16
Intellectuele eigendomsrechten in de jaarrekening Innovatie en intellectuele eigendom kunnen een zeer belangrijke waarde vertegenwoordigen en zijn zeer belangrijke parameters voor het succes van een onderneming. Desalniettemin wordt er in ondernemingen in vele gevallen te weinig aandacht besteed aan intellectuele eigendomsrechten en dit vaak omwille van een gebrek aan bewustzijn en kennis over deze materie. De bedoeling van deze bijdrage is deze materie beknopt en praktisch toe te lichten.
1. Wat verstaan onder ‘intellectuele eigendomsrechten’? Zoals aangegeven op de website van de federale overheidsdienst Economie, omvat het begrip “intellectuele eigendom” alle “voortbrengselen van de geest” (FOD Economie, 2021a). Verder wordt aangegeven dat intellectuele eigendom zowel literaire en artistieke eigendom (zijnde het auteursrecht, de naburige rechten en databankenrecht), alsook industriële eigendom omvat. Industriële eigendom heeft betrekking op de bescherming en valorisatie van uitvindingen, innovaties en creaties.
Bij kmo’s die intellectuele eigendomsrechten bezitten, liggen de gemiddelde opbrengsten per werknemer bijvoorbeeld 68% hoger dan bij kmo’s die niet over intellectuele eigendomsrechten beschikken.
Intellectuele eigendomsrechten geven de houder ervan een tijdelijk exclusief exploitatierecht, geldend voor een bepaald territorium (FOD Economie, 2021a). Ze omvatten, onder andere, octrooien, aanvullende beschermingscertificaten, kwekersrechten, geneesmiddelen, data- en marktexclusiviteit en auteursrechtelijk beschermde computerprogramma’s. Zo zal, bijvoorbeeld, de houder van een uitvindingsoctrooi de enige zijn die de betreffende uitvinding mag exploiteren (bijvoorbeeld door het op de markt brengen van het product dat door het octrooi beschermd wordt).
zoals aangegeven door het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP) los van elkaar of in combinatie gebruikt kunnen worden (BOIP, 2021). Op hun website verwijzen ze naar een concreet voorbeeld voor een pasjeshouder, waar volgende opties van toepassing kunnen zijn: • een modelrecht voor het design van de pasjeshouder; • een octrooirecht voor de techniek waarmee de pasjes in en uit de houder geschoven kunnen worden; en/of • een merkrecht voor de naam en/of het logo waaronder het product op de markt wordt gebracht.
Er bestaan dus verschillende soorten intellectuele eigendomsrechten, die
Intellectuele eigendomsrechten zijn bijgevolg belangrijk voor
1
ondernemingen omdat ze de mogelijkheid geven om belangrijke voordelen te genereren gerelateerd aan eigen origineel werk en bovendien toelaten dit werk adequaat ten gelde te maken (EUIPO en EPO, 2021). Belangrijk om te beseffen is dat intellectuele eigendomsrechten ook onrechtstreeks ten gelde gemaakt kunnen worden, door ze bijvoorbeeld te delen met andere ondernemingen middels een licentieovereenkomst en/of in de vorm van een joint venture (EUIPO en EPO, 2021). Op basis van het voorgaande, is het duidelijk dat een basiskennis over intellectuele eigendom(srechten) van belang is voor het succes van een onderneming. Zo toont een recente studie van het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO) en het Europees Octrooibureau (EPO) bij meer dan 127.000 Europese ondernemingen een significant positief verband tussen het bezit van intellectuele eigendomsrechten en ondernemingsprestaties (EUIPO en EPO, 2021) 1 . Bij kmo’s die intellectuele eigendomsrechten bezitten, liggen de gemiddelde opbrengsten per werknemer bijvoorbeeld 68% hoger dan bij kmo’s die niet over intellectuele eigendomsrechten beschikken. Verder blijkt het bezit van intellectuele eigendomsrechten bij kmo’s eerder de uitzondering dan de regel. Zo bezit minder dan 9% van de beschouwde Europese kmo’s
Zie ook de referentielijst van de desbetreffende studie, waarin tevens verwijzingen naar een aantal andere relevante studies vervat zitten.
Maandelijks tijdschrift van het ITAA | Nr. 4 | Mei 2021
