radiotherapie

de fantomen van de radiotherapie

Toen hij aan zijn studies fysica begon, had Jo Vanregemorter nooit gedacht dat hij op een dag een radiotherapiecentrum uit de grond ging helpen stampen. En toch deed hij dat, in 2007, als stralingsfysicus in het UZA.

Jo Vanregemorter, stralingsfysicus

we ontmoeten Jo bij de bunkers van de radiotherapie. Achter betonnen muren van 2,4 meter dik worden kankerpatiënten bestraald via tomotherapie, een bijzonder geavanceerde bestralingstechnologie. Jo speelde in 2007 een belangrijke rol in de opstart van de Universitaire Radiotherapie Antwerpen (URA), een samenwerking tussen het UZA en ZNA Middelheim.

Intussen beschikt de URA al over twee tomotherapietoestellen in het UZA. Jo bereidde in 2011 ook de komst van het tweede toestel voor. Samen met zijn twee collega’s heeft hij voorts de taak de toestellen goed uit te testen en af te stellen vooraleer ze in gebruik worden genomen. Ze gaan ook elke dag na of elk toestel nog wel werkt zoals het moet, en of het dus de voorgeschreven dosis straling toedient op exact de juiste plaats.

Testen op een fantoom

Hoewel ze zelden rechtstreeks in contact komen met de patiënten, spelen de fysici een belangrijke rol in de behandeling van de patiënten. ‘De arts duidt op de CTscan aan welke plaats welke stralingsdosis moet krijgen, en ook welke kritische organen in de buurt van het kankerweefsel zo weinig mogelijk straling moeten krijgen. Met die gegevens en via heel gesofisticeerde software proberen wij het optimale bestralingsplan op te stellen. Het is telkens weer een hele oefening om de tumor zo goed mogelijk te bestralen en tegelijk zo weinig mogelijk schade aan te brengen aan de omliggende gezonde weefsels en organen.’

Vervolgens wordt de behandeling nagebootst op een zogenaamd fantoom. ‘Dat is een voorwerp waarin we de straling kunnen meten. We laten het fantoom de bestraling ondergaan zoals die uitgetekend is voor de patiënt. Nadien kunnen we dan nagaan of het fantoom op de juiste plaats de juiste dosissen bestraling heeft gekregen. Pas als dat voor 100% overeenkomt met het plan, start de behandeling van de patiënt. Elke dag gebeurt er minstens één meting met een fantoom, hetzij voor een nieuwe patiënt, hetzij puur als controle van het toestel.

alles voor de patiënt

Jo en zijn collega’s zijn officieel erkend als deskundigen in de medische stralingsfysica, door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. ‘Ook de contacten met dat agentschap maken deel uit van mijn taak, net als de veiligheid op de werkvloer. Mijn collega’s houden zich dan weer meer bezig met het opvolgen van nieuwe technieken die eventueel ook voor ons interessant zijn.’

Het is en blijft een boeiende job, vindt Jo. ‘Van de mogelijkheden waarover we vandaag beschikken, konden we twintig jaar geleden alleen dromen. En het blijft evolueren.’ Zou hij jonge fysici of ingenieurs aanraden om in de medische fysica te stappen? ‘Ja, als ze beseffen dat de patiënt altijd eerst komt. Het is geen technologie om de technologie. En als er op één dag toevallig vier patiënten hun behandeling starten, dan is dat doorwerken. De patiënt staat altijd centraal.’

puZZel & wiN!

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

5

1 9

10 7

6

8

3 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 4

Horizontaal 1. weefselverharding – gezonde sport 2. niervocht – niet genoeg gekookt – Turks bevelhebber 3. metaal – daar in de verte – city 4. mode – gezinslid – schuine streep (Eng.) 5. klein ventje – scheepstuig – spil – vlek 6. korting – het braken – Costa Rica 7. teil – lekkernij – bijenzwerm 8. doorwaadbare plaats – spokenroep – bewusteloosheid – strik 9. bijbelse vrouw – lidwoord – vrouwenschoen – Italiaans

doe Mee eN wiN!

Heb je het letterwoord ontdekt? Mail het dan voor 20 november 2012 met je naam en adres naar maguza@uza.be of stuur een briefkaart naar Maguza, UZA – Afdeling communicatie, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem en maak kans op één van de vijf cadeaubonnen van Oxfam Wereldwinkels t.w.v. 20 euro. 10. volksverhaal – burgerlijk – moerasvogel 11. met behulp van strookjes hout vastzetten – aderontsteking 12. loofboom – oneven – opening – dun takje – Grand Prix 13. onverpakt – aan zee – larf – getij 14. ik heb het gevonden! – bezittelijk voornaamwoord – gravure 15. geneesheer – cirkel – noodsignaal 16. het weer wennen aan het leven buiten het ziekenhuis

Verticaal 1. wondnaad – wasbeurt met afwisselend warm en koud water 2. schreeuw (Fr.) – grote boodschap – leeuwhondje – muzieknoot 3. band – wijnhuis – zoon van Adam 4. plus – venster – fiets – wisselgebruik 5. bestuurder – uitroep van afkeer – gierigaard 6. fuikingang – ongaarne – cerium – wrang 7. eten dat via een katheter wordt toegediend – Japanse siervis 8. slot – zeevis – eventueel – minnaar 9. mobiele telefoon – Schotse naam – klimop – domina 10. zaterdag – streling – automerk – bestemming 11. boenmiddel – de werkzaamheid van iets trachten te bevorderen 12. delfstof – moskeehoofd – insect – schutsluis 13. bitterkruid – stopcontact – Los Angeles 14. gehuwde vrouw – oude lengtemaat – a tempo – ritmische popmuziek 15. kluitenbreker – dry – aartsdom – vlekkenwater 16. slaap – krampachtige samentrekking

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1 g a S T r o S c o p i e K i r 2 e l a N N i e r r i S i c o 3 e l T o T l i g a a T o l 4 l e b a H1 a e S T l o S 5 Z e e p a K e N d e M e N T 6 u d i l a T a T i e i N o 7 c p e i S e r e g o K o e 8 H a M l e T l e M u u r V l 9 T r i f e l M e S a T e 10 o e r N a S i T i i N o 11 r 7o Z Y N g e r i a T e r r 12 a l e S l o T e T l a a g 13 d l K o N S p i l N b a 14 i d l e T a a l e e N d S 15 u r g e N T r a p d e N i M 16 S Y M p T o o M d i a l Y S e

6 9 2 3

10 8 4

5

oploSSiNg MaguZa 89

HOOIKOORTS – Alice Van Hove (Edegem), Maria Imbrechts (Zandhoven), Louisa Van Crombruggen (Dilbeek), Ivo Nagels (Schoten) en C. Machielsen (Essen) krijgen hun cadeaubon binnenkort in de bus.

ecHT geluKKig ZiJN

een tijdje geleden, in de file onderweg naar de kust, was ik me ongelooflijk aan het opwinden: waarom nu weer die file, net nu ik met mijn dochter wat quality time heb. En zijn dat daar geen donderwolken? Mijn plan viel in duigen en het einde van de wereld leek wel nabij. Ik vroeg me af hoe het komt dat mijn vriend, die bijna vier jaar in de gevangenis heeft gezeten, altijd goedgezind opstaat en gaat slapen. En hoe het kan dat m’n vriendin Wheels die al heel haar leven in een rolstoel zit, de meest uitbundige lach heeft die ik ooit heb gezien?

Ik vroeg het die avond aan mijn vriend: ‘Wat is je geheim? Waarom kan jij ondanks al het onrecht dat je hebt meegemaakt toch alles relativeren en gelukkig zijn?’ ‘Omdat ik een eskimo ben: bij vijf graden is het voor mij warm buiten, jij hebt het dan nog steeds koud.’ Ik begreep er geen snars van. ‘Als je de lat voor jezelf hoog legt, en daarbij nog eens het geluk hebt nooit een échte tegenslag te kennen, dan kun je volgens mij nooit het diepe geluk beleven,’ ging hij verder. ‘Je wilt dan altijd meer en waardeert de kleine dingen niet meer. Toen ik in de gevangenis zat, 23 uur per dag in een stinkend kamertje, kon ik intens genieten van een vogel die op de vensterbank kwam zitten. Ik denk niet dat jij dat doet, liefste. Jij leeft in het geluk maar je beleeft het niet. Je vindt wat we hebben doodnormaal maar je hebt de sleutel niet om ervan te genieten. Je drang naar meer en beter maakt je gevoelloos voor geluk.’

Verlangen is lijden

Ik heb er lang moeten over nadenken. En het is waar: we hebben blijkbaar tegenslagen nodig om het geluk te kunnen beleven. Wheels kan genieten van een kop koffie onder vrienden of een cinemabezoekje, omdat ze na die zware operatie van vorig jaar nu wél zonder rugpijn door het leven kan. ‘Zelfs als ik in de regen buiten moet, ben ik gelukkig, Saar, want ik moet niet in bed liggen wachten op een zoveelste infuus of prik. De pijn van toen maakt dat ik nu ik sneller dan jij tevreden ben en intens geluk kan proeven.’

Ik voelde me bijna schuldig en bijzonder ondankbaar. Wheels had de kracht om het verlangen uit te schakelen. ‘Als je niet verlangt, dan lijd je niet,’ riep ze me nog na toen ze wegstoof. ‘Enjoy Life, Beauty!’

Kleine dingen kunnen ons gelukkig maken en tegenslagen moeten we aanwenden om gelukkig zijn te kunnen beleven. We leven in een ongelooflijke luxe: wil je een koffietje uit Italië of liever een uit Colombia? We draaien de kraan open en hebben proper water. Ben ik ziek, dan is er vast wel een dokter die me komt helpen. Als de dag komt dat de dokter me niet meer kan helpen, hoop ik te kunnen zeggen dat ik het geluk heb gehad om ‘gelukkig zijn’ te hebben mogen beleven. Want niets is mooier dan écht gelukkig zijn!

je drang naar meer en beter maakt je gevoelloos voor geluk

Saartje Vandendriessche toont haar stralende glimlach als omroepster en als reporter in Vlaanderen Vakantieland. Ze houdt van lopen, fietsen en zwemmen. Met haar dochter en honden geniet ze van de vrije momenten.

een zonnig meisje van zeven

nienke (7) houdt van turnen en tekenen en gaat naar de scouts. en ze heeft het syndroom van Down. sinds een drietal jaar wordt ze opgevolgd door het downteam van het UZA. ‘Daar is ze geen nummer, maar nienke’, zegt mama Marijke.

Nienke Goris is de oudste van drie zusjes. Toen haar ouders Wim en Marijke kort na haar geboorte vernamen dat ze het syndroom van Down had, was dat een zware klap. Ze bleven echter niet bij de pakken zitten en probeerden haar alle kansen te geven.

Marijke: ‘Een drietal jaar geleden verwees onze kinderarts ons door naar het downteam van het UZA. Een aantal bloedwaarden bij Nienke waren immers niet normaal. Bijkomend onderzoek wees uit dat ze allergisch was aan gluten. Ik ging toen een paar keer op consultatie bij de diëtiste. Intussen kunnen we vrij goed omgaan met haar glutenvrije dieet. Sindsdien gaan we jaarlijks met Nienke op controle bij het downteam. Voor de algemene controle gaan we naar dr. Wojciechowski. Daarnaast gaat Nienke naar de gastroenteroloog, de orthopedist, de logopedist, de NKOarts, de oogarts en de tandarts. Secretaresse Iris Mallinus doet haar uiterste best om zo veel mogelijk afspraken te combineren, zodat we telkens maar twee of drie keer moeten komen. Dat is een grote luxe. We merken ook dat er veel onderling overleg is tussen de artsen. Op het eind gaan we telkens opnieuw langs bij dr. Wojciechowski voor een algemene bespreking. We voelen ons zeker geen nummer: Iris kent de kinderen bij naam en vraagt altijd hoe het gaat. De artsen nemen veel tijd voor ons en leggen alles geduldig uit aan Nienke. Het oermoedergevoel

Of ons leven sterk bepaald wordt door Nienkes gezondheidstoestand? Dat valt goed mee. Natuurlijk kwam de diagnose destijds hard aan, maar bij mij haalde al gauw dat oermoedergevoel de bovenhand. Doordat Nienke ons eerste kind was, konden we ook niet vergelijken. We zijn blij met elk stapje vooruit. Zo leert Nienke nu lezen, volgens een aangepaste methode met pictogrammen. Daar is ze zo trots op.’

Wim: ‘We hebben geleerd om vooral plannen te maken op korte termijn. Verder zijn we gewoon alles blijven doen zoals we dat gewend waren: vrienden bezoeken, uitstapjes maken … In feite kunnen we met Nienke alles doen, al zijn er soms kleine aanpassingen nodig.’ Marijke: ‘Als er al iets is veranderd, dan is het dat gelukkig zijn bij ons nu op de eerste plaats komt. Meer dan presteren.’

iNfo dienst pediatrie, T 03 821 32 51, 03 821 38 10