Kerst Echo 2010

Echo

s i s i h t o S ? s a m t s i r h C

van de redactie

So this is Christmas?

Winkelstraten vol prachtige lichtjes, etalages versierd met vrolijke kerstmannetjes, nepsneeuw en onvermoeibare huppelende rendiertjes met arrensleeën. Je kent het wel. Tenzij je een lange diepe winterslaap houdt, kan Kerst je niet ontgaan.

Je hoeft maar even een boodschap te doen, de radio aan te zetten of het logo van zoekmachine Google te zien om te weten dat het Kerstfeest weer aanstaande is.

Voor sommigen is Kerst een tijd van oprechte gezelligheid of een mooie aanleiding om het huis wat extra aan te kleden. Fijn zingen over ‘vrede op aarde’, lekker eten met familie of vrienden en een weekje vrijaf van school of werk. So this is Christmas?

Wij vroegen ons af of dit nu het hele verhaal van Kerst is. Waar ging het ook al weer over?

Was het iets met kerstbomen, kaarsen of een stal? En had Jezus er ook niet iets mee te maken?

In deze Echo hebben we de belangrijkste teksten uit de Bijbel over Kerst op een rij gezet. Volg bijvoorbeeld de reis van Jozef en Maria. Of lees het verhaal van de herders en de wijzen. Bij elk van deze elementen Colofon : Uitgave van IZB – voor zending in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland. ISSN 0012-9119 Redactie en administratie: Joh. v. Oldenbarneveltlaan 10, 3818 HB Amersfoort, tel. 033-4611949, e-mail: echo@izb.nl Abonnementen: Abonnementsprijs e 10,00 per jaar bij vooruitbetaling.

Reacties: Voor reacties op de inhoud van dit blad kunt u zich wenden tot de bezorger of de redactie.

Redactie: ds. L.C. Buijs, E. de Graaf-Klok, K. van Noppen, J.J. Timmer, J.W. v.d. Vegte, mw. J. de Waard.

Fotograaf: Norbert Bosman (p.8) en Jaco Klamer (voorkant, p.2, 4,6 en 10) Echo 08-2010 Echo - Kerst 2010

uit de echte kerstgeschiedenis geven we opmerkelijke, nuttige of gewoon leuke achtergrondinformatie. Handig om gelezen te hebben, als je met Kerst naar de kerk gaat.

Het blijft een wonderlijke geschiedenis. Er gebeurde zoiets bijzonders en eigenlijk had niemand het echt in de gaten, behalve dan misschien Maria, de herders en een paar buitenlanders. Christenen geloven dat met Kerst de wereldgeschiedenis een radicale wending gekregen heeft. Met de geboorte van Jezus kwam God zelf naar ons toe. So this is Christmas!

De redactie wenst je een gezegend Kerstfeest.

Echo

Uit de Bijbel

Aankondiging van de geboorte van Jezus Het leven van Jezus Het leven van Jezus is vier keer beschreven in de Bijbel. Door Matteus, Markus, Lukas en Johannes. Hier lees je de de aankondiging van de geboorte van Jezus in de versie van Lukas. Verderop vind je een fragment uit de weergave van Matteus. Je ziet dat elke schrijver andere accenten legt.

In de zesde maand

In de zesde maand zond God de engel Gabriël naar

Uitgehuwelijkt meisje

Vanaf welk moment geteld? Wellicht dat de schrijver refereert aan de inmiddels zes maanden zwangere Elisabet. Elisabet was familie van Maria. We komen beiden later nog tegen in het verhaal.

de stad Nazaret in Galilea, naar een meisje dat was

Op je twaalfde werd je in de cultuur van die dagen als volwassene (en dus huwbaar) beschouwd. Mensen werden indertijd niet veel ouder dan veertig jaar, het leven was kort.

En uithuwelijken? Ja, zo ging dat in die tijd. Het komt nog steeds voor, waar ook ter wereld. Niet echt romantisch en soms zelfs heel nadelig voor de vrouw… Zo niet voor Maria.

D av i d

afstammeling van David. Het meisje heette Maria.

Gabriël ging haar huis binnen en zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en

David was de belangrijkste koning uit de geschiedenis van Israël. Als de schrijver daarover begint, dromen de lezers van glorierijke voorbije tijden. Je kunt daarover lezen in het eerste deel van de Bijbel. Zou die goede oude tijd weerkeren? Zouden de Romeinen (die Israel toentertijd bezet hielden) verjaagd worden?

vroeg zich af wat die begroeting te betekenen

N a m e n va n J ez u s

koning zijn over het volk van Jakob, en aan zijn

What’s in a name? Heel veel! Jezus betekent: God redt zijn volk. Jezus krijgt in de Bijbel meerdere namen.

Hier staat er gelijk nog één: Zoon van de Allerhoogste. De Allerhoogste is God, dus eigenlijk zoon van God. Ooit werd dat gezegd van de allereerste mens – Adam. En nu van dit kind. Het lijkt erop dat God weer opnieuw begint.

J e z u s a l s ko n i n g

Jezus moet het rijk van Israël herstellen. Hoe is dat bedoeld?

Politiek of met geweld? Sommigen dachten toen van wel. Anderen zagen het meer spiritueel. Aan Jezus’ koningschap zal geen einde komen, staat er. Dat betekent zoiets als: het zal eens en voorgoed weer worden zoals God het bedoeld had. Daar zien we niets van terug, vandaag de dag… Tenminste, zo lijkt het wel.

Echo - Kerst 2010

uitgehuwelijkt aan een man die Jozef heette, een

had. Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken.

Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal Hem de troon van zijn vader David geven. Tot in eeuwigheid zal Hij koningschap zal geen einde komen.’

Maria vroeg aan de engel: ‘Hoe zal dat gebeuren? Ik heb immers nog nooit gemeenschap met een man gehad.’ De engel antwoordde: ‘De Heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind dat geboren wordt, heilig worden genoemd en Zoon van God. Luister, ook je familielid Elisabet is zwanger van een zoon, ondanks haar hoge leeftijd.

Ze is nu, ook al hield men haar voor onvruchtbaar, in de zesde maand van haar zwangerschap, want voor God is niets onmogelijk.’ Maria zei: ‘De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd.’ Daarna liet de engel haar weer alleen.

Lukas 1: 26-38

Ontmoeting met de engel Gabriël

Dat is bepaald niet alledaags.

Iemand uit een andere dimensie!

Onheilspellend. Maar de engel stelt haar gerust: God heeft het goed met je voor.

Z wa n g e r va n d e H e i l i g e Geest

Maria vraagt zich af hoe ze een kind kan krijgen, aangezien ze nog nooit gemeenschap met een man heeft gehad. Daar heeft ze een punt. Ze werd geacht als maagd het huwelijk in te gaan.

Zou Jozef de vader worden? Moest er eerst getrouwd worden?

De engel zegt dat er geen man van vlees en bloed aan te pas zal komen. Biologisch onmogelijk! We hebben het hier wel over God… De Heilige Geest: dat betekent zoveel als ‘God onstoffelijk’. Er wordt hier van een regelrecht wonder gesproken. Nog eens legt de schrijver er de nadruk op: Jezus zal ‘Zoon van God’ genoemd worden. Jezus is weldegelijk van goddelijke komaf.

De verwachtingen zijn hoog gespannen.

Echo

Uit de Bijbel “De volgelingen van Jezus geloven dat Hij de beloofde gezalfde was. Jezus betekent ‘God redt zijn volk’”

Geef Hem de naam Jezus Christus

De afkomst van Jezus Christus was als volgt. Toen

Christus betekent in het Grieks (de taal waarin dit deel van de Bijbel is opgeschreven) ‘gezalfde’.

Iemand die een bijzondere taak kreeg opgedragen, werd met olie gesprenkeld. Dat staat symbool voor (de kracht van) God, die je helpt om je missie te laten slagen. De volgelingen van Jezus geloven dat Hij de beloofde gezalfde was. Jezus betekent ‘God redt zijn volk’. Dat werd van Jezus verwacht, daarom was Hij gezalfd.

zijn moeder Maria al was uitgehuwelijkt aan Jozef maar nog niet bij hem woonde, bleek ze zwanger te zijn door de Heilige Geest. Haar man Jozef, die een rechtschapen mens was, wilde haar niet in opspraak brengen en dacht erover haar in het geheim te verstoten. Toen hij dit overwoog,

In plaats van zich beledigd en verongelijkt te voelen, stelt hij niet zijn eigen, maar Maria’s belang voorop. Wel heel nobel! Als Jozef op zijn strepen was gaan staan, zag het er slecht voor haar uit.

Ongehuwd zwanger was een enorme schande voor haar en haar familie.

Haar vader zou haar vernederen en verstoten en Jozef genoegdoening moeten geven. Hij denkt erover om Maria te verstoten, dan kon de vraag naar de schuldige nog in het midden blijven. Dat zou Jozefs eer en goede naam ook aantasten, maar dat had hij er voor over.

Het is misschien moeilijk te geloven, maar God zélf is de vader van dit kind. Jozef geloofde het ook niet, hij dacht dat Maria een ander had.

verscheen hem in een droom een engel van de Heer. De engel zei: ‘Jozef, zoon van David, wees niet bang je vrouw Maria bij je te nemen, want het kind dat ze draagt is verwekt door de Heilige Geest. Ze zal een zoon baren. Geef hem de naam

Jozef

Heilige Geest

Jezus, want Hij zal zijn volk bevrijden van hun zonden.’ Dit alles is gebeurd opdat in vervulling zou gaan wat bij monde van de profeet door de Heer is gezegd: ‘De maagd zal zwanger zijn en een zoon baren, en men zal hem de naam Immanuel geven,’ wat in onze taal betekent ‘God met ons’.

B ev r i j d e n va n z o n d e n

Jezus komt zijn volk bevrijden van hun zonden. Dus niet van de Romeinen? Geen politieke bevrijding? Het één hangt wel een beetje met het ander samen. Als het volk doet wat God wil, zal het daar de vruchten van plukken.

Oorlog en tegenspoed volgden altijd op ongehoorzaamheid; bevrijding volgde altijd op inkeer en berouw/spijtbetuiging en het voornemen het goede te doen.

Jozef werd wakker en deed wat de engel van de Heer hem had opgedragen: hij nam haar bij zich als zijn vrouw, maar hij had geen gemeenschap met haar voordat ze haar zoon gebaard had. En hij gaf hem de naam Jezus.

Matteus 1: 18-25

‘God met ons’

Jezus was niet zomaar iemand, Hij was van goddelijke komaf.

Eén van zijn volgelingen zal dat ook schrijven: ‘Wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.’

Profeet

De grote profeet Jesaja had dit al eeuwen eerder gezegd.

Echo - Kerst 2010

Echo

Uit de Bijbel

Maria en Elisabet Zacharias

Kort daarop reisde Maria in grote haast naar het

Zacharias is de man van Elisabet (de tante van Maria). Hij is een oude priester zonder kinderen. Als priester word je eens in de zoveel tijd aangewezen om een week lang dienst te doen in de tempel in Jeruzalem. En een heel enkele keer ben je aan de beurt om de tempel binnen te gaan voor het offer op het reukwerkaltaar. Toen Zacharias dat kort hiervoor mocht doen, verscheen daar de engel Gabriël met een bijzondere boodschap: Zacharias zou toch nog een zoon krijgen. Eigenlijk onmogelijk op hun leeftijd! Maar nu is Elisabet toch zwanger.

bergland, naar een stad in Juda, waar ze het huis

Zijn minste dienares

Het loflied werkt met tegenpolen: belangrijke en onbelangrijke mensen. De kern is dat God omziet naar wat nederig is en klein. God is een helper voor wie het zelf niet redt. Mensen die op aarde niet ‘gezien’ worden, worden door God wél opgemerkt. God komt op voor de onderliggende partij, voor degene die zwak is en zijn recht niet kan halen.

D e k ra c h t va n z i j n a r m

Symbolisch wordt er gesproken over Gods macht. Er zijn mensen die denken dat zij zelf aan de touwtjes trekken. In deze lofzang gaat het om onrechtvaardige machthebbers waaraan zoveel machteloze mensen zijn overgeleverd. God grijpt soms nadrukkelijk in. Dan kunnen de rollen radicaal worden omgedraaid.

Misschien nog niet altijd hier en nu, maar wel in Gods toekomst.

van Zacharias binnenging en Elisabet begroette.

Toen Elisabet de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot; ze werd vervuld van de Heilige Geest en riep luid: ‘De meest gezegende ben je van alle vrouwen, en gezegend is de vrucht van je schoot! Wie ben ik dat de moeder van mijn Heer naar mij toe komt? Toen ik je groet hoorde, sprong het kind van vreugde op in mijn schoot.

Gelukkig is zij die geloofd heeft dat de woorden van de Heer in vervulling zullen gaan.’

L i e d va n M a r i a

Maria zei: ‘Mijn ziel prijst en looft de Heer, mijn hart juicht om God, mijn redder: Hij heeft oog gehad voor mij, zijn minste dienares.

Alle geslachten zullen mij voortaan gelukkig prijzen, ja, grote dingen heeft de Machtige voor mij gedaan, heilig is zijn naam.

Barmhartig is Hij, van geslacht op geslacht, voor al wie Hem vereert.

Hij toont zijn macht en de kracht van zijn arm

Maria zingt een lied van blijdschap. Het lied begint in het Latijn met het woord Magnificat.

Vele componisten zijn hierdoor geïnspireerd.

Het lied zit vol met verwijzingen naar het Oude Testament (het eerste deel van de Bijbel). Een ouder lied over een ander bijzonder kind vormt de basis van haar lied (zie daarvoor het eerste boek van Samuel).

en drijft uiteen wie zich verheven wanen,

Barmhartig

heersers stoot Hij van hun troon

‘God is barmhartig voor al wie Hem vereert’. De Bijbel staat vol met beloften van God over zijn hulp aan mensen die het nodig hebben. God heeft een hart dat geraakt kan worden. Hij is ‘barmhartig’. Vaak merken mensen die in God geloven dat op in hun leven. Het leven kan soms heel moeilijk zijn, maar toch geeft het ze steun te weten dat God erbij is.

en wie gering is geeft Hij aanzien.

Wie honger heeft overlaadt Hij met gaven, maar rijken stuurt Hij weg met lege handen.

Hij trekt zich het lot aan van Israël, zijn dienaar, zoals hij aan onze voorouders heeft beloofd: Hij herinnert zich zijn barmhartigheid jegens Abraham en zijn nageslacht, tot in eeuwigheid.’

Maria bleef ongeveer drie maanden bij haar, en ging toen terug naar huis.

Lukas 1: 39-56

Echo - Kerst 2010

Echo

Uit de Bijbel

Uit de Bijbel

“Dat zie je trouwens vaker in de Bijbel: degenen van wie je het niet één-twee-drie zou verwachten, heeft God op het oog.”

De geboorte van Jezus T i j d s t i p va n J ez u s ’ geboorte

De schrijver van dit gedeelte hecht eraan om precies te vermelden wanneer de geboorte van Jezus zich afspeelde. Het was tijdens de dictatuur van keizer Augustus, die sinds het jaar 31 voor Christus aan de macht was. De volkstelling die hij hield, was nodig in verband met het innen van belastingen.

In die tijd kondigde keizer Augustus een decreet

De herders

Niet ver daarvandaan brachten herders de nacht

af dat alle inwoners van het rijk zich moesten

Daar zijn ze: ‘De herdertjes lagen bij nachte…’ Een vrolijk kerstlied over ruwe kerels, die je niet snel met ‘herdertjes’ zou omschrijven.

De herders waren in die tijd geen geziene beroepsgroep; ze leefden aan de rand van de samenleving, telden niet echt mee. Maar uitgerekend deze mensen worden als eersten op de hoogte gebracht van Jezus’ geboorte.

Dat zie je trouwens vaker in de Bijbel: degenen van wie je het niet één-twee-drie zou verwachten, heeft God op het oog.

door in het veld, ze hielden de wacht bij hun kudde.

laten inschrijven. Deze eerste volkstelling vond plaats tijdens het bewind van Quirinius over Syrië.

Iedereen ging op weg om zich te laten inschrijven, ieder naar de plaats waar hij vandaan kwam. Jozef ging van de stad Nazaret in Galilea naar Judea, naar de stad van David die Betlehem heet, aangezien hij van David afstamde, om zich te laten inschrijven samen met Maria, zijn aanstaande vrouw, die

Inschrijving

zwanger was. Terwijl ze daar waren, brak de dag

Bij zo’n inschrijving was het noodzakelijk dat iedere inwoner zich meldde in de plaats waar zijn voorouders vandaan kwamen.

Dat betekende voor sommigen een lange reis. Jozef ging op reis van Nazaret naar Betlehem, de stad waar zijn voorvader David had gewoond voordat hij koning werd.

De afstand Nazaret – Betlehem kostte ettelijke dagen reizen.

Zeker met de hoogzwangere Maria.

van haar bevalling aan, en ze bracht een zoon ter

De geboorte

Het valt op dat het verhaal heel sober wordt verteld. Een voederbak doet dienst als wieg.

In de loop van de geschiedenis zijn er allerlei wonderlijke details toegevoegd aan het verhaal over Jezus’ geboorte. Zo staat er bijvoorbeeld niets over de aanwezigheid van een os en een ezel. Die vind je vaak wel in kerstliedjes, in kinderbijbels of op schilderijen van de geboorte van Jezus. Ze zijn ontsproten aan de fantasie van dichters, vertellers en kunstenaars.

De herders

wereld, haar eerstgeborene. Ze wikkelde hem in een doek en legde hem in een voederbak, omdat er voor hen geen plaats was in het nachtverblijf van de stad.

Lukas 2: 1-7

St a d va n D av i d

Hier staat voor de tweede keer de aanduiding: de stad van David, Betlehem. In het bekende kerstlied ‘Stille nacht’ komt een regeltje voor: ‘Davids Zoon, lang verwacht…’ Onder het joodse volk leefde een sterke verwachting dat er ooit een keer een messias, een leider zou komen, die vrede en welzijn zou bewerkstelligen.

In andere vertalingen staat: Hij is Christus, de Heer. Ook dat woord duidt erop dat Hij de Verlosser is.

Al zou zich dat op een heel andere manier voltrekken dan mensen verwachtten.

Opeens stond er een engel van de Heer bij hen en werden ze omgeven door het stralende licht van de Heer, zodat ze hevig schrokken. De engel zei tegen hen: ‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen, dat het hele volk met grote vreugde zal vervullen: vandaag is in de stad van David jullie redder geboren. Hij is de messias, de Heer. Dit zal voor jullie het teken zijn: jullie zullen een pasgeboren kind vinden dat in een doek gewikkeld in een voederbak ligt.’ En plotseling voegde zich bij de engel een groot hemels leger dat God prees met de woorden:

In de joodse traditie is het een goed gebruik om jongetjes op de achtste dag te besnijden en hun een naam te geven. Al was veel eerder al bekend hoe Hij moest heten, namelijk: Jezus, zoals de engel tegen Maria had gezegd.

‘Wees niet bang’. In de Bijbel staan meer verhalen over engelen, boodschappers van God, die aan mensen verschijnen. Telkens zijn dit hun eerste woorden: ‘Wees niet bang’. Ga maar na, als je plotseling oog in oog staat met het overweldigende hemelse licht van God…

‘Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op

I n e e n d o e k g ew i k ke l d

aarde voor alle mensen die Hij liefheeft.’

Daaraan kunnen ze het kind herkennen: het ligt, zoals gebruikelijk bij pasgeborenen, in een doek gewikkeld. Het is eigenlijk een heel alledaags gebeuren. Op het eerste gezicht zou je niet denken dat hier de Redder van de wereld ligt…

Toen de engelen waren teruggegaan naar de hemel, zeiden de herders tegen elkaar: ‘Laten we naar Betlehem gaan om met eigen ogen te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons bekend heeft gemaakt.’ Ze gingen meteen op weg, en troffen Maria aan en Jozef en het kind dat in de voederbak lag. Toen ze het kind zagen, vertelden ze wat hun

Hemels leger

over dat kind was gezegd. Allen die het hoorden

Een groot hemels leger – denk hier niet meteen aan marcherende soldaten enzo.

Eerder aan een enorm koor, met ontelbaar veel zangers. ‘Gloria in excelsis Deo’, zingen ze, ere zij God in de hoogste hemel.

In allerlei varianten is dit lied sindsdien gezongen. God wordt geprezen, nu zijn Zoon is geboren.

Hij heeft ‘in de mensen een welbehagen’, zoals het in de wat ouderwetse taal van een kerstlied staat.

stonden verbaasd over wat de herders tegen hen zeiden, maar Maria bewaarde al deze woorden in

Besnijden

‘ We e s n i e t b a n g ’

haar hart en bleef erover nadenken. De herders gingen terug, terwijl ze God loofden en prezen om alles wat ze gehoord en gezien hadden, precies zoals het hun was gezegd.

Toen er acht dagen verstreken waren en Hij besneden zou worden, kreeg Hij de naam Jezus, die de engel had genoemd nog voordat Hij in de schoot van zijn moeder was ontvangen.

Lukas 2: 8-21

10 Echo - Kerst 2010

Echo 11

Uit de Bijbel

Wijzen uit het Oosten Magiërs

Magiërs – in eerdere vertalingen ook wel ‘wijzen’ of koningen genoemd.

Het gaat hier om astrologen, waarschijnlijk uit een land ten oosten van Judea, zoals bijvoorbeeld Perzië.

Wellicht leidde een bepaalde stand van de sterren hen naar Jeruzalem.

Toen Jezus geboren was in Betlehem in Judea,

Kort nadat zij op die manier de wijk genomen

tijdens de regering van Herodes, kwamen er

hadden, verscheen er aan Jozef in een droom een

magiërs uit het Oosten in Jeruzalem aan. Ze

engel van de Heer. Hij zei: ‘Sta op en vlucht met het

vroegen: ‘Waar is de pasgeboren koning van de

kind en zijn moeder naar Egypte. Blijf daar tot ik je

Joden? Wij hebben namelijk zijn ster zien opgaan

weer roep, want Herodes is naar het kind op zoek

en zijn gekomen om hem eer te bewijzen.’ Koning

en wil het ombrengen.’ Jozef stond op en week

Herodes schrok hevig toen hij dit hoorde, en heel Jeruzalem met hem. Hij riep alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk samen om aan hen

P r o f e t i e ove r J ez u s ’ geboorte

Al heel lang tevoren was door de profeet Micha aangekondigd dat de toekomstige leider van Israel in Betlehem geboren zou worden.

Betlehem had niet veel inwoners en dus niet veel invloed in Judea, maar zou groot worden door de leider die er geboren zou worden: Jezus.

We lezen hier een samenvatting van de woorden van Micha. De tekst waar naar verwezen wordt, staat in het Bijbelboek Micha: Uit jou, Betlehem in Efrata, te klein om tot Juda’s geslachten te behoren, uit jou komt iemand voort die voor mij over Israël zal heersen.

Zijn oorsprong ligt in lang vervlogen tijden, in de dagen van weleer. (…)

Hij zal aantreden en hen als een herder weiden, bekleed met de macht van de HEER, zijn God, met de majesteit van diens verheven naam.

Zij zullen veilig wonen, want hij zal heersen tot aan de einden der aarde, en hij brengt vrede.

(Micha 5:1-3)

12 Echo - Kerst 2010

te vragen waar de messias geboren zou worden.

‘In Betlehem in Judea,’ zeiden ze tegen hem, ‘want zo staat het geschreven bij de profeet: “En jij, Betlehem in het land van Juda, bent zeker niet de minste onder de leiders van Juda, want uit jou komt een leider voort die mijn volk Israël zal hoeden.”’

nog diezelfde nacht met het kind en zijn moeder

Herodes

Koning Herodes voelt zich uitermate bedreigd door deze ontwikkelingen.

Die konden leiden tot verlies van zijn eigen gezag: als de ‘werkelijke koning van de Joden’ nu is geboren, wat is dan nog de positie van Herodes die door de Romeinse autoriteiten is aangesteld als koning over Judea?

Daarop riep Herodes in het geheim de magiërs bij zich; hij wilde precies van hen weten wanneer de ster zichtbaar geworden was, en stuurde hen

uit naar Egypte. Daar bleef hij tot de dood van Herodes, en zo ging in vervulling wat bij monde ‘ U i t E g y p t e…’

Matteus wijst erop dat nog een andere profetie in vervulling gaat.

Nu van de profeet Hosea. Matteus ziet een parallel tussen Israel in slavernij in Egypte (een eerder verhaal uit de geschiedenis van het volk Israel) en het leven van Jezus.

Israel werd uit Egypte bevrijd en ook Jezus zal – zo lezen we verderop- uit Egypte terugkomen.

van de profeet door de Heer is gezegd: ‘Uit Egypte heb ik mijn zoon geroepen.’

Toen Herodes begreep dat hij door de magiërs misleid was, werd hij verschrikkelijk kwaad, en afgaande op het tijdstip dat hij van de magiërs had gehoord, gaf hij opdracht om in Betlehem en de wijde omgeving alle jongetjes van twee jaar en

Alle jongetjes gedood

jonger om te brengen.

Nogal bruut van Herodes. Hij was dan ook een zeer wrede koning: hij liet zelfs drie van zijn eigen zoons ombrengen. Volgens een Romeinse geschiedschrijver zei keizer Augustus ooit: ‘Men kan beter Herodes’ varken zijn dan zijn zoon’. Als iemand die geen varkensvlees at, liet hij zijn varkens namelijk in leven…

vervolgens naar Betlehem met de woorden: ‘Stel

Nadat Herodes gestorven was, verscheen er in een

een nauwkeurig onderzoek in naar het kind. Stuur

droom aan Jozef in Egypte een engel van de Heer.

mij bericht zodra u het gevonden hebt, zodat ook

De engel zei: ‘Sta op, ga met het kind en zijn moeder

ik erheen kan gaan om het eer te bewijzen.’ Nadat

naar Israël. Want zij die het kind om het leven

ze geluisterd hadden naar wat de koning hun

T i j d s t i p va n d e s t e r

opdroeg, gingen ze op weg, en nu ging de ster die

Het tijdstip was voor Herodes van belang om te bepalen hoe oud het kind was. Hij moest en zou het kind vinden.

ze hadden zien opgaan voor hen uit, totdat hij stil bleef staan boven de plaats waar het kind was.

Toen ze dat zagen, werden ze vervuld van diepe vreugde. Ze gingen het huis binnen en vonden het kind met Maria, zijn moeder. Ze wierpen zich neer om het eer te bewijzen. Daarna openden ze hun kistjes met kostbaarheden en boden het kind geschenken aan: goud en wierook en mirre. Nadat ze in een droom waren gewaarschuwd om niet naar Herodes terug te gaan, reisden ze via een andere route terug naar hun land.

D r i e m a g i ë r s?

Op grond van de drie geschenken is vaak gezegd dat het om drie magiërs ging. Ze hebben in de geschiedenis zelfs namen gekregen (Balthasar, Caspar en Melchior). Vaak wordt één van de magiërs ook met een donkere huidskleur afgebeeld. Maar deze details zijn in de tekst niet terug te vinden.

wilden brengen, zijn gestorven.’ Jozef stond op en Nazoreeër

Nu wordt niet specifiek naar één profeet verwezen, maar naar een algemenere uitdrukking die bij meerdere profeten in het Oude Testament naar voren komt. ‘Hij zal Nazoreeër genoemd worden’ – Als iemand ‘uit Nazaret’ kwam, had dat een negatieve connotatie (elders in de Bijbel staat zelfs: ‘Uit Nazaret? Kan daar iets goeds vandaan komen?’).

Zó wordt Jezus ook al afgeschilderd bij de profeten: - als iemand die vernederd en veracht zal worden. En dat dat inderdaad gebeurde, kunnen we lezen als we Jezus’ leven verder volgen in de beschrijvingen van Matteus of Lukas.

vertrok met het kind en zijn moeder naar Israël.

Maar toen hij daar hoorde dat Archelaüs zijn vader Herodes was opgevolgd als koning over Judea, durfde hij niet verder te reizen. Na aanwijzingen in een droom week hij uit naar Galilea. Hij ging wonen in de stad Nazaret, en zo ging in vervulling wat gezegd is door de profeten: ‘Hij zal Nazoreeër genoemd worden.’

Matteus 2: 1-16 en 19-23

echo 13

Tientallen keren heeft hij als predikant tijdens het Kerstfeest kerkdiensten geleid en gepreekt. En nog altijd raakt hij er niet over uitgepraat.

Ds. Dick van Keulen over de betekenis van de geboorte van Jezus.

Import-liefde

14 Echo - Kerst 2010

‘De mens zonder geloof ervaart een oneindige leeg-

mens wil maken. Hij wil ons weer op het spoor naar de

te’, zegt de bekende 17e-eeuwse wis- en natuurkun-

hemel zetten.

dige en filosoof Blaise Pascal. Daardoor mist die mens

Als een spookrijder gaat Jezus tegen de massa in. ‘Be-

het ware geluk. Op allerlei manieren proberen we dat

keer je!’ zegt Hij. Als je werkelijk geluk wil vinden,

zwarte gat in ons hart te vullen met alles wat ons om-

moet je je omdraaien, moet je je leven opnieuw op

ringt. Met rijkdom, aanzien, vrienden, een drukbezet

God oriënteren.

leven of ook: met drank, geld of verslaving. Onver-

Maar de mensen moeten Hem niet. Wie denkt-ie wel

zadigbaar hunkeren we naar echt geluk. Totdat we

dat Hij is? Hij beweert dat Hij uit de hemel komt, dat

ontdekken dat het gat God-vormig is, dat wil zeg-

God zijn Vader is…

gen: alleen God is in staat om het werkelijk te vullen.

Hij leek zo op zijn medemensen en was tegelijk zo an-

Dat is de diepste zin van het kerstfeest. God sollici-

ders. Hij bracht een eigenaardig soort liefde, een im-

teert naar ons hart.

port-liefde, die we hier op aarde niet kenden. Het is

Kerst. Wat zien we? Een kind in een vieze kribbe, in

liefde die geeft, de liefde van Jezus, die zichzelf weg-

een stal. Dat is gelijk al heel typerend voor de bete-

cijfert, opoffert. Zelfs als je hem doodt, blijft Hij nóg

kenis van het feest. De hele wereld is verworden tot

van je houden.

een beestenstal, sinds de eerste mensen liever naar de

Dat hebben ze uiteindelijk met Hem gedaan. Hij is uit-

leugens van de duivel luisterden dan naar God. Maar

gespuugd, verraden, gevangengenomen, vals beschul-

God laat het er niet bij zitten. Hij ontvouwt zijn red-

digd en gekruisigd. In de dood is hij doorgedrongen

dingsplan, om de wereld en de mensen terug te win-

tot achter de vijandelijke linies van de duivel. En Hij

nen. En dat doet Hij door de geboorte van dit kleine

heeft hem onttroond. Hij heeft de dood overwonnen,

kind: Jezus, Gods gedroomde mens. De mens zoals-ie

op de dag van Pasen. Om ons weer op het goede spoor

werkelijk bedoeld is.

te zetten. Naar de hemel.

De herders krijgen als eerste het geboortebericht.

Eén van de grote apostelen van de kerk, Paulus, schrijft

Mondeling. Ze worden naar de stal verwezen. ‘Wees

in het Nieuwe Testament: ik wil niets anders vertel-

niet bang’, zegt de engel, ‘want ik verkondig jul-

len dan over Jezus, de Gekruisigde. Bij een geschilderd

lie grote blijdschap, voor heel het volk’ - Israël, later

portret heb je soms dat de ogen je indringend aankij-

wordt dat uitgebreid naar de hele wereld. Geboren

ken, ongeacht vanuit welke hoek je kijkt. Eenzelfde er-

is de Heiland, dat wil zeggen: degene die alles weer

varing kun je opdoen bij het kruis van Jezus. Hij ziet je

‘heel’ zal maken, die ieder mens weer tot een pracht-

aan. En zijn ogen spreken boekdelen: Ik heb je lief.

echo 15

Al was Jezus duizend keer in een kribje geboren, maar niet in mijn hart, dan was Hij nog tevergeefs geboren.

Luther, kerkhervormer uit de 16e eeuw

Deze Echo is u aangeboden door: