ECHO no. 6

Sint-Martinuskerk, 1899-1974. Nu: appartementencomplex

“Oude gebouwen worden bewoond en gebruikt door vitale gemeenschappen.”

Colofon : Uitgave van IZB – voor zending in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland ISSN 0012-9119 Redactie en administratie: Joh. v. Oldenbarneveltlaan 10, 3818 HB Amersfoort, tel. 033-4611949, e-mail: echo@izb.nl Abonnementen: Abonnementsprijs e 10,00 per jaar bij vooruitbetaling.

Reacties: Voor reacties op de inhoud van dit blad kunt u zich wenden tot de bezorger of de redactie.

Redactie: Ds. L.C. Buijs, K. van Noppen, J.J. Timmer (eindredacteur), J.W. van de Vegte, mw. J. de Waard.

Vormgeving: Henk Dokter Creative Associates Foto’s: Christiaan Bruijn: pag. 2/3, 4/5, 6/7, 8/9, 10/11, 12 Jelle Timmer: 10/11 Johan Timmer: cover Ente Breed: 6/7 Onbekend: 10/11 Echo 06-2011

Nieuw gebruik, oud gebouw

Wij Nederlanders zijn trots en zuinig op onze monumenten. We koesteren de Dom in Utrecht, de Sint-Jan in Den Bosch, de Zaanse Schans, het Paleis op de Dam (onlangs in oude glorie hersteld).

We hebben prachtige forten langs de Nieuwe Hollandse Waterlinie… teveel om op te noemen. Soms worden de gebouwen nog steeds

gebruikt voor het doel waarvoor ze gebouwd zijn. Vaker krijgen ze een nieuwe bestemming. In deze ECHO vindt u portretten van oude gebouwen die op een ‘nieuwe’ manier gebruikt worden.

Ze worden bewoond en gebruikt door vitale gemeenschappen. Niet alleen voor hen zelf, maar voor de hele buurt of heel Nederland. Bij

2 Echo - Nieuw Gebruik - Oude Gebouw

het maken van dit nummer viel me de tegenstelling tussen het oude pand en de huidige gebruikers op. In de statige Lindenhorst (Driebergen) ontmoette ik bevlogen jonge mensen, die in heel Nederland actief zijn. In de van oorsprong Rooms-katholieke Sint Barbarakapel (Middelburg) huist nu een actieve protestantse

geloofsgemeenschap, die in de stad van zich laat horen. In gebouw Hebron (Amsterdam) loopt de hele buurt nu in en uit, vroeger alleen mensen van een bepaalde kerk. In De Spil (Giessenburg) geen druk boerenbedrijf meer, maar rust en stilte voor mensen die op zoek zijn naar zichzelf en naar God. Al zoekend en schrijvend kwamen

we er achter dat de IZB, die dit blad uitgeeft, ook een monumentaal pand ‘bewoont’. Een villa (eigenlijk twee) in het chique Bergkwartier in Amersfoort. Rond 1900 werd er ‘een villapark op den Berg’ gebouwd. De IZB is actief in heel Nederland en spant zich in om het Goede Nieuws van Jezus Christus aan iedereen in ons land bekend

te maken.

Ik hoop dat u met andere ogen naar onze ‘oude gebouwen’ kijkt en nieuwsgierig wordt naar het nieuwe gebruik!

Bij de foto: Johan Timmer is eindredacteur van ECHO

www.izb.nl Echo 3

De Spil, Giessenburg

‘De boerderij is van 1876. Ooit woonden hier twee families onder één dak. De boer en zijn gezin, en de knecht, met zijn vrouw en kinderen. Peursum was tot het begin van de vorige eeuw een rijk dorp, men zegt wel, het rijkste dorp van Zuid-Holland. De eigenaar van deze boerderij zat ook goed in de slappe was, je ziet dat nog aan de prachtige gebrandschilderde ramen, met voorstellingen uit het Oude en Nieuwe Testament.

‘Elders rust’ staat op de gevelsteen. Dat verwijst niet bepaald naar ons; op dit moment hebben we de oude boerderij namelijk in gebruik als retraitecentrum, een plek waar mensen een paar dagen langskomen om zich te bezinnen op geloofsen levensvragen. Vragen als: wie ben ik?

Welke rol speelt het geloof in mijn leven?

Hoe wordt dat zichtbaar in mijn gedrag? ’s Ochtends, ’s middags en ’s avonds zijn er gebedsmomenten, in de kapel, achter de boerderij.

Er komt hier een zeer gemêleerd publiek.

Vrolijk-orthodoxen, evangelischen, roomskatholieken en mensen die nauwelijks enige kerkelijke bagage hebben. Belangrijker dan hun achtergrond is hun bereidheid om te leren van het evangelie. God wil een liefdevolle relatie met je aangaan. Hij begint waar jij je bevindt.

Gastvrijheid staat bij ons hoog in het vaandel. In de Bijbel staat ergens dat sommige mensen daardoor ‘zonder het te weten engelen hebben ontvangen.’ Zo kijken we naar onze bezoekers. Ze zijn hier niet zomaar. We hopen dat het bezoek een markeringspunt is op hun levensweg.’

‘De Spil’ hebben we het huis genoemd.

Want de as, waar alles om draait, is Jezus Christus.’

Bij de foto: Victor van Heusden, initiatiefnemer van De Spil in Giessenburg

www.retraitecentrum.nl

“God wil een liefdevolle relatie met je aangaan. Hij begint waar jij je bevindt.”

4 Echo - Nieuw Gebruik - Oude Gebouw

Echo 5

Gasthuiskerk, Middelburg

“Als we geen oog zouden hebben voor de mensen om ons heen zouden we van het Evangelie niets begrepen hebben!”

Al in de 15e eeuw vonden mensen hier onderdak, aandacht en zorg als dat nodig was. De kapel, nu kerkgebouw van de Christelijke Gereformeerde Kerk van Middelburg, was onderdeel van het Gasthuis hier in de stad. Het was een kapel gewijd aan Sint Barbara. Nadat het zijn functie als gasthuis, zeg maar ziekenhuis, had verloren, is het voor verschillende doeleinden gebruikt: het gebouw is zelfs verhuurd aan Engelse kooplieden! Daarna kwam het in handen van de Hervormde Kerk, in 1789 werd het een Rooms-katholieke kerk… In 1936 kocht onze kerk het gebouw en sindsdien gebruiken wij het. Natuurlijk zijn er op zondag kerkdiensten waar iedereen welkom is. Maar op donderdag, marktdag, zijn we ook open. Voor het winkelend publiek, voor toeristen, voor bewoners, we willen hen gastvrij onthalen, een kopje koffie aanbieden, een gesprek, een luisterend oor, de rust en de stilte van dit eeuwenoude bedehuis. Mensen die zich aansluiten bij onze gemeente geven te kennen dat ze hier warmte, belangstelling en vriendschap aantreffen.

We zijn heel actief en bieden voor veel mensen een activiteit die hen aanspreekt, kijk maar op onze site: www.gasthuiskerk.nl. Dat willen we ook: we zijn er niet alleen voor onszelf en we gebruiken deze kerk ook niet alleen voor onszelf. We proberen er ook te zijn voor de ander. Door gastvrijheid, door betrokkenheid.

Waar dat vandaan komt? Uiteindelijk komt dat van God zelf, die zich Vader noemt en Zijn huis, de hemel, openstelt voor ieder die daar oprecht naar verlangt en naar op zoek gaat.

Dat is onze ‘drive’. Zo gebruiken we dit oude gebouw ook. We zijn een vitale en levendige geloofsgemeenschap en hebben het goed met elkaar. Maar als we geen oog zouden hebben voor de mensen om ons heen, die ons pad kruisen, die hier even op verhaal komen, dan zouden we van het Evangelie niets begrepen hebben! Welkom, als je in Middelburg bent!

Cees van der Voet begeleidt op de piano vaak de samenzang

www.gasthuiskerk.nl

6 Echo - Nieuw Gebruik - Oude Gebouw

Echo 7

“God ziet om naar mensen, ook in de Spaarndammerbuurt.”

Hebron, Amsterdam De Spaarndammerbuurt was de (verzuilde) samenleving van Nederland in het klein. De buurt ontstond aan het van de 19e eeuw.

De gebouwen zijn opgetrokken in de stijl van de Amsterdamse School. (http://tinyurl.com/4y44usu) Nooit eerder werd zoveel zorg besteed aan huisvesting van arbeiders! Je had hier een Gereformeerde straat, een Hervormde straat, een straat waar spoorwegarbeiders woonden.

Elke zuil had zijn eigen voorzieningen:

scholen, verenigingsgebouwen…

Hebron was het verenigingsgebouw van de Hervormde zuil. Hier kwamen de mensen bij elkaar door de week, knapen, meisjes, mannen, vrouwen, om te zingen, te handwerken, te luisteren naar een lezing… Het was het onderling cement. Maar door de ontkerkelijking en het wegtrekken van de oorspronkelijke bewoners is alles verdwenen.

Na een stilte van enkele tientallen

8 Echo - Nieuw Gebruik - Oude Gebouw

jaren is er nu een nieuwe gemeenschap die Hebron bevolkt.

Mensen uit deze buurt. Ze komen overal vandaan: Suriname, Azië, Noord-Afrika, en natuurlijk oorspronkelijke Amsterdammers.

Het is uniek, want alleen hier zijn ze echt samen een gemeenschap.

Het buurthuis verderop organiseert ook van alles, maar daar zijn de groepen toch gescheiden. Er blijven wel verschillen. Na een kerkdienst hier drinken de mensen koffie met

hun landgenoten, dat trekt toch.

Wel zie ik steeds meer dat mensen naar elkaar omkijken. Twee oudere mannen bleken bij een vrouw in het ziekenhuis op bezoek te gaan. Had ik nooit van ze gedacht. Een vrouw trekt op met een andere vrouw die borstkanker heeft. Mensen geven om elkaar.

Er gebeurt hier van alles: samenkomsten, open maaltijden, vrouwenochtenden, clubs

voor meiden en voor jongens, ouderenmiddagen, bijbelstudies. We stellen het gebouw ook beschikbaar voor de volksuniversiteit en de voedselbank. Sommige activiteiten hebben een christelijk karakter, andere niet. De bedoeling is dat iedereen zich hier thuis kan voelen, ongeacht je achtergrond. En dat is gelukt. Mensen komen hier graag, vinden een luisterend oor, een helpende hand en ontmoeten elkaar.

De Bron? Dat is het Evangelie.

God ziet om naar mensen, ook in de Spaarndammerbuurt. Hij wil dat mensen Hem leren kennen. En dat ze elkaar leren kennen, en naar elkaar omzien.

Bij de foto: Peter Smits is als evangelist al jaren verbonden aan Hebron

www.hebronline.nl

Echo 9

“We willen één ding: jongeren laten zien hoe groot Gods liefde is.”

De Lindenhorst, Driebergen Rond 1800 stond hier een boerderij met de naam De Lindenhorst. In 1864 kocht de Utrechtse advocaat Johannes Jacobus Metelerkamp deze en liet er een statige villa pal tegenaan bouwen. In de loop van de jaren is de villa uitgebreid en van een extra verdieping voorzien. Het is een villa, geen ‘buitengoed’, want er zijn geen tuinen of parken. De boerderij bleef namelijk nog lang in bedrijf.

In 1973 kwam De Lindenhorst te koop. Youth for Christ was op zoek naar een landelijk centrum, maar kon dit kostbare pand niet betalen. Een aantal gulle gevers met een warm hart voor jongeren maakten de aankoop toch mogelijk. Mevrouw Tine Rote-de Ruiter schonk het grootste deel van het aankoopbedrag.

Een statig landhuis in een bosrijke en rustige streek van het land. Gek eigenlijk, want Youth for Christ is jong, onrustig en beweeglijk. En we spannen ons in voor mensen in ‘pracht’wijken, in steden. Hun huisvesting is vaak slecht, er is weinig groen, helemaal geen rust. Veel jongeren leven een opgejaagd bestaan. De Lindenhorst is het zenuwcentrum, van waaruit door heel het land activiteiten worden voorbereid en gecoördineerd.

Je hebt vast wel gehoord van ‘the Mall’. In meer dan 20 steden verzorgt YfC jongerenwelzijnswerk. We stimuleren jongeren om hun eigenwaarde te ontdekken, hun talenten te ontwikkelen en bij te dragen aan de samenleving.

Daarnaast natuurlijk het Xnoizz Flevofestival! Elk jaar in augustus is het vier dagen lang groot feest voor de 10.000 bezoekers. Een keur aan christelijke bands treden op. Daarnaast zijn er tal van workshops.

Vanaf 1946, toen Youth for Christ in Nederland van start ging, willen we een ding: jongeren laten zien hoe groot Gods liefde is. Inmiddels weten heel veel jongeren wat we daarmee bedoelen.

Bij de foto: Martijn Vellekoop is Hoofd Communicatie & Werving bij Youth for Christ

www.yfc.nl www.yfc.nl/opstraat/themall.html www.flevofestival.nl

10 Echo - Nieuw Gebruik - Oude Gebouw

Echo 11

Bij de voorkant De Sint-Martinuskerk is een kerkgebouw in de zuidelijke binnenstad van Utrecht aan de Oudegracht. De kerk, opvolger van een schuilkerk, werd in neogotische stijl ontworpen door architect Alfred Tepe en gebouwd in 18991901. Na de buitengebruikstelling in 1974 wegens teruglopend kerkbezoek stond de kerk jarenlang leeg. Eind jaren ‘80 is de kerk verbouwd tot appartementen door architect Dolf de Maar.

Op het pleintje voor de kerk staat een ruiterstandbeeld van Sint-Maarten.

Op zaterdag 10 september en zondag 11 september zijn er (voor de 25e keer) Open Monumentendagen. Ook bij u in de buurt. Ga op zoek en loop eens binnen!

www.openmonumentendag.nl

Deze Echo is u aangeboden door :