Bloedsuiker, een magazine voor mensen met diabetes

BLOED uiker nieuws over diabetes

NR 1 / NAJAAR

29E JAARGANG 2014

DRIE MENSEN OVER SPORTEN EN DIABETES

“Ik ben heel insulinegevoelig en heb snel last van hypo’s”

L A AT S T EK E R B L O E D S UZ II N E M A GnuAop de nieuwsbrief

p Abonneer u o er.nl (gratis) van Bloedsuik

Meer inzicht met 7-puntscurve “Opeens viel alles op zijn plaats” EN VERDER: Helpt alpha-liponzuur bij neuropathie?

12 MEDISCH Meer inzicht met de 7-puntscurve

INHOUD 4

17

PERSOONLIJK

KORT

WERKEN MET

OP DE KOFFIE BIJ GORDON

DE BOLUSCALCULATOR:

en bestel een

“Opeens viel alles

‘low sugar’ taartje

op z’n plaats”

Websites en apps VOOR U GESELECTEERD w w w.eendiabetes.nl

w w w.leesbaaronderzoek.nl

Deze site wordt beheerd door Jasper, Cathy en Matthys.

Wilt u graag het medisch wetenschappelijk nieuws

Alle drie hebben ze diabetes type 1 en willen ze andere

op de voet volgen? Breng dan een bezoekje aan

jongvolwassenen met type 1 ondersteunen en inspireren.

leesbaaronderzoek.nl.

Op de site leest u columns, een wekelijkse panelvraag,

Hier leest u samenvattingen

nieuws en informatie over hun projecten, zoals een

van medisch wetenschappelijk

jaarlijkse fotoshoot en borrelavonden die ze organiseren.

onderzoek in begrijpelijke taal.

Kijk ook op de facebookpagina: ‘Jongvolwassen en

APP: Koolhydraatkenner

Diabetes’.

In dit nummer, waarin we veel aandacht hebben

w w w.nu-n-nu.nl

voor het maken van dagcurves en het werken met

Nadat in 2011 bij Leontine Lenferink diabetes type 1

een boluscalculator, mag een applicatie waarmee

werd ontdekt, besloot de van huis uit onderwijskundige

u koolhydraten kunt tellen niet ontbreken.

zich toe te leggen op het geven van mindfulness-

Met deze app heeft u een handige koolhydraatteller

trainingen aan kinderen en volwassenen met diabetes.

op uw smarthpone. U kunt de koolhydraten van enkele

Op dat moment was ze als volleerd

producten bekijken, maar ook de koolhydraten van

mindfulnesstrainer al overtuigd van de positieve

meerdere producten bij elkaar laten optellen.

effecten van mindfulness. Op deze site leest u wat

Deze app heeft ook een dagboekfunctie

mindfulness volgens Leontine kan betekenen voor

en een HbA1c-omrekentabel.

mensen met diabetes. Leontine werkt vanuit Den Haag.

Bloedsuiker wordt mogelijk gemaakt door:

Redactieadviesraad: H.P.F. Goossens diabetesverpleegkundige Dr. W.H. van Houtum internist-endocrinoloog Spaarne

LifeScan

OneTouch

Ziekenhuis, Hoofddorp Mw. F. Malki diabetesverpleegkundige Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Dr. R.P.J. Michels internist,

a Johnson & Johnson Company

www.onetouch.nl

Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Mw. drs. E.C. Romijn huisarts, Den Haag Mw. G. van Rooijen diëtiste,

www.lifescan.nl

2

TweeSteden Ziekenhuis, Tilburg Dr. H.M. Reeser kinderarts, Juliana Kinderziekenhuis, Den Haag,

Hoofdredactie: Dr. V.E.A. Gerdes en Dr. E.W. Meesters internisten, Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Bladcoördinator: I. Seignette, Nijmegen Fotografie: E. Kooreman, Leiden Ontwerp: M. Buiten, Neroc Eindhoven Opmaak: Weevers Grafimedia, Zutphen Druk: Weevers Grafimedia, Vorden

18 VOEDING SPORT EN DIABETES: al doende leert men!

23

INHOUD EN VERDER

KORT Lees Bloedsuiker vanaf nu op uw tablet of smartphone

Maaike is pissig

7

Helpt alpha-liponzuur bij neuropathie?

9

Check uw zorgverzekering

11

Sandra verkeert in ‘niemandsland’

15

Met korting naar benefietconcert Diabetes Fonds

23

Abonneer gratis nieuw u nu op de sbri www.bloeds ef. Ga naar maak kan o uiker.nl en p een cad t.w.v. € 25 eaubon ,-

VAN DE REDACTIE Vragen? Mail ons! aar ik meet toch al zo vaak…”, merkte Esther

“M

zaken voor mensen met diabetes. Online kunnen wij ook

op. Zij studeert sinds één jaar en had net het

beter ingaan op vragen die bij u leven, onder andere in

advies gekregen van haar diabetesverpleegkundige om

de rubrieken ‘Het spreekuur’ en ‘Vraag van de maand’. Op

weer extra glucosemetingen te doen, onder andere voor

www.bloedsuiker.nl kunt u zich aanmelden voor de

en na het sporten. Met instructies over het noteren van

nieuwsbrief. Dit kost niets. We hopen u op Bloedsuiker.nl

wat zij eet, drinkt en hoe intensief zij gesport heeft,

opnieuw te ontmoeten en schroom niet uw vragen en

gaat zij naar huis in de hoop over een tijdje weer

opmerkingen naar de redactie te mailen!

ongestoord te kunnen genieten van haar sport. In dit nummer leest u hoe drie andere mensen hun

Victor Gerdes

Eelco Meesters

glucosewaarden onder controle houden tijdens het

Hoofdredacteur Hoofdredacteur

sporten.

Internist Internist

Bloedsuiker gaat met de tijd mee. Na dit nummer zullen wij alleen nog elektronisch verschijnen met onze maandelijkse nieuwsbrief. Voordeel hiervan is dat we het nieuws veel vaker kunnen brengen. Nieuws op medisch gebied, maar ook ontwikkelingen op het gebied van verzekeringen, reizen en andere praktische

Bloedsuiker is verkrijgbaar bij veel poliklinieken. De oplage is 15.000. Het blad verschijnt 2x per jaar. e-mail: info@bloedsuiker.nl.

ISSN 0920-9956.

Op www.bloedsuiker.nl kunt u zich aanmelden voor de gratis digitale nieuwsbrief.

De redactie(adviesraad) stelt met nadruk dat de verantwoordelijkheid voor een geplaatst artikel ligt bij de betreffende auteurs (alle rechten voorbehouden).

Overname van (delen van) artikelen of illustraties uit deze uitgave kan alleen plaatsvinden na schriftelijke toestemming van de redactie. Ingezonden mededelingen en advertenties vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.

Bloedsuiker bevat geen persoonlijke medische adviezen. Voor (wijzigingen in) de behandeling dient u altijd eerst de behandelend arts en/of diabetesverpleegkundige

te raadplegen. Bloedsuiker aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor enige schade als gevolg van het gebruik van informatie uit deze uitgave. (zie ook de disclaimer op www.bloedsuiker.nl)

WERKEN MET DE BOLUSCALCULATOR

“OPEENS VIEL ALLES OP Z’N plaats”

PERSOONLIJK

door Irene Seignette

“Ik regelde mijn diabetes met een vast spuitschema, min of meer op de automatische piloot.

Mijn HbA1c schommelde tussen de 64 en 75 mmol/mol. Daarbij kwam dat ik het verschil tussen hypo’s en hypers steeds minder goed kon onderscheiden. Nu, bijna een jaar later, is mijn HbA1c gezakt naar 50, vooral omdat ik ben overgestapt op pomptherapie en een boluscalculator en glucosesensor gebruik.”

A

an het woord is René Hoogland (46). Hij heeft sinds

insulinepomp. René: “Eerst zag ik daar enorm tegenop.

zijn 24ste diabetes type 1. Tot augustus 2013 spoot

Dit betekende dat ik me veel meer in mijn diabetes moest

hij viermaal daags insuline. Omdat zijn diabetes uit de pas

gaan verdiepen. Toch heb ik besloten de stap te zetten.”

liep, kreeg hij van zijn diabetesverpleegkundige tijdelijk

Om te beginnen heeft zijn diabetesverpleegkundige de

een glucosesensor. René: “Hieruit bleek dat ik ’s nachts

basaalstanden in de insulinepomp ingevoerd en is René

laag zat, in de ochtend vaak hoog en tijdens de dag

gaan bolussen volgens zijn bekende spuitschema. “Dat

enorme schommelingen maakte. Hoge waarden

ging vrijwel direct goed. Ik vond het een voordeel dat ik

corrigeerde ik vaak impulsief, met als gevolg dat ik weer

opeens nog maar eens per drie dagen een infuus hoefde

doorschoot naar een hypo.”

in te brengen in plaats van vier keer per dag te spuiten.”

Basaalstanden

Van zijn diabetesverpleeg-

kundige kreeg René het advies over te stappen op de

Koolhydraten tellen

Nadat René aan zijn

insulinepomp gewend was, is hij samen met zijn diabetesverpleegkundige de pomp gaan fine tunen. “Omdat mijn waarden nog steeds enorm schommelden, kreeg ik een sensor die aangesloten kon worden op mijn pomp. Dit maakte alles opeens inzichtelijk. Dit motiveerde enorm om actief met mijn diabetes aan de slag te gaan. Ik ben me gaan verdiepen in het tellen van koolhydraten. Dat was vrij eenvoudig in combinatie met de voedsellijst die in mijn pomp zit. Toen ik dat onder de knie had, heeft mijn diabetesverpleegkundige de Foto Bram Petraeus

koolhydraatratio en insulinegevoeligheid ingevoerd in de pomp. Sinds dat moment bereken ik mijn bolus met behulp van de boluscalculator.”

RENÉ HOOGLAND: “Voor

mijn vrouw en

kinderen is dit een hele geruststelling.

Ze durven me nu voor het eerst weer

4

alleen te laten”

“Een ander voordeel is dat ik nu veel minder eenheden insuline gebruik. Toen ik nog spoot, had ik een dagdosis van 100 eenheden. Nu zit ik op 55 tot 60 eenheden”

Wat doet een boluscalculator?

Veel mensen met een insulinepomp berekenen hun bolus op basis van de bloedglucosewaarde die ze meten en het aantal koolhydraten dat ze gaan eten of drinken. Een boluscalculator doet dit ook maar neemt in de berekening ook uw insulinegevoeligheid, koolhydraat-insulineratio en de insuline die u nog in uw lichaam heeft zitten, mee. De calculator rekent altijd terug naar de streefwaarde die u zelf in de pomp hebt gezet, b.v. 6 mmol/l. Dit advies is preciezer

Minder uitschieters

Hoe gaat dit dan in

dan uw eigen berekening. Veel insulinepompen

de praktijk? “Voordat ik een maaltijdbolus geef, reken ik

bevatten tegenwoordig een boluscalculator.

uit hoeveel koolhydraten ik ga eten. Dit voer ik in in mijn pomp, samen met mijn glucosewaarde van dat moment.

Gegevens invoeren

De boluscalculator berekent vervolgens, rekening

Om uw insulinegevoeligheid en koolhydraat-insuline-

houdend met mijn insulinegevoeligheid, koolhydraatratio

ratio mee te kunnen nemen in de berekening van uw

en de insuline die ik nog in mijn lichaam heb zitten,

bolusadvies, dient u deze wel eenmalig in de calculator

hoeveel eenheden insuline ik moet bolussen om op mijn

in te voeren. De meeste mensen doen dit samen met

streefwaarde uit te komen. Het advies van de

hun diabetesverpleegkundige. Zij berekenen dit aan de

boluscalculator klopt bijna altijd en is veel nauwkeuriger

hand van bepaalde formules.

dan mijn eigen schattingen. Hierdoor heb ik minder

De koolhydraat-insulineratio zegt iets over het aantal

uitschieters naar boven en onder en dat heeft weer tot

eenheden insuline dat u nodig heeft voor een bepaald

gevolg dat ik minder vaak hoef te corrigeren.”

aantal koolhydraten. Uw insulinegevoeligheid geeft aan hoeveel uw glucosewaarde daalt na het toedienen

Veel minder insuline

Deze investering

van 1 eenheid kortwerkende insuline. Deze waarden

heeft René veel opgeleverd. “Mijn HbA1c is enorm gezakt,

zijn niet stabiel. Ze veranderen gedurende de dag.

ik heb geen nachtelijke hypo’s meer en ook veel minder

Iemand kan bijvoorbeeld ’s ochtends minder gevoelig

schommelingen. Voor mijn vrouw en kinderen is dit een

zijn voor insuline dan ’s avonds. Daarbij komt dat ieder-

hele geruststelling. Ze durven me nu voor het eerst weer

een zijn eigen koolhydraatratio en insulinegevoeligheid

alleen te laten. Een ander voordeel is dat ik nu veel

heeft. Nadat deze zijn berekend met behulp van de

minder eenheden insuline gebruik. Toen ik nog spoot, had

formules, kunt u ze samen met uw diabetesverpleeg-

ik een dagdosis van 100 eenheden. Nu zit ik op 55 tot 60

kundige aanpassen op grond van uw eigen ervaringen.

eenheden. Ik heb zo weer een afspraak met mijn diabetesverpleegkundige. Ik ben benieuwd hoe mijn

Wilt u aan de slag met een boluscalculator?

HbA1c nu is. Het feit dat deze zo gezakt is de laatste tijd,

Overleg dit dan met uw diabetesverpleegkundige. Wilt

stimuleert enorm.”

u zelf uw koolhydraatratio en insulinegevoeligheid berekenen? U vindt de formules op www.bloedsuiker.nl > zoek op regel van 500.

NAJAAR 2014

5

Animas Vibe insulinepomp Koolhydraten tellen met de voedsellijst* kan overal en is zeer eenvoudig. ®

™

Handige Voedsellijst* •

De Animas® Vibe™ insulinepomp kan 500 voedsel-items opslaan waardoor u nauwkeurig koolhydraten kunt tellen

•

Hoe accurater koolhydraten geteld kunnen worden des te accurater zal de boluscalculator de insuline-adviesdosering aanpassen

•

De voedsellijst helpt u accuraat koolhydraten te tellen

•

Accurate bepaling van koolhydraten is essentieel om uw diabetes te beheren (zelfmanagement)

•

U kunt zelf de voedellijst aanpassen met uw eigen voedingsartikelen, u kunt deze zelfs in de lijst ‘favorieten’ zetten zodat u ze snel kunt opzoeken

•

Waterdicht gedurende maximaal 24 uur bij een diepte van 3,6 meter— hij zwemt graag met u mee

•

Het scherm is gemakkelijk te lezen†—hoog contrast, kleurenscherm

•

Personaliseerbare ingebouwde voedsellijst*

•

Kleine bolusstappen

•

Mogelijkheid voor CGM

*Als u Diasend-software gebruikt. †Gebaseerd op een enquête in 2011 onder 183 gebruikers van de Animas® 2020-insulinepomp, was 87% het volledig eens, eens of enigszins eens met de uitspraak: ‘Het kleurenscherm is gemakkelijk te lezen’. De Animas® 2020 en de Animas® Vibe™ insulinepomp hebben hetzelfde kleurenscherm.

ANM-14-4051A, ©2014 Animas Corporation 2014/06 Rx Only.

COLUMN Pissig door Maaike Helmer

T

oen gaf ik maar toe. Heel soms, ik denk zo één keer per jaar, zet ik mijn diabetes in als wapen. Als je

tijdens Koningsdag in een vreselijk lange rij staat voor de toiletten van een van de grotere fastfoodketens, kun je hem er altijd ingooien: “Ik heb diabetes en ik moet insuline spuiten.” En dit zal ik verder nooit openlijk toegeven, maar als mijn lief me vraagt de stofzuiger ter hand te nemen, zet ik weleens een denkbeeldige hypo in. In restaurants werkt ie ook altijd goed: “Het duurt wel erg lang met jullie service zeg, ik moet nu snel eten, anders krijg ik een hypo en dan mogen jullie me opvegen.”

Laatst was mijn één-keer-per-jaar-misbruik weer eens prangend vanwege een toiletbezoek. Ik stond in één van de grootste modeketens van Nederland en moest heel, héél nodig plassen. Ik kon letterlijk geen stap meer zetten, zó nodig. Ik keek een medewerkster van de betreffende winkel aan en zei met mijn kleinste stemmetje: “Mevrouw, ik heb diabetes en ik heb een hoge suiker. Mag ik misschien wat insuline spuiten op jullie toilet?” De vrouw keek me meteen geschokt en vol medelijden aan. “Ja, nee, túúrlijk mag dat!” Ze troonde me meteen mee naar ‘achter de schermen’. Ik bedankte haar vriendelijk, met het heerlijke vooruitzicht dat ik over een paar minuten niet meer bijna uit elkaar zou ploffen. De opluchting zou groter zijn dan ooit, bedacht ik me. Maar toen… “Hier, ik zal je niet op het toilet laten

“Nu ik hier toch ben, mag ik heel misschien ook even

spuiten, dat vind ik zo barbaars.” Ze wees me een stoel

gebruik maken van het toilet?” “Dat hebben we hier

en een tafel aan. “Kun je rustig je spuit zetten.”

niet, zit aan de andere kant van het gebouw”, zei ze vriendelijk. En ja, dan is het weer raar om te zeggen:

Natuurlijk was dit een buitengewoon vriendelijke,

breng me daar nú naartoe. En zo viel ik keihard in mijn

meelevende geste. Maar het enige wat ik kon denken

eigen leugen. “Eh… oké, bedankt voor je hulp”,

was: “Néé! Geef me de plee! Ik kán niet meer!” Maar de

stotterde ik. Met een blaas zo vol dat ik er bijna van

enige optie was: tanden op elkaar en deze geweldige

moest huilen verliet ik, pissig (pun intended), het

service accepteren. Dus ging ik zitten, verwisselde ik mijn

gebouw. Dat krijg je er nou van als je je voordeel

infuus (eerlijk is eerlijk, dat moest ook wel gebeuren,

probeert te doen met je aandoening: vroeg of laat word

maar niet per se nú). Waarna we elkaar met een glimlach

je met je snoet in je eigen pis gedrukt (gelukkig kon ik

aankeken (ik probeerde dankbaarheid uit te stralen, zij

nog net op tijd een toilet vinden bij een belendende

straalde ‘graag gedaan’ uit). Maar ik moest nog steeds.

boetiek).

Maaike Helmer (35) is freelance journalist voor veel publieksbladen (zoals Cosmopolitan en Margriet) en werkt als copywriter voor diverse merken NAJAAR 2014

7

KORT Diabetes, depressie en slecht slapen De combinatie diabetes en depressie komt vaak voor. Maar liefst één op de vijf mensen met diabetes heeft een depressie. Depressieve mensen vinden het vaak moeilijker om goed voor zichzelf te zorgen en dit kan ten koste gaan van de diabetesregulatie. Daarbij komt dat depressieve mensen vaak slecht slapen en de kwaliteit van de slaap heeft invloed om de glucosehuishouding. Mensen met diabetes die slecht slapen, hebben ’s ochtends een hogere bloedglucose. Ook reageert hun lichaam minder goed op insuline, waardoor het lichaam meer moeite heeft om de glucosewaarden goed te regelen.

Op dit moment onderzoekt het VUmc in Amsterdam de invloed een verstoorde slaap op de bloedglucoseregulatie bij mensen met diabetes en een depressie.

Bron: diabetesfonds.nl

Mindfulness effectief bij diabetes Twee Nederlandse onderzoeken laten zien dat het volgen van een acht weken durende mindfulnesstraining effectief is bij het verlichten van depressieve symptomen, angst en diabetesgerelateerde stress bij mensen met diabetes die somberheidsklachten hebben. De mindfulnesstraining vergroot bovendien het gevoel van welzijn. De trainingen hadden geen effect op de HbA1c-waarde.

Mindfulness is een training waarin de deelnemers leren met aandacht te leven in het nu en de dingen te accepteren zoals ze komen. Hierdoor worden mensen kalmer en gaan ze minder piekeren. De studies zijn gedaan bij mensen met diabetes die last hadden van depressieve klachten. Mensen met diabetes hebben twee keer vaker een depressie dan mensen zonder diabetes.

Bronnen: Individual Mindfulness-Based Cognitive Therapy and Cognitive Behavior Therapy for Treating Depressive Symptoms in Patients With Diabetes, Diabetes Care, september 2014 DiaMind (diabetes en mindfulness), promotie Jenny van Son, universiteit Tilburg

POLIKLINIEK VOOR PSYCHOLOGISCHE HULP ‘Diabetes mentaal’ is een polikliniek van het VUmc in Amsterdam voor mensen met diabetes met psychologische en/of psychiatrische problemen. De geboden hulp wordt vergoed door de zorgverzekeraar mits de patiënt een verwijzing heeft van de huisarts of specialist. Diabetes Mentaal is toegankelijk voor mensen met diabetes uit heel Nederland.

Meer informatie? www.diabetesmentaal.nl

8

Ruggenmergstimulatie verlicht pijn bij neuropathie VRAAG VAN DE MAAND

Helpt alpha liponzuur bij neuropathie?

Ik heb veel last van zenuwpijn in mijn voeten.

Vorig jaar toonde een onderzoek aan de Universiteit van Twente aan dat ruggenmergstimulatie de pijn kan verlichten bij mensen met diabetes die last hebben van neuropatische pijnen, oftewel pijnen aan handen en/of voeten. Bij ruggenmergstimulatie wordt een electrode in

De pijnstillers die ik

de rug aangebracht die het pijnsignaal naar de hersenen

hiervoor heb, helpen niet

misleidt. Hierdoor wordt de pijn verlicht.

echt en geven veel bijwerkingen. Ik heb gelezen dat supplementen

Aan het onderzoek deden zestig mensen mee die last hadden van diabetische neuropathie. De helft kreeg

van alpha liponzuur kunnen

ruggenmergstimulatie, de andere helft kreeg de normale

helpen. Klopt dat?

behandeling met medicijnen. Na een maand hadden de mensen met ruggenmergstimulatie aanzienlijk minder

Het supplement alpha liponzuur is een antioxidant.

Bij wetenschappelijk onderzoek zijn er gunstige

pijn. De klachten waren van een 8 gedaald naar een 2.

effecten op de zenuwen waargenomen, echter, alleen

Ook in het half jaar daarna bleef de pijnvermindering

op de korte termijn. Dus in theorie kan alpha liponzuur

bestaan.

helpen. Maar helaas is er geen bewijs dat het op de

Ruggenmergstimulatie wordt alleen ingezet als andere

langere termijn helpt tegen neuropathie, een chronische complicatie van diabetes. Daar moet nog onderzoek naar gedaan worden. Alpha liponzuur is dan ook niet

geneesmiddelen en therapieĂŤn tegen neuropathie niet helpen. Deze therapie is niet bij iedereen effectief.

opgenomen in richtlijnen voor de behandeling van diabetische neuropathie.

Tijd voor de jaarlijkse griepprik Als het goed is, heeft u hem al in huis: de uitnodiging voor de jaarlijkse griepprik.

Omdat mensen met diabetes een verhoogde kans hebben op complicaties van de griep, krijgen zij ieder jaar een uitnodiging om de griepprik te komen halen.

Hieraan zijn geen kosten verbonden. De griepprik wordt meestal tussen half oktober en half november gegeven. De vaccinatie werkt na twee weken. In Nederland valt de griepepidemie vaak tussen december en maart.

NAJAAR 2014

9

Ontwikkeld voor comfort*

Ontdek het nieuwe OneTouch® Delica® priksysteem.

Met het Advanced Glide® controlesysteem voor zacht en nauwkeurig prikken en een uitwerpmechanisme voor het veilig en eenvoudig verwijderen van lancetten.

U kiest beslist voor comfort.

Prettig testen binnen handbereik.

Bel vandaag nog de gratis OneTouch®-lijn op 0800-022 24 45 of ga naar www.onetouch.nl

© LifeScan, Division of Ortho-Clinical Diagnostic NV 2013. © LifeScan, Division of Cilag GmbH International 2013 – AW 100 942 A. LifeScan Division of Ortho-Clinical Diagnostics NV Antwerpseweg 19-21 B-2340 Beerse.

*Het OneTouch® Delica® priksysteem is ontwikkeld voor prettig testen.

Nauwkeurig. Eenvoudig. Prettig.

INFO Ook komend jaar staan er weer veranderingen op stapel op het gebied van de vergoeding van diabeteshulpmiddelen. Waar kunt u op letten bij het vergelijken van de zorgverzekeraars?

SWITCHEN VAN ZORGVERZEKERAAR?

Let op uw diabeteshulpmiddelen

O

p dit moment is er veel te doen rondom de

Sommige zorgverzekeraars vragen om een gezondheids-

premies en vergoedingen van de zorgverzekeraars.

verklaring voor het afsluiten van een aanvullende

Het laatste woord is er nog niet over gezegd en veel

verzekering. Zeg daarom nooit uw oude aanvullende

zaken zijn nog onduidelijk. Het is daarom belangrijk om

verzekering op, voordat u een nieuwe heeft afgesloten.

het nieuws te volgen en de polissen van de verschillende

Waarop let u op bij het selecteren v a n e e n z o rg ver zeker a a r?

zorgverzekeraars te vergelijken.

Contracten met leveranciers

Sommige

Werkt de zorgverzekeraar samen met de leverancier

zorgverzekeraars (o.a. CZ en OHRA) gebruiken voor men-

waar u uw diabeteshulpmiddelen bestelt of haalt?

sen met diabetes een categorie-indeling. Dat betekent dat

Vergoedt de zorgverzekeraar de bloedglucosemeter

wat u vergoed krijgt aan diabetestestmateriaal afhankelijk is van de categorie waarin u valt. Deze indeling is gebaseerd op hoe vaak per dag u insuline spuit.

Daarnaast selecteren de zorgverzekeraars een aantal leve-

van uw keuze? Kijk ook naar de naalden of eventueel toebehoren voor uw insulinepomp.

Wat zijn de premies voor de basis- en aanvullende verzekeringen?

ranciers van diabeteshulpmiddelen met wie ze samenwerken. Bestelt u uw diabeteshulpmiddelen bij een ander

Restitutie of natura?

Vaak kunt u kiezen

bedrijf dan moet u wellicht overstappen naar een leveran-

voor een restitutie- of naturapolis. Bij een restitutiepolis

cier waarmee uw verzekeraar wel een contract heeft.

kunt u zelf uw zorgverleners kiezen, maar moet u het

Ook hebben sommige zorgverzekeraars een beperkt aan-

bedrag van de rekening vaak zelf voorschieten. Later kunt

tal bloedglucosemeters opgenomen in hun pakket,andere

u dit declareren bij uw zorgverzekeraar. De verzekeraar

verzekeraars vergoeden alle meters. Meer informatie hier-

vergoedt vervolgens (een deel van) de kosten. Bij een

over vindt u op de site van uw zorgverzekeraar.

naturapolis kunt u alleen kiezen voor zorgverleners waarmee uw zorgverzekeraar een contract heeft. U hoeft dan

Gezondheidsverklaring

Uw diabetes-

geen rekeningen voor te schieten of te declareren. Een

hulpmiddelen worden vergoed vanuit de basisverzeke-

restitutiepolis is vaak duurder. Er bestaan ook combinatie-

ring. Voor de basisverzekering geldt een acceptatieplicht,

polissen.

dat wil zeggen dat u altijd kunt overstappen naar een andere zorgverzekeraar, zonder een gezondheidsverkla-

Voor 31 december opzeg gen

Wilt u

ring. Wilt u een aanvullende verzekering afsluiten, bij-

wisselen van zorgverzekeraar, dan moet u voor 31 decem-

voorbeeld voor fysiotherapie, brillen of podotherapie, let

ber uw huidige polis opzeggen. U heeft dan tot 1 februari

dan goed op de voorwaarden en prijzen van de polis.

de tijd om over te stappen.

Check onze nieuwsbrief Helaas is het niet mogelijk om op dit moment volledig te zijn in dit artikel, maar via onze nieuwsbrief houden we u op de hoogte. Ontvangt u deze nog niet? Meld u dan kosteloos aan op www.bloedsuiker.nl

NAJAAR 2014

11

MEDISCH Waarom is mijn HbA1c te hoog terwijl ik nuchter en voor het slapengaan altijd goed zit?

Of: bolus ik wel genoeg om mijn maaltijden op te vangen? Zijn dit herkenbare vragen voor u?

Wellicht kan het maken van enkele 7-puntscurves dan helderheid geven. door Irene Seignette

7-punts

MEER INZICHT MET DE Als u insuline gebruikt, meet u waarschijnlijk regelmatig

controleren mensen naast de vier standaard

uw bloedglucose. De ene keer om te checken of u niet te

meetmomenten, ook nog drie keer 1,5 uur na de maaltijd.

hoog of te laag zit, de andere keer om een indicatie te

Uit een 4-puntscurve kun je aflezen of iemand nuchter,

hebben voor het aantal eenheden insuline dat u moet

voor de maaltijden en voor het slapengaan goed zit. Dit

toedienen. De zogenaamde 4-puntscurve is het meest

zegt vooral iets over de langwerkende insuline of de

gebruikelijk bij mensen die vier keer per dag insuline spui-

basaalstanden van de insulinepomp. Als deze waarden

ten of een insulinepomp gebruiken. U controleert dan vier

goed zijn, maar het HbA1c is toch hoog, dan weet je dat

keer per dag: nuchter, voor de lunch, voor het avondeten

iemand waarschijnlijk na de maaltijden hoge

en voor het slapengaan.

glucosewaarden zal hebben. Om dit uit te zoeken, kun je een 7-puntscurve maken.”

Zit u na de maaltijd goed?

“Om meer inzicht te

krijgen in het verloop van de glucosewaarden, vraag ik

Hou een dagboekje bij

Van Houtum geeft een

mensen regelmatig om een 7-puntscurve te maken”,

voorbeeld: “Stel, nuchter meet je 6 mmol/l. Je neemt twee

begint William van Houtum, internist in het Spaarne

boterhammen met kaas en een glas vruchtensap voor je

Ziekenhuis in Hoofddorp. “We doen dit standaard als

ontbijt en bolust 8 eenheden insuline. Anderhalf uur na

mensen worden ingesteld op een nieuwe therapie,

het ontbijt meet je 11 mmol/l. Dan weet je dat de 8 eenhe-

bijvoorbeeld op de insulinepomp, maar ook bij een

den niet voldoende waren om je maaltijd op te vangen.

onverklaarbare hoge HbA1c-waarde. Bij een 7-puntscurve

Neem je de volgende ochtend hetzelfde ontbijt, dan kun je kijken wat er gebeurt als je 10 eenheden toedient. Op deze manier kun je je instelling bijsturen. Dit werkt het

Pijnlijke vingerprik?

beste als je ook een dagboekje bijhoudt. Hierin noteer je

BESPREEK HET MET UW DIABETESVERPLEEGKUNDIGE

toedient en de koolhydraten die je eet en drinkt. Nog

niet alleen de glucosewaarden, maar ook de insuline die je beter is om daarnaast ook eventuele bijzonderheden als

Stelt u een vingerprik het liefst zo lang mogelijk uit

stress, beweging of ziekte te vermelden. Als je dit een tijd-

omdat deze pijn doet? Bespreek dit dan eens samen

je bijhoudt, krijg je veel inzicht in je diabetes. Je leert hoe-

met uw diabetesverpleegkundige. Samen kunt u

veel insuline je nodig hebt bij een bepaald aantal koolhy-

nalopen of u de juiste middelen en techniek gebruikt.

draten. Ook zie je of je insulinegevoeligheid gedurende

“Prikken blijft altijd vervelend, maar het lancetje, de

de dag verandert. Het kan namelijk zijn dat je ’s ochtends

prikdiepte van de prikpen en de grootte van de

meer eenheden insuline nodig hebt dan ’s avonds voor

bloeddruppel, kunnen veel verschil maken. Daarnaast

hetzelfde aantal koolhydraten.”

is het belangrijk de juiste prikplek te kiezen en af te wisselen tussen de vingers.”

Het is belastend

Diabetesverpleegkundige Marijke

Bunschoten begeleidt al veertien jaar mensen met diabe-

12

“Om te voorkomen dat je de meting 1,5 uur na de maaltijd vergeet, kun je de alarmfunctie van je mobieltje gebruiken”

curve tes in het Spaarne Ziekenhuis in Hoofddorp.

Uit ervaring weet ze dat de meeste mensen niet graag een 7-puntscurve maken. “Afgezien van de pijn van het prikken, is het ook belastend om zeven keer per dag je bloed-

dagcurves

4-puntscurve 7-puntscurve gemiddelde

glucose te moeten meten. Bij de 4-puntscurve

streefwaarden

valt het testen samen met het toedienen van

nuchter

*

*

tussen 4 – 7 mmol/l

insuline, dat gaat min of meer vanzelf. Bij een

1,5 uur na ontbijt

*

tussen 6,5 – 7,5

7-puntscurve moeten mensen daarnaast ook

voor lunch

*

*

tussen 4 - 6

1,5 uur na het ontbijt, de lunch en het avond-

1,5 na lunch

*

tussen 6,5 – 7,5

eten testen. Dat is veel meer gedoe. Mensen

voor avondeten

*

*

tussen 4 - 6

zijn dan vaak met iets anders bezig. Om te

1,5 uur na avondeten

*

tussen 6,5 – 7,5

voorkomen dat je de meting 1,5 uur na de

voor slapengaan

*

niet lager dan 6 - 7

*

maaltijd vergeet, kun je de alarmfunctie van je mobieltje gebruiken.”

Let op: dit zijn gemiddelde streefwaarden. Vaak spreekt u met uw behandelaar uw persoonlijke streefwaarden af en die kunnen

Breng één maaltijd in kaart

Om het

afwijken van bovenstaande waarden.

minder belastend te maken adviseert Bunbron Slotervaartziekenhuis, diabetesteam

schoten haar patiënten om niet alle drie maaltijden tegelijk in kaart te brengen. “Bij mensen die erg opzien tegen het maken van

een 7-puntscurve, stel ik voor om eerst een aantal dagen

naar zelfregulatie. “Ik zeg vaak: diabetes heb je nu een-

het ontbijt bij te houden. Breng hiervan de waarden voor

maal. Je moet insuline toedienen en je glucosewaarden

en na het eten in kaart. Als ze dat een paar dagen hebben

controleren, daar ontkom je niet aan. Dan kun je het maar

gedaan, doen ze een paar dagen de lunch en daarna het

beter direct goed doen. Bij zelfcontrole controleer je iets,

avondeten. Dan heb je na twee weken een redelijk beeld

vaak achteraf. Bij zelfregulatie ga je een stapje verder.

van het verloop van je glucosewaarden. Mensen die dit

Door je glucosewaarden met een doel te controleren, een

voor het eerst doen, begeleiden we vaak per mail en tele-

dagboekje bij te houden en dit goed te analyseren, al dan

foon. Komen we er niet uit dan schakelen we desnoods

niet samen met je behandelaar, leer je veel over je diabe-

een diëtist in, dat werkt heel goed.”

tes. Het geeft een goed gevoel dat je zelf de controle hebt over je diabetes en niet andersom. Bovendien heb je

Van zelfcontrole naar zelfregulatie

Van Houtum is

veel meer vrijheid als je weet hoe jouw lichaam op diabe-

een voorstander van het diabetesdagboekje en zou het

tes reageert en op de lange termijn maak je de kans op

liefst al zijn patiënten willen begeleiden van zelfcontrole

diabetescomplicaties kleiner.”

NAJAAR 2014

13

5.5

20:57

03/AUG/11

OneTouch® Vita® kan patiënten met diabetes type 2 helpen om hun insulinetherapie in goede banen te leiden en hun diabetesverzorging te ondersteunen.

mmol/L

De meest voorgeschreven keuze voor patiënten in vrijwel het hele land*

5.5

03/AUG/11

5.5

03/AUG/11

20:57

mmol/L

Eenvoudig te gebruiken • Grote toetsen met symbolen

20:57

WAARSCHUWING

BATT. BIJNA LEEG VERVANG BATTERIJ BINNENKORT

mmol/L

ZIE HANDLEIDING

Gemakkelijk af te lezen • Groot LCD-scherm

Testen zijn eenvoudig uit te voeren • Geen codering

• Teststrip gemakkelijk in te brengen

Gemakkelijk te bedienen • Nederlandse instructies op het scherm • Foutmeldingen duidelijk en begrijpelijk

• Gemakkelijk vast te houden; glijdt niet weg

Resultaat in 5 seconden!

Vragen?

Bel met de OneTouch®-lijn op het gratis nummer 0800 0222445. www.lifescan.nl

0800-0222445

www.lifescan.nl

* OneTouch® Vita® is verkrijgbaar bij alle zorgverzekeraars behalve CZ. ® LifeScan, division of Johnson & Johnson Medical BV. Maatschappelijke zetel: Computerweg 14, 3821 AB Amersfoort, Nederland. AW 103638 A

Heeft u ook een bijzondere hypo-ervaring?

Mail het naar redactie@bloedsuiker.nl

PERSOONLIJK

“A

ls ik in een hypo raak, ga ik vaak door een fase waarvan ik het gevoel niet goed kan

omschrijven. Ik noem het ook wel ‘niemandsland’. Ik voel dat er iets is, maar kan niet goed preventief reageren. Het is alsof ik het contact met mezelf en anderen kwijt ben en van een afstandje naar de situatie kijk. Het lijkt uren te duren, maar in werkelijkheid duurt het vaak maar enkele minuten.

Uiteindelijk neem ik dan toch druivensuiker en wacht, hevig transpirerend, op het moment dat de koolhydraten weer bezit van mijn lichaam nemen en ik weer loom op de wereld kom. Gelukkig ben ik nog nooit in coma geraakt door een hypo, maar ik word er wel door overvallen en voel me dan even heel eenzaam.”

‘NIEMANDSLAND’

Sandra Wermuth (53) heeft diabetes type 1 sinds haar 26ste. Ze spuit viermaal daags insuline. In 1992 beschreef ze als één van de eerste in Bloedsuiker haar reis van negen maanden door Zuidoost-Azië.

Deze foto nam ze afgelopen september in Griekenland.

NAJAAR 2014

15

Animas Vibe insulinepomp Koolhydraten tellen met de voedsellijst* kan overal en is zeer eenvoudig. ®

™

Handige Voedsellijst* •

De Animas® Vibe™ insulinepomp kan 500 voedsel-items opslaan waardoor u nauwkeurig koolhydraten kunt tellen

•

Hoe accurater koolhydraten geteld kunnen worden des te accurater zal de boluscalculator de insuline-adviesdosering aanpassen

•

De voedsellijst helpt u accuraat koolhydraten te tellen

•

Accurate bepaling van koolhydraten is essentieel om uw diabetes te beheren (zelfmanagement)

•

U kunt zelf de voedellijst aanpassen met uw eigen voedingsartikelen, u kunt deze zelfs in de lijst ‘favorieten’ zetten zodat u ze snel kunt opzoeken

•

Waterdicht gedurende maximaal 24 uur bij een diepte van 3,6 meter— hij zwemt graag met u mee

•

Het scherm is gemakkelijk te lezen†—hoog contrast, kleurenscherm

•

Personaliseerbare ingebouwde voedsellijst*

•

Kleine bolusstappen

•

Mogelijkheid voor CGM

*Als u Diasend-software gebruikt. †Gebaseerd op een enquête in 2011 onder 183 gebruikers van de Animas® 2020-insulinepomp, was 87% het volledig eens, eens of enigszins eens met de uitspraak: ‘Het kleurenscherm is gemakkelijk te lezen’. De Animas® 2020 en de Animas® Vibe™ insulinepomp hebben hetzelfde kleurenscherm.

ANM-14-4051A, ©2014 Animas Corporation 2014/06 Rx Only.

KORT ZELF BLOEDDRUK METEN ZINVOL Mensen met een hoge bloeddruk en een verhoogd risico op een beroerte, hartaandoening, diabetes of chronische nierziekte hebben er baat bij zelf hun bloeddruk te meten en daarop hun medicatie aan te passen. In een twaalf maanden durend onderzoek zakte de gemiddelde bloeddruk bij mensen die zelf hun bloeddruk hadden gecontroleerd en daarop hun medicatie aangepast van gemiddeld 143/80 mm Hg naar

Gordons koffiezaak voert ‘low sugar’ producten

gemiddeld 128/74 mm Hg.

Afgelopen zomer opende Gordon de koffiezaak ‘Blushing’ in

Bron: JAMA, augustus, 2014, Richard McManus e.a

het centrum van Blaricum. De ontbijt- en lunchzaak is tot nu toe erg succesvol. Blushing voert ‘low-sugar’ producten. Er wordt zo weinig mogelijk met geraffineerde suikers gewerkt.

In plaats daarvan worden stevia of andere suikervervangende middelen gebruikt. Gordon, die zelf diabetes heeft, wil hiermee mensen een gezond horeca-alternatief bieden. En niet onbelangrijk: van elk verkocht product gaat 0,5 eurocent naar het Diabetes Fonds!

Hoe meer koffie, hoe beter

U kunt met een gerust hart koffie gaan drinken bij Blushing en hoe meer, hoe beter. Dit is niet alleen gunstig voor het Diabetes Fonds maar ook voor u. Eerder dit jaar publiceerde het vakblad Diabetologia een onderzoek van de Harvard universiteit waarin ze schreven dat koffie de kans op diabetes type 2 verkleint, en hoe meer u ervan drinkt, hoe beter.

Mensen die hun dagelijkse koffie-inname verhoogden met één kopje, liepen na vier jaar 11% procent minder risico op diabetes type 2. Wie daarentegen de koffie-inname met meer dan één consumptie per dag verminderde, had 17% meer kans om na vier jaar diabetes te krijgen.

NAJAAR 2014

17

VOEDING door Karine Hoenderdos

SPORT EN DIABETES:

GER CASPARIE: “Mijn

truc is om de avond voor de training alvast wat

minder langwerkende insuline te spuiten, ook bij vertrek gebruik ik minder insuline. En op de fiets ga ik meteen eten”

18

Veel mensen met diabetes zijn voorzichtig met sport omdat ze bang zijn hypo’s te krijgen. Heel jammer, want sporten is fijn en juist heel goed bij diabetes. Lees hier de tips and tricks uit de praktijk, van drie enthousiaste sporters met diabetes!

al doende leert men!

B

ij beweging gaan alle spieren wat harder werken, waardoor ze meer glucose verbruiken. Daardoor

Vrijheid

Mijn sport is wielrennen en ik doe dat

twee keer per week. De ene keer in een groep en dan

daalt dus de bloedglucose, waardoor een hypo op de

fiets is zo’n honderd kilometer, de andere keer alleen en

loer ligt. Gaat u sporten? Zorg dan voor een goede

dan fiets ik ongeveer zestig kilometer. Mijn truc is om de

instelling van uw insuline en meet rondom het sporten

avond voor de training alvast wat minder langwerkende

regelmatig uw bloedglucose. Tijdens het sporten heeft u

insuline te spuiten, ook bij vertrek gebruik ik minder

snelle koolhydraten nodig, zoals dextro of een isotone

insuline. En op de fiets ga ik meteen eten! Vijgen zijn

sportdrank en na het sporten nog wat langzame

ideaal, je kunt ze gemakkelijk meenemen en doseren.

koolhydraten.

Veel gemakkelijker dan bananen! Ik blijf heel regelmatig eten en sportdrank drinken tijdens het fietsen. Tijdens het

Grote verschillen

Iedereen reageert

verschillend op sporten, dat laten de interviews in dit

even vrijheid: niet meten, niet spuiten. Mijn teamgenoten

artikel wel zien. En ook de omstandigheden kunnen een

weten dat ik diabetes heb, dus als ik wat wazig of

groot verschil maken. Een wedstrijd is heel anders dan een

onredelijk reageer, vragen ze of ik mezelf even wil

training, en bij warm weer reageren bloedglucosewaarden

checken. Lange tijd heb ik gestreden tegen mijn ziekte,

ook weer anders. Zelfregulatie is dus echt een must.

zag ik diabetes als een autoriteit die mij in de houdgreep

Ver trou wen in mijn lichaam

“Een

sporter ben ik altijd al geweest”, zegt Ger Casparie

Foto’s Ed Kooreman

sporten controleer ik mezelf niet. Voor mij is sporten echt

(52 jaar, waarvan 25 met diabetes). “En ik ben

Drinken tijdens het sporten

misschien een rare, maar toen ik hoorde dat ik met

Sport u maximaal een uur per keer? Dan heeft u

diabetes in principe alles zou kunnen, wilde ik dat ook

waarschijnlijk aan alleen water voldoende. Voor

meteen testen. Twee jaar na de diagnose maakte ik

sporters die langer actief zijn, is het vaak verstandig

een trektocht van zes weken door Bolivia. Een pittige

vocht met koolhydraten te nemen. Dat helpt een

tocht, waarbij halverwege bleek dat de gids te weinig

hypo te voorkomen én u vult meteen uw

eten bij zich had. Door mijn goede conditie konden we

glycogeenvoorraad weer aan, zodat u het sporten

de trektocht in minder dagen volbrengen. Dat was het

langer vol kunt houden.

moment waarop ik weer vertrouwen in mijn lichaam

Probeer (tijdens trainingen) uit welke sportdrank u

kreeg.

het beste bevalt en wat het effect is op uw bloedglucose.

NAJAAR 2014

19

VOEDING

Tips en trucs

hield. Nu heb ik het omgedraaid. Ik regel mijn diabetes

• Injecteer de insuline niet in de buurt van

zelf en ik accepteer dat niet alles in mijn lijf het goed

spiergroepen die u tijdens het sporten veel gaat

doet. Het was een enorme kick toen ik vorig jaar de Mont

gebruiken

Ventoux beklom. Zie mezelf nou eens gaan, dacht ik. Zo’n

• Hou er rekening mee dat sporten zorgt voor een

ouwe diabeet van 52 doet het toch maar.”

betere doorbloeding en dat daardoor de opname

“Sporten is mijn uitlaatklep”

van insuline toeneemt • Let op bij hoge bloedglucosewaardes (16 mmol/l

Ze

heeft sinds haar tiende diabetes en is altijd al actief

of hoger). Dan is er namelijk kans op

geweest. Nicole Steneker (26): “Ik loop drie keer per week

hyperglykemische acidose (gevaarlijke hoge

hard en daarnaast doe ik ook nog aan fitness en

glucosewaarden). Dit is overigens alleen zo als u

zaalvoetbal. Ik ben dus bijna elke dag actief. Dat moet,

weinig actieve insuline in uw lichaam heeft, dus

omdat ik altijd druk ben in mijn hoofd. Van sporten word

lang geleden insuline heeft toegediend. Als u

ik rustig. Het was wel even zoeken voor ik de juiste balans

deze waarde meet één uur na het eten en het

had gevonden tussen voeding en insuline. Nu weet ik dat

geven van insuline, dan is er niets aan de hand.

ik na het sporten juist meer insuline nodig heb. Dat komt

• Gaat u in de winter sporten (bijvoorbeeld

waarschijnlijk door de adrenaline die vrijkomt. Ik zet mijn

schaatsen) en neemt u insuline mee? Draag die

pomp na het sporten twee uur lang op 200% van mijn

dan op de huid, zodat het niet te koud wordt.

basale behoefte en dan gaat het goed. Meestal loop ik

Bijvoorbeeld in een tasje om de nek.

’s ochtends. Ik ontbijt dan met havermoutpap en fruit.

Tijdens het sporten neem ik voor de zekerheid wat dextro

Meer of minder insuline na het sporten?

Nicole heeft na het sporten juist meer insuline nodig. Maar er zijn ook veel mensen die juist minder insuline nodig hebben. Bij veel mensen met diabetes is na het sporten sprake van een hogere insulinegevoeligheid, die 24 tot 48 uur kan aanhouden. Door zelfcontrole krijgt u inzicht in uw lichaam en hoe het reageert op inspanning. Hierop kunt u uw insuline- of koolhydraatinname aanpassen. Soms is het nodig om voor of na het sporten de dosis insuline te verlagen.

DANNY VAN ESCH: “Ik

zet de basale insuline vier uur

voor het sporten lager en eet van tevoren een snee roggebrood”

20

GER CASPARIE: ‘Voor

mij is sporten echt

even vrijheid: niet meten, niet spuiten”

mee, maar eigenlijk heb ik dat vrijwel nooit nodig. Als ik zaalvoetbal, doe ik mijn pomp af en neem ik een fles ranja mee. Als ik tijdens het spel even op de bank zit, check ik mijn bloedglucose en neem zo nodig ranja.

Na het zaalvoetbal zet ik de pomp ook weer wat hoger. Dankzij het sporten voel ik me beter dan ooit.”

“Ik voel me er lekker bij” Drie jaar geleden werd bij Danny van Esch (19) diabetes geconstateerd. “De eerste periode zat ik

beter. Daar prik ik ook elke vijftien of twintig minuten,

slecht in mijn vel. Ik was heel moe, ging veel eten en

om te kijken of ik niet te laag zit. Ik zet de basale insuline

voelde me helemaal niet fit. Toen begon ik met buiten

al vier uur van tevoren wat lager en eet van tevoren een

fietsen en krachttraining in de sportschool. Qua instellen

snee roggebrood. Na het sporten eet ik vaak een banaan

had dat wel wat voeten in de aarde. Ik ben heel

of een cracker. Het is al met al wel wat plannen en

insulinegevoelig en heb snel last van hypo’s. Ik kan er

uitzoeken, maar het is het waard. Het lekker bezig zijn en

nauwelijks tegenop eten als ik fiets, zeker niet als ik flink

de buitenlucht doen me echt goed.”

doortrap bij stevige tegenwind. Na vijftien kilometer moet ik dan echt wel naar huis. In de sportschool gaat het

Extra koolhydraten Het is onmogelijk om

Duur en type inspanning

Glucosewaarde voor aanvang

Extra koolhydraten

precies aan te geven

30 minuten of minder

Onder 5 mmol/l

10-15 gram

hoeveel koolhydraten

lichte inspanning

Boven 5 mmol/l

geen

want dit varieert per

30-60 minuten

Onder 5 mmol/l

30-45 gram

persoon. Maar dit is

matige inspanning

Tussen 5 en 10 mmol/l

15 gram

een mooie richtlijn:

Tussen 10 en 16 mmol/l

geen

1 uur of langer

Onder 5 mmol/l

45 gram per uur

matige inspanning

Tussen 5 en 10 mmol/l

30-45 gram per uur

Tussen 10 en 16 mmol/l

15 gram per uur

iemand extra nodig heeft,

NAJAAR 2014

21

KORT Vind een alternatief voor brood, aardappelen en pasta Eerder dit jaar verscheen het tweede ‘LEKKER LANG JONG’ kookboek van Nelleke van Lindonk en Clara ten Houte de Lange. Dit boek is gebaseerd op de voedselzandloper van de Belgische arts en auteur Kris Verburgh. Even ter herinnering: volgens deze arts blijven mensen die volgens de voedselzandloper eten langer jong. Bovendien hebben ze minder kans op welvaartziekten als hart- en vaatziekten, diabetes, kanker en dementie. In het tweede voedselzandloperkookboek ‘Havermout, Quinoa! en meer’ worden mensen op weg geholpen om producten als brood, aardappelen, pasta en rijst –afgeraden door Kris Verburgh- te vervangen door andere granen en peulvruchten.

Ook is gedacht aan mensen die liever glutenvrij en/of lactosevrij eten. Met dit mooi geïllustreerde boek leert u gerechten maken met haver, boekweit, quinoa, gierst en gerst. Bestellen? www.lekkerlangjong.nl, € 19,99, inclusief verzendkosten.

Diabetes & dagelijkse kost, Zijn avocado’s en kokosvet nu echt ‘superfoods’? Is zoetstof in mijn thee eigenlijk wel een goede keuze?

Waarom staat er ineens op veel producten dat ze geen gluten bevatten? Is een koolhydraatarmdieet iets voor mij? Hoe effectief zijn chroom, kaneel en visolie bij diabetes? Nieuwsgierig naar de antwoorden? Dan is het boek ‘Diabetes & dagelijkse kost’ iets voor u.

‘Diabetes & dagelijkse kost’ bevat informatie en tips over het kiezen, kopen en klaarmaken van eten zodat u zelf kunt bepalen of zo’n product iets voor u en uw gezondheid kan betekenen.

Bestellen? www.corienmaljaars.nl, speciale uitgave: € 16,95, € 2,95 verzendkosten.

22

VOOR MEER ENERGIE, EEN STRALENDE HUID EN EEN PRIMA GEWICHT

EET MEER! ‘Eet meer! Lekker in je vel met PuurGezond’, is het nieuwe boek van diëtist en schrijver Karine Hoenderdos (lees ook pagina 18).

Eet meer! is geen dieetboek. Hoenderdos gaat niet in op wat u allemaal niet mag en u hoeft ook niet op pad om allemaal nieuwe ingrediënten te kopen. Eet meer! is gebaseerd op puur gezond eten. Hierbij kiest u voor onbewerkte en pure voedingsmiddelen met een hoge voedingswaarde. Bewerkte

´

en kant-en-klaarproducten laat u zoveel mogelijk staan. Hoenderdos u meer energie, een mooiere huid en een prima ge-zwicht.” Het boek is laagdrempelig. U kunt er op een eenvoudige manier mee aan de slag.

Bestellen? www.puurgezond.nl, € 19,50, exclusief verzendkosten.

Eet

´

Meer!

schrijft: “Met puur gezond eten krijgt

Lekker in je

met PuurGezovel nd

me

t 70 rece en 14 dagm pten enu’s Karine Hoend erdos

´

een betrouwbare wegwijzer

´

FOTOSHOOT DIABETESMODELLEN voor de tweede keer een fotoshoot met modellen met diabetes type 1. De foto’s zijn bedoeld om mensen met diabetes type 1 te inspireren en te laten nadenken over hun eigen situatie. Tijdens Wereld Diabetes Dag

FOTO GOVERT DE ROOS

Met korting naar benefietconcert Diabetes Fonds

Dit jaar organiseert Stichting ééndiabetes

op 14 november worden de resultaten van de fotoshoot geëxposeerd in verschillende ziekenhuizen. Vanaf nu kunt u de modellen en de making off al volgen via

Aan de vooravond van de landelijke collecteweek van het Diabetes Fonds vindt op 25 oktober 2014

www.type1inkleur.nl.

© ééndiabetes.nl

het 27e benefietconcert plaats in De Grote Kerk te Naarden. Dit jaar wordt het concert verzorgd door Lenny Kuhr, onder begeleiding van MAARTJE. Een foto uit de serie van de shoot uit 2013.

Cor Mutsers en Frans de Berg. Kaarten kosten € 15,- in de voorverkoop. Lezers van Bloedsuiker krijgen € 2,50 korting met de volgende code: BLS-1425. Bestellen kan via: www.concertdiabetesfonds.nl of 035 - 88 02 459.

Blijf

lezen via onze nieuwsbrief

Na bijna dertig jaar ligt hier het laatste gedrukte nummer van Bloedsuiker voor u. Het eerste nummer verscheen in 1985. Dit liep parallel aan de introductie van de eerste bloedglucosemeters en insulinepennen. Opeens konden mensen met diabetes hun eigen bloedglucose reguleren en behoorde zelfcontrole tot de mogelijkheden. Niek Sniekers, destijds de general manager van Nordisk, zag dat mensen met diabetes geïnformeerd moesten worden om op een goede manier aan zelfcontrole te doen. Hij startte het blad Bloedsuiker<10.

Nu, dertig jaargangen later, is de behoefte aan informatie bij mensen met diabetes niet minder geworden. Het medialandschap is echter totaal veranderd. Mensen lezen steeds meer online en daarom heeft de redactie van Bloedsuiker besloten haar activiteiten te focussen op digitale media.

U kunt Bloedsuiker dus als vanouds blijven lezen via de maandelijkse online nieuwsbrief (gratis).

Deze is onlangs gemoderniseerd en nu ook goed leesbaar op tablets en smartphones. Bovendien zijn we gestart met enkele nieuwe korte rubrieken en acties. Prettig is dat u via de nieuwsbrief rechtstreeks vragen kunt stellen aan de redactie van Bloedsuiker. Kortom we hopen u weer te ontmoeten op Bloedsuiker.nl. Of volg ons op twitter.

Meld u aan en win een cadeaubon

Aanmelden kan op www.bloedsuiker.nl. Een abonnement is gratis. Onder de nieuwe aanmeldingen verloten we drie cadeaubonnen t.w.v. € 25,-.

NAJAAR 2014

23

MAAK KENNIS MET DE METER DIE ZIJN LICHT LAAT SCHIJNEN. OVER ALLES. De nieuwe OneTouch® Verio®IQ-meter: een meter die gebruiksvriendelijk is.

• geen codering • teststrippoort met verlichting • LCD-kleurenscherm

VRAAG NAAR UW VERIO® IQ-METER EN PROBEER HET ZELF Of bel ons op het gratis nummer 0800-022 24 45.

www.lifescan.nl LifeScan, het LifeScan logo, OneTouch®, OneTouch® Verio®IQ en Verio® PatternAlert™ zijn handelsmerken van LifeScan Inc. © 2013 LifeScan. Een divisie van Cilag GmbH International.