geval is uitgegroeid tot één van de meest beloftevolle pianisten op onze muziekscene. Dit is rijke muziek, die met de hulp van bassist Sal La Rocca en drummer Lionel Beuvens, die hier mee zorgt voor de rijke ritmische variatie, mag ingekaderd worden bij de betere producties van Igloo. Luister naar Carambole, een speels dansend niemendalletje, waar Sabin helemaal uit de bol gaat. Grandioos! Luc de Baets

Trio Grande & Matthew Bourne Un matin plein de promesses W.E.R.F./AMG – 61:10 ( )

*** *

Trio Grande, gegroeid uit Trio Bravo, heeft in de jaren van zijn bestaan zijn naam gevestigd als een soort merknaam. Vaste pionnen zijn nog steeds tubaspeler (ook trombone) Michel Massot en slagwerker Michel

Dubrulle. Saxofonist Fabrizio Cassol werd ingewisseld voor de Franse multi-instrumentist Laurent Dehors, een muzikale acrobaat van het zuiverste water. De muziek is een amalgaam van freejazz, avant-garde, eigentijds klassiek en muzikale slapstick. Het album start betrekkelijk rustig met l’Acrobate maar evolueert al snel tot een muzikale orgie. Massot en Dehors zorgen voor de meeste stukken. Met de knotsgekke Dehors verdwijnt vrij snel het laatste greintje ernst uit de muziek. Uitschieters zijn het melodische L’hypnotique en het forse Scarabée (Massot), Valence Valse en het mysterieuze Le Ciel (Dehors) en het enige stuk van gastpianist Matthew Bourne, le Bossu de Rossignol dat met Le Ciel halverwege wat rust brengt en waar het spektakel wijkt voor expressie en emotie. Met Menuet en La Fin de l’été, bijna filmische miniatuurtjes, ontpopt Dehors zich helemaal tot de Spike Jones van deze tijd. Als visueel spektakel is deze act geweldig, vanuit de speakers van de stereo-installatie is dit net een dimensie te weinig voor dit stuk muzikaal theater. Deze levendige, vrolijke en gekke muziek kan je dus het best live degusteren. Luc De Baets

McCoy Tyner Afro Blue

Telarc/Codaex – 54:31 ( )

*** *

Dit zou je een All-star cd kunnen noemen rond de sublieme McCoy Tyner met partners als Steve Turre, Gary Bartz, Giovanni Hidalgo, Claudio Roditi, Bobby Hutcherson, Stanley Clarke, Al Foster e.a. Neen hoor, ze spelen niet allen tezamen, want het gaat hier om een compilatie uit vijf Telarc-cd’s: in kwintet, kwartet, trio en solo en eentje met de Latin All Stars. Steengoede muziek, maar verzamelaars kopen de sessie-albums en i-Tunes-freaks hebben dit schijfje helemaal niet nodig. Waarom compileren labels? In de jaren ’60 bezaten The Best Of’s en de Greatest Hits nog een charme voor de verwoede labelverzamelaar of fungeerden ze voor de beginnende liefhebber als een kennismaking met de artiest. Ik zou zeggen: haal de vijf cd’s in huis om netjes in je cd-kast te koesteren en koop deze Afro Blue om in je wagen te draaien op weg naar het werk. De opnames behelzen de periode tussen 1998 en 2003, waar we Tyner’s affectie voor de latinjazz en het klassieke repertoire ervaren. De onstuimige, modale klavierstormen uit de Coltrane-

tijd hebben plaats gemaakt voor een kristallen romantiek, die alleen maar bewijst dat Tyner een tijdloos pianist is en thuishoort in de Hall Of Fame van voorgangers als Tatum, Teddy Wilson, Garner en Ellington. Chris Joris

Marcin Wasilewski Trio January

ECM Records/Universal Music 70:50 ( )

*** *

De drie Poolse musici begonnen hun carrière bij de enigmatische trompettist Tomasz Stanko. In 2005 kregen pianist Marcin Wasilewski, bassist Slawomir Kurkiewicz en drummer Michal Miskiewicz alias Simple Acoustic Trio internationale erkenning als autonoom pianotrio dankzij hun opgemerkte debuut voor ECM. Omwille van ongeschreven marketingwetten in de jazz draagt de groep nu de naam van de ‘leider’. Wasilewski is een uitstekende toondichter en een begenadigde pianist. Zijn composities, geschilderd met een impressionistisch penseel, worden meesterlijk – bijna telepathisch – aangevoeld door de bassist en de drummer, die beide telkens de juiste toets vinden om de ziel van de songs tot uitdrukking te brengen. In King Korn (Carla Bley) gaat elk zijn eigen weg, zonder het oogcontact te verliezen. De densiteit en verbondenheid waarmee deze drie avonturiers hun weg zoeken komt ook mooi tot uiting in Vignette (Gary Peacock), of in Balladyna (Tomasz Stanko). Dirk De Gezelle

Bobby Watson From The Heart

Palmetto Records/Codaex 57:15

*** Ooit stond hij in de frontlijn bij

Huong Thanh & Nguyên Lê Fragile Beauty

ACT/Challenge Records – cd – 58:10 Nguyên Lê versmelt al heel lang Vietnamese met Westerse muziek (Bakida, Million Waves, Three Trios e.a.). In Tales from Vietnam werkte hij al samen met de eveneens in Parijs wonende zangeres Huong Thanh. We kennen hem als een perfectionist met een zeer aparte/heel eigen sound. Op deze schijf brengt hij twaalf Vietnamese liederen, die werkelijk prachtig been verwerkt zijn. Door onverwachte wendingen, jazzy harmonieën, Afrikaanse ritmes en westerse popsounds te combineren bereikt hij een uniek resultaat. Luister naar die zingende gitaar, naar het gedurfde samenspel met oude Vietnamese instrumenten (de koto, de udu, trung, verschillende fluiten). Wat een fantastische botsingen die – hoe paradoxaal ook – steeds zeer harmonieus vorm krijgen! Voeg daarbij de ronduit fantastische vocale prestaties van Huong Thanh, die in onvervalste Vietnamese zangstijl moduleert tussen basisstem en falset, en je beseft meteen de draagkracht van de titel van deze plaat. Marc Van de Walle

Art Blakey’s Jazz Messengers. Zijn glasheldere en zeer herkenbare altsaxgeluid maakt ook vandaag nog indruk. Deze nieuwe, zijn derde al voor Palmetto, valt alweer best te pruimen. Dit is een soort vrolijke neo-hardbop, vol aanstekelijke melodietjes. Het openingsnummer Wilkes BBQ straalt een fris lentegevoel uit, dat de hele cd lang blijft nazinderen. Watson pende enkele composities zelf, maar laat ook veel ruimte aan zijn muzikanten. Watson heeft zijn Live & Learngroep tot een stevig geheel gekneed, met een uitstekende pianist Harold O’Neal, vibrafonist Warren Wolf en trompettist Leron Thomas in de hoofdrol. Peter De Backer

Bugge Wesseltoft IM

Jazzland/Universal Music 49:47 ( )

*** *

Samen met landgenoot en trompettist Nils Petter Molvaer raakte de Noorse pianist Bugge Wesseltoft bekend als icoon van de Nu-jazz. Op allerlei keyboards en gedreven door hiphopritmes creëerde Wesseltoft een heel eigentijdse elektronische en zelfs dansbare jazz,

Jazzmozaïek 1/2008

die een meerwaarde vormen voor de Europese jazz. Peter De Backer

Lizz Wright The Orchard

Verve/Universal Music 62:19

*** Je voelt de verwantschap met Casvervolg ... waarmee hij enkele jaren geleden een opvallend jong publiek naar Jazz Middelheim lokte. Deze IM is totaal anders. In essentie is dit een solopiano-cd. Ook nu gebruikt hij wel wat elektronica, en op het sterke YOYK komt Mari Boine drummen en zingen. Maar verder blijven de hiphopritmes achterwege. Pakkend is WY, waarin niet alleen de stem van George Bush weerklinkt, maar ook die van Zawadi Mongane, een Congolese vrouw die met haar getuigenis over oorlogswreedheden Wesseltoft diep heeft geraakt. Alleen achter zijn piano maakt Wesseltoft nooit indruk met virtuoos spel. De muziek is veeleer minimalistisch, met nu en dan wat klankeffecten, en spaarzaam gebruik van elektronica. Dit moet de meest intieme cd zijn van Wesseltoft, maar het is zeker niet zijn slechtste. Peter De Backer

weerhaakjes. Een criticus schreef al dat [em] geen trio is, maar een driehoek. De scherpe kantjes zijn er inderdaad niet afgevijld en dat maakt deze muziek – vol Europese invloeden – net zo rijk en fris. Veel traditioneler van opzet is het Benjam Schaeffer trio. Alleen al omdat de pianist op twee stuks na alle composities schreef. En de muziek is ook veel toegankelijker. Veel meer mainstream, maar ook hier met een duidelijk Europese stempel. En net als bij [em] klinkt het Benjamin Schaeffer trio als een volwassen groep, die de indruk wekt al vele jaren samen te spelen. Twee trio’s

sandra Wilson, niet alleen grijpt Lizz ook terug naar haar roots in het zuiden (Hahira, Georgia), ze heeft ook opnieuw Craig Street als producer. Haar warme in blues en gospel gedrenkte stem houdt je zoetgevooisd gevangen in de kabbelende songs. De begeleiding is heel gestileerd en vooral de akoestische gitaar overheerst (vooral Chris Bruce en Toshi Reagon, die hier liefst de helft van de liedjes componeerde). Met enkele pop-covers zoals Ike & TinaTurner’s I Idiolize You, Led Zeppelin’s Thank You en Patsy Cline’s Strange zal knappe Lizz zeker een ruim publiek aanspreken. Ze is alleszins een authentieke stem en de originele diepzwarte soulballads (o.a. My Heart, Speak Your Heart) zijn hartverwarmend. Bernard Lefèvre

Wollny/Kruse/ Schaefer [em] 3

ACT/Challenge Records 50:13

****

Benjamin Schaeffer Trio Roots and Wings Enja/Codaex – 59:01

*** Michael Wollny is dertig en Ben-

jamin Schaeffer pas 27. Twee piepjonge Duitse pianisten dus, en toch stralen ze al een enorme maturiteit uit. Dat geldt zeker voor Wollny wiens trio [em] eigenlijk een groepsproject is, want bassiste Eva Kruse en drummer Eric Schaeffer spelen elk een prominente rol, ook als componist. De vorige twee cd’s van [em] werden heel positief onthaald en dat zal met deze nieuwe niet anders zijn. Dit keer is vooral drummer Schaeffer in de pen gekropen. Hij schreef zeven van de dertien composities, Wollny en Kruse elk drie. Verwacht geen rechttoe rechtaan pianotrio. Dit is bedachtzame muziek, met

Jazzmozaïek 1/2008

Paul Van Kemenade & Guests No Way Station www.paulvankemenade.com – 55:28 Van Kemenade’s muziek roept onmiddellijk beelden op, is heel verhalend en speels. We horen deze altist veel te weinig in België. Uitschieters zijn de composities van Van Kemenade zelf (het titelthema is een juweeltje). De warme arrangementen zijn van Niko Langenhuijsen (b), die ook het laatste stuk schreef op deze, in twee delen, opgevatte cd. In het eerste deel horen we het P. Van Kemenade Quintet met als gasten Rik Mol (bugel,t) en gitarist Ferhan Otay, onderbroken door twee duo’s sax-piano, ééntje met Stevko Busch en ééntje met de sterke Michiel Braam. In het tweede deel speelt het strijkensemble Strings get Wings met de Franse Pierre Blanchard (v) als spannend solist. Een beklijvend werkstuk dat ons door de nachtelijke straten laat dwalen van Buenos Aires, New York of…Tilburg misschien? Chris Joris

DVD Chet Baker with Michel Grailler & Jean-Louis Rassinfosse Love for Sale

Jazzdoor/Codaex – 45:00 ( )

*** *

Chet Baker in Stockholm in een concert met de Belgische bassist J.L. Rassinfosse en pianist Michel Grailler op 30 juni 1985. Gezien andere concerten in die periode met Philip Catherine in trio gespeeld werden, verbaasde ons de aanwezigheid van Grailler. We belden Rassinfosse en hij vertelde dat Grailler invaller was omdat Catherine niet vrij was voor deze gig. Deze eerder op video uitgebrachte dvd van Jazzdoor is één van de betere concerten van Chet Baker. Waarschijnlijk was het rustgevend kader van dit privé-museum, waar Chet zich neervlijde in een brede comfortabele Chesterfield zetel, oorzaak van de ontspannen set van dit trio. De opener Candy is het enige stuk waar Chet zingt, voor de rest laat hij zijn trompet zingen in prachtige, uitgesponnen versies van o.a. Love For Sale en Bye Bye Blackbird. Pure balsem voor de ziel! Beeldkwaliteit en klank aanvaardbaar. Luc De Baets

David Borge Chance, Discovery and Design Electroacoustic improvisation

Circumvention Music – 58:00

en in een nog verder stadium werden daar allerlei beelden aan toegevoegd. De muziek is het resultaat van toeval, ontdekkingen en vormgeving, daar verwijst de titel uiteraard naar. De kunstenaar is de begenadigde die drie factoren in één geheel kan vatten. Bruitages, elektronische effecten, maar ook zeer elegische muziek fungeren als cornerstone. De beelden (ook foto’s) gaan mee met de muzikale sfeer, en variëren tussen caleidoscopische figuren waar je bijna duizelig van wordt en knap gemonteerde fragmenten van precisiebombardementen. De lijst van medewerkers aan deze dvd is indrukwekkend. We noteren o.a. Joe Bigham (g), Mason Bretan (d), maar ook de cello, de viool en de tuba worden gebruikt binnen deze collage. En niet te vergeten: de laptop en de algoritmische muziekgenerator spelen hier mee als volwaardige instrumenten. Dit is een zeer knap gemaakte dvd wegens het gebruikte foto- en beeldmateriaal, en de aangrijpende klanken die je bij de strot grijpen. Maar het blijft een product voor een eerder beperkt aantal echte liefhebbers van het genre, vermoeden wij. Marc Van de Walle

Brecker/Metheny/ Holland/DeJohnette/ Calderazzo The Tales from the Hudson band, live in Tokyo

**** Een prachtige dvd, helemaal in de Deze dvd bevat opnamen uit 1997 lijn van het werk van ethnomusi- *** coloog en experimentator David Borgo. Alles begon met het maken van de muziek, later werd die elektronisch bewerkt/afgewerkt,

Jazzdoor/Codaex – 63.00

toen niemand kon bevroeden dat Michael Brecker er tien jaar later niet meer zou zijn. Dat verklaart mogelijk deze gemakzuchtig ogende uitgave. In elk geval is aan de vormgeving van de hoes en het camerawerk weinig aandacht besteed, maar niet ten onrechte zal het label gedacht hebben dat deze all-star bezetting voor zich spreekt. Drie tracks van het een jaar eerder verschenen Tales from the Hudson en een van Metheny’s hitalbum 80/81. Daarnaast weinig informatieve interviews met alle musici. De muziek moet hier het verhaal doen en dat zit wel goed, zelfs al is Brecker als componist wat in de schaduw gebleven van de virtuoze solist

die hij was waardoor Metheny’s Everyday I thank you het sterkste stuk is. Verrassingen kent het concert weinig. Dat betekent dus ook dat er op zeer hoog niveau wordt gemusiceerd. Mischa Andriessen

Jaco Pastorius Live at Montreal Jazz Festival, Canada 1982

Jazzdoor/Codaex – 56:54

****

Dizzy Gillespie & Miriam Makeba A Night in Tunesia Jazzdoor/Codaex – 37:40

** Dizzy staat op het podium van

het Weense jazzfestival met leden van zijn United Nations Orchestra en de cover belooft een fusie met icoon Miriam Makeba, maar Dizzy en Miriam spelen nauwelijks samen. Ze is niet goed bij stem en haar programma straalt helemaal niet de Zuid-Afrikaanse kracht uit van weleer. De credits vermelden het jaar 1999, terwijl Gillespie overleed in 1993. Een slordige uitgave, die bovendien slechts iets boven het halfuurtje duurt. Klank en beeld zijn niet optimaal, maar tenminste anekdotisch. Het enige echte pluspunt is de sterke prestatie van de Gillespie-band, die zich lekker het bloed door de aderen speelt in A Night in Tunesia, goed voor twaalf minuutjes. Dat Jazzdoor zijn collectie festivalcaptaties op dvd wil aanprijzen is op zich een goed idee, maar maak er dan eerbaar werk van en draai de muziekfan geen rad voor de ogen. Chris Joris

Phineas Newborn Jr. Trio – Duke Jordan Trio Masters of Modern Jazz Piano Impro-Jazz/AMG – 54:00 ( )

*** *

Phineas Newborn Jr is een fenomeen. Deze multi-instrumentist vestigde zijn faam als pianist en kon een van de groten zijn geworden, maar kon zich niet doorzetten tengevolge van een labiel gevoelsleven. Hij was een virtuoos van het gehalte van een Oscar Peterson, maar stierf eenzaam (1989). In deze TV-show van 1962 met o.a. bassist Al McKibbon laat hij horen en zien welke formidabele pianist hij was, culminerend in een flamboyante versie van Sonny Rollins’ Oleo. Het tweede deel van deze dvd wordt ingenomen door het trio Duke Jordan. Wijlen Duke Jordan (2006), die nog met Charlie Parker speelde, was uitgeweken naar Europa en had zich een nieuw bestaan uitgebouwd in Kopenhagen. Dit is een set opgenomen in de legendarische club Montmartre in 1985 met de bekende Deense bassist Jesper Lundgaard en de vrij onbekende Age Tandgaard op drums. Jordu, de bekendste compositie van Jordan, een soort acroniem van zijn naam - sluit deze dvd af. Behoorlijke beelden klankkwaliteit. Luc De Baets

Deze opname dateert van 1982, het jaar waarin Pastorius goed scoorde met zijn tweede solo-album Twins. Hij had toen al heel wat podiumervaring met uiteraard Weather Report, en was al sinds het begin van de jaren zeventig ernstig bezig met jazz. Hier zien we hem aan het werk met Peter Erskine (d), Don Alias (perc), Thello Molineaux (steel drum), Bob Mintzer (sax) en Randy Brecker (t). De opname is uiteraard gedateerd maar toch staat er niet direct een stempel op deze muziek. Ze geeft een goed beeld van de artistieke prestaties van Pastorius, maar ook van zijn kompanen. Fijn om te zien (en te horen) zijn de bassolo (toen vér zijn tijd vooruit): de fretless Fender van Pastorius heeft een knorrend persoonlijk geluid, en de technieken die hij hanteert zetten hem werkelijk apart als een uniek bassist. Niet verwonderlijk dat hij het voorbeeld werd van ontelbare jazzbassisten! De muzikanten spelen hecht samen, en klinken af en toe als een kleine bigband. Zeker als Molineaux de solopartij voert op zijn steel drum krijgt dit gezelschap een heel herkenbare sound. Na het bekijken van deze opname kun je alleen maar besluiten dat de man een mijlpaal heeft betekend voor de moderne jazz. Het is jammer dat hij zo vroeg het leven verloor (in 1987); hij was ongetwijfeld nog niet aan het einde van zijn (bas)verhaal in de jazz. Marc Van de Walle

Ferenc Snetberger with Bobby McFerrin, Arild Andersen & Paolo Vinaccia Solo, duo, trio Enja/Codaex – 45:05

*** Ferenc Snetberger is een Hon-

gaarse gitaarvirtuoos met zigeunerroots. De Hongaar, die in Berlijn woont, komt nog steeds op voor de rechten van de Roma en Sinti zigeuners. Zijn intonatie komt voort uit de zangerige zi-

geunertraditie en zijn frasering is virtuoos. Met de Noorse bassist Arild Andersen en de Italiaanse drummer Paolo Vinaccia vormt Snetberger in 2004 een nieuw trio dat speelt op het Veszprém Festival. Ook in 2005 speelt hij op dit festival. In totaal vinden we hier een viertal stukken met zijn trio, twee solostukken en twee met Bobby McFerrin als gast. Solo komt Snetberger het best uit de verf, de triostukken zijn meer gericht op vingervlugge virtuositeit, die ons ook herinneren aan John McLaughlin. Qua beeld en klank is dit een uitstekende dvd, zoals we van Enja gewoon zijn. Luc De Baets

The Definitive Lennie Tristano CopenhagenNew York-Berlin

Impro-Jazz/AMG – 68:00

****

Volgens de uitgever zijn dit zowat alle gekende gefilmde opnamen van Lennie Tristano (1919-1978). De hogepriester van de cooljazz speelt hier solo, maar ook met zijn kwintet met Lee Konitz en Warne Marsh. De blinde Tristano had een zeer persoonlijke stijl ontwikkeld die heel wat invloed heeft gehad op

de cooljazz. De dvd start met zijn bekende solo-optreden in Tivoli in Kopenhagen in 1965 met een zeer aparte versie van Darn That Dream, gevolgd door een heerlijk vloeiende versie van Lullaby of the Leaves. In een negental stukken vat Tristano hier zijn bijbel samen, waarvan interpretaties van Imagination en Tangerine een indrukwekkend slot vormen. Daarna vinden we drie stukken van een TV-uitzending vanuit de club Half Note in New York in 1964. De beeldkwaliteit laat hier veel te wensen over, maar de muziek met zijn kwintet met Lee Konitz en Warne Marsh is verbluffend. Tristano is in grote doen en jaagt dit kwintet uit de startblokken. In drie stukken, Subconscious Lee van Lee Konitz, 317 East End 32nd van Tristano en het spetterende Background Music van Warne Marsh, maken we een stuk jazzgeschiedenis mee. Verder horen we twee uittreksels uit de Berlin Jazz Piano Workshop in 1965 op 30 oktober, één dag voor Tristano in Kopenhagen optrad. Eerst een merkwaardige blues, waar achtereenvolgens Earl Hines, Teddy Wilson, John Lewis, Lennie Tristano, Bill Evans en Jaki Byard achter de piano plaatsnemen. Een who’s who in jazzpiano! De ritmetandem was NHOP op contrabas en Alan Dawson op drums. Lennie Tristano zet een punt achter deze dvd met zijn eigen Cool Blues. Vooral de solo-opnames zijn behoorlijk van beelden klankkwaliteit, ook deze van de Berlin Piano Workshop kunnen er mee door. Attente kijkers zullen wel doorhebben dat de tracknummering op de hoes in werkelijkheid net een nummer te weinig aangeeft. Luc De Baets

Weather Report Live in Tokyo

Jazzdoor/Codaex – 55:57

****

Alweer een dvd-productie van Jazzdoor van bedenkelijke kwaliteit: de beelden lijken niet vers van de pellicule en het klanksignaal is vrij laag. Toch blijft dit een welgekomen document, want de muziek is wat we van Weather Report mogen verwachten: krachtige, authentieke fusion, dank zij de hoogst persoonlijke aanpak van Joe Zawinul, de koning van de digitale keyboards. Hij bracht een stevige dosis wereldmuziek avant la lettre in deze materie en is (samen met Chick Corea) de enige onmiddellijk herkenbare op zijn instrumenten. Zeg maar, zoals Coleman Hawkins op zijn saxofoon. Op dit concert in Tokyo uit 1984 vermaken de leden zich kostelijk, als kwajongens, doorheen de obligate stukken. De grote zelfbeheersing van Wayne Shorter stijgt ten top in een intrigerend duet met Zawinul, die graag op bezoek gaat bij de Europese, symfonische muziek, een man van twee werelden. Omar Hakim drumt en Victor Bailey huppelt aan de bas, een frisse aanpak. Dit document kunnen we niet weghonen en vertelt ons dat de fusionmuziek droevig werd afgeroomd na Weather Report. Chris Joris

Ontdek I Beleef

Speel

Leer I Lees S n u i s t e r en doe het allemaal op

www.muziekmozaiek.be Jazzmozaïek 1/2008

Bert Vuijsje

Oerwoudcultuur Academische proefschriften gewijd aan een onderwerp uit de jazz zijn in Nederland nog altijd schaars, dus elke nieuwe aanwinst is een reden tot vreugde.

it de laatste tien jaar herinner ik mij slechts twee voorbeelden. Kees Wouters promoveerde in 1999 op Ongewenschte Muziek: De bestrijding van jazz en moderne amusementsmuziek in Duitsland en Nederland 1920-1945 (Sdu Uitgevers, Den Haag). En Walter van de Leur scoorde in 2002 zelfs internationaal met zijn dissertatie Something to Live For: The Music of Billy Strayhorn (Oxford University Press). Bij dit geleerde gezelschap voegt zich nu Henk Kleinhout, die in 2006 de doctorstitel verwierf met Jazz als probleem: Receptie en acceptatie van de jazz in de wederopbouwperiode van Nederland 19451952. Uitgeverij Elbertinck bracht eind vorig jaar een handelseditie van het proefschrift uit. Met zijn boek draagt Kleinhout waardevolle bouwstenen aan voor de algemene Nederlandse jazzgeschiedenis die nog steeds niet is geschreven. Hij heeft zich met formidabele ijver vijf jaar lang in alle mogelijke archieven verdiept en ook met een aantal tijdgenoten gesproken, om een zo compleet mogelijk beeld te schetsen van het naoorlogse krachtenveld dat hij wil analyseren: “Aan de ene kant zette de uit Amerika afkomstige jazz een schare musici en liefhebbers in vuur

Ontdek I Beleef I

en vlam, veelal jonge mensen die met onverholen enthousiasme hun hobby dan wel professie beoefenden. Anderzijds zagen de maatschappelijke elites in de stijgende populariteit van die Amerikaanse muziek een mentaliteitsverandering die alleen maar kon leiden tot cultureel verval en rampspoed.” Zestig jaar later is het vooral verbazingwekkende lectuur, de banvloeken die kort na de oorlog haast routinematig over de jazz werden uitgesproken: ‘barbarisme’, ‘oerwoudcultuur’, jazzgenot is ‘grootendeels een dierlijk genot en heeft voor 99 9/10 pct. bitter weinig te maken met werkelijk muzikale waardering’, ‘de wonde van de Jazzmanie moet genezen’.

Maar ook binnen de jazzwereld liepen de emoties vaak hoog op, zoals Kleinhout laat zien in een van zijn boeiendste hoofdstukken, ‘Modernisten versus traditionalisten’. Bebop was ontsproten aan het brein van ‘Amerikaanse muziekperverten’, zat vol ‘onnodige technische loopjes en noten-gegoochel’, en miste ‘het positieve in de negermentaliteit’. Ik denk dat ook Belgische jazzliefhebbers met een historische inslag veel in Kleinhouts helder geschreven boek zullen herkennen. • Henk Kleinhout: Jazz als probleem – Receptie en acceptatie van de jazz in de wederopbouwperiode van Nederland 1945-1952. Uitgeverij Elbertinck (Pasmaatweg 20, NL-7556 PH Hengelo, Nederland); € 24,95. ISBN 9 789085 690542. www.bebopbusiness.com Bebop Business is ook elke zondagavond vanaf 22.30 uur te horen via http://radio6.nl/

Speel I Leer I Lees I Snuister en doe het allemaal op

www.muziekmozaiek.be Themareis

ARTBEAT CITY NEW YORK Olv Paul Blair 19-25 augustus 2008 Meer info op www.divantoura.be of 09/223 00 69

B o e ken

Martial Solal Zoals Andy Hamilton voor zijn Konitzboek, Conversations On The Improviser’s Art (The University Of Michigan Press, 2007), heeft France Musique jazzproducer Xavier Prévost gekozen voor de interviewvorm voor z’n boek Martial Solal. Compositeur de l’ instant (Editions Michel de Maule/ INA, 2005). Met dit verschil evenwel dat de gesprekken van Hamilton met Lee Konitz gevoerd werden in de loop van zo’n tien jaar, terwijl het boek van Prévost het resultaat is van een drie dagen durend gesprek met Solal in december 2003.

Marc Van den Hoof

aar evenzeer als Hamilton’s boek laat het boek van Prévost je niet meer los zogauw je erin begonnen bent. Gedaan met de telkens weerkerende frustratie dat het interview dat net boeiend begon te worden plots wordt afgebroken zonder dat de vragen die de lezer zich stelde of zich was gaan stellen afdoende waren beantwoord. De opbouw van het tweehonderd vijftig pagina’s lange gesprek Prévost/Solal wordt gekenmerkt door een voorbeeldige Franse helderheid. Hoe de jonge boekhouderszoon, ‘ pied noir’ van Spaans/Joodse origine, tijdens de Tweede Wereldoorlog ‘dankzij’ de ideeën van Nazi Duitsland, niet op zijn beurt boekhouder wordt, maar muzikant, pianist, jazzman. En dan, zoals het toen gebruikelijk was voor aspirant jazzspelers, de ‘klim’, de ‘montée’ naar Parijs, het Parijs van Django Reinhardt en het Parijs van de ‘Liégois’, de Belgische jazzmen die blijkbaar als eersten door de microbe van de nieuwe jazz waren besmet. Solal maakt er stilaan naam en ontmoet er Franse én Amerikaanse musici wier invloed in hoge mate z’n verdere ontwikkeling mee zal bepalen. In de jaren zestig is hij één van de jazzmen op wie Franse filmmakers - een Jean-Luc Godard, een Jean-Pierre Melville - een beroep doen om hun films van een jazzy ‘soundtrack’ te voorzien, naar het voorbeeld van Louis Malle z’n Ascenseur pour l’ échafaud, Roger Vadim z’n Liaisons dangereuses of Clouzot z’n Des Femmes disparaissent – de typisch filmische, wat springerige, onvoorspelbare ritmiek zal voortaan deel uitmaken van de ‘style Solal’. Dan volgen de Suite en ré-bémol en de Suite pour une frise, werken van langere adem dan men van de doorsnee jazzman gewoon is, en muziek bovendien die voor jazzmuziek uitzonderlijk doorgecomponeerd is. Solal komt daarmee terecht in het kamp van z’n vriend André Hodeir en diens opvattingen over vormverruiming door het gebruik van compositorische technieken. Het is rond die tijd dat hij besluit zich pianotechnisch bij te scholen. Solal wordt een virtuoze jazzpianist. De internationale erkenning blijft niet uit en in 1963 is hij te gast in de States en op het Newport Jazz Festival. Het trio dat hij vormt met Guy Pedersen op bas en Daniel Humair, drums, wordt in één adem genoemd met het trio Bill Evans, Scott LaFaro en Paul Motian: in beide gevallen is sprake van een geheel nieuwe soort samenhorigheid. Van dan af is de opkomst van en de internationale erkenning voor Martial Solal niet meer te stuiten. Maar behalve over die carrière hebben Prévost en Solal het ook over onderwerpen als improvisatie en schriftuur, over de virtuositeit van de ‘klassie-

ke’ pianist en over de ‘andere’ virtuositeit van de improviserende jazzman. Solal vindt zichzelf een virtuoze improvisator, ‘compositeur de l’instant’, maar acht zich niet geroepen om te concurreren met ‘klassieke’ pianisten die in staat zijn feilloos de Etudes van Chopin te vertolken. Het zijn nu eenmaal andere werelden, die van de jazz en die van de zogeheten ‘klassieke’, of beter de Europese concertmuziek. En binnen de jazzwereld zijn er nog de gradaties tussen de virtuositeit van een Art Tatum en de beperkingen waarin pianisten als een Ellington, een Monk of een John Lewis hun meesterschap tonen. Daarop voortbordurend komt het gesprek als vanzelf op de spanning tussen Europese concertmuziek en jazz, die nu eens leidt tot wederzijdse beïnvloeding en dan weer tot wederzijdse afstoting. Waar de gesprekspartners het hebben over de geschiedenis van de jazzpiano en over een

aantal jazzpianisten in het bijzonder zal de enigszins bevlogen liefhebber er zich wellicht (weer) over verbazen hoe beperkt de luisterervaring is van iemand als Solal, die van een Lennie Tristano hooguit één album kent. Maar dat is natuurlijk het lot van wie de jazz ‘uitvindt’ – daarmee ben je zo druk bezig dat je de tijd niet hebt om alles te beluisteren wat op de markt komt, dat is de taak van de liefhebber. Een bijzonderheid is dat heel het gesprek Prévost/Solal is gefilmd en aan het boek toegevoegd op een bijna negen uur durende dvdrom. Als er in de tekst staat: s’assied au piano, dan kan je op die dvd zien hoe Solal uitlegt wat precies het duimprobleem is van Monk en hoe Monk dat probleem heeft omgevormd tot een stijlelement. De lezer/kijker krijgt ook een schematisch idee van de relatie improvisatie/compositie: hoe een detail uit een improvisatie interessant genoeg bevonden wordt om verder op papier te worden uitgewerkt. Maar waar het tenslotte op aan komt: dat de pianist s’assied au piano, en dan de jazz, op de wijze van Ellington, Tatum, Monk, Bud Powell, of Martial Solal. • Xavier Prévost – Martial Solal. Compositeur de l’ instant. Entretien. – Editions Michel de Maule/ INA – Paris, 2005.

BUSTER JAZZ HIGHLIGHTS 3 de editie - april 2008

Vrijdag 4 april

BULLETPROOF JIMMY

Woensdag 9 april

BERT JORIS QUARTET

Alexi Tuomarila (SF), Nicolas Kummert, Marko Lohikari (S), Teun Verbruggen

Woensdag 16 april Dinsdag 22 april

Bert Joris, Kurt Van Herck, Philippe Aerts, Joost Schaick (NL)

GOWK

Joachim Badenhorst, Yannick Peeters, Christian Mendoza, Teun Verbruggen Special Guests: Sanne Van Heck (NL), Jasper Stadhouders (NL)

GROOVE THING

Jef Neve, Nicolas Kummert, Nic Thys, Lieven Venken

deuren om 20u - aanvang concerten om 21.30u inkom € 10,00 - voorverkoop € 8,00 tickets en info op www.busterpodium.be

Kaasrui 1 - 2000 Antwerpen - 03/232 51 53

Jazzmozaïek 1/2008

Pre-Third Stream

ij introduceerde daarmee een handzaam begrip maar geen pasklare definitie of een stuk muziek wel of niet tot de ‘derde stroming’ behoort. Dit om de eenvoudige reden dat Third Stream moeilijk te definiëren is. Na een halve eeuw Third Stream is duidelijk dat de stijl zeer uiteenlopend kan klinken en moeilijk in woorden te vangen is. De stijl wordt niet bepaald door bezetting of klankkleur, noch door gebruik van harmonie, melodie of ritmiek. Geen meetbaar muziektechnisch element geeft uitsluitsel over de definieerbaarheid. Het kan gespeeld worden in grote of kleine bezettingen, het kan tonaal en/of atonaal zijn, swingen of stijf als een hark zijn. De enige definitie die te geven is dat goede, zuivere Third Stream ontstaat als jazz en gecomponeerde muziek homogeen samengaan. Daarmee is ook het probleem duidelijk: Third Stream werkt alleen als beide stijlen geen geweld wordt aangedaan.

Gecomponeerd Wat Gunther Schuller in 1957 een naam gaf, kwam niet uit de lucht vallen. Het was een tendens die al decennia lang broeide. Nog voordat jazz op de plaat te horen was, hadden Debussy en Stravinsky zich al laten beïnvloeden door Ragtime en vroege New Orleans jazz, de eerste met Golliwog’s Cakewalk uit Children’s Corner (1908), de tweede met Ragtime uit L’Histoire du Soldat en Ragtime for Eleven Instruments, beide uit 1918. Deze stukken passen in de traditie waarin volksmuziek al eerder zijn weg in gecomponeerde muziek vond. In het Engels wordt hier wel de term Confluent Music voor gebezigd. Als dan vanaf 1917 en vooral vanaf 1923 jazz op de plaat te beluisteren valt en de Jazz Craze op stoom komt, wordt in de Verenigde Staten een term geïntroduceerd die blijft hangen: Symphonic Jazz. In tegenstelling tot wat de gewichtige naam doet vermoeden, was dit geen serieuze musicologische term maar een marketing term bedoeld om het orkest van Paul Whiteman te promoten. Het idee er achter was dat hij jazz het respect, dat deze muziek tot dan toe niet had, zou geven door het te combine-

Dit is het eerste deel van vier afleveringen waarin Joep Van Leeuwen het begrip Third Stream zal ontleden en nader verklaren

Jazzmozaïek 1/2008

Het begrip stamt uit 1957. Gunther Schuller introduceerde het tijdens een lezing aan de Brandeis Universiteit in de USA. Uit de twee stromen, de gecomponeerde (‘klassieke’) muziek en de geïmproviseerde (‘jazz’) muziek, zag Schuller een derde stroming tevoorschijn komen die elementen van beide stijlen verwerkte en tot een nieuwe muzieksoort zou voeren.

ren met de kwaliteiten van de klassieke muziek. Naar eigen zeggen maakte Whiteman ‘a lady of jazz’. Het was zijn orkest dat in februari 1924 in de Aeolian Hall in New York de première speelde van Rhapsody in Blue. In de pre-Third Stream dient dit, door Ferde Grofé voor de nog onervaren componist George Gerswhin georkestreerde stuk, zich aan vanwege het vermengen van jazz en ‘klassiek’. Gershwin had dat al eerder geprobeerd in de eenakter Blue Monday met de veelzeggende ondertitel: Opera à la Afro-American. Het conservatorium van Maastricht voerde dit stuk in 2006 nog eens op en de uitvoering maakte duidelijk wat dit stuk in essentie is: een eersteling. Het stuk heeft nog niet de kwaliteit en dramatiek van de latere Gershwin stukken. Het stuk verraadde echter vooral het talent van de componist. Daarom gaf de dirigent van de première in 1922, Paul Whiteman, hem de opdracht voor Rhapsody in Blue. Dit populaire stuk wordt gezien als de eerste compositie waarin de Jazz ‘serieus’ behandeld werd. Die discriminatie leefde toen nog, jazz was niet serieus van zichzelf. Whiteman begon het concert met een Dixieland stuk, dat als voorbeeld zou dienen van het type muziek dat hij zou gaan vervangen met ‘betere’ muziek zoals Rhapsody in Blue dat vervolgens op het programma stond. Gelukkig zaten er critici in de zaal die Paul Whiteman doorhadden en schreven dat het Dixieland stukje nu net het tegenovergestelde had bewezen van wat Whiteman bedoelde. Niet achterhaald en verouderd, maar vol levensvreugde en toekomstmogelijkheden, was deze New Orleans muziek. Juist de improvisatie en ritmiek zouden jazz zijn kracht geven, niet het nodeloze keurslijf van onnodige stijve arrangementen. De kwaliteiten van Rhapsody in Blue staan buiten kijf. Die avond viel het stuk echter ten prooi aan

iets onuitroeibaars in de muziek; het denken in kampen waarbij elk superioriteit over het ander claimt. Alleen voor kenners viel Whiteman overigens door de mand. Decennia lang zou zijn orkest zeer populair zijn. Om het gebrek aan jazz in zijn orkest te verhullen doopte hij zich zelf tot King of Jazz. Was dat probleem ook opgelost.

Blue notes In Europa ging Darius Milhaud’s La Creation du Monde aan Gershwin vooraf. Twee bezoeken aan de VS begin twintiger jaren hadden Milhaud een degelijk inzicht gegeven in de jazz. Naar alle soorten jazz had hij geluisterd, van dansorkest tot de muziek van de jazzclubs in Harlem. Ook had hij met de musici gesproken. Hij was enthousiast over de vernieuwingen die de Afrikaans-Amerikaanse muziek gebracht hadden. Dat waren er nogal wat. Naast een volledig nieuwe ritmische benadering van de muziek waren dat de fantastisch nieuwe uitbrei-

(foto by Bacharach - www.gingarts.com)

Joep van Leeuwen

Third tream Music (1)

Gunther Schuller

(with thanks to Albert Haim - http://ms.cc.sunysb.edu/~alhaim/)

hij, ondersteund met een stapel 78 toeren platen, zijn VS-indrukken in de muziek voor het ballet La Création du Monde. Duidelijk te horen zijn in het stuk jazz en soms wat Ragtime. De fuga in het eerste deel ontleent zijn melodie duidelijk aan de afwisseling van kleine-, en grote terts zoals gebruikt in de blues. Tegen het einde van het stuk wordt de kleine septiem, die typische slotnoot van zoveel bluesstukken, duidelijk ten gehore gebracht, terwijl het hele stuk beheerst wordt door slagwerk dat de tel steeds uitspeelt als de drummer in een jazzcombo. De composities van zowel Gershwin als Milhaud, maar ook de Jazz Symphony uit 1925 (herzien 1955) van de Amerikaan George Antheil en Cole Porter’s symfoBix Beiderbecke nische balletmuziek Within the Quota (1923), zijn, ondanks het vermengen van jazz en gecomding van het toonmateriaal met drie nieuwe poneerde muziek, geen Third Stream Music noten, de blue notes en, daarmee samenhan- omdat cruciale elementen van de Jazz als imgend, de tonica als dominant septiemakkoord. provisatie en swing ontbreken. Het is een eerTerug in Parijs in de lente van 1923 verwerkte der citerend gebruik van de jazz, het bedient

zich van elementen van de jazz zonder echter de essentie te raken. Ook Whiteman’s Symphonic Jazz is geen Third Stream. Dat was eerder een hoop perfect geschreven en perfect uitgevoerde ellende, zo af en toe uitmondend in een juweeltje van een solo van een vooraanstaand jazzsolist als bijvoorbeeld Bix Beiderbecke (een jazzimprovisator die ook pianomuziek componeerde zoals het in 1927 opgenomen In a Mist) in de periodes dat hij bij Whiteman zat. Whiteman’s orkest was het best betalende orkest in die periode en met echte jazz viel, ook toen al, niet veel te verdienen. Veelzeggend is de notitie van een sectietrompettist uit dit orkest. Hij schreef in zijn partij: ‘Wake up Bix’ (= Bix Beiderbecke). Het zegt iets over Beiderbecke’s drinkgewoontes maar ook over de saaiheid van de muziek van Whiteman. In een volgende aflevering wordt bekeken in hoeverre de jazz door de gecomponeerde muziek beïnvloed werd.

Jazzgitarist Joep van Leeuwen speelt in bezettingen variërend van solo gitaar tot bigband en van Swing tot Nu Jazz op podia variërend van jazzkroeg tot het Montreux Jazz Festival. Hij componeerde veel jazzstukken, met name voor het duo gitaar & trombone. Aan de jazzafdeling van het Maastrichts Conservatorium geeft hij de vakken gitaar, jazzgeschiedenis en combo. In samenwerking met de Universiteit van Maastricht is hij lid van het lectoraat Autonomie en Openbaarheid waar hij onderzoek doet naar de beoordelingsprocessen bij eindexamens conservatorium. Hij was meer dan 10 jaar actief als bestuurder in het jazzonderwijs en voor de IAJE (International Association of Jazz Educators). Hij publiceerde over jazz in het Limburgs Dagblad, Jazz News en andere uitgaven. Hij is winnaar van de Jerry van Rooyen Award

Workshop gitaarsound

Van je plectrum tot aan je oren en alle snaren, kabels, versterker, pedalen en speakers ertussen

De zoektocht naar de ultieme gitaarsound kan een echte hel worden als je niet de basis beheerst. Tom Lauwaerts toont wat het belang is van de verschillende schakels om een goede “sound” te creëren. Je krijgt advies en nuttige tips over mogelijke (soms zeer goedkope) verbeteringen die het spelplezier alleen maar kunnen verhogen.   Waar? Muziekmozaïek Wijngaardstraat 5 1755 Gooik

Wanneer? 18 mei, van 14u tot 18u Prijs: 15 euro

Info & inschrijvingen:  mail of schrijf naar Muziekmozaïek vzw tel 02 532 28 38, info@muzmoz.be  of surf naar www.muziekmozaiek.be

Jazzmozaïek 1/2008

Albert Michiels

Jazzhistorie Jazz in België Jazzconcours in Europa vanaf 1920 In vorige bijdragen hadden wij het over de eerste tournois de jazz die in de jaren dertig wer(11) den georganiseerd door de Jazz Club van België. In deze aflevering kijken we over de grenzen en blikken we terug op jazzwedstrijden in Nederland en in Spaans Baskenland.

Nederland

l in 1931 werd in het populaire weekblad Het Leven bericht dat de redactie besloten had een concours voor amateur-jazzorkesten te organiseren. Dat gebeurde op zondag 27 december in de zalen van het Bellevue-gebouw te Amsterdam. De aankondiging gaf een duidelijke kijk op de toenmalige situatie: “De Jazzband heeft de wereld veroverd in de danszalen en feestlokalen: zonder Jaszband (sic) is geen feestavond haast meer denkbaar. De laatste jaren zijn de amateur-jazzbands buitengewoon in trek. Vaak verlenen ze op schitterende wijze en bijna altijd belangeloos hun medewerking voor liefdadigheidsfeesten of andere lovenswaardige doeleinden.”

Uit voorpublicaties die in Het Leven verschenen, weten wij dat de deelnemende orkesten drie nummers dienden te spelen: een tango, een rumba en een foxtrot. Er kwam hierop ogenblikkelijk protest vanwege de jazzfans. Bovendien hadden de meeste amateur-orkesten zo al moeite genoeg om hun geliefde jazzy muziek behoorlijk te spelen, zonder er nog commercial stuff te moeten aan toevoegen. Op het laatste moment werd beslist dat het spelen van Zuid-Amerikaanse muziek niet verplicht was. Toch waren er wel enkele orkesten die zich aan die eerst gestelde richtlijnen hielden. De orkesten werden onderverdeeld in drie categorieën: bands met meer dan tien man, bands van zeven tot tien man en bands tot en met zes man. Van een scheiding tussen oude en moderne jazz was toen nog geen sprake. Er werd alleen eigentijdse jazz of wat daarvoor doorging gespeeld. Ieder orkest dat in die tijd een foxtrot speelde en over een slagwerkinstallatie beschikte werd door het grote publiek ‘jazzband’ genoemd. Uit de verslagen blijkt dat van de zestien deelnemende orkesten er slechts drie werkelijk de naam ‘jazzband’ waard waren. Een verslaggever schreef:

“In vele opzichten was de laatste zondag van 1931 voor de jazz-insider leerzaam. Ten eerste wat het publiek betreft. Het bestond uit alle rangen, standen en leeftijden. Er zaten ook jonge meisjes met jazz-hongerige oogen binnen de vier doorrookte muren van het Bellevue-gebouw. Er waren twee partijen aanwezig: de conservatieve jazzpartij die in ‘straight’ haar jazz-droomen beleeft, benevens de radicale ‘hot’- partij, die onderverdeeld is in de rechts-radicale, om nader aan te duiden de Joe Venuti- en Casa Loma-aanhangers, en de uiterst linksche partij , wier ideaal belichaamd is in Louis Armstrong. In deze kolommen moet ik een bekentenis doen, ik ben op jazz-gebied links georiënteerd Misschien wat erg links. In muzikaal opzicht heeft ‘hot’ nu veel aantrekkelijks. Het improvisatie-element, dat het in zoo sterke mate bezit, geeft den speler veel meer dan ‘straight’ jazz kan doen, zijn geïnspireerd-zijn te realiseren. Muziekbeoefening feitelijk in den oerstaat”.

De uitslag van het concours voor de klasse A was als volgt: Jack Hoedmaker ‘s Amateur Orchestra uit Antwerpen (België). Bezetting: veertien man (vermoedelijk was de 18-jarige Gus Clark de pianist – nvdr). Uit deze formatie ontstond later de fameuze formatie de Collegians onder de leiding van Jack Kluger. Repertoire: Dixie Melodie, Who’s Wrong en Just like a shooting star. Algemene indruk: pracht commercialband, showband. Stijl: Jack Hylton (showstijl). Brass & Sax-team: keurig samenspel. Arrangementen: eigen arrangementen, zeer kleurrijk en smakelijk. Opmerking: beste “all-round band van den middag.” Nog even wat over de prijzen: eerste prijs was een volledig nieuwmodisch slagwerk (drum) met passende inscriptie op het vel en verguld zilveren medailles voor de orkestleden. Tweede prijs: zilveren palmtak, enz.

En de verslaggever voegde er aan toe: “Daar het verrichtingen betrof van amateurs waren geldprijzen, zoals thans de gewoonte is, bij de eerste jazzconcoursen uit den boze, echte liefhebbers streden vooral om de eer, al was het eventueel winnen van het fraaie slagwerk natuurlijk niet onbelangrijk”.

Aanvankelijk was de AVRO de enige omroepzuil die, voornamelijk tijdens de late avonduren, mondjesmaat enige aandacht besteedde aan deze nieuwe muziekvorm. De radio zond een gedeelte van het concours uit. Een optreden van de bekroonde bands werd door middel van het nieuwe medium, het ‘sprekend’ (film) journaal van Polygoon, verspreid in de bioscopen. Pas veel later, in 1935, zou de VARA schoorvoetend volgen. Dat het jonge maandblad De Jazzwereld niet bij deze eerste wedstrijd betrokken was, laat vermoeden dat Het Leven aanvankelijk niet de bedoeling had de ‘echte’ jazzmuziek te promoten. Hoe dan ook, dit eerste Nederlandse concours bleek, ondanks enkele kinderziekten, een doorslaggevend succes. Het tweede concours volgde al snel op 28 maart 1932 in de zalen van de Haagse Dierentuin. Hieruit ontstond in 1958 op initiatief van zanger Max van Praag (1913-1991) het jaarlijks terugkerend Loosdrechts Jazzconcours dat vanaf 1973 in de Singer concertzaal te Laren alle vroegere jazzconcours in de schaduw zal stellen. We verwijzen graag naar de Stichting Nederlands Jazz Archief (www.jazzarchief.nl) dat beschikt over een rijke collectie jazzdocumenten en ook via haar publicaties (jazzbulletins) en website een volledig beeld schetst van de belangrijke personen, stromingen en evenementen in de Nederlandse jazzgeschiedenis.

Wil je graag een nieuwe muzikale wereld ontdekken? Surf dan naar

www.muziekmozaiek.be

(archief Albert Michiels)

Baskenland Spanje

Nicole Van den Plas met Vanlierde (sax & klarinet) en Harry Collin (drums). De formatie van Patrick De Groote bestond verder uit André Goudbeek (altsax), Rudy Blondeel (contrabas), Ludo Van Gistel (gitaar) en Philippe Venneman (drums). In 1970 bestond de Belgische deelname uit een kwartet met Rudy Blondeel aan de contrabas, een Oostenrijkse drummer, Patrick De Groote aan de trompet en Piet Werbrouck als tenorsax.

(archief Albert Michiels)

Het eerste jazzconcours voor amateurs San Sebastian-Donostiako Jazzaldia had plaats op 10 en 11 september 1966. Het begon op de Plaza de la Trinidad met in totaal 4 deelnemers afkomstig uit Spanje en Frankrijk. Het evenement bereikte op korte tijd een piek om dan, na 22 jaar, definitief te stoppen. Maar hieruit is dan toch één van de voornaamste Europese jazzfestivals gegroeid. En dat lokt tot op heden jaarlijks duizenden Zoals dat in die jaren gebruikejazzfans naar San Sebastian. lijk was, werd de wedstrijd opHet San Sebastian concours heeft Programma van de San Sebastian Wedstrijd in 1968 met o.a. het Nederlandse trio gedeeld in Jazz tradizional, Jazz me altijd gefascineerd en mijn Jack van Poll Tree-Oh en de Belgische Ghent University New Orleans Jazz Band. middle, Jazz modernea en Free vriend Patrick De Groote heeft me jazz. Voor elk van die categorieën een uitgebreide documentatie hierover bezorgd voor mijn archief. Hij was immers eerste keer deel in 1968 samen met tenorsaxofonist was er een aparte rangschikking evenals een prijs op het einde van de jaren 60 een regelmatig ge- Joost Geeraerts, altsaxofonist André Goudbeek, voor de beste solist en een prijs van het publiek. hoorde trompettist in verschillende groepen rond contrabassist Rudi Blondeel, pianist Pol Peeters en San Sebastian was in die tijd het middelpunt der de toonaangevende Gentse beeldhouwer-schil- drummer Philippe Venneman. Holanda stond voor belangstelling van de jonge jazzmusici die ervan droomden om internationale carrière te maken. der-bassist Paul Van Gysegem. Daardoor wordt het Nederlandse trio Jack van Poll Tree-Oh. De wedstrijden waren toen dun gezaaid. Aleen het hij samen met Van Gysegem een spilfiguur in het freejazz gebeuren in die periode. Beiden organi- In 1969 en 1970 namen ook jazzformaties uit Groot jaarlijkse Tournoi de Jazz in Dunckerque (Frankseerden de UNIV-ALFA Jazzconcerten en festivals Brittannië, maar ook Polen en Roemenië deel. Die rijk) bestond sinds 1966. En voor het Jazz Hoeilaart in Gent en vormden rond de jaren 70 de kern van beide landen maakten, samen met het vroegere Intern’l Contest was het nog wachten tot 1979. het avant-garde jazzfestival in het Gravenkasteel. Tsjecho-Slowakije, nog deel uit van het commuPatrick De Groote liet zich toen opmerken in ver- nistische blok achter het IJzeren gordijn. Het jazz- Om het concours aantrekkelijker te maken voor het schillende jazzformaties o.a. het sextet van Paul onderricht was er al sinds het begin van de jaren grote publiek werden er al vanaf de eerste jaren Van Gysegem op Jazz Middelheim in Antwerpen 60 ingeburgerd aan de conservatoria en muziek- profesionales, bekende topartiesten, aan het pro(ten tijde van de Jazzpromenadeconcerten van de scholen. Vandaar dat die communistische landen gramma toegevoegd. Wij weten immers dat presBRT), op hun plaat Aorta (onder meer met Jasper – tegen alle verwachtingen in – heel vroeg hun taties van jonge musici die aan een wedstrijd deelvan t’Hof aan de piano en Pierre Courbois aan de beste jonge jazzmusici naar San Sebastian (en nemen, meestal niet echt worden gewaardeerd. drums) en verder in groepen rond Paul Van Gyse- elders!) stuurden om er hun cultureel blazoen Het zijn immers maar beginnelingen, onbekengem met wereldnamen zoals Alan Silva, Steve Potts, glans te geven. In onze lage landen was nog geen den. Onbekend is onbemind. Maar hoe langer hoe Ambrose Jackson, Kenneth Terroade en Jeanne Lee. sprake van een officieel jazzonderricht. Er moest meer werd het aantal deelnemers van het concours Als voorzitter van de Universitaire Jazzclub kwam nog ongeveer 25 jaar op gewacht worden. Hier beperkt en profesionales geprogrammeerd. Die eens zo belangrijke wedstrijd, de ‘wipplank’ voor hij in contact met de organisatoren van het San berustte alles nog op privé-initiatief. de talloze jongerenorkesten naar internationale Sebastian concours en vond de financiële middelen om een Belgische afvaardiging te sturen. In die In 1969 steeg het aantal finalisten tot 28 en die uitstraling, groeide uit tot een groots festival met periode waren er aan de Gentse universiteit heel werden geselecteerd uit zowat 80 kandidaturen. artiesten van het hoogste niveau. En zo stierf het wat jazzactiviteiten: men had er een New Orleans En dat allemaal in amper 4 jaar tijd. De optredens concours een langzame dood, verstikt onder dat Jazzband, geleid door Rudi Balliu en een modern werden van dan af gespreid over 4 dagen (24, professionalisme. Dat was in 1987 na een bestaan jazzcombo geleid door Rudi Blondeel. Zij waren 25, 26 en 27 juli). Gelijktijdig met het U.M.G Djes van 22 jaar. Die indrukwekkende lijst van 20 en de eerste Belgische deelnemers gedurende vier Quintet stond ook een tweede Belgische kandi- meer deelnemers per jaar had plaats moeten maachtereenvolgende jaren aan deze ophefmakende daat geprogrammeerd, het trio van pianiste ken voor een hele pleiade topartiesten waaronder Stéphane Grappelli, Clark Terry wedstrijd in het Spaanse BaskenBig Band, New Orleans All Stars, land: in 1967 was het de Ghent Charles Mingus, Ella Fitzgerald, University New Orleans Jazz Band Oscar Peterson, Herbie Hancock, die deelnam en de drie daaropLionel Hampton, Cab Calloway, volgende jaren kwam daarbij het Lee Konitz, Sonny Rollins, Dave U.M.G. Djes Quintet (in 1968 beBrubeck Quartet, Art Blakey’s Jazz bop, daarna freejazz). Messengers, Chick Corea, Wynton Marsalis, Archie Shepp, Ornette Het tweede jaar (1967) telde de Coleman, Miles Davis…en noem wedstrijd in San Sebastian 8 deelmaar op. nemers uit 4 landen. In 1968 waDie namen zijn slechts een greep ren er 20 deelnemers, komende uit de periode van 1966 tot 1987. uit Alemania, Bélgica, Dinamarca, Sinds 1988 tot op heden is JazzalEspaña, Francia, Holanda, Suecia, dia–Donastia–San Sebastian een Suiza en Checoslovaquia. Het internationaal jazzfestival van U.M.G Djes Quintet met Patrick De De formatie van Patrick De Groote, 1970, met (van links naar rechts): Philippe Venwereldformaat. Groote op trompet nam voor de neman (d), André Goudbeek (as), Rudy Blondeel (b), en Patrick De Groote (t).

Jazzmozaïek 1/2008

Marinus Vromans

Muziek R E C H T

tuk voor stuk vragen waar de rechter zich inmiddels over heeft uitgelaten, soms ten gunste van de auteursrechthebbende, soms ook weer niet. De positie van de auteur is de afgelopen 15 jaar voornamelijk onder impuls van de Europese Commissie aanzienlijk versterkt. Dat was ook wel nodig gelet op de enorme technologische ontwikkelingen (m.n. digitale kopieermogelijkheden en grenzeloze verspreiding via het internet). Tevens verkregen de prestaties van uitvoerende kunstenaars, platenmaatschappijen en omroepen een bescherming die sterk vergelijkbaar is met die van de auteur.

Maar wat is eigenlijk auteursrecht? Wat zijn naburige rechten? Hieronder zullen zeer summier een aantal basisbeginselen met betrekking tot auteursrecht en naburige rechten worden besproken, waarbij in het kader van deze bijdrage vanzelfsprekend geen enkele aanspraak op volledigheid wordt gemaakt. Wat kan auteursrechtelijk beschermd zijn? Om van auteursrechtelijke bescherming te kunnen genieten is het volgens het Hof van Cassatie noodzakelijk dat het te beschermen werk (de Auteurswet van 1994 spreekt over ‘een werk van wetenschap of

Auteursrechten in een notendop: Back to Basics In deze rubriek wordt regelmatig aandacht besteed aan vraagstukken die verband houden met auteursrechten. Mag iedereen zomaar d.w.z. zonder toestemming van de auteursrechthebbende of zonder daarvoor enige vergoeding te betalen muziek downloaden van het Internet? Mag ik zelf een kopie maken van een door mij zelf aangeschafte cd of dvd? Mag ik dat doen voor iedere willekeurige derde of alleen voor leden van mijn familie of misschien ook voor mijn vriend of vriendin? Mag een winkelier muziek via de radio in zijn winkel ten gehore brengen? Moet er betaald worden voor het ten gehore brengen van muziek in een werkplaats? Is de commerciële verhuur van cd’s of dvd’s zonder meer toegestaan?

kunst’) de uitdrukking is van de intellectuele inspanning van de maker, wat onontbeerlijk is om het werk het vereiste individuele karakter te geven waardoor een schepping ontstaat. Het werk moet dus voldoende origineel zijn en moet een welbepaalde vorm hebben die van persoonlijkheid getuigt. Een louter idee kan dus niet auteursrechtelijk beschermd worden, wel een idee dat op een voldoende persoonlijke wijze concreet door de bedenker ervan is uitgewerkt (bijv. een televisieformat, zoals Klasgenoten). Werken die slechts kaderen in een bepaalde stijl of trend zijn alleen auteursrechtelijk beschermd indien deze een voldoende eigen oorspronkelijk karakter hebben. Degene die auteursrechtelijke bescherming inroept zal dienen te bewijzen dat aan de bovengenoemde criteria voldaan is (zgn. bewijslast). Wie is de auteur? De maker van het werk of indien dat onduidelijk is, degene die als maker op het werk is aangeduid wordt als auteur beschouwd. Wanneer een auteur werken tot stand brengt ter uitvoering van een arbeidsovereenkomst, kunnen de vermogensrechten (d.w.z. de exploitatierechten) overgedragen worden aan de werkgever voor zover uitdrukkelijk in de arbeidsovereenkomst in die overdracht van rechten is voorzien en voor zover de creatie van

het werk binnen het toepassingsgebied van de arbeidsovereenkomst valt. Indien aan de verkrijger van auteursrecht het recht wordt toegekend om het werk te exploiteren op een wijze die op de datum van ondertekening van de arbeidsovereenkomst nog onbekend is dient dit uitdrukkelijk in de arbeidsovereenkomst te worden vastgelegd en dient daarin bovendien te worden bepaald dat de auteur gerechtigd zal zijn tot een aandeel van de winst i.v.m. eventuele in de toekomst mogelijke exploitatievormen. Indien aan deze voorwaarden niet is voldaan is de overdracht nietig. De Auteurswet bevat naast deze algemene criteria voor auteursrechtelijke bescherming van een werk specifieke bepalingen betreffende werken van letterkunde, beeldende kunst (o.a. volgrecht) en audiovisuele werken (o.a. bepalingen bij faillissement van de producent), waarop in het kader van deze bijdrage niet verder wordt ingegaan. Rechten auteursrechthebbende De auteur heeft het exclusieve recht: • het werk aan het publiek mee te delen (openbaarmaking): bijv. een muziekwerk (via de radio, door uitvoering op een concert of via het internet) aan het publiek ten gehore te brengen

• het werk te reproduceren (verveelvoudiging) - bijv. het laten persen van cd’s • het recht het origineel van het werk of kopieën daarvan onder het publiek te distribueren door verkoop of anderszins, met dien verstande dat de auteur dit distributierecht niet meer heeft m.b.t. elk individueel exemplaar van het werk nadat dat door hem of met zijn toestemming eenmaal in de Europese Gemeenschap in het verkeer werd gebracht. Deze exploitatievormen zijn daardoor in beginsel onderworpen aan de uitdrukkelijke toestemming van de auteursrechthebbende. In de praktijk sluit de auteur in de meeste gevallen een overeenkomst met een collectieve beheersvennootschap, zoals in het geval van o.a. muziekwerken Sabam, om deze rechten te beheren en te exploiteren. De derde die een beschermd werk, dat bij Sabam is aangemeld, aan het publiek ten gehore wil brengen, betaalt dan een vergoeding aan Sabam, die de aldus geïncasseerde vergoedingen onder de aangesloten rechthebbenden zal verdelen. Voor verdere informatie wordt verwezen naar: www.sabam.be. Uitzonderingen op het auteursrecht Art. 21 van de Auteurswet somt een lange reeks uitzonderingen op de bovengenoemde exclusieve exploitatierechten van de auteur, waarvan een aantal hier worden genoemd. Zo kan de auteur zich bijvoorbeeld niet verzetten tegen: • het citeren uit zijn werk t.b.v. kritiek, polemiek, recensie, onderwijs of in het kader van wetenschappelijke werkzaamheden, voor zover niet in strijd met de eerlijke beroepsgebruiken en in verhouding tot het doel • tijdelijke reproductiehandelingen bijv. i.v.m. doorgifte in een netwerk zonder zelfstandig economisch doel

Aarlenstraat 75-77 B-1040 Brussel Tel: 02/286 82 11 Fax: 02 230 05 89 http://www.sabam.be e-mail: info@sabam.be

• kosteloze privé-uitvoering in familiekring of in het kader van schoolactiviteiten • privé-kopie tegen vergoeding, die gerealiseerd wordt middels heffing op blanco geluidsdragers en audiovisuele apparatuur • bepaalde vormen van reproductie van werken van beeldende kunst • bepaalde vormen van gedeeltelijke of integrale reproductie op andere dragers dan papier, zonder winstgevende doelstelling, mits bronvermelding • reproductie van muziekwerken en audiovisuele werken die in familiekring geschiedt en alleen daarvoor bestemd is • karikatuur, parodie of pastiche • het uitlenen van werken (bijv. cd’s, dvd’s, boeken etc.) tegen een vergoeding. De auteur kan ook zijn recht tot verhuur van zijn muziek of audiovisuele werken overdragen, maar dient zich daarbij het recht op vergoeding steeds voor te behouden. Gedurende een periode van 6 maanden (zgn. Window) ná de eerste verspreiding onder het publiek is uitlening niet toegelaten.

Moreel recht auteur De auteur heeft een onvervreemdbaar moreel recht. De globale afstand van de toekomstige uitoefening van dat recht is nietig. De auteur behoudt ook na afstand het recht zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere wijziging van het werk of tegen enige andere aantasting van het werk die zijn eer of zijn reputatie kunnen schaden. Houders van naburige rechten

De wet bevat specifieke bepalingen m.b.t. het uitgavecontract en het opvoeringscontract.

Onverminderd het auteursrecht van de maker van de betrokken werken, hebben uitvoerende kunstenaars (bijv. muzikanten, zangers en zangeressen, variété- en circusartiesten), producenten van door hen vastgelegde fonogrammen en audiovisuele werken, evenals omroeporganisaties m.b.t. hun uitzendingen, soortgelijke rechten als de auteur. Zo hebben zij evenals de auteursrechthebbenden bijv. een recht tot mededeling aan het publiek, een reproductierecht, een distributierecht, een uitleen- en verhuurrecht (tegen vergoeding) alsook morele rechten. Deze rechten zijn onderworpen aan soortgelijke beperkingen als die van de auteur. Rechthebbenden hebben de exploitatierechten veelal in beheer overgedragen aan collectieve beheersvennootschappen, zoals voor muziekwerken Uradex. Voor verdere informatie wordt verwezen naar www.uradex.be.

Duur van het auteursrecht

Duur van de naburige rechten

Het auteursrecht blijft gedurende 70 jaar ná het overlijden van de auteur voortbestaan ten voordele van de persoon die de auteur heeft aangewezen of, bij gebreke daarvan, van diens erfgenamen. In geval van een audiovisueel werk verstrijkt deze termijn 70 jaar na de dood van de langstlevende van de volgende personen: hoofdregisseur, scenarioschrijver, tekstschrijver en de auteur van de muziek.

De duur van het naburig recht bedraagt 50 jaar ná eerste opvoering (uitvoerende kunstenaar), c.q. eerste vastlegging (producent), c.q. eerste uitzending (omroeporganisatie).

Bijzondere exploitatievormen

Marinus Vromans (mv@vdelegal.be) is advocaat te Brussel en Amsterdam en als vennoot verbonden aan Vanden Eynde Legal (www.vde.legal.be).

Geniet het vertrouwen van duizenden auteurs

Muziektheorie

George Russell De opmerking van trompettist Miles Davis in 1945 dat hij alle akkoorden wilde kennen zette

Leon Lhoëst

componist George Russell ertoe aan een onderzoek te starten naar een akkoord/toonladder

eorge Russell werd geboren in 1923 in Cincinatti, Ohio. Als kind zong hij in het koor van de African Methodist Episcopal Church, en op zijn zevende zong hij reeds met pianist Fats Waller. Hij studeerde drums aan de Wilberforce University. Na het horen van Max Roach tijdens W.O. II besloot hij te stoppen met drummen en verhuisde naar New York. Hier kwam hij terecht in een groep van jonge vernieuwers waaronder Gil Evans, Miles Davis, Charlie Parker, Gerry Mulligan en John Lewis. Tijdens W.O. II, en later in 1945-46 lag hij maandenlang met tuberculose in het ziekenhuis, waar hij zich in muziektheorie verdiepte. In 1953 tenslotte werd de eerste editie van zijn boek Lydian Chromatic Concept of Tonal Organization gepubliceerd. Tijdens het in 1957 georganiseerde Modern Jazz Concert aan de Brandeis Universiteit te New York wordt o.a. George Russell’s drie-delig werk All about Rosie uitgevoerd. Componist/dirigent Gunther Schuller, bedenker van de term Third Stream zegt hierover in de liner notes van de uitgebrachte lp: “The several [instrumental] lines coalesce into a definite tonal picture, a process quite indigenous to George Russell’s own particular modal concept, which effectively encompasses everything from pure diatonic writing to extreme chromatism”. Russell’s ideeën waren eveneens van invloed op het in 1959 uitgebrachte album Kind of Blue van Miles Davis met o.a. John Coltrane en Bill Evans. Het vormt het begin van de zogenaamde modale jazz waarin toonladders (modi) de basis vormen voor improvisatie. Elementair in Russell’s concept is het interval van de reine kwint, de bouwsteen van tonale zwaartekracht, ontleend aan de reeks van natuurlijke boventonen. De Lydische toonladder is voor Russell niet zozeer de traditionele vierde modus van de majeur toonladder, maar wel de opeenstapeling van zes reine kwinten (C,G,D,A,E,B,F#) geordend binnen een octaaf (C,D,E,F#,G,A,B,C). Binnen deze kwintenstapeling valt d.m.v. de

Jazzmozaïek 1/2008

eenheid. Hierdoor kwam hij tot het besef dat niet de majeur, maar wel de Lydische toonladder in volmaakte eenheid is met het tonica akkoord. Zijn bevindingen publiceerde hij in 1953 in zijn Lydian Chromatic Concept of Tonal Organization.

fig.1 fig. 1

#ww (#)_wwww w w w w_ww w ß l================== #w w & w =l l _w w l ll w Í ll================== ? _ww =ll ll _w primary order

tertian order

closed scale formation

b ___w b w b ____w b _w _ #w w ß ================== l& w =l l l I V II VI IIIw VII +IV +V bIII bVII IV bII l l Í ll================== ? __ __w w w =ll ll __w fig. 2 fig.2

8va--------------------------------------

F Lydian Chromatic Scale

fig. 3 fig.3

w w w w w w ================ & w l F Lydian

w w w #w w w w ================ & =l F Lydian Augmented

w w w w bw w ================ & w =l F Lydian b7 w bw w w w w ================ & w =l F Lydian Diminished

bw #w w w w w ================ & =l F Auxiliary Augmented

bw nw #w w w bw w w ================ & =l F Auxiliary Diminished

w w bw w bw nw bw w ================ & =l F Auxiliary Diminished Blues

fig.4 fig. 4

w w w bw w w w ================ & l F Major

w bw w bw w w ================ & w =l F Major b7

w #w w w bw w w w ================ & =l F African-American Blues Scale w w bw (nw) bw nw bw nw w w () ================ & =l F Major Augmented 5th

tonale zwaartekracht iedere noot een kwint naar beneden tot aan de Lydische tonica, en vormt aldus de grootst mogelijke verticale harmonische eenheid (fig.1). De majeur (Ionische) ladder daarentegen is een ladder die permanent in spanning is en wil oplossen; het is een ware dia-tonische (twee tonica’s) ladder, met de tonica op de eerste graad, en de ‘echte’, Lydische tonica op de vierde graad. In fig.2 zien we de Lydian Chromatic Scale. De ladder omvat elf ‘member scales’, onderverdeeld in twee groepen, te weten zeven principal scales (fig.3) en vier horizontal scales (fig.4). Deze laatste bevatten toonladder graad 4 en zijn daarom instabiel. Het Lydisch chromatisch concept beweert dat er altijd een ladder is die in grootste eenheid klinkt met de harmonische kwaliteit van ieder akkoord; voor Cmaj7 en Am7 is dit de C Lydische ladder, de zogenaamde parent scale. Om een goed begrip te krijgen van de toepassing van de theorie van Russell is het absoluut noodzakelijk zijn boek te lezen. Dit artikel is niet meer dan een inleiding. Of het boek in de praktijk daadwerkelijk iets toevoegt aan al bestaande theorieën is iets dat ieder voor zichzelf moet uitmaken.

De meest recente (vierde) uitgave van het Lydian Chromatic Concept of Tonal Organization, ook simpelweg The Concept genoemd, heeft als ondertitel Volume One: the Art and Science of Tonal Gravity. George Russell hoopt het tweede boek over The Concept nog te voltooien.

Bronnen & Literatuur: • George Russell - Lydian Chromatic Concept of Tonal Organization - Concept Publishing Company, Brookline - Mass. USA. • www.georgerussell.com • www.lydianchromaticconcept.com • http://en.wikipedia.org/wiki/George_Russell

WO | 30.04.08 | 20:00

Tomasz sTanko QuarTeT Concertzaal TOmasz sTankO, trompet marcin WasileWski, piano slaWOmir kurkieWicz, bas michal miskieWicz, drums Losse kaarten € 15/12,5/5 (-19j)

Discografie: • Ezz-thetics, Original Jazz Classics/Riverside 070-2 • New York, New York, GRP/Impulse IMPD278 • The Essence of George Russell, Soul Note 121044-2 • The Birth of the Third Stream, Columbia Jazz Reissue Series 1996 • http://www.georgerussell.com/d.html

De BIJLoke muziekcenTrum GenT

Ontdek I Beleef I Leer I Lees S n u i s t e r

Speel

en doe het allemaal op

www.muziekmozaiek.be Jazzmozaïek 1/2008

Peter De Rop

Impulscentrum voor Folk en Jazz breidt dienstverlening uit:

uziekmozaïek vzw is er – volgens haar decretale opdracht, als erkende Vlaamse amateurkunstenorganisatie – in de eerste plaats voor de amateurmuzikant of -groep binnen de Vlaamse jazz- en folkscene. Dat is de centrale missie van de organisatie: hét steunen aanspreekpunt zijn voor al wie in Vlaanderen en Brussel bezig is met folk en/of jazz. Muziekmozaïek profileerde zich de afgelopen jaren als een heel actieve organisatie, o.m. op het vlak van promotie van folk en jazz, het opzetten van evenementen en het uitgeven van cd’s. Ook qua vorming wordt al een hoge activiteitenradius gehaald met tal van muziekstages en -cursussen. Nu wil de organisatie ook nog meer doen voor de (amateur)muzikanten en –groepen die met folk en jazz bezig zijn. Elke muzikant kan voortaan aansluiten om van de dienstverlening van Muziekmozaïek te genieten. Daarvoor is nu een mooi dienstenpakket uitgewerkt tegen een heel democratische prijs. Elke individuele folk- en jazzmuzikant – of hij nu grote podiumambities koestert of alleen maar met vrienden wat wil jammen – kan bij Muziekmozaïek aansluiten voor de prijs van 15 euro. Voor die prijs blijft hij of zij niet alleen Jazzmozaïek vier keer per jaar ontvangen, maar komen er ook nog een pak voordelen bij, met o.m. kortingen op alle Muziekmozaïekopleidingen en vormingsactiviteiten, een gratis verzekering burgerlijke aansprakelijkheid en ongevallen én de kans om tegen een zeer voordelige premie een instrumentenverzekering af te sluiten. Groepen betalen voortaan 30 euro voor een nog iets uitgebreider dienstenpakket. Hieronder staan de voordelen samengevat: Individuele leden: 15 euro • 1 gratis abonnement op Jazzmozaïek en Goe Vollek! • gratis verzekering B.A. (burgerlijke aansprakelijkheid) en ongevallen • mogelijkheid tot instrumentenverzekering aan 3 procent premie op de te verzekeren waarde • korting op alle Muziekmozaïek-opleidingen (stages, cursussen, workshops)

Jazzmozaïek 1/2008

Word lid van Muziekmozaïek! Muziekmozaïek vzw, Impulscentrum voor Folk en Jazz met zetel in Gooik, wil zijn missie als steunpunt voor de folk- en jazzmuzikant de komende jaren nog beter waarmaken. Het dienstenpakket voor alle muzikanten en groepen wordt uitgebreid met een instrumentenverzekering en kortingen op alle cursussen en stages.

• gratis alle Muziekmozaïek-dienstverlening (gebruik van uitgebreid documentatiecentrum met partituren en naslagwerken, cd-verkoop van aangesloten leden, advies over muziekzaken zoals auteursrechten en cd-opnames, promotie van alle aangesloten leden enz.) • voor alle optredende muzikanten: een uitgebreid profiel (bio, foto, speelkalender) op de (nieuwe) Muziekmozaïekwebsite (mét zoekfunctie) Groepen: 30 euro (*) • gratis abonnement op Jazzmozaïek en Goe Vollek! voor 5 groepsleden • gratis verzekering B.A. (burgerlijke aansprakelijkheid) en ongevallen voor 10 groepsleden + indien gewenst vanaf 11de lid zelfde verzekering aan 2 euro per muzikant • korting op alle Muziekmozaïek-opleidingen (stages, cursussen, workshops) voor elk groepslid • mogelijkheid tot instrumentenverzekering aan 3 procent premie op de te verzekeren waarde voor alle groepsleden • subsidies voor kwaliteitsbevorderende begeleiding door experts (tot 250 euro voor 10u begeleiding per groep per jaar) • gratis alle Muziekmozaïek-dienstverlening (gebruik van uitgebreid documentatiecentrum met partituren en naslagwerken, cd-verkoop van aangesloten groepen, advies over muziekzaken zoals auteursrechten en cd-opnames, promotie van alle aangesloten leden enz.) • een uitgebreid profiel (bio, foto, bezetting, speelkalender) van de groep op de (nieuwe) Muziekmozaïek-website (mét zoekfunctie) (*)

Indien tweederde van de groepsleden al is aangesloten bij Muziekmozaïek – individueel of via een andere groep - is de aansluiting van de groep gratis, met alle hierboven vermelde voordelen. Deze voordeelregel is bedoeld voor muzikanten die in meerdere groepen spelen met vergelijkbare bezetting en zo geen twee of drie keer lidgeld hoeven te betalen.

Aan het lidgeld van Muziekmozaïek wordt dus een afgelijnd en uitgebreid dienstenpakket gekoppeld (tijdschrift, verzekering, korting op opleidingen, subsidiemogelijkheden enz.), goed voor een bedrag dat de lidgeldprijs ruim overstijgt. Dat maakt het niet alleen aantrekkelijk voor groepen maar ook voor individuen om aan te sluiten. Gratis dienstverlening Wat je onder de gratis Muziekmozaïekdienstverlening allemaal mag verstaan? • gebruik van het uitgebreid documentatiecentrum met honderden naslagwerken, partituren, liedjes, vliegende blaadjes en cd’s • advies over muziekzaken als een soort eerstelijnshulp, een doorverwijzer voor amateur-muzikanten, voor onderwerpen zoals auteursrechten, kleine dagvergoedingen, opname van cd’s, subsidies enz. • actieve bekendmaking van de aangesloten muzikanten en groepen bij andere organisatoren • advies over de eigen promotie van de groep, naar cc’s, clubs, festivals en andere organisatoren toe • verkoop van alle cd’s van aangesloten groepen bij Muziekmozaïek zelf (in Gooik) en op alle grote festivals en evenementen waarop de organisatie met een promostand aanwezig is

Hoe lid worden? Muzikanten – jong of oud, hobbyisten of semi-professionelen, studenten of leerkrachten, met of zonder podiumambities – kunnen dus zowel individueel als in groepsverband aansluiten. Hoe dat gebeurt? Door met Muziekmozaïek contact op te nemen voor meer informatie en alle vragen hierover (02 532 28 38 of info@muzmoz.be). Alle nodige inlichtingen vind je ook op www.muziekmozaiek.be, de ondertussen volledig vernieuwde website. Aansluiten als groep of individueel lid kan nu immers volledig online. In het hoofdmenu klikken op Speel en dan op Lid worden. De rest wijst zichzelf uit.

Eindelijk:

Vincent De Laat

een voordelige instrumentenverzekering Wie zich aansluit bij Muziekmozaïek, als individu of als lid van een groep, kan niet alleen een beroep doen op een pak voordelen (zoals kortingen op cursussen en stages) maar ook op een heel voordelige instrumentenverzekering, tegen schade, diefstal of verlies. Wij zetten hieronder alle voordelen van zo’n verzekering op een rij.

Jazz Hoeilaart zoekt jong talent

Prijs

Op donderdag 25, vrijdag 26 en zaterdag 27 september geeft de 30ste editie van Jazz Hoeilaart Intern’l Contest, een organisatie van Muziekmozaïek vzw, jonge jazzmuzikanten van overal ter wereld de gelegenheid hun talent te tonen aan een internationaal gerenommeerde jury en een groot publiek.

Wie vandaag zelf de commerciële markt op trekt om zijn of haar instrument te laten verzekeren, betaalt al gauw premies van 5, 7 of 9 procent. De prijs van deze verzekering, via Muziekmozaïek, werd vastgelegd aan een premievoet van amper 3 procent op de te verzekeren waarden plus 9,9 procent taks op deze premie. De minimumpremie bedraagt 25 euro netto per jaar of 27,48 euro bruto. Voorbeeld 1: Je wilt je instrument voor 1.000 euro verzekeren? Dan betaal je een premie van 32,97 euro per jaar. Voorbeeld 2: Je wilt je instrument voor 750 euro verzekeren? Dat geeft een premie van 24,72 euro, maar die wordt gecorrigeerd naar het minimumbedrag, namelijk 27,48 euro per jaar.

Jazz Hoeilaart Intern’l Contest geeft jong talent de kans hun naam toe te voegen aan de lange lijst van bekende en talentvolle jazzmusici die eerder al deelnamen aan de wedstrijd. Wil je als jonge, ambitieuze muzikant deelnemen aan de 30ste Jazz Hoeilaart Intern’l Contest? Bel 02 532 38 90, mail vincent.de.laat@muzmoz.be, of surf naar www.jazzhoeilaart.be.

Dekking Voor deze verzekering geldt het principe dat alle risico’s zijn verzekerd behalve wat expliciet is uitgesloten. Voornaamste uitsluitingen zijn (1) slijtage van het instrument, (2) toenemend kwaliteitsverlies, (3) breken van snaren en/of vellen van instrumenten, (4) schade toe te schrijven aan reinigings, herstellings- of vernieuwingsverrichtingen, (5) opzet en bedrog en (6) valse verklaringen. Diefstal van het instrument is ook gedekt, behalve wanneer het instrument zich in een voertuig bevindt dat achtergelaten wordt op de openbare weg, met inbegrip van openbare parkings, tussen 22 en 6u. Bewijslast dat de diefstal plaatsvond buiten deze uren, is steeds ten laste van de verzekerde. De instrumentenverzekering geldt voor alle lidstaten van Europa. Daarbuiten is verzekering mogelijk op aanvraag en eventueel mits betaling van een bijpremie. De muziekinstrumenten vervoerd per vliegtuig, moeten als handbagage mee. Indien dat niet kan, is het instrument enkel gedekt voor zover het in het ruim van het vliegtuig onder het regime cargo valt (op voorhand aan te vragen aan de luchtvaartmaatschappij).

nieuws Muziekmozaïek

Info:

Marius Neset

www.myspace.com/jazzhoeilaart

Muziekmozaïek presenteert het

Jazzpersboek Een verzameling van alle artikels die in 2007 over jazz zijn verschenen in de binnenlandse pers, gebundeld in twee delen. Kostprijs: € 16

Aangifte Aangifte van een schadegeval moet gebeuren binnen de 5 dagen na het voorval. Indien het een verlies of diefstal betreft, moet de aangifte binnen de 24 uur gebeuren. In dat geval moet ook de politie worden verwittigd en moet een pv worden opgemaakt. Bij een schaderegeling wordt er een vrijstelling toegepast van 1 procent per voorwerp, met een minimum van 75 euro. Die blijft altijd ten laste van de verzekerde. (PDR) Info: Muziekmozaïek 02 532 28 38 info@muzmoz.be www.muziekmozaiek.be

Interesse? Schrijf dan € 16 + € 4 verzendingskosten voor de twee delen over op 734-0064446-47. Dan sturen wij je bestelling op. Afhalen bij Muziekmozaïek kan ook, maar dan graag een seintje vooraf.

Muziekmozaïek Wijngaardstraat 5, 1755 Gooik 02 532 28 38 – info@muzmoz.be

(in hoofdmenu bij Speel doorklikken op Lid worden)

Jazzmozaïek 1/2008

Luc De Baets

Oscar Peterson swingt niet meer!

Toen Oscar Peterson een paar dagen voor Kerstmis 2007 ten gevolge van een niercrisis in zijn thuisbasis Toronto overleed, werd een stuk jazzgeschiedenis afgesloten.

e Canadese reus gingen als voorheen. werd in 1949 Op 26 juni 2006 trad door een list van prohij nog op in Brusmotor Norman Granz sel in het PSK met – Peterson had niet bassist Dave Young, eens een werkvergitarist Ulf Wakenius gunning in de VS – de en drummer Alvin revelatie van het JATPQueen. Zijn steun en concert in New York’s toeverlaat NHOP zelf Carnegie Hall op 18 was het jaar tevoren september 1949. De plots overleden. zogenaamde surOscar Peterson was prise guest kreeg het na Art Tatum wellicht gezelschap van basde meest virtuoze pisist Ray Brown en liet anist in de jazz. Zijn meteen horen wat hij muziek had bovenin zijn mars had. dien een zeer menVanaf toen werd hij selijke kant: vrolijk, een van de sterren melodieus en toeganOscar Peterson van de succesvolle kelijk. “Als ik Oscar “Oscar Peterson was na Art Tatum Jazz At The Philharhoor spelen, heb ik monic tournees van altijd zin om te zinwellicht de meest virtuoze promotor Norman gen” zei Ella Fitzgerpianist in de jazz.” Granz. Peterson was ald. Mede door zijn een bewonderaar imposant figuur en van Art Tatum en Nat “King” Cole en wilde een exuberante levenslust bezat hij een ongelooflijke trio vormen het liefst met contrabas en gitaar dynamiek, swing en drive, die hem vele volgelinzoals Nat Cole. Ray Brown was een certitude. Na gen heeft bezorgd. Oscar Peterson bracht in zijn wat try-outs met drummer Charlie Smith en de gispel de synthese van de jazzhistorie, zonder zelf taristen Irving Ashby en Barney Kessel, werd het nieuwe lijnen uit te zetten. ideale trio gevormd met de Texaanse gitarist Herb Oscar Peterson heeft zo’n 200 platen opgenoEllis. Van 1953 tot 1958 was dit een glorieus trio, men met zijn trio en met heel wat roemrijke tijddat overal ter wereld op handen werd gedragen. genoten. Hij werd overal ter wereld gelauwerd. Toen in 1958 Ellis genoeg had van toeren, werd Hij laat zijn vierde vrouw Kelly Green na en zeven hij vervangen door een drummer, Ed Thigpen. kinderen. Ook hier weer diezelfde magie tot in 1965 Ray Brown op zijn beurt genoeg had van vliegtuigen Discografie: en reizen. Oscar ging de solotoer op en nam verVan Oscar Peterson is nog heel wat te vinden in schillende platen op met diverse grote en kleine heruitgaven van Verve (Universal Music). De laformaties. Met bassisten als George Mraz en Sam tere uitgaven van bvb Telarc dateren van de periJones en drummers als Louis Hayes en Bobby ode na zijn beroerte. Durham vormde hij tijdelijk opnieuw zijn trio. Een zeer aan te bevelen box is de heruitgave van Toen Granz in 1972 zijn Pablo-label oprichtte vond Exclusively for my friends (MPS/Verve). Het is Oscar in de jonge Deense bassist Niels Henning een box met vier cd’s die alle zes eerder uitgeÖrsted Pedersen opnieuw een bassist naar zijn geven LP’s groepeert die opgenomen zijn tusmaat. Met gitarist Joe Pass erbij werd opnieuw sen 1963 en 1968 in de studio van het kasteel een succesvol trio geboren. van platenbaas Hans Georg Brunner-Schwer in In 1993 sloeg het noodlot toe en werd hij getroffen Villingen (D). Oscar was toen op de top van zijn door een beroerte, die zijn linkerhand ernstig verkunnen en had gedurende meerdere passages in lamde. Twee jaar revalidatie lieten hem toe terug Villingen de medewerking van Ray Brown of Sam op te treden. Ook toen stond NHOP aan zijn zijde, Jones op bas en Ed Thigpen, Bobby Durham of meestal met gitarist Ulf Wakenius, die het akkoorLouis Hayes op drums. Volume 4 brengt Peterson denspel van Oscar wat ondersteunde bij de niet solo aan de piano en behoort tot het allerbeste meer zo zwierige en krachtige linkerhandbewewat de Canadese reus ooit heeft opgenomen.

Jazzmozaïek 1/2008

e Cubaanse percussionist Carlos ‘Patato’ Valdéz is op 4 december overleden. Hij was 81

jaar. Valdéz speelde met Tito Puente, Dizzy Gillespie, Machito en Art Blakey. Hij is ook te horen op Kenny Dorhams album Afro-Cuban, een van de eerste platen waarop Cubaanse muziek en jazz samensmolten. Valdéz trok in 1955 naar New York, werkte in de bands van Mongo Santa Maria en Machito. In die jaren was hij ook in de bioscoop te zien als mamboleraar van Brigitte Bardot in de film Et Dieu... créa la femme. Na zijn vertrek bij Machito werkte Valdéz gedurende lange tijd met fluitist Herbie Mann samen. Valdéz bedacht tal van innovaties voor de conga. (nieuwsredactie JazzFlits) Lombardsijdenaar Daniel Theunynck is in het U.Z. van Gent overleden op 14 december 2007. Jazzliefhebbers kennen hem vooral van zijn werk als jazzfotograaf op de Vlaamse podia, maar zeer zeker van De Werf in Brugge, waar hij in de afgelopen jaren nagenoeg alle concerten en artiesten in beeld bracht. Zie jazzaddict.com. Altsaxofonist Frank Morgan is 14 december thuis in Minneapolis aan nierfalen overleden. Hij zou op 23 december 74 zijn geworden. Hij had net een Europese tournee achter de rug, waarbij hij ook enkele concerten met pianist Rein de Graaff in Nederland (ook in Terneuzen) gaf. Morgan was een Parkeradept. Hij maakte in de jaren vijftig platen met Milt Jackson, Kenny Clarke en Wardell Gray. Midden jaren vijftig verdween hij van het toneel ten prooi aan een heroïneverslaving. Morgan nam in 1985 de draad weer op en maakte daarna platen voor Contemporary, Antilles, Telarc en High Note, in het gezelschap van o.a. Wynton Marsalis, George Cables en Buster Williams. (nieuwsredactie JazzFlits)

Platenproducer Joel Dorn is 17 december in New York aan een hartaanval overleden. Hij was 65. Dorn werkte van 1967 tot 1974 bij Atlantic Records. Na zijn vertrek bij Atlantic was hij de producer van diverse artiesten voor diverse labels. Midden jaren negentig richtte Dorn 32 Records op, waarop hij onder meer albums uit de catalogus van Muse en Landmark opnieuw uitbracht. De laatste jaren produceerde Joel Dorn albums van onder anderen Jane Monheit en Jacob Fred Jazz Odyssey en een aantal popmuzikanten. Gitarist Paolo Radoni is op 21 december overleden. Hij werd amper 58. Paolo Radoni kwam op jonge leeftijd uit Italië naar ons land. Na zijn studies aan de Europese school ontpopte hij zich tot een meertalige Europeaan met een zeer open instelling voor cultuur. Hij leerde de jazz kennen en later werd hij een fan van de Braziliaanse muziek. Hij had zowat alle genres uitgeprobeerd en kon dus even goed uit de hoek komen bij de Sweet Substitutes, als in zijn eigen kwartet of trio (zie uitvoerige bijdrage in deze rubriek).

Jan Briers Sr, stichter van het Festival van Vlaanderen is op 30 december 2007 overleden Hij werd 88. In 2008 viert het festival zijn 50-jarig bestaan. Bassist Earl May is op 4 januari overleden. Hij zou dit jaar 80 zijn geworden. May was in de jaren zeventig bassist in het kwartet van Dizzy Gillespie. Zijn loopbaan startte in de jaren na WO II, toen hij met o.a. Carmen McRae, Billy Taylor en Coleman Hawkins speelde. Earl May is te horen op platen van John Coltrane, Gene Ammons & Sonny Stitt en Herbie Mann. (Nieuwsredactie Jazzflits)

Pete Candoli, bigband trompettist, bekend van zijn ‘high notes’, stierf op 11 januari 2008 in Californië aan prostaatkanker. Hij werd 84 en was de oudere broer van de meer gereputeerde trompetsolist Conte Candoli, die in 2001 op zijn 74ste overleed. Pete was een vaste waarde in de Hollywood-studios en de West Coast scene, als muzikant en als gelegenheidsacteur. Hij huwde achtereenvolgens de actrices Vicky Lane, Betty Hutton en Edie Adams. Huub Janssen, 25 jaar de drummer van de Dutch Swing College Band, is op 24 januari overleden. Hij was 71 jaar oud. (nieuwsredactie Jazzflits).

Paolo Radoni Na enkele maanden strijd tegen een genadeloze kanker overleed op 21 december 2007 in Brussel de gitarist en componist Paolo Radoni.

eboren in 1949 in Italië, vestigde Paolo zich al zeer jong in België. Hij vervolmaakte zich op gitaar en werd één van de meest geëerbiedigde en gewaardeerde musici van de Belgische jazzscene. Als muzikant en componist met een grote gevoeligheid, heeft hij verschillende albums als leider opgenomen: Funny Ways, Vento, A day or two, Storie Vere en Coast to Coast. “Ik componeer minder dan Michel Herr of Charles Loos, maar als me een muzikaal idee te binnen schiet, dan wordt het meestal een mooie compositie. Het feit dat ik niet zo veel componeer is te wijten aan mijn grote liefde voor standards. Die blijven mij inspireren zelfs al speel ik die al meer dan 30 jaar. Ze geven mij een vrijheidsgevoel. Enkele favoriete albums? Adam’s Apple van Wayne Shorter, Out to Lunch van Eric Dolphy, Green Street van Grant Green, Empyrean Isles en Takin’ Off van Herbie Hancock”.

Paolo heeft in Europa, Canada, Japan, en Afrika met beroemde solisten gespeeld zoals Joe Lovano, Lee Konitz, Riccardo Del Fra, Paolo Fresu, Joe Lee Wilson, Johnny Dyani, Rachel Gould, Perry Robinson, enz. Hij werkte ook aan talrijke projecten mee zoals de hulde aan René Thomas, The Sweet Substitutes met Paul Dubois, Yvonne Walter, Anca Parghel, Majid Bekkas, Act Big Band... en speelde met: Bert Joris, Charles Loos, Bas Cooijmans, Bruno Castellucci, Ben Sluijs, Ron Van Rossum, Michel Herr, Jean-Louis Rassinfosse, Chris Joris, Steve Houben, Phil Abraham, Félix Simtaine, Paolo Loveri, Victor Da Costa, Richard Rousselet... Zijn eerste contact met jazz is via 78-toeren platen in zijn familie, waarmee hij Louis Armstrong ontdekt maar ook Erroll Garner, Lena Horne, George Gershwin... Als kind zingt hij in een koor en vanaf 12 jaar leert hij zichzelf gitaar. Op zijn 15de proeft hij de elektrische gitaar en speelt naast jazz vooral ook deuntjes van The Shadows, The Beatles en The Rolling Stones. Hij luistert eveneens naar jazzconcerten die een grote invloed op hem uitoefenen. Thelonious Monk, Modern Jazz Quartet, Jimmy Smith, Dizzy Gillespie. Miles Davis en

Trompettist Alphonse Goyens is begin februari overleden. Hij werd 87. Hij runde na de oorlog de Blue Note in de Galerie St. Hubert en bezorgde vele Belgische muzikanten na de oorlog werk in de GI-clubs in Duitsland. In 1945 speelde Jean Warland – die ons dit droeve bericht meldde – in zijn band voor het eerst contrabas.

Teo Macero, die producer was van de baanbre-

Pianist Chris Anderson, die speelde met Dinah Washington, Charlie Parker, Roland Kirk, Stan Getz, Sonny Rollins en Max Roach overleed op 4 februari. Hij was 81.

kende Miles-albums Kind of Blue, Bitches Brew en In A Slient Way is op 19 februari in zijn woning in Riverhead, New York, overleden. Hij was 82 en was al een tijd ziek. Macero was ook saxofonist en componist en werd in

In zijn woonplaats Toronto is op 23 december 2007 pianist Oscar Peterson overleden aan nierproblemen. Hij was 82 jaar. Peterson vergaarde een groot publiek met zijn trio’s, waarin hij onder anderen speelde met de bassisten Ray Brown en Niels Henning Ørsted Pedersen, en de gitaristen Barney Kessel, Herb Ellis en Joe Pass (zie ook uitvoerig artikel pagina 52).

Patrick Bivort

Fotograaf Gerald Dauphin is op zaterdag 22 december op 69-jarige leeftijd overleden in Antwerpen. Hij werkte voor bladen als Avenue, Libelle en Knack. Gerald Dauphin begon zijn carrière als assistent van de bekende Franse fotograaf Robert Freson. Van hem leerde hij de liefde voor reizen, eten én het fotograferen van die ervaringen. Ook zowat de hele culturele wereld van Vlaanderen en Nederland heeft voor de lens van Dauphin gestaan. Ook internationaal wist hij een indrukwekkend palmares op te bouwen. Zo vertaalde zijn liefde voor de jazzmuziek zich in een lange reeks indringende portretten van jazzmuzikanten. Tijdens de laatste maand van zijn leven liep er nog een tentoonstelling rond dat thema in Antwerpen.

Paolo Radoni

John Coltrane fascineren hem. Maar het is Grant Green die hem motiveert om jazzgitarist te worden. Op zijn 17de ontdekt hij ook de bossa nova en de Braziliaanse muziek. Antonio Carlos Jobim zal trouwens altijd een bijzondere plaats in zijn hart hebben. Maar de jonge musicus speelt eerst in het heelal van rock, blues, en experimentele muziek: hij speelt met Here and Now, Kleptomania en Arkham. Rond 1975 kiest Paolo definitief voor jazz en wordt deze muziek uitgangspunt van zijn activiteiten. “Hoe meer ik jazz speel, hoe meer het een plezier is. Ik speel graag voor publiek en de beste omstandigheden is het spelen van jazz in de clubs. Daar ontstaan magische momenten met andere muzikanten. In clubs ben ik ook gewoon om het beste van mezelf te geven vanaf de eerste seconde.” Paolo was iemand met een grote cultuur en zijn kennis van de jazztraditie en de Braziliaanse muziek in het bijzonder was opmerkelijk. Hij was iemand die luisterde, openstond voor dialoog, en naast een grote scherpzinnigheid ook sterk was in analyse en synthese. Hij had vele vrienden in de muziekwereld (hij was één van de voorzitters van Les Lundis d’Hortense, de Belgische vereniging van jazzmusici). Hij was een bezielende persoonlijkheid die zijn enthousiasme en liefde voor de echte waarden van de muziek deelde met zijn leerlingen aan het Conservatorium van Brussel of deelnemers aan workshops en stages.

1957 door Columbia Records aangetrokken. Hij werkte niet alleen met Miles samen, maar ook met Dave Brubeck (o.a. Time Out), Charles Mingus, Gerry Mulligan, Mose Allison, Johnny Mathis, Duke Ellington, Thelonious Monk, Carmen McRae, Woody Herman, Tony Bennett en vele anderen.

Jazzmozaïek 1/2008

Music +32(0)475 74 54 87 www.busterstudio.be

Cl as sic al



Dé opnamestudio mét podium in hartje Antwerpen digitale multitrack live-opnames

Jazz , Blues & F

ld r o W , Parijsstraat 31 olk

3000 Leuven tel: 016 22 48 59

Ontdek I Beleef

Speel

Leer I Lees S n u i s t e r Veel folk- en jazznieuws Alles wat je wil weten over Muziekmozaïek Online inschrijvingen voor stages of Goe Vollek! Word lid van Muziekmozaïek Registratie voor een goedkope instrumentenverzekering Een overzicht van folk- en jazzgroepen, organisatoren, concerten, festivals, en veel meer Je persoonlijke Muziekmozaïek-pagina Prachtige foto’s én een hedendaagse lay-out!

Dat alles en nog veel meer vind je voortaan op

www.muziekmozaiek.be

Jazzmozaïek 1/2008

Motives for Jazz bundelt de belangrijkste jazzpodia in Limburg. Jaarlijks presenteert Motives for Jazz een bijzondere affiche met exclusieve concerten en andere jazzactiviteiten. Word gratis lid en geniet fikse korting op de toegangsprijzen.

20u00

The All Ear Trio feat.

John tchicai, Peter Ole Jørgensen, thomas agergaard & special guest sirone

Mike Reed’s Loose Assembly & The Rempis Percussion Quartet KunstenCentRuM BelGie

20u30

20u00

20u30

20u00

Maya Homburger & Barry Guy Kasteel Vilain Xiiii leut - MaasMeCHelen

Fabian Fiorini feat. Bach Project sint-PieteRsKeRK leut-MaasMeCHelen

Copland, Hebert, Stewart, Osby Kasteel Vilain Xiiii leut-MaasMeCHelen

Brussels Jazz Orchestra plays Billie Holiday CultuuRCentRuM Hasselt

Play Festival met jazzpodium + Motives for Jazz Contest MuZieKODROOM Hasselt

AldJazz met Jef Neve Trio, Buscemi, Tutu Puoane + opening expo Jazz Bilzen lanDCOMManDeRiJ alDen Biesen BilZen

20u00

Open Circuit: iNTERaCT Festival 2008 evan Parker (uK),

Paul Flaherty (us), Graveyards (us), ...

+ expo jazzfoto’s KunstenCentRuM BelGie Hasselt

20u30

Corkestra CC MaasMeCHelen

meer info op www.limburg.be/motivesforjazz

ckp_[aeZheec$X[

EEN MACHTIG MOMENT. Bier met liefde gebrouwen, drink je met verstand.