Een klassieke sauna kan deugd doen, maar is lang niet zo efficiënt als een infraroodcabine van Health Mate®.
De temperatuur in een Health Mate® infraroodcabine is comfortabel en het effect is groter omdat de infraroodstralen direct op uw lichaam inwerken. U verliest niet alleen gifstoffen, u verbrandt tegelijk ook calorieën. Uw lichaam komt tot rust, uw spieren ontspannen en al na één beurt voelt u zich herboren.
Geen wonder dat ook topsporters er graag gebruik van maken.
Een Health Mate® infraroodsessie kan bijzonder heilzaam zijn bij tal van ongemakken*:
Verbetert uw algemene conditie Verzacht spier- en gewrichtspijnen Verlicht nek- en rugklachten Vermindert hoofdpijn, verjaagt stress Verdrijft afvalstoffen uit uw lichaam Verlicht astma en bronchitis Verbrandt calorieën Vermindert cellulitis Verbetert de bloeddoorstroming Verhelpt huidproblemen
Verbetert uw algemene weerstand Vergroot uw immuniteit
Surf naar www.healthmate.be voor meer getuigenissen, heilzame toepassingen en wetenschappelijke studies.
Of bel 03 295 50 25 voor een brochure
DE BESTE KWALITEIT INFRAROODCABINES - VAN 1 TOT 5 PERSONENvolgens een nieuwe studie van het RIZIV dreigt er de volgende jaren een groot huisartsentekort. Er zijn nu 8200 praktiserende huisartsen en de komende tien jaar zouden er minstens 4500 nieuwe huisartsen nodig zijn om het huidige aantal op peil te houden. Minister Laurette Onkelinx wil daarom de beperking op het aantal artsen opheffen. De Vlaamse huisartsen maken meteen van de gelegenheid gebruik om meer inkomen te vragen, om zo het beroep van huisarts aantrekkelijker te maken.
Er is natuurlijk wel een onevenwicht op komst tussen de toenemende vraag naar medische zorg en het dalende aanbod aan artsen in heel de Westerse wereld. Het aantal artsen ligt in de Europese Unie echter nog altijd zeer hoog in vergelijking met andere ontwikkelde landen. In de EU zijn er 33 artsen per 10.000 inwoners, dat is 38% meer dan in de Verenigde Staten en 60% meer dan in Japan. Er zijn in de EU relatief gezien vijf keer meer artsen dan in India.
De technologische evolutie heeft artsen de voorbije decennia effectiever gemaakt, hun diagnoses consistenter en hun behandelingen succesvoller. Misschien hebben we in de toekomst wel minder artsen nodig in plaats van meer? De steeds grotere vraag naar medische behandelingen door de vergrijzing en de toename van welvaartsziekten kan niet worden opgevangen door meer artsen. Artsen zullen zich meer moeten focussen op wat ze echt moeten doen en een team van anders geschoolde zorgverstrekkers aansturen. In India, met zijn lage aantal artsen, worden eenvoudige medische handelingen nu al door paramedici uitgevoerd.
Gebrek aan mankracht zal ook meer en meer door technologie worden ingevuld: diagnosestelling op afstand door middel van sensortechnologie, thuismonitoring waarbij de patiënt zelf verantwoordelijk wordt voor de opvolging. Philips, GE, Siemens: de producenten van ingewikkelde en dure ziekenhuisapparatuur investeren nu meer en meer in elektronica voor thuisgezondheidszorg. In ziekenhuizen zal er nood zijn aan medewerkers met een brede waaier aan vaardigheden die de eerste aanspreekpersoon zijn voor behandeling en beslissen of een gespecialiseerde arts nodig is of niet.
Die transitie gebeurt langzaam, maar zal zich doorzetten. Artsen zullen hun vaardigheden gebruiken voor de complexe behandelingen en ingrepen waarvoor ze hoogopgeleid en getraind werden. Ziekenhuizen zullen minder maar effectievere artsen hebben, die meer mensenlevens redden.
Artsen zullen focussen op complexe behandelingen en ingrepen
Bezoek onze ruime toonz aal Discrete pasruimte Studiedienst G o ed uitgeruste werk plaat sen Traditione el maat werk Mo derne te chnologie ën en te chnieken Grote keuze ar tikelen van hoogstaande k waliteit
Bezoek onze ruime toonzaal Discrete pasruimte Studiedienst Goed uitgeruste werkplaatsen Traditioneel maatwerk Moderne technologieën en technieken Grote keuze artikelen van hoogstaande kwaliteit
evidence based medicine valt steeds vaker: wat houdt het in?
En wat betekent het voor de patiënt?
Nieuw operatiekwartier: meer comfort en sneller naar huis
Foto, scan, echo: de verschillende technieken toegelicht
Zorgeloos zwanger? Van echo tot vruchtwaterpunctie en van kine tot zwangerschapsyoga: wat is nuttig en wat mag u overslaan?
Gewrichtsproblemen … en hoe ze te voorkomen
Samen sterk: soms groeit er uit een moeilijke periode een mooi initiatief. Vier hartverwarmende verhalen
Nierdialyse op de fiets: nierpatiënten hebben baat bij beweging
UZA lanceert nieuwe website
In het UZA gebeurt al geruime tijd onder zoek naar fijn stof – dat zijn fijne stofdeeltjes die deel uitmaken van de luchtvervuiling en vaak erg toxisch zijn. Zo was er eind vorig jaar een uniek experiment waarbij het fijn stof in en rond de Craeybeckxtunnel werd gemeten. Aan de uitgangen van de tunnel bleek de concentratie fijn stof bijna drie keer zo hoog te zijn als aan het begin. In de tunnel zelf is de toestand nog alarmerender: de concentratie van de allerfijnste stofdeeltjes is er twintig keer groter dan buiten de tunnel en maar liefst dubbel zo hoog als de maximaal toegelaten Europese norm. ‘Juist die hele fijne deeltjes zijn erg gevaarlijk voor de gezond heid,’ zegt prof. dr. Wilfried De Backer. ‘Ze zijn vaak toxisch en kunnen tot in de kleinste longblaasjes door dringen. Ze zijn mee verantwoordelijk voor chronisch obstructief longlijden (COPD), de vierde doodsoorzaak in België.’ Een nieuw computermodel dat in het UZA werd ontwikkeld, toont in detail hoe diep fijn stof in de longen kan doordringen.
Nadat Tomas Serrien (rechts op de foto) eind vorig jaar een goede vriendin, Liene, verloor aan acute leukemie besloot hij samen met medestudenten een bewustmakingsactie rond stamceldonatie op poten te zetten. Stamcellen van een gezonde donor kunnen immers soms leukemiepatiënten genezen. ‘Patiënten hebben één kans op vier om in hun familie een donor te vinden. Als dat niet lukt, is er echter maar één kans op 50.000 op een geschikte donor. Daarom zijn er zo veel stamceldonoren nodig’, vertelt Tomas. Begin mei ging hij tijdens de lessen aan de Universiteit Gent studenten informeren over stamceldonatie, met het Rode Kruis en de Maakbare Mens vzw als partners. Dat je er geen ruggenmergpunctie voor moet laten doen, bijvoorbeeld. Je kunt je gewoon kandidaat stellen en pas als het nodig is, doneer je
En dat heeft een positieve invloed op zijn gezondheid. Dr. Stijn Verhelst, hoofd van het UZA-slaapcentrum voor kinderen licht zijn onderzoek toe in het Nieuwsblad. Volg het laatste UZA-nieuws op www.maguza.be.
Bijna een op vijf jongeren (18%) heeft constant een pieptoon in zijn oren door naar te luide muziek te luisteren of aan te veel lawaai te zijn blootgesteld. Dat alarmerende cijfer is een van de conclusies van een studie van het UZA bij 4000 jongeren. Maar liefst acht op tien jongeren heeft af en toe last van oorsuizingen, en een op vijf dus van een permanente pieptoon, of tinnitus, vooral nadat ze uit zijn geweest. Nauwelijks vijf op honderd jongeren gebruikt oordopjes. Nochtans is dat dé remedie om levenslange tinnitus te voorkomen.
In 2011 is het aantal orgaandonoren in België voor het eerst in lange tijd gestegen. Er werden 22% meer organen getransplanteerd dan in 2010. Goed nieuws voor de ruim 1100 patiënten die in België op de wachtlijst staan voor een donororgaan. De verklaring ligt in het feit dat niet langer alleen grote of universitaire ziekenhuizen organen leveren, ook kleinere regionale ziekenhuizen zijn gesensibiliseerd om alert te zijn op mogelijke orgaandonoren. In het UZA werden vorig jaar 35 donornieren ingeplant, kregen 12 patiënten een nieuwe lever, 7 patiënten een nieuwe hart en 4 patienten nieuwe longen.
Wilt u ook levens redden? Word orgaandonor via www.beldonor.be
stamcellen via een eenvoudige bloedafname. ‘We wilden met correcte info de drempel verlagen zodat meer mensen zich laten opnemen in de Belgische databank van stamceldonoren. Ik ben blij dat ik zo de wens van Liene heb doen uitkomen, en hopelijk kunnen we hierdoor mensen redden’, zegt Tomas. Door hun actie hebben intussen meer dan 1200 mensen zich geregistreerd. Bent u zelf ook kandidaat voor de donorlijst? Surf dan naar www.stamceldonor.be
Al 20 jaar geven vrijwilligers van School na Ziekenhuis gratis en individueel les aan kinderen en jongeren die door een ziekte , een ongeval of een heelkundige ingreep tijdelijk niet naar school kunnen. De lesgevers zijn leerkrachten en ex-leerkrachten uit het basis- en secundair onderwijs, maar ook logopedisten, psychologen, ingenieurs … of andere gediplomeerde vrijwilligers met pedagogische vaardigheden. Vorig schooljaar gingen 60 vrijwilligers lesgeven bij 52 scholieren, samen goed voor bijna 900 lesuren. School na Ziekenhuis is dan ook permanent op zoek naar nieuwe vrijwilligers: ben je een leerkracht (in opleiding of op rust) of heb je een ander didactisch diploma en heb je nog wat tijd op overschot, neem dan zeker contact op. Voor de provincie Antwerpen kan dat via info@snz-antwerpen.be, T 0499 32 49 74 of T 0496 52 25 10.
www.snz-antwerpen.be www.s-z.be (nationale contactgegevens)
Jan De Cock, pastoraal medewerker in het UZA, heeft een jaar lang verhalen uit het ziekenhuis gebundeld in een boek. In Doodgelukkig leven. Hoopvolle verhalen uit het ziekenhuis neemt hij de lezer mee van bed naar bed, van mannen die naar adem happen, langs vrouwen die voor hun schoothond van de trap zijn gevallen, kinderen die zich verslikken in kerstomaatjes of balletdansers die sterven als zwanen. Zijn ontroerende en vaak grappige verhalen brengen steun, troost en bemoediging voor iedereen die met zieke of stervende mensen in aanraking komt. Jan De Cock werd bekend om zijn engagement voor de gevangenen in de wereld. Hij trok wereldwijd langs 160 gevangenissen en liet zich vrijwillig opsluiten om ‘van binnenuit’ de polsslag te voelen van mannen en vrouwen achter de tralies. Hij schreef daarover de bestsellers Hotel Prison en De kelders van Congo. Doodgelukkig leven. Hoopvolle verhalen uit het ziekenhuis van Jan De Cock is verschenen bij Lannoo.
Vuur en Vlam is een prentenboek over kanker en wat kanker met iemand doet. Een drakenvrouw wordt ziek – haar vuur dooft uit –, en haar drakenman en drakenkinderen moeten uiteindelijk afscheid nemen en alleen verdergaan. De Broechemse An Dom, patiënte in het UZA, bedacht het verhaal in eerste instantie voor haar eigen kinderen, toen bleek dat ze de strijd tegen borstkanker zou verliezen. Jeugdschrijver Geert De Kockere zette het verhaal op papier en Tineke Van Hemeldonck maakte de prachtige illustraties. De ondertitel van het boek kon niet treffender zijn: hoe kanker alles dooft behalve de herinnering. Vuur en vlam, van Geert De Kockere en An Dom is verschenen bij Manteau.
winWe geven van beide boeken 5 exemplaren weg! Vertel ons voor 10 augustus waarom jij doodgraag leeft, via maguza@uza.be en win! Vermeld zeker je naam en adres, en ook welk boek jouw voorkeur heeft.
« Sonja Vlayen aan het werk: ‘Op basis van wetenschappelijk bewezen kennis moet een wonde nu niet droog of nat, maar altijd wat vochtig zijn.’
Evidence based medicine of evidence based nursing, misschien hoorde u die termen wel al eens vallen. Het houdt in dat artsen en verpleegkundigen hun beslissingen zo veel mogelijk baseren op wetenschappelijk bewezen kennis.
Oude gewoonten worden kritisch bekeken, met als ultieme doel de beste zorg voor de patiënt.
Je kan gerust spreken van een revolutie,’ zegt prof. dr. Etienne Vermeire van de geneeskundefacul teit van de UAntwerpen (departement Huisartsgeneeskunde en Verpleeg- en Vroedkunde). ‘Vroeger was de genees kunde vooral gebaseerd op de auto riteit van de afzonderlijke artsen. Hun kennis en ervaring vormden de basis en werden ook doorgegeven in de geneeskundefaculteiten. Professor A in Leuven had zijn manier om astma te behandelen, en gaf dat door aan een hele generatie artsen. Terwijl professor B in Parijs zijn eigen, andere manier om astma te behandelen doorgaf.’
In de loop van de vorige eeuw groeide het besef dat het een stuk wetenschap
pelijker kon, en dat het eigenlijk niet klopte dat je postcode bepaalde op welke manier je werd behandeld. De omslag kwam er in de jaren 90. Actu ele wetenschappelijke kennis ging meer en meer de basis vormen voor geneeskundige beslissingen: evidence based medicine (EBM) veroverde van uit het Verenigd Koninkrijk de rest van Europa. Vermeire: ‘Het gevolg is dat een patiënte met borstkanker vandaag in verschillende ziekenhuizen volgens dezelfde aanpak wordt behandeld. En over die aanpak hebben groepen artsen op basis van wetenschappelijk materi aal overlegd.’
Krachten bundelen
‘Een van de grondleggers van EBM, de Canadees David Sackett, heeft het als volgt gedefinieerd: het nauwgezet aan wenden van de best beschikbare bewezen kennis om beslissingen te nemen voor de behandeling van individuele patiënten,’ aldus prof. dr. Koen Monsieurs, dienst hoofd spoedgevallen. Grof geschetst gaan artsen en verpleegkundigen alle bestaande wetenschappelijk onderzoek over een bepaalde onderwerp samen brengen en kritisch evalueren, om zo de best mogelijke beslissing te nemen voor hun patiënt. ‘Vernieuwend is dat men een concrete vraag stelt, en op basis daarvan literatuur gaat zoeken’, zegt Ver meire. ‘Niet Hoe behandel ik een blaasont steking, maar wel Behandel ik een eerste blaasontsteking bij een meisje van zestien jaar het best op manier A of manier B.’
Natuurlijk kan niet elke arts of verpleeg kundige telkens een synthese maken van al het wetenschappelijk materiaal. Er bestaan tienduizenden medische tijd schriften, dus dat is onbegonnen werk. De krachten werden echter wereldwijd gebundeld om zogenaamde ‘reviews’ te maken van het wetenschappelijk onder zoek rond een bepaald onderwerp. De belangrijkste organisatie waarbinnen dat gebeurt, is de Cochrane Collabora tion, dat ook een Belgische tak heeft, CEBAM. Op basis van die reviews wor den dan over bepaalde onderwerpen richtlijnen geformuleerd die artsen en verpleegkundigen in de dagelijkse prak tijk kunnen gebruiken. ’Tegenstanders zeggen wel eens dat EBM de genees kunde reduceert tot een kookboek geneeskunde,’ zegt Vermeire. ‘A is goed en B niet, maar het tegenovergestelde is waar. Je gaat als arts juist heel kritisch nagaan of je voor die bepaalde patiënt bewijsmateriaal hebt om je keuzes te onderbouwen.’
Heel wat dingen die vroeger standaard waren, zijn als gevolg van evidence based werken, helemaal veranderd. In de wondzorg bijvoorbeeld, zegt wond zorgverpleegkundige Sonja Vlayen. ‘Ikzelf ben afgestudeerd in 1982. Toen, en nog een hele tijd daarna, gebruik ten we op oppervlakkige wonden zoals schaafwonden standaard eosine om de wonde uit te drogen. Uiteindelijk bleek echter uit onderzoek dat droge wonden
niet noodzakelijk sneller genezen. Dat was een enorme verandering: op basis van wetenschappelijk bewezen ken nis moet een wonde nu niet droog of nat, maar altijd wat vochtig zijn. Geen eosine meer dus. Het heeft wel nog heel wat tijd gekost om iedereen daar van te overtuigen. En tot op vandaag zijn sommige artsen of verpleegkundi gen niet helemaal gerust als een wonde niet droog is.’
Zo zijn er tal van voorbeelden. De manier waarop patiënten worden gewassen is veranderd op basis van evidence, net als de manier van sche ren voor een operatie, de katheterzorg, de handhygiëne … ‘De reanimatiericht lijnen zijn een ander voorbeeld’, zegt Monsieurs. ‘Om de vijf jaar verschij nen er nieuwe reanimatierichtlijnen die een samenvatting zijn van vijf jaar evidence based werken. In totaal gaat het over 300 topics. Bijvoorbeeld of het nu beter is de borstkas bij hartmas sage vier of vijf centimeter in te druk ken. Voortdurend wordt de literatuur voor elk van die topics uitgevlooid, en op basis daarvan worden de aanbeve lingen aangepast. Het is een gigantisch werk, waar elke keer enorm naar wordt uitgekeken. En de veranderingen vin den elke ronde sneller hun weg naar het terrein.’
gewoonten kritisch bekijken Evidence based werken houdt in dat een aanpak die de ene dag nog stan daard is, de volgende dag achterhaald
« Om de vijf jaar verschijnen er nieuwe reanimatie richtlijnen, gebaseerd op vijf jaar evidence based werken.
kan blijken te zijn. En dat vraagt heel wat flexibiliteit van artsen en ver pleegkundigen. Nancy Van Genechten, stafmedewerker patiëntenzorg: ‘Wij kunnen wel verpleegprotocollen opma ken op basis van de meest actuele bewezen kennis, maar het zijn de ver pleegkundigen aan het bed die telkens weer hun oude gewoonten over boord moeten gooien. Blijven openstaan voor nieuwe dingen is de grote uitdaging van evidence based werken.’
Vandaag krijgen artsen en verpleeg kundigen in hun opleiding de principes van evidence based medicine aange leerd. Monsieurs: ‘Ook in de assistenten opleiding blijft het een aandachtspunt. Natuurlijk is het niet evident om continu kritisch te blijven, maar het is toch een basisingesteldheid die veel terrein heeft gewonnen. In een universitair zieken huis als het UZA leeft dat nog sterker
aangezien onze artsen en ook onze ver pleegkundigen intensief bezig zijn met onderwijs en onderzoek. Dan ben je wel verplicht kritisch te blijven.’
Evidence based medicine leidt soms tot de vaststelling dat een algemeen toegepaste techniek of behandeling eigenlijk meer schade doet dan goed. Monsieurs: ‘Tientallen jaren hebben mensen met een hersentrauma bijvoor beeld corticoïden toegediend gekregen, omdat men ervan uitging dat dat de zwelling van de hersenen verminderde en zo de prognose zou verbeteren.
Intussen is bewezen dat corticoïden bij hersentrauma de overleving juist ver minderen. Dat was een enorme schok, maar studies dienen natuurlijk juist om dergelijke dingen in vraag te stellen.
Ongetwijfeld gebruiken wij vandaag ook technieken waarvan later zal blij ken dat ze zinloos of zelfs schadelijk
zijn. Vooraleer je iets verandert, moet je echter zeker zijn dat het alternatief beter is. En dat is niet altijd eenvoudig. Op heel wat gebieden zijn sluitende studies niet haalbaar.’
het blijft een kunst De grootste hinderpaal voor het evi dence based werken is meestal het gebrek aan bewezen kennis. Enerzijds wordt er op heel wat gebieden weinig onderzoek gedaan. Vermeire: ‘80% van het medisch-wetenschappelijk onderzoek gebeurt op initiatief van de geneesmiddelenindustrie, dus in zekere zin bepalen zij de agenda.’ Anderzijds is het vaak erg moeilijk om een sluitende wetenschappelijke stu die te doen. Vooraleer iets als bewezen wordt beschouwd, moet het onder zoek aan heel wat voorwaarden vol doen. Monsieurs: ‘In reanimatie door omstanders bijvoorbeeld kun je erg moeilijk onderzoeken wat nu de beste richtlijn is, omdat zoiets op het onver wachts voorvalt.’ Ook in de wondzorg is sluitend wetenschappelijk onderzoek moeilijk, aangezien geen twee wonden hetzelfde zijn. Sonja Vlayen: ‘Neem nu vacuümtherapie, daar bestaan hon derden studies over, maar heel weinig studies beantwoorden aan de normen voor een review in de Cochrane Colla boration. Heel strikt genomen werd er alleen evidence bereikt voor voetwon den bij patiënten met diabetes, terwijl iedereen die ermee bezig is echter wel weet dat vacuümtherapie ook bij andere patiënten dé therapie is om bepaalde wonden dicht te krijgen.’
‘Voor de meerderheid van de vragen waar je als arts mee wordt geconfron teerd, is er op dit moment geen evi dence,’ vat Koen Monsieurs samen.
‘Geneeskunde blijft dus in grote mate een kunst – een kwestie van ervaring, klinisch inzicht en gezond verstand, en een kwestie van samenwerking in multidisciplinaire teams.’
Patiënten die in het UZA via daghospitalisatie worden geopereerd, kunnen voortaan meteen naar het operatiekwartier en verblijven in afwachting van de ingreep in een individuele ruimte. Sneller naar huis en meer comfort dus: het zijn maar een paar voordelen van het vernieuwde operatiekwartier.
het recent verbouwde operatie kwartier telt drie nieuwe zalen, bestemd voor buik-, neus-keeloor- en neurochirurgie. Nieuw is dat patiënten die via daghospitalisatie worden geopereerd, niet meer langs het eigenlijke dagziekenhuis moe ten. Ze kunnen rechtstreeks naar het operatiekwartier, waar ze via een aparte ingang voor dagchirurgie in een gezellige wachtruimte met zetel tjes terechtkomen. Een administratief medewerker schrijft hen in en brengt alle papieren in orde.
De voorbereiding op de operatie, zowel in daghospitalisatie als bij een gewone ingreep, gebeurt voortaan in een van de tien afzonderlijke pre-ope ratieboxen. Die vervangen de open zaal
van vroeger en bieden de patiënt meer privacy. ‘We merken wel dat sommige patiënten wat moeten wennen aan het nieuwe systeem. We zorgen er daarom voor dat ze regelmatig een verpleeg kundige te zien krijgen, zodat ze niet het gevoel krijgen te worden vergeten’, zegt hoofdverpleegkundige Ann De Troetsel. In elke box is er radio en tele visie. ‘En voor de kleinsten zijn er twee aparte boxen met kleurrijke muurschil deringen’, geeft Ann nog mee.
De persoonlijke spullen en kleding van de patiënten die nog dezelfde dag naar huis mogen, gaan in een blauwe doos. Die wordt verzegeld en krijgt een nummer dat op het polsbandje
van de patiënt wordt genoteerd. De doos wordt later onder de brancard geschoven, zodat ze altijd bij de eige naar blijft. De nieuwe operatiezalen zijn uitge rust met de meest recente apparatuur, mogelijkheden voor robotchirurgie en LED-lampen van de nieuwste generatie. ‘Nieuw is ook dat een antenne aan de buitenkant van de deur registreert wan neer elke patiënt binnen- of buitengaat. Zo kunnen we beter inschatten hoe lang een bepaald type ingreep duurt, waardoor we de operaties beter kunnen plannen’, zegt logistiek verantwoorde lijke Mark Staeljanssens. Opvallend zijn ook het uitbundige daglicht en de aan gename inrichting van de nieuwe zalen, waardoor ze minder kil ogen.
Iedereen moet vroeg of laat wel eens naar het ziekenhuis voor een radiografisch onderzoek, een echografie, een CT-scan of een MRI. Wat is eigenlijk het verschil tussen die technieken? En wanneer krijg je wat? Een kort overzicht.
in grote lijnen zijn er drie soorten radiologische onderzoeken: » onderzoeken die gebruik maken van röntgenstralen, zoals de klassieke röntgenopname of de CT-scan, » onderzoeken op basis van geluidsgolven, met andere woorden de echografie, » en technieken die werken met magneetvelden, de MRI.
De oudste techniek binnen de radiologie, ontdekt in 1895, is de klassieke röntgenopname. Röntgenopnames worden gemaakt met behulp van een bepaald type elektromagnetische stralen, röntgenstralen of x-stralen genoemd. Via die techniek kunnen artsen als het ware door de huid naar de binnenkant van het menselijk lichaam kijken, zodat bijvoorbeeld botstructuren zichtbaar worden. Röntgenopnames worden gebruikt bij vermoeden van een longontsteking of ander longletsel of om een breuk of een gewrichtsaf-
radiologie, T 03 821 48 48 info
wijking op te sporen. Röntgenstralen zijn een vorm van ioniserende straling, die bij herhaald gebruik of in hoge dosis weefselbeschadiging kunnen veroorzaken. ct-scan. Het jongere en slimmere broertje van de klassieke röntgenopname is de CT-scan of voluit computertomografiescan, ook wel CAT-scan of eenvoudigweg scanner genoemd. De patiënt ligt tijdens het onderzoek op een tafel terwijl er een röntgenbuis rondom hem draait. Een detector meet de doorgelaten straling vanuit verschillende invalshoeken. Met behulp van een krachtige en snelle computer wordt die informatie in CT-beelden vertaald. Het verschil met een gewone röntgenopname is dat je op een CT-beeld veel duidelijker het contrast tussen verschillende soorten weefsel ziet. Daardoor zie je bijvoorbeeld niet alleen het verschil tussen bot en weefsel, maar kun je ook eventuele afwijkingen binnen dat weefsel opsporen.
De CT-scan wordt gebruikt voor onderzoeken van het hele lichaam: hoofd, hart, longen, buikholte, klein bekken, spieren, gewrichten, bloedvaten … Longopnames met de CT-scan worden vooral gemaakt om een fijnere diagnose te kunnen stellen bij chronische longziekten of specifieke longaandoeningen. Tijdens het CT-onderzoek krijgt de patiënt vaak via een ader in de arm een jodiumhoudend contrastmid-
del toegediend om zo bloedvaten en organen beter zichtbaar te maken.
Een bekend onderzoek dat ook gebruik maakt van röntgenstralen is de mammografie. Een andere variant is de angiografie, waarmee de bloedvaten in kaart worden gebracht.
echografie maakt gebruik van geluidsgolven met een heel hoge frequentie, de zogenaamde ultratonen. Het echografietoestel stuurt die ultratonen richting weefsel, dat zo aan het trillen wordt gebracht. Vervolgens worden de geluidsgolven teruggekaatst en geregistreerd door het toestel: vandaar de naam “echo”. Het echografisch beeld komt tot stand doordat de ingestraalde geluidsgolven worden vergeleken met de teruggekaatste geluidsgolven.
Echografie is een veilige techniek en wordt daarom heel vaak gebruikt tijdens de zwangerschap, onder meer om de groei van de baby te volgen en eventuele afwijkingen op te sporen. Verder is de techniek geschikt voor onderzoek van organen in de buik, zoals de lever, de milt en het pancreas, maar ook om pezen, spieren, kraakbeen en ligamenten van naderbij te bekijken. Een echografie is ook de aangewezen techniek om de hersenen van een pasgeboren baby te onderzoeken of om vernauwingen in de bloedvaten op te sporen.
3. magnetische resonantie beeldvorming (mri)
Een derde vaak gebruikte techniek is magnetische resonantie beeldvorming of MRI. Die methode maakt gebruik van een krachtig magneetveld en radiofrequentiegolven. De patiënt wordt in een tunnel geschoven, waarna resonantiegolven worden opgewekt als gevolg van een ingewikkelde wisselwer king tussen het aanwezige magneetveld en de radiofrequentiegolven. Dat resul teert in beelden van het lichaam. MRI wordt in de eerste plaats gebruikt om het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) in kaart te brengen. Zo brengt de techniek uiterst kleine veran deringen in het hersenweefsel aan het licht, nodig om de diagnose te stellen bij bijvoorbeeld multiple sclerose (MS) of om een hersentumor in kaart te bren gen. Ook een herseninfarct kan met MRI heel vroeg worden opgespoord. Andere belangrijke toepassingen zijn onderzoe ken van de wervelkolom en de grote gewrichten, het kniegewricht op kop. Voorts wordt de techniek ook gebruikt om afwijkingen in de buik, borsten en bloedvaten te bestuderen. Een MRIonderzoek is een stuk gevoeliger dan een CT-scan, waardoor de techniek het mogelijk maakt om kleine afwijkingen in een vroeg stadium op te sporen. Een heel belangrijk voordeel van de MRI is dat er geen schadelijke straling aan te pas komt.
Hyperventilatie ontstaat doordat u te snel en te oppervlakkig ademt, meestal omdat u zich erg angstig voelt. Het gevolg is dat het CO₂-gehalte in het bloed daalt en uw zuurtegraad uit balans raakt. Zo raakt uw inwendige mechanisme ontregeld en ontstaan er allerlei vervelende symptomen, zoals duizeligheid, tintelingen in de vingers, stijfheid rond de lippen, een bon zende hartslag … Een hyperventilatie-aanval kan erg beang stigend zijn, maar is op zich niet ernstig. In het allerslechtste geval valt u flauw, waarna uw ademhaling zich onmiddellijk automatisch herstelt.
hoe weet u dat het om hyperventilatie gaat? Als u een gewone hyperventilatie-aanval hebt gehad, kan de arts dat nadien niet meer opsporen in het bloed. U kunt wel een hyperventilatie-provocatietest laten doen. U krijgt dan een masker op en er wordt u gevraagd een aanval uit te lokken door snel en oppervlakkig te ademen. Aan de hand van het gemeten CO₂-gehalte in de uitgeademde lucht en een vragenlijst over de klachten, kan de arts nagaan of de eerdere symptomen inderdaad toe te schrijven waren aan hyperventilatie.
De meest efficiënte manier om een aanval te stoppen, is ademen in een plastic zak. Zo ademt u de uitgestoten CO₂ opnieuw in en verdwijnen de klachten. Daarnaast moet u vooral proberen opnieuw rustig te ademen. Als u vaak last hebt van hyperventilatie, stapt u het best naar een kinesi therapeut. Die kan u leren een aanval tijdig te herkennen en beter adem te halen.
Bepaalde ziekten, bijvoorbeeld een nierafwijking of diabetes die nog niet is ontdekt, hebben als gevolg dat de zuurtegraad in het lichaam te hoog is. Het lichaam probeert dan het even wicht te herstellen door voortdurend te hyperventileren. De longarts kan dat eenvoudig vaststellen door de gassen in het bloed te meten. Uitzonderlijk kan chronische hyperventilatie ook als geïsoleerd probleem bestaan, doordat mensen syste matisch op de verkeerde manier ademen.
info Dienst pneumologie, T 03 821 35 39
Dik drie decennia na de eerste aidsdiagnose kan de medische wereld de ziekte wel controleren, maar nog altijd niet genezen. Komt daar verandering in? En wat mogen we verwachten van het vaccin voor hiv-patiënten?
het aantal nieuwe besmettingen met hiv in België steeg in 2010 opnieuw tot 1.196: een triest hoogtepunt. ‘We moeten dan ook
blijven investeren in preventie en vroege opsporing: dat blijft ons sterkste wapen tegen de ziekte’, zegt dr. Marc Vekemans van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) en de dienst tropische geneeskunde van het UZA.
zoek zal zich daar meer en meer op richten, maar de weg is nog lang. Er zijn momenteel enkele belangrijke pistes. Eén daarvan is om het afweer-
systeem meer druk te laten uitoefenen op het virus. Zo ontwikkelden onderzoekers van het ITG, het UZA en de Universiteit Antwerpen (UA) een therapeutisch vaccin: hivbesmette vrijwilligers kregen een middel toegediend op basis van eigen bewerkte witte bloedcellen, met als doel dat hun eigen afweersysteem het virus zou herkennen en aanvallen. Er was een effect, maar dat was niet sterk genoeg. Ook is de methode om het vaccin te maken te omslachtig. Het blijft echter een interessante onderzoekspiste. Het vaccin zal wellicht nooit volstaan als enige behandeling, maar als we er de medicatie mee kunnen terugschroeven, zou dat al een mooie winst zijn.’
waarom is het zo moeilijk om het virus klein te krijgen?
‘Eén van de redenen is dat het virus op de behandeling reageert door zich als het ware te verstoppen in de cellen, het zogenaamde latentiefenomeen. Het trekt zich dan terug in een soort van slaaptoestand. Daardoor herkent het afweersysteem de cellen niet als besmet en is het ook moeilijk om medicatie te ontwikkelen die het virus definitief kan opruimen. De uitdaging is om de wolf uit het bos lokken en het virus dan te treffen. Momenteel lopen er studies met geneesmiddelen om die latentie te doorbreken. Ook dat is een veelbelovende piste. Een ander interessant spoor is van de T-lymfocyten
te beschermen met gentherapie. T-lymfocyten zijn witte bloedcellen die in zekere zin de schietschijf van het hiv-virus vormen. Door eigen bewerkte stamcellen opnieuw in te spuiten bij de patiënt hopen onderzoekers het afweersysteem resistent te maken tegen het virus.’
Zullen behandelingen in de toekomst minder belastend worden?
‘Ja, de toekomst is aan de combinatiepillen. Nu al zijn er patiënten die elke dag maar één pil moeten nemen. Niet iedereen komt echter voor die therapie in aanmerking. Binnenkort komt de zogenaamde Quad-kuur op de markt, die ook zal bestaan uit één tablet per dag. De therapie zal alleen maar eenvoudiger worden en op termijn misschien zelfs evolueren naar een maandelijkse inspuiting. Spijtig genoeg zijn er echter ook nog altijd patiënten die een hele reeks pillen moeten nemen, meestal omdat ze ziek werden in de periode voor de medicijnencocktails.’
en wat met de nevenwerkingen?
‘Ook op dat vlak blijft de farmaceutische industrie naar betere medicatie zoeken. Zo is er recent een alternatief gevonden voor ritonavir, een werkzame stof die in nogal wat hiv-medicatie voorkomt maar veel nevenwerkingen heeft. De stof cobicistat is even effectief, maar
wordt beter verdragen. Ook voor de nevenwerkingen op lange termijn moeten we echter de vinger aan de pols houden. Zo vermoeden we dat hiv-patiënten sneller osteoporose zullen ontwikkelen.’
hoe belangrijk is vroege opsporing voor de behandeling? ‘Heel belangrijk, aangezien er opnieuw een tendens is om patiënten sneller te behandelen. We stellen namelijk vast dat patiënten beter evolueren als ze in de eerste acute fase al medicatie krijgen, concreet binnen de maand na besmetting. Helaas ontwikkelt maar een minderheid meteen symptomen, zoals hoofd- en keelpijn en huiduitslag, waardoor dat nooit een globale aanpak kan worden.’
hebben mensen met hiv, mits ze de juiste behandeling krijgen, een normale levensverwachting?
‘De oudste hiv-patiënten zijn vandaag grosso modo tussen 50 en 60 jaar oud. We gaan ervan uit dat hun levensverwachting iets lager ligt dan gemiddeld, doordat ze vermoedelijk sneller ouderdomsziekten krijgen. Ik denk dan aan hart- en vaatziekten, kanker en dementie. We mogen dat echter niet dramatiseren. Het risico op hart- en vaatziekten bij een hiv-patiënt is bijvoorbeeld kleiner dan bij een roker.’
Lezingen door professoren en onderzoekers van de Universiteit Antwerpen, AUHA Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen, Alumni en professoren van andere universiteiten.
Actuele wetenschap, onderzoek en cultuur toegankelijk maken en de mogelijkheid bieden aan zelfontwikkeling te doen op mensenmaat en in mensentaal.
23 LEzIngEn oP dondERdagnaMIddag
van 14u15u – 16u30 – Campus Drie Eiken – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk, Parking P4 – Gebouw Q – Promotiezaal (tenzij anders vermeld). 2012: 13.09 – 20.09 – 27.09 – 04.10 – 11.10 – 18.10 – 25.10 – 15.11 – 19.11 – 13.12 – 20.12 2013: 10.01 – 24.01 – 07.02 – 21.02 – 07.03 – 21.03 – 18.04 – 25.04 – 02.05 – 16.05 –23.05 – 30.05
De lezingen zijn voor iedereen toegankelijk. Programma: website www.ua.ac.be/ActUA kies ‘activiteiten’ klik ‘Spectrum’ InLIChTIngEn: Secretariaat actUa T 03 265 34 22 e-mail: actua@ua.ac.be
Leerwijk 1, 2030 Antwerpen info@villersvzw.be www.villersvzw.be
Met al uw vragen omtrent thuiszorg of huishoudhulp kan U terecht op één centraal nummer: Tel. 03 543 92 10
De verzorgenden helpen u graag bij De persoonlijke verzorging Het huishoudelijk werk De zorg en de opvang voor baby’s en kinderen
De verzorgenden ondersteunen u in moeilijke momenten met praktische hulp en een luisterend oor.
Thuiszorg is ook mogelijk op weekend- en feestdagen en tijdens de nachten
Indien u behoefte heeft aan poetshulp en/of hulp bij de was en de strijk, dan kan u beroep doen op de huishoudhulpen die werken in het kader van de dienstencheques. Meer informatie omtrent de werking met diensten-cheques vindt u op de website www.sodexo.be.
Een team verzorgenden staat klaar om dringende vragen naar thuiszorg op te nemen, bijvoorbeeld bij het thuiskomen na een hospitalisatie of bij het plots wegvallen door ziekte van een mantelzorger.
Acute thuiszorg start onmiddellijk en neemt de eerst zorg op. Indien nodig regelt de acute thuiszorg ook de overgang naar de reguliere thuiszorg.
in het UZA en doe mee aan het recreatief beachvolley-tornooi van Hope in Antwerpen. De opbrengst van deze Hope Sports Day gaat integraal naar onderzoek rond kankervaccins. Het beachvolley-tornooi is de sportieve opvolger van de succesvolle ‘Hope’ party, waarbij Antwerps dj en kankerpatiënt Rupert Suply achter de draaitafels stond. Sport en muziek redden zijn leven. steun hope en schrijf je vandaag nog in met je ploeg voor de beachvolley!
locatie: Sportsbeach Antwerpen, Rijnkaai 150 kaai 28, parkeerterrein Waagnatie Antwerpen deelnemen: Teams bestaan uit 5 deelnemers. Inschrijvingsgeld: € 75 (€ 15/pp). Sportieve muziek van topdj’s en tal van activiteiten voor kinderen zijn inbegrepen.
Inschrijven: Inschrijven kan tot 10 juli 2012 via hopebenefiet@hotmail.com. Rekeningnummer: BE61 0639 1928 6617 (vermelding HOPE SPORTS DAY). Inschrijving enkel geldig na betaling. De opbrengst gaat integraal naar kankeronderzoek in het UZA.
Voor meer informatie kan u terecht op het nummer: TEL. 03 543 92 23 of GSM 0473 64 75 41
E-mail: acute-thuiszorg@villersvzw.be
Ons werkgebied omvat de gekleurde gebieden.
Een zwaar verkeersongeval zadelt mensen met een veelvoud aan medische problemen op. Op dat moment is een naadloze samenwerking tussen de diverse medische specialismen van levensbelang.
Na de acute fase volgt vaak nog een lange weg terug naar het gewone leven, dat soms echter onherroepelijk veranderd is.
een harde klap, versplinterd glas op de weg, omstanders die te hulp schieten, chaos en iemand die 112 belt. Voor veel verkeersslachtoffers is dat het begin van een lang traject, dat meestal begint met een spoedopname. Zes spe cialisten vertellen over de rol van hun dienst in het vaak delicate behande lingstraject van verkeersslachtoffers.
sels gaan naar de reanimatiekamer, waar we de vitale functies proberen te herstellen. Dat betekent zelden reani matie in de strikte zin van het woord, maar wel dat we de luchtweg vrijma ken, eventueel beademing starten en bloeddruk en hartritme onder controle proberen te krijgen.’
met spoed naar de spoed
Vaak worden al op straat de eerste zorgen verleend door de ambulan cier, verpleegkundige of arts. ‘Toch is de vuistregel: zo snel mogelijk naar het ziekenhuis’, zegt prof. dr. Koen Monsieurs, diensthoofd spoedgeval len. ‘Daar kunnen we veel meer doen. Patiënten met levensbedreigende let
Het eerste kwartier in het ziekenhuis draait louter om overleven. Pas daarna wordt bekeken wat het dringendste probleem is en worden de operaties gepland. Bij een zwaar ongeval staan daarvoor diverse specialisten rond de behandelingstafel, van wie er één de coördinatie op zich neemt. Indien nodig krijgt de patiënt al in de reanimatiekamer extra bloed of wor den er foto’s gemaakt. Voor uitgebreide beeldnames moeten patiënten naar de afdeling radiologie. Meestal liggen ze na hooguit een half uur onder de scanner.
Bij zo’n 90% van de zware verkeersongevallen zijn er botbreuken, vaak gebroken heupen, dijbenen of onder
benen. Prof. dr. Johan Somville, diensthoofd orthopedie: ‘Soms zijn er meerdere ingrepen nodig en is het echt puzzelen. Idealiter gebeuren orthopedi sche ingrepen voor de vaatheelkunde – weliswaar in overleg met de vaatchi rurg – omdat de orthopedist het meest brute werk moet doen. Soms moet ik zeggen, zet jij een voorlopige vaat klem, dan heb ik een uur om alvast een onderbeen recht te zetten. Af en toe opereer ik ook samen met een andere specialist, bijvoorbeeld met de gynae coloog bij een groot heuptrauma. Over leg is de sleutel tot succes.’
De orthopedist werkt vaak met voor lopige oplossingen en constructies. Pas nadat zwelling en infecties onder controle zijn, gebeurt de definitieve ingreep. Somville: ‘We hebben een heel arsenaal aan bouten, schroeven en pinnen om een bot recht te zetten, maar uiteindelijk moet moeder natuur haar werk doen. Bij een open been breuk liggen de kansen altijd slech ter. Dan kleeft de straat letterlijk in de wonde en is genezing soms moeilijk.
Het eerste kwartier in het ziekenhuis draait louter om overleven
Wondverzorging is de taak van de intensivisten, verpleegkundigen en chirurgen. In die zin staat en valt alles met teamwerk.’
Na een zwaar verkeersongeval is er vaak hersenbeschadiging. ‘De eerste uren moet je vooral bedacht zijn op een hersenbloeding’, zegt prof. dr. Andrew Maas, diensthoofd neurochirurgie. ‘Door die complicatie vroeg op te sporen en te opereren kun je levens redden. Ook de uren daarna blijft nauwgezette opvolging cruciaal. Samen met intensieve zorg hebben we het onderzoeksproject NEMO opgezet, voluit Neuro Monitoring. Door diverse zaken te meten en die gegevens op de juiste manier te verwerken, kunnen we sneller en gerichter behandelen.’
Voor de diagnose wordt almaar vaker de MRI ingeschakeld. ‘Bij nogal wat patiënten met lichte hersenschade zie je niets op de CT-scan, maar brengt een MRI wel afwijkingen aan het licht. Dat is belangrijk voor de patiënt, zowel
Een groep apart zijn kinderen die na een ongeval een hersenbeschadiging hebben opgelopen. Zij worden gevolgd door de kinderneurologen, vaak al op intensieve zorg. ‘Zeker bij een complex hersentrauma zijn er veel vragen’, zegt kinderneuroloog prof. dr. Berten Ceulemans. ‘Welke acute zorgen zijn er nodig? Welke revalidatie? Moet het kind medicijnen of een epilepsiebehandeling krijgen? Ouders vragen zich af of hun kind weer helemaal normaal zal zijn en of het terug naar school zal kunnen.’
Sommige kinderen verhuizen nadien naar een gespecialiseerd revalidatiecentrum, Pulderbos bijvoorbeeld, maar blijven op controle komen bij de UZA-kinderneuroloog. Vaak blijken ze niet meer zo goed te functioneren op school. Die kinderen hebben bijvoorbeeld geheugenproblemen of leren nog moeilijk bij. De revalidatiearts en kinderneuroloog zoeken dan samen naar een oplossing. Ceulemans: ‘Kinderen hebben het voordeel dat hun hersenen nog plastisch zijn. Daar staat echter tegenover dat ze sommige dingen nog niet hebben geleerd, lezen bijvoorbeeld, waardoor ze die kennis niet opnieuw kunnen oproepen. In die zin is hun leeftijd een tweesnijdend zwaard.’
• Denk in de eerste plaats aan de veiligheid. Loop niet zomaar op straat, zet uw wagen veilig weg en scherm het slachtoffer af van het verkeer.
• Vorm u een beeld van de situatie (plaats van het ongeval, toestand van het slachtoffer, aantal slachtoffers) en bel 112.
• Verplaats een slachtoffer niet, tenzij noodzakelijk. Laat een gewonde in de wagen zitten als er geen acuut gevaar dreigt. Schakel wel het contact uit.
• Ademt een slachtoffer niet meer, leg hem of haar dan op de rug en kantel het hoofd naar achter, met de kin omhoog. Controleer de ademhaling opnieuw. Als het slachtoffer niet meer ademt, moet u met reanimatie starten.
• Druk een eventuele bloeding af. Vermijd indien mogelijk rechtstreeks contact door handschoenen of een plastic zak te gebruiken.
• Blijf bij het slachtoffer tot de hulpdiensten er zijn. Is het slachtoffer bij bewustzijn, probeer hem of haar dan gerust te stellen.
naar behandeling als erkenning toe’, aldus Maas.
Ook bij ruggenmergletsels speelt de neurochirurg een hoofdrol in de behandeling. Maas: ‘Dankzij CT en MRI krijgen we een haarscherp beeld van de schade. Ook de operatietechnieken zijn sterk verbeterd. Zo kunnen we vandaag een volledige wervel vervangen door een prothese. Dat was tien jaar geleden ondenkbaar.’
intensief verzorgd Na de operatie belandt de patiënt op intensieve zorg. Naast hersenbeschadiging is er op dat moment vooral aandacht voor bloedingen, vervuilde wonden, infecties en ademhalingsproblemen. Een groot probleem is zwelling na hersenbeschadiging. ‘Die complicatie kunnen we vandaag beter controleren, waardoor de overleving is gestegen. Spijtig genoeg garandeert dat echter niet dat de patiënt er goed uitkomt’, zegt prof. dr. Philippe Jorens, diensthoofd intensieve zorg. Bij hersenbeschadiging is de prognose altijd slechter. ‘Al blijft het altijd afwachten. Je weet immers niet in welke mate de hersenen zich herstellen en of er zwelling zal optreden’, aldus Jorens.
Een ongeval komt altijd onverwacht, waardoor de emoties bij de familie hoog kunnen oplaaien. Begeleiding van de naasten en goede communicatie zijn dan ook belangrijke aandachtspunten.
Zodra de patiënt stabiel is, is revalidatie aan de orde. De dag na de operatie staat de kinesitherapeut meestal al aan het bed. ‘Zoniet riskeer je spierverkorting en gewrichtsverstijving en verloopt de revalidatie nadien veel moeizamer’, verduidelijkt fysisch geneesheer dr. Henk Dijs.
In de acute fase is het vooral noodzakelijk om de patiënt weer op de been te krijgen. Zodra hij mobiel is, kan hij naar de dienst fysische geneeskunde en revalidatie en verschuift het accent naar opnieuw leren functioneren. ‘Naast kinesitherapie krijgt de patiënt ergotherapie, om de dagelijkse activiteiten weer onder de knie te krijgen’, zegt prof. dr. Gaëtane Stassijns, waarnemend diensthoofd fysische geneeskunde. ‘De revalidatie-arts volgt het herstel op en is er ook voor patiënten die een prothese nodig hebben. Verder helpen we bij de zoektocht naar hulpmiddelen, van aangepast bestek tot een rolstoel. De maatschappelijk werker kan de patient onder meer begeleiden bij zijn terugkeer naar de arbeidsmarkt. Bij hersenbeschadiging krijgt de patient ook cognitieve revalidatie onder begeleiding van de psycholoog of de ergotherapeut.’ Ook na hun ontslag kunnen patiënten voor ambulante revalidatie in het UZA terecht.
Dienst fysische geneeskunde, T 03 821 31 96, dienst intensieve zorg, 03 821 36 35, dienst neurochirurgie, T 03 821 33 28, dienst neurologie, T 03 821 34 23, dienst orthopedie, T 03 821 32 48, dienst spoedgevallen, T 03 821 38 06.
Het leven van verkeersslachtoffers en hun familie wordt vaak letterlijk in één klap overhoop gehaald. Opvang en begeleiding, van die onwezenlijke eerste uren tot de moeilijke maanden daarna, zijn dan cruciaal. ‘Je moet aanvoelen wat mensen nodig hebben’, zegt maatschappelijk werker Lieve Verbist.
Als een slachtoffer van een ernstig verkeersongeval in het UZA wordt binnengebracht, gaat er altijd een maatschappelijk werker langs bij de familie. Lieve is als maatschappelijk werker verbonden aan de diensten intensieve zorg en neurochirurgie en heeft veel ervaring met verkeersslachtoffers. ‘Soms gaat het echt om crisisopvang, als een familie er helemaal onderdoor dreigt te gaan. In het weekend is er daarvoor een wachtdienst’, vertelt ze.
Vooral de eerste uren staat emotionele opvang centraal. Lieve: ‘Je moet
aanvoelen wat de familie nodig heeft en ook niet te veel willen doen. Soms hebben mensen vooral nood aan een luisterend oor.’ Er komt echter meer bij kijken. ‘Vaak ben ik tussenpersoon naar de verpleegkundigen en artsen toe. Of ik bel naar de politie om te horen of er nog een agent langskomt. Indien nodig contacteer ik de school met de vraag om een broer of zus alvast voor te bereiden. En ik kan de familie ook tips geven over hoe ze het nieuws aan een kind kunnen vertellen’, zegt Lieve.
Ook in de weken en maanden na het ongeval kunnen patiënten en hun familie blijven aankloppen voor ondersteuning. Zo helpt Lieve bij administratieve zaken en geeft ze informatie over eventuele tegemoetkomingen. In aanloop naar het ontslag uit het ziekenhuis zoekt ze naar een revalidatiecentrum of regelt ze mee de overgang naar de thuissituatie, en verwijst ze eventueel door naar externe hulpverleners. ‘Een geschikt revalidatiecentrum vinden is soms erg moeilijk, zeker als de patiënt
Dienst patiëntenbegeleiding, T 03 821 37 00
zowel lichamelijk als psychisch grote problemen heeft. En wat met een patient van veertig die niet meer uit zijn coma ontwaakt? Als de zorg niet thuis kan gebeuren, belandt die na zijn revalidatie meestal in een rusthuis. Voor de familie is het een bittere pil om zoiets te moeten horen. In die zin komt er bij die gesprekken ook vaak emotionele begeleiding kijken.’
Lieve merkt dat familieleden vaak dankbaar gebruik maken van de geboden ondersteuning. ‘Het gebeurt regelmatig dat ik even langskom om met een familie kennis te maken en dat ik na een half uur nog bij hen zit. Dat zegt veel.’
Na het ziekenhuis volgt voor verkeersslachtoffers meestal een lange revalidatie, vaak letterlijk met vallen en opstaan. Revalidatieziekenhuis Revarte opende een apart centrum voor jonge verkeersslachtoffers. ‘Ik wil zo snel mogelijk weer aan het werk’, zegt revalidant Kenny (19).
woensdagochtend. Een voorzichtig zonnetje schijnt over het nagelnieuwe revalidatieziekenhuis Revarte in Edegem, de opvolger van Hof ter Schelde op Linkeroever. Een jonge man in rolstoel zit voor de ingang. Een even jonge kerel, uitbundige krullen, onderbeenprothese, haalt een klapstoel en gaat ernaast zitten. Revarte opende in december 2011 de deuren in een ruimere locatie, naast het UZA. Het centrum oogt binnenin jong en eigentijds, met veel licht en grote ruimtes. Nieuw is onder meer dat jonge verkeersslachtoffers, concreet tussen 18 en 30 jaar (vanaf 16 jaar na overleg), een aparte verblijfsruimte hebben gekregen op het gelijkvloers. De nieuwe afdeling kreeg de naam Centrum Herbosch mee. ‘Voor jongeren is het fijn om bij leeftijdsgenoten te zitten. We hebben het centrum ook een aparte look gegeven, met een huiselijke sfeer, een aparte zithoek met televisie en een ontspan-
Khadija verbleef bijna vier maanden in Revarte. ‘Ik moest opnieuw leren lopen, schrijven, mij wassen…’
ningsruimte’, zegt Greet Van Meche len, diensthoofd patiëntenbegeleiding.
tafeltennis vanuit rolstoel Revarte richt zich op de revalidatie van patiënten met een verworven hersen letsel, locomotorische problemen – verlies van mobiliteit zeg maar –, een amputatie of verlamming als gevolg van een ruggenmergletsel. ‘Hun ver blijf varieert van een paar weken tot een paar maanden, afhankelijk van hun individuele situatie. Daarna kunnen ze de revalidatie ambulant in Revarte voortzetten. We mikken op revalidan ten die we zover kunnen brengen dat ze zich actief inzetten voor hun herstel, dus bijvoorbeeld geen patiënten in een onomkeerbaar coma’, zegt prof. dr. Christophe Lafosse, directeur strategie en wetenschappelijk beleid, en tevens diensthoofd neuropsychologie, psycho logische begeleiding en logopedie.
In de immense oefenruimte maken we kennis met Kenny Ceusters (19).
Vanuit zijn rolstoel speelt hij tafelten nis met Khadija El Bacha (28). Kenny is hier nog maar twee dagen. Een week geleden raakte zijn bestelwagen geplet tussen twee vrachtwagens, net voorbij de Kennedytunnel. Het bilan: gebroken enkel en pols, zwaar gekwetst onder been en gekneusde schouder.
‘Ik wil zo snel mogelijk mijn job als dakwerker hervatten’, klinkt het. ‘Reva lideren schrikt me niet af, want ik was altijd al sportief. Ik haal het onderste uit de kan.’ Hij heeft een goed gevoel over zijn verblijf. ‘Iedereen is hier altijd goed gezind. Als je iets vraagt, zijn ze er met een. En ik vind het fijn dat ik met jonge mensen samen zit.’
‘Ze
Afhankelijk van de medische problemen krijgen revalidanten een goed gevuld programma voorgeschoteld: kinesi therapie, sport- en bewegingstherapie, ergotherapie, logopedie, cognitieve revalidatie, psychologische begelei
ding … Elke jongere heeft een persoon lijke begeleider. Ook begeleiding door een maatschappelijk werker hoort erbij. ‘Geconfronteerd met hun beperkingen maken veel revalidanten min of meer dezelfde fases door, eigen aan de ver werking van een verlies’, aldus Lafosse. ‘Eerst ongeloof, later boosheid. Pas veel later kunnen ze het gebeuren een plaats geven in hun leven. Die boos heid is een onderdeel van het rouw
proces. Komt die er niet, dan maken we ons zorgen. Want die mensen krijgen de weerbots later, en des te harder.’
Het venijn zit hem in de staart, weet Lafosse. ‘Eens thuis botsen de revali danten op hun grenzen. En de maat
Kenny’s bestelwagen raakte geplet tussen twee vrachtwagens. ‘Revalideren schrikt mij niet af.’
Vzw Rondpunt ijvert voor een betere opvang van verkeersslachtoffers in Vlaanderen. Een centraal aandachts punt is de slachtoffers helpen terug te keren in de maatschappij. Een van de projecten van de vzw is Break baar, dat zich richt tot jonge verkeers slachtoffers. ‘Omdat die groep vaak zijn sociaal leven in duigen ziet vallen, helpen we de vriendenkring van een verkeersslachtoffer om samen een leuke en gedurfde activiteit te onder nemen. Dat kan gaan van waterskiën tot in Londen naar een musical gaan kijken’, zegt Astrid Rubbens, directeur van Rondpunt.
Ook het werk hervatten is vaak een heikel punt. Rubbens: ‘Ook daarin proberen we verkeersslachtoffers te ondersteunen. Zeker als een persoon hersenbeschadiging heeft opgelo pen, is het niet evident om weer aan de slag te kunnen. Met de nodige aanpassingen en bereidwilligheid zijn er echter oplossingen te vinden. Voor het verkeersslachtoffer betekent zoiets een wereld van verschil. Met het project Support@Work schakelen we werkgevers, collega’s, familie en vrienden in bij de zoektocht naar een job op maat.’
www.rondpunt.be, www.watnaeenverkeersongeval.be, www.breakbaar.be, T 03 205 74 80
schappij is hard. Als iemand perfect mobiel is maar door cognitieve stoor nissen als gevolg van een hersenletsel niet meer kan werken, komt daar kri tiek op. Tegen dat soort zaken proberen we hen te wapenen. We zijn hier alle maal een beetje psycholoog.’
Greet: ‘Het doel is dat onze revalidanten terugkeren naar de maatschappij en hun bezigheden: zelfstandig wonen, werk, onderwijs, sport, hobby’s … Daar komt veel bij kijken, tot en met hen opnieuw de bus leren nemen, op huisbezoek gaan om te zien welke aanpassingen er nodig zijn en de jobsituatie bekijken.’
Voor Khadija komt de terugkeer naar het gewone leven heel dichtbij. Ze is hier bijna vier maanden. ‘Ik ben aangereden tijdens het joggen en ben hard op mijn hoofd terechtgekomen’, vertelt ze. ‘Zelf
heb ik geen herinneringen aan het onge val. Ik was tijdelijk halfzijdig verlamd en lag eerst drie weken in het UZA. In Revarte moest ik opnieuw leren lopen, schrijven, mij wassen … Dagelijks ga ik naar de kinesitherapeut, de ergothera peut, de logopedist en de psycholoog, onder meer voor geheugentraining.’
Vandaag kan Khadija weer vrij goed lopen. Op hoge hakken zelfs – glun derend toont ze een paar elegante schoenen. Wel heeft ze nog altijd geheugenproblemen en pijn aan haar schouder. ‘Intussen ben ik een paar weekends naar huis geweest’, zegt ze. ‘Na mijn ontslag zal ik nog vier keer per week terugkomen voor ambulante revalidatie. Of ik mijn job als leerkracht weer zal oppikken, weet ik nog niet. Ik kijk er echter naar uit om naar huis te gaan. En ik kan niet wachten om weer te gaan joggen.’ Revalidatieziekenhuis Revarte, www.revarte.be, www.over-hoop.be,
Van echo tot vruchtwaterpunctie en van kine tot zwangerschapsyoga: als een zwangere niet oppast, staat haar agenda snel helemaal vol. Wat is nodig, wat is nuttig en wat mag u overslaan? We vragen het aan drie specialisten ter zake.
Als u als zwangere vrouw negen maanden lang geen dokter, vroedvrouw of kinesitherapeut ziet, hebt u 80% kans om probleemloos door uw zwangerschap te fietsen. Die 20% risico dat er wel iets mis loopt, is echter reden genoeg om u goed te laten begeleiden. Prof. dr. Yves Jacquemyn, diensthoofd gynaecologie, vroedvrouw Els De
Beul en bekkenbodemkinesitherapeute Alexandra Vermandel overlopen wat echt belangrijk is.
Alles onder controle?
Uw eerste bezoek aan de gynaecoloog plant u het best als u drie of vier weken over tijd bent. Hij of zij meet bij elke controle uw bloeddruk, noodzakelijk om een
eventuele verhoogde bloeddruk tijdig te behandelen. Verder zijn er bloednames tussen respectievelijk 8 en 12 weken en 24 en 28 weken zwangerschap nodig om bloedarmoede, problemen met uw
Screening: de noodzaak verschilt van patiënt tot patiënt
bloedgroep en zwangerschapsdiabetes uit te sluiten. Bij de eerste bloedname wordt ook nagekeken of u al dan niet beschermd bent tegen infecties die gevaarlijk kunnen zijn tijdens de zwangerschap, zoals toxoplasmose of rode
hond. Tenzij er klachten opduiken, zijn er geen verdere bloednames nodig.
echo: piep, hier ben ik Bij uw eerste bezoek aan de gynaecoloog wijst een inwendige echografie uit hoe lang u al zwanger bent. Medisch gezien zijn er daarna maar drie echografieën nodig: een eerste rond 12 weken om grote problemen bij de foetus uit te sluiten en om te helpen het risico op chromosoomafwijkingen te berekenen, een tweede rond 20 weken om eventuele afwijkingen in meer detail op te sporen en een derde rond 32 weken om de groei en de ligging van de baby te controleren. In veel gevallen wordt bij elke controle echter een kleine pretecho uitgevoerd. Dat is niet alleen leuk voor de
Hebt u tijdens uw zwangerschap veel last van ongewild urineverlies, dan kunt u starten met bekkenbodemoefeningen.
ouders, het versterkt ook de band met hun kind. Vooral de vader in spe voelt zich zo nauwer betrokken.
is achterhaald. Vanwege het risico bekijken gynaecologen de noodzaak ervan vandaag meestal patiënt per patiënt.
Een op vijf zwangere vrouwen heeft last van ongewild urineverlies tijdens de zwangerschap. Drie tot zes maanden na de bevalling loopt dat zelfs op tot een op drie. Incontinentie na de bevalling kunt u voorkomen of verminderen door kort na uw bevalling bekkenbodemoefeningen te doen. Hebt u al tijdens uw zwangerschap veel last van ongelukjes, dan kunt u dan al starten. Het is wel belangrijk dat de gynaecoloog, vroedvrouw of bekkenbodemtherapeut controleert of u de oefeningen juist doet. In het UZA komt er na de bevalling altijd een bekkenbodemtherapeut langs om na te kijken of de vrouw de bekkenbodemspieren correct samentrekt en om tips te geven.
U beslist zelf of en in welke mate u aan prenatale screening doet. Aan de hand van de bloedname tussen acht en twaalf weken zwangerschap en de echo rond twaalf weken, kan de gynaecoloog u zeggen of u een verhoogde kans hebt op een kind met een chromosoomafwijking, zoals het syndroom van Down. Een stap verder zijn een vruchtwaterpunctie of vlokkentest. Die bieden zekerheid, maar houden ook een klein risico op een miskraam in. De opvatting dat elke zwangere van 35 jaar of ouder het best een dergelijk onderzoek laat uitvoeren,
Bij een zwangerschap komen zo veel praktische beslommeringen kijken dat het handig is als iemand u helpt door het bos de bomen te zien. In het UZA gaat elke vrouw ongeveer halverwege haar zwangerschap op raadpleging bij de vroedvrouw. Ze bekijken dan samen onder meer hoe de vrouw wil bevallen, of ze pijnstilling wil en of ze borstvoeding verkiest. De vroedvrouw begeleidt de zwangere ook bij de administratieve rompslomp en geeft informatie over het ondersteunende aanbod, van zwangerschapszwemmen tot kraamzorg. Verder zijn er in het UZA afzonderlijke infosessies rond respectievelijk pijnstilling en het verloop van de bevalling en de kraamtijd. info Dienst gynaecologie,
Gratis en vrijblijvende offerte Korte leveringstermijn (vanaf 1 week) Dienst na verkoop (24u/24) Gratis subsidieadvies Conform wetgeving Diverse afwerkingen Batterijvoeding
NV Coopman Liften
Heirweg 123 | B-8520 Kuurne comfortlift@coopman.be
Op het 13de Festival van de Bedrijfsfilm sleepte “UZA trekt aan” de prijs voor de beste interne communicatiefilm in de wacht, en dat met een overweldigende meerderheid van de stemmen. 85% van de leden van de BViC stemden op de bedrijfsfilm gemaakt door Palatino bvba. Heeft het te maken met de warme uitstraling, de authenticiteit, de originele beeldvorming of het vleugje humor? Of is het omdat deze film duidelijk aantoont dat elke schakel binnen het UZA belangrijk is voor een hoogwaardige patiëntenzorg? Ontdek het vooral zelf.
In België lijden 800 kinderen aan een zeldzame stofwisselingsziekte. Meestal is de ziekte aangeboren en moeilijk behandelbaar. Een levenslang dieet, een orgaantransplantatie of specifieke geneesmiddelen kunnen voor sommigen helpen, voor anderen niet. Het UZA wil via wetenschappelijk onderzoek nieuwe en betere methodes ontwikkelen om stofwisselingsziekten te behandelen. Via het UZA-mecenaatsfonds kan ook u bijdragen aan een hoopvolle toekomst voor deze patiëntjes.
Zowel bedrijven als particulieren kunnen giften of legaten overmaken aan het fonds. Doe dit vandaag nog door een storting op rekeningnummer 001-0893155-55 van het UZA met vermelding ‘zeldzame ziekten’. Giften zijn fiscaal aftrekbaar.
UZA-mecenaatsfonds voorzitter: dr. Jan Proesmans Wilrijkstraat 10, B-2650 Edegem - Tel 03 821 30 00 - Fax 03 829 05 20 www.uza.be > over UZA > Organisatie > Beleid > Mecenaatfonds
Versleten of beschadigde gewrichten kunnen vandaag dan wel vervangen worden door hightechprotheses, ook die gaan niet eeuwig mee. De beste remedie blijft dus: gewrichtsproblemen voorkomen. Prof. dr. Francis Van Glabbeek legt uit hoe je dat het beste doet.
ewrichten kun je vergelijken met scharnieren die ervoor zor gen dat je kunt bewegen’, zegt prof. dr. Francis Van Glabbeek. ‘Zonder die scharnieren zouden we stijf zijn als een plank. Het gewricht is eigenlijk een soort virtuele ruimte tussen de uitein des van twee botten, die bedekt zijn met kraakbeen. Die virtuele ruimte is omkapseld door een vlies dat verdik kingen vertoont: de ligamenten. Daar bovenop bevinden zich nog de pezen – de uiteindes van de skeletspieren
die de twee botten met elkaar verbin den. De problemen beginnen wanneer het kraakbeen rond de botten afbrok kelt. Je kunt een gewricht vergelijken met een kogellager. Zodra het perfect gladde oppervlak beschadigd is, zal de functie verstoord geraken. Op zich doet de afbraak van kraakbeen geen pijn, want het bevat geen zenuwuitein des. Wat je wel voelt, is de reactie van je lichaam op die aftakeling: de pezen en het gewrichtsvlies ontsteken, en die bevatten wél pijnreceptoren.’
maar hoe komt het nu dat het kraakbeen afbrokkelt? de belangrijkste oorzaken op een rij, met bijbehorend preventieadvies.
‘Veel oudere mensen hebben last van artrose: slijtage van het kraakbeen – een puur mechanisch probleem. Meestal zijn de onderste ledematen er het ergst aan toe. Omdat we rechtop lopen belasten we onze heupen en knieën het meest.’ hoe voorkomen?
• Vermijd overgewicht.
• Beweeg regelmatig, maar kies voor een sport die je lichaam niet over belast, zoals zwemmen, fietsen of joggen. Laat je ook bijstaan door een coach die je leert welke houdingen het best zijn om je gewrichten te sparen.
Is de schade al gebeurd, dan bestaan er verschillende remedies.
» Kinesitherapie.
» Dragen van braces en andere passieve hulpmiddelen.
» Ontstekingsremmende medicijnen.
» Inspuitingen met cortisone.
» Een prothese. Vandaag bestaan er niet alleen heup- en knieprotheses, maar ook schouder-, elleboog-, enkel- en zelfs teenprotheses. Na implantatie moet je intensieve kinesitherapie volgen en slijtage of beschadiging van de prothese zo veel mogelijk vermijden.
‘Ook bij jongeren kan het kraakbeen beschadigd raken. Door een gewrichts breuk na een ski-, motor- of arbeidson geval bijvoorbeeld.’ hoe voorkomen?
• Volg nauwkeurig de veiligheids voorschriften op je werk, tijdens het sporten …
• Zorg ervoor dat je in goede con ditie bent als je sport. Dan loop je
minder kans op blessures.
‘Microben kunnen in je gewricht terechtkomen en daar ontstekingen veroorzaken. Dat is mogelijk na zware longontstekingen en abcessen bijvoorbeeld, of via inspuitingen rechtstreeks in je gewricht.’ hoe voorkomen?
• Verzorg jezelf goed als je ziek bent. Consulteer bij zware ontstekingen altijd je huisarts.
• Vermijd inspuitingen rechtstreeks in je gewricht, vooral als die worden uitgevoerd buiten het ziekenhuis –bij voetbalmatchen bijvoorbeeld.
‘Reuma, jicht en lupus zijn systeemaandoeningen die aanleiding geven tot afbraak van het kraakbeen. Het zijn eigenlijk auto-immuunziekten die reageren op lichaamseigen eiwit.’ hoe voorkomen?
• Auto-immuunziekten vallen moeilijk te vermijden, maar er zijn wel aanwijzingen dat levensstijl een rol speelt. Gezond eten, niet-belastende sporten doen en stoppen met roken zijn dus sterk aanbevolen. Raadpleeg ook regelmatig je reumatoloog, die zeer specifieke medicatie kan voor-
schrijven om die systeemaandoeningen onder controle te houden.
‘In je knie zit een kraakbeenschijf, de meniscus, die het gewricht stabiliseert en de druk over een groter oppervlak verdeelt. Werd je meniscus weggehaald na een blessure, dan kan er op een bepaalde plek overdruk ontstaan.’ hoe voorkomen?
• Warm altijd goed op voor je begint te sporten.
• Oefeningen om de bovenbeenspieren te versterken helpen om knieblessures te vermijden.
‘Naast het afbrokkelen van het kraakbeen kan ook een overbelasting van de pezen pijnlijke gewrichten opleveren. Je loopt een risico op overbelasting als je eenzelfde beweging constant herhaalt. Bekende voorbeelden zijn tenniselleboog, muisarm en sms-duim.’ hoe voorkomen?
• Las voldoende pauzes in als je vaak dezelfde bewegingen uitvoert.
• Werk je acht uur per dag met de computer, laat je dan adviseren door een specialist in ergonomie.
• Om een tenniselleboog te vermijden volg je het best lessen bij een goede trainer.
3 6 5
1 3 5 2 4 6 5
» Als je kraakbeen eenmaal beschadigd is, kan het nooit meer herstellen.
» Wie op vrij jonge leeftijd – op zijn 40ste bijvoorbeeld –zijn toevlucht moet nemen tot een gewrichtsprothese, zal later waarschijnlijk problemen krijgen. Protheses zijn immers vaak versleten na twintig jaar. Een tweede prothese inplanten is bovendien een stuk lastiger omdat het bot dan al beschadigd is. De prothese zal ook sneller loskomen: al na tien jaar. Een derde prothese kan al na vijf jaar aan vervanging toe zijn.
Ziek zijn is nooit positief, maar soms groeit er uit die moeilijke periode een mooi initiatief. Zoals wanneer ex-kankerpatiënten pruiken gaan inzamelen voor lotgenoten of een moeder van twee diabetespatiënten meehelpt om vakantiekampen te organiseren voor jonge diabetici. Vier hartverwarmende verhalen.
1.
Toen Saskia Van de Cruys drie jaar geleden borstkanker kreeg, ging ze al de dag na de diagnose bij kapster Ann Goergen langs voor een pruik en een sjaaltje. ‘Die dingen zijn zo belangrijk. Want als je je haar verliest, durf je zonder pruik of sjaaltje niet buiten te komen en dreig je geïsoleerd te raken’, vertelt Saskia. Een synthetische pruik kost al gauw 500 euro. Saskia’s ziekenfonds betaalde daarvan 180 euro terug. ‘Voor mensen die het financieel niet breed hebben, blijft dat een aanzienlijke kost’, vervolgt Saskia. ‘Toen ik na mijn behandeling aan Ann vroeg of ze iets met mijn pruik kon doen, vertelde ze me over haar idee om pruiken te recupereren. Zo is hair in a box ontstaan. We vragen mensen om pruiken die ze niet meer gebruiken, aan ons te bezorgen. Vervolgens worden ze professioneel gereinigd en eventueel bijgeknipt, zodat we er andere kankerpatiënten een plezier mee kunnen doen.’
Patiënten die geïnteresseerd zijn in een pruik, kunnen een afspraak maken met Ann. Saskia: ‘We vragen een bijdrage van 50 euro. Daarvoor krijgt de patiënt een pruik, een staander, verzorgingsproducten en twee sjaaltjes.’ Intussen hebben de twee een kleine honderd pruiken verzameld, zodat ze bijna alle haartinten in voorraad hebben. ‘Kanker is zo al zwaar genoeg om door te maken. Niemand zou zich in die periode zorgen moeten maken over de kosten van een pruik.’
www.hairinabox.be, t 0485 94 64 30
Voor Sophie Van den Bergh stopte de wereld even met draaien toen haar toen 2,5 maanden oude dochtertje Juliette leukemie kreeg. ‘Intussen is ze een gezonde kleuter van 2,5 jaar oud’, vertelt Sophie. ‘Bijna een jaar hebben we echter in het ziekenhuis verbleven. Daardoor besef ik maar al te goed hoe welkom wat afleiding tijdens die lange dagen is.’ Samen met een vriendin, Kim Van Oncen, kwam ze op het idee om speelgoed voor kinderafdelingen van ziekenhuizen in te zamelen. Sophie: ‘Bedoeling is het speelgoed niet zomaar af te geven, maar er meteen een leuke dag voor de kinderen van te maken. Bring a smile hebben we ons initiatief gedoopt.’ Op 5 april 2012 vond het eerste evenement plaats op de afdeling pediatrie van het UZA. Lindsey Pfaff, Jelle Cleymans en verschillende andere BV’s tekenden present. De kinderen waren in de wolken met hun fonkelnieuwe speelgoed. Voor de jongeren waren er dvd-spelers, mp3- spelers en een Wii. Sophie: ‘Vanwege het infectiegevaar kunnen we alleen nieuwe spullen aanbieden. Het bleek alvast geen probleem om sponsors te vinden. We konden zelfs meer kopen dan gehoopt. De volgende dag al waren we ons tweede evenement aan het plannen.’ De twee schonken ook een microgolfoven en een koffiezetapparaat, bedoeld voor de ouders van patiëntjes. ‘Ik weet uit ervaring hoe zeer je tijdens een lang ziekenhuisverblijf wat comfort kunt gebruiken’, zegt Sophie.
3. Kamp voor jonge nierpatiënten
De Oudervereniging voor Nierpatiëntjes organiseert al meer dan twintig jaar een kamp voor nierpatiënten tussen 6 en 18 jaar oud. Deze zomer is er een weekje Lombardsijde gepland. Een vijftigtal kinderen gaat mee, zowel dialysepatiënten als getransplanteerden. Dankzij de steun van de Koning Boudewijnstichting en de vereniging van de oud-scouts is het kamp gratis. ‘Die kampen zijn altijd geweldig leuk’, vertelt UZApediatrieverpleegkundige Sofie Eerens, die al zes jaar meegaat als vrijwilligster. ‘Als de kinderen na afloop van de bus stappen, vragen ze vaak en wanneer is het volgende kamp?’
Zeker voor dialysepatiëntjes is een gewoon kamp moeilijk haalbaar. Sofie: ‘Bij dit kamp gaan er een arts en drie verpleegkundigen mee. Wij brengen de kinderen die hemodialyse nodig hebben naar een dialysecentrum in de buurt en koppelen ’s avonds de buikdialyse aan. Verder zorgen we ervoor dat iedereen op tijd zijn medicatie krijgt, dat de kinderen de vereiste hoeveelheid water drinken en dat eventuele voedingsbeperkingen worden gerespecteerd.’ Met de zorg voor tientallen kinderen, die ook ’s nachts wel eens een probleempje hebben, komt er voor het verpleegkundige team van slapen niet veel in huis. ‘Toch is het elk jaar volop genieten’, klinkt het.
www.ovnp.be
Ook voor jonge diabetespatiënten bestaan er al jaren vakanties met speciale begeleiding, een initiatief van de Vlaamse Diabetes Vereniging vzw (VDV). Drijvende kracht achter het jongerenkamp, met deze zomer als bestemming Kroatië, is sinds enkele jaren verpleegkundige en diabeteseducator Magda Bontinck. Zij is vrijwilligster bij VDV en heeft zelf twee intussen volwassen dochters met diabetes. Behalve Magda gaan er nog drie andere diabeteseducatoren, twee artsen en een diëtiste mee. De monitoren zijn zelf diabetespatiënten.
‘Natuurlijk kunnen kinderen met diabetes ook gewoon op kamp, maar niet alle ouders zien dat zitten. Wij kunnen een oogje in het zeil houden. En we weten wat te doen bij een hypo, een plotse daling van het bloedsuikergehalte’, vertelt Magda. De kans dat de kinderen tijdens een kamp een hypo krijgen is iets groter omdat ze de hele dag actief bezig zijn. ‘We meten dan ook elke nacht het suikergehalte en geven de kinderen indien nodig extra suikers of insuline’, zegt UZA-verpleegkundige en diabeteseducator Anne Gotemans. Zij gaat dit jaar voor de tweede keer mee als begeleidster.
Een pluspunt voor de deelnemers is het contact met andere diabetespatiënten. Zo zien ze hoe andere jongeren met hun ziekte omgaan. ‘En ze beseffen dat ze niet alleen op de wereld zijn met hun diabetes’, aldus nog Magda.
www.diabetes.be (onder aanbod / vakanties)
Nierpatiënten overlijden vaker aan harten vaatziekten dan aan hun nierprobleem. Dr. Amaryllis Van Craenenbroeck van de dienst nefrologie-hypertensie onderzoekt in hoever dagelijkse beweging het risico op vaatlijden kan verminderen.
sporten met nierproblemen, het is geen evidente combinatie. Nier patiënten voelen zich door hun ziekte vaak moe en hebben dan ook zelden de energie om loopschoenen aan te trekken of om op de fiets te springen. Bovendien hebben ze als gevolg van hun nierlijden zwakkere spieren. Een andere vaststelling is dat nierpatiënten
beduidend meer risico lopen op harten vaatziekten. Dat geldt zowel voor dialysepatiënten als voor patiënten met een minder gevorderde nierziekte. De onderliggende mechanismen die tot hart- en vaatziekten leiden, zijn bij hen ook anders dan bij andere hartpatiën ten. Dat betekent dat ook de preventie er mogelijk anders moet uitzien.
‘De laatste jaren is er veel aandacht voor preventie van hart- en vaatziekten bij nierpatiënten’, zegt Van Craenenbroeck. ‘Vergelijk het met patiënten met hart problemen: ook voor die mensen is het allesbehalve evident om te sporten, maar intussen weten we dat regelmatig bewegen hun prognose sterk verbetert. Met ons onderzoek willen we nu nagaan
Fietsen tijdens een dialysesessie? Op de lowcaredialyseafdeling in het UZA, bestemd voor patiënten die minder medische begeleiding nodig hebben, is dat sinds enkele maanden een ver trouwd beeld. ‘Fietsen tijdens de dialyse heeft een gunstig effect op de bloed druk en de bloeddoorstroming, waar door patiënten minder last hebben van krampen. Het zorgt ook voor afleiding en kan een aanzet zijn om ook thuis meer te bewegen’, zegt unitverantwoor delijke Bruno Segers.
Probleem was dat fietstoestellen voor dialysepatiënten peperduur zijn. ‘Toevallig stootte ik in een warenhuis op een goed koop fietstoestel’, zegt dialysetechnicus Bruno Verdonck. ‘In samenwerking met technici van de mechanische werkplaats van de Universiteit Antwerpen heb ik dat aangepast, zodat we het nu eenvoudig op de dialysestoel kunnen monteren.’ De afdeling startte met één fietstoestel, maar vanwege de grote populariteit zijn het er intussen al vier geworden.
in hoever dagelijkse beweging het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen bij patiënten die nog niet aan de dialyse zijn. Bij die groep zijn er minder studies gebeurd én is er nog veel ruimte voor preventie. Om die laatste reden zoe ken we ook patiënten bij wie nog geen sprake is van hart- en vaatlijden.’
In totaal worden zestig patiënten bij het onderzoek betrokken. De helft van hen krijgt een hometrainer. Daarop moeten ze elke dag vier keer tien minuten fiet sen aan een welbepaalde hartslag, en dat drie maanden lang. De andere helft krijgt
Wie volhoudt, krijgt een betere conditie en is minder snel moe
alleen gezondheidstips. Aan het begin en aan het einde van hun deelname onder gaan de patiënten telkens een aantal onderzoeken, om hun conditie en hun risico op hart- en vaatziekten in kaart te brengen. ‘In de loop van volgend jaar hoop ik alle resultaten bij elkaar te heb ben’, aldus Van Craenenbroeck.
Voor de patiënten die dagelijks de hometrainer op moeten, is het vooral in het begin flink doorbijten. Van Craenenbroeck: ‘De eerste twee weken verbetert hun conditie al meteen aan zienlijk. Dat betekent echter ook dat ze de inspanning sterk moeten opdrijven om aan diezelfde hartslag te trainen. Dat is zwaar. Als ze volhouden, krijgen ze er echter een betere conditie voor in de plaats. En dan zullen ze zich net minder moe voelen. Die vicieuze cirkel doorbreken, is de uitdaging.’
Bent u nierpatiënt en wilt u meedoen aan een onderzoek rond beweging en hart- en vaatziek ten? Dan kunt u zich aanmelden aan het onthaal van de consultatie nefrologie of contact opnemen via T 03 821 38 72 of amaryllis.van.craenenbroeck@uza.be. De dienst is op zoek naar patiënten van minimum 18 jaar oud die nog niet aan de dialyse zijn.
Luc Arnauts, verpleegkundige op de afdeling hartkatheterisatie, zal nooit de eerste patiënt vergeten die in het UZA een harttransplantatie onderging. ‘Dat iemand op zo korte tijd zo spectaculair beter kon worden, dat hadden we nog nooit gezien.’
‘Ik werk al 30 jaar in het UZA, waarvan 25 jaar in het katheterisatielab. Die eerste harttransplan tatie, in 1994, was toch iets heel bijzonders. Het was een ingrijpende gebeurtenis voor alle betrok kenen. De techniek was nieuw voor ons en er komt hoe dan ook veel bij kijken. De patiënt in kwestie was een nog jonge man, die eigenlijk zo goed als terminaal was. Voor zijn operatie moest hij een katheterisatie ondergaan, en ook nadien moest hij regelmatig bij ons langskomen. Om na te gaan of het hart niet werd afgestoten, moesten we geregeld een biopsie van het hartweefsel nemen.’
‘Zo hebben wij de patiënt van dichtbij zien evo lueren van heel zwak en zo goed als terminaal, naar een sterke, sportieve jonge man. Hoe zwaar die operatie ook was, de week nadien liep hij al rond. Onvoorstelbaar. Het verschil was echt spec taculair, want voor de operatie was hij zo goed als bedlegerig. Ook nadien worden die patiënten alsmaar sterker. Ze volgen revalidatie, en sommi gen zijn na een tijdje tot echte sportprestaties in staat. In het algemeen zien wij hier in het kathlab heel snel het resultaat van wat we doen voor de patiënt. Als ze binnenkomen na een hartinfarct liggen ze echt af te zien, en eens die geblokkeerde slagader weer open is doordat we een stent heb ben ingebracht, liggen ze een paar uur later soms alweer te lachen.’
De nieuwe website die het UZA in juni lanceerde, blinkt uit in gebruiksvriendelijkheid. Hij kreeg een hedendaagse look, de structuur werd herbekeken en hij bevat een schat aan informatie voor patiënten en hun familie.
Zoek artsen en medewerkers of onderzoeken en behandelingen
elke maand surfen zo’n 35.000 mensen naar www.uza.be. Het UZA vindt het belangrijk dat die bezoekers op de website transparante, betrouwbare en praktisch bruikbare informatie vinden. Uit een bevraging begin 2011 blijkt dat ze vooral op zoek zijn naar praktische informatie zoals de contactgegevens van een arts of de mogelijkheid om in een één- of tweepersoonskamer te verblijven. Ook achtergrondinformatie over de afdeling, onderzoeken of behandelingen is in trek. Bezoekers willen bovendien begrijpelijke informatie en leesbare teksten, en willen graag snel op de juiste plaats in de site terechtkomen.
De nieuwe website moest dan ook zeker aan die behoeften beantwoorden.
info www.uza.be
Ann Segers, communicatieverantwoordelijke: ‘Via een logische navigatiestructuur willen we patiënten snel bij de juiste informatie brengen. Zo kun je op de homepagina meteen al een telefoonnummer opzoeken. Bovendien vind je per medische specialiteit alle informatie op één plaats terug: van de uren van de raadplegingen, het team, de onderzoeken en de behandelingen tot de artikels die in MagUZA over het onderwerp
Onze nieuwe website heeft een structuuroverzichtelijke
zijn verschenen of infosessies waaraan men kan deelnemen. Goede informatie stelt een patiënt immers gerust en bereidt hem voor op het ziekenhuisbezoek. Het persoonlijke contact tussen de arts en patiënt blijft uiteraard centraal staan, zeker bij complexe aandoeningen. De basisinformatie op de site kan een aanvulling zijn op dat gesprek of kan patiënten voorbereiden op een onderzoek.’
De bevraging wees voorts uit dat patiënten en familieleden graag het gevoel hebben dat ze niet alleen zijn met hun probleem. Daarom is er op de website ook ruimte voor patiëntenverhalen en zijn bij de teaminformatie ook gegevens opgenomen van de patiëntenverenigingen van een medische specialiteit. De website is ook een stuk interactiever geworden. Brochures en andere informatie kunnen gemakkelijk worden gedeeld via handige iconen. Met één klik deelt u de informatie met vrienden, via e-mail of sociale media. In de toekomst bouwen we volop verder aan nieuwe online mogelijkheden voor patienten, zoals een berekeningstool voor de kosten van een ziekenhuisverblijf of de mogelijkheid om formulieren online in te vullen. Er zullen op termijn ook meer filmpjes op de site verschijnen.
Gratis professionele kinderopvang tot 12 jaar tijdens uw bezoek of raadpleging in het UZA.
Alle werkdagen open van 8.00 tot 17.30 uur.
Meer info aan het onthaal.
Hij heeft al op verschillende afdelingen gewerkt, maar de voorkeur van Patric Dierckx gaat uit naar intensieve zorg. ‘Misschien vindt iedere medewerker dat van zijn afdeling, maar hier heb ik echt het gevoel dat ik een verschil kan maken.’
Al meer dan 30 jaar werkt Patric Dierckx in de gezondheidszorg; sinds 1991 in de functie van hoofdverpleegkundige. ‘Die keuze heeft veel te maken met mijn gezin. Mijn kinderen wilden me meer zien tijdens het weekend, en als hoofdverpleegkundige heb je geen dienst op zondag. Ik ambieerde echter ook een leidinggevende functie, en deze job houdt ook voor een groot stuk management in, wat me wel bevalt. Al is dat in Nederland – waar ik tot voor kort werkte – nog meer het geval dan in België.’
Kwaliteit optimaliseren Dat de Nederlandse en de Belgische ziekenhuizen een andere invulling geven aan de job van hoofdverpleegkundige, besefte Patric ten volle zo’n twee jaar geleden. Toen het Nederlandse ziekenhuis waar hij werkte een fusie aanging, solliciteerde hij in het UZA, waar hij in maart 2010 aan de slag kon op de afdeling intensieve zorg. ‘Ik heb me echt moeten aanpassen’, vertelt Patric. ‘In België heeft een hoofdverpleegkundige vooral uitvoerende taken: je stelt dienstroosters op, bestelt materialen, gaat mee met de artsen op patiëntenronde … Een groot deel van de tijd gaat ook naar de dagdagelijkse zorg van de patiënten. Het managementdeel – het team samenstellen, het budget beheren … – ligt vooral in handen van het afdelingshoofd.
Dat ik hier minder verantwoordelijkheid krijg, vind ik wel jammer. Gerd, adjunct-hoofdverpleegkundige van de afdeling,
neemt wel het grootste deel van die uitvoerende taken op zich. Ik probeer me te focussen op logistieke processen, veiligheid, opleiding, en ik wil een draagvlak creëren om de kwaliteit van onze zorgverlening te optimaliseren.’
‘Wat ik bijzonder fijn vind aan mijn job hier, is dat het UZA veel hightechkennis in huis heeft. Ik heb voor het eerst in mijn leven ervaren dat mijn collega’s en ik dankzij onze inzet mensenlevens kunnen redden. Zo hebben we hier een tijdje geleden een jonge vrouw behandeld die pas bevallen was en zware problemen had. Haar ademhaling was gestopt, en we moesten ook haar hart ondersteunen. In een ander ziekenhuis zou ze het misschien niet overleefd hebben. Wij hebben haar erdoor gehaald. Nu kan ze haar kind tenminste zien opgroeien.’
‘Ik heb ook een ploeg medewerkers met veel potentieel waar ik heel goed mee opschiet. Onlangs hebben ze nog spontaan een cadeau gegeven aan Gerd en mij. Dat soort blijken van waardering geeft natuurlijk heel veel voldoening en stimuleert me om door te gaan!’
horizontaal 1. inwendig onderzoek van de maag – aperitiefdrank
enthousiasme – inwendig orgaan – gevaar
oude lengtemaat – zover als – bond – koraaleiland
koeienmaag – uitroep van voldoening – loofboom –Olympische Spelen
reinigingsmiddel – stad in Duitsland – psychisch afgetakeld
verwijdering van een wonde, kanaal of vernauwing – binnen
Canadian Press – claimer – ik (Lat) – rund
hoofdpersoon uit werk van Shakespeare – maki – Vlaanderen
vlekkenwater – hevig – eetgerei – ongeluksgodin 10. ijzergrond – rijstgerecht – titanium – dochter van Cadmus
Heb je het letterwoord ontdekt? Mail het dan voor 10 juli 2012 naar maguza@uza.be of stuur een briefkaart naar Maguza, UZA – afdeling Communicatie, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem en maak kans op één van de vijf cadeaubonnen van Oxfam Wereldwinkels.
11. krent – arts die in ouderdomsziekten gespecialiseerd is 12. Engels bier – kasteel – etage – dikke korst 13. laatste kwartier – oneven – draaischijf –National Basketball Association 14. idem – dodelijk – telwoord – Dominus 15. dringend – gauw – jeansstof 16. ziekteverschijnsel – bloedspoeling
1. ziekte die veroorzaakt wordt door aandoeningen van lever en galblaas – spaakbeen 2. avenue – leuze – sec 3. aansporing – slaapmeubel – motregen – General Motors 4. springstof – penis – file – deel van een pet 5. onder andere – aardig – Nederlandse Spoorwegen – loot 6. het kalmer aan doen – kansspel 7. muzieknoot – deel van een toneelstuk –oude aardewerken schenkkan met één oor 8. gevangeniskamer – Engelse graaf – tennisterm – lichaamsdeel 9. het Oosten – Arabisch vorst – groente 10. generale staf – honingbij – loofboom – per dag 11. Iers verzetsleger – wijnproeverij 12. kippenlegsel – overdreven – Open Universiteit – Italiaans –geliefde van Zeus 13. ragout van gebraden gevogelte of wild – mastbalk –eetlepel – troefkaart 14. kolenemmer – bouwland – dictator – New York 15. heiligenafbeelding – baktoestel – kloosteroverste 16. invalidenwagentje – seksueel hoogtepunt
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
1 m r i r e u m A t o l o g i e
2 A A r d e t o l A r r A l
3 s i o K s A A l K A t r o l
4 s l e e t h A r v m o e
5 A e l b e c h e m o p o m p
6 g o d l u s t K o n iJ n iJ
7 e m b iJ n A g e l d d o p
8 s K i K r A A l m A p 9 s l A p o n u g i t A n o 10 c A l c i u m w A l s l e v 11 A g i o s A s d A t e m u 12 l e l p K e b A b s p e l 13 p A f e l i o m e n e r A 14 e r o p A K o l i e s t 15 l i e d A m A r e l e t u i 16 A n e m i e d i A g n o s e
VITAMINE – Georges François (Wilrijk), Raymond Van den Bosch (Kapellen), Flora Van Oystaeyen (Wilrijk), Miek Boons (Hallaar), Griet Klein (Antwerpen) krijgen hun cadeaubon binnenkort in de bus.
tot uw dienst
» algemeen nummer UZA: T 03 821 30 00
» onthaal en opname: T 03 821 31 01
» patiëntenbegeleiding: T 03 821 37 00
(maatschappelijk werk, vrijwilligers, intercultureel bemiddelaar, transfercoördinator, levenbeschouwelijke begeleiding, tolken en tolken Vlaamse gebarentaal)
» ombudsdienst: T 03 821 31 60
» inlichtingen facturen: T 03 821 31 28
» mobiele medische urgentiegroep: T 03 821 38 06
» school in het UZA: T 03 821 58 86
In de kinderopvang zijn kinderen van patiënten en bezoekers van harte welkom. U vindt De Speelvogel in de rechtervleugel op het gelijkvloers. Pijlen vanop de parking wijzen de weg. Meer info: T 03 821 38 87
Wilt u in de buurt van het ziekenhuis overnachten, dan kunt u terecht in onthaaltehuis Ter Weyde. Vrijwilligers bieden er een eenvoudig maar warm onthaal aan een billijke prijs. Ter Weyde bevindt zich op 200 meter van het UZA (Edegemsesteenweg 240, 2610 Wilrijk). Voor meer info: T 03 440 48 18.
In de inkomhal vindt u:
» de cafetaria, in de week open van 8.30 tot 20 uur en in het week end van 12 tot 20 uur » een broodjeszaak, in de week open van 9.30 tot 14.30 uur » enkele shops (bloemen, geschenken, voeding, lectuur enz.) in de week open van 8 tot 20 uur, zaterdag van 10 tot 19 uur, zondag van 13.30 tot 19 uur » een bankautomaat
Het restaurant vindt u op -1 op het einde van de bezoekersgang. Het is elke dag open van 12 tot 14 uur.
Maguza – driemaandelijks tijdschrift van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen – jaargang 24, maart 2012 – Redactieadres: UZA, afdeling Communicatie, Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem, communicatie@uza.be – Verantwoordelijke uitgever: Johnny Van der Straeten – Hoofdredac teur: Ann Segers – Redactiesecretariaat: Kris Thieren – Redactieraad: Patrick Cras, Annick Deckers, Anneleen De Vos, Jonas De Wolf, Marc Peeters, Geert Roeyen, Ann Segers, Elke Smits, Kris Thieren, Paul Van Aken, Miranda Van De Wiele – Redactie & realisatie: Jansen & Janssen Uitgeverij, www.jaja.be – Fotografie: Jan Locus, Shutterstock – Illustratie p. 16: Debora Lauwers – Kruiswoordraadsel: Freddy Roegiest – Reclame regie: Little Joe, www.littlejoe.be – De inhoud van de advertenties valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid van het UZA www.maguza.be
heb ik u al verteld over Thierry? Een mooie, fitte, goedlachse man van begin de 40 die noodgedwongen wel ‘s in het UZA komt. We heb ben hem ooit gefilmd, toen hij bij S.P.O.R.T.S. een fitheidstest onderging. ‘k Weet niet of u dat kent zo’n test, het komt erop neer dat je jezelf op een loopband met een mondmasker, hartslagmeter en nog andere toestellen aan je lijf, te pletter loopt. Dat laatste mag u letterlijk nemen. Ze meten dan bepaalde waarden in je bloed, het melkzuur in je spieren, en meer van dat lekkers. Zo weten ze na afloop hoe goed je in vorm bent. Of hoe rampzalig slecht. Nogal confronterend.
Ik heb die test zelf ook ooit gedaan. Samen met Martine Tanghe, Jan Leyers, Kris Peeters en nog meer sporthelden. Ik was veruit de jongste, maar ook veruit de meest onfitte. Genant! Ook Thierry overklaste me op alle gebieden. Nochtans, hij is veertig, ik dertig. We hebben ook samen de 10 miles van Antwerpen gelopen. Nu ja, samen … Hij deed er een uur twintig minuten over, ikzelf een uur en drie kwartier.
So what, hoor ik u denken, een veertiger kan per fect beter in vorm zijn dan een luie man als jij. Wel, ik heb u nog niet verteld dat Thierry hiv-positief is. Hij moet meerdere pillen per dag slikken, hij wordt medisch van heel nabij gevolgd en dat voor de rest van z’n leven. Hij is chronisch hiv-patiënt. En daar kunnen we (voorlopig) niks aan doen. Mijn punt, beste lezer: mensen met hiv hebben een leven, zijn actief, zijn fitter dan ik en waarschijnlijk ook u, ver zorgen zichzelf beter (al dan niet noodgedwongen) en zijn daardoor dikwijls veel ‘gezonder’ dan u en ik. En toch bekijken we hen als een soort melaatse. De maatschappij veroordeelt hen en wil er vooral niet mee geconfronteerd worden. Ze zijn ‘besmette lijk’, ze zijn ‘gevaarlijk’, het zijn mensen die het zelf gezocht hebben. Het is allemaal zo onjuist. Het zijn in de eerste plaats mensen, die pech gehad hebben en nu hun leven lang moeten knokken. Voor zich zelf, voor een liefdesrelatie, voor een plaats in de samenleving, en vooral knokken om menswaardig behandeld te worden. Misschien is de persoon die nu naast u zit ook wel hiv-positief, je ziet dat namelijk niet. Ze zien er net hetzelfde uit als hiv-negatieven. Laten we hen dan ook op die manier behandelen, net hetzelfde als alle andere mensen. Thierry, ikzelf en duizenden anderen zijn u dankbaar.
Kobe Ilsen is programma maker en tv-presentator. Voor éénprogramma Volt zocht hij naar de waarheid achter reclame spots, maar hij maakte ook de ontroerende programma’s Doodgraag leven en HIV+. In zijn column vertelt hij over ziekte, gezondheid, lief en leed.
dimitri lijdt net als zijn twee jaar jongere tweelingbroers aan hemofilie. Daardoor duurt het bij hen heel lang voor een bloeding stolt. De familie ontdekte het een tiental jaar geleden. Dimitri: ‘Mijn broer moest een operatie ondergaan aan zijn mond en de wonde bleef heel lang nabloeden. Drie jaar eerder had mijn grootvader ontdekt dat hij hemofilie had. Toen ging er een belletje rinkelen.’
Mama Gina Van der Schueren: ‘Mijn vier kinderen zijn toen getest. Sofie, Dimitri’s tweelingzus, had het gen niet overgeërfd, maar de drie jongens wel. We probeerden het nieuws van meet af aan te relativeren. Het was immers een milde vorm, waarvan ze tot dan toe weinig last hadden gehad. Dimitri deed op dat moment al karate en de jongsten speelden voetbal. Onze hema toloog in het UZA, dr. Gadisseur, heeft ze nooit aangemaand daarmee te stop pen. Er is medicatie die jullie in staat stelt een normaal leven te leiden, dus maak er gebruik van, is zijn redenering. Intussen volgen al mijn kinderen trouwens een sportopleiding.’
we doen het zelf wel Dimitri: ‘We moeten alleen een inspui ting krijgen bij een kwetsuur, of preven tief. Op school en op de spoedafdeling van het plaatselijke ziekenhuis ligt er te allen tijde een dosis klaar. Preventief inspuiten doe ik alleen voor een kara tetornooi, drie keer per jaar. Omdat je dan geen bescherming draagt, is de kans op een blessure groot. De eerste jaren gingen we voor een inspuiting altijd naar het ziekenhuis. Intussen zijn we echter allemaal langsgeweest bij Marry, de stollingsverpleegkundige van het UZA, om het prikken aan te leren. Nu kan de hele familie het zelf.’
‘Eigenlijk hebben we nog nooit echt grote problemen gehad. Al zijn er al bange momenten geweest. Tijdens een karatetornooi in Bulgarije kwetste ik mijn been. We hebben toen onze zelf meegebrachte medicatie toegediend, maar dat volstond niet. In het plaat selijke ziekenhuis bleek niemand ver trouwd met hemofilie en wilden ze mijn gezwollen been zelfs amputeren! Ik ben dan maar met flink wat pijnstillers het vliegtuig opgestapt en van de luchthaven recht naar het ziekenhuis gereden.’