Vissen in de Struikwaard

✒Ernst-Jan van Haaften en Jaap van Diggelen

Inleiding

In het voorjaar van 2020 hebben wij de vissen geïnventariseerd van natuurgebied de Struikwaard. We kwamen op dit idee door een bijzondere waarneming die in 2015 werd gedaan door een kraanmachinist tijdens het maaien van de sloten: een grote modderkruiper. Vooral van het binnendijkse deel van het gebied was nog weinig bekend van de aanwezige visfauna.

Met het schepnet de sloten langs

We hebben in april en mei in totaal zes keer een deel van het gebied (zie kaartje) afgevist met een standaard RAVON-schepnet. Daarbij hebben we steeds een aantal sloten afgevist door verspreid over een sloot (zie foto) regelmatig enkele keren te scheppen. Daarbij letten we op voor vissen interessante plekken, zoals bij duikers, onregelmatige oevers en bij verschillende slootbegroeiing. Tijdens deze zes bezoeken hebben we vrijwel alle sloten en plassen bezocht. Alle gevangen vissen hebben we op naam gebracht en teruggezet. Naast alle vissen hebben we ook alle amfibieën genoteerd, evenals leuke waarnemingen van libellen en water- en oeverplanten.

fietsdijk

Giessen

Kleine modderkruiper Blauw gearceerd gebied is de gehele Struikwaard. De rode stippen geven de vindplaatsen aan van de kleine modderkruiper (zie inzet).

Resultaten

We hebben 9 soorten vissen gevangen. Tabel 1 geeft een overzicht van het aantal waarnemingen en het daarbij gevangen aantal vissen. De soort die we het meest aantroffen is de driedoornige stekelbaars. Ook de alver troffen we veel aan, vrijwel alleen jonge exemplaren. Daarnaast vingen we op veel plekken de kleine modderkruiper en de zeelt. De exotische marmergrondel vingen we vooral buitendijks, maar op een enkele plek ook binnendijks.

Driedoornige stekelbaars Jaap met kuvet, daarin kleine watersalamander en kleine modderkruiper

Tabel 1 – Waargenomen vissen

Tijdens het vissen kwamen we 4 soorten amfibieën tegen. Tabel 2 laat zien welke soorten dit waren en hoe vaak we ze hebben gevangen. In de tabel staan alleen de jonge of volwassen dieren. Van de bruine kikker kwamen we erg veel kikkervisjes tegen. Vooral de kleine watersalamander en de groene kikker troffen we goed verspreid door het gebied aan. Groene kikkers zijn niet tot op soortnaam gedetermineerd, maar het zijn waarschijnlijk steeds bastaardkikkers geweest.

Tabel 2 – Waargenomen amfibieën

Hoewel er vooral tijdens de eerste bezoeken in april nog niet veel libellen vlogen, hebben we toch 9 soorten gezien: zie Tabel 3 op de volgende blad-zijde. De variabele waterjuffer en het lantaarntje troffen we het meest aan. De regionaal zeldzame bruine Bruine winterjuffer winterjuffer zagen we op 6 plekken. Hierbij hebben we ook ei-afzetting gezien, iets dat in onze streek maar weinig is waargenomen. Het lijkt er dus op dat de bruine winterjuffer een vaste bewoner is van dit gebied.

Tabel 3 – Waargenomen libellen

Tijdens het vissen noteerden we ook minder algemene plantensoorten. In en langs een deel van de sloten staan bijvoorbeeld soorten als tweerijige zegge, valse voszegge, holpijp, gekroesd fonteinkruid, zwanenbloem en echte koekoeksbloem. Een enkele keer kwamen we echte bijzonderheden tegen, zoals een groeiplaats van krabbenscheer, twee planten spindotterbloem, twee oeverzones met blaaszegge en twee groeiplaatsen van middelste waterranonkel (zie foto links). Het blijkt dus dat deze sloten een erg fraaie oevervegetatie hebben.

Conclusie

De inventarisatie heeft een aardig beeld opgeleverd van de aanwezige visfauna. Hoewel we de grote modderkruiper niet aantroffen, is er sprake van een gevarieerde visfauna. Door vaker en meer verspreid over het jaar te gaan vissen, kunnen waarschijnlijk nog meer soorten worden gevangen. Van de amfibieën is nu waarschijnlijk wel een compleet beeld ontstaan. Van libellen zijn alleen de voorjaarssoorten vastgelegd. Verder blijken in en langs de sloten in het binnendijkse gebied verschillende bijzondere plantensoorten voor te komen.

Sloot vol met holpijp