BÖLÜM 3 Tablo 2. Şelasyon tedavisinin izleminde SF’nin kullanımı AVANTAJLAR
DEZAVANTAJLAR
Tekrar tekrar ölçüm kolay
Demir yükünü indirek olarak tahmin eder
Pahalı değil
Enflamasyonla artar
Tekrarlanan ölçümlerin trendi gösterme- Doğrudan demir dengesini saptayamaz si mümkün Uzun süreli kontrol ile prognoz ilişkilidir Yüksek düzeylerde demir yükünde doğrusal olmayan yanıt Demir düzeyleri düştüğünde doz ayarlamada yaralı
Düşmemesi yanıtsızlık anlamına gelmez Demir yüküyle ilişkisi şelatöre göre değişir Farklı hastalıklarda LIC ile ilişkisi farklıdır.
Karaciğer demir yoğunluğunun (LIC) ölçümü
Karaciğer demir yoğunluğunun izleminin kullanım alanları; - Vücut demirinin yeterli kontrolünün sağlanıp sağlanmadığını saptamak LIC’in yeterli kontrolü hepatik hasarlanma riski ile olduğu kadar ekstrahepatik hasarlanma riski ile de bağlantılıdır. LIC değeri 1.8 mg/g kuru ağırlığa kadar normaldir. Bazı talasemik olmayan hasta populasyonlarında 7 mg/g kuru ağırlığa kadar LIC değerleri belirgin bir yan etkiye neden olmayabilir. Sürekli yüksek LIC değerleri (>15-20 mg/g kuru ağırlık) kötü prognoz, karaciğer fibrozisinde ilerleme (Angelucci 1997) veya karaciğer fonksiyon bozuklukları (Jensen 2003) ile ilişkilidir. Öncesinde şelasyon tedavisi yoksa myokardiyal demir birikimi, transfüze edilen kan ünite sayısı ve bu yüzden demir birikimi ile artmaktadır (Jensen 2003, Buja 1971). Bununla birlikte LIC ve ekstrahepatik demir arasındaki ilişki şelasyon tedavisi ile karmaşık hale gelir. Çünkü demir başlangıçta karaciğerde ve daha sonra kalpte birikme eğiliminde olmakla beraber, aynı zamanda şelasyon tedavisi ile ise karaciğerdeki demir, kalp demirine göre daha hızla uzaklaştırılır (Noetzli 2008, Anderson 2004). Bu nedenle, şelasyon tedavisi alan hastalarda yüksek LIC’de kardiyak demir birikim riski artsa da, LIC ölçümü miyokardiyal demiri ve kardiyak riski güvenle ön görmemizi sağlamaz ve bazı hastalarda iyi kontrol edilmiş LIC’e karşın miyokardiyal demir bulunabilir. -
Demir dengesini saptamak; vücut demiri azalıyor mu, artıyor mu? LIC vücut demir yükünün en geçerli göstergesi olup aşağıdaki formülden hesaplanabilir: Total vücut demiri (mg demir/kg vücut ağırlığı)=10.6 x LIC (mg/g kuru ağırlık) (Angelucci 2000). Ardışık LIC ölçümü, zamanla vücut demirinin artıp azaldığını saptamada (demir dengesi) en iyi yöntemdir. SF ölçümü basit, nispeten 49