SedatMurat.qxd
27.04.2007
14:46
Page 168
YETÝÞKÝN EÐÝTÝMÝ SEMPOZYUMU
Yerel yönetimlerin yetiþkin eðitimi ve beceri kazandýrmadaki rolleri ile emek piyasalarýndaki konumlarýnýn ele alýndýðý son bölümde de; yerel yönetimlerin yetiþkin eðitimi alanýndaki rolleri, yetiþkin eðitimine katýlma nedenleri ile beceri kazandýrma iþlevleri, istihdam saðlama görevleri ve yetiþkin eðitimi programlarýný tamamlayanlarýn istihdam sorunlarý ve çözümleri gibi konular üzerinde durulmuþtur.
I. GENEL OLARAK YETÝÞKÝN EÐÝTÝMÝ Eðitim, insan yetiþtirme faaliyetlerini ifade eder. Sistemin analizi için bu kavramla neyin kastedildiðini belirleme zorunluluðu söz konusudur. Eðitimin deðiþik tanýmlarý yapýlmaktadýr. Yüzlerce taným arasýnda farklýlýklar olmakla birlikte, tanýmlarýn ortak ve deðiþmez tek unsuru "insan"dýr.
"Bir cemiyette yetiþmiþ neslin, henüz yeni yetiþmeye baþlayan nesle fikirlerini ve hislerini vermesidir" þeklinde yapýlan taným ve aþaðýda verilen diðer tanýmlar bunun en belirgin örnekleridir. "Bireyin idraklerinde,
kavrayýþýnda, zihniyetinde, tutum ve deðerlerinde, kabiliyet ve maharetlerinde bir deðiþme ve geliþmedir". Baþka bir tanýmda eðitim, "Bilenin bilmeyene yaptýðý etkidir" þeklinde ifade edilmektedir. Diðer bir tanýmda ise, "Ýþletme içinde veya dýþýnda formel programlar yoluyla veya kendi kendine veya tecrübe kazanma yoluyla bir kiþinin bilgi, yetenek ve tecrübelerinde deðiþiklik yapma faaliyeti" olarak tanýmlanmaktadýr. Verilen tanýmlardan da anlaþýlabileceði gibi, eðitim ile kiþilerin özelliklerine -bilgi, beceri, idrak, tavýr, davranýþ, yetenek vs.- etki etme, onlarý deðiþtirme veya geliþtirme söz konusudur. Yine tanýmlardan hareketle denilebilir ki, insanýn özelliklerini þekillendirme iki boyutlu olup, bugünkü ifadeleriyle eðitim ve öðretim ile ilgilidir.
"Eðitim" yetiþtirmenin zihniyet boyutunu, "öðretim" ise yetiþtirmenin ihtiyaçlar boyutunu ifade eder (Murat vd., 2006; 45). Tüm toplumlarda tarým toplumundan sanayi toplumuna, sanayi toplumundan bilgi toplumuna doðru geçildikçe bilim ve teknolojide baþ döndürücü düzeyde geliþmeler meydana gelmektedir. Bilim ve teknolojideki bu hýzlý deðiþim ve geliþmeler çalýþma hayatýnda da önemli deðiþme ve geliþmelere neden olmakta, bazý mesleklerin þekli ve yapýsý deðiþebilmekte, bazý meslekler ise tümüyle ortadan kalkabilmekte ve bunun doðal sonucu olarakda örgün eðitim kurumlarýnda verilen bilgiler kýsa sürede geçersiz kalabilmektedir. Ýnsanlarý sürekli olarak yenilemek, meslek seçimlerinde çeþitli nedenlerle geçmiþ zamanlarda yapýlan hatalarý düzeltmek, yeni meslekler kazandýrmak, örgün eðitimin eksikliklerini tamamlamak, ileriki yaþlarda boþ zamanlarý deðerlendirebilmek, kalkýnmanýn gerektirdiði davranýþlarý kazandýrma isteði, yaygýn eðitime bir diðer ifadeyle yetiþkin eðitimine olan ihtiyacý giderek artýrmaktadýr (Fidan ve Erdem, 1991; 225). Sosyal ve ekonomik geliþme ve deðiþmelere uyum saðlamakta zorlanan örgün eðitim kurumlarýndan mezun olmuþ kiþiler, sýradanlaþmaya ve niteliklerini kaybetmeye baþlamýþlardýr. Bu durum karþýsýnda geleneksel örgün eðitim sistemi, kendi kendini sorgulamaya baþlamýþ ve en büyük hedefinin belli bir çevreye uyum saðlayýp orada ortalama hayat standartlarýyla yaþamýný sürdüren insan tipi oluþturmak yerine, içinde bulunacaðý her yeni þarta ve ortama uyum gösterecek yeteneklerle donatýlmýþ insan tipini oluþturma zorunluluðu gündeme gelmiþtir. Örgün eðitim, amaç ve programýný bu doðrultuda deðiþtirmeye yönelirken, formal eðitim yerini daha özgür ve sürekli bir eðitime býrakmakla karþý karþýya kalmýþtýr. Böylelikle çaðdaþ eðitim okul duvarlarýný aþarak, insan yaþamýna tümüyle ulaþmaya baþlamýþtýr. Devlet üniversitelerinin baþýný çektiði bu yaklaþýmda yeni diplomalar vermek kadar, daha önce meslek edinmiþ olan yetiþkinlere de eðitim verilerek eski diplomalara katký saðlamak üzere yola çýkýlmýþtýr. Kiþinin kendisine özgü fýrsatlar oluþturabilmek ve kendini aþma becerilerini kazanarak bu teknik 168