De_Pers_woensdag_13_mei_2009

OP DE BANK

SAMSUNG LCD GEKTE!

Lauren zit er bovenop

In het kielzog van fotografen de wereld rond, met ‘gevaar’ voor eigen leven.

€35.00

22

€

81 cm

GRATIS

p/mnd

SAMSUNG LCD TV

& SAMSUNG B130

15

incl. 200 min. / 400 sms p/mnd

Kijk voor deze of één van de vele andere aanbiedingen op www.ritel.nl !

13 Woensdag Mei2009

WWW.DEPERS.NL

Objectief advies wat nu de beste gsm-deal is voor u Zie pagina 3 voor meer info

GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP IRIS MECHIELSEN

Werk Bestuursvoorzitters blijven zitten

Iedereen weg op de baas na Werknemers moeten weg. Maar hun bazen mogen blijven. ‘Juist nu is er een duidelijke bevelstructuur nodig’.

Remco Tomesen AMSTERDAM

...

Iemand moet het vuile werk doen.

Ja, iemand moet die lijstjes maken met namen van wie weg moet. Pas als het halve bedrijf ontslagen is, ja dan pas komt de positie van de baas ter sprake. Maar zover is het nog bijna nergens. En dus zitten de Nederlandse bazen nog stevig op hun plek, blijkt uit een inventarisatie.

Dat geldt in ieder geval voor de hoogste Nederlandse bazen. Vorig jaar vertrokken negen bestuursvoorzitters van de 25 AEX-bedrijven. Slechts eentje meer dan een jaar eerder. En dit jaar staat de teller tot dusverre pas op drie. Toch opvallend: 2008 was het slechtste beleggingsjaar sinds de introductie van de AEX. De beurs sloot afgelopen jaar 52 procent lager af dan een jaar eerder.

Nederland volgt de internationale trend, blijkt uit onderzoek van adviesbureau Booz & Company onder 2.500 beursgenoteerde bedrijven. In Europa en de VS nam het aantal vertrekkende CEO’s vorig jaar zelfs iets af. Met uitzondering natuurlijk van de banken: daar moest een meer dan gemiddeld

VOORPUBLICATIE

Caesarion, deel 3 Over twee dagen verschijnt Caesarion, de nieuwe roman van Tommy Wieringa.

Vandaag deel 3 van een exclusieve voorpublicatie.

Lees meer op pagina 13

groot aantal CEO’s vertrekken.

De CEO maakt dan misschien niet altijd zelf de ontslaglijstjes met namen van medewerkers. Hij staat wel aan het hoofd van het crisismanagent, zegt Mattijs Kropholler, partner bij Maes & Lunau Executive Search, een recruitmentbureau. ‘In deze tijden is het niet verstandig om de CEO weg te sturen. Er moeten snel beslissingen worden genomen’.

‘In deze tijden is het niet verstandig de CEO weg te sturen.’

‘In tijden dat het er om spant, heb je liever iemand die het klappen van de zweep kent’, vult Ber Damen aan, directielid van de HRM-tak van Berenschot.

Toch zijn de bazen hun baan niet zeker. Want als de eerste schrik van de crisis straks voorbij is, wordt de balans opgemaakt. Kropholler: ‘Nu worden de goede van de slechte gescheiden. De mooiweermanagers worden er straks uitgewerkt. Ik verwacht dat het de tweede helft van dit jaar al gaat gebeuren.’ 1

UIT & THUIS

Deze beestjes gaan u én de wereld redden. Smakelijk.

Het bedrijf Bugs wil met insecten het wereldvoedselprobleem oplossen. Het is een van de bedrijven uit de innovatie top-100, die morgen het licht ziet.

Lees meer op pagina 10

IN BUSINESS

‘Alleen een Zonnespoor de wanhopige Overdek met verslaafde rails solarpanelen grijpt een vegaburger.’

De nieuwe held van vegetariers, Mark Bittman, is zelf vooral een vleesverminderaar. Pagina 14.

7

EERST

Defensie jaagt op moeders Als er iemand haar kroost adviseert om wel of niet in het leger te gaan, dan is dat moeder. En aangezien de krijgsmacht zit te springen om personeel, is een positief advies van mama van levensbelang. Defensie staat daarom op de Libelle Zomerweek om het moederhart te veroveren.

Lees meer op pagina 2

2

Eerst

LANGE POTEN

Libelle Zomerweek ‘Baretje op, baretje af’

Defensie jaagt op moederhart

...

PETER

MIDDENDORP

J

e moet wel koud zijn en cultuurrelativist om geen verschillen op te merken tussen wat Nederlanders zoal aan demonstraties op het Binnenhof weten te brengen en de Tamils die sinds enige weken voor de ingang van de Tweede Kamer een eeuwigdurende jammerklacht voortbrengen, bitter, schril, eentonig.

Nederlanders vragen om geld, niet te lang, ze zijn een dagje uit. Ze zetten een podium op, luisteren naar een bevriende politicus, zoeken contact met de media en zingen mee met een bestaand liedje dat door een onbekende artiest van een nieuwe tekst is voorzien, voordat zij naar de treinen stromen om de thuisreis van forenzen te bederven.

Etenstijd.

De Nederlander blijft zichzelf; zo bezien is het een raadsel waarom deskundigen zijn identiteit niet kunnen vangen.

De Tamils staan er elke dag. Ook op zaterdag, zondag, in het reces, als er niemand is die naar hen luistert.

Ze zijn met een stuk of veertig. Sommigen dragen een rode vlag, twee of drie houden een spandoek omhoog, een jonge meid roept de hele dag precies dezelfde teksten in een megafoon, die ook de hele dag met precies dezelfde woorden worden beantwoord.

Van een afstandje klinkt dit alsof ze een bede voortbrengen, de woorden trance en meditatie komen in je op, maar als je dichterbij komt, kun je horen wat ze zeggen.

We weten niets van Tamils, maar het moet erg zijn wat ze doormaken ‘VN!’ ‘Grijp in!’ Het is een beetje afhankelijk van hoe de wind staat of de klacht van de Tamils het Kamerrestaurant binnenwaait of de redactiekantoren aan de overkant van het Plein, maar ik denk dat iedereen op het Binnenhof intussen wel kan vertellen dat de Tamilgeluiden na enige tijd op je gemoed gaan werken, je geweten misschien wel. We weten niets van Tamils, we gaan ook niets over hen te weten komen, maar het moet erg zijn wat ze doormaken, je hebt er eigenlijk geen voorstelling van. ‘Nederlandse regering!’ ‘Help de Tamils!’ Een paar weken geleden waren Nederlandse boeren boos. Ze zetten enkele koeien op het Plein. Joop Atsma kwam ook iets zeggen. Toen men tegen vijven van het Plein naar het cafĂŠ liep voor bier, muziek en klompendans, struikelde Atsma bijna over een hongerstaakster op de stoep, over wie sindsdien elke dag een partytent wordt opgezet. 1

Defensie zit om mensen te springen. Dat leidde tot de ‘moederaanpak’, omdat moeders vaak beslissend zijn voor de beroepskeuze van kinderen.

Jojanneke van den Berge ALMERE

...

Agatha Driessen uit Voorburg zit licht bedremmeld op een bankje. ‘Moet dat nou, een defensiestand op de Libelle Zomerweek?’ Verderop worden de voeten van haar vriendin gekneed door een masseur in legerbroek. Militairen cirkelen om de vrouwen heen, foldertjes in de aanslag. Het zijn dit keer niet soldatenzieltjes waar het defensie om te doen is, zoals bij hun wervingsstands op de Huishoudbeurs en aanverwante manifestaties, maar de harten van de moeders. ‘Uniek’, zegt defensievoorlichter Anne Marie Voskuil, ‘we hebben veel onderzoek gedaan en de moeder blijkt toch de belangrijkste beslis-

‘Ik wil het niet omschrijven als moedertje ronselen.’ sende factor in de beroepskeuze van kinderen.’ Defensie heeft gemerkt dat de keuze voor hen een negatief gevoel oplevert. ‘Door hier te staan en informatie te geven hopen we dat de moeders Defensie gaan overwegen als een goede werkgever. We laten bijvoorbeeld zien dat het niet zo is dat je nooit meer contact hebt met je zoon of dochter als die wordt uitgezonden.

We hebben ook al in het Vondelpark gestaan om moeders aan te spreken.’ Defensie probeert moederend Nederland sinds begin dit jaar te bereiken met advertenties in Libelle, Story, Veronica magazine en De Telegraaf. In de laatste werd groots uitgepakt met moederdag. ‘Er wordt gesproken van moedertje ronselen, maar zo wil ik het niet omschrijven.’

Nijpend tekort De Libellestand is de zoveelste poging van Defensie om hun nijpende personeelstekort in te dammen. De uitstroom is groot, het aantal aanmeldingen laag. Halverwege vorig jaar werd een kritische grens van 7.600 vacatures bereikt. Woordvoerder Sacha Lauwhoff: ‘Als we niks zouden doen, zou dat in een paar jaar tijd

Peter Middendorp doet als schrijver/columnist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.

De voorlichting moet wel gezellig Libelle blijven. FRANK GROELIKEN

tot problemen leiden.’ Staatssecretaris Jack de Vries lanceerde toen een actienoodplan, waarin naast de moederaanpak onder andere een bonusstructuur werd opgenomen. Medewerkers krijgen 1.000 euro als zij nieuw personeel aandragen dat de opleiding afrondt.

Inmiddels is 7.600, 7.300 geworden.

Lauwhoff: ‘Ook nemen we dertigplussers aan uit andere werkvelden, en er zijn 1.500 functies opgesteld voor burgers.’ Defensie hoopt hiermee te profiteren van crisisontslagen. ‘We hadden erg veel last van de krappe arbeidsmarkt, dat is nu weggevallen.’ Gek genoeg krijgt Defensie elk jaar tienduizenden belangstellenden en aanmeldingen, maar het grootste deel daarvan valt af. ‘Vaak doordat ze te lang op een oproep of uitslag moesten wachten en dan bij de politie gingen. We hebben de selectieprocedures ingekort. Maar aan de toela-

tingseisen mag absoluut niet getornd worden.’ Een steuntje in de rug mag wel: zij die alleen de fysieke test niet halen, krijgen nu een fitnessabonnement en vliegeniers met slecht zicht een laserbehandeling.

Maar dan is er nog het Uruzgan-effect: naarmate daar meer ellende is, neemt het aantal inschrijvingen af.

Mensenrechten

Argus CafĂŠ Victoria wint rookoorlog

AMERIKA IN VN-RAAD

REUTERS

De Verenigde Staten hebben zich voor het eerst laten kiezen in de mensenrechtenraad van de Verenigde Naties in Genève. Onder president Bush wilde Washington niets van het internationale orgaan weten wegens de vaak vooringenomen en anti-IsraÍlische besluiten. De Amerikaanse president Barack Obama wil de relatie met de raad, die in 2006 is opgericht, echter verbeteren. De VS kregen 167 van de 191 stemmen.

Dief steelt boeven

Koorrecord

De reclametrailer van boevenvangen.nl is gestolen van een parkeerterrein. Balen. De dief kan zich melden op de website.

Met meer dan 160.000 vrijwilligers heeft India een nieuw wereldrecord koorzang gevestigd. Het koor zong een uur lang.

‘Dan zeg ik: ga bij defensie, en dan komt iemand niet meer terug.’ Luitenant-kolonel Brouwer, hoofd werving & selectie bij de luchtmacht, sprak vorig jaar van een afname van 25 tot 30 procent na calamiteiten.

Lauwhoff: ‘De omgeving speelt daar een grote rol bij, daarom dus nu ook de moederactie.’

Het moet alleen wel gezellig Libelle blijven. Voskuil: ‘We proberen weg te blijven van de bombastische straaljagers en zo.’ Er zijn appels, het vragenspel ‘baretje op-baretje af’, en de voetmassages. Libelle-lezeres Driessen is inmiddels ietwat gewend. ‘Het kan wel werken voor moeders denk ik.’ Zij heeft haar zoon toen hij 22 was uit het hoofd gepraat bij Defensie te gaan. ‘Je denkt toch meteen aan narigheid. Misschien kan dit soort voorlichting wat angst wegnemen.’

Equivalent Na de zomer gaat Voskuil met Defensie kijken naar een Libelle Zomerweek-equivalent om neer te strijken en enthousiast de boodschap te verkondigen. Al prikt daarachter bij haar ook wel eens de twijfel. ‘Dan zeg ik: ga bij Defensie, en dan moet iemand straks op uitzending en komt ‘ie helemaal anders terug ofzo. Of helemaal niet meer.’ 1

Eerst

3

Sri Lanka Oorlog tussen regering en Tijgers

Tamilbloedbad zonder schuldige ANP

Bijval Gaypride

PLASTERK PRO GORDON

In Sri Lanka, op nauwelijks vier vierkante kilometer, richten leger en rebellen een bloedbad onder de Tamil-bevolking aan. En het is altijd de schuld van de ander.

Redactie buitenland AMSTERDAM

Minister Plasterk heeft zijn steun uitgesproken voor Gordon, die zich in Moskou sterk maakt voor een vredig verloop van de Gaypride aldaar komende zaterdag. Plasterk zal de kwestie binnenkort agenderen bij een Russische functionaris. De NOS zal haar medewerking aan de ďŹ nale van het Eurovisiesongfestival in Moskou heroverwegen als de Gay Pride wordt neergeslagen.

Postbode-moord

TWEE JAAR CELSTRAF Het Haagse gerechtshof heeft de 17-jarige Michiel de K. tot twee jaar jeugddetentie veroordeeld. De K. sloeg vorig jaar in het ZeeuwsVlaamse Zaamslag de 56-jarige Peter Herwegh met een hamer dood.

Herwegh, de plaatselijke postbode en bekendheid, had geprobeerd te bemiddelen toen De K. na vernielingen in conict raakte met de politie.

Openbaar onderwijs

‘OOK IN DE BIBLE BELT’ Een actiegroep van Barneveldse ouders hangt vanaf vandaag duizend posters op omdat zij openbaar voortgezet onderwijs in hun gemeente willen. Middelbare scholieren uit Barneveld moeten hiervoor nu uitwijken naar Amersfoort, Ede of Harderwijk.

...

Het Sri Lankaanse regeringsleger is verantwoordelijk voor het doden, gisteren, van 45 burgers tijdens een mortieraanval op een noodziekenhuis in Mullivaikal, in een ‘No Fire Zone’. Zeggen de Tamil Tijgers. Sommige patiĂŤnten waren er dit weekend net opgenomen na een aanval van het leger waarbij honderden burgers, onder wie minstens 106 kinderen, de dood vonden. Zeggen de Tamil Tijgers. Op een foto zijn door het leger gedode en gewonde Tamilburgers te zien. Zeggen de Tamil Tijgers.

Bovenstaande is niet waar. De burgerdoden zijn de schuld van de Tamil Tijgers. Zegt het regeringsleger. De rebellen ontstaken zelf een spervuur

van artillerie in een poging sympathie te winnen. Zegt de regering. De Tamil Tijgers vallen mannen en vrouwen aan die de oorlogszone in het noordoosten van Sri Lanka proberen te ontvluchten; de guerilla’s blazen zichzelf op om burgerdoden te maken en het leger de schuld te geven.

Zegt de regering.

Propaganda De propagandastrijd tussen regering en rebellen in het noordoosten van Sri Lanka woedt even intensief als de oorlog die er in januari is geĂŤscaleerd.

Op nauwelijks vier vierkante kilometer wordt een bloedbad aangericht onder de 50.000 overgebleven bewoners, die als ratten in de val zitten. De VN schatten dat sinds begin dit jaar 6.500 burgers zijn gedood en 14.000 gewond. Volgens een door de BBC geciteerde arts zijn de afgelopen twee dagen alleen al 430 burgers omgekomen bij bombardementen.

De beschuldigingen van de partijen over de verantwoordelijkheid voor de burgerdoden vliegen over en weer,

Volgens de Tamil Tijgers doodde het leger deze burgers. REUTERS

maar kunnen niet door onafhankelijke bronnen worden bevestigd. Het gebied zit potdicht voor journalisten en waarnemers. Onwelgevallige rapportages vanuit elders in het land worden afgestraft; een groep Britse journalisten is net het land uitgezet.

Onacceptabel De VN hebben de Sri Lankaanse regering opnieuw opgeroepen toegang tot de gevechtszone toe te staan, om mensen te evacueren en zieken en gewonden te verzorgen. ‘We hebben geen enkel onafhankelijk oordeel over de toestand waarin de mensen in het gebied verkeren, maar er zou sprake zijn van extreme ondervoe-

ding. Om nog maar te zwijgen over de oorlogsslachtoffers’, aldus VNwoordvoerder in Sri Lanka Gordon Weiss. Volgens de VN-coĂśrdinator voor humanitaire zaken in het land, Amin Awad, is het zonder toegang bovendien onmogelijk de beschuldigingen te onderzoeken. ‘Maar het is duidelijk dat er onschuldige burgers worden gedood en dat is onacceptabel’, zei hij tegen de BBC. Oproepen van de internationale gemeenschap om een einde te maken aan de humanitaire ramp zijn tot nu toe aan dovemansoren gericht. Minister Bert Koenders (Ontwikkelingssamenwerking) pleitte gisteren voor een EU-beraad over Sri Lanka. 1

Rookverbod Uitspraak gerechtshof

Daar in dat kleine cafÊ mogen de mensen paen Feest gisteravond, in de kleine Bredase kroeg Victoria. Daar mag van de rechter lekker worden doorgerookt. En dat lijkt de redding voor de kleine horeca.

Het Openbaar Ministerie kondigde meteen aan tegen de uitspraak in cassatie te gaan. Ook dient bij het hof in Leeuwarden nog een vergelijkbare zaak tegen het Groningse rookcafĂŠ Kachel.

Redactie binnenland

Wel controle

AMSTERDAM

Minister Ab Klink (Volksgezondheid) zei in een reactie dat de controle op het verbod door de Voedsel- en Waren Autoriteit voorlopig gewoon gehandhaafd blijft.

De kleine cafĂŠs, verenigd in de stichting Red de Kleine Horeca Ondernemer (KHO), toonden zich blij met de uitspraak. ‘Het is terecht dat

...

Het gerechtshof in Den Bosch sprak het Bredase cafÊ Victoria vrij van overtreding van het rookverbod. Volgens het hof ontbreekt een deugdelijke wettelijke grondslag voor verbod in horecazaken van zzp’ers (zelfstandige zonder personeel).

Horecaclub wil verlies aan omzet claimen bij de staat. het hof inziet dat de wet klungelig in elkaar is geflanst. Het gelijk is aan onze zijde’, stelde bestuurslid Ton Wurtz. Koninklijke Horeca Nederland sprak van ‘een steun in de rug voor de kleine horeca’.

Stichting Volksgezondheid en Roken (Stivoro) zei de uitspraak van het hof jammer te vinden. ‘Maar het gaat

hier wel om een hele kleine groep.

Gelukkig blijft 90 procent van de uitgaansgelegenheden in Nederland definitief rookvrij’, aldus voorzitter Lies van Gennip.

Stichting KHO, waarbij circa 1.200 kleine kroegen zijn aangesloten, kondigde een forse schadeclaim tegen de staat aan. Volgens de stichting is na de uitspraak de weg vrij om compensatie te vragen voor de omzet die ondernemers de afgelopen maanden misliepen. Hoe hoog de claim precies wordt is niet bekend, ‘maar reken erop dat het kabinet ĂŠĂŠn JSF kan afbestellen. Het gaat om een substantieel bedrag’, aldus Wurtz. 1

4 )1/&"# 2,,. )"5"./ 2 + " "./ Zo ontdekt u wat op dit moment de beste gsm-aanbieding is voor Ăş:

5

Beantwoord de 3 vragen.

Zet de 3 letters in de lege vakjes 5 t/m 7 hieronder.

Sms de 8 letters (inclusief tip, spatie en de afsluitende ‘b’) naar 4477.

6

Tipteam belt u snel terug en tipt u de beste gsm-deal.

a: b: c: d: e:

SIM only (geen toestel) eenvoudig en voordelig toestel een Nokia met veel functies een Samsung met veel functies de meest geavanceerde alleskunner f: toestel om vooral mee te e-mailen g: zo plat mogelijk toestel h: geen voorkeur/andere wens

Wat wilt u maximaal per maand betalen? a: b: c: d: e:

Sms ook als uw abonnement nog (lang) niet is afgelopen.

U betaalt eenmalig â‚Ź 0,70 voor uw sms, verder is onze dienstverlening kosteloos. Met uw sms geeft u Tipteam toestemming u te bellen op het telefoonnummer vanwaar uw aanvraag verstuurd is.

Wat zijn uw wensen?

7

â‚Ź 10,â‚Ź 20,â‚Ź 30,â‚Ź 40,â‚Ź 50,-

Wanneer wordt u het liefst teruggebeld? a: b. c. d. e. f. g.

maandag tussen 14 en 17 uur maandag tussen 19 en 21 uur dinsdag tussen 14 en 17 uur dinsdag tussen 19 en 21 uur donderdag tussen 14 en 17 uur donderdag tussen 19 en 21 uur maakt niet uit Meer weten? .tipteam.nl Kijk op www

SMS deze 8 tekens naar 4477: Voorbeeld: zo sms’t u uw gegevens naar 4477:

tip acfb

1

2

3

t I P

4 spatie

Begin uw sms met deze 3 letters en een spatie.

5

.

6

.

7

8

. b

Vul hier de letters van 5 t/m 7 in.

Vergeet de ‘b’ op het eind niet.

Objectief advies wat nu de beste gsm-deal is voor u.

!# & $# " *

"0 -) 0/0" / %".* ,,&0 2,,. !" ) $/0" -.&'/ ,,&0 %.&'# +1 2.&' )&'2"+! &+ 2,,. !"5" /-" 0 1) &." + &"!&+$ "+ % ) !"5" 6 0/ .""+ 2 + %&)&-/ &+ %1&/ 2,,. ""+ ,!"*-.&'/ +/ %.&'2"+ ( + 0,0 "+ *"0 5,+! $ *"& - * +! $ *"& %,,.0 1 2,,. 3")(" -.&'/ 1 !&0 0,"/0") + (1+0 / % 9"+ ," *"". )"5"./ 5& % &+/ %.&'2"+ %," ) $". !"

-.&'/ 3,.!0 +/ %.&'2"+ 2".-)& %0 1 0,0 +&(/

' 1-"./) +( / %".* *"0 *&+&* )&/0&/ % ,+03".- '

* / %".* ' 1)) ' ".#" 0 &4") +$&+" 2,,. ,+$"72"+ .!" "")!/ %".-0" "+ %")!".%"&! ' 5 )" . 0.&))&+$/2.&' "")! ' "8+0"$."".!" !&$&0 )" 01+".

2,,. ,+02 +$/0

(

(

+ . %%% ! "# ! !# ,* 1 &+ 0" / %.&'2"+

4

Eerst

STEL... ...dat Louis van Gaal bij AZ blijft

I

n het opportunistische voetbalwereldje krijgen spelers of trainers meestal hun zin.

Willen ze weg, dan gaan ze weg.

Meestal tegen een inke berg geld zodat hun club elders weer iemand weg kan kopen. Louis van Gaal zal dus wel naar Bayern Mßnchen gaan. Maar wat als Dirk Scheringa zijn poot stijf houdt en hem aan zijn contract houdt? Van Gaal zal dan gewoon aan het werk gaan, zegt hij zelf, dus dat kan het probleem niet zijn. Maar zal hij ook weer succesvol zijn?

Waarom niet? Bij zijn twee vorige clubs bleef het nooit bij ĂŠĂŠn kampioenschap. Van Gaal maakte Barcelona in 1998 ĂŠn 1999 kampioen. Bij Ajax deed hij er, net als bij AZ, drie jaar over om kampioen te worden. Maar na 1994 volgden meteen kampioenschappen in 1995 en 1996. In 1995 won Ajax ook nog de Champions League en in 1996 haalde de ploeg nog de ďŹ nale. Pas in 1997 ging het mis: vierde in de competitie. Van Gaal zal even moeten slikken, maar al snel de nieuwe uitdaging zien. Scheringa zal uit schuldgevoel de selectie ink versterken. Als Van Gaal blijft, wordt AZ weer kampioen. 1

De rubriek Stel... verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn.

Vaticaan

Paus was wel, niet, wĂŠl lid Hitlerjugend Redactie buitenland AMSTERDAM

...

Paus Benedictus XVI was als tiener onvrijwillig lid van de Hitlerjugend, de jeugdorganisatie van de nazi’s. Dat verklaarde het Vaticaan gisteren, nadat een woordvoerder eerder die dag zei dat de paus ‘nooit, nooit, nooit’ lid was geweest van de Hitlerjugend.

Die wilde zo ‘de leugens’ van IsraĂŤlische media ontkrachten. Maar Benedictus zelf heeft in een boek uit 1996 gesteld dat hij als jongen tegen zijn zin lid van de Hitlerjugend was. 1

Duitsland Première The Producers - Frßhling fßr Hitler

In Berlijn wapperen opnieuw Satirische musical over Hitler en de nazitijd maakt 64 jaar na de oorlog Oene van der Wal BERLIJN

...

Hakenkruisen, paradepas en de Hitlergroet. Normaal zijn deze symbolen streng verboden in Duitsland.

Maar nu is het kunst en mag het wel.

Zondag gaat in het Admiralspalast in Berlijn The Producers - Frßhling fßr Hitler in première. De Amerikaanse musical is een satire op de nazi’s en toont het absurde en groteske van het nazibewind (1933-1945).

Dat Duitsland 64 jaar na de ondergang van het Derde Rijk nog altijd kan worden geprovoceerd, toont het recente relletje rond de vaandels die aan het Admiralspalast zijn gehangen ter promotie van de musical: verticale, rode banieren met een witte cirkel en daarin een zwarte pretzel, een krakeling. Een parodie op het hakenkruis, het belangrijkste symbool van de nazi’s . Verscheidene Berlijners namen er aanstoot aan en belden de politie. Die stelde echter vast dat de

‘Mogelijk past Hitler-scherts bij hernieuwd Duits zelfbewustzijn.’ wet niet wordt overtreden. De Duitse hoofdstad is bovendien wel erger gewend. Nog geen twee jaar geleden liet de Amerikaanse steracteur Tom Cruise een deel van het centrum omtoveren tot een levensecht nazidecor voor zijn film Valkyrie.

Naakte Hitler Lachen om Hitler ligt in Duitsland erg gevoelig. In 2007 ontstond een fel debat rond de satirische Hitler-film Mein FĂźhrer, waarin diens herdershond de Hitlergroet brengt. Grote consternatie was er ook rond het animatiefilmpje Der Bonker (2006), met een naakte Hitler op het toilet van zijn Berlijnse bunker. Eerder ontlokte ook Der Untergang (2004) felle reacties. Daarin tornt acteur Bruno Ganz aan het gangbare beeld van de kwaadaardige dictator door een menselijke Hitler te laten zien.

Volgens Rudolph Herzog hebben al deze films het pad geĂŤffend voor The Producers. De zoon van cineast

Enkele Berlijners belden de politie vanwege deze banieren met hakenkruisparodie. AP

Werner Herzog maakte vijf jaar geleden een documentaire over humor in het Derde Rijk en schreef er een boek over. ‘Er is een nieuwe generatie die de nazitijd met meer afstand beziet’, zegt hij. ‘Het lachwekkende van het regime is duidelijker, zonder dat de verschrikkingen worden vergeten. De rest van de wereld had dat al geaccepteerd na Charlie Chaplins Hitler-satire The Great Dictator (1940), maar nu doet Duitsland dat ook.’ De musi-

cal kon daarom wel eens een succes worden en minder controversieel dan gedacht, meent Herzog.

Succesvol The Producers, waarin een verwijfde Hitler is te zien, was de afgelopen jaren een daverend succes op Broadway. Mel Brooks, die het verhaal in 1968 schreef als filmscript, maakte er in 2001 een musical van. Die geldt inmiddels als een van de succesvolste

ooit en is aan vele landen verkocht.

Tot afgelopen februari draaide hij voor het eerst in Duitse vertaling in Wenen, de hoofdstad van Hitlers geboorteland Oostenrijk. The Producers was daar amper acht maanden te zien – weinig voor een dergelijke productie – en het aantal bezoekers bleef ver achter bij de verwachtingen.

Het Berlijnse Admiralspalast maakt alleen al daarom een voorzichtig begin. Vooralsnog is het stuk

Cannabisprovincie Limburg

ALLEEN NOG WIET MET PASJE Limburgse coeeshops mogen volgend jaar alleen wiet verkopen aan leden, die daarvoor een speciaal pasje hebben. Burgemeester Leers van Maastricht kondigde deze proef aan namens acht gemeenten in Limburg.

Vanaf 1 januari 2010 ben je alleen welkom in de regionale coeeshops met een pasje. Klanten kunnen dan maximaal 3 gram cannabis per keer kopen in de hele provincie.

De ‘wietpas’ is onderdeel van een pakket aan maatregelen om drugstoerisme in de regio tegen te gaan,

gesteund door ministers Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Hirsch Ballin van Justitie. Al haalde die laatste wel een streep door de plannen van burgemeester Leers om ook de teelt van drugs te reguleren, om zo criminaliteit tegen te gaan. Volgens Hirsch Ballin is dat in strijd met Europese regels.

Voorzitter Annemarie Jorritsma van de Vereniging Nederlandse Gemeenten verwacht dat het project ook in Eindhoven en Enschede zal worden ingevoerd, en op termijn mogelijk nationaal.

ANP

Duur ritje

Voor de zekerheid

80.000 euro boete kreeg een rijke Noor, omdat hij vierhonderd meter dronken had gereden.

De rechter vond dat hij dat wel kon missen.

Gevangenen krijgen voorlichting via wcpapier. Plaatjes en teksten als ‘weet jij wat een soa is?’ moeten condoomgebruik stimuleren.

Eerst

rode banieren nog steeds de tongen los

Spanje

‘Bij het hoogtepunt voldoet een zucht’ Generaal Franco bemoeide zich overal mee in Spanje. Dus ook met het seksleven van vrouwen.

5

Misdaad Advocaten hekelen werkwijze OM

‘Holleeder moest en zou veroordeeld’

Elizabeth Nash MADRID

...

Wie zich verbaast over de huidige tolerantie en seksuele vrijheid van de Spanjaarden, moet in gedachten even terug naar de Franco-tijd. Die verklaart veel.

Wat dacht u hiervan: ‘Als uw man ongewone seksuele verzoeken heeft, wees gehoorzaam en klaag niet. Als hij gemeenschap wil, ga dan nederig akkoord. Als het hoogtepunt nadert, is een kleine zucht van uw kant voldoende om eventueel ervaren genot aan te geven.’ Miljoenen Spaanse vrouwen kregen veertig jaar lang dit soort intieme instructies voorgeschoteld door de Vrouwenafdeling van de Falange, de fascistische beweging van generaal

‘Sport mag geen voorwendsel voor aanstootgevende kleren zijn.’

voor twee maanden geprogrammeerd. De kaartverkoop gaat langzamer dan verwacht, zegt woordvoerster Lone Bech. Twijfel kennen de programmeurs echter niet. ‘We wilden dit stuk juist in Duitsland en in Berlijn hebben, in het theater dat in 1939 door de nazi’s werd onteigend en waar Hitler operettes keek.’ De musical komt in een tijd waarin steeds minder Duitsers zich nog wensen te verontschuldigen voor het

VETERANEN ...

HANS

WIEGEL

K

oninginnedag, 4 en 5 mei – alle drie nationale gebeurens – liggen weer achter ons. Na het bijzondere voorval op 30 april, heeft ons land en volk zich herpakt. De wijze waarop de Koningin zich liet zien en horen, is daarbij van grote invloed geweest.

naziverleden, zo blijkt uit Duits onderzoek. De overgrote meerderheid is weer onbekommerd trots op zijn land en zijn Duits-zijn.

Mogelijk past Hitler-scherts bij dit hernieuwde nationale zelfbewustzijn. En, denkt documentairemaker Herzog, aan de pijnlijke vragen over de nazitijd valt toch niet te ontkomen, al maakt het lachen om nazi’s dat verleden misschien wel moeilijker te begrijpen. 1

Op 4 en 5 mei is bijna alles goed gegaan. De herdenkingen op de Dam in Amsterdam en elders in ons land verliepen zoals het hoort en we hadden gehoopt. Dat geldt ook voor de vele feestelijkheden.

Hartverwarmend was het dat links en rechts, oud en jong, zich ĂŠĂŠn voelden in hun respect voor de gevallenen in de oorlog en bij vredesoperaties. Er was ĂŠĂŠn vlek op het nationale blazoen: de handelwijze van het comitĂŠ dat het deďŹ lĂŠ van de veteranen in Wageningen organiseerde.

Dat had besloten dat de ‘jonge’ veteranen, deelnemers aan de verschillende vredesmissies van onze krijgsmacht, niet mochten meelopen. De

Franco. In Salamanca loopt nu een tentoonstelling over de almachtige SecciĂłn Femenina.

Van 1937 tot 1977 traden drie miljoen vrouwen tussen de 17 en 35 jaar toe tot deze organisatie, die hen aanspoorde zichzelf ‘niet te belasten met boeken – het is nergens voor nodig een intellectueel te zijn’. Sport werd wel aangemoedigd, maar onder voorbehoud: ‘Gebruik het sporten niet als voorwendsel om aanstootgevende kleren te dragen.’ Dit soort pareltjes zijn te lezen op de tentoonstelling ‘Vrouwen in het blauw’, georganiseerd door het ministerie van Cultuur. ‘We wilden het verhaal vertellen van hen die levend dood waren’, zegt curator Moncho Alpuente. ‘Pogingen om ons recente verleden naar boven te krijgen hebben zich geconcentreerd op de Burgeroorlog van 1936 tot 1939. En dat is begrijpelijk. Maar de periode na de oorlog was lang en moeilijk. Er heerste angst en er was een repressie die begon en eindigde met executies.’ Het is dan ook geen wonder dat na de opheffing van de organisatie in 1977 (twee jaar na de dood van Franco) er een bijna ongeĂŤvenaarde seksuele revolutie losbrak in Spanje. 1

Tien jaar cel of vrijspraak. Willem Holleeder moet nog een maand wachten, dan weet hij het antwoord.

Merel van Leeuwen AMSTERDAM

...

‘Alleen Endstra en niemand anders.’ Met deze woorden beĂŤindigde advocaat Stijn Franken gisteren zijn pleidooi in de zaak tegen zijn cliĂŤnt Willem Holleeder. Holleeder, bijna 51, moet volgens Franken en raadsvrouw Chrisje Zuur worden vrijgesproken.

Het is namelijk alleen vastgoedhandelaar Willem Endstra die Holleeder heeft beschuldigd van afpersing. Ander direct bewijs ontbreekt.

Het Openbaar Ministerie heeft in hoger beroep tien jaar celstraf geÍist tegen de man die wordt gezien als de grote afperser. Hij zou ook zakenmannen Kees Houtman en Rolf Friedländer hebben afgeperst.

Het verhaal is bekend: het is de strafzaak waarbij niemand – er zijn nog vijf medeverdachten – terechtstaat voor liquidaties, maar waarin de hoofdrolspelers Endstra en Houtman zijn vermoord, net als een van de belangrijkste getuigen, kroegbaas Thomas van der Bijl.

Franken en Zuur hadden twee middagen nodig om het dossier en het betoog van het OM af te branden.

Zij vinden dat hun cliĂŤnt geen eerlijk proces heeft gehad. Het Openbaar Ministerie, officier van justitie Koos Plooij voorop, heeft maar ĂŠĂŠn doel voor ogen gehad: koste wat het kost

Holleeder veroordeeld krijgen, aldus Franken en Zuur. Tijdens het hoger beroep is gebleken dat ontlastend materiaal niet aan het dossier is toegevoegd en dat de schriftelijke verhoren van belangrijke getuigen niet stroken met die op band. Ook zouden de getuigen door elkaar en door de mediaberichtgeving zijn beĂŻnvloed, waardoor niet meer is te achterhalen wat ze nou echt zelf wisten en wat ze elders hebben opgepikt.

Achterbank Er is meer, aldus de advocaten. Want waarom heeft justitie, toen Endstra op de achterbank van een auto met de politie praatte over de afpersing door Holleeder, niets gedaan om zijn uitlatingen te controleren? ‘Het is werkelijk onbegrijpelijk dat – terwijl stad en land in rep en roer zijn en Endstra zegt de sleutel van de oplossing in handen te hebben – is besloten niet te observeren, niet te tappen en geen gesprekken op te nemen. ’ Van angst bij Endstra was geen sprake, want hij vertelde veel mensen in zijn omgeving over ‘zijn afperser’ Holleeder. Met een reden, aldus Franken. Want hij werd wel degelijk afperst, maar de dader was John Mieremet, de in 2005 vermoorde crimineel.

Maar dat kon Endstra niet aan de politie vertellen, want dan zou duidelijk worden dat hij geld zou hebben witgewassen voor Mieremet. ‘Ingenieus is het allemaal niet. Het is een kwestie van de ene man, Holleeder, verantwoordelijk stellen voor de daden van een ander, Mieremet.’ 1

Š The Independent

Advocaat Stijn Franken tijdens een pauze. ANP

CdK in Gelderland en zijn medeleden van het comitĂŠ hadden dat zo verordonneerd.

litairen, die in Korea, Nieuw-Guinea, Libanon en BosniÍ hun taak – met gevaar voor eigen leven – hadden vervuld, hun respect.

ComitĂŠvoorzitter Cornielje reageerde als een echte bureaucraat. Dit is wel de laatste keer, zei hij, ‘volgend jaar komt er echt een streng toelatingsbeleid’. De Commissaris van de Koningin kent zijn plaats niet. Hij en zijn comitĂŠ moeten ervoor zorgen dat het deďŹ lĂŠ wordt georganiseerd.

Dienstbaar zijn. Het zijn de mannen en vrouwen die voor vrede en vrijheid hun leven in de waagschaal zetten, die het middelpunt horen te zijn. Het gaat om hen. De toeschouwers in Wageningen begrepen dat beter dan

ComitĂŠvoorzitter Cornielje reageerde als een echte bureaucraat.

De niet welkome veteranen trokken zich daar niets van aan, meldden zich en namen gewoon deel aan het bevrijdingsdeďŹ lĂŠ in Wageningen. Ze werden toegejuicht. De duizenden toeschouwers betuigden de oud-mi-

de autoritaire autoriteiten.

Daarom zou het verstandig zijn dat het comitĂŠ niet op zijn strepen

De toeschouwers in Wageningen begrepen het beter dan de autoriteiten. gaat staan. De strepen op de mouw van de veteranen zijn van meer betekenis: die zijn verdiend. 1

Om je dood te schamen

Even de roomservice bellen

Muziekzwemmen

Een Australisch ziekenhuis verklaarde een bejaarde vrouw per ongeluk dood. Ze bleek nog te ademen toen verpleegsters haar in de lijkzak wilden doen.

In het Rotterdamse Maasstad ziekenhuis lopen vanaf dit najaar heuse hostessen rond om thee te schenken en een krantje te halen voor patiĂŤnten.

Dierenactivisten in Duitsland zijn tegen een jubileumconcert in het dolďŹ narium in Duisburg. Jammer, want Divertimento Nr. 3 van Mozart is zo prachtig.

Dagblad De Pers

6

In Business

Daarom bellen ondernemers mobiel met

www.baron.nl

Lenen ‘Kredietmarkt was overspannen’

Banken veel strenger met kredieten Bankiers stellen steeds lastigere voorwaarden aan bedrijven die geld willen lenen.

Tjeerd Wiersma AMSTERDAM

...

De tijd dat bankiers ongezien blanco cheques uitschreven aan bedrijven die geld wilden lenen om hun groeiplannen te realiseren, is definitief voorbij. Dat banken minder scheutig zijn met het verstrekken van kredieten aan het bedrijfsleven is al langer bekend, maar dat ze nu ook strengere voorwaarden stellen voor het lenen van geld is in veel minder brede kring bekend. Dat wil zeggen: tot gisteren.

Toen maakte De Nederlandsche Bank (DNB) bekend dat banken hun criteria voor het verstrekken van kredieten flink hebben aangescherpt.

DNB verzamelt gegevens van zes in Nederland gevestigde banken, die een mening geven over de kredietverstrekking in Europa. Daarin kwam ook de bereidheid tot het verstrekken van kredieten ter sprake.

Bankiers schrijven geen blanco cheques meer uit aan bedrijven.

De statistieken van DNB bevestigen ook dat Nederlandse banken weer minder geld uitlenen. In maart stond voor 260 miljard euro aan leningen uit bij Nederlandse bedrijven. Dat is 7,2 miljard euro, of 2,7 procent, minder dan in augustus 2008, toen de kredietcrisis net was uitgebroken. In

december daalde dat bedrag zelfs met 12,5 miljard euro, ofwel 4,7 procent.

Begin dit jaar leenden de banken weer iets meer uit, maar in maart daalde het uitgeleende bedrag opnieuw.

Het beeld dat banken kritischer zijn geworden over de kredietverstrekking klopt volgens een Nederlandse bankier van een grootbank, die niet met zijn naam in de krant wil. ‘Dat is ook logisch want in de afgelopen drie jaar was de markt compleet overspannen’, zegt hij.

Blind Volgens hem zijn banken in het verleden veel te makkelijk geweest met het verstrekken van kredieten. ‘Ze deden dat vooral om hun marktaandeel te behouden. Vroeger werd blind geld uitgeleend zonder dat de ondernemer goed werd doorgelicht’, zegt hij.

Dat kon omdat het economisch nog goed ging en de bomen tot in de hemel leken te groeien. Maar toen brak de kredietcrisis uit en was het gedaan met de ruimhartigheid van de bankiers. De kredietverstrekking van banken ligt ook politiek gevoelig. De Tweede Kamer hield er vorige maand nog een hoorzitting over met de banken en ondernemers.

De Kamer maakte zich zorgen omdat ondernemers steen en been klaagden over de ‘nieuwe’ zuinigheid van bankiers. ‘Ach, ook dat is logisch natuurlijk. Ondernemers proberen nu bij de politiek en bij de publieke opinie te suggereren dat de genationaliseerde banken ten onrechte de hand op de knip houden’, zegt de eerder genoemde bankier. 1

Fransen kiezen voor echte cashcow Hadden de Fransen al niet zo’n hoge pet op van banken, nu is hun vertrouwen tot een historisch dieptepunt gedaald.

Ze stoppen hun geld liever in koeien dan het naar de bank te brengen. Koeien blijken een veilige investering, met een stabiel rendement op lange termijn, en ze zijn duurzaam.

Woningmarkt Ook tijdelijke verhuur toegestaan

Huiseigenaar krijgt helpende hand Huiseigenaren met geldproblemen krijgen ďŹ nanciĂŤle hulp. Ze mogen hun betalingsachterstand laten oplopen tot 9 procent van de lening.

Redactie economie

‘Verhoging van de NHG past als een perfect gesneden maatpak.’

AMSTERDAM

...

Al maanden wordt er om geroepen, maar eindelijk is het zo ver: huiseigenaren met financiĂŤle problemen, krijgen een helpende hand toegestoken door de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Werkloze huizenbezitters met een NHG-hypotheek die hun woonlasten niet meer kunnen betalen, mogen hun betalingsachterstand op laten lopen tot maximaal 9 procent van de lening.

Minister Eberhard van der Laan voor

Wonen, Wijken en Integratie heeft ingestemd met deze maatregel.

Het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) staat borg voor eventuele betalingsachterstanden. Wel moeten de eigenaren naar draagkracht hun hypotheeklasten blijven betalen. Het waarborgfonds staat ook toe dat woningen die te koop staan tijdelijk worden verhuurd. De Vereniging Eigen Huis (VEH) noemt de versoepeling een goede ontwikkeling. Omdat de NHG alleen geldt voor woningen

Explosieve toename

met een hypotheek van maximaal 265.000 euro, is echter een groot deel van de huiseigenaren uitgesloten van de nieuwe maatregel. Economen pleiten al maanden voor het verhogen van de NHG, zodat ook bezitters van duurdere huizen in de Randstad kunnen profiteren van de garantievoordelen. Daar wil minister Van der Laan echter nog niet aan.

Volgens hoogleraar Piet Eichholz van de Universiteit van Maastricht en zijn promovendus Mathijs Cosemans leidt een verhoging van de NHG echter niet tot hogere risico’s, maar brengt het wel de stilgevallen woningmarkt op gang. ‘Verhoging van de NHG in de huidige woningmarkt past als een perfect gesneden maatpak’, zeggen de vastgoedexperts in het Financieele Dagblad. 1

Hardhoutfonds failliet

BIJNA 700 BEDRIJVEN FAILLIET In maart van dit jaar zijn ruim 670 bedrijven en instellingen (exclusief eenmanszaken) failliet verklaard. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat deze cijfers gisteren naar buiten bracht, zijn dat 130 faillissementen meer dan een maand eerder. In vergelijking met maart 2008 is het aantal faillissementen zelfs met ruim 400 gestegen. ‘Zo’n grote toename heeft zich niet eerder voorgedaan’, aldus het CBS. Hoeveel faillissementen er maandelijks worden uitgesproken hangt nauw samen met het aan-

Een investering in een Holstein-koe levert 4 tot 5 procent per jaar op, vooral door de verkoop van kalfjes. Niet slecht, vergeleken met 0,75 procent op een Franse spaarrekening. Inmiddels hebben beleggers al 37.000 koeien gekocht op 880 verschillende boerderijen. 1 GETTY IMAGES

tal zittingsdagen dat de rechtbank in die maand heeft. Om een zuiverder beeld te krijgen, kijkt het CBS daarom liever naar het zogenaamde voortschrijdend driemaandsgemiddelde.

In maart kwam dit gemiddelde uit op 560, tegen 476 in februari. Het is de hoogste stand sinds het CBS begin jaren tachtig begon met meten. Vooral gedurende de laatste maanden is het aantal failliet verklaarde bedrijven – met een ruime verdubbeling van het driemaandsgemiddelde – explosief gestegen.

GROEN INVEST IS NIET MEER Hardhoutfonds Groen Invest is failliet verklaard. Het fonds investeerde in robiniabomen, als alternatief voor tropisch hardhout. In totaal brachten de 5.000 investeerders 70 miljoen euro op, wat nu voor het grootste deel is verdwenen. Het bedrijf kreeg vorige week uitstel van betaling vanwege een vordering van 4 miljoen euro van een oudaandeelhouder. Maandag werd de surseance omgezet in faillissement.

Let’s make things worse

SnorďŹ ets vs. brommer

Niet orissant

Philips in Drachten heeft per ongeluk aan 47 mensen in plaats van aan de bedoelde 34 mensen een ontslagbrief gestuurd.

Na jaren tegen de rug van de brommer te hebben aangekeken, is de snorďŹ ets eindelijk populairder.

Dit jaar werden 631 meer snorďŹ etsen verkocht.

FloraHolland verwacht dat zo’n 300 bloemen- en plantenkwekers dit jaar stoppen met kweken. Het koude weer en de crisis zijn de boosdoeners.

In Business ECO-NOMIE

7

Energie ProRail ‘enthousiast’

Groots plan zonne-spoor Stel je voor: 28oo kilometer spoor overkapt met zonnepanelen. Een wild plan natuurlijk, maar ProRail kijkt er serieus naar.

Jan-Hein Strop AMSTERDAM

...

Is Nederland in staat om weer eens groot te denken? Om een keer iets te doen waar de westerse wereld van zal opkijken? Want als het doorgaat, en spoorbeheerder ProRail besluit om 2800 kilometer spoor te overdekken met zonnepanelen, heeft Nederland een wereldprimeur.

Al die panelen leveren volgens berekeningen jaarlijks genoeg stroom op voor twee miljoen huishoudens of 230 procent van de energiebehoefte van de treinaandrijving; allemaal schone energie, die zou kunnen bijdragen aan het terugdringen van de CO2-uitstoot.

Dit wilde plan, waar een even wilde begroting bij hoort, komt uit de koker van de Gelderse, duurzame energieprofeet Hans Hof. Deze zelfstandige consultant kreeg een inval die inmiddels heeft geleid tot een ontwerp, een octrooi-aanvraag en serieuze belangstelling van ProRail, eigenaar van het spoor en de grond daaronder. ‘Als je deze tekeningen ziet, dan word je gewoon enthousiast’, zegt

Hof, die eruit ziet als de archetypische uitvinder – grote grijze baard, rustig voorkomen, ergens in de vijftig. ‘Ik ben pas een half jaar hiermee bezig, maar het gaat het nu heel snel.’ Hij vertelt dat zonnepaneelbouwers lucht hebben gekregen van zijn plan en hem zelfs bestoken met financieringsvoorstellen.

Lichtdoorlatende panelen Hof zegt al een tijd bezig te zijn geweest met zonne-energie, maar zag de grootschalige toepassing ervan maar niet van de grond komen. Op gebouwen kom je maar tot een beperkte capaciteit, legt hij uit. ‘Energiebedrijven zouden bijvoorbeeld grote daken kunnen huren. Maar ze doen heel weinig op dat gebied.’ In duurzaam Nederland draait alles om windenergie, en dan vooral op zee. Telkens als Hof begon over het potentieel van de zon, riepen de experts met wie hij praat: moet je vergeten in Nederland. ‘Juist dat zette me aan het denken en toen kwam ik uit op het spoor.’ Voordeel van het spoor is natuurlijk de gigantische oppervlakte die in ĂŠĂŠn keer afgedekt kan worden en de gunstige zonligging. Is dat niet heel

Foei

‘Rijk gebruikt zelf onzuinige auto’s’ Redactie economie AMSTERDAM

...

De rijksoverheid is zelf geen koploper als het gaat om het inkopen van zuinige auto’s en maakt haar voorbeeldfunctie niet waar. Dat blijkt volgens Stichting Natuur en Milieu (SNM) uit eigen onderzoek naar de milieuken-

merken van alle door de departementen ingekochte dienstauto’s uit 2006 en 2007.

Het meest verrassend, zegt de SNM, is het grote aandeel auto’s met een D-energielabel en het nog geringe aantal echt zuinige auto’s. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat scoort het slechtst wat betreft D-label-auto’s. ‘Het Rijk had zich geen hoge doelen

Zo moet de spoorweg met panelen eruit gaan zien. HANS HOF

‘Dit heeft dezelfde capaciteit als 400 windturbines van 100 meter hoog.’ lelijk, duizenden kilometers overkapping met een gemiddelde breedte van twaalf meter? ‘Je ziet nu de bovenleiding ook al in het landschap’, zegt de consultant. ‘En zoals je ziet in het ontwerp is het dak bijna plat, zodat je er nauwelijks tegenaan kijkt. Bovendien is het de bedoeling voor lichtdoorlatende panelen te kiezen.’ Het grootste obstakel voor het plan is wellicht niet de esthetiek ervan, maar geld. Hof wil niet zeggen hoeveel hij denkt dat het kost. Het is per kilowattuur vermogen in ieder

gesteld, maar zelfs die doelen zijn niet gehaald.’ Met een minimale inspanning kan de CO2-uitstoot met 27 procent beperkt worden, concludeert de Stichting Natuur en Milieu. Deze besparingen kunnen nog veel hoger oplopen als de overheid kiest voor elektrische auto’s. ‘De overheid vindt schone en zuinige auto’s belangrijk, maar laat mooie kansen liggen’, zegt SNM-directeur Mirjam de Rijk, oud-senator voor GroenLinks. 1

geval duurder dan windenergie, maar ‘aanmerkelijk goedkoper’ dan panelen op gebouwen. Zou je met windmolens hetzelfde vermogen willen opstellen, dan heb je 400 turbines van meer dan honderd meter hoog nodig, denkt hij. ‘Dat heeft nog veel meer effect op het landschap.’ Dat het bedrag de begrotingsmogelijkheden van ProRail overstijgt, ligt voor de hand. Hof heeft zich daarom gewend tot het ‘koplopersloket’, een club ambtenaren van verschillende departementen die dit soort plannen bekijken. Die hebben volgens de uitvinder ‘enthousiast’ gereageerd.

ProRail zegt ook enthousiast te zijn, maar de woordvoerder wil alleen kwijt dat het overweegt een haalbaarheidsonderzoek in te stellen. Het is natuurlijk nogal wat voor zo’n over-

heidsbedrijf om iets te doen wat zo ver af ligt van zijn dagelijkse taak, het onderhoud van het spoor.

Minder bladeren Niet helemaal waar, zegt Hof. ‘ProRail zag ook direct kostenvoordelen van de overkapping. Er komen minder bladeren en regen op het spoor, dat verhoogt de levensduur.’ Ander, belangrijker motief voor de spoorbeheerder is volgens Hof imago. Na alle kritiek op de organisatie en de ruzies met de NS is daar wel een voorstelling van te maken.

Mocht ProRail een haalbaarheidsstudie doen, dan wordt die waarschijnlijk begin volgend jaar gevolgd door een proef op het rangeerterrein in Zutphen. De uitvinder – ‘ik heb geen auto’ – heeft zijn retourtje naar de Gelderse stad al gekocht. 1

Zelf groen op reis? Doe de CO2-check.

TIP VAN DE WEEK

Ga naar www.milieucentraal.nl

4 )1/&"# 2,,. )"6"./ 2 + " "./

& %! "

"0 "/0" *".( 2,,. !" ) $/0" -.&'/ Voorstel PvdA

‘GEEN BPM ELEKTRISCHE AUTO’

ANP

De PvdA wil de verkoop van elektrische auto’s stimuleren door geen BPM-belasting te heen op zulke voertuigen. Dat zei Tweede Kamerlid Diederik Samsom tijdens de ceremonie voor de Europese toelating van de elektrische auto Think City eergisteren. Ook stelde Samsom voor om als overheid het goede voorbeeld te geven door grootschalig elektrische dienstauto’s aan te schaen.

Minister van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings wilde nog niet zeggen welke stimuleringsmaatregelen

hij wil nemen. Hij komt voor de zomer met een actieplan voor de versnelde introductie van elektrisch vervoer.

De bewindsman gaf aan dat Nederlandse bedrijven en instituten vooroplopen in de ontwikkeling van motoren voor elektrische auto’s. Mede vanwege de werkgelegenheid wil hij dat Nederland deze voorsprong behoudt. Eurlings denkt dat binnen ÊÊn tot twee jaar accu’s op de markt komen waarmee elektrische auto’s 400 tot 500 kilometer kunnen aeggen.

%.&'# +1 2.&' )&'2"+! &+ 2,,. !"6" /-" 0 1) &." + &"!&+$ "+ % ) !"6" 3 /* %&+" 2 + &")" &+ %1&/ 2,,. ""+ ,!"*-.&'/ +/ %.&'2"+ ( + 0,0 "+ *"0 6,+! $ *"& - * +! $ *"& %,,.0 1 2,,. 3")(" -.&'/ 1 !&0 -- . 0 + (1+0 / % 8"+ ," *"". )"6"./ 6& % &+/ %.&'2"+ %,"

) $". !" -.&'/ 3,.!0

5-" &")"

7 0,"."+ +".$&"() //" 7 3 /-.,$. ** / 7 ++,2 0&"2" ,#0 ." 5/0"* 7 !2".*,$"+ (&),

'

'

+ . &&& # $% " ! ,* 1 &+ 0" / %.&'2"+ Hybride hit

Alleen de stank nog

De Honda Insight is de eerste hybride auto die de top van een verkoopranglijst aanvoert.

Die van Japan in april, in dit geval.

Afvaldienstverlener Van Gansewinkel claimt de primeur van de eerste elektrische vuilniswagen. Gisteren was de eerste rit.

8

In Business DE MARKT

DE MARKT IN KAART VS DOW JONES

DUITSLAND DAX

VS NASDAQ KOERS:

1715,92

RUSLAND RTS-INDEX

KOERS:

4854,11

8469,11 KOERS:

JAPAN NIKKEI 225

LONDEN FTSE 100

% VERSCHIL:

0,60%

KOERS:

9298,61

% VERSCHIL:

KOERS:

-0,26%

4425,54

% VERSCHIL:

% VERSCHIL:

-0,88%

-0,22%

% VERSCHIL:

-1,62%

KOERS:

979,82

% VERSCHIL:

4,43%

FRANKRIJK CAC 40

KOERS:

BRAZILIĂ‹ BOVESPA

HONGKONG HANG SENG

3231,10 % VERSCHIL:

-0,54% KOERS:

KOERS:

50432,94

17153,64

NEDERLAND AEX

% VERSCHIL:

-1,07%

SINGAPORE STRAITS TIMES

% VERSCHIL:

0,38% KOERS:

Bron koersgegevens:

AEX Index

13 mei 08

VERSCHIL:

-1,14

255,33

12 mei 09

% VERSCHIL:

-0,44%

Dow Jones

13 mei 08

VERSCHIL:

+50,34

2178,13

% VERSCHIL:

% VERSCHIL:

-0,44%

0,56%

8469,11

Eurostoxx50

12 mei 09

% VERSCHIL:

+0,60%

BEURS VANDAAG TJEERD WIERSMA

...

Aandelenmarkten nog steeds fragiel

G

rote vraag is of het positieve marktsentiment op de aandelenmarkten van de afgelopen tijd standhoudt en voor hoe lang. De teneur van de laatste weken was dat het conjunctuurbeeld verbetert, maar de vergelijkingsbasis ligt wel erg laag. De positieve reactie op een afname van de werkgelegenheid in de VS met maar liefst 539.000 in ĂŠĂŠn maand, terwijl het werkloosheidspercentage stijgt van 8,5 naar 8,9 procent, is illustratief. Er was opluchting, omdat nog erger werd verwacht, maar intussen is sprake van de grootste werkloos-

KOERS:

255,33

heid in 25 jaar en zijn weer meer Amerikanen geconfronteerd met groot koopkrachtverlies door het kwijtraken van hun baan.

De aandelenmarkten hebben de macrocijfers van de laatste twee maanden in elk geval positief opgevat en vanaf 9 maart een sterke rally laten zien. De positieve interpretatie van de cijfers kan echter makkelijk weer omslaan, wat voor vermogens-

13 mei 08

VERSCHIL:

-9,25

2424,34

12 mei 09

% VERSCHIL:

-0,38%

beheerder Theodoor Gilissen reden is rekening te houden met een volatiel koersverloop in de komende maanden. Het verwacht dat de Amerikaanse economie nog dit jaar een (zwak) groeiherstel zal inzetten, begin 2010 gevolgd door Europa. Winstherstel in het bedrijfsleven komt daarmee in zicht. Gelet op de marktwaarderingen zijn de recente koersstijgingen gerechtvaardigd, maar verder koersherstel ligt minder voor de hand. De komende maanden zullen nog vele negatieve berichten uitkomen, wat reden kan zijn voor winstnemingen. Er mag op zich worden uitgegaan verder koersherstel, maar de weg omhoog zal waarschijnlijk het best gekenschetst kunnen worden als het beklimmen van een ‘Wall of Worry’. Zorgen over de kredietverlening, over een verdere stijging van de lange rente of over minder tot stimulering geneigde overheden zijn mogelijke verstoorders van de nu positieve stemming op de aandelenbeurzen. 1

1,3640

Euro/Dollar

13 mei 08

VERSCHIL:

+0,0063

12 mei 09

% VERSCHIL:

+0,46%

STRESS TEST TJEERD WIERSMA

...

Geen disco in het aandeel Cisco

H

oewel Cisco, bekend van de routers die al het internetverkeer in goede banen proberen te leiden, natuurlijk een prachtig en ijzersterk bedrijf blijft, geven de laatste marktontwikkelingen toch weer te denken. Het Amerikaanse concern meldde vorige week namelijk dat de marktomstandigheden moeilijk blijven. In de VS is het aantal orders met 22 procent afgenomen, in de regio AziĂŤ-PaciďŹ c met 27 procent en in Europa zelfs met 28 procent.

Het bedrijf had een daling van de omzet en de winst over het eerste kwartaal van 2009 al wel in het voor-

57,57

Olie

13 mei 08

VERSCHIL:

+0,57

12 mei 09

% VERSCHIL:

+1,00%

uitzicht gesteld. Dat is ook uitgekomen, maar de winst per aandeel kwam toch beter uit dan analisten hadden ingeschat. Dat kwam vooral door kostenbesparingen. Cisco gaat er dan ook van uit dat de omzet ook in het lopende kwartaal signiďŹ cant lager zal zijn dan een jaar geleden.

De ďŹ nanciĂŤle positie van Cisco blijft echter ijzersterk. Tegenover een totale schuldenpositie van 10 miljard dollar staat een kaspositie van 33 miljard dollar. De beurskoers van Cisco heeft zich de laatste tijd al met 45 procent hersteld. Gezien de onduidelijke vooruitzichten lijkt de schwung er nu toch weer even uit te zijn. Reden voor ons om voorzichtig te blijven en geen koopadvies te geven voor dit aandeel. Er zit voorlopig weinig disco in het aandeel Cisco. 1 FinanciĂŤle bijsluiter: De Pers geeft advies over het kopen en verkopen van aandelen. Bedenk echter: deze adviezen verschijnen in een krant waarvan de hoofdredacteur z’n geld op een IJslandse bank had gezet. Mocht u zich Ăźberhaupt al aan aandelen wagen in deze tijd: het navolgen van onze adviezen is GEHEEL VOOR EIGEN RISICO!

In Business KOSTER & JOJANNEKE

Met medewerking van: Maarten Bloem

Q&A

Waan van de week Hotel Ace in NY

‘Op een dag belde Robert de Niro’

Persmomentje voor Quote Ronald de Boer, oud-Ajacied, eist een publicatieverbod van Quote.

Het zakenbijtertje onthult zijn vermogen. De Boer voelt zich ondergewaardeerd.

AMSTERDAM

...

Meneer Van Stokkum, hoofdredacteur van Quote, Ronald de Boer is boos dat hij in uw jaarlijkse junioruitgave is opgenomen. ‘Ja, haha. Heerlijk persmomentje.’

Jan Rozenveld ontgint de nieuwste hippe New Yorkse wijk NoMad.

Ja, een Quote-klassieker: relletje trappen vlak voor de lancering van de junioreditie. ‘Via zijn advocaat laat hij weten dat hij meer waard is dan de 18 miljoen die wij hem toekennen. Hij beweert dat hij bij Glasgow Rangers meer is gaan verdienen dan bij Barcelona.’

NEW YORK

...

‘Hi, how are you, did you sleep well?’ Uber-hospitality in het New Yorkse Ace Hotel, waar backpackers zij aan zij ontbijten met rijkaards, geserveerd door twintigers met zwarte skinny jeans en Buddy Holly-brillen. Het oer-Amerikaanse gedrag is ze echter aangeleerd door een spijkerbroek dragende nuchtere Hollander die het hotel bestiert: Jan Rozenveld (42).

Hij geeft een rondleiding door het hotel dat ligt in de nieuwste New Yorkse hotspot to be: NoMad ofwel North of Madison (Square Park). Een nog onontgonnen gedeelte van Manhattan vereist een hotel waarvan de opening aanstaande is en de deadline een paar keer verschoven – ‘je moet hier altijd wachten op weer een vergunning.’ Maar dat maakt de pis van Rozenveld niet lauw. Hij heeft al talloze hotels succesvol naar een opening begeleid.

Wie Jan Rozenveld

Waar dan?

NoMad Vrienden met Robert de Niro en de bedenker van Studio 54.

Hotelfetisjisten Ooit doorliep de geboren Drent de hotelschool in Groningen om vervolgens in den vreemde rap carrière te maken bij de betere hotels in luxe oorden als de Kaaimaneilanden, Amy Winehouses home away from home St. Lucia, Miami en New York. De fijne kneepjes van het gastheer spelen leerde hij bij het bedrijf van zijn persoonlijke favoriet Ian Schrager. ‘Een droomplek, daar bleef ik aankloppen tot er een plaatsje vrijkwam.’ Schrager is dan ook een soort godfather onder de hoteliers. Uit zijn hoge hoed kwam ooit het idee van de moeder aller discotheken, Studio 54.

Hotelfetisjisten kennen hem echter als uitvinder van het concept van het boutiquehotel. Kleine hotels met een aparte intieme sfeer met veel service en de nodige luxe. Voor de globetrotter die iets anders wil dan het stan-

DEMADOFFSCAN ...

MARK

LEENARDS

V

ertrouwt u fondsmanagers nog? Als een van de jongste fondsmanagers van Europa zou ik het spijtig vinden als u deze vraag met ‘nee’ zou beantwoorden, maar ik zou het wel begrijpen. Na de catastrofale koersdalingen en de vele fraudes in de ďŹ nanciĂŤle wereld is het imago drastisch verslechterd.

Dat is doodzonde, want fondsmanagement en vermogensbeheer zijn een vitaal onderdeel van de economie en bovendien onmisbaar voor grote groepen in de samenleving. Niet alleen beheren zij het kapitaal van vele vermogenden die

De supersub die multimiljonair wordt. Dat klinkt vriendelijker, meneer Van Stokkum. ‘Maar het is toch bizar dat je op hoge poten zo’n brief schrijft. De advocaat moet wel lachen dat we zijn epistel publiceerden. Hij snapt nu wel hoe het werkt.’ Vals lachje: ‘Wist je dat zijn broer Frank hoger staat?’

Trendy Hotelier

Doet ie?

Runt nieuw hotel in nieuwste hippe wijk in New York.

Kent Koster & Jojanneke van The Hamptons

daard Hiltonrepertoire. ‘Dat soort hotels zijn goed maar wel een beetje saai en voorspelbaar’, aldus Rozenveld. Voordat hij bij het Ace hotel aan de slag ging bestierde hij een boutiquehotel van niemand minder dan restaurateur/Hollywoodlegende Robert de Niro. ‘Ik kende zijn zakenpartner en op een dag belde Robert zelf. Het klikte meteen, soms heb je dat gewoon’, vertelt Rozenveld zonder blikken of blozen.

Het concern waar het Ace Hotel onder valt is in handen van vier jonge vrienden, ooit werkzaam in de marketing/muziek/bar en barbershop business, die voor hun kennissen een hotel wilde waar zĂ­j het naar hun zin

zelf geen tijd hebben om te beleggen, ook de vele miljarden aan pensioengeld en verzekeringspremies worden door fondsbeheerders geĂŻnvesteerd, met wisselend resultaat.

Tijd en stress Dat professionele beleggers geen waarde toevoegen voor particulieren is overigens een misvatting. De markt is nog lang niet eďŹƒciĂŤnt en er valt dus altijd te proďŹ teren van tijdelijke verschillen en daarnaast besparen fondsbeleggers tijd en stress die zelf beleggen met zich meebrengen.

Uit onderzoeken blijkt bovendien dat particuliere beleggers een lager rendement behalen dan professionele beleggers, gecorrigeerd voor risico.

Een van de oorzaken is dat particuliere beleggers vooral handelen op basis van emotie en risico’s niet voldoende afdekken. Uit een onderzoek van de Postbank (2006) blijkt bovendien dat 63% van de beleggers niet voldoende kennis heeft van de materie. Fonds-

9

Het Ace Hotel, hotspot voor backpackers en miljonairs. MAARTEN BLOEM

zouden hebben: hip met goede service ĂŠn toch betaalbaar. Het bleek een succesformule. In de New Yorkse nieuwe loot aan de stam is 135 miljoen dollar gepompt. Pitten kan al voor 99 dollar of het tienvoudige, allemaal onder hetzelfde dak. ‘Ace staat voor de aas. Dat is de laagste of hoogste kaart in een kaartspel’, zo doceert Rozenveld. ‘Het hele idee is dat hier de kunstenaar naast de verzamelaar aan het ontbijt komt te zitten.’ Terwijl hij een luxe suite laat zien met uitzicht over de Big Apple, bezweert Rozenveld dat hij ‘er alles aan zal doen om altijd een paar kamers van het 99-dollar-tarief beschikbaar te houden, anders klopt het concept niet meer’.

Dikke kans trouwens dat je hier een echte New Yorker tegen het lijf loopt, die wonen namelijk ook gewoon nog in het gebouw en betalen door een oude, zeer gunstige regeling maar 250 dollar huur per maand. Een erfenisje uit de jaren tachtig toen geen hond in Manhattan wilde wonen. ‘We hebben een paar mensen uitgekocht, andere wilden blijven. Dat snap ik wel.’ Rozenveld gokt op een clientèle uit

de entertainmentindustrie en de modebusiness. Het personeel fungeert als hippe VVV. ‘Ik wil dat mensen NYC voelen zoals NYC is, en daar kunnen zij bij helpen. Zij kennen immers de hotspots. In plaats van in een gids te turen praat je hier dus met het personeel voor tips.’

beleggen is dus zo gek nog niet.

Los van de vraag welke fondsen dan nu kansen bieden is het natuurlijk een legitieme vraag welke fondsen nog te vertrouwen zijn. Een aantal kenmerken maakt de keuze wellicht wat makkelijker en kunnen voorkomen dat u investeert in een nieuwe Mado.

te vinden over het fonds, zoals het prospectus, jaarrapporten, publicaties in de media, etcetera?

Vervolgens is het goed te kijken naar de samenstelling van de fondsportefeuille. Laat u niet afschepen met ‘het geheim van de smid’ dat u maandelijks 10% rente oplevert, maar bekijk waarin daadwerkelijk wordt belegd. Een betrouwbaar fonds publiceert minstens de top 5 bezittingen over de laatste maand, al dan niet via vergelijkingssites als Morningstar. Bij ‘koosjere’ vastgoedfondsen vindt u soms ook kadastrale gegevens.

Boutiques Allereerst zijn fondsen van banken en grotere vermogensbeheerders meestal veilig, omdat daar meerdere mensen aan de knoppen zitten. Ook bij deze fondsen loopt u echter het risico op sluiting en helaas blijkt dat grote organisaties de markten lastig kunnen verslaan. Het echte talent begint immers vaak voor zichzelf en is te vinden in ‘boutiques’ of fondshuizen (waar Mado ook toe behoorde).

Zoekt u inderdaad iets speciďŹ ekers dan het 100-fondsen-beleid van Robeco, dan is transparantie het sleutelwoord. Dat begint bij de site: is alles

De Boer wil het geld van een eventuele schadevergoeding overmaken aan de school voor journalistiek.

Hij vindt dat u in elke zin een onjuistheid heeft geschreven. ‘Ze kunnen het beter in de academie voor logopedie steken, met hun gemompel. Zeg, Koster, kom jij ook op het feestje? Of nog beter: stuur die lange blonde maar!’ 1

‘Het idee is dat de kunstenaar naast de verzamelaar aan tafel zit.’ Rozenveld, getrouwd met een Amerikaanse, vader van vier kinderen en wonend op Long Island, was altijd gewend om te verkassen als de klus was geklaard. Ditmaal twijfelt hij; misschien blijft hij wel plakken. ‘Mijn hele sociale leven speelt zich hier af.’ Samen met de familie DeNiro, zeker? ‘Nee, mijn vrouw en ik zijn geen socialites, maar staan met beide benen op de grond.’ Dus de zomers worden niet doorgebracht in de chique Hamptons? Breed lachend: ’Ja, dat dan weer wel.’ 1

Accountant Andere indicatoren voor betrouwbaarheid zijn een goedkeurende verklaring van een gerenommeerde accountant, een duidelijke functiescheiding (beheerder, bewaarder en administrateur) en een vergunning van de toezichthouder.

Dat laatste is overigens niet zaligmakend, want een vrijstelling van de

MMP

vergunningsplicht (bij beleggingen boven de 50.000 euro) kan een bewuste keuze zijn van organisaties die zich richten op het hogere segment. Voor fondsen met een minimuminleg boven de 50.000 euro kan Ăźberhaupt geen vergunning aangevraagd worden; een vreemde bijkomstigheid van de steeds strenger wordende wetgeving.

Ik zou mijn eigen ruiten ingooien als ik schreef dat ervaring van de fondsmanager ook een belangrijk onderdeel is. Hoewel, ik kan iedereen die het wil uitgebreide resultaten sturen over de afgelopen zes jaar (waarvan de eerste drie jaar met complete portefeuilles en de laatste drie jaar met accountantsverklaring). Als iedereen dat zou doen, dan zou fondsen vergelijken en selecteren een stuk makkelijker en veiliger worden. 1

Mark Leenards is fondsbeheerder en bezeten van de beurs.

Perspectief

10

Ondernemen Beauty contest

Lang leve de slimmeriken Syntens presenteert morgen de innovatie top 100. Welkom in een wondere wereld van eetbare insecten, varende autobussen en bewegende etalagepoppen.

Edward Deiters

...

D

e zakelijke vindingen van de honderd deelnemers aan de jaarlijkse MKB Innovatie Top 100 van innovatienetwerk Syntens zijn echt niet allemaal hemelbestormend. Sommige dingen had je eigenlijk zelf ook wel kunnen bedenken.

Neem het Arnhemse bedrijf R2R met zijn MOMO, een superrealistische computergestuurde etalagepop, die volgens de makers natuurlijk gewoon in een kledingwinkel gebruikt kan worden, maar met een politie- of bewakersuniform ook heel goed potentiĂŤle dieven kan afschrikken.

Iets heel anders: het Woudenbergse bedrijf Herzog Medical, dat de hele sportwereld aan andere sokken wil brengen. Volgens Herzog vermindert het dragen van hun compressiekousen voor, tijdens en na sportieve prestaties de kans op (kuit-)blessures en versnelt het herstel.

Of wordt de winnaar toch de Oostzaanse poelier Jan Ruig? Hij heeft mogelijk goud in handen, maar lijkt nog niet helemaal te weten hoe hij het precies op de markt moet brengen. Met het project ‘Bugs’ brengt hij samen met een aantal andere partijen eetbare insecten als voedsel op de Nederlandse markt. ‘Ik heb in de loop der jaren van mijn klanten de gekste vragen gekregen’, zegt Ruig. ‘Of ik olifantenvlees heb, of krokodil, of leeuw. Dan moet ik ze teleurstellen, daar doe ik niet in.’ De bebaarde poelier schuift lachend een bakje over tafel. ‘Hier vroegen ze nou nooit om.’ Achter het doorzichtige plastic zitten honderden gevriesdroogde bruine wormen opeengepakt - of zijn het larven? Ze zijn een centimeter of twee lang. ‘Hier’, zegt Ruig. ‘Dit zijn meelwormen, proef maar, heel erg lekker, ’t zijn net nootjes.’ Na een korte aarzeling blijken ze knapperig en heeft de smaak van de beestjes in de verte inderdaad wel iets noot-achtigs. ‘Lekker hè?’, zegt ook Marian Peters. ‘De meelworm is een beetje de kiloknaller onder de insecten.’ Samen met Ruig en een aantal insectenkwekers heeft Peters de Ve-

‘Tachtig procentvan dewereldbevolkingeet regelmatig insecten, duswaarom zoudenwijdat nietdoen?’ nik, een heuse insectenkwekersvereniging, in het leven geroepen. ‘Wij proberen insecten bij de Nederlanders op het menu te krijgen. Tachtig procent van de wereldbevolking eet ze regelmatig, dus waarom zouden wij dat niet doen?’

Sprinkhanen Ruig onderbreekt haar. ‘Kikkerbilletjes, slakken en zelfs garnalen vielen ooit in dezelfde categorie. En Britten?

Die eten nog steeds geen haring. Alles is een kwestie van wennen. Hij schuift een tweede bakje naar voren met daarin een mini-versie van het eerste bakje. Bij het derde bakje is het toch even schrikken. Daarin zitten joekels van sprinkhanen die eigenlijk nog net iets te herkenbaar zijn. ‘Dit zijn Egyptische treksprinkhanen’, zegt Ruig enthousiast. ‘Even de vleugeltjes eraf halen en je hoeft ze in een pan of wok maar heel even aan te bakken in de olijfolie met wat peper. Heerlijk, ze smaken een beetje als een krokante garnaal.’ Peters heeft een perfecte marketingpitch. Ze verhaalt over de hoge voedingswaarde in combinatie met

weinig vet. Volgens een recent onderzoek van de Universiteit van Gent zou het eten van insecten mogelijk zelfs bloeddrukverlagend werken, doceert Peters.

Daarnaast wijst ze er op dat de conventionale veeteelt een veel te grote claim op het milieu legt en ook de wereldvoedselcrisis wordt er bijgesleept. ‘Op de ruimte die ĂŠĂŠn kip nodig heeft, veertig bij zestig centimeter, kweek je - bot gezegd - in zes weken ĂŠĂŠn kilo kip. Wij kweken in elf weken ĂŠĂŠn kistje met 2,5 kilo meelwormen, maar kunnen die twaalf-hoog opstapelen. Daar komt bij dat zeventig tot tachtig procent van wat insecten eten, wordt omgezet in eiwit. Vergelijk dat met een koe: die heeft tien kilo voer nodig voor ĂŠĂŠn kilo vlees. Voor een kilo kippenvlees is vier kilo voer nodig. Een kilo rupsen heeft daarentegen slechts drie kilo voeding nodig.

Hierdoor zijn er dus ook minder mestproblemen.’ Ruig spreekt in zijn enthousiasme al van de toekomst voor de landbouw. Maar ondanks alle voordelen geeft hij toe dat hij begrijpt dat het eten van insecten veel mensen toch tegenstaat. ‘Potjes bij de Albert Heijn neerzetten gaat niet werken’, zegt Ruig. ‘We hebben ze staan bij poeliers en bij de horecagroothandels van Sligro, die verkopen ze mondjesmaat.’ Met een bulderende lach vertelt Ruig dat de omzet is vertienvoudigd. ‘Maar ja, die is nog steeds miniem.’ Om er een echt bedrijf van te maken spelen Ruig en Peters met plannen om de insecten te vermommen. ‘In de vorm van kroketten, quiches of een soort visstick. Daarmee hebben we op horecabeurzen al geĂŤxperi-

menteerd en de reacties waren dan altijd positief. Maar we moeten eerst nog meer onderzoek doen naar hoe we die eiwitten kunnen verwerken.’ Hij wijst op het potje sprinkhanen. ‘Dit is echt ongelooflijk eiwitrijk en gezond, maar we weten nog niet goed genoeg hoe het zich gedraagt wanneer je het gebruikt als ingrediĂŤnt.’

AmďŹ bie-bus Een grotere kanshebber om te worden uitgeroepen tot meest innoverende Nederlandse MKB-bedrijf is het Rotterdamse Splashtours. Hun zaken zijn dan ook een stuk verder dan die van de Oostzaanse insectenverkopers. Een beetje tot hun eigen verbazing, dat wel. Wat begon als een rederij die een varende bus moet uitbaten, begint uit te groeien tot de eerste fabriek ter wereld die amfibie-bussen produceert die van alle goedkeuringsstempels zijn voorzien.

Exemplaar nummer ĂŠĂŠn heeft inmiddels een geslaagde proefvaart achter de rug en staat bij de spuiter.

Eigenlijk ziet het gevaarte er uit als een gewone touringcar. Zij het dat de ramen fors groter zijn en er aan de voorkant twee gaten voor de ankers zitten. Aan de achterkant verraden twee enorme pompen dat dit niet zomaar een bus is. ‘Dat is de jet-aandrijving, die levert de bus op het water een kruissnelheid van 7 kilometer per uur’, zegt ontwerper Dirk Jan de Jong. ‘Op de weg rijdt hij gewoon 100 kilometer per uur.’ Hij is zichtbaar trots op zijn creatie en vertelt dat er wereldwijd weliswaar een aantal vergelijkbare producten bestaan. ‘Maar geen van die amfibie-

bussen voldoet aan de strenge in Nederland benodigde goedkeuringen.

Wij mogen met onze classificatie varen in de Zeeuwse stromen, het IJsselmeer en het Waddengebied.’ Naast hem staat financier Ed Tonissen goedkeurend te knikken. Hij baat met zijn rederij een aantal varende restaurants uit en zat een paar jaar geleden met De Jong op het terras van een van zijn eigen pannenkoekenboten te kijken naar de herdenking van Operation Market Garden. ‘Toen zagen we een Duck, dat is zo’n Amerikaans amfibievoertuig uit de Tweede Wereldoorlog, langskomen. Geinig ding, kun jij voor mij zoiets maken, vroeg ik Dirk Jan.’ De hts’er neemt de grap serieus en zegt dat dat wel kan, maar dat een varende bus natuurlijk veel spannender is.

Matroos Nu, ruim twee jaar later, is hij dus bijna klaar om met 48 passagiers zo vanaf de weg het ruime sop van de Rotterdamse waterwegen te kiezen. ‘Daarvoor hebben we Splashtours opgericht. We gaan met onze bus langs alle bezienswaardigheden, zowel in de stad als op het water.’ Vooral de regelgeving was volgens De Jong een hoop gedoe. Je hebt natuurlijk te maken met de rijksdienst voor het wegverkeer (RDW) en de dienst voor de scheepvaartinspectie. En dat leverde de nodige problemen op. ‘De ruiten van een bus moeten van de RDW een E-keur hebben en van de scheepvaartinspectie moeten ze 2,5 centimeter dik zijn. Die bestonden natuurlijk niet. Dus daar moet je dan een oplossing op vinden. Maar het

Uitvinding van de cd

cd (2)

cd (3)

‘Philips heeft in het verleden uitspraken gedaan dat het dĂŠ uitvinder van de cd zou zijn. Dat vind ik onnodig’, aldus oud-Philipsman Joop Sinjou.

‘Philips en Sony werkten samen als een familie. De cd was onze baby’, aldus Sinjou onlangs tegen dagblad Trouw.

Sinjou: ‘De snelste beslissing in de ontwikkelingsfase was over de diameter van het gat in de cd.

Ik legde een dubbeltje op tafel en dat werd de maat.’

Perspectief

11

Links: de SurgiCube, veilig opereren zonder operatiekamer.

Onder: De amfibie-bus van Splashtours tijdens zijn eerste proefvaart.

IRIS MECHIELSEN

mooiste voorbeeld is wellicht dat je in het water boven een bepaald aantal passagiers naast de stuurman ook een matroos mee moet hebben. Op land moet die naast de buschauffeur nou maar als gids fungeren.’ Het prijskaartje van een bus ligt ergens rond de 750.000 euro. ‘Dus die eerste bus moet zo snel mogelijk in het water’, zegt Tonissen. Toch is de verkoop van kaartjes voor stadsrondvaarten nog maar het begin. ‘We dachten eigenlijk gewoon; leuk, we gaan zo’n ding bouwen. Maar nu staan er ineens partijen bij ons op de stoep die er zomaar drie bestellen.

We hebben hier zelfs al Koreanen gehad die belangstelling hebben om een bus te kopen. Dat heeft ons echt overvallen.’ En dus werd Dutch Amfibious opgericht. En daar staan volgens Tonissen nu al negen orders voor varende bussen in de boeken, waaronder een verlaagde en fluisterstille elektroversie aan een grote Amsterdamse rederij. ‘Die dieselt over de weg, maar in het water hoor je niets’, zegt De Jong.

Het leidde meteen tot een volgend idee. ‘Vandaar is het natuurlijk niet ver meer naar een volledig hybride bus’, zegt De Jong peinzend. ‘Vracht vervoeren of vuil ophalen in waterrijke gebieden... allemaal mogelijk.’ Tonissen vertelt dat er ook al interesse is uit het golfstaatje Qatar. ‘Dat zou meteen om veertig exemplaren gaan’, zegt hij. ‘Ze hebben daar de Pearl of Qatar, een groep kunstmatige eilandjes. En wij zouden daar een openbaar vervoer-achtige oplossing kunnen bieden.’ Tonissen grapt. ‘De sjeik wil er natuurlijk ook een, met vergulde kranen.’

Met Splashtours wil Tonissen over vijf jaar met meerdere bussen operationeel zijn in de grote steden van Nederland. ‘En hoe het met Dutch Amfibious verder gaat, zien we wel.

We hebben het nu eerst heel druk met het bouwen van alles wat er tot nu toe besteld is. Maar als dit zo doorgaat zou het wel eens heel groot kunnen worden.’

Operatiekamer Een andere goede kanshebber voor de titel ‘slimste jongetje uit de MKBklas’ is het Rotterdamse Hippocratech Surgical. Deze jonge onderneming produceert de SurgiCube, een soort mini-operatiekamer voor kleine ingrepen. ‘Voor een oogoperatie heb je niet per se een enorme operatiekamer nodig’, zegt RamĂłn Hilberink, operationeel manager van Hippocratech. ‘De chirurg werkt dan in feite vanuit een gefixeerde positie en hoeft niet om een operatietafel heen te lopen. Dat geldt ook voor kijkoperaties aan een knie, het werk van knoartsen of bijvoorbeeld cosmetische chirurgie.’ Het principe van de SurgiCube werd uitgedacht door de Nederlandse oogarts Gerrit Melles. ‘Die is tevens de financier’, zegt Hilberink. ‘Het werkt met een steriele luchtstroom die direct over het te opereren lichaamsdeel van de patiĂŤnt wordt geblazen. Dat is in een gewone operatiekamer anders. Ook daar wordt zuivere lucht in geblazen, maar die luchtstroom is veel groter en bovendien langer onderweg voor deze het feitelijke operatiegebied bereikt. De kans dat een patiĂŤnt een infectie op kan lopen is weliswaar heel klein,

‘Desjeikwilnatuurlijkook eenamfibie-bus,eentjemet verguldekranen.’ maar toch altijd aanwezig.’ Momenteel zijn er in Nederland nu 16 SurgiCubes in gebruik. De vraag of het een gat in de markt is, ontlokt Hilberink een zucht. ‘Daar lijkt het inmiddels zeker op, maar ik heb nogal wat tijd nodig om mensen ervan te overtuigen dat dit werkt. In

het begin was er zelfs echt weerstand.

Het duurde even voor chirurgen echt begrepen wat dit ding voor ze kan doen. Dan kreeg ik als commentaar: ‘Ik wil mijn OK, ik ga niet in een doos staan opereren.’’ Toch kunnen volgens Hilberink zowel patiĂŤnten als artsen veel baat

bij zijn systeem hebben. De ondernemer wijst op wachtlijsten en gedoe met zorgverzekeraars. ‘Kleine ingrepen zijn veel sneller en patiĂŤntvriendelijker uit te voeren. Met een aantal ingrepen per week zijn de aanschafkosten bovendien heel snel af te schrijven: een SurgiCube kost gemiddeld 57.000 euro terwijl de prijs van een standaard operatiekamer begint bij 750.000 euro en oploopt tot 1,5 miljoen.’ Aan een omzetprognose waagt Hilberink zich nog niet. ‘Dat zou nattevingerwerk zijn.’ Ambitieuze plannen heeft hij wel: ‘Ik verwacht het nodige van distributeurs in bijvoorbeeld Engeland en AustraliĂŤ en ben bezig met een nevenvestiging in Amerika. Over vijf jaar wil ik op jaarbasis toch echt wel in de honderdtallen verkopen.’ 1

Syntens MKB innovatie top 100

V

orig jaar won een bedrijf dat een nieuw soort verankeringssysteem van balkons had uitgevonden. Een tweede plek was voor de fabrikant van bijna gewichtloze glazen magneetzweefdeuren. En een derde plek was er voor een worstmachine.

En ook dit jaar wordt er – ondanks de crisis – nog steeds volop ondernomen. ‘De MKB Innovatie Top 100 die wij morgen weer presenteren staat weer boordevol bedrijven die verrassende vondsten proberen uit te baten’, zegt Herman Poos. Hij is innovatiepromotor bij Syntens, het

innovatienetwerk voor ondernemers dat de verkiezing organiseert. ‘We geven jaarlijks zo’n 20.000 adviezen aan bedrijven’, zegt Poos. ‘Dat kan gaan over hoe je een innovatie moet vermarkten en het vergaren van speciďŹ eke kennis voor bedrijven tot het begeleiden bij ďŹ nanciĂŤle regelingen, vouchers en subsidies. Vier jaar geleden leek het ons wel leuk om daar een soort competitie aan te verbinden.

Geen geldprijs, maar wel met veel rumoer en natuurlijk media-aandacht.’ De deelname aan de verkiezing kan worstelende bedrijven volgens Poos precies dat laatste zetje in de goede

richting opleveren. ‘NormTEQ, de winnaar van vorig jaar, had ondanks zijn zeer revolutionaire methode om balkons te maken eigenlijk best wel moeite dat goed op de markt te krijgen. Nu renoveert hij complete atgebouwen en is hij fors aan het uitbreiden.’ Alle deelnemers aan deze beauty contest voor slimme bedrijven komen morgen samen in stadion De Goert van voetbalclub NEC in Nijmegen. De bekendmaking van de winnaar is morgen om 16.45 uur live te zien via de website www.syntens.nl 1

Ford

Coke

Ploeteren

Henry Ford liet ooit zijn fabriek analyseren. Het bedrijf presteerde optimaal. Behalve ĂŠĂŠn man die de hele dag sigaren rookte en niets deed: Ford zelf.

De uitvinder van Coca-Cola, Joe Pemberton, raakte aan de cocaĂŻne, kwam in ďŹ nanciĂŤle problemen en raakte zijn aandeel in de onderneming kwijt.

‘Genialiteit bestaat voor 1 procent uit inspiratie en voor 99 procent uit transpiratie.’ Thomas Alva Edison, een van de uitvinders van de gloeilamp.

12

De betere wereld

COLUMN RAMON DEN UIJL

WWW.DEBETEREWERELD.NL

Revolutie begint met de zool

O

nze gezondheid wordt voor een zeer groot deel beïnvloed door de manier waarop we lopen. Kijk naar de ondergrond: alles is geasfalteerd of bestraat. Maar ook naar onze schoenen: die zijn hard, niet exibel en geven vaak onvoldoende steun onder de voet en zeker geen enkele schokdemping tegen die harde ondergrond.

Ons lichaam is oorspronkelijk gemaakt om blootsvoets op een zachte, oneen ondergrond te lopen.

Hoe lekker is het om op blote voeten over het strand of het gras te lopen?

Ons lichaam reageert op die oneen zachte ondergrond met spieractiviteit. Het blijft zo in balans. Het is juist die prikkel die we zo hard nodig hebben: we zitten te veel, bewegen te weinig en niet eectief genoeg.

Belangrijke spiergroepen worden niet geprikkeld maar verwaarloosd en verliezen hun functie, waardoor uiteindelijk welvaartsklachten ontstaan als pijn in rug of gewrichten, of een slechte lichaamshouding.

Om die verwaarloosde spieren te

Hoe lekker is het om op blote voeten over het strand of het gras te lopen? activeren, kunnen we een afspraak maken met de fysiotherapeut of naar de sportschool. Maar er is ook een zeer eenvoudige manier om deze spieren te trainen; het dragen van speciaal ontwikkelde schoenen, bijvoorbeeld die van MBT. Het geheim schuilt in de zool. De speciale hak en de unieke zoolconstructie zorgen voor een natuurlijke instabiliteit. Hierdoor worden belangrijke spiergroepen getraind, of je nu loopt of stilstaat. Dit stimuleert op zijn beurt de stofwisseling, verbrandt extra calorieĂŤn en versterkt rug-, buik en bilspieren. En, het loopt ook nog eens zeer comfortabel! 1

Ramon den Uijl, Marketing & Sales manager Masai Benelux

Duurzaam Argentijns design met een glimlach

VacaValiente kleurt interieurs groen Leer is te recyclen, net als papier. In ArgentiniĂŤ maken Veevoer ze er al pennenbakjes, manden en spaarvarkens van. Redding tropisch Robert de Koning

...

Gerecycled leer is een vrij onbekend ontwerpmateriaal. In de leerindustrie wordt er wĂŠl mee gewerkt, maar komt men niet verder dan gedeeltelijk gebruik voor zolen en riemen. Ondertussen groeit in ArgentiniĂŤ de lederen afvalberg met de dag. Dat het ook anders kan, laten Pedro Riessig en Matias Fernandez Moores, de oprichters van VacaValiente, zien.

Innovatieve leerpap ArgentiniĂŤ kent geen ver ontwikkelde recyclecultuur. Hergebruik van leer blijft daarom beperkt. Elk jaar belanden vele tonnen afval in het milieu.

Volgens VacaValiente kan dit anders.

Riessig en Fernandez Moores zagen een innovatief materiaal met nieuwe kansen voor design. Een materiaal dat tevens milieuvriendelijk is omdat het helpt bij het afvlakken van de industriĂŤle afvalberg. Ook vermindert het innovatief gebruik de vraag naar natuurlijk leer. Hierdoor komt er minder druk op het ecologisch systeem te staan.

Het proces van het maken van gerecycled leer lijkt op dat in de papierindustrie. Het afval van leerfabrieken wordt tot vezels vermalen en getransformeerd in een leerpap. Vervolgens begint er een lamineerproces. Dunne laagjes gerecycled leer worden op elkaar gestapeld en verbonden met duurzame componenten.

Het resultaat wordt op rollen aan VacaValiente geleverd. De vormgevers van VacaValiente gebruiken gerecycled leer van verschillende dikte

en dichtheid. Dit hangt samen met de ontwerpen.

Gerecyclede vrienden Amigos is de naam van ĂŠĂŠn van de productlijnen van VacaValiente. De Amigos zijn duurzame vrienden voor op kantoor of thuis.

Het idee van VacaValiente is mensen te verrassen met design als alternatief voor dagelijkse gebruiksvoorwerpen. Plastic opbergsystemen, mandjes en spaarvarkens in kantoren, keukens en huiskamers laten vervangen door duurzame moderne vormgeving met een glimlach. Volgens VacaValiente kan het.

Design with a soul VacaValiente is in Nederland geĂŻntroduceerd door ReyPaca, een Amsterdams designlabel dat alleen met

Latijns-Amerikaanse ontwerpers en merken werkt. Het bedrijf van de broers Maurits en Robert de Koning laat zich inspireren door vormgevers, mode en muziek in de straten van steden als Buenos Aires en Sao Paulo. ‘Design with a soul’ volgens ReyPaca. Op hun site www. reypaca.com valt te zien dat dit gevoel zoveel mogelijk wordt gecombineerd met duurzaamheid.

Boliviaanse kleden uit restproducten van alpacaboeren, Argentijnse puzzels met een boodschap uit drijfhout en VacaValiente. Binnenkort verwacht men duurzaam design uit Chili te introduceren. Vanzelfsprekend weer met een glimlach. 1

Nieuwe Solatube

SOLAMASTER SERIES VOOR VERRASSEND VEEL DAGLICHT De nieuwe Solatube 750 DS daglichtsystemen is verschenen op de markt in de Benelux. De Solatube systemen brengen het daglicht via een lichtbuis naar elke gewenste binnenruimte.

De lichtopbrengst van deze nieuwe Solatube SolaMaster wordt verdubbeld door de nieuwe Raybender 3000 Technology. De Raybender techniek is nu voor het eerst toegepast in een 53 centimeter lichtkoepel. Hierdoor wordt het laag-invallend daglicht beter benut om de lichtopbrengst te verhogen. De laag-invallende lichtstralen die de lichtkoepel ongebruikt zouden verlaten, worden de lichtbuis ingekaatst. Het rendement tijdens ochtend- en middaguren wordt bijna verdubbeld.

Bijzonder is dat dit systeem ook bo-

venin de koepel is aangebracht om overvloedig zonlicht af te kaatsen. Dit eect treedt alleen op als de zon ’s zomers haar hoogste stand heeft bereikt. Op deze manier wordt overbelichting in de binnenruimte voorkomen.

Meer licht betekent ook meer warmte, maar niet bij de nieuwe Solatube 750 DS. Het systeem is met een dubbele lichtkoepel uitgevoerd, en heeft daarom uitstekende isolerende eigenschappen.

In magazijnen, kantoren, klaslokalen, showrooms, overal kan het Solatube daglichtsysteem in zowel nieuwe als bestaande situaties worden geplaatst. De besparing op de kosten voor verlichting en klimaatbeheersing is aanzienlijk.

De Solatube daglichtsystemen kunnen in alle platdak- en hellend-

daksituaties worden toegepast. Wijzigingen in de dakconstructie zijn niet nodig. De lichtbuis heeft een ingenieuze draairing en kan daarmee moeiteloos in een hoek tot 30 graden gezet worden. Een complete set is geschikt voor een dakpakket van 70 centimeter. Extra verlengstukken maken het mogelijk een afstand van ruim tien meter te overbruggen. Nieuw is ook het spectaculaire bochtstuk om traploos elke hoek tussen 0-90 graden te maken. Met al deze mogelijkheden kan het systeem obstakels in de dakconstructie moeiteloos passeren. 1

bos hoeft niet veel te kosten

...

Voor de productie van vlees hoeft helemaal geen tropisch bos te worden gekapt. Het veevoer kan net zo goed in Europa worden geproduceerd.

Daarmee red je voor maar 2 euro 50 per consument per jaar een oerwoud zo groot als de provincie Zuid-Holland Soja hoeft niet meer gebruikt te worden voor veevoer. Het is namelijk zowel technisch als economisch goed te vervangen door Europese eiwitbronnen zoals tarwe, koolzaad en aardappel. Gangbaar varkensvoer met 10 procent soja is slechts 1 euro per 100 kilo goedkoper: dat is 3 cent per kilo varkensvlees. Omgerekend naar de gemiddelde vleesconsumptie betekent dit dat elke Nederlander voor slechts 2 euro 50 per jaar het oerwoud zou kunnen redden.

Erwten en bonen Het onderzoek geeft aan dat er voor de vervanging van soja in varkensvoer van de gehele Nederlandse varkensindustrie circa 350.000 hectare met erwten, koolzaad, tarwe en zonnebloemzaad nodig is en dat in WestEuropa beschikbaar is zonder verstoring van de eiwitmarkt.

Soja zorgt voor een groot deel voor de eiwitvoorziening van de vlees- en melkindustrie, maar heeft als groot nadeel dat er grote delen tropisch oerwoud in Latijns-Amerika voor worden gekapt.

Nu blijkt dat er voldoende alternatieven voor soja beschikbaar zijn en dit snel ingevoerd kan worden, roept Natuur en Milieu de partijen in de vleessector op om stappen te zetten om een bijdrage te leveren aan de redding van het tropisch bos. 1

Uit & thuis LEZEN

13

Literatuur Caesarion

Exclusieve voorproef van Wieringa Vrijdag verschijnt Tommy Wieringa’s nieuwe roman. In De Pers het 3e deel van een exclusieve voorpublicatie.

De roman

L

udwig Unger komt voort uit het huwelijk van twee beroemdheden, en was voorbestemd van hun beider talenten de vermenigvuldiging te zijn. De zoon van Julius Caesar en Cleopatra werd Caesarion genoemd, kleine Caesar. Het is ook de koosnaam die Ludwig Unger van zijn moeder krijgt. Met haar woont hij op een eroderende klif in Oost-Engeland. Na iedere winter is de zee hun huis dichter genaderd, net zo lang tot het vergaat. Een odyssee begint. Caesarion is een geschiedenis over schoonheid en verval, over de knellende band tussen moeder en kind, hun trouw en ontrouw, en ten slotte, wanneer deze dingen zijn verteld, over het belang jezelf ten oer te brengen.

Tommy Wieringa AMSTERDAM

...

I

k zweef in het luchtledige van een vader die er niet is en een afwezige moeder, wier opvoedkundig uitgangspunt bestaat uit laisser faire, laisser passer.

Achter haar ogen trekken dromen voorbij. Ze is soms zo stil die moeder van mij, je zou haast zeggen dat ze er dan niet is. Ik houd van haar zoals meneer Cavour van Moeder Maria houdt, over wie hij ons vertelt in een bijgebouwtje van de Alexandria Community Church. Hij overtuigt ons van zijn onmetelijke liefde voor de moeder van Jezus, hoewel hij haar niet eens heeft gekend. We zien een film over dat gezelschap in de woestijn en na afloop zegt Betsy Pearlman – Ik ben verliefd op Jezus.

Ik zit op bed, mijn moeder maakt zich op voor de kaptafel. Ik kijk naar haar spiegelbeeld, suizingen in mijn bloed door de geur van haar oogpotlood. Het mascaraborsteltje strijkt langs haar wimpers, het ingespannen kijken, zo kijkt ze naar niets anders in de wereld. – Wil je een beetje? vraagt ze.

Ze tekent accenten van rouge op mijn wangen en stift mijn lippen rood. – Ludwig zo mooi, zo mooi, zingt ze zacht.

Hij hoeft niet terug te komen, die vader van mij, ik ben een geverfd prinsje, ik woon met de koningin in een paleis met een hek eromheen en een poortwachter in zijn huisje onder de eucalyptusbomen langs de straat, we hebben die schurende broekspijpen in huis helemaal niet nodig. Ik krijg nagellak op, ze blaast warme lucht op mijn vingertoppen, zo dichtbij en zo lijfelijk is ze nu, dat ik me tegen haar aan laat vallen – ze verliest het evenwicht en grijpt zich vast aan de kaptafel. Ze duwt me van zich weg. – Kijk nou, alles verpest, zegt ze.

Met een boze frons maakt ze even later nagel voor nagel schoon met aceton en brengt een nieuw laagje lak op. Haar sieraden rinkelen zachtjes. Ze heeft veel sieraden. Als ze eet of drinkt of nagellak aanbrengt hoor je de armbandjes rinkelen. De ringen rond haar vingers tikken als hondennagels op een houten vloer. – Met je handen wapperen, dan droogt het sneller.

Maar niet lang hierna glijdt ze terug in haar absentie en is ze weer onbereikbaar voor mij geworden. De omfloerstheid van haar blik, een van ouderdom beslagen spiegel. Er hangt een scherm tussen haar en de dingen, waar je tegenop loopt als tegen een glazen deur die ze hebben gepoetst tot er geen verschil meer is tussen binnen en buiten. Achter die deur zit zij, ik maak vette vingerafdrukken op het glas.

Op een dag werd een groot houten krat op de stoep gezet, zo groot als een huis, en de volgende dag nog een. ’s Avonds bij het eten zweeg Eman, ze was ver-

Tommy Wieringa schreef onder meer de romans Alles over Tristan en Joe Speedboot.

Van de laatste werden in vier jaar tijd meer dan 300.000 exemplaren verkocht. Wieringa is vaste columnist van De Pers.1

Tommy Wieringa. KLAAS JAN VAN DER WEIJ

‘Hij hoeft niet terug te komen, die vader van mij, ik ben een geverfd prinsje, ik woon met de koningin in een paleis met een hek eromheen.’ drietig. Pas na een paar dagen zag ik mijn moeder weer. – We gaan terug, kleine prins, zei ze.

En toen ik vroeg waarheen, antwoordde ze – Naar Europa.

Ze zou niet langer op mijn vader wachten, in een stad waar ze niet thuishoorde. Ze had het huis verkocht en de kratten besteld. Er heeft altijd een krachtig magnetisme bestaan tussen mijn moeder en de wereld van de voorwerpen, het huis was in de loop der jaren volgestroomd met de tienduizend dingen. In de weken die volgden zag ik ons leven in de kratten verdwijnen, alles wat we hadden, elke stoel, elk kussen, elk bedoeĂŻenenkleed. Toen ik zag hoe haar tem-

pel werd ontheiligd door de verhuizers, wist ik niet of ik opluchting moest voelen of verdriet.

Op de muren waren de bleke schaduwen afgetekend van verdwenen kasten en kleden. Toen de werkmannen opeens in mijn kamer stonden, kwam bij monde van Eman de boodschap dat ik mijn rode koffertje moest inpakken. Er moesten kleren in en de dingen die ik echt niet kon missen; het was onbekend wanneer de kratten met ons zouden worden herenigd.

We verlieten AlexandriĂŤ op een vroege morgen.

De taxi snelde over brokkelig asfalt naar Caïro, ik herinner me de rechterkant van de weg. – We moeten terug! zei ik opeens. Ik ben iets vergeten!

Maar we konden alleen nog maar vooruit, de weg terug was afgesloten. Ze informeerde niet naar wat ik was vergeten. Ik vroeg wanneer we zouden terugkomen. – Dat weet ik niet, Ludwig. Voorlopig gaan we eerst weg.

Ik begreep de betekenis van afscheid, ik huilde zonder geluid. In mijn huis zou een andere jongen wonen, hij zou blind de weg weten naar de schat die ik vergeten was op te graven, een plastic doosje met gele hondentanden erin die ik onder de struiken gevonden had, en stukjes kristal die ik langs de straten opraapte. Eman zei dat het fragmenten van autoruiten waren, maar ik wist wel beter – kristal, uit de diepten van de aarde. De hondentanden zaten vol krassen en kerven, en waren donkerbruin uitgeslagen. Tanden en kristal, dat is wat er van mij achterbleef. We bewogen vlug bij mijn schat vandaan, er was niets wat ik kon doen. 1

Morgen deel 4 van de voorpublicatie

Joe Speedboot

Prijzen

Nominaties

In 2005 verscheen Joe Speedboot, Wieringa’s doorbraak naar het grote publiek.

Er zijn 300.000 exemplaren van verkocht.

‘Joe’ won de Tzumprijs voor de beste zin in verhalend proza en de Ferdinand Bordewijk Prijs voor de ‘meeslepende en vitale ontwikkelingsroman’.

Nominaties waren er bij de AKO- ĂŠn de Librisprijs, de Gouden Uil, de Literatuurprijs Gerard Walschap, de NS Publieksprijs en Prijs voor mooiste boekomslag.

Uit & thuis HAP & SAP

14

Kookbijbel De dikke vegetariĂŤr

De satan van het slowfood De vegetarische victorie begint in Gent. En vleesverminderaar Mark Bittman ziet dat het goed is.

Dirk Koppes GENT

...

‘Ik wil niet de profeet uithangen, ik heb niets met religie’, roept Mark Bittman aan het begin van het interview, om vervolgens in een gloedvol betoog uit te leggen waarom hij vindt dat iedereen zo min mogelijk vlees moet eten. Hij wil mensen niet ‘bij de slager wegslaan’, maar gelooft heilig in de heilzame werking van groenteconsumptie.

Als een ware profeet – sorry Mark – vervolgt de New York Times-journalist zijn levensverhaal, hoe hij het oranje schijnsel van de wortelhemel heeft aanschouwd. Al decennia heeft hij als ‘De Minimalist’ een vaste voedselcolumn in de Amerikaanse krant, waarin hij tienduizenden recepten heeft gepubliceerd. Met en zonder vlees. Een gepassioneerde hobbykok, die niets van restaurantje spelen in eigen keuken moet hebben. De duizend pagina’s dikke Nederlandse vertaling van zijn fantastische kookbijbel De dikke vegetariĂŤr komt net van de persen. ‘2,5 jaar geleden merkte ik dat ik 25 kilo te zwaar was geworden. En ik kreeg last van hoge cholesterol en een ongezonde bloedsuikerspiegel. Typische welvaartsziekten van een 57-jarige die het liefst elke dag zelf in de keuken staat en lekkere dingen klaarmaakt. Ik besloot minder dierlijke proteĂŻnen te eten. De filosoof Peter Singer vergelijkt varkensflats met concentratiekampen, die meteen vernietigd moeten worden. Zo extreem ben ik niet, maar de voedselindustrie moet wel veranderen. Dus is het goed minder vlees te consumeren.’

Saucijzen ‘Sommige mensen hebben zoveel zelfdiscipline, dat ze bijvoorbeeld besluiten maar twee glazen alcohol per

Recept

Kidneybonen met appels en sherry Sauteren geeft een totaal andere textuur aan een gerecht dan stoven. De ingrediĂŤnten blijven los en herkenbaar. De appels maken dit gerecht heerlijk in combinatie met eenvoudige gebakken kool of andere groente en een dikke snee grof volkorenbrood.

dag drinken, ik moet dan helemaal kappen. ‘Een beetje minder vlees’ werkt dus niet voor mij. Dus besloot ik voor zes uur ’s avonds een veganistisch dieet aan te houden. Granen, fruit, noten en groenten. Eigenlijk strenger dan een veganist, want ik probeer suiker of pasta te vermijden.

Maar het is geen evangelie, vanochtend heb ik in Wenen nog worstjes bij het ontbijt genomen. Je kunt die Oostenrijkse saucijzen toch niet laten staan?’ Resultaat is een afgeslankte Bittman, die blakend van gezondheid voor me zit in het kantoor van de Gentse afdeling van de vegetariĂŤrsbond. ‘Wij Amerikanen en Europeanen eten veel te veel vlees en junkfood: 70 tot 90 procent van ons dieet.

We moeten die balans herstellen. Iedereen moet dat op zijn eigen manier doen, als hij maar meer ‘echt voedsel’ binnenkrijgt en minder fastfood.’ Een vaste vegetarische dag in de week kan daarbij helpen. Bittman is dan ook erg enthousiast dat de Belgische Vegetarische Bond EVA het voor elkaar heeft gekregen dat vanaf mor-

‘Die vette Al Gore moet groenten eten als hij zo milieubewust is.’ gen elke donderdag in Gent Veggiedag is. Vandaag wordt dat groots gevierd op de Groentenmarkt, waar het Groot Vleeshuis voor ĂŠĂŠn dag Groot ‘Vleesvervangershuis’ heet. De gemeente Gent is de eerste ter wereld die zo’n initiatief ondersteunt.

Bij het woord vleesvervanger begint Bittman vies te kijken. ‘Een afschuwelijke cynische oplossing van de supermarkten: echt voedsel vervangen met verzonnen producten.

IngrediÍnten (4 personen) • 1/2 el extra vergine olijfolie, plus extra voor garnering • 2 sjalotten of 1 kleine ui, gesnipperd • 190 gr golden delicious of granny smith, in stukjes of plakken • 2 tl gehakte verse tijm • 4 el droge sherry • 300 gr gare kidneybonen, evt uit blik

Verhit de olie in een hapjespan op middelhoog vuur. Bak de sjalotten en stukjes appel in de hete olie in 5-7 minuten zacht en goudbruin; roer af en toe.

Voeg de tijm en sherry toe, breng aan de kook en laat alles in 2 minuten bijna droog koken. Voeg de bonen en flink wat peper en zout toe. Warm ze 5 minuten door en breng op smaak met peper en zout. Serveer heet en schenk er naar smaak wat olijfolie over.

Minimalist Mark Bittman haat vleesvervangers. SARAH VAN DEN ELSKEN

Waarom? Alleen wanhopige vleesverslaafden grijpen naar de vegaburger.

Neem gewoon een appel, of maak een schnitzel van aubergine.’

Er beter uitzien Hoe kunnen we mensen overtuigen meer groenten te eten? Bittman hanteert de theorie van de wortel en de zweep. ‘Wij mensen, wij ezels veranderen alleen als er een wortel voor onze neus hangt. De wortel in dit scenario is dat we aardiger voor dieren zijn, minder geld uitgeven, er beter uitzien en een schoner milieu krijgen.

De zweep is dat we de natuur vervuilen met veeteelt op industriĂŤle schaal, junkfood relatief duur is, het klimaat verandert en we met India en China als opkomende vleeseters niet genoeg voedsel op aarde hebben.’ Hier klinkt de Al Gore van de voedseljournalisten. Verontwaardigd: ‘Al Gore? Die man is ontzettend vet! Laat

hij eerst maar eens meer groenten eten, als hij zo milieubewust is. We hebben meer aan Obama. Nu heeft iedereen het na George Bush makkelijk om milieuverantwoord over te komen, maar Obama heeft te kennen gegeven meer productie van biologisch voedsel te willen steunen.’ Misschien is Obama (een liefhebber van alfalfa) wel een aanhanger van de slowfoodbeweging. ‘Eerlijk gezegd zie ik niet veel in dat organische gedoe. Het wordt zo snel elitair.

Lokaal voedsel verdient de voorkeur, geen probleem. Hoe beter de kwaliteit van de ingrediÍnten, des te smakelijker je maaltijd. Maar ik zie dat het ontaardt in het verzamelen van delicatessen uit de hele wereld. Parmezaanse kaas smaakt fantastisch, maar de hele wereld kan niet aan de Parmezaan. Het wordt een spelletje voor de rijken, terwijl de armen vanachter hun hamburger toekijken.’ 1

Variaties: vervang appels door stukjes of plakken gesneden stevige peren; de tijm door rozemarijn; en de sherry door droge witte wijn. uit: Mark Bittman: De dikke vegetariĂŤr, uitg. Karakter 1

DĂŠ gezamenlijke vacaturesite van werving en selectiebureaus

HOE WERKT U SAMEN ?

VEGA Vegetarische toprecepten AMSTERDAM

...

Vegarestaurantje spelen doe je met het boek Vegeterranean van Alberto Musacchio & Malu SimĂľes

Test uw talent: www.noordank.nl/talentscan

Megavega TROS-presentatrice Antoinette Hertsenberg werkt al jaren geen kalfslapje meer naar binnen. Nadat ze het voor elkaar kreeg het culinaire hoogstandje Vegeterranean vertaald te krijgen, besloot ze zelf een boekje met kindvriendelijke en vooral snelle recepten te publiceren: De dunne vegetariĂŤr.

Inmiddels is ook Mark Bittmans tegenhanger De dikke vegetariĂŤr verschenen. 2.000 vegetarische recepten moeten de honger naar nieuwe ideeen bevredigen. Maar omdat er altijd mensen zijn die daaraan niet genoeg hebben, heeft Hertsenberg een online platform opgericht: www.devegeta-

riĂŤr.nl. Een online community voor het uitwisselen van recepten en ideeĂŤn.

De Belgische vegetarische bond EVA is te vinden op www.vegetarisme.be, hun Nederlandse dieetgenoten op www.vegetariers.nl. Op de site www.vegatopia.nl vind je een vegetarische community, en zoek je een partner met dezelfde eetgewoonten, ga dan naar ww.vegadates.com.

Wie nog niet overtuigd is van zijn vegetarische zielenheil kan zelf een lezing van Bittman bekijken: google op mark bittman on what wrong with what we eat. Al Gore had het niet beter kunnen zeggen. 1

Landoppervlak

4 steaks

70 procent landoppervlak is nodig om 60 miljard dieren te voeden die wij jaarlijks eten. Als we zo dooreten, is dat over 40 jaar 140 procent.

Als een familie vier steaks eet, staat dat qua energie gelijk aan met een SUV drie uur rondrijden en alle lichten thuis aanlaten.

Op de bank

Wall Street II

CHARLIE SHEEN BAALT Van de iconische ďŹ lm Wall Street wordt een tweede deel gemaakt.

Sharon Stone doet mee, alsmede Gordon Gekko himself, Michael Douglas. Regisseur Oliver Stone klimt weer op de regiestoel maar heeft het verbruid bij die andere hoofdrolspeler uit deel I, Charlie Sheen. De Gekko-fanboy van het eerste deel zou een schamele vergoeding krijgen – en niet eens een echte rol, maar een cameo.

3 jaartjes erbij...

PETER BLIJFT BIJ SBS6 Het inmiddels wereldwijd bekende programma van misdaadverslaggever Peter R. de Vries bestaat al veertien jaar en is nog onverminderd succesvol. Elke zondag stemmen zo’n anderhalf miljoen mensen er op af. Ondanks aanbiedingen uit het buitenland heeft de speurneus bijgetekend bij SBS6. Hij blijft nog zeker drie jaar bij de zender.

Simpsonsnieuws

JODIE IS MAGGIE Baby Maggie Simpson uit de animatieserie The Simpsons leert eindelijk praten en doet haar onafscheidelijke fopspeen uit. In een aevering met de titel ‘Vier Grote Vrouwen en een Manicure’ bespreken Marge en Lisa beroemde en sterke vrouwen uit het verleden. Ook de inmiddels volwassen geworden baby Maggie doet haar zegje. Niemand minder dan Jodie Foster heeft de stem van Maggie ingesproken.

Televisie Carnaval, cocaĂŻne en maffia

Lauren houdt voortaan afstand Veronicapresentatrice Lauren Verster reist mee in het kielzog van fotografen. ‘Die gasten zijn superalert.’

15

Tabloidmiljonairs

Peter en Jordan gaan uit elkaar Mediaredactie AMSTERDAM

...

Mislukte zanger Peter Andre en tietenmodel Jordan wisten als geen ander een fortuin te verdienen met hun B-sterrendom. Na 4,5 jaar huwelijk houden de twee het nu voor gezien en gaan uit elkaar. Waarom weet niemand, maar de Britse tabloids hebben weer een onderwerp voor de komende weken. 1

Maarten Bloem AMSTERDAM

...

Polder-Oprah

Op de achtergrond klinkt het geluid van vogeltjes, presentatrice Lauren Verster zit in de tuin van haar ouderlijk huis te Den Bosch, de opnames van haar nieuwe, zelfverzonnen programma Lauren verslaat..., zitten er eindelijk op. ‘Ik ben net terug uit India, het zit er op. Acht afleveringen in drie maanden, dat is best pittig.’ Lauren loopt in het Veronicaprogramma mee in het kielzog van fotografen met wie ze een reportage maakt. Een idee dat ze bedacht aan de keukentafel van een goede vriend. ‘Die heeft een bedrijf, Coverstory. Fotografen en journalisten maken een mooi verhaal en dat verkoopt hij dan door aan bladen. Ik dacht toen meteen: daar zit een programma in.’ Werkgever Veronica, waar Lauren eerder onder meer Fobiac presenteerde, gaf snel carte blanche. ‘Het past volgens mij ook prima bij de nieuwe koers van de zender, die toch wel een beetje afstand wil nemen van het tieten-schieten-helikoptergebeuren’.

Niet veel later zat Lauren in het vliegtuig. Het resultaat zijn reportages over onder meer het Braziliaanse carnaval, de Napolitaanse maffia en het oprollen van een cocaĂŻneplantage in Colombia. Op die laatste plek kwam ze iets te dichtbij de actie. ‘Er was mij verteld dat er eigenlijk niet zoveel kon gebeuren, dat er nooit werd geschoten. Dat gebeurde toch, toen dacht ik wel even: waar ben ik aan begonnen?’ Maar in tegenstelling tot de flitsende aankondigingen zijn niet alle acht repo’s spannend en sensationeel ‘Dat was ook niet de bedoeling. Ik heb bijvoorbeeld ook een aflevering gemaakt over de gevolgen van de financiĂŤle crisis in Detroit. Al was mijn doel ook weer niet om zwaar journalistiek te werk te gaan, ik wilde gewoon mooie verhalen maken’, aldus Lauren, die de avond na het draaien vaak met een laptop op bed zat om aantekeningen te maken. Die worden

Catherine stapt in het internet Mediaredactie AMSTERDAM

...

‘Ze vonden het leuk dat ik in hun persoonlijk geĂŻnteresseerd was.’

‘Ik heb ze, geloof ik, niet voor de voeten gelopen, ze gingen hun eigen gang.’ dan door weekblad Revu weer omgesmeed tot haar eigen coverstory’s.

Lauren verslaat... geeft ons een mooi kijkje in de leefwereld van de autonome, zwervende plaatjesschieters. ‘Al die gasten zijn bloedfanatiek en superalert. Want de mooiste fotomomenten komen natuurlijk in een fractie van een seconde langs. Ik heb ze, geloof ik, niet voor de voeten gelopen, ze gingen voornamelijk hun eigen gang, die maken zonder mij ook wel een mooi verhaal. Maar ze vonden het wel allemaal leuk dat iemand een keer in hun persoonlijk was geĂŻnteresseerd en werkten graag mee.’ Het programma van Verster werd wegens tegenvallende kijkcijfers onlangs van de zondag naar de woensdag verplaatst, een beslissing waar de

presentatrice maar een eigen positieve draai aan geeft. ‘Op de zondag hadden we allemaal kijkcijferkanonnen tegenover ons, terwijl dit programma langzaam moet groeien en nieuw is. Ik ben blij dat ze bij Veronica snel hebben gehandeld.’ Ondertussen hoopt ze dat de serie nog een vervolg krijgt. Lauren weet dan ook wat ze anders gaat aanpakken. ‘Misschien kom ik dan iets minder zelf steeds in beeld. En weet je wat ik ook heb gemerkt toen ik afleveringen in de montage terugzag? Dat ik heel dicht op mensen sta terwijl ik met ze praat. Toen heb ik een beetje bij mijn vrienden rondgevraagd. En die beaamden allemaal ‘Ja Lauren, dat sta je.’ Lachend: ‘Waarom heeft niemand mij dat ooit verteld?’ 1 Veronica, 22.20

Catherine Keyl probeerde het eerder met een geslaagde glossy die haar naam droeg. Conflicten met de uitgeefster Annemarie van Gaal deden het blad echter de das om. Na een periode van relatieve rust is Catherine Keyl echter weer helemaal terug. Ze heeft een gloednieuw online magazine gelanceerd: Catherine.nl. Het magazine moet zowel mannen als vrouwen gaan informeren over gezondheid, relaties, geld, eten, wonen en vrije tijd. Naar eigen zeggen is Catherine.nl het eerste echte ‘personality-portal’ in Nederland. Naast het schrijven van columns zal onze Nederlandse Oprah Winfrey zich ook bezig gaan houden met Catherines boekenclub. 1

ANP

DĂŠ gezamenlijke vacaturesite van werving en selectiebureaus

Film op tv

NAAST VACATURES...

THRILLER ROND CANNES

Directeur Utiliteitsprojecten Beursgenoteerde bouwonderneming, Randstad, aangeboden door Executive Match

Doutzen Kroes en Frederique van der Wal liepen modeshows voor het vermaarde lingerielabel Victoria’s Secret, maar ook Rebecca Romijn.

Die is geboren in de VS, maar door een Nederlandse vader toch ook een beetje van ons. Met volharding lukte het haar om een steady carrière op te bouwen in ďŹ lmland. Zo speelt ze een vast karakter in de X-Men ďŹ lmreeks. Haar rijzige fysiek is indrukwekkend en wordt door Brian De Palma ingezet in zijn geslaagde thriller Femme Fatale.

De rolprent speelt zich af rond het ďŹ lmfestival in Cannes. Romijn zit bij een juwelenroversbende. Ze weet een stel glimmers te ontvreemden tijdens het festival. Antonio Banderas gooit als ex-paparazzo roet in het eten en legt de roof op foto vast. Dit zorgt natuurlijk voor de nodige problemen. Brian De Palma laat weer eens zien dat hij het thrillermaken niet is verleerd en levert een onderhoudende, gelaagde ďŹ lm af.

NU OOK DE NOORDFLANK TALENTSCAN

Senior Corporate Banker - Regio Amsterdam Aangeboden door IWS Senior Executive Assistant - Amsterdam Aangeboden door Pro Assistance Unitmanager Recruitment Aangeboden door BLOM search + selectie Lean Services / Business Improvement Consultant +/-95K Aangeboden door BjĂśrk

Canvas, 20.40

Customer Service Manager - Den Haag Aangeboden door Ambitious People

Test ons eerste thema: samenwerken

Concernmedewerker Bedrijfsvoering Amsterdam, aangeboden door Funktiemediair

Kijk op: www.noordank.nl/talentscan

Hogere Veiligheidskundige Unimills, Zwijndrecht, aangeboden door DUPP

Diana Ross bij Symphonica

Kate en Leo bieden steun

Diana Ross is dit jaar de hoofdartiest van Symphonica in Rosso. Lionel Richie en Paul de Leeuw gingen haar voor bij het evenement.

Winslet en DiCaprio helpen de laatste overlevende van de Titanicramp. Het 98jarige besje heeft grote moeite rond te komen.

Manager Business Development Innovatie organisatie in telecomsector Aangeboden door Quaestus

20.30

HELLO GOODBYE NED1 Joris Linssen wacht passagiers op bij Schiphol en laat hen hun verhaal doen.

Nederland 1 17:00 17:01 17:04 17:16 17:21 17:25 17:57 17:59 18:00 18:15 18:40 19:00 19:25 20:00 20:30 21:20 23:05

21.30

SOS SONJA RTL4 Halve porties, lieve mensen, halve porties!

En sla die snackbar gewoon een keer over.

Nederland 2

KRO Kindertijd Dit of dat Dragon Laura de koe De zandtovenaar Sesamstraat D66 EĂŠnVandaag NOS Journaal EĂŠnVandaag NOS Sportjournaal Lingo AVRO De Centrale Huisartsenpost NOS Journaal Hello Goodbye KRO Detectives: Judge John Deed Pauw & Witteman

17:00 17:10 17:35 18:25 18:50 19:25 19:55 20:25 20:50 21:25 22:00 22:15 22:50 23:30 23:55

The A-Team Knight Rider Married with children Open range Levensgevaarlijk!

17:10 17:40 18:35 19:30 20:30 22:30 23:25

RTL 7 18:00 18:55 19:55 20:30 23:10

Op de buis

16

21.40

TRIBE NED3 Reismagazine van Bruce Parry, die volkeren bezoekt in vreemde oorden.

Nederland 3

NOS Journaal Ziel en zaligheid 7th Heaven That’s the question Nachtegaal en zonen Nederland te koop Reis om de wereld in 80 koopjes Netwerk Advocaat van de duivel De vloer op NOS Journaal Nova/Den Haag Vandaag ProďŹ el Filmjournaal Cannes VPRO’s Import: Mari Carmen EspaĂąa zwijgt niet meer

17:20 17:45 18:00 18:23 18:45 18:59 19:00 19:22 19:30 20:20 20:25 21:15 21:40 22:40 23:10 23:25

De bruiloft van...

Oprah Winfrey show Dr. Phil Debbie’s facelift voor je huis Godsend As the world turns Oprah Winfrey show

17:10 18:00 19:00 19:20 20:00 20:30 21:30 22:30 22:50 22:55 23:15

RTL 8

EĂŠn 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40 20:05 20:10 20:15 20:45 21:40 22:05 22:50 23:11 23:12 23:13 23:15 23:40

Canvas Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond Joker- en lottotrekking Het weer Thuis Ook getest op mensen Low impact man The one man show Het journaal laat Winstverdeling joker en lotto KENO-uitslagen Het weer Mr. Bean Man bijt hond

17:15 17:30 17:45 18:00 18:10 18:20 18:35 18:55 19:05 19:15 19:25 19:30 19:59 20:00 20:40 22:30 23:20

heute - Wetter hallo deutschland Leute heute SOKO Wismar LOTTO Ziehung am Mittwoch heute Weerbericht Kßstenwache Wie schlau ist Deutschland? heute-journal Weerbericht Abenteuer Wissen Präsidentenkßr - Das leise Ringen um Bellevue auslandsjournal

20:00 20:25 20:50 21:15 21:45 22:10 23:05 23:30

ZDF 17:00 17:15 17:45 18:00 18:50 19:00 19:20 19:25 20:15 21:45 22:12 22:15 22:45 23:30

ZoĂŠ Kezako Gawayn George van de jungle Go IV Karrewiet Clash En daarmee basta!

Disney’s Zoem in op Maggie Go IV Karrewiet Oggy en de kakkerlakken H2O CANVAS Terzake Femme fatale Nooit gedacht Lady Kul El-Arab

20:00 21:00 22:00 23:00 23:25 23:35 23:40 23:45

Comedy Central The Simpsons Family guy South Park Unhappily ever after Malcolm in the middle That 70’s Show 30 Rock Frasier

JAG De grote verbouwing Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum Huis te koop!

De verbouwers XXL Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Burgers’ Zoo: drukte in de dierentuin SBS 6 Sport: Suriprofs

17:15 18:10 18:40 19:35 20:30 21:30 22:15 23:10

Paradise cafĂŠ Blue Peter MyWish Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Party election broadcast for the European parliament: Liberal democrats The One show Waterloo Road The apprentice Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Party election broadcast for the English local elections: BNP The National Lottery draws The street

17:30

21:00 22:00 23:00 23:30

RTL 5 17:40 18:05 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 22:30

Ready steady cook Smaken verschillen Charmed Ghost whisperer Tussen de oren Ruby Wax goes Dutch Gordon Ramsay: Hell’s kitchen Criminal intent

17:10 17:25 18:00 18:05 18:15 18:40 19:10 19:35 20:00 20:30 21:25 22:20 23:15

Put your money where your mouth is Cash in the celebrity attic Party election broadcast for the European Parliament by the Liberal Democrats Eggheads Great British menu Keep it in the family Propertywatch Winds The apprentice: You’re ďŹ red Newsnight

17:00 17:15 17:54 18:00 19:45 19:50 19:52 19:55 20:00 20:15

World biker build-o LA Ink: Welcome home Kat Mythbusters: James Bond special Dirty jobs with Peter Schmeichel: Netherlands Ultimate survival: The pilot Survivorman: Arctic tundra Destroyed in seconds Eyewitness

19:00 19:30 20:00 21:00 22:00 23:00 23:30

National Geographic

20:00 21:00 22:00 23:00

Phineas & Ferb Jetix megatalent Sneak Politieachtervolgingen My wife and kids According to Jim Will & Grace Friends O centre Criminal minds Numb3rs Numb3rs ProďŹ ler

ARD

21:43 21:45 22:13 22:15 22:28 22:30 22:32 23:30

17:00 18:00 18:30 19:00 19:30

The king of Queens My name is Earl How I met your mother Wie is de chef?

Take me out PostcodeLoterij: Deal or no deal Bridget Jones: The edge of reason Confessions of an American bride

Veronica

BBC 2 18:15 18:55

22.15

GORDON RAMSAY: HELL’S KITCHEN, NET5 Nog een strijd, ditmaal tussen amateurkoks die bij Ramsay willen werken.

As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Bouwval gezocht SOS Sonja Superdik - Superdun RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard

NET 5

Discovery Channel 17:05 18:05 19:00 20:00

RTL 4 17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30 22:30 23:30 23:40 23:45

BBC 1 17:05 17:35 18:00 18:05 18:15 19:00 19:30 19:55

THE APPRENTICE BBC1 Hopefuls strijden om een werkplek bij magnaat Alan Sugar.

Zóóó gênant!!

Baasjes Amika Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 ONM NOS Journaal De Wereld Draait Door NOS Journaal Nova college tour Nieuwslicht Tribe NOS Sportjournaal NOS Journaal Raymann is laat

SBS 6

23:50

22.00

Ancient megastructures: Petra Tiger island Animal house Remarkable vets Trent’s wild cat adventures: Hoedspruit Earth investigated: Shark attacks Earth investigated: Birth of America Perilous journeys: Crossing the Himalaya Ancient megastructures: St. Paul’s Cathedral

Tagesschau um fĂźnf Brisant Die Parteien zur Europawahl ARD vor acht Wissen vor acht Das Wetter im Ersten Tor der Woche / des Monats BĂśrse im Ersten Tagesschau ARD-Themenwoche: Ist doch Ehrensache! Genug ist nicht genug Die Parteien zur Europawahl ARD-Themenwoche: Ist doch Ehrensache! ARD-exclusiv Die Parteien zur Europawahl Tagesthemen Das Wetter im Ersten Die Parteien zur Europawahl Sportschau Die Parteien zur Europawahl

Het Gesprek 17:15 18:00 18:45 19:15 19:45 20:30 21:00 21:30 22:15 23:00 23:30

Boven het maaiveld Blueshots tv HARDtalk Click The late show Blueshots CV BBC World News Aanpakken en wegwezen Satellite queens HARDtalk The late show

Mix

RETOURAFZENDER Lezersparticipatie Wat nou als alle Randstedelingen een krantje extra mee de trein in nemen. Op die manier moeten we De Pers toch ook in Groningen en Maastricht kunnen krijgen. Wel even kortsluiten met de schoonmakers die de trein van alle krantjes ontdoen. De Pers svp laten liggen!

Alice van de Geest Go Alice! Lezers verenigt u en leg stapels kranten klaar in de eerste treinen die ’s ochtends van de Randstad naar Groningen, Enschede, Arnhem, etc, rijden. Distributie buiten de Randstad? U kunt het!

Fout?

In De Pers staat een foto met de Duitse bondskanselier Angela Merkel (pag. 3, maandag). Zij staat op de foto met een Hitlergroet. De kop van het bericht er naast luidt: ‘Joden niet meer welkom’. Dit artikel en de foto hebben niets met elkaar te maken, maar dit is een grove fout!

Joke Visser

Rookverbod Volgens de rechter van het gerechtshof in Den Bosch is het rookverbod alleen een bijzondere maatregel tegen hinder of overlast van roken.

Daarom zou in cafĂŠs, waar alleen de kroegbaas werkt, wel gerookt kunnen worden. Het merkwaardige van het rookverbod is dat het in principe alleen bedoeld is als bescherming van het personeel tegen hinder of overlast van roken, dus niet de klanten. Op dit punt schiet het rookverbod tekort. Juist op dit punt dient de wet bijgesteld te worden. De klant dient ook tegen die hinder en overlast beschermd te worden. Ik

Dagelijks plaatsen we de meest relevante, optimistische en hilarische mailtjes die binnenkwamen op redactie@depers.nl

heb geen zin in een vieze rokerige ruimte te gaan zitten en thuis te komen met stinkende kleren. Ik heb mensen op een afschuwelijke wijze vroegtijdig dood zien gaan ten gevolge van het roken. Daar wil ik ook van gevrijwaard worden. Daarom boycot ik rookcafĂŠs!

Harry Rijpkema Nou, dan zijn we er uit: u naar een rookvrij cafĂŠ, de rokers naar een cafĂŠ waar wĂŠl gerookt mag worden.

Jomanda Oordelen doe ik niet, maar ik heb in de zaak Jomanda-i.v.m. de dood van Sylvia Millecam,wel als verpleegkundige een vraag,die Jomanda,als zij de vriendin was van Sylvia zou moeten kunnen beantwoorden: Kan het zijn dat Sylvia de anticonseptiepil: ‘De Dianapil’ genoemd,gebruikte? Van die pil is namelijk door de jaren heen bekend geworden dat die zeer plotseling opkomende lymfekliergezwellen kan doen veroorzaken die helaas al te vaak als ca-of kankergezwellen worden gediagnostiseerd,omdat de relatie met die dianapil helaas niet door elke arts gelegd wordt. (...) Ik vermoedt dat Sylvia wel degenlijk die Diana pil zou hebben kunnen gebruiken....dan is zij aan de gevolgen daarvan mogelijk overleden en heet dat geen kanker en zat ook Jomanda goed met haar gekregen ingevingen vanuit de Hemelse,kringen om het zo maar te noemen.Ik geloof wel in dat soort ingevingen,en contacten met de overledenen,want een ziel of geest eigenlijk sterft pas als niemand meer aan die geest denkt,leerde ik en ervaarde dat ook zo.... (...) Zoek uit voor Jomanda misschien juist mèt haar ,of Sylvia die Diana pil gebruikte en hoe in het verleden,ook langer terug haar hormoonhuishouding is

geweest.Hou het met de beijzen maar aards...leerde ik,hemelse bewijzen geloofd een rechter niet.Had Sylvia ook Baarmoederproblemen vroeger? wat was niet alleen haar ‘borst-geschiedenis’, maar wat was ook haar Baarmoeder-geschiedenis? had zij geen medische-status daarmee?...

Dan is daarmee al een jarenlange hormoongevecht bewezen namelijk en valt Jomanda niets te verwijten....

Carla Caspers We vinden het een nogal beangstigend idee: een ongeluk krijgen en vervolgens in het ziekenhuis belanden waar Ăş werkt.

17

Spraakmakend nieuws op DePers.nl

Lynx?

GĂŞnant

Roofdier gespot in Drenthe.

Afgrijselijke familiefoto’s.

www.depers.nl/lynx

www.depers.nl/familiefoto

Persbericht van de dag Nieuw op internet is de webwinkel van God’s Colors. Een trendy en verantwoorde kledinglijn voor baby’s.

Gericht op moderne ouders die hun dankbaarheid aan God willen uitdrukken in de kleding van hun baby.

Copyright by God?! Initiatiefneemster Petra van Leeuwen startte vorig jaar met de voorbereidingen voor haar eigen bedrijf in babykleertjes.

De toen kersverse moeder kreeg het intense verlangen om een trendy kledinglijn te starten waarin Gods grootheid tot uitdrukking zou komen.

Dankzij een team vrijwilligers, die de passie voor God en verantwoorde kleding met haar delen, heeft zij een mooie collectie weten samen te stellen. Het logo van God’s Colors is een variant op het bekende copyright teken Š. Het logo drukt uit dat de copyright van de kleding, maar ook van onze kinderen, bij God ligt.

Petra van Leeuwen

Opgepakt

Game van de dag

Martelsjeik gearresteerd.

Paniek op de luchthaven.

www.depers.nl/martelsjeik

www.depers.nl/game

Volg het op DePers.nl

De redactie behoudt zich het recht voor om reacties te beantwoorden.

1 2 3

Bij aankomst troen we een liefelijk pensionnetje aan, een spontane en uiterst behulpzame gastvrouw, schone en riante kamers. We hadden zelfs een bubbelbad 48 uur tot onze beschikking. Een riant ontbijt, uitzicht op blèrende schapen op een schilderachtig weilandje, tjilpende vogeltjes en gratis internet op mijn ‘eyerphone’ (iPhone), zoals mijn jongste telg dit technisch vernuft noemt. Dit is pas echt vakantie. Zeehonden zien op de zandvlaktes, na een robbentocht met de boot van amper een uurtje. Bontgekleurde zeerobben, zwart, wit, grijs, bruin of

een combinatie hiervan konden we met eigen ogen of dure telelenzen aanschouwen. Hier kan Disneyland Parijs toch niet tegenop! En op de terugreis van de robbentocht kunnen de kids lekker onder in de robbenboot spelen, terwijl ‘moeders’ van een kopje koďŹƒe geniet. Aan alles is gedacht. Helaas komt ook aan alles een einde, dus ook aan ons ‘binnenlands’ avontuurtje. Na urenlange ďŹ etstochten in de pure natuur en het avontuur met de acht reddingspaarden die een reddingssloep in zee lanceerden, was het tijd om de koers weer in te pakken. En diezelfde kof-

Philips heeft per ongeluk dertien mensen in Drachten een ontslagbrief gestuurd. De fout lag bij de invoer in het computersysteem. www.depers.nl/ontslag Het rookverbod voor horecagelegenheden zonder personeel is niet geldig. Het Hof meent dat er geen wettelijke grondslag is. www.depers.nl/rookverbod Niet in bad gaan om te zorgen dat het volgende kind een zoon wordt. Een vader van zeven dochters wast zich al 35 jaar niet. www.depers.nl/wassen

LEZERSCOLUMN

Ameland, mijn eiland rangement geboekt voor drie personen, inclusief ontbijtje, taxi naar/van het hotel/pension, en twee dagen huur van drie tweewielers (met versnellingen).

We hadden ‘mazzel’, de weergoden waren ons genadig. Schitterend zonnetje, helderblauwe lucht, rustige zee. Alleen de boottocht was al een feest voor mijn jongens. Vriendelijk boot-en taxipersoneel, vol trots vertellende over het mooiste Waddeneiland van Nederland.

Charlotte van Abswoude

...

D

e economische recessie dwong ons verre exotische oorden te verruilen voor binnenlandse betaalbare bestemmingen en de keuze was gevallen op Ameland. Omdat manlief geen vrij kon nemen ben ik met mijn kroost, twee jongens van zeven en tien jaar oud, naar dit eiland afgereisd. Gewoon, een simpel ďŹ etsar-

OPLOSSINGEN PUZZELS

fers worden door de taxichaueur weer netjes ‘bij het muurtje bij de boot’ geparkeerd. Sleuren met koffers, zoals op Schiphol, is overbodig. Zou er nog ergens een leuk huisje voor een schappelijk en economisch prijsje te koop staan op Ameland? Wat mij betreft mag de economische recessie nog wel even aanhouden. 1

* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar mijncolumn@depers.nl.

Cryptogram Zweeds

HORIZONTAAL:

1. Knechten; 4. voordee

6. kamp; 8. shampoo; 9

stee; 10. eveneens; 11.

dekstier. VERTICAAL: 1.

Kevers; 2. cerise; 3. toe lage; 5. lapwerk; 6.

komeet; 7. passer.

KANAAL Overbodig stuk Stuk 2 is overbodig 8 7 6 2 3 4 5 9 1

3 9 5 8 7 1 4 6 2

2 1 4 6 9 5 7 3 8

5 8 7 3 2 9 1 4 6

4 6 2 7 1 8 3 5 9

1 3 9 4 5 6 2 8 7

6 5 1 9 4 7 8 2 3

9 4 3 1 8 2 6 7 5

7 2 8 5 6 3 9 1 4

4 8 7 5 2 1 9 3 6

3 6 1 8 9 7 4 5 2

2 9 5 4 3 6 8 7 1

9 7 4 2 6 8 3 1 5

5 2 8 1 4 3 6 9 7

6 1 3 7 5 9 2 4 8

1 4 6 3 7 2 5 8 9

7 5 9 6 8 4 1 2 3

8 3 2 9 1 5 7 6 4

Mix

18

ZWEEDS RAADSEL: handboek

met elkaar

vaartuig

kaartspel

CRYPTOGRAM:

bloeiwijze woudduivel

perceel

vochtig

Een uitgave van Mountain Media BV

Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596

4 harssoort aanleggen

familielid

vaste regel

3

distributie: distributie@depers.nl 020-3460530

hap smet

sales: sales@depers.nl 020-3460512

6 vogel

HORIZONTAAL: 1. Ondergeschikten willoos maken (8); 4. Het wordt nuttig door veel op te tellen (8); 6. Gevecht voor militairen (4); 8. Hoofdwasmiddel (7); 9. Deze plaats is voor vast geregeld (4); 10. Op dezelfde wijze korte tijd geen verschil van mening (8); 11. Scheepsrund (8).

metaal

blaasinstrument

bevel

1 Griekse godin

vissersvaartuig

omslag

2 3

4

5

5

6

SUDOKU

2

5

1

6 5

2 8

3

VERTICAAL: 1. Die insecten worden steeds zeldzamer op de weg (6); 2. Kleur van limonade (6); 3. Meer dan gemene geldelijke steun (7); 5. Bezigheid van een slechte glazenwasser (7); 6. Deze ster zet aan tot consumptie (6); 7.

Rondloper (6).

9

7

3

1

4

7

1 4 4

6

2 8

7

2

6

9

4

8

2

1

9

6

8 3

1

4

9

3

9

9

4

8

Welk stuk is overbodig, als je de vorm wilt herstellen?

8

7

6

oprichter: Cornelis van den Berg uitgever: Ben Rogmans hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst art direction: Antoine Hamers

5

Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NSstations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.

2

8

5

marketing: marketing@depers.nl

SUDOKU

OVERBODIG STUK:

7

3

Griekse letter

bedrog

2

website: www.depers.nl

beroep

deel van de hals

1

kaarde

1

6

8

9

3

DE PERS EN SOUTHPHASE :-) Southphase reikt het keurmerk :-) uit aan hen die goedgehumeurd, optimistisch en positief zijn, over durf en energie beschikken en een inspiratiebron voor anderen zijn. Lezers van De Pers kunnen op www.southphase.com mensen en organisaties nomineren voor het keurmerk.

SUDOKU PRIJSPUZZEL 2

3

3

6 6

a

8

7 4

1 3

2

1

3

5 4

7 3 1

4

9

1 9 5

5

7

6 1

8 7

9 4

c

9

b

Speel mee met de Sudoku Prijspuzzel en win mooie prijzen. Los de puzzel op en sms ‘Pers’ gevolgd door de cijfers in de gele vlakken naar 7171 (60 cent p.o.b.). Bijvoorbeeld: Pers a4b8c1.

Deze week maakt u kans op het boek Herman Dichtbij van Herman den Blijker. In dit kookboek ligt de nadruk vooral op de ingrediĂŤnten.

En dan voornamelijk ingrediĂŤnten van dichtbij... en soms ver weg.

Vandaag en vrijdag plaatsen we een sudoku.

Uit de goede inzendingen voor deze puzzels trekken we een winnaar. Dus: hoe vaker u meedoet, hoe meer kans u maakt om te winnen. De winnaar van het boek wordt op 20 mei bekendgemaakt.

Tijdelijke wijzigingen OV: 111

Amstelveen (bus)

Vandaag en morgen Connexxionlijnen 171 en 172. Halten ’t Huis aan de Poel, Bovenkerkerweg, Handweg, Lindenlaan en Wimbledonpark vervallen.

Amsterdam (tram/bus) 111

111

Vandaag

Morgen

Weer is er een tweedeling in het land te vinden. In het noorden schijnt volop de zon, terwijl in het zuiden veel bewolking voorkomt. Lokaal is er in het zuiden vanmiddag kans op een bui. De middagtemperatuur ligt tussen 17 en 20 graden. Door de stevige oostenwind voelt het frisser aan.

Vanavond en vannacht is het droog.

De kans op neerslag neemt toe. In het zuiden wordt het bewolkt en in de middag kan er wat buiige regen gaan vallen. De temperatuur blijft daar hangen rond een graad of 16. In het zonnige en droge noorden wordt het nog 18 graden. De wind blijft doorwaaien. Vanaf vrijdag wordt het koeler en kan overal een bui vallen.

Tot en met 20 mei Connexxionlijnen N80, 80 en GVBlijnen 7, 14, 21 en 352. Halte Burgemeester de Vlugtlaan vervalt.

Purmerend (bus)

Tot en met 18 mei Arrivalijnen 93, 100, 101, 102, 103, 105, 113 en 200. Halten Doplaan, Stadhuis, Liduinatuin, Gedempte Where en Gedempte Singelgracht vervallen.

Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (â‚Ź 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

Sport

Giro d’Italia De aanvalsdrang van een klunzige Colombiaan

Vuurpijl Soler viert feest in de bergen

19

Autosport

Formule 1 mogelijk zonder Ferrari Ferrari dreigt de Formule 1 na dit seizoen te verlaten als de nieuwe regelgeving voor volgend seizoen blijft bestaan.

Hiep hiep hoera! De eerste bergetappe in de Giro! En dus viert De Colombiaanse Vuurpijl zijn eigen feestje.

Redactie sport AMSTERDAM

Thijs Zonneveld

...

AMSTERDAM

...

‘Geen Formule 1 in 2010 als de regels niet veranderen’, schrijft Ferrari in een statement. ‘Ferrari is tegenstander van de nieuwe regelgeving van de FIA en heeft niet de intentie om auto’s in te schrijven voor het wereldkampioenschap in 2010.’ De raad van bestuur van Ferrari kwam op Maranello, het hoofdkwartier van de renstal, met spoed bijeen om over de toekomst in de koningsklasse van de autosport te praten.

Ferrari is fel gekant tegen het budgetplafond dat de internationale autosportbond FIA volgend jaar wil introduceren. Teams die tekenen voor het maximumbudget van 45 miljoen euro krijgen meer technische vrijheden dan teams die meer willen uitgeven dan de limiet.

Mauricio Soler zal vanmorgen wakker zijn geworden met het gevoel dat het zijn verjaardag is. Of Kerstmis. Of de Colombiaanse versie van Sinterklaas. Fluitend heeft hij het vastgekoekte linnen van de bedlakens uit zijn schaafwonden getrokken. Daarna met zijn zonnigste humeur de pasta met gekneusde vingers naar binnen gehengeld en zijn beschadigde tanden gepoetst.

Bij de start moet hij door twee verzorgers op zijn fiets worden gezet omdat hij zelf te stijf is om op te stap-

Soler ligt ook mĂŠt bodyguards vaker op het asfalt dan in zijn eigen bed. pen. Maar hij doet het met een glimlach van oor tot oor. Want vandaag krijgt hij het mooiste cadeau dat hij kan krijgen: bergen.

In de Giro d’Italia geen ellenlange opwarming richting de eerste bergetappe. Al in rit vier wachten de eerste cols op de coureurs. Tot grote vreugde van de klimmers. Vooral van Maurico Soler, Colombiaan in hart en nieren.

Twee jaar geleden won hij vanuit het niets het bergklassement in de Tour de France volgens de beste Colombiaanse traditie: aanvallen als een vuurpijl, zodra de weg omhoog loopt. Hij dankt er zijn bijnaam aan.

Legendarisch rood

Meestal hebben de escapades van Mauricio Soler slechts ĂŠĂŠn slachtoffer: hijzelf. COR VOS

Iets anders dan klimmen kan Soler niet. Aan tijdrijden heeft hij een schurfthekel, sprinten doet hij niet uit principe en hij stuurt zo slecht dat hij in vlakke etappes continu wordt omringd door vier ploegmaats om hem te behoeden voor ongelukken.

Maar zelfs mĂŠt bodyguards krijgt Soler het voor elkaar vaker op het asfalt te liggen dan in zijn bed. Hij ziet bochten over het hoofd, vergeet te remmen en rijdt in iedere put. Bij tijd en wijlen lijkt het of er een slungelig

Voetbal

Underdog Telstar dicht bij zege op MVV

jongetje op een veel te grote fiets meerijdt in het peloton.

Soler is berucht. Niemand wil bij hem in de buurt rijden. Maar meestal hebben zijn escapades slechts ĂŠĂŠn slachtoffer: hijzelf. Het vorige seizoen ging compleet in rook op door valpartijen. Hij viel zichzelf een polsbreuk in de Giro. En daarna een armbreuk in de Tour. Dit jaar begon de Giro niet veel beter. Soler was betrokken bij iedere valpartij.

Maar vandaag is alles anders. Bergen!

En dus valt Soler aan. Als enige. Twee keer wordt hij teruggepakt. De derde keer is De Vuurpijl weg, op minder dan twee kilometer van de finish.

Sleurend aan zijn stuur slingert hij zich een weg naar boven. Hij lijkt te gaan winnen, maar twintig meter voor de streep wordt hij alsnog ingehaald door de klimsprinters Di Luca, Garzelli en Pellizotti. De glimlach verdwijnt niet van zijn gezicht. Want morgen zijn er weer bergen. Morgen is hij weer jarig. 1

MOBIELE GAMES World Series of Poker: Texas Hold‘em PRO Challenge

Redactie sport AMSTERDAM

...

Terwijl het gesteggel over de play-offs voor Europees voetbal aanhoudt, zijn alle clubs in de eerstedivisie dolblij met de play-offs voor promotie naar het hoogste niveau. Zo streed het nietige Telstar gisteren in de eerste ronde van de nacompetitie tegen MVV. De thuisploeg had niets te verliezen en

verraste de bezoekers uit Maastricht met opportunistisch voetbal. Vlak voor tijd kreeg Benito Olenski zelfs via een penalty de kans om Telstar naar de overwinning te schieten. Hij schoot echter op MVV-doelman Ruud Boffin, waardoor de wedstrijd in een gelijkspel eindigde (0-0).

FC Dordrecht had meer geluk tegen Top Oss. Dankzij doelpunten van Eddy Putter en Marcel van der Sloot wonnen de bezoekers (0-2). 1

Wielrennen

TOUR WEERT TOM BOONEN

REUTERS

Tom Boonen mist in juli voor de tweede keer op rij de Tour de France.

Directeur Christian Prudhomme weert de op cocaĂŻne betrapte Belg uit ’s werelds belangrijkste wielerronde. ‘Gezien de huidige situatie is het vanzelfsprekend uitgesloten dat Tom Boonen deelneemt aan de Tour. Het belangrijkste is dat Boonen zich verzorgt met het oog op zijn toekomst’, verklaart Prudhomme. Vorig jaar overkwam Boonen hetzelfde.

SPECIALE AANBIEDING VAN VANDAAG! EA SPORTS™

FIFA 09

SMS P565on NAAR 4636 De Sims™ 2 Stap het veld op in EA SPORTS™ FIFA 09! Pass, tackle en schiet er op los in dit realistische voetbalactiespel. Bestuur de actie met de nieuwe zijlijnweergave en precisiepasses. Geef voorzetten en speel ÊÊn-tweetjes of driehoekjes. Kies Season of ga de uitdaging aan in Challenge.

SMS P566on NAAR 4636 Casino 12 Pack

SMS P567on NAAR 4636 Pac-Man

SMS P568on NAAR 4636

SMS P564on NAAR 4636

RETRO GAMES Trivial Pursuit

Solitaire Deluxe

BejeweledÂŽ

Monopoly

SMS P569on NAAR 4636

SMS P570on NAAR 4636

TetrisÂŽ POP

CLUEDO

SMS P571on NAAR 4636 Super Puzzle Bobble

SMS P572on NAAR 4636 Buzz!™ The Mobile Quiz

SMS P573on NAAR 4636

SMS P574on NAAR 4636

SMS P575on NAAR 4636

SMS P576on NAAR 4636

Jamba werkt volgens de Nederlandse code of conduct voor SMS diensten en is een dienst aangeboden door Fox Mobile Distribution GmbH. KarlLiebknechtstrasse 5. 10178 Berlijn, Duitsland. Jamba biedt entertainment aan voor je mobiel in 1 abonnementsdienst die alleen geschikt zijn voor 16 jaar en ouder of na toestemming van de ouders/verzorgers. Tevens zijn op je bestelling standaard sms kosten en de door de operators in rekening gebrachte download (WAP) kosten van toepassing.

Tsaar Guus versus Pluisje Moskou is op 12 augustus het decor van een waar titanengevecht.

Bondscoach Guus Hiddink neemt het dan met Rusland op tegen het ArgentiniĂŤ van oefenmeester Diego Maradona.

De rode bolides van Ferrari rijden al sinds de eerste Formule 1-race in 1950 mee en de renstal bracht vele legendarische kampioenen voort.

Onder meer Michael Schumacher en Niki Lauda verdedigden de kleuren van Ferrari. Dit seizoen verloopt echter rampzalig. De coureurs Felipe Massa en Kimi RäikkÜnen vergaarden zes punten in vijf wedstrijden.

Toyota en Red Bull verklaarden eerder ook al dat ze bij invoering van de nieuwe regels stoppen in de Formule 1. De FIA wil voor 29 mei van de teams weten of ze ook komend seizoen aan het WK willen deelnemen en wat ze vinden van het voorgestelde budgetplafond. 1

EA, the EA logo, EA are trademarks or registered trademarks of Electronic Arts Inc. in the U.S. and/or other countries. All Rights Reserved.The MONOPOLY name and logo, the distinctive design of the game board, the four corner squares, the MR. MONOPOLY name and character, as well as each of the distinctive elements of the board and playing pieces are trademarks of Hasbro for its property trading game and game equipment. Š 2008 Hasbro. All Rights Reserved. All other trademarks are the property of their respective owners. Space Invaders ŠTAITO CORP. 1978, 2009 Š Blade Interactive Studios 2008. Player names and images are used under license.Š 2008. Published by I-play. All Rights Reserved.I-play is a trademark and trading name of Oberon Media, Inc. and its subsidiaries.

HOE WERKT HET

2

Antwoord met OK

SMS de gamecode 1 SMS nu naar 4636

3

Je ontvangt een download link.

4636

Jamba Promo: 9â‚Ź/maand voor 9 producten naar keuze. Krediet blijft geldig tot afmelding van de dienst. Om af te melden stuur een sms met stoppromo naar 4636.

Sport

20

Voetbal Wanprestatie Ajax, PSV en Feyenoord

Feyenoord

Falen van de topdrie in kaart gebracht

Voor het eerst in lange tijd heeft Jonathan de Guzman zijn voetbalschoenen weer aangetrokken. De middenvelder van Feyenoord verscheen op het trainingsveld in Rotterdam voor de volgende stap in zijn revalidatieproces. De Guzman werd in januari geopereerd aan zijn knie, waarbij de artsen een stukje meniscus verwijderden. Hij kwam dit seizoen slechts twee duels in actie.

Ajax, PSV en Feyenoord leveren een wanprestatie, dat is de uitkomst van een wiskundig model van onderzoeksbureau Hypercube. Over het falen van de traditionele topdrie.

Fokko Ebbens UTRECHT

...

De traditionele topdrie heeft dit seizoen uiterst moeizaam gepresteerd.

Ajax, PSV en in het bijzonder Feyenoord moesten hun hoop op een nieuw kampioenschap al snel laten varen en ondertussen leidden de voormalige middenmotors AZ en FC Twente de dans in de eredivisie. ‘Je ziet dat de regionale clubs steeds sterker worden’, vertelt Pieter Nieuwenhuis, oprichter van Hypercube. Het bedrijf van de 51-jarige EnschedeĂŤr adviseert op basis van feiten en cijfers onder meer de KNVB, de Nederlandse eredivisie en de UEFA. ‘Clubs als Heerenveen, AZ en FC Twente hebben de traditionele topdrie ingehaald.’ Gezien de eindstand in de eredivisie geen baanbrekende bewering, ware het niet dat Nieuwenhuis zijn stelling kan staven aan de hand van een ander systeem. Hypercube heeft een wiskundig model ontwikkeld, waarmee het bedrijf aantoont dat de topclubs de laatste seizoenen structureel onderpresteren.

Wat Nieuwenhuis en consorten gedaan hebben? Aan de hand van de begroting heeft het bedrijf alle Nederlandse betaald-voetbalorganisaties ingedeeld in verschillende groepen, zogenaamde benchmarks. Ajax, Feyenoord en PSV steken qua begroting nog altijd ver boven de rest uit en bevinden zich daardoor in benchmark A. Op grote afstand van deze drie clubs bevinden zich Twente, AZ en Heerenveen: benchmark B.

DE GUZMAN PROEFT GRAS

Johan Cruij Prijs

ELIA TALENT VAN HET JAAR Een vakjury onder leiding van Johan Cruij heeft Eljero Elia gekozen tot Talent van het Jaar. Tijdens het Voetballer van het Jaar-gala op 31 augustus krijgt de vleugelitser van FC Twente de Johan Cruij Prijs uitgereikt. De 22-jarige voetballer uit Voorburg mag bovendien een Cruij Court laten aanleggen op een door hem te kiezen locatie. Elia (links) scoorde dit seizoen negen keer.

Ajacieden Rob Wielaert en Leonardo balen in de verloren thuiswedstrijd tegen Heerenveen. ORANGE PICTURES

Nieuwenhuis: ‘PSV, Ajax en Feyenoord moeten nodig professionaliseren.’ Nieuwenhuis: ‘Daarna hebben we via de prestaties van de laatste drie jaar de wiskundige factor ‘Q’ berekend. In dit model tellen de resultaten van dit seizoen voor de helft mee en de prestaties van de vorige twee jaar voor respectievelijk tweezesde en ĂŠĂŠnzesde.

En des te hoger de ‘Q’, des te meer

Driejaars Q ontwikkeling

punten een club gedurende het seizoen haalt.’ Als hij vervolgens een grafiek te voorschijn haalt over de ontwikkeling van de driejaars ‘Q’, krijgt zijn bewering over het zwakke presteren van de topdrie extra kracht. Waar bijna alle andere eredivisionisten groei vertonen, daar blijven de traditionele topclubs achter.

Terug naar de begroting van de eredivisieclubs. Aan de hand van een nieuwe grafiek toont Nieuwenhuis ons het verband tussen de ‘Q’ en de kosten van de betaald-voetbalorganisaties in Nederland. Wat opvalt, is het gat tussen de kosten van benchmark

A en de beoogde ‘Q’. Oftewel: de topclubs geven veel meer geld uit dan benchmark B, maar presteren beduidend minder, ondermaats zelfs.

Het verval van Ajax, PSV en Feyenoord is in de ogen van Nieuwenhuis een bizarre gewaarwording. Volgens hem is er een aantal aanwijsbare oorzaken voor de wanprestaties van deze clubs. ‘Over het algemeen ligt de mutatiegraad te hoog bij die clubs.

Stabiliteit is ver te zoeken, bestuurders komen en gaan. Zoiets is in het bedrijfsleven echt ondenkbaar. De Nederlandse top moet nodig professionaliseren.’ 1

Kosten versus driejaars Q

REUTERS

Timmer haakt af

VELTHUIZEN RUIKT ORANJE

Links de ontwikkeling van de driejaars ‘Q’ - des te hoger de ‘Q’, des te meer punten een club per seizoen haalt. Rechts de kosten van de betaald voetbalorganisaties afgezet tegen de driejaars ‘Q’ - de curve staat voor de beoogde driejaars ‘Q’ in vergelijking met de kosten. HYPERCUBE

Bondscoach Bert van Marwijk heeft Piet Velthuizen opgeroepen voor de drie trainingsstages die het Nederlands elftal deze maand afwerkt.

Doelman Henk Timmer en Giovanni van Bronckhorst van Feyenoord zijn door play-overplichtingen voorlopig nog niet beschikbaar voor Van Marwijk en daarom heeft hij Vitesse-keeper Velthuizen opgeroepen.

Vacature I

Vacature II

BELGEN BIJ ADVOCAAT

AJAX GAAT ADRIAANSE BELLEN

Een delegatie van de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) heeft gisteren in Sint-Petersburg een ontmoeting gehad met Dick Advocaat.

De 61-jarige Nederlander, op dit moment trainer van Zenit Sint-Petersburg, moet RenĂŠ Vandereycken opvolgen als bondscoach van de Belgen. Het is het tweede onderhoud tussen de KBVB en de oud-bondscoach van Oranje. Eerder spraken beide partijen elkaar in Den Haag.

HH

Ajax-directeur Rik van de Boog weigert hem de belangrijkste kandidaat te noemen, maar geeft wel aan dat Co Adriaanse binnenkort een belletje krijgt van de Amsterdammers. Na het opstappen van Marco van Basten heeft Ajax behoefte aan een ‘opvoeder’ als hoofdtrainer, zo stelt Van de Boog. En in dat plaatje past Adriaanse perfect. Net als Louis van Gaal heeft hij een achtergrond als docent. De huidige coach van Red Bull Salzburg laat zijn elftallen gedisciplineerd en georganiseerd voetballen. De gebo-

ren Amsterdammer was al twee keer eerder actief bij Ajax. Hij werkte tussen 1992 en 1997 als hoofd opleidingen bij de Amsterdamse club.

Hij keerde in 2000 na het ontslag van Jan Wouters terug als hoofdtrainer. Adriaanse moest in november 2001 alweer plaatsmaken voor Ronald Koeman, die een half jaar later met Ajax kampioen werd. De Amsterdammers hebben het voordeel dat Adriaanse volgend seizoen nog geen club heeft; hij vertrekt deze zomer uit Salzburg.

Geen diesel in een Ferrari...

Juichen voor Anderlecht? Foei!

Berlusconi blaft naar Ancelotti

Manager Harry Redknapp van Tottenham Hotspur wil zijn spelers een alcoholverbod opleggen. ‘Je moet geen diesel gooien in een Ferrari’, aldus Redknapp.

Het duel tussen RC Genk en Anderlecht bijwonen?

Dat kan, mits je een contract tekent waarin je belooft dat het kaartje niet naar een Anderlecht-fan gaat.

Silvio Berlusconi, premier van ItaliĂŤ ĂŠn eigenaar van AC Milan, verwijt trainer Carlo Ancelotti dat zijn club dit seizoen weer geen kampioen van ItaliĂŤ wordt.