Bodybuilders

E

EEN LICHAAM ALS EEN STANDBEELD

lke sport die intensief beoefend wordt, verandert het menselijk lichaam, maar er is er maar één waarbij het meticuleus beeldhouwen van het lichaam een doel op zich is. Fervente bodybuilders zien hun lichaam langzaam maar zeker uitgroeien tot een gigantisch Grieks standbeeld waarvan elke spiergroep, elke pees en elke ader perfect zijn geaccentueerd. Maar in tegenstelling tot marmeren beelden is het werk nooit af. Bij vlees mag het altijd nog een ietsje meer zijn. _ door jan bosteels, foto’s marco

mertens IJZEREN DISCIPLINE in voeding en training, het zo symmetrisch mogelijk ontwikkelen van alle spiermassa’s en die vervolgens glimmend van de olie tentoonstellen in krampachtig uitziende poses: bodybuilding is een sport die op weinig begrip kan rekenen. De buitenwereld verdenkt bodybuilders gemakshalve van het overmatig gebruik van verboden middelen, met name spierversterkers zoals anabole steroïden. Uit de States, de bakermat van de lichaamssculptuur, kwamen verhalen over roid rage, woedeaanvallen die door overmatig gebruik van steroïden werden veroorzaakt, soms met moord en doodslag tot gevolg. Maar nu de zelfverklaarde ex-steroïdenjunk, bodybuildkampioen en filmacteur Arnold Schwarzenegger het tot gouverneur van Californië heeft geschopt, is misschien eindelijk het bewijs geleverd dat bodybuilding niet noodzakelijk synoniem hoeft te zijn voor krachtpatsers met een lijf als een locomotief en een brein als een erwtje, vindt de viervoudige Belgisch kampioen Siggi Segers (31).

Van 1991 tot 2002 kaapte hij ongeveer alle nationale en internationale titels van de IFBB (International Federation of BodyBuilders) weg, maar sinds twee jaar doet Siggi het wat rustiger aan met trainen. Hij geeft seminaries over voeding in Nederland en Vlaanderen en begeleidt 47 jonge atleten in zijn gym, Do It, in Turnhout. Siggi heeft met vallen en opstaan de geheimen van het bodybuilden doorgrond. ,,Voeding is het belangrijkste aspect van bodybuilding’’, zegt hij. ,,Ik maak schema’s voor de jongens, zij moeten er vooral

22

op letten dat ze voldoende koolhydraten en voldoende vocht binnenkrijgen. Zij moeten het uitvoeren, het denkwerk is voor mij.’’ Zijn methode met kip, pasta en voedingssupplementen werpt vruchten af: de huidige Belgische kampioen, Frank Cuppens (24), komt uit zijn stal. Elke dag trainen beide mannen samen. Ze werden goede vrienden en Siggi bood Frank een job aan in de gym. ,,Voor veel jongens begint bodybuilding als een vorm van compensatie’’, stelt Siggi vast. ,,Omdat ze niet tevreden zijn over hun lijf, willen ze het uitbouwen tot meer dan gewone proporties. Net als mijn vader, die aan gewichtheffen deed, trainde ik niet echt fanatiek, tot ik een ongeluk kreeg bij het motorcrossen. De dokter zei me toen dat ik het bodybuilden wel kon vergeten. Dat was voor mij net een reden om het tegendeel te bewijzen. Na een jaar zag ik dat ik vooruitging, begon ik op mijn eten te letten en er mijn levenswerk van te maken. Ik woog mijn eten af met een weegschaaltje. Op familiefeesten had ik mijn potjes met eten bij: tijdens het feest zonderde ik me af en at ik mijn potjes in de auto op.

Tegenwoordig ga ik in het weekend opnieuw met mijn vriendin uit eten. Ik wil ook weleens van het leven genieten.

Trouwens, het is niet goed als je te fanatiek met je sport bezig bent: je moet je vooral goed voelen in je lijf. Het mag geen obsessie worden: het kan ook op een gewone manier.’’

Veel heeft er ook mee te maken dat het Siggi niet lukte om zijn intensieve training vol te houden en tegelijk een fitnesscentrum te runnen. Bovendien had hij last van blessures en

wou hij zich volledig concentreren op het opleiden van nieuw talent, in het bijzonder Frank Cuppens.

Die heeft de fakkel overgenomen, niet alleen wat de titels en het succes betreft, maar ook qua gedrevenheid. ,,Hoeveel uur per dag ik met mijn sport bezig ben?’’ vraagt Frank. ,,Vierentwintig uur.’’ Alles wat de jonge kampioen doet, staat in het teken van zijn nochtans toch al indrukwekkende body. ,,Dat is voor mij essentieel’’, zegt hij. ,,Misschien is het ook wel de essentie van bodybuilding: dat je nooit opgeeft, dat je altijd nog verder kunt gaan.’’

GEPASSIONEERDE BODYBUILDERS zoals Siggi en Frank stellen alles in het teken van hun sport, om te beginnen hun voedingspatroon. Ze eten zes tot zeven keer per dag en vergaren op die manier dagelijks zo’n 5.000 calorieën. ,,Tijdens het jaar moet er zoveel mogelijk massa worden gekweekt’’, legt Siggi uit. ,,In de drie maanden voor het wedstrijdseizoen wordt het lichaam scherpgesteld. Het wordt ontdaan van alle vet, tot alleen spieren, pezen en aders overblijven.’’ Dat is het schoonheidsideaal van de bodybuilder: de hardbody.

Het leven van de actieve bodybuilder bestaat op die manier jaar na jaar uit twee nadrukkelijk onderscheiden periodes: season en off-season. In het seizoen van de wedstrijden heerst een ijzeren discipline, stelt Siggi. ,,Veertien weken voor een wedstrijd gaan de jongens op dieet. Dan bouwen we geleidelijk af naar 2.000 calorieën per dag. Ik doe mee met hen, uit solidariteit. Ik ben nu ook weer begonnen en ben al acht kilo kwijt.’’ Met een glimlach: ,,Ja, ze gaan er gemakkelijker af dan ze erbij komen.’’ Voorts worden de drie maanden voor een wedstrijd gekenmerkt door trainen op de nuchtere maag en het drinken van sloten water. ,,Als we op dieet gaan, drinken we zes tot acht liter water per dag’’, zegt Siggi. ,,Zo krijg je de vetten en de antistoffen uit je lichaam. Soms is het zwaar, maar omdat we hier met zoveel wedstrijdjongens zitten, peppen we elkaar op.’’

Het paradoxale aan bodybuilding is dat de atleet verzwakt naar de wedstrijd gaat, op het uiterste van zijn reserves. Alle vet is weg, de mannen worden prikkelbaar en vatbaarder voor ziektes. ,,Wij gebruiken gewichten niet zozeer om kracht op te bouwen of grote massa’s te kunnen heffen zoals een gewichtheffer’’, zegt Frank. ,,Als je op het podium staat, ben je echt kapot. Door te trainen met halters pompen we de spieren op. Ook net voor een optreden doen we dat.’’ Dat de mannen in het wedstrijdseizoen toch algauw tien kilo minder wegen, heeft zo zijn gevolgen, zegt Frank. ,,Sommige broeken kan ik alleen off-season aan en omgekeerd. Het

scheelt algauw twee gaatjes in de broeksriem, maar dan weet je dat je goed bezig bent.’’

Of hij ijdel is? ,,Ik wil er toch goed uitzien. Ik wil off-season ook een geblokte buik. Mijn vriendin is kapster en zij helpt me voor de wedstrijd met mijn haar. Ja, make-up komt er ook bij kijken: als je zo’n bruin lijf hebt, mag er geen witte kop op staan, dat ziet er niet uit.’’ Het is overigens niet zo dat bodybuilders voor een wedstrijd uren doorbrengen op de zonnebank. Het bijna onwerkelijke bruin van de ingeoliede krachtpatsers komt uit een potje: Dreamtan. ,,Nee, het is geen bruinen zonder zon’’, vertelt Siggi. ,,Het is meteen pàf de kleur die je nodig hebt. En het gaat er ook grotendeels af bij het douchen. Met de zonnebank word je gewoon niet bruin genoeg, ik kan het weten want ik heb eens helemaal zonnebankbruin onder de spots gestaan tijdens een wedstrijd en ik leek nog wit. Hoe bruiner je bent, hoe beter je de spieren ziet.’’

De spiegel is een belangrijk instrument voor de bodybuilder.

Voor en naast de banken met halters en overal in het bodybuildhok van Siggi’s fitnesscentrum hangen manshoge spiegels aan de muur. Frank: ,,Na elke training, als de spieren vol zitten, zoals wij zeggen, sta ik voor de spiegel en zie ik hoe ik vooruit ben gegaan. Alles moet kloppen: je krijgt tijdens een wedstrijd punten voor de perfecte symmetrie.’’ Siggi vult aan: ,,Soms komen er hier mannen binnen die alleen een trainingsschema voor hun bovenlichaam willen. Dat weiger ik. Dan gaan ze over een paar jaar zwemmen met een perfect bovenlichaam en moeten ze een lange short aan vanwege hun magere benen. En wie zouden ze dat dan kwalijk nemen? Het is hier het hele pakket of niets.’’

Die ultieme lichamen, het kan niet anders of daar komen groupies op af. ,,Dat valt wel mee’’, zegt Siggi nuchter. ,,Toch zeker tijdens wedstrijden. Op beurzen maak je wel vaker mee dat er vrouwen zijn die iets van je willen. In Amerika is het iets extremer. Daar zijn het dikwijls gay mannen die op ons kicken. Ze laten ons met rust, hoor, ze willen gewoon foto’s nemen. Via mijn site krijg ik ook heel wat mails van gays die foto’s willen maken of een dagje willen gaan shoppen.’’ (lacht) Ook Frank wordt vaak voor fotosessies gevraagd en daar zegt hij niet per definitie nee tegen. ,,Het moet wel een beetje professioneel zijn en ik wil ook weten waarin de foto’s terechtkomen.’’ Frank vliegt zelfs geregeld naar de States voor fotoshoots die tot 1.000 dollar kunnen opbrengen. Zowel Frank als Siggi heeft al meegespeeld in reclamespots en Siggi in sketches op tv, maar filmambities hebben ze niet, ondanks hun bewondering voor Sylvester Stallone en Arnold Schwarzenegger. Naaktfoto’s hebben ze nog niet in hun portfolio, maar Frank sluit het niet uit ,,als ze er tenminste een extreem bedrag voor bieden en als het niet

Frank Cuppens (vooraan) en Siggi Segers.

vulgair wordt gebracht’’. Vallen bodybuilders zelf op bodybuildsters? Frank en Siggi alvast niet. ,,Pas op, ik heb veel respect voor wat zij met hun lichaam doen, maar ik val er niet op. Ik val eerder op fitnessvrouwtjes’’, zegt Siggi.

IN DE States moeten Siggi en Frank tegen veel minder vooroordelen opboksen, vinden ze. Ze worden er met respect behandeld en niet per definitie als freaks gezien. ,,Misschien komt dat omdat alles er groter is’’, zegt Frank lachend.

Bodybuilding is geboren in de States, waar het zich in de jaren twintig van de vorige eeuw losmaakte van het gewichtheffen en uitgroeide tot een aparte discipline. Muscle beach, het strand van Santa Monica, Californië, waar in openlucht aan gewichtheffen werd gedaan, groeide uit tot een legendarische plek. Plaatselijke sterren als Joe Gold, later de oprichter van de wereldberoemde Gold’s Gym, begonnen meer en meer de nadruk te leggen op de esthetische ontwikkeling van alle spiergroepen, in tegenstelling tot de brute explosieve kracht die gewichtheffen vereist.

Diezelfde Joe Gold werd de leermeester van de Vlaamse

Ferdy, die op zijn beurt de leermeester werd van Siggi en tot op vandaag hem en talloze andere topsporters van legale voedingssupplementen voorziet onder de merknaam Performance. ,,Het belangrijkste is dat je weet dat wat er op het label staat, ook in de pot zit’’, zegt Siggi. ,,Daar ziet de eetwareninspectie op toe.’’ De supplementen zorgen vooral voor een extra toevoer aan koolhydraten, proteïnen, eiwitten en vitaminen, en soms zijn ze verrijkt met creatine en glutamine. Creatine heet een wondermiddel te zijn dat het prestatie- en zelfs het denkvermogen stimuleert. Daar moeten Frank en Siggi hard om lachen. ,,Zien wij er dan zo slim uit?

Er bestaan geen wondermiddelen, geen trillende elektroden of machines waar je zonder moeite spieren van krijgt. Dat zijn fabeltjes. Alleen door te trainen krijg je spieren. Het is trouwens een misvatting dat als je stopt met trainen, je spieren in vet worden omgezet. Spieren en vet zijn twee totaal andere dingen’’, legt Siggi uit.

Een heikel punt is het gebruik van anabole steroïden, kunstmatige en illegale spierversterkers. Volgens de meeste specialisten is de spiermassa die een bodybuilder tegenwoordig heeft, vrijwel onmogelijk op te bouwen zonder anabolica.

Kunnen Siggi en Frank met de hand op het hart zweren dat ze nooit anabolica hebben geslikt? Siggi opteert voor een diplomatisch antwoord: ,,Ik ben nog nooit positief bevonden. Verboden middelen worden in alle sporten gebruikt, zelfs dartsspelers gebruiken iets om zich beter te kunnen concentreren.’’ Frank formuleert het als volgt: ,,De meeste mensen willen in wondermiddelen geloven. Ze bekijken je en je bent meteen geklasseerd als steroïdengebruiker. Wat ze niet zien, is hoe ik al mijn maaltijden bereid, hoe ik zes keer per dag eet en hoe ik train. Dat is wat telt.’’ Siggi: ,,Er is nog niet één pil uitgevonden waardoor je verandert in een bodybuilder en die zal er ook nooit komen. Je moet ervoor werken. En als je er gezond wilt uitzien, moet je ook gezond leven. Vergeet niet dat er ook een leven is na de sport.

Anabolen zijn eigenlijk medicijnen voor bedlegerige mensen, ze dienen om de spiermassa te behouden. Als je ze als gezonde mens slikt, neemt je spiermassa extra toe, maar niet zonder dat je ervoor werkt. Een ander voordeel van anabolen is dat je sneller herstelt van de zware trainingen. Weet je, een echte bodybuilder overdrijft niet. Het is misschien stom dat ik het zeg maar de jongens die overdrijven, zijn de portiers en de feesters. Zij willen resultaat zonder er iets voor te doen en zij bezorgen ons een slechte naam.’’

Z

www.siggisegers.com, www.frankcuppens.com

,,Verstandig dopinggebruik bestaat niet’’ Willem Koert is een Nederlandse freelance journalist die gespecialiseerd is in ergogene middelen: alles wat gewone mensen tot supermensen kan maken.

Voor hem zijn er grenzen aan de maakbaarheid van sporterslijven. Meer nog: binnen afzienbare tijd zullen sporters én publiek dat beseffen en komt er een heel nieuw soort sport. ,,Onder bodybuilders is het middelengebruik algemeen verspreid. Je kunt zonder steroïden geen lijven kweken zoals ze er tegenwoordig uitzien. Een paar jaar geleden hoorde ik nog wel eens van vrouwen dat ze het zonder middelen deden, maar dat zijn uitzonderingen.’’

Het is trouwens onterecht om alleen maar bodybuilding te viseren, vindt Willem Koert. ,,Als mensen over middelengebruik praten, is dat nog te vaak op een toon alsof de sport ooit een tijd van paradijselijke onschuld kende, een maagdelijkheid die nu is bezoedeld. Dat

beeld is pertinent onwaar. Van de oude Grieken weet ik het niet, maar tijdens de eerste moderne Olympische Spelen werd er fors gebruikt: strychnine, heroïne, cocaïne, daar werden die sporters mee volgepropt. En dat stond in die tijd (1910-1920) ook gewoon in de krant. Er werd geëxperimenteerd met brandewijn, zelfs met nitroglycerine. Spieropbouwende middelen had je in die tijd nog niet, maar wel stimulerende middelen en middelen om vet te verbranden. Middelengebruik is er altijd geweest, je kunt het hoogstens reguleren of verminderen, maar uitbannen is tot mislukken gedoemd.’’

Koert vindt daarom nog niet dat we met zijn allen op een zogezegd verstandige manier met spierversterkende, levensverlengende, prestatieverhogende en pijnverlagende middelen moeten leren omgaan. Integendeel zelfs. ,,Ik denk dat we ons moeten afvragen of het wel zo

verstandig is om zo extreem aan sport te doen. Of het wel verstandig is om zo’n perfect lichaam te willen hebben. De geschiedenis leert ons dat doping steeds extremer wordt. Volgens mij wordt het op een gegeven moment zo erg dat alle sporten – niet alleen bodybuilding, maar ook wielrennen en hardlopen – een freakshow worden en dat het publiek afhaakt.’’

Maar hoe ziet de toekomst van de sport er dan uit volgens Koert? ,,Ken je Robowars? Mensen bouwen robotjes en die gaan elkaar te lijf met bijltjes en cirkelzaagjes. Dat wordt de sport van de toekomst. Nu zijn het nog nerds, gefascineerd door de technologie, die daarmee bezig zijn, maar ik ben bang dat je daar de toekomst van de sport ziet. Niet met robotjes dan, maar met gemuteerde monstermensen. En dan kunnen normale mensen weer gewoon een balletje trappen voor hun plezier.’’ ,,Weet je’’, zegt Willem Koert. ,,Je kunt

niet ontkennen dat doping werkt. Zoals je helaas ook niet kunt ontkennen dat hoe beter iets werkt, hoe meer bijwerkingen het heeft. Je mag niet te optimistisch zijn: verstandig gebruik van doping bestaat niet. Dertig jaar geleden waren er dokters die je staalhard vertelden dat je met allerlei middelen oud kunt worden, maar dat blijkt telkens weer een illusie.’’

En creatine dan? Je wordt er niet alleen sterk, maar ook slim van. En als je te veel gebruikt, verlaat de creatine het lichaam gewoon met de urine. ,,Volgens een studie van een paar jaar geleden zou gebruik kunnen leiden tot suikerziekte, en die gegevens zijn nog altijd niet ontkracht’’, zegt Willem Koert. ,,Ik denk dat alles wat werkt ook bijwerkingen heeft. Er zit altijd een keerzijde aan de medaille.

There is no such thing as a free lunch.’’

www.ergogenics.org

DSM M A G A Z I N E 15 mei 2004

25