Raport o innowacyjności województwa kujawsko-pomorskiego w 2010 roku by Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

RAPORT 2010

O INNOWACYJNOŚCI

WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Red. naukowa Tadeusz Baczko

Instytut Nauk Ekonomicznych PAN | Warszawa 2012

RAPORT 2010

O INNOWACYJNOŚCI

WOJEWÓDZTWA

KUJAWSKO POMORSKIEGO RAPORT O INNOWACYJNOŚCI

Redakcja naukowa Tadeusz Baczko

Instytut Nauk Ekonomicznych PAN | Warszawa 2012

2 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Redakcja naukowa Tadeusz Baczko Redakcja części: analizy regionalne Małgorzata Pieńkowska Redakcja części: analizy mikroekonomiczne Ewa Puchała-Krzywina Redakcja: Joanna Pęczkowska Projekt okładki, projekt typograficzny: Michał Baranowski

Raport dostępny jest także w Internecie pod adresem: www.inepan.waw.pl/

ISBN: 978-83-61597-35-3 2012 – 167 ss. – 21x14,8 cm Warszawa, 2012

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 3

SPIS TREŚCI Tadeusz BACZKO, Od lokalnych potencjałów innowacyjnych do umiędzynarodowienia

ANALIZY REGIONALNE (pod redakcją Małgorzaty Pieńkowskiej) Leszek Jerzy JASIŃSKI, Wielowymiarowość różnic między regionami

Hanna GODLEWSKA-MAJKOWSKA, Atrakcyjność inwestycyjna a innowacyjność polskich regionów – wyniki badań 2009 r. Województwo kujawsko-pomorskie

Wojciech BURZYŃSKI, Innowacyjne regiony w Polsce – elementy analizy i oceny

Małgorzata PIEŃKOWSKA, Innowacyjność przedsiębiorstw przemysłowych 40 Grażyna NIEDBALSKA, Badania OECD nad czynnikami wzrostu regionów i ich implikacje dla polityki gospodarczej i innowacyjnej

Iwona NOWICKA, Projekty foresight dla rozwoju regionalnego

Joanna PĘCZKOWSKA, Wykorzystanie funduszy strukturalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013

Adam PŁOSZAJ, Agnieszka OLECHNICKA, Nauka i badania w polskich regionach – województwo kujawsko-pomorskie

Marek SZYL, Struktura regionalna przedsiębiorstw innowacyjnych patentujących w latach 2004-2008

Paweł DEC, Działania Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego dla innowacyjności

100

4 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

ANALIZY MIKROEKONOMICZNE (pod redakcją Ewy Krzywiny) Ewa PUCHAŁA-KRZYWINA, kujawsko-pomorskim

województwie

105

Marek SZYL, Struktura regionalna przedsiębiorstw innowacyjnych inwestujących w badania i rozwój w 2008 roku

112

Michał BARANOWSKI, Wybrane aspekty zmian zachodzących w rozmieszczeniu firm innowacyjnych w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2005-2009

118

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2008 ROKU

125

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2008 ROKU

129

LISTA INNOWACYJNYCH PRODUKTÓW/USŁUG W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM NA PODSTAWIE ANKIET PRZEDSIĘBIORSTW PRZYSŁANYCH W 2009 ROKU

132

LISTA JEDNOSTEK BADAWCZYCH WG WOJEWÓDZTW

134

DEFINICJE

146

SŁOWNIK DO LISTY NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2008 ROKU

151

LISTA ALFABETYCZNA PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM

159

INFORMACJA O INSTYTUCIE NAUK EKONOMICZNYCH PAN

161

SPIS TABEL

168

SPIS RYSUNKÓW

169

Bariery

innowacyjności

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 5

Tadeusz Baczko Sieć Naukowa MSN

OD LOKALNYCH POTENCJAŁÓW INNOWACYJNYCH DO UMIĘDZYNARODOWIENIA REGIONU KUJAWSKO-POMORSKIEGO Wejście do Unii Europejskiej spowodowało bardzo duże zmiany w polskich regionach. Pozyskane na bezprecedensową skalę fundusze obudziły bardzo duże nadzieje i przyczyniły się do pobudzenia aktywności społecznej. Uruchomione zostały tysiące projektów, które dotknęły wielu sfer życia gospodarczego i społecznego. Podróżując dziś po Polsce prawie na każdym kroku widać efekty tych projektów. Polska jest wielkim placem budowy . Nie ma wątpliwości, że to fundusze europejskie przyczyniły się do tego, że kryzys finansowy w Polsce był i jest mniej odczuwalny. Obecnie znajdujemy się w szczególnym momencie. Znaczna część projektów została uruchomiona, w wielu obszarach fundusze ulokowane w projekty regionalne i ogólnopolskie ulegają wyczerpaniu. Obserwacja życia codziennego pokazuje, że skala potrzeb jest ciągle bardzo duża w każdym regionie. Są ciągle do pokonania ogromne wyzwania w postaci znacznych obszarów strukturalnego bezrobocia, niedorozwoju infrastruktury, rozwoju lecznictwa, edukacji, bezpieczeństwa, ochrony środowiska. Wyzwań tych nie da się pokonać bez utrzymania i tworzenia miejsc pracy, które będą tworzyć atrakcyjne wyroby i usługi przeznaczone do sprzedaży na coraz bardziej umiędzynarodowionych i konkurencyjnych rynkach. Szczególnie ważne są dziś te produkty i usługi, które zapewnią wzrost płac, będą dawać na tyle znaczne nadwyżki, że pozwolą na inwestycje w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej oraz przyniosą korzyści dla lokalnej kasy i Skarbu Państwa tworząc nowe możliwości rozwojowe. W dzisiejszym świecie nasilającej się konkurencji i umiędzynarodowienia, gdy prawie na każdym obszarze przychodzi nam konkurować z krajami często bardzo odległymi o niższych niż w Polsce kosztach wytworzenia wyrobów i usług szczególną rolę odgrywa działanie na szczeblu lokalnym. Są tu, bowiem ukryte wielkie potencjały w postaci kultury, wiedzy, tradycji, kapitału społecznego, zasobów lokalnych, przedsiębiorczości, kreatywności i innowacyjności. Proces aktywizacji tych ogromnych zasobów został uruchomiony. Szczególną rolę odegrały w tym procesie gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa. Trudno przecenić znaczenia alokacji funduszy publicznych i prywatnych. Pochodziły one z kraju i zagranicy. Wyzwolona energia spowodowała powstanie blisko 2 milionów aktywnych firm. Szereg z nich w ciągu dwudziestu lat zwiększyło ilość miejsc pracy tysiąc razy i więcej.

6 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tworzy produkty konkurencyjne w skali międzynarodowej i to na najbardziej wymagających rynkach. Było

możliwe

dzięki

wybuchowi

kreatywności,

przedsiębiorczości

innowacyjności, który stanowi przedmiot podziwu na całym świecie. Ogromny wysiłek został poniesiony przez polskie gospodarstwa domowe na terenach miejskich i wiejskich, które wykazały się wielkimi zdolnościami do dostosowań i ogromnymi aspiracjami. Pytanie jak to zrobić by ta dynamika nie została zatrzymana, aby nie doprowadzić do kumulacji społecznej frustracji jest ciągle bardzo aktualne Mamy więc do czynienia z ogromnym wyzwaniem. Potrzebne są aktywne działania, które pozwolą na wykorzystanie tej ogromnej energii. Innowacyjność polskich firm w postaci nowych modeli biznesowych, rozwiązań organizacyjnych, konkurencyjnych produktów i usług, czy rozwój wielu inicjatyw społecznych stanowi wielki potencjał do wykorzystania. Jest ogromne oczekiwanie na działania, które będą wspierały te uruchomione procesy. Znaczącą rolę w tych działaniach ma do odegrania rozwijający się w województwie sektor innowacyjny, którego podstawę stanowią innowacyjne firmy (zob. Ramka 1). Ma on szereg problemów, ale może stać się potężnym sojusznikiem w polityce rozwojowej związanej z pokonywaniem wyzwań społecznych, politycznych i gospodarczych. Jego istnienie i rozwój w Polsce potwierdzają nasze badania oraz prowadzone w innych ośrodkach. W sektorze innowacyjnym wyróżnić można jednostkowe podmioty prowadzące działania innowacyjne a w szczególności inwestorów w badania i rozwój, firmy patentujące oraz przedsiębiorstwa o bardzo zdywersyfikowanej strukturze działalności ze względu na charakterystyki procesów innowacyjnych. Firmy te tworzą złożone struktury przepływu wiedzy i informacji w procesie współpracy z pozostałymi podmiotami systemu innowacyjnego. Są z nim związane znaczne potencjały. Stwierdzenia te mogą budzić wątpliwości w świetle bardzo niskiej oceny gospodarki Polski w międzynarodowych rankingach innowacyjności1. Wskazują one, że Polska jest w grupie krajów w pogoni za szybko uciekającą czołówką. Dynamika zintegrowanego wskaźnika innowacyjności rośnie, ale jego poziom znacznie odbiega od czołówki europejskiej i światowej.

Najbardziej z nich jest znany European Innovation Scoreboard opracowywany przez zespół z Uniwersytetu Maastricht na zamówienie Komisji Europejskiej zob. http://www.proinno-europe.eu/innometrics/page/innovation-union-scoreboard-2010

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 7

Rysunek 1. Innowacyjność przedsiębiorstw województwa kujawsko-pomorskiego Przestrzenne rozmieszczenie firm innowacyjnych

Opracowanie: Tomasz Opach Źródło: Raport o innowacyjności województwa kujawsko-pomorskiego w 2008 r., INE PAN, Warszawa 2009.

Przedsiębiorstwa, które uzyskały najwyższe w województwie mazowieckim indywidualne oceny innowacyjności w Systemie 5A. Zostały ocenione pod względem innowacyjności rynkowej, procesowej, nakładów na innowacyjnych, patentów i kontraktów europejskich. Liderzy innowacyjności w 2008 r. 1. Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. 2. APATOR S.A 3. Zakłady Chemiczne ZACHEM S.A. Szczegółowe dany i oceny indywidualne firm zawarte są w tabeli pt. Lista najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie kujawsko-pomorskim w 2008 roku w niniejszym Raporcie. Najbardziej innowacyjne małe i średnie przedsiębiorstwa w 2008 r. 1. METALBARK PP-U 2. TRION S.A. 3. POLON ALFA Zakład Urządzeń Dozymetrycznych Sp. z o.o. Szczegółowe dany i

oceny indywidualne firm zawarte są w tabeli pt. Lista najbardziej innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw w województwie kujawsko-pomorskim w 2008 roku w niniejszym Raporcie. Informacja o regionalnym systemie innowacji www.ris.kujawsko-pomorskie.pl Opracowanie: Joanna Baczko

8 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Stawia to szczególne wymagania przed administracją samorządową i państwową, które powinny stworzyć nowe ramy dla działalności społecznej oraz gospodarczej. Podstawą powinny być innowacje w sektorze publicznym takie które będą traktować firmę, gospodarstwo domowe i obywatela w ten sposób, że ich potrzeby będą w centrum zainteresowania. Wymaga to zmiany optyki i sięgnięcia do potężnego źródła, jakim jest partnerstwo publiczno-prywatne oraz stworzenia warunków rozwoju tym zespołom, które w innowacjach na wszystkich poziomach życia gospodarczego i społecznego widzą szansę rozwojową. Badania te oparte są na danych przeciętnych i z pominięciem najliczniejszej w Polsce grupy firm mikro nie w pełni są w stanie pokazać istniejące w Polsce struktury innowacyjne . Dostosowane do badania dystansu międzynarodowego tylko częściowo mogą być przydatne dla pełnej diagnozy i znalezienia dróg do innowacyjnego rozwoju2. Zintegrowane wskaźniki innowacyjności i ich składowe stanowią ważną przesłankę dla polityki gospodarczej takiej, która zapewniałaby najlepsze możliwe otoczenie dla innowacyjnych firm. Chodzi w szczególności o konieczność spójnych działań horyzontalnych w sferze edukacji, szkolnictwa wyższego, infrastruktury i gospodarki. Dla osób działających w Polsce i znających jej realia, kwestie instytucjonalne mają bardzo duże znaczenie. Potrzeba, bowiem stworzenia warunków psychologicznych, finansowych i informacyjnych dla zmniejszenia ryzyka innowacyjnego przedsiębiorstwa. Czynniki te nie są w Polsce sprzyjające, o czym świadczy względnie niskie zaangażowanie w procesy rozwojowe. Wyrazem tego są też skargi przedsiębiorstw innowacyjnych na rosnące bariery i to mimo napływu znacznych funduszy z Unii Europejskiej. Czy znaczy to, że rzeczywiście jest tak jak wskazuje statystyka i badania trendów, że pościg za uciekającą czołówką musi zabrać dziesiątki lat? Gdzie doszukiwać się źródeł zmniejszenia dystansu innowacyjnego? Badania makroekonomiczne wskazują, że możliwości stosowania aktywnych polityk fiskalnych są ograniczone, fundusze europejskie też w stosunkowo niewielkim stopniu znajdują swoje odbicie w zmniejszeniu dystansu innowacyjnego. Przeważają, bowiem inwestycje strukturalne, które w niewielkim stopniu przekształcają się na efekty synergiczne związane z tworzeniem wiedzy, jej kumulacją, transferem czy wreszcie transformacją w innowacje produktowe, procesowe, organizacyjne czy marketingowe przynoszące realne dodatnie przepływy finansowe. 2

W pojęciu innowacyjnego rozwoju chodzi o podkreślenie aspektów zrównoważonego rozwoju w układzie zarówno makroekonomicznym i jak i mezoekonomicznym (regionalnym i sektorowym).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 9

Sukcesy eksportowe niosą z sobą zarówno szanse jak i zagrożenia. Nowe możliwości wiążą się z rosnącym umiędzynarodowieniem i poddaniem gospodarki Polski rosnącej konkurencji. Trudno też nie zwrócić uwagi na przypływy nowych technologii i wiedzy związanej z nowymi produktami. Ciągle jednak w większości sektorów high - tech mamy ujemne saldo handlu zagranicznego. Prawdopodobnie ta tendencja poza nielicznymi sektorami utrzyma się. W szybko globalizującej się gospodarce będzie wprawdzie ciągle zapotrzebowanie na produkty, czy ich komponenty o wysokich walorach użytkowych, spełniające standardy międzynarodowe i konkurujące ceną, ale trudno sobie wyobrazić oparcie na nich przewagi konkurencyjnej kraju, sektora czy regionu w dłuższej perspektywie. Jakie więc są szanse zmniejszenia innowacyjnego dystansu? Wydaje się, że możliwości są znaczne. Należy odblokować ograniczenia innowacyjności oraz stworzyć możliwość aktywizacji w tym obszarze takich podmiotów tworzących podstawy gospodarki Polski jak konsumenci, firmy produkcyjne i usługowe, podmioty składające się na gospodarkę społeczną, uczelnie i jednostki badawcze. Podmioty te występują samodzielnie jak i w strukturach o różnym poziomie złożoności. Mogą być one duże i małe oraz w różnych stadiach rozwoju. Posiadają też różne cechy związane z innowacyjnością. Rozpoznanie tych struktur jest bardzo ograniczone i brak jest sił zainteresowanych poważnymi badaniami w tym obszarze. Bardzo poważnym ograniczeniem w aktywnych działaniach jest istnienie szeregu stereotypów dotyczących sfery innowacji, które opierają się na braku wiedzy o realnych procesach w gospodarce na poziomie mikroekonomicznym. Konieczne jest podjęcie aktywnych działań w kierunku podważenia tych stereotypów dotyczących innowacyjności gospodarki Polski w kontekście wyników badań międzynarodowych nad dystansem innowacyjnym i polskim sektorem innowacyjnym oraz wskazanie na znaczenie podstaw mikroekonomicznych dla urzeczywistnienia wypracowywanej we współpracy ekspertów i przedsiębiorstw innowacyjnych wizji rozwojowej, nazwanej Strategią Innowacji dla Polski. Strategia innowacji dla Polski jest przedsięwzięciem partycypacyjnym, które ma na celu, aby stworzyć warunki aby Polska mogła się znaleźć znalazła się w gronie najbardziej innowacyjnych krajów na świecie do 2020 r. Podmioty uczestniczące w tym ambitnym projekcie uważają, że ten cel jest możliwy do realizacji. Dążymy do takich rozwiązań, które zapewnią, że potencjały innowacyjne firm niezależnie od ich wielkości nie będą tracone. Liczymy, że dzięki identyfikacji firm innowacyjnych a także ich popularyzacji zwiększy się napływ do nich funduszy z Unii Europejskiej oraz ze źródeł prywatnych zarówno krajowych i zagranicznych. Chcielibyśmy, uczestniczyć w tworzeniu wokół nich kapitału społecznego,

10 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

który obok finansowego i wiedzy sprzyjałby innowacyjnej przedsiębiorczości. Warunkiem powodzenia strategii jest umiędzynarodowienie systemu innowacyjnego przy jednoczesnym silnym jego osadzeniu na mikroekonomicznych i regionalnych filarach. Idea Strategii Innowacji dla Polski ma swoje korzenie w badaniach przedsiębiorstw prowadzonych przez zespół badawczy Sieci Naukowej MSN koordynowanej przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN. Badania te prowadzone są od 2005 roku w swoich założeniach miały na celu zidentyfikowanie firm innowacyjnych, wskazanie na ich różnorodność zachowań oraz stworzenie podstaw ich typologii. Prace badawcze miały obok celów poznawczych wymiar utylitarny, chodziło o to, aby uzyskane wyniki badań mogły być od razu wykorzystywane w praktyce gospodarczej. Wynikiem prac obok otrzymywanych wypełnionych ankiet, powiększających się zbiorów danych, analiz oraz opracowań porównawczych było opracowanie systemu indywidualnej informacji o przedsiębiorstwach innowacyjnych3 który może funkcjonować na zasadach publicznego systemu ocen innowacyjności4. System ten łączy w sobie dorobek badawczy w zakresie zintegrowanych wskaźników (composite indicators) z wynikami badań na mikrodanych przedsiębiorstw innowacyjnych. Bardzo ważnymi zaletami praktycznymi opracowanego systemu ocen innowacyjności jest możliwość posługiwania się w procesach decyzyjnych mikrodanymi bez naruszania tajemnicy statystycznej, łączenia danych statystycznych z jawnymi zasobami danych publicznych, diagnozowania typów zachowań innowacyjnych, porównywania poziomu innowacyjności na poziomie firm różnej wielkości także w układzie regionalnym. Rosnące wyzwania przed firmami innowacyjnymi spowodowały dodanie do badań ankietowych5 pytań dotyczących kierunków przemian systemu innowacyjnego w Polsce oraz skutków kryzysu dla firm. Propozycje zgłaszane przez przedsiębiorstwa wskazały na wysoką świadomość firm innowacyjnych, co do pożądanych kierunków przemian otoczenia instytucjonalnego. Uzyskane wyniki stały się inspiracją do zorganizowania seminarium przy 3

W pracach wykorzystano blisko 30-letni dorobek INE PAN w tworzeniu systemów informacji publicznej w oparciu o mikrodane. Najbardziej znanym wynikiem tych badań jest Lista 500 największych polskich przedsiębiorstw, które to przedsięwzięcie realizowane jest od 1984 r.. W 1989 r. Polska była jedynym krajem wśród transformujących się w Europie, która miała publiczną informację o 1500 największych firmach. 4 W dotychczasowych badaniach innowacyjności nie podejmowano prób oceny ryzyka podmiotów gospodarczych choć cząstkowe wskaźniki związane z oceną efektywności gospodarowania zostały uwzględnione 5 Badania ankietowe innowacyjności przedsiębiorstw są prowadzone od 2005 r. przez Sieć Naukową MSN koordynowana przez INE PAN. Ważną częścią ankiety dostępnej corocznie na stronie INE PAN www.inepan.waw.pl są elementy sprawozdań statystycznych GUS z serii PNT przygotowywanych zgodnie ze standardami Community Innovation Survey (CIS) opracowywanych przez Eurostat i OECD, elementy bilansu i rachunku wyników (sprawozdanie GUS F-02) oraz pytań dodatkowych. Większość sprawozdań jest przesyłana do INE PAN dla potrzeb publikacji i przygotowania ocen innowacyjności.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 11

udziale liderów innowacyjności, przedstawicieli środowisk naukowych i administracji publicznej pod tytułem: „Co powinna obejmować Strategia Innowacji dla Polski?” Konferencja wskazała na celowość podjęcia działań w kierunku opracowania partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Polski tzn. takiej, która byłby zorientowana

stworzenie, jak najlepszych warunków instytucjonalnych sprzyjających indywidualnym strategiom przedsiębiorstw. Winna być ona stale wspierana dynamiczną diagnozą zachodzących przemian w sektorze innowacyjnym w Polsce i na świecie. Potwierdziła celowość działań na rzecz identyfikacji i aktywizacji potencjałów innowacyjnych. Zastosowane

podejście

nawiązuje

działań

międzynarodowych

związanych

opracowaniem Strategii Innowacji OECD oraz upowszechnieniem najlepszych wzorców wypracowanych na poziomie wiodących w innowacyjności krajów i firm. Tworzy też podstawy analityczno-badawcze oraz metodologiczne dla rozwoju analiz i diagnoz na poziomie regionalnym. Podjęte przedsięwzięcie opiera się na współpracy różnych interesariuszy. Jednak najważniejszą grupą są przedstawiciele Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce opracowywanej od 2005 r. Właściciele, przedstawiciele zarządów tych firm i ich działów badawczo –rozwojowych biorą aktywny udział w kolejnych seminariach i konferencjach z cyklu Strategia Innowacji dla Polski. Reprezentują one firmy patentujące, inwestorów w badania i rozwój, firmy o różnej wielkości zorientowane na innowacje technologiczne, jak i nietechnologiczne. Są wśród nich takie, które działają w sferze produkcji jak i te zorientowane na usługi. Reprezentują różne sektory gospodarki, posiadają siedziby i zakłady umiejscowione lokalnie i w całej Polsce. Część należy do światowych korporacji, które w Polsce uruchomiły swoje centra B+R. Lista 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw obejmuje te z nich, które wysłały swoje ankiety do INE PAN oraz wykazały cechy działalności innowacyjnej i udostępniają publicznie swoje dane. Są tu te które uzyskały patenty z Urzędu Patentowego RP. Są te obecne Krajowym Rejestrze Sądowym, które wykazują zakończone prace rozwojowe. Elitarna grupę stanowią te które uczestniczą w programach ramowych Unii Europejskiej (7 badawczy program ramowy Unii Europejskiej i CIP (Competetiveness and Innovation Framework Program). Są tu też beneficjenci Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Są też i te notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, ktróre wykazują nakłady na B+R. Ważna grupę stanowią firmy, które inwestują w B+R i są obecne w rankingu największych inwestorów w B+R w Europie.

12 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Procesy identyfikacji obejmują firmy, które powstały w ostatnim czasie 6, ale również przedsiębiorstwa o bardzo długiej tradycji7. Przeprowadzone badania wskazują, że firmy innowacyjne mogą podobnie jak wszystkie inne być analizowane ze względu na formy własności. W trakcie swego funkcjonowania podlegają zmianom własnościowym 8. Reprezentują też różne formy organizacyjno – prawne od zakładów osób fizycznych do spółek akcyjnych. Szczególnie istotną grupą firm innowacyjnych są wspomniane spółki akcyjne obecne na Giełdzie Papierów Wartościowych9. Bardzo ważnym obszarem obserwacji jest poziom koncentracji własności jak i źródło pochodzenia kapitału. Jest to zrozumiałe w świetle ścisłego powiązania procesów innowacji z zarządzaniem korporacyjnym. Przeprowadzone badania wskazują, że bardzo istotną grupę firm innowacyjnych w Polsce stanowią przedsiębiorstwa rodzinne. Orientacja na specyficzne aktywa, lepsze niż przeciętne charakterystyki zarządzania w sferze kapitału ludzkiego oraz długookresowa strategia pozwoliła im osiągnąć liczne sukcesy w sferze innowacji. 10 Ich

Szczególną grupę stanowią przedsiębiorstwa, które powstają w powiązaniu z ośrodkami akademickimi czy instytutami badawczymi. Są to firmy spin off i spin out tworzone przez studentów, absolwentów czy pracowników naukowych. Wiele znanych polskich firm innowacyjnych działających dziś w skali międzynarodowej powstało w ten sposób. Można wymienić tu firmy Comarch, ADB czy Optopol Technology. W tych przedsiębiorstwach bardziej niż w innych kwestie tworzenia wiedzy, jej przekazu i transformacji w strumienie finansowe jest szczególnie istotne. Identyfikacja wzorców ich działania ma dziś szczególne znaczenie w kontekście licznych problemów związanych z komercjalizacja wiedzy i transferem technologii. Trudne do przecenienia są w tym kontekście działania fundacji Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości, które gromadzą we wszystkich województwach ponad 700 firm studenckich udzielając im wszechstronnej pomocy. Bardzo aktywne działania w obszarze przedsiębiorczości akademickiej zainicjował i prowadzi J.Cieślik z Akademii im. Leona Koźmińskiego w Warszawie. Liczne te działania jeszcze ciągle w ograniczonym stopniu korzystają z potencjałów wynikających z zatrudnienia studentów w firmach o wysokim poziomie innowacyjności zob. szerzej na ten temat T. Baczko, Od diagnozy do strategii Innowacji dla Polski w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r., red.T.Baczko, INE PAN, Warszawa 2010, str. 19. 7 Pierwsze analizy dotyczące demografii innowacyjnych firm w Polsce przeprowadził M.Baranowski z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. Wskazują one na dominacje wśród firm innowacyjnych tych, które powstały po 1989 r. 8 W krajach przechodzących procesy transformacji firmy innowacyjne często są poddawane przekształceniom własnościowych. Dobrym przykładem są przedsiębiorstwa polskiego przemysłu lotniczego takie jak PZL Mielec, PZL Świdnik i PZL Rzeszów, które przeszły wszystkie fazy restrukturyzacji aby w końcu zostać sprywatyzowanymi i przejętymi przez firmy zagraniczne. Są też przykłady przejmowania przedsiębiorstw należących do Skarbu Państwa przez innowacyjne firmy z kapitałem krajowym. Wiele wyzwań związanych jest z przekształceniami własnościowymi sektora badawczego. 9 Badania spółek akcyjnych inwestujących w B+R prowadzone są systematycznie w ramach Raportów o innowacyjności gospodarki Polski od 2005 r. Badania te wskazują, że co 5-ta spółka giełdowa na GPW w Warszawie wykazuje nakłady na B+R. Analizy prowadzone przez M. Szyla wskazują także na koncentrację sektorową, która świadczy o dużych możliwościach rozwojowych tej grupy firm. Przedsiębiorstwa te niosą nowe potencjały związane z możliwościami wykorzystania rynku kapitałowego. Dalszych badań wymagają ryzyka związane z ich funkcjonowaniem oraz nowe instrumenty sprzyjające transferowi wiedzy i technologii. 10 Badania nad rodzinnymi firmami innowacyjnymi prowadzone są przez A. Chaberskiego. Od 2005 r. publikowane są studia przypadków innowacyjnych firm rodzinnych w Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski. Przedstawione zostały kolejno studia przypadku takich innowacyjnych firm rodzinnych jak Duda, Solaris, Comarch, Adamed. W Raporcie za 2009 r. przedstawione zostały przez A. Chaberskiego wyniki badań Pentor International przeprowadzone dla PARP przy współpracy stowarzyszenia Inicjatywy Firm Rodzinnych

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 13

doświadczenia mogą mieć duże znaczenie dla tej najliczniejszej w Polsce grupy firm11. Przedsiębiorstwa innowacyjne różnią się z punktu widzenia prowadzonej strategii. Część z nich działa krótkookresowo, ale wiele z nich to firmy posiadające długookresowe strategie o orientacji międzynarodowej. Wielość typów firm innowacyjnych stanowi bardzo poważne wyzwanie dla badań, ale i dla polityki gospodarczej. Kwestia jak to zrobić aby instrumenty polityki gospodarczej jak programy operacyjne, gwarancje kredytowe czy instrumenty oparte na ulgach podatkowych nie mijały się z autentycznymi potrzebami i trafiały do tych gdzie przyniosą największy zwrot w postaci strumieni finansowych czy też lepszego lub tańszego dostępu do dóbr publicznych jest poważnym wyzwaniem informacyjnym na które współczesna ekonomia nie znalazła w pełni adekwatnych

instrumentów.

Warunkiem

właściwego

gospodarowania

funduszami

publicznymi i prywatnymi jest pomiar zarówno nakładów, efektów jak i identyfikacja podmiotów, gdzie te nakłady dadzą największy zwrot. Potrzebna jest jednocześnie ontologia w ramach, której moglibyśmy podzielić firmy innowacyjne i określić ich charakterystyki. Część tych charakterystyk ma charakter uniwersalny zaś część jest specyficzna dla poszczególnych krajów. Dobitnie

pokazują

wyniki

międzynarodowych

badań

porównawczych

przeprowadzone na poziomie mikrodanych12. Rośnie znaczenie działań w sferze niematerialnej. W tym obszarze obserwujemy też coraz więcej innowacji. Znaczenie innowacji w sferze niematerialnej rośnie w warunkach kryzysu, gdy szukamy nowych źródeł wzrostu gospodarczego13. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że dokonany po 1989 roku przełom gospodarczy w europejskich krajach postkomunistycznych w znacznym stopniu wiązał się z rozwojem usług w sektorze niematerialnym. Powiązanie firm innowacyjnych z tworzeniem, transferem i komercjalizacją wiedzy powoduje znaczny wzrost złożoności populacji firm innowacyjnych. Wymaga, bowiem uwzględniania kwestii gospodarowania wiedzą, tworzenia i aktywizacji wzorców zachowań, powiązań z jednostkami zewnętrznymi w tym z odbiorcami i dostawcami, systemów motywacji do zachowań kooperacyjnych, kwestii uwzględnienia różnych modeli gospodarowania własnością intelektualną od rozwiązań opartych na patentach

Wyniki badań firm rodzinnych przedstawione są na stronie http://firmyrodzinne.pl/ Większość z firm rodzinnych to przedsiębiorstwa małe i średnie o dużym potencjale wzrostu. 12 Zob.Innovations in Firms. A Microeconomic Perspective, OECD 2009 13 Zob.Measuring innovation. A New Perspective, OECD 2010

14 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

do form coraz bardziej otwartych z uwzględnieniem podejścia open source i free revealing 14. Istotnym elementem w tych transferach wiedzy i budowie systemów identyfikacji odgrywa popytowy i podażowy charakter innowacji15. Przedstawione charakterystyki firm innowacyjnych, Zidentyfikowane w prowadzonych badaniach na danych jednostkowych, oraz dalsze prace prowadzone w kierunku znalezienia nowych typów zachowań w oparciu o analizowane metodami statystycznymi bazy danych pozwalają na analizy porównawcze, przestrzenne i sektorowe. Jest to bardzo ważne źródło informacji dla wszystkich aktorów procesu innowacyjnego. Bardzo duże znaczenie ma dla władz samorządowych i państwowych, które mają centralną pozycję przy alokacji funduszy publicznych z Unii Europejskiej jak i krajowych. Trudno też przecenić znaczenie informacji ntego typu dla instytucji finansowych i uczestniczących w procesach transferu technologii oraz reprezentantów jednostek wspomagających procesy innowacyjne z sektora usług o wysokim udziale wiedzy(knowledge intensive services–KIS). Raport o Innowacyjności Województwa Mazowieckiego jest zbiorem studiów które stanowią podstawę do działań w zakresie rozwoju Strategii Innowacji dla Polski na szczeblu regionalnym. Raporty mają za zadanie wykazanie, że sektor innowacyjny istnieje w każdym polskim województwie i że stanowi siłę napędową rozwoju gospodarczo-społecznego a jednocześnie natrafia na szereg ograniczeń. Firmy innowacyjne mają swoją wizję jak powinno wyglądać otoczenie w jakim działają lokalnie. Wykazujemy, że w każdym województwie istnieją firmy innowacyjne, inwestorzy w B+R, otrzymujące patenty, posiadające innowacyjne usługi i wyroby. Identyfikacja firm innowacyjnych, przedsiębiorstw które inwestują w badania i rozwój, poosiadają dorobek w zakresie własności intelektualnej jest wielkim potencjałem, z którego umiejętne skorzystanie pozwoli na rozwój dóbr publicznych takich jak zdrowie, edukacja, kultura czy bezpieczeństwo. Powinno wzmocnić mobilność i dostęp do informacji. Raport przygotowany przez zespół badawczy składa się z 2 części. Pierwszą stanowią analizy regionalne a drugą studia mikroekonomiczne oparte o analizy danych jednostkowych. W ramach części analiz regionalnych przygotowanej pod redakcją Małgorzaty Pieńkowskiej na pierwszy plan wysunięte są kwestie porównań regionów. Profesor Leszek Jerzy JASIŃSKI dyrektor INE PAN wskazuje na wielowymiarowość różnic między regionami, prof. Hanna 14

Zob. G.Niedbalska, Ekonomia Free revealing . Nowe podejście do problemu własności intelektualnej, w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r., T.Baczko red., INE PAN, Warszawa 2010,s.91-93. 15 Zob. analizy na temat innowacji popytowych i kreowanych przez odbiorcę w artykułach które przedstawili W.Burzyński, N.Grądzka, W. Pander i A.Żołnierski w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r., T.Baczko (red.), INE PAN, Warszawa 2010,

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 15

Godlewska Majkowska z SGH analizuje atrakcyjność inwestycyjną województwa w kontekście innowacyjności polskich regionów W.Burzyński z Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur analizuje innowacyjność regionów w Polsce z uwzględnieniem badań porównawczych europejskich. M.Pieńkowska z Sieci Naukowej MSN, podejmuje analizę innowacyjności przedsiębiorstw przemysłowych w świetle badań GUS. G.Niedbalska z Komitetu Naukoznawstwa PAN i Sieci Naukowej MSN przedstawia badania OECD nad czynnikami wzrostu regionów oraz ich implikacje dla polityki gospodarczej i innowacyjnej. Szybko rozwijający się program badań przyszłości typu foresight i ich znaczenie praktyczne w układzie regionalnym przedstawia I.Nowicka radca w Departamencie Strategii Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ważną częścią Raportu o Innowacyjności Województwa jest odniesiona do poszczególnych województw analiza wykorzystania funduszy strukturalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2007-2013 przygotowana przez J. Pęczkowską z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. Stanowi ona ważny wkład w ich ocenę oraz wskazanie wyzwań jakie stoją przed kolejnymi okresami programowania w kierunku zwiększenia udziału działań związanych z rozwojem sektora opartego na wiedzy. Dzisiejsze regiony poza fizycznymi powiązaniami w postaci komunikacji kolejowej, czy drogowej posiadają szybko rosnące autostrady wiedzy łączące je z całym światem. Potencjały w tym obszarze można analizować dzięki prezentacji wyników badań bibliometrycznych

przygotowanych

przez

A.Olechnicką

A.Płoszaja

Interregu

Uniwersytetu Warszawskiego w cyklu analiz nauka i badania w polskich regionach. Kolejna analiza przedstawiona jest przez M. Maciejczaka i dotyczy dyfuzji innowacji w sektorze rolnym Mazowsza. Obszar innowacyjności w rolnictwie zasługuje na dalszą obserwację i należy do najbardziej strategicznych w rozwoju sektora innowacyjnego w Polsce. Dużym wyzwaniem dla rozwoju sektora innowacyjnego w Polsce jest mało przedsiębiorstw uzyskujących patenty. Prowadzone od 2004 roku badania firm patentujących pozwalają na analizy regionalne. Wyniki tych badań przedstawia studium M. Szyla z Sieci Naukowej MSN na temat struktury regionalnej przedsiębiorstw innowacyjnych patentujących w latach 2004-2008. Ważną rolę w procesie upowszechniania wzorców innowacyjności pełnia organizacje społeczne. Sieć Naukowa MSN podejmuje liczne działania na rzecz współpracy z takimi organizacjami społecznymi jak Naczelna Organizacja Techniczna, Polskie Towarzystwo

16 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Ekonomiczne, czy Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. W niniejszym raporcie chcielibyśmy zwrócić uwagę na tekst P. Deca na temat na działań Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego dla innowacyjności. Chcielibyśmy też zwrócić uwagę czytelników na drugą część Raportu, która przedstawia wyniki zespołu Sieci Naukowej MSN koordynowanej przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN. Zawiera ona analizy mikroekonomiczne oparte na danych ankietowych wysyłanych przez przedsiębiorstwa oraz danych dostępnych publicznie. Część ta zaczyna analiza barier innowacyjności dla województwa przygotowana przez E. Puchałę–Krzywinę z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN oraz postulatów formułowanych przez przedsiębiorstwa innowacyjne. Kolejna analiza jest przygotowana przez M. Szyla z Sieci Naukowej MSN i dotyczy struktury regionalnej przedsiębiorstw innowacyjnych inwestujących w badania i rozwój w 2008 roku, co ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Raport dla województwa zamyka Lista najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie w 2008 roku . Jest to druga edycja rankingu na poziomie województwa. Obejmuje ona indywidualne oceny innowacyjności dla poszczególnych przedsiębiorstw oparte na pozycyjnym systemie 5A. Lista najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw województwa powstała dzięki opracowaniu indywidualnych integrowanych indykatorów innowacyjności. Oparte są one wiedzy ekspertów i danych z ankiet oraz źródeł publicznych. Opracowanie pozwala na ocenę działalności innowacyjnej przedsiębiorstwa. Uwzględnia innowacyjność rynkową, procesową, strukturę nakładów na innowacyjność, dorobek w zakresie własności intelektualnej i kontrakty w ramach programów ramowych (7 PR i CIP) oraz programu operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (PO IG). Ranking pozwala więc zidentyfikować regionalnych liderów innowacyjności. Daje też możliwość określenia charakterystyk ich działalności. Lista rankingowa przedstawia poza indywidualnymi ocenami przedsiębiorstw w systemie 5A takie ważne dane jak sprzedaż netto, dynamika sprzedaży, nakłady na badania i rozwój (B+R), intensywność tych nakładów liczoną w stosunku do sprzedaży netto. Przeprowadzone badania kwestionariuszowe oraz statystyczne oparte są na dostępnych publicznie danych jednostkowych przedsiębiorstw z bilansów firm objętych KRS, wykazów firm patentujących UP RP, rejestrów beneficjentów funduszy europejskich przeznaczonych na rozwój innowacyjności oraz danych ze źródeł Komisji Europejskiej. Bardzo duże znaczenie dla rozwoju sektora innowacyjnego ma zapewnienie identyfikacji oraz warunków rozwoju małych i średnich firm innowacyjnych w województwie. Ich wzrost sprzedaży, eksportu i tworzenie miejsc pracy mają bardzo duże

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 17

znaczenie dla rozwoju województwa oraz przyciągnięcia inwestorów krajowych i zagranicznych. W celu obserwacji tych procesów opracowana została

Lista najbardziej

innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw w województwie w 2008 roku. Przedsiębiorstwa innowacyjne w swoich corocznie wysyłanych do Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN wypełnionych kwestionariuszy Sieci Naukowej MSN koordynowanej przez INE PAN w postaci elektronicznej opisują swoje najbardziej innowacyjne produkty i usługi co ma wpływ na ich oceny innowacyjności. Lista innowacyjnych produktów

porządku alfabetycznym w województwie na podstawie ankiet przedsiębiorstw przesłanych w 2009 roku zawarta jest w prezentowanym raporcie . W województwie mazowieckim skupiona jest znaczna część potencjału instytutów badawczych zarówno nauk podstawowych jak i o charakterze aplikacyjnym. Stanowią one bardzo ważną część sektora innowacyjnego województwa. Listę tych jednostek badawczych na podstawie źródeł OPI w Warszawie zawarto w Raporcie aby pomóc firmom w nawiązaniu z nimi kontaktu z jednej oraz dla pokazania potencjału jakim dysponują. Warto też zainteresować się wybranymi definicjami pojęć oraz Słownikiem do Listy najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie w 2008 roku, przygotowanym przez zespół w składzie T..Baczko, E. Puchała-Krzywina, M. Szyl, który daje wgląd w zastosowaną metodologię badań. Raport kończy Lista alfabetyczna ocenionych pod względem innowacyjności przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2008 r. oraz spisy rysunków i tabel. Na zakończenie Raportu znajduje się przygotowana przez Michała Baranowskiego Informacja o Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN. Na koniec chciałbym podziękować całemu zespołowi ekspertów, którzy przygotowali Raport. Praca ta byłoby niemożliwe bez zainteresowania ze strony przedsiębiorstw innowacyjnych z województwa mazowieckiego, które coraz częściej wysyłają nam swoje wypełnione ankiety. Raport rozpoczyna ramka 1 z mapką firm innowacyjnych regionu 16. Liczymy na to, że nasze wspólne działania: przedsiębiorstw, instytutów badawczych, organizacji społecznych oraz władz państwowych i samorządowych przyczynią się do zapełnienia przestrzeni nowymi atrakcyjnymi firmami. Mamy też nadzieję, że regionalni liderzy innowacyjności znajdą swoich naśladowców i uzyskają kolejne fazy rozwoju w skali krajowej i międzynarodowej.

Mapka ta powstała w ramach projektu Sieci Naukowej MSN. Jego wynikiem jest Mapa Innowacyjnych Firm, która zwiera dane z poprzedniego Raportu o Innowacyjności Województwa Mazowieckiego zob. www.inepan.waw.pl/innowacje/

18 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 19

ANALIZY REGIONALNE

20 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Leszek Jerzy Jasiński Instytut Nauk Ekonomicznych

WIELOWYMIAROWOŚĆ RÓŻNIC MIĘDZY REGIONAMI Przystępując do zwięzłego omówienia tematu powinniśmy uczynić kilka uwag wstępnych. Są one bardzo ważne dla wypracowania sobie ogólnego poglądu na skalę zróżnicowania poszczególnych części kraju oraz regionów należących do odmiennych państw. Po pierwsze, wyniki analizy regionalnej przy użyciu materiału statystycznego pozostają istotnie zależne od przyjętego podziału administracyjnego kraju. W państwach członkowskich Unii Europejskiej istnieje ogólna reguła wyodrębniania regionów w systemie NUTS (Nomenclature of Statistical Territorial Units, Nomenclature des Unites Territoriales, nomenklatura statystycznych jednostek terytorialnych). Niewątpliwie bardzo ułatwia ona prowadzenie porównań międzynarodowych, co nie było głównym powodem jej wprowadzenia, nie rozwiązuje jednak tego problemu w sposób całkowity. Po drugie, relacje międzyregionalne zmieniają się powoli, potrzeba dość dużo czasu, by między częściami kraju dokonały się wyraźne zmiany poziomem PKB na mieszkańca. Szersze badania sytuacji regionalnej wymagają zebrania materiału z wielu krajów, opóźnienia w publikacjach statystycznych sięgają nierzadko trzech lat. W świetle powolnego przebiegu procesów zmian takie opóźnienie nie musi być dużą przeszkodą. Zagadnieniem odrębnym jest przeciwstawienie sobie spójności ekonomicznej i spójności społecznej. Rozwój zrównoważony kraju lub ugrupowania integracyjnego sprowadza się do pogodzenia ze sobą trzech pożądanych zjawisk ekonomiczno-społecznych: rozwoju ekonomicznego, spójności społecznej i ochrony środowiska. Rozwój ekonomiczny jest rozumiany jako wzrost PKB. Wysuwa się postulat szybkiego wzrostu gospodarczego. Spójność społeczna polega na zbliżeniu się do siebie w różnych krajach i regionach wskaźników rozwoju społeczno-ekonomicznego, takich jak stan infrastruktury technicznej i społecznej, poziom życia i wielkość bezrobocia. Istnieją

dwa

sposoby

rozumienia

spójności

(kohezji):

podejście

nazywane

ekonomicznym i społecznym. W pierwszym przypadku porównuje się poziom ogólnej aktywności gospodarczej, najczęściej PKB na mieszkańca, w poszczególnych regionach, składających się na dany kraj lub grupę krajów. Inne aspekty analizy na gruncie tego podejścia pomija się. W drugim przypadku przedmiotem badania są wybrane wskaźniki

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 21

rozwoju społecznego lub społeczno-ekonomicznego takie jak stan infrastruktury gospodarczej lub wyrażony liczbowo poziom życia. Analiza spójności socjalnej będzie zatem koncentrować się na zjawiskach zachodzących na rynku pracy, na warunkach życia mieszkańców i technicznych możliwościach prowadzenia działalności gospodarczej. Kohezja ekonomiczna stanowi przedmiot stałych analiz, ale nie jest i nie powinna być celem zasadniczym polityki gospodarczej. Unia Europejska promuje triadę celów: wzrost gospodarczy, który może przyczyniać się do narastania różnic w dochodach, podobieństwo między krajami i regionami w świetle podstawowych wskaźników jakości życia oraz zachowanie dobrego stanu środowiska przyrodniczego. Budując ogólną formułę rozwoju nie żąda się zrównania dochodów między ludźmi, zawodami, krajami i regionami, ale zabezpieczenia przyzwoitych warunków życia. Postulatem staje się jedynie spójność społeczna, a nie spójność ekonomiczna, czyli zbieżność poziomu dochodów na mieszkańca. Powodów, dla których powstają nierówności dochodowe jest wiele, co oznacza, że przeciwdziałanie im nie jest proste. Stanowią one, przede wszystkim, naturalny skutek działania mechanizmu rynkowego: pewne produkty, usługi, zawody i umiejętności są w danym czasie w cenie, inne nie. Relacja między popytem a podażą nie jest stała, co powoduje ruch cen. Zmiany popytu i podaży są następstwem występowania najróżniejszych zjawisk i procesów. I tak występuje pewna korelacja między zdolnościami człowieka a jego dochodami i posiadanym bogactwem. Nie zawsze okazuje się ona wielka.17 Bardziej znaczący wydaje się związek między dochodami a wykształceniem: istnieje pogląd głoszący, że po 1980 roku zwiększył się na świecie popyt na ludzi wykształconych, których dochody poszły w górę, natomiast dochody pozostałych pracowników ustabilizowały się. Pewne znaczenie, o czym słyszymy często, mają takie czynniki jak płeć i kultura. Głośna w ekonomii teoria Simona Kuznetsa głosi, że skala nierówności przy niskich dochodach na mieszkańca jest większa niż przy dochodach wyższych. Zależność między zróżnicowaniem dochodów a dochodem per capita daje się opisać przy pomocy odwróconej paraboli (odwróconej litery U): jest to krzywa najpierw rosnąca, a później malejąca. Oznacza to, że nasilające się początkowo różnice zaczynają maleć po dojściu społeczeństwa do odpowiednio wysokiego dochodu na jednostkę. Teoria ta jest krytykowana, przeczy jej współczesne doświadczenie wielu krajów. W przeszłości łatwiej było znaleźć jej

Lynn R., Vanhanen T.: IQ and the Wealth of Nations, Praeger, Westport 2002.

22 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

potwierdzenie, szczególnie w społeczeństwach przechodzących od gospodarki w dużym stopniu agrarnej do przemysłowej. Teoria zagęszczania się bogactwa (wealth condensation) wskazuje na łatwe powiększanie się korzyści ekonomicznych podmiotów już bogatych. Dzieje się tak, ponieważ osoby fizyczne i przedsiębiorstwa zamożne oszczędzają więcej, co przy stopie dochodowości, relacji dochodów do zasobów, takiej samej dla wszystkich podmiotów daje większe efekty lepiej sytuowanym już na starcie. Nierówności dochodowe są uznawane, nie przez wszystkich, za konieczny bodziec dla wzrostu gospodarczego. Jako warunek utrzymania wysokiej jakości pracy postrzega się również bezrobocie. Pojawiają się teorie głoszące pozytywny wpływ na rozwój gospodarki światowej, różnic między krajami. Odmienna struktura gospodarki, odmienny poziom dochodów na mieszkańca i odmienna sytuacja makroekonomiczna, słowem – zróżnicowanie rozwojowe, uznaje się za czynnik sprzyjający bogatym i biednym.18 Różnice dochodowe tłumaczy się także rozkładem własności w społeczeństwie. Jest to trafne tylko do pewnych granic, na przykład wielu właścicieli przedsiębiorstw, przede wszystkim jednoosobowych, nie uzyskuje wysokich, regularnych dochodów.19 Unia Europejska odwołuje się w swoich dokumentach programowych do koncepcji rozwoju zrównoważonego.20 Przyjrzyjmy się temu pojęciu. Rozwój zrównoważony sprowadza się do pogodzenia ze sobą trzech pożądanych zjawisk ekonomiczno-społecznych: rozwoju ekonomicznego, spójności społecznej i ochrony środowiska. Rozwój ekonomiczny jest rozumiany jako wzrost produktu krajowego brutto, mówiąc o rozwoju postuluje się szybki wzrost gospodarczy. Spójność (inaczej kohezja) społeczna polega na zbliżeniu się do siebie w różnych krajach lub regionach wskaźników rozwoju społeczno-ekonomicznego, takich jak stan infrastruktury technicznej i społecznej, poziom życia i wielkość bezrobocia.21 Istotne jest to, że budując ogólną formułę rozwoju nie żąda się zrównania dochodów w wymiarach międzyludzkim, wewnątrz Unii, międzyregionalnym i między zawodami, wskazuje się jedynie potrzebę zabezpieczenia przyzwoitych warunków życia. Postulatem staje się spójność społeczna, a nie spójność ekonomiczna, czyli zbieżność poziomu dochodów na mieszkańca. 18

Zróżnicowanie rozwoju jako impuls prorozwojowy w gospodarce światowej, Żukrowska K. (red.), SGH, Warszawa 2008. 19 Oblicza nierówności społecznych, Klebaniuk J. (red.), t.1 i 2, Eneteia, Warszawa 2007. 20 W czerwcu 2001 roku Rada Europejska na posiedzeniu w Gothenburgu przyjęła Strategię Rozwoju Zrównoważonego Unii Europejskiej (European Union Sustainable Development Strategy). Została ona odnowiona na kolejnym szczycie Unii Europejskiej w czerwcu 2006 roku w Brukseli. 21 Pojęcie to bywa czasem rozumiane szerzej i oznacza sytuację, kiedy większość społeczeństwa respektuje prawa, prawa człowieka i porządek społeczny.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 23

Istnieją teorie optymalnego poziomu nierówności, wyjaśniające, jaka skala różnic najlepiej służy wzrostowi gospodarczemu. Zdaniem G. A. Cornia i J. Courta na wzrost wpływa niekorzystnie współczynnik Gini kształtujący się poniżej 0,25 i powyżej 0,40, czyli zdecydowanie małe i duże rozbieżności dochodowe.22 R. Barro uważa, że nierówności osłabiają procesy wzrostu w krajach biednych, ale ułatwiają w bogatych. W Polsce P. Kumor i J. J. Sztaudynger doszli do wniosku, że istniejące różnice dochodowe są nadmierne z punktu widzenia procesów wzrostu.23 Historia uczy, że osiągnięcie równości w dochodach, tym bardzie materialnej równości między ludźmi, wymaga użycia przemocy.24 Tylko w ten sposób można próbować zneutralizować procesy naturalnego różnicowania się pozycji poszczególnych jednostek i grup ludzi. Zapowiedzi osiągnięcia równości kończyły się niepowodzeniem, w szczególności ustrój komunistyczny przekreślał podział społeczeństwa na klasy, ale jego nieodłączną cechą stała się faktyczna klasa rządząca, nomenklatura. Ekonomia marksistowska głosiła, że kapitalizm jest skazany na nieuchronną zagładę z powodu działania prawa malejącej stopy zysku, na co remedium był wzrost wyzysku klasy robotniczej. Miało to prowadzić do rosnącego ubóstwa i koncentracji kapitału, a następnie do rozsadzenia kapitalizmu od wewnątrz. Tak się nie stało, z czego nie wynika, że problem nierówności dochodowych przestał stanowić wyzwanie. Egalitarystyczne pomysły Platona i Morusa wspomina się jako utopie. Przedmiotem dyskusji pozostaje to, czy Morus w swojej Utopii propagował skrajną równość, czy chciał zbudować krzywe zwierciadło rzeczywistości swojego czasu.25 Amerykańskie powiedzenie głosi, że są na tym świecie dwie rzeczy pewne: śmierć i podatki. Trzecią rzeczą pewną wydają się być różnice dochodowe. Prześledźmy teraz sytuację w państwach członkowskich Unii Europejskiej pod względem niektórych miernikiem spójności ekonomicznej i w mniejszym stopniu, społecznej. Pełny przegląd takich wskaźników wymagałby napisania całej książki. Z analizy tej płynie generalny

wniosek

niewystępowaniu

Polsce

zróżnicowania

wewnętrznego,

międzyregionalnego znacząco większego niż w innych krajach UE. Naturalnie, ogólnie niższy

Cornia G. A., Court J.: Inequality, growth and Poverty in the Era of Liberalization and Globalization, World Institute of Development Economics Research, Helsinki 2001. 23 Kumor P., Sztaudynger J. J.: The Optimal Inequality of Earnings - the Econometric Analysis, Comparative Economic Research, 2007. 24 Pipes R.: Komunizm, Świat Książki, Warszawa 2008, s.165. 25 Kenny A.: Krótka historia filozofii zachodniej, Prószyński, Warszawa 2005, s.197.

24 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

poziom PKB per capita w skali całego kraju na tle naszych partnerów może łatwo prowadzić do obiegowego przekonania o istnieniu w Polsce różnic szczególnie dużych.26 Tabela 1 przedstawia rozmiary PKB per capita w niektórych regionach krajów Unii na tle przeciętnej dla całego ugrupowania. W poszczególnych krajach wybraliśmy regiony ważne, w tym najbogatsze i najbiedniejsze. Tabela 1. PKB per capita po uwzględnieniu siły nabywczej walut w 2005 r. w wybranych regionach krajów UE, przeciętna unijna = 100,0 Regiony BELGIA, Bruksela REPUBLIKA CZESKA, Praga NIEMCY, Stuttgart Górna Bawaria Berlin Hamburg Meklemburgia-Przedpomorze Hanower Düsseldorf Kolonia Chemnitz Estonia GRECJA, Epir Grecja Zachodnia Attyka HISZPANIA, Galicja Kraj Basków Madryt Estremadura Katalonia FRANCJA, Île de France Północ - Pas-de-Calais Lotaryngia Alzacja Franche-Comté Korsyka Gujana Francuska WŁOCHY, Lombardia

PKB p.c. 240,5 160,3 138,7 165,6 98.,5 202,1 78,3 112,8 128,5 117,1 79,6 62,9 68,7 59,1 131,1 84,2 130,8 133,9 69,7 122,1 172,6 88,6 92,5 105,4 97,0 88,7 50,5 136,5

Regiony Trydent – Górna Adyga Lacjumo Kampania Apulia CYPR ŁOTWA LITWA LUKSEMBURG WĘGRY, Węgry Środkowe Północ Wielkiej Niziny MALTA HOLANDIA, Groningen AUSTRIA, Burgenland Wiedeń Salzburg Tyrol POLSKA, Mazowieckie Lubelskie PORTUGALIA, Północ Lizbona RUMUNIA, Bukareszt Południowy Zachód Oltenia SŁOWACJA, Kraj Bratysławski SZWECJA, Sztokholm W. BRYTANIA, Inner London Outer London Irlandia Północna Walia Zachodnia

PKB p.c. 136,7 127,9 66,9 68,1 92,6 49,9 53,2 264,3 104,9 40,9 77,4 164,0 88,7 177,6 142,7 133,1 81,2 35,0 59,8 106,3 74,8 28,1 147,9 172,2 302,7 108,5 97,0 79,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie www.eurostat.ec.europa.eu

Tabela 2 prezentuje jeden z wielu wskaźników spójności społecznej: współczynnik zmienności

stopy

zatrudnienia

(przeciwieństwo

stopy

bezrobocia)

ujęciu

międzyregionalnym. Daje to obraz skali zróżnicowania stopy zatrudnienia w poszczególnych 26

Jasiński L. J.: Spójność ekonomiczna regionów Polski na tle krajów Unii Europejskiej, INE PAN, Warszawa 2005.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 25

krajach. Jeżeli wskaźnik ten jest zerem, wtedy stopy te są we wszystkich regionach takie same, jego wzrost oznacza rosnącą rozbieżność sytuacji na rynku pracy w poszczególnych krajach. Tabela 2. Dyspersja stopy zatrudnienia w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2006 r. Kraj Austria Belgia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Niemcy Polska

Dyspersja 3,4 8,7 5,4 7,6 3,7 7,8 2,2 5,2 5,1

Kraj Portugalia Rumunia Republika Czeska Słowacja Szwecja Wielka Brytania Węgry Włochy UE (27 państw)

Dyspersja 3,1 3,6 5,2 8,6 2,9 5,5 9,1 16,0 11,4

Źródło: zob. www.eurostat.ec.europa.eu

Kolejnym wskaźnikiem jest relatywny poziom zagrożenia ubóstwem. Dane dla krajów UE w 2006 roku przedstawia tabela 3. Wskaźnik ten wyznacza się jako różnicę między progiem ubóstwa a medianą (wartością środkową) dochodu osób znajdujących się poniżej tego progu, wyrażoną jako odsetek tego progu. Miernik ten nie powinien przyjmować rozmiarów wysokich. Jak widzimy, różnice między krajami Unii istnieją, ale nie są zbyt wielkie. Tabela 3. Relatywny poziom zagrożenia ubóstwem w krajach UE w 2006 r. w procentach Kraj Austria Belgia Bułgaria Cypr Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Źródło: zob. www.eurostat.ec.europa.eu

Odsetek 15 19 17 19 17 22 14 19 26 26 17 16 29 19

Kraj Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Republika Czeska Romania Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy UE (25 państw)

Odsetek 25 21 20 25 23 17 23 20 19 22 24 23 24 22

26 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

W kolejnym zestawieniu przedstawiamy relację PKB na mieszkańca w regionie najsilniejszym gospodarczo i w regionie najsłabszym. W tym miejscu należy podkreślić, że wyniki analizy regionalnej pozostają istotnie związane z podziałem administracyjnym kraju, gdyby podział niektórych krajów był inny, uzyskalibyśmy zupełnie inne rezultaty. Tabela 4. PKB per capita maksymalny do minimalnego w regionach w krajach UE Kraj \ rok

Relacja

Współczynnik zmienności

2002

2006

2002

2006

Belgia

11,55

11,28

0,60

Bułgaria

3,61

5,00

0,66

0,79

Republika Czeska

2,71

2,79

0,39

0,40

Dania

3,68

4,01

0,53

0,56

Niemcy

14,22

14,60

0,68

Irlandia

4,76

4,32

2,24

2,25

Grecja

36,27

38,19

1,61

1,68

Hiszpania

140,42

136,39

1,08

Hiszpania bez terytoriów pozaeuropejskich

25,35

25,37

0,98

Francja

187,55

191,08

1,42

Francja bez departamentów zamorskich

84,74

77,23

1,28

Włochy

86,67

84,70

1,04

Węgry

6,28

7,26

0,96

1,02

Holandia

13,94

12,53

0,81

Austria

12,06

11,98

0,71

0,69

Polska

9,21

9,82

0,78

0,81

Portugalia

18,63

17,84

0,98

0,97

Rumunia

2,44

2,67

0,28

0,34

Słowenia

1,21

1,25

0,13

0,16

Słowacja

1,50

1,76

0,19

0,27

Finlandia

86,57

87,81

1,11

Szwecja

7,27

7,92

0,65

0,67

Wielka Brytania

26,55

25,03

0,82

0,85

Dla krajów Estonia, Cypr, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta – brak danych. Źródło: obliczenia własne na podstawie różnych publikacji Eurostatu.

Na koniec przedstawimy pomiar zróżnicowania stóp bezrobocia w krajach UE. Wielkość ta jest ważnym elementem badania spójności społecznej, a nie ekonomicznej, na jej uwzględnienie w tej prezentacji zdecydowaliśmy się ponieważ ma ona bardzo duże znaczenie z różnych punktów widzenia.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 27

Tabela 5. Dyspersja regionalnych stóp bezrobocia (NUTS-2) w krajach UE w 2002 i 2007 r.27 Kraje

2002

2007

UE (27 krajów)

13,2

11,1

UE (15 krajów)

12,4

10,5

Strefa euro (13 krajów)

12,1

10,8

Belgia

8,0

8,6

Bułgaria

7,1

Republika Czeska

5,6

4,6

Niemcy

5,7

4,8

Grecja

3,8

3,5

Hiszpania

9,3

7,5

Francja

8,0

6,6

Włochy

16,7

16,3

Węgry

9,4

9,7

Holandia

2,2

Austria

2,5

3,8

Polska

7,3

4,5

Portugalia

3,8

3,3

Rumunia

3,2

4,6

Słowacja

7,3

8,3

Finlandia

6,7

5,6

Szwecja

4,6

2,4

Wielka Brytania

6,6

5,4

bd – brak danych Źródło: zob. www.epp.eurostat.ec.europa.eu (strony Europejskiego Urzędu Statystycznego).

W zestawieniu pominięto kraje, w których w tej analizie nie wyróżniono regionów NUTS2 lub było ich bardzo niewiele.

28 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Hanna Godlewska-Majkowska Szkoła Główna Handlowa Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Instytutu Przedsiębiorstwa

ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA A INNOWACYJNOŚĆ POLSKICH REGIONÓW – WYNIKI BADAŃ 2009 R. WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE Każda inwestycja wiąże się z podejmowaniem decyzji dotyczącej miejsca prowadzenia działalności. Poszukując lokalizacji inwestor dokonuje różnych analiz, pozwalających na porównywanie cech poszczególnych potencjalnych miejsc. W zależności od skali planowanej inwestycji przedmiotem rozważań jest region świata, państwo, region, rejon. Płaszczyzny analityczne przeplatają się a proces decyzyjny utrudnia duża różnorodność warunków lokalizacji szczegółowej w regionach/rejonach. W warunkach kryzysu podejmowanie decyzji inwestycyjnych jest szczególnie istotne, gdyż chybiona inwestycja może przynieść stratę, bardzo trudną do nadrobienia ze względu na utrudniony dostęp do kapitału obcego. Dlatego niezbędne jest wypracowanie narzędzi pozwalających na dokonanie preselekcji różnych wariantów lokalizacyjnych, bez konieczności dokonywania w każdym przypadku wizji lokalnej. Do narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji lokalizacyjnych, jak i kształtowania lokalizacji przez władze samorządowe służą wskaźniki potencjalnej i rzeczywistej atrakcyjności inwestycyjnej.28 Ich konstrukcja nawiązuje do kluczowych walorów lokalizacyjnych, które mogą w odniesieniu do konkretnego rodzaju działalności zamienić się w źródło przewag konkurencyjnych inwestora dzięki niskim kosztom prowadzenia działalności gospodarczej, korzystnym warunkom zaopatrzenia w czynniki produkcji czy dogodnemu położeniu względem rynków zbytu. Wskaźniki potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej mają na celu sprowadzenie do wspólnego mianownika różnych cech specyficznych dla danego miejsca, które wywierają wpływ na funkcjonowanie firm w danym miejscu.

Szerzej na ten temat: Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski a kształtowanie lokalnych i regionalnych specjalizacji gospodarczych, red. nauk. H. Godlewska-Majkowska, Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2009 oraz Atrakcyjność inwestycyjna polskich regionów. W poszukiwaniu nowych miar, red. nauk. H. Godlewska-Majkowska, Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2008.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 29

Szczególnie istotne znaczenie ma wskaźnik potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej, oparty na szerokim zestawie cech diagnostycznych (PAI2), który ma zastosowanie w analizach atrakcyjności i konkurencyjności regionów szczebla wojewódzkiego. Jest to szczególnie cenne w analizach regionów szczebla NUTS II w perspektywie europejskiej. Wskaźniki są wyznaczane na podstawie metody wagowo-korelacyjnej, umożliwiającej wyznaczenie wag zmiennych pseudojednocechowych na podstawie cech rozkładu statystycznego, dzięki czemu następuje minimalizacja subiektywizmu ocen końcowych. Przyjęta metoda pozwala na zminimalizowanie wpływu subiektywnej oceny autora na wyniki końcowe, uwzględniając jednocześnie niejednakowy wpływ poszczególnych zmiennych na wielkość wskaźnika końcowego. Odpowiada to w większym stopniu rzeczywistości, niż w przypadku pominięcia rang poszczególnych zmiennych cząstkowych. Obliczone wartości syntetycznego wskaźnika pseudojednocechowego są podstawą podziału zbioru jednostek przestrzennych na klasy A-F, których zakres został wyznaczony przez lewostronnie domknięte przedziały o następujących dolnych granicach: Klasa A: Av + S(x), Klasa B: Av + 0,5S(x), Klasa C: Av, Klasa D: Av – 0,5S(x), Klasa E: Av-S(x), Klasa F: 0, gdzie: Av – średnia arytmetyczna, S(x) – odchylenie standardowe. W wyniku zastosowania w roku 2009 metody wagowo-korelacyjnej włączono do wskaźnika końcowego PAI2 GN następujące mikroklimaty z wagami: 0,8040 - dla mikroklimatu zasobów pracy, 0,6034 - dla infrastruktury technicznej, 0,1829 - dla infrastruktury społecznej, 0,7004- dla społecznego, 0,8881 - dla rynkowego i innowacyjności.29 Dzięki zastosowaniu tej metody, w oparciu o dane za rok 2007 województwo kujawskopomorskie uzyskało klasę D potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej (por. tab. 1 i rys. 1).

Dla porównania, wskaźnik PAI2_GN wyznaczony dla 2002 r. miał następujące wagi: 0,5643 - dla mikroklimatu zasobów pracy, 0,7653 - infrastruktury technicznej, 0,5926 – infrastruktury społecznej, 0,8768 społecznego, 0,9060 - rynkowego, 0,6547 – innowacyjności.

30 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 1. Oceny mikroklimatów tworzących wskaźnik PAI2_GN według województw w 2007 r. Województwo

C D D E D A A F C F C C D D B F

Administracja

B D E D C C A E E E C A E E C D

Innowacyjny

A E D C D D A D C E C F F C C C

Rynkowy

B F C B C A D D F D C F C F D B

Syntetyczny

A D F D C C C C F F B A E E C B

Społeczny

C C C B C C A F D F B D D D A C

Infrastruktura społeczna

Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Infrastruktura techniczna

Zasoby pracy

Mikroklimat

A D E D D B A F D F C B F D B D

A E F C D D A E F E B D D C E B

Źródło: Innowacyjność jako czynnik wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej regionów, praca zbiorowa pod red. H. Godlewskiej-Majkowskiej, Studia i Analizy Instytutu Przedsiębiorstwa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2010, praca w druku.

Innowacyjność stanowi zatem razem z mikroklimatami rynku zbytu i zasobów pracy wiodące czynniki, decydujące o atrakcyjności inwestycyjnej regionów. Wskaźnik ten z uwagi na szczupłość danych dla całej gospodarki tworzą trzy podstawowe składniki tj.: zatrudnienie w sferze B+R (w EPC30) w przeliczeniu na 1.000 aktywnych zawodowo, nakłady faktycznie poniesione

sferę

badawczo-rozwojową

przeliczeniu

1.000

podmiotów

zarejestrowanych w systemie REGON oraz linie produkcyjne zautomatyzowane na 1.000 podmiotów gospodarczych.

Ekwiwalent pełnego czasu pracy – jednostki przeliczeniowe służące do ustalania faktycznego zatrudnienia w działalności B+R. Jeden ekwiwalent pełnego czasu pracy (EPC) oznacza jeden osobo-rok poświęcony wyłącznie na działalność B+R. GUS: Nauka i technika w 2007 r., Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2009.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 31

Rysunek 1. Potencjalna atrakcyjność polskich województw w 2007 r.

Województwo kujawsko-pomorskie cechowały niskie faktycznie poniesione nakłady na sferę B+R w przeliczeniu na 1.000 podmiotów gospodarczych. W roku 2007 wyniosły one 580.703 zł (Polska: 1.810.561 zł).31 Województwo kujawsko-pomorskie charakteryzuje się dość niskim zatrudnieniem w sferze B+R (w EPC) w przeliczeniu na 1.000 aktywnych zawodowo, w wysokości 3,5 osoby, podczas gdy przeciętnie w Polsce wskaźnik ten osiągnął 4,5 osoby. Również pod względem automatyzacji procesów produkcyjnych województwo nie wyróżniało się pozytywnie, gdyż w roku 2007 na 1.000 podmiotów gospodarczych przypadało 3,26 linii produkcyjnych automatycznych (Polska analogicznie: 3,36). Wszystkie te wskaźniki składają się na ocenę D mikroklimatu innowacyjności. Tę niekorzystną ocenę potwierdzają także inne miary, wykorzystane w ocenie innych mikroklimatów atrakcyjności inwestycyjnej. Negatywnie należy także ocenić dostęp do technologii informatycznych w szkołach podstawowych, o czym świadczy niższy niż przeciętnie w Polsce odsetek komputerów z dostępem do Internetu. Natomiast ponadprzeciętne wielkości przybierał on w gimnazjach. Ważnym aspektem rozwoju innowacyjnej gospodarki jest rola inwestycji w działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych. Województwo kujawsko-pomorskie

Zaprezentowane wskaźniki obliczono w oparciu o dane z Banku Danych Regionalnych (data pobrania 5.06.2010 r.), a w części dotyczącej działalności innowacyjnej średnich i dużych przedsiębiorstw miary zaczerpnięto z publikacji GUS: Nauka i technika w 2007 r., Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2009, s. 139.

32 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

odznaczało się niezbyt wysokimi nakładami na działalność innowacyjną przypadającymi na jedno przedsiębiorstwo przemysłowe (6.061,7 tys. zł, podczas gdy średnia krajowa w roku 2007 wyniosła 7.068,5 tys. zł). Istotne znaczenie ma także fakt, jaka część przedsiębiorców wykazuje działania wspierające działalność innowacyjną w przedsiębiorstwie. W oparciu o dane dla średnich i dużych przedsiębiorstw przemysłowych można stwierdzić, że województwo wykazywało niedociągnięcia w tej mierze, gdyż udział przedsiębiorstw, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną był równy 28,4%, podczas, gdy przeciętnie w Polsce odsetek ten osiągnął 31,8%.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 33

Wojciech Burzyński Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur

INNOWACYJNE REGIONY W POLSCE – ELEMENTY ANALIZY I OCENY Podstawowe dane statystyczne Dane statystyczne o działalności innowacyjnej w regionach publikowane są przez Główny Urząd Statystyczny według podziału administracyjnego kraju, odpowiadającego województwom jako jednostkom terytorialnym NUT2 i pochodzą z Rocznika Statystycznego Województw. Oprócz danych wybranych do prezentowanej analizy, innowacje w regionach charakteryzowane są przez GUS także m.in. przez strukturę zatrudnienia w działalności B+R według poziomu wykształcenia, strukturę przedsiębiorstw według rodzajów wprowadzanych innowacji, wskaźnik środków automatyzacji procesów produkcyjnych w przemyśle, a także strukturę przedsiębiorstw według celu i sposobu korzystania z Internetu (połączenia przez łącze szerokopasmowe, modem analogowy, łącze bezprzewodowe, własna strona) – jako element informacji o społeczeństwie informacyjnym. Do analizy wybrano dane ilustrujące trzy obszary: warunki podejmowania działalności innowacyjnej: (zatrudnienie), zakres prowadzonej działalności (nakłady) oraz wyniki działalności innowacyjnej (przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych).

Wskazane

zostały

minimalne

maksymalne

wartości

wybranych

wskaźników.32 Dane dotyczące działalności innowacyjnej prezentuje tabela 1 i tabela 2.

Zob. Burzyński W.: Benchmarking knowledge-based economy in Finland, Switzerland, Netherlands and Poland, Discussion Papers no. 86, Foreign Trade Research Institute, Warsaw 2004. Chojnicki Z., Czyż T.: Poland on the Road to a knowledge-based economy: A regional approach (in:) Recent advances in urban and regional studies (ed.) Ryszard Domański, Polish Academy of Sciences, Committee for space Economy and Regional Planning, Warsaw 2003.

34 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 1. Zatrudnienie oraz nakłady na działalność badawczą i rozwojową, 2008 r. Region województwo

Struktura nakładów na działalność B+R, według źródeł finansowania budżet podmiotów państwa gospodarczych

Struktura zatrudnienia w działalności B+R pracownicy technicy naukowoi pracownicy badawczy równorzędni %

POLSKA Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

81,4 86,4 85,1 86,3 90,6 85,8 87,9 76,3 85,5 81,7 89,3 85,6 81,3 90,2 91,8 70,2 83,4

9,7 9,4 8,0 8,2 3,7 6,1 7,8 12,1 7,2 14,5 6,6 10,1 12,5 4,6 5,6 8,4 8,0

56,1 53,2 58,0 71,3 44,0 61,6 56,9 55,9 65,4 33,2 46,8 45,3 53,3 76,1 72,7 58,2 63,7

26,6 31,3 31,7 10,0 46,0 18,2 28,2 23,7 24,0 59,6 36,2 43,3 34,2 21,4 4,7 25,3 5,4

Źródło: opracowanie własne na podstawie Rocznik Statystyczny Województw 2009, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, Dział XI.

Udział

pracowników

naukowo-badawczych

ogólnej

liczbie

zatrudnionych

w działalności B+R mieścił się w przedziale od 70,2% (wielkopolskie) do 91,8% (warmińskomazurskie), zaś techników i pracowników równorzędnych – od 3,7% (lubuskie) do 14,5% (podkarpackie). Udział nakładów z budżetu państwa w nakładach ogółem na działalność B+R sięgał od 33,3% (podkarpackie) do 76,1% (świętokrzyskie), a podmiotów gospodarczych – od 4,7% (warmińsko-mazurskie) do 59,6% (podkarpackie). Udział przychodów netto ze sprzedaży wyrobów nowych lub istotnie ulepszonych w sprzedaży ogółem wyniósł od 6,2% (lubelskie) do 31,1% (pomorskie), a w eksporcie – od 1,3% (podlaskie) do 10,3% (warmińsko-mazurskie). Przychody ze sprzedaży produktów nowych lub ulepszonych i nowych tylko dla przedsiębiorstwa stanowiły od 2,0% (lubelskie) do 11,6% (warmińsko-mazurskie) przychodów ze sprzedaży ogółem, a w przypadku produktów nowych dla rynku były wyższe i sięgały od 3,5% (podlaskie) do 27,7% (pomorskie).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 35

Tabela 2. Przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych, 2008 r.

Region województwo

Przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych, jako % przychodów netto ze sprzedaży ogółem w tym nowe ogółem eksport dla tylko dla rynku przedsiębiorstwa 13,3 7,1 6,3 5,7 11,3 7,5 3,7 7,6 17,3 6,0 11,3 9,7 6,2 4,2 2,0 1,4 17,5 10,2 7,3 2,4 8,9 3,5 5,3 3,4 15,7 11,3 4,3 8,7 13,5 4,9 8,7 4,1 8,4 5,9 2,5 3,6 15,7 7,0 8,7 6,0 8,8 5,6 3,2 1,3 31,1 27,7 3,4 8,0 12,9 5,9 7,0 7,2 9,2 5,1 4,1 2,6 15,4 3,6 11,8 10,3 8,5 4,6 3,8 4,7 9,9 3,8 6,2 5,4

Źródło: opracowanie własne na podstawie Rocznik Statystyczny Województw 2009, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, Dział XI.

Elementy oceny strategicznej Na ocenę strategiczną innowacji w regionach Polski składają się wybrane dane z klasyfikacji regionów w Unii Europejskiej publikacji InnoMetrics, a także wybrane informacje o parkach przemysłowych i parkach oraz inkubatorach technologicznych uporządkowane według województw. Punktem wyjścia porównawczej analizy w skali międzynarodowej jest wybór wskaźników, które w publikacjach InnoMetrics podzielone są na dotyczące warunków koniecznych działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, prowadzenia takiej działalności oraz jej wyników (por. tab. 3).

36 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 3. Wskaźniki innowacji w regionach I. Warunki konieczne działalności innowacyjnej przedsiębiorstw 1. 2. 3. 4.

Ludność z wyższym wykształceniem, w wieku 25 – 64, na 100 obywateli, liczba Uczestniczenie w ustawicznej edukacji, w wieku 25 – 64, na 100 obywateli, liczba Publiczne nakłady na B+R – nakłady rządowe (GOVERD) i szkół wyższych, (HERD), relacja do PKB, % Dostęp przedsiębiorstw do Internetu szerokopasmowego, relacja do liczby ogółu przedsiębiorstw, % II. Działalność innowacyjna przedsiębiorstw

1. 2. 3. 4.

Nakłady na innowacje inne niż B+R, relacja do sprzedaży, % MŚP prowadzące własną działalność innowacyjną, relacja do liczby ogółu MŚP, % MŚP współpracujące (nie tylko z innymi MŚP) w działalności innowacyjnej, relacja do liczby ogółu MŚP, % Zgłoszenia patentowe do EPO, na mln ludności, liczba III. Wyniki działalności innowacyjnej przedsiębiorstw

1. 2. 3.

MŚP wprowadzające innowacje produktowe / procesowe, relacja do liczby MŚP, % MŚP wprowadzające innowacje marketingowe / organizacyjne, relacja do liczby MŚP, % Przedsiębiorstwa istotnie zmniejszające jednostkowe koszty pracy wskutek innowacji produktowych lub procesowych, relacja do liczby ogółu przedsiębiorstw, % Przedsiębiorstwa istotnie zmniejszające jednostkowe koszty materiałów i energii wskutek innowacji produktowych lub procesowych, relacja do liczby ogółu przedsiębiorstw, % Zatrudnienie w przetwórstwie przemysłowym o średnio-wysokim i wysokim poziomie techniki, relacja do liczby ogółu zatrudnionych, % Zatrudnienie w usługach o wysokiej intensywności wiedzy, relacja do liczby ogółu zatrudnionych, % Sprzedaż wyrobów i usług nowych na rynku przez wszystkie przedsiębiorstwa, relacja do ogólnej wartości sprzedaży, % Sprzedaż wyrobów i usług nowych dla przedsiębiorstw przez wszystkie przedsiębiorstwa, relacja do ogólnej wartości sprzedaży, %

4. 5. 6. 7. 8.

Źródło: opracowano na podstawie Regional Innovation Scoreboard (RIS) 2009, InnoMetrics, December 2009, Table 1.

Na podstawie wskaźników w trzech wymienionych grupach oblicza się złożone indeksy, a następnie regiony charakteryzowane są pod względem zaawansowania w każdym z tych obszarów według pięciostopniowej skali ocen: wysoka, średnio-wysoka, średnia, średnioniska, niska.33 Wyniki takiej analizy mogą być uznawane za strategiczne, gdyż ich znaczenie wykracza poza analizę statystyczną i ma charakter jakościowy (por. tab. 4). Analiza taka ma też – potencjalnie – charakter dynamiczny, ponieważ umożliwia porównywanie w czasie nie tylko pozycji w klasyfikacji regionów, ale także poszukiwanie przyczyn ewentualnych zmian, w tym – mocnych i słabszych stron regionów.

Szczegółowy opis metod stosowanych przez InnoMetrics w badaniach nad działalnością innowacyjną w regionach jest dostępny m.in. w Regional Innovation Scoreboard (RIS) 2009, December 2009.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 37

Tabela 4. Ocena innowacji w regionach Polski w 2006 roku Region Województwo

Warunki konieczne działalności innowacyjnej przedsiębiorstw średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnie średnie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie średnio - niskie

Działalność innowacyjna przedsiębiorstw

Wyniki działalności innowacyjnej przedsiębiorstw

niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska niska

średnio - niskie niskie niskie niskie niskie niskie średnio - niskie średnio - niskie niskie niskie średnio - wysokie średnio - niskie niskie niskie niskie niskie

Źródło: opracowano na podstawie Regional Innovation Scoreboard (RIS) 2009, InnoMetrics, December 2009, Annex 1.

Pozostaje tu w mocy zastrzeżenie o koncentracji uwagi nie na subiektywnych rankingach, a raczej na wstępnych profilach innowacyjnych regionów, stąd uzupełnienie danych liczbowych informacjami, które także można uznać za mające znaczenie strategiczne z uwagi na połączenie elementów innowacyjnych z inwestycyjnymi. Połączenie takie występuje m.in. w parkach przemysłowych oraz parkach i inkubatorach technologicznych.34 W ostatnich latach w Polsce nastąpił dynamiczny rozwój parków przemysłowych, technologicznych oraz inkubatorów technologii, przede wszystkim wskutek wsparcia inwestycji w ich infrastrukturę techniczną z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (por. tab. 5).

Parki – to zespoły nieruchomości, zaś inkubatory – to wyodrębnione jednostki lokalowe. Instytucjami zarządzającymi parkami i inkubatorami są spółki, fundacje lub inne podmioty specjalnie w tym celu powołane lub agencje rozwoju regionalnego, którym powierzono takie zadanie. Szczegółowe definicje parku technologicznego, przemysłowego inkubatora technologicznego: zob. Innowacje i transfer technologii- słownik pojęć, PARP, Warszawa 2005.

38 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 5. Podstawowe dane o parkach przemysłowych (PP), parkach przemysłowotechnologicznych (PP-T), parkach naukowo-technologicznych (PN-T) oraz inkubatorach technologicznych (IT) Region – województwo i park Dolnośląskie Noworudzki PP Wrocławski PP Kujawsko-pomorskie Bydgoski PP Grudziądzki PP Toruński PT Lubelskie Regionalny PP Świdnik Lubuskie PN-T Uniwersytetu Zielonogórskiego (w budowie) Łódzkie Bełchatowsko-Kleszczowski PPT PP Boruta Zgierz Małopolskie Krakowski PT Mazowieckie Płocki PP-T Opolskie Kędzierzyńsko-Kozielski PP Podkarpackie Mielecki PP Podlaskie Pomorskie Śląskie Beskidzki IT Bielski PT Lotnictwa Bytomski PP Euro-Centrum PP, PN-T Górnośląski PP Jaworznicki PP PP-T EkoPark Rybnicki IT Śląski PP-T Żorski PP Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Policki PP

Data założenia

Ilość firm na terenie parku

Ilość miejsc pracy

VI 2003 V 2005

15 256

296 8000

XII 2004 II 2005 V 2005

40 32 37

460 245 286

IX 2005

1100

2005

III 2003 2004

12 150

98 2000

X 1997

8594

VII 2004

1266

VI 2004

150

III 2005

800

2005 VIII 2005 I 2008 XII 2004, I 2008 IV 2005 VI 2004 VII 2007 XI 2007 VI 2004 IX 2007

389 15 6 67 21 6 . 53 35 39

90 70 134 767 340 46 . 200 450 290

IV 2004

310

Źródło: Droga do innowacji. Parki przemysłowe, parki technologiczne, inkubatory technologiczne, Stowarzyszenie Krajowego Forum Parków Przemysłowych i Parków Technologicznych, Katowice 2010.

Było to możliwe w ramach wdrażanego przez Agencję Rozwoju Przemysłu działania 1.3 Tworzenie

korzystnych

warunków

dla

rozwoju

firm

Sektorowego

Programu

Operacyjnego – Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004–2006 (SPO-WKP). Proces realizacji inwestycji w infrastrukturę parków i inkubatorów, trwający średnio 2–3 lata,

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 39

zakończył się w roku 2008. W efekcie powstały przyjazne dla nowych przedsiębiorców budynki i hale produkcyjne, wyposażone w sieci kanalizacyjne, wodociągowe, elektryczne i przyłącza internetowe, z odpowiednimi parkingami i drogami dojazdowymi. Dokonano rewitalizacji wielu terenów i ich uzbrojenia pod inwestycje. Zgodnie z programem, parki przemysłowe powstały przy udziale samorządu terytorialnego na terenach poprzemysłowych, w celu stworzenia korzystnych warunków do podejmowania działalności gospodarczej przez małych i średnich przedsiębiorców. Parki technologiczne istniały w Polsce wcześniej niż parki przemysłowe. Powstawały one we współpracy z jednostkami naukowymi, przede wszystkim uczelniami o profilu technicznym, w celu transferu wiedzy i technologii do małych i średnich przedsiębiorców. Inkubatory technologiczne tworzone były w ścisłym związku z instytucjami naukowymi o profilu technicznym dla ułatwienia powstawania innowacyjnych firm wdrażających dorobek tych instytucji w postaci nowych technologii, z możliwością dostępu do laboratoriów i bibliotek. Parki przemysłowe, technologiczne oraz inkubatory technologiczne są elementami systemu

innowacji,

stwarzającymi

możliwość

rozwoju

lokalnej

przedsiębiorczości,

prowadzącej do gospodarczych i społecznych innowacji, a także powstawania klastrów istotnych dla gospodarki opartej na wiedzy. Traktowane są także jako instrument wykorzystania infrastruktury technicznej po likwidowanych lub restrukturyzowanych przedsiębiorstwach,

umożliwiający

skuteczny

przepływ

innowacji

technologicznych

i organizacyjnych, co jest szczególnie ważne dla regionów restrukturyzujących przemysł. W listopadzie 2008 roku powstało Stowarzyszenie Krajowego Forum Parków Przemysłowych i Parków Technologicznych. Zostało ono zarejestrowane 30 marca 2009 roku. Aktualnie w strukturze Stowarzyszenia działa 26 parków oraz inkubatorów. Głównym

celem

Stowarzyszenia

jest

podejmowanie

prowadzenie

działań

propagujących ideę parków przemysłowych oraz technologicznych, wymiana informacji, opinii, doświadczeń, integracja parków przemysłowych i technologicznych w Polsce, a także współpraca z inkubatorami przedsiębiorczości i strefami ekonomicznymi. Ponadto Stowarzyszenie dąży do wypracowania wspólnych dla zainteresowanych stron rozwiązań i osiągnięć. Proponując własne metody i działania wychodzi naprzeciw potrzebom parków przemysłowych i technologicznych oraz regionalnych strategii rozwoju – szczególnie w sektorze przedsiębiorczości i innowacji. Współpracuje z instytucjami, organizacjami, zrzeszeniami oraz innymi podmiotami gospodarczymi.

40 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Małgorzata Pieńkowska Sieć Naukowa MSN

INNOWACYJNOŚĆ PRODUKTOWA I PROCESOWA PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁOWYCH W REGIONACH Przedsiębiorstwa w ostatnich latach zasadniczo zwiększały nakłady na działalność innowacyjną, utrzymywała się natomiast względnie stała struktura wydatków: na badania i rozwój 8-10%, na inwestycje 75-80%, na szkolenia i marketing nowych wyrobów 3-4%. Rysunek 1. Struktura nakładów na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych wg rodzajów działalności innowacyjnej (w %) w 2008 r.

Nakłady na marketing dotyczący nowych wyrobów 3%

Pozostałe nakłady 1%

Nakłady na działalność badawczą i rozwojową 8% Nakłady na zakup wiedzy ze źródeł zewnętrznych 1%

Nakłady na szkolenie personelu 1%

Nakłady inwestycyjne na budynki i budowle 27%

Nakłady na zakup oprogramowania 2%

Nakłady inwestycyjne na maszyny i urządzenia techniczne 57%

Źródło: Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010.

Nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w roku 2008 w przemyśle w podmiotach gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób wynosiły 25.367,2 mln zł i w znacznej mierze (70%) finansowane były ze środków własnych przedsiębiorstw.35 Największe udziały w nakładach na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przemyśle w 2008 roku odnotowano w działach PKD:36

35 36

Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s.148. Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s.148.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 41

produkcja koksu, produktów rafinacji ropy naftowej i paliw jądrowych – 16,4%, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę – 11,3%, produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep – 9,5%. W działalności innowacyjnej bardzo istotna jest współpraca przedsiębiorstw z innymi jednostkami: deklaruje ją około 8% przedsiębiorstw, przy czym znacznie częściej z innymi współpracują jednostki duże (taką współpracę deklarowało ok. 40%) niż małe (4% przedsiębiorstw). Innowacje najczęściej wprowadzały przedsiębiorstwa duże, najrzadziej przedsiębiorstwa małe. Prawidłowość ta występuje w każdej dziedzinie i dotyczy zarówno przemysłu ogółem, przetwórstwa przemysłowego a także sektora usług. Nie znamy wskaźnika innowacyjności wśród mikroprzedsiębiorstw37, nie można zatem przeprowadzić żadnych porównań w tym zakresie. Tabela 1. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje w % ogółu przedsiębiorstw w latach 2006-2008 według klas wielkości Wyszczególnienie

Przedsiębiorstwa o liczbie pracujących 10-49

50-249

powyżej 249

Innowacje produktowe lub procesowe

14,6

32,7

60,7

Innowacje organizacyjne

9,0

19,8

43,7

Innowacje marketingowe

10,9

17,4

33,2

Źródło: Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2006-2008, Notatka informacyjna GUS 2009.

Aktywność innowacyjna firm przejawia się w postaci innowacji produktowych, procesowych, organizacyjnych i marketingowych. Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje produktowe lub procesowe stanowią ok. 21%, a innowacje organizacyjne lub marketingowe ok. 20% ogółu przedsiębiorstw przemysłowych. Zaangażowanie

poszczególnych

województw

innowacyjność

jest

bardzo

zróżnicowane: największe nakłady ponosiły corocznie przedsiębiorstwa przemysłowe w województwach: mazowieckim i śląskim. Drugą grupę, co do wielkości nakładów i ich znaczenia w strukturze ogólnopolskiej stanowiły województwa: dolnośląskie, łódzkie, 37

Danych takich nie podaje GUS. Analiza mikroprzedsiębiorstw prowadzona jest w PARP, gdzie powstał Raport Innowacyjność mikroprzedsiębiorstw w Polsce, PARP, Warszawa 2010, patrz też: Małgorzata Juchniewicz - Diagnoza innowacyjności mikroprzedsiębiorstw w Polsce - omówienie wyników badań empirycznych, PARP, Warszawa 2010.

42 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

małopolskie, pomorskie i wielkopolskie. W grupie województw o najniższych nakładach znajdują się niezmiennie od kilku lat: lubelskie, opolskie, świętokrzyskie, warmińskomazurskie i zachodniopomorskie. Interesująco przedstawia się sytuacja w województwie łódzkim: zainteresowanie innowacyjnością wykazuje tylko co 10 przedsiębiorca (niższe tylko w województwie lubelskim), natomiast nakłady przypadające średnio na 1 przedsiębiorstwo są najwyższe, wyższe 1,8-krotnie od średniej krajowej i 4,5-krotnie wyższe, niż w województwie o najniższych średnich nakładach przypadających na 1 przedsiębiorstwo prowadzące działalność innowacyjną (por. tab. 2 i 3). Tabela 2. Nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych według województw w latach 2006 i 2008 (ceny bieżące) 2006 Wyszczególnienie POLSKA

w mln zł

2008 w odsetkach

w mln zł

w odsetkach

17841,2

100,0

25367,2

100,0

1220,1

6,8

1829,7

7,2

Kujawsko-pomorskie

875,8

4,9

1981,0

7,8

Lubelskie

562,7

3,2

827,4

3,3

Lubuskie

239,8

1,3

362,5

1,4

Łódzkie

454,3

2,5

2403,7

9,5

Małopolskie

1341,7

7,5

1403,4

5,5

Mazowieckie

4022,0

22,5

5295,9

20,9

Opolskie

315,8

1,8

310,7

1,2

Podkarpackie

937,8

5,3

1017,3

4,0

Podlaskie

458,3

2,6

445,5

1,8

Pomorskie

982,9

5,5

2273,5

9,0

3753,3

21,0

4387,0

17,3

Świętokrzyskie

307,3

1,7

451,6

1,8

Warmińsko-mazurskie

323,9

1,8

325,4

1,3

1714,8

9,6

1656,7

6,5

330,7

1,9

395,9

1,6

Dolnośląskie

Śląskie

Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Źródło: Nauka i technika w 2008, Warszawa, GUS 2010, s. 192.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 43

Tabela 3. Przedsiębiorstwa przemysłowe, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji według województw w 2008 r. Wyszczególnienie

Udział przedsiębiorstw, które poniosły nakłady na działalność innowacyjną w % ogółu przedsiębiorstw

Nakłady przypadające na 1 przedsiębiorstwo prowadzące działalność innowacyjną w tys. zł (ceny bieżące) 4613,1

POLSKA

16,9

Dolnośląskie

19,2

3943,3

Kujawsko-pomorskie

16,8

5949,0

Lubelskie

18,0

4243,2

Lubuskie

9,6

3554,3

Łódzkie

11,1

8231,7

Małopolskie

17,7

3018,0

Mazowieckie

19,2

6490,1

Opolskie

16,7

2446,6

Podkarpackie

18,7

3271,0

Podlaskie

18,4

3592,4

Pomorskie

19,4

5770,4

Śląskie

18,9

5787,7

Świętokrzyskie

16,0

3272,8

Warmińsko-mazurskie

14,4

1848,8

Wielkopolskie

15,7

2784,3

Zachodniopomorskie

14,9

1894,3

Źródło: Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s. 175.

Efekty działalności innowacyjnej przedsiębiorstw i całej gospodarki można mierzyć na wiele sposobów, m.in. liczbą patentowanych polskich wynalazków, udziałem przemysłów wysokiej techniki w produkcji przemysłowej, udziałem nowych i zmodernizowanych wyrobów w wartości produkcji sprzedanej przemysłu oraz udziałem przedsiębiorstw wprowadzających innowacje w ogólnej liczbie przedsiębiorstw. W ostatniej dekadzie spada z roku na rok liczba zgłaszanych krajowych wynalazków i udzielanych patentów, rośnie natomiast liczba wynalazków zagranicznych zgłaszanych i uzyskujących patenty w Polsce. Największą aktywność w zakresie ochrony patentowej zarówno w Polskim Urzędzie Patentowym jak i w Europejskim Urzędzie Patentowym wykazują województwa mazowieckie, śląskie, małopolskie, wielkopolskie i dolnośląskie (por. tab. 4).

44 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tabela 4. Ochrona własności przemysłowej w Polsce według województw

Wyszczególnienie

a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b a b

Wynalazki w Urzędzie Patentowym RP a-zgłoszone b-udzielone patenty w 2008 roku 2488 1451 280 153 82 49 127 73 28 10 157 99 204 140 499 377 65 43 85 48 48 11 140 49 383 240 48 27 30 13 218 87 94 32

Wzory użytkowe w Urzędzie Patentowym RP a-zgłoszone b-udzielone prawa ochronne w 2008 roku 667 616 38 28 42 30 39 22 10 13 41 33 63 73 140 124 12 15 23 27 20 7 21 20 114 131 19 10 9 11 50 54 26 18

Wynalazki zgłoszone do ochrony w Europejskim Urzędzie Patentowym w 2006 roku 90,42 6,18 2,40 2,50 1,50 4,00 9,95 10,79 2,50 4,57 0,54 1,00 10,83 . 1,40 1,67 2,03

Źródło: opracowanie własne na podstawie Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s. 252, 257.

Utrzymuje się - wprawdzie nieznacznie rosnący - niski udział wyrobów nowych i zmodernizowanych w wartości produkcji sprzedanej przemysłu. Wzrasta, ale coraz słabiej, udział wyrobów wysokiej techniki w wartości produkcji sprzedanej przemysłu.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 45

Tabela 5. Przedsiębiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przemyśle według rodzajów wprowadzonych innowacji oraz województw w latach 20062008 Wyszczególnienie

Polska Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje w % ogółu przedsiębiorstw w latach 2006-2008 ogółem nowe lub istotnie w tym nowe lub istotnie ulepszone nowe dla rynku ulepszone produkty procesy 21,3 15,5 9,3 17,0 24,2 16,2 9,9 19,8 20,7 16,1 9,6 16,0 22,2 14,6 7,7 19,2 14,4 9,5 6,6 11,2 14,8 11,7 6,2 11,2 22,2 16,4 10,6 18,1 25,3 17,8 11,3 20,9 22,9 18,4 11,1 18,4 23,5 18,5 10,9 17,4 23,7 15,0 9,9 20,3 25,1 18,0 9,2 19,8 22,4 17,3 11,7 17,4 20,2 16,1 11,0 16,0 18,1 13,3 7,2 14,5 18,5 13,3 7,9 15,0 17,1 10,7 4,1 14,2

Źródło: Nauka i technika w 2008, GUS, Warszawa 2010, s.169.

Wśród przedsiębiorstw, które wprowadziły innowacje produktowe lub procesowe w latach 2006-2008 ogółem najwięcej znajdowało się w województwie dolnośląskim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, pomorskim i śląskim. Oprócz tego wysoko uplasowały się województwa lubelskie, opolskie i podlaskie, co jest o tyle ciekawe, że w większości analiz innowacyjnych województwa te znajdują się raczej w końcówce rankingów (por. tab. 5). Analiza pokazuje, że największą innowacyjnością wykazują się województwa: dolnośląskie, małopolskie, mazowieckie i śląskie, najmniejszą zaś: lubuskie i warmińskomazurskie. Taka struktura geograficzna innowacyjności wynika w znacznym stopniu z uwarunkowań historyczno-ekonomiczno-rolniczych i należy postawić sobie pytanie: czy przedsiębiorstwa we wszystkich częściach kraju powinny być jednakowo wysoko innowacyjne, czy takie zróżnicowanie regionalne jest naturalne i występuje też w innych krajach, czy należy też doceniać i stawiać na rozwój innych dziedzin gospodarki, np. usług, turystyki czy rolnictwa. Istotne bowiem wydaje się, by wszystkie regiony kraju rozwijały się intensywnie, podnosiły jakość i wydajność pracy w różnych dziedzinach gospodarki i tym samym wzajemnie się uzupełniały.

46 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Grażyna Niedbalska Komitet Naukoznawstwa Polskiej Akademii Nauk

BADANIA OECD NAD CZYNNIKAMI WZROSTU REGIONÓW I ICH IMPLIKACJE DLA POLITYKI GOSPODARCZEJ I INNOWACYJNEJ Wśród wielu ciekawych publikacji wydanych w 2009 r. przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) znalazło się m.in. opracowanie How Regions Grow: Trends and Analysis (Czynniki wzrostu regionów: Analiza Trendów, OECD 200938). Jest to raport przedstawiający wyniki przeprowadzonych ostatnio przez Sekretariat OECD badań mających na celu ocenę ogólnych trendów rozwoju gospodarczego regionów w obszarze OECD, a także ocenę skali nierówności pomiędzy nimi oraz zidentyfikowanie głównych determinantów konkurencyjności regionów i oszacowanie długości czasu niezbędnego do osiągnięcia założonego celu po zastosowaniu wybranych bodźców prorozwojowych. Polityka i statystyka regionalna stanowią obecnie bardzo ważny element w pracach OECD. W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na dane statystyczne w ujęciu regionalnym organizacja ta stworzyła specjalną regionalną bazę danych The OECD Regional Database (w skrócie RDB39), powołała Grupę The Working Party on Territorial Indicators40 skupiającą wybitnych ekspertów zajmujących się problematyką rozwoju regionalnego, a także stworzyła serię wydawniczą OECD Regions at a Glance. Poza tą serią OECD wydaje również wiele innych publikacji poświęconych problematyce rozwoju regionalnego, których przykładem jest omawiany raport How Regions Grow: Trends and Analysis. Raport ten, opracowany dla Komitetu OECD ds. Polityki Rozwoju Terytorialnego (TDPC41), przedstawia wyniki badań i analiz przeprowadzonych w oparciu o dane zgromadzone w bazie RDB. Prowadzona aktualnie na świecie debata na temat polityki regionalnej i rozwoju koncentruje się na dwóch aspektach, a mianowicie, czy polityka ta powinna przede wszystkim wspierać 38

wyrównywanie

nierówności

(pro-equity),

czy

raczej

być

Opracowanie to dostępne jest również w wersji francuskiej pod tytułem Régions et croissance: Une analyse des tendences. 39 Baza The OECD Regional Database zawiera dane, poczynając od 1990 r., dla ponad 2 tysięcy regionów w 30 krajach członkowskich OECD. 40 Grupa Robocza ds. Wskaźników Terytorialnych. 41 Territorial Development Policy Committee.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 47

proefektywnościową (pro-efficiency), przy założeniu, że wybór jednej z tych dwóch możliwości pociąga za sobą w sposób nieunikniony tzw. koszty alternatywne (a trade-off is inevitable, czyli coś za coś). Autorzy omawianego raportu nie zgadzają się z takim podejściem uważając, że szanse na rozwój istnieją we wszystkich regionach. Argumentują, że rządy powinny promować wzrost i rozwój gospodarczy we wszystkich regionach swoich krajów. Wyniki przeprowadzonych analiz wskazują, że aktualnie różnice pomiędzy regionami w obrębie poszczególnych krajów są niejednokrotnie większe niż różnice pomiędzy krajami. Regiony zostały również w stopniu większym niż państwa jako całości dotknięte konsekwencjami globalizacji. Zdaniem autorów omawianego raportu zarówno ekonomiści, jak i decydenci wytyczający kierunki polityki gospodarczej poświęcają zbyt mało uwagi i wysiłków rozwojowi regionów koncentrując się zbytnio na sprawach ogólnokrajowych. Z drugiej strony również same regiony powinny podejmować wszelkie możliwe starania, by zidentyfikować, zdefiniować i uruchomić swe przewagi konkurencyjne zamiast polegać przede wszystkim, jak to się często dzieje, na transferach środków pomocowych z zewnątrz i działaniach inicjowanych przez rządy ogólnokrajowe. Źródłem wzrostu na poziomie regionalnym jest kompleksowy zbiór wzajemnie ze sobą powiązanych

czynników,

wśród

których

występują

zarówno

czynniki

określane

w omawianym raporcie jako narodowe (national factors), jak i czynniki o charakterze regionalnym (regional factors). Autorzy omawianego raportu opierają się na trzech teoriach wzrostu, a mianowicie teorii neoklasycznej Solowa, teorii wzrostu endogenicznego i teorii zwanej nową geografią gospodarczą - New Economic Geography, w skrócie NEG. Teoria neoklasyczna, w której wzrost traktowany jest jako proces determinowany przez akumulację kapitału fizycznego i ludzkiego42 zakłada istnienie procesu konwergencji, czyli wyrównywania różnic pomiędzy regionami, gdyż wedle tej teorii regiony biedniejsze rosną szybciej niż regiony zamożne. W odróżnieniu od teorii neoklasycznej teoria wzrostu endogenicznego podkreślająca rolę kapitału ludzkiego i działalności B+R jako źródeł wzrostu zakłada, że proces konwergencji nie musi wystąpić. 42

Według teorii neoklasycznej długoterminowy wzrost jest rezultatem ciągłego postępu technicznego w postaci nowych produktów, rynków i procesów. Ze względu jednak na trudności związane z tworzeniem modeli ekonometrycznych technologia w tej teorii traktowana jest jako czynnik zewnętrzny, pozaustrojowy (egzogeniczny).

48 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

W teorii neoklasycznej i w teorii endogenicznej wzrost jest wiązany z poziomem (zasobem) kapitału fizycznego, ludzkiego i innowacji. Każdy z tych trzech czynników ma istotny aspekt i wymiar regionalny, niestety wciąż jeszcze nie w pełni uwzględniany w analizach ekonomicznych. Sporo miejsca w omawianym raporcie poświęcono teorii NEG starającej się zgłębić dlaczego działalność gospodarcza ma tendencję do koncentrowania się. Głównym celem tej teorii jest wyjaśnienie dlaczego przedsiębiorstwa i konsumenci wykazują skłonność do skupiania się w obszarach geograficznych, w których inne firmy i konsumenci są już ulokowani. Studia nad tym zjawiskiem obejmują m.in. takie pojęcia, jak growth poles (bieguny wzrostu43), circular and cumulative causation (cyrkulacyjne i kumulacyjne związki przyczynowe według Gunnara Myrdala44), Alberta O. Hirschmana koncepcja forward and backward linkage45 (związki kosztowo-popytowe). Istotną różnicą pomiędzy podejściem reprezentowanym przez teorię NEG a podejściem neoklasycznym i teorią wzrostu endogenicznego jest uwzględnienie efektu skali pomijanego de facto w dwóch poprzednich teoriach. Teoria NEG zakłada, iż mała różnica wyjściowa może w miarę upływu czasu znacznie się powiększyć w wyniku działania samonapędzającego się mechanizmu. We wszystkich modelach stosowanych w teorii NEG uwzględniane są następujące założenia i czynniki: istnienie niedoskonałej konkurencji (imperfect competition) związanej z faktem wzrostu zysków w danej dziedzinie działalności gospodarczej wskutek efektu skali (increasing returns to scale, w skrócie IRS)46, koszty związane z handlem i transportem, istnienie sił wzmacniających (dośrodkowych, centripetal forces) i osłabiających (odśrodkowych, centrifugal forces) skupianie się (agglomeration). Siły dośrodkowe obejmujące m.in. mobilność i elastyczność podaży siły roboczej, czyli jej migrację pomiędzy regionami oraz pomiędzy różnymi rodzajami działalności gospodarczej wpływają pozytywnie na formowanie się klastrów. Spośród wielu ważnych dla polityki gospodarczej stwierdzeń i konkluzji zawartych w omawianym raporcie wymienić warto następujące: 43

Perroux F.: Note sur la Notions de Pôle de Croissance (Uwagi nt. biegunów wzrostu), Économie Appliquée, No. 8, 1955, str. 307 – 320. 44 Myrdal G.: Economic Theory and Underdeveloped Regions, Duckworth, London 1957. 45 Hirschman A. O.: The Strategy of Economic Development, Yale University Press, New Haven 1958. 46 Modelem preferowanym jako najlepiej opisujący to założenie jest model monopolistyczny Dixita – Stiglitza.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 49

wzrost i rozwój są możliwe zarówno w regionach miejskich (urban regions), jak i wiejskich (rural regions) – nie ma jednej prostej ścieżki zapewniającej stabilny wzrost i dobrobyt47; kluczowe determinanty wzrostu regionów to infrastruktura, innowacje i kapitał ludzki; infrastruktura

tworzona

przez

rząd

centralny

jest

niezbędnym,

lecz

nie

wystarczającym warunkiem wzrostu gospodarczego regionów; same inwestycje w infrastrukturę nie wystarczą, by region się rozwijał, jeśli nie będzie on posiadał odpowiednich zasobów kapitału ludzkiego i zdolności do wprowadzania innowacji; przeprowadzona analiza danych statystycznych wskazuje, że pozytywny wpływ inwestycji w infrastrukturę i rozwój szkolnictwa wyższego na wzrost gospodarczy regionu ujawnia się po upływie mniej więcej trzech lat; inwestycje w działalność B+R i innowacyjną mają charakter długofalowy - ich pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy i rozwój regionu ujawnia się na ogół dopiero po mniej więcej pięciu latach; innowacyjność określana jest w omawianym raporcie jako czynnik o wybitnie lokalnym charakterze (Innovation remains a highly local element); endogeniczne czynniki wzrostu, kapitał ludzki i innowacje, mają większe znaczenie dla wzrostu regionów od ich fizycznej odległości od rynków; choć łatwy dostęp do rynku jest niewątpliwym atutem sprzyjającym rozwojowi regionu, ważniejsze od odległości od rynków jest występowanie różnych lokalnych czynników wzrostu (proximity among the diverse local actors) w regionalnym systemie innowacji; polityka regionalna, która powinna stanowić wsparcie i uzupełnienie polityki krajowej, nie jest grą o sumie zerowej – wspieranie wzrostu w regionach zapóźnionych wpływa pozytywnie na rozwój całego kraju nie odbierając szans rozwoju innym regionom. Z raportu How Regions Grow: Trends and Analysis płynie wiele istotnych wskazań ważnych dla polityki gospodarczej naszego kraju, który, podobnie zresztą jak wiele innych krajów OECD, musi znaleźć równowagę pomiędzy wspieraniem biegunów wzrostu i regionów zapóźnionych w rozwoju.

Choć szanse na wzrost istnieją we wszystkich rodzajach regionów, aktualnie w obszarze OECD większość regionów z poziomem PKB per capita przewyższającym średnią całego obszaru to regiony miejskie.

50 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Iwona Nowicka Radca Ministra, Departament Strategii Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

PROJEKTY FORESIGHT DLA ROZWOJU REGIONALNEGO Wzrost konkurencyjności regionów jest coraz bardziej uzależniony od wprowadzania nowych technologii, zbudowania scenariuszy i wizji rozwojowej. W Polsce nie posiadają one z reguły strategii rozwoju średnio- lub długoterminowych lecz jedynie krótkoterminowe. Dlatego władze regionalne potrzebują dobrze umotywowanej wizji rozwoju ekonomicznego opartej na analizie możliwych scenariuszy rozwoju w celu opracowania dokumentów strategicznych. Wizje takie nie powinny być tworzone ani przez indywidualne autorytety ani przez wąskie gremia specjalistów. Do tego celu niezbędne jest stworzenie szerokiego zespołu ekspertów posiadających różne doświadczenia i różne perspektywy widzenia. W skład takiego zespołu ekspertów muszą wchodzić zarówno przedstawiciele środowisk naukowych, gospodarczych jak i administracji. Taką szansę daje realizacja projektów foresight. W październiku 2008 roku zakończył się Narodowy Program Foresight Polska 2020 zrealizowany z inicjatywy i pod nadzorem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Został on przeprowadzony w trzech polach badawczych: Zrównoważony Rozwój Polski, Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne oraz Bezpieczeństwo. Głównymi celami Narodowego Programu Foresight Polska 2020 było: określenie wizji rozwojowej Polski do 2020 roku, określenie priorytetowych kierunków badań naukowych i prac rozwojowych, wykorzystanie wyników w praktyce, dostosowanie polskiej polityki naukowej do wymogów UE oraz kształtowanie polityki naukowej i innowacyjnej w kierunku Gospodarki Opartej na Wiedzy. Ponadto w 2008 roku zakończyła się realizacja 18 projektów foresight o zasięgu regionalnym i branżowym finansowanych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w zakresie

Poddziałania

1.4.5

Sektorowego

Programu

Operacyjnego

Wzrost

Konkurencyjności Przedsiębiorstw, dla którego Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego było jednostką pośredniczącą i wdrażającą. Wśród nich jest 8 następujących regionalnych projektów foresight: 1. Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego. 2. Foresight technologiczny na rzecz zrównoważonego rozwoju Małopolski.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 51

3. Monitorowanie i prognozowanie (foresight) priorytetowych, innowacyjnych technologii dla zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego. 4. LORIS Wizja. Regionalny foresight technologiczny (woj. łódzkie). 5. Województwo Opolskie Regionem Zrównoważonego Rozwoju - Foresight Regionalny do 2020 r. 6. Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa świętokrzyskiego. 7. Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa podkarpackiego. 8. Makroregion innowacyjny. Foresight technologiczny dla województwa dolnośląskiego do 2020 roku. Foresight powinien mieć charakter ciągłego procesu i dlatego projekty w tym zakresie zostały przewidziane do dofinansowania z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w kolejnym Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 – 2013 na kwotę 15 mln euro. W ramach Poddziałania 1.1.1 przewidziano dofinansowanie realizacji projektów dotyczących identyfikacji kierunków badań naukowych i prac rozwojowych poprzez zastosowanie metody foresight w zakresie wsparcia: Narodowego Programu Foresight Polska 2020 i kolejnych, przygotowania regionalnych strategii rozwoju, przygotowania strategii rozwoju poszczególnych dziedzin nauki i sektorów gospodarki (np. polskiej strategii rozwoju biotechnologii) zarówno na poziomie krajowym jak i regionalnym, przygotowania strategii dla działających w Polsce platform. Jednostką pośredniczącą dla tego poddziałania jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego a jednostką wdrażającą jest Ośrodek Przetwarzania Informacji. Zrealizowane zostały już dwa konkursy, w których zostało rekomendowanych do wsparcia 14 projektów typu foresight. Planuje się również wdrożenie wyników Narodowego Programu Foresight w zakresie Projektu Systemowego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt. Wsparcie systemu zarządzania badaniami naukowymi oraz ich wynikami, którego realizacja rozpocznie się od 2010 roku. Do realizacji zostały przewidziane następujące projekty: Badanie ewaluacyjne realizowanych w Polsce projektów foresight. Opracowanie uniwersalnej metodyki służącej mapowaniu kierunków badań naukowych oraz technologii i kierunków technologicznych zidentyfikowanych w ramach prac nad projektami foresight.

52 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Opracowanie podstaw krajowego systemu monitoringu wdrażania projektów foresight z odniesieniem do mierników stopnia realizacji Narodowego Programu Foresight. Analiza wykorzystania i wdrożenie wyników Narodowego Programu Foresight w kształtowaniu polityki naukowej i naukowo-technologicznej.48

Województwo nie realizowało dotychczas regionalnego projektu foresight. Nie oznacza to jednak braku aktywności w tym obszarze. Trudno jest przecenić wkład ekspertów z województwa w ogólnopolskie projekty foresightowe - przypis redakcyjny.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 53

Joanna Pęczkowska Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

WYKORZYSTANIE FUNDUSZY STRUKTURALNYCH W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA 2007-2013 W latach 2007-2013 Polska będzie korzystała ze wsparcia finansowego z Unii Europejskiej w ramach sześciu programów operacyjnych o zasięgu ogólnokrajowym. Są nimi Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG), Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL), Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Program Operacyjny Pomoc Techniczna (POPT), Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PORPW) oraz Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT). Łączna wysokość środków finansowych zaangażowanych w realizację tych programów wyniesie ponad 71 mld euro, z wkładem wspólnotowym na poziomie 56,4 mld euro. Najwięcej funduszy przeznaczonych zostanie na POIiŚ - 37,6 mld euro (w tym 27,9 mld euro z UE), POKL - 11,5 mld euro (9,7 mld euro z UE) oraz POIG - 9,7 mld euro (8,3 mld euro z UE). Kolejne miejsca zajmą EWT 8,31 mld euro (7,75 mld euro z UE), PORPW - 3,57 mld euro (2,27 mld euro z UE), oraz POPT- 0,61 mld euro (0,52 mld euro z UE).49 Oprócz ogólnokrajowych programów operacyjnych w latach 2007-2013 w każdym z szesnastu polskich województw realizowane będą także Regionalne Programy Operacyjne (RPO). Cele i priorytety RPO zostały opracowane indywidualnie dla każdego z województw, tak aby w jak największym stopniu odpowiadały jego potrzebom rozwojowym. Głównym celem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013 (RPO WKP) jest tworzenie warunków dla poprawy konkurencyjności województwa oraz spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej jego obszaru. Za cele szczegółowe programu uznano: 1. Zwiększenie atrakcyjności województwa kujawsko-pomorskiego jako obszaru aktywności gospodarczej, lokalizacji inwestycji, jako obszaru atrakcyjnego dla zamieszkania i wypoczynku zarówno dla mieszkańców regionu, jak i turystów. 2. Zwiększenie konkurencyjności gospodarki regionu.

Zob. www.funduszestrukturalne.gov.pl

54 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

3. Poprawa poziomu i jakości życia mieszkańców.50 Realizacji celu głównego i celów strategicznych RPO WKP służy osiem priorytetów (por. tab. 1). Tabela 1. Priorytety Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa KujawskoPomorskiego na lata 2007-2013

I Rozwój infrastruktury technicznej II Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska III Rozwój infrastruktury społecznej IV Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego V Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw VI Wsparcie rozwoju turystyki VII Wspieranie przemian w miastach i w obszarach wymagających odnowy VIII Pomoc techniczna

Źródło: zob. Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013, http://www.mojregion.eu/regionalny-program-operacyjny-wojewodztwa-kujawsko-pomorskiego/oprogramie.html

Na wdrożenie wszystkich RPO z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) została przeznaczona kwota ponad 16 mld euro. Największe środki uzyskało województwo mazowieckie. Kolejne miejsca zajęły województwo śląskie, warmińskomazurskie i dolnośląskie. Województwo kujawsko-pomorskie z dofinansowaniem na poziomie 0,951mld euro uplasowało się na dziewiątej pozycji pod względem wartości uzyskanych środków (por. tab. 2).

Zob. Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013, http://www.mojregion.eu/regionalny-program-operacyjny-wojewodztwa-kujawsko-pomorskiego/oprogramie.html

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 55

Tabela 2. Wysokość środków przyznanych z EFRR na realizację Regionalnych Programów Operacyjnych w poszczególnych województwach w latach 2007-2013 Lp.

Województwo

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie dolnośląskie lubelskie małopolskie podkarpackie wielkopolskie kujawsko-pomorskie pomorskie łódzkie zachodniopomorskie świętokrzyskie podlaskie lubuskie opolskie

Wysokość środków z EFRR (w mld euro) 1,831 1,570 1,360 1,213 1,155 1,148 1,136 1,130 0,951 0,885 0,863 0,835 0,726 0,636 0,439 0,427

Źródło: zob. www.funduszeonline.pl

W latach 2007-201051 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego zrealizowanych i zakończonych zostało łącznie 216 projektów (por. rys. 1). Ich łączna wartość wyniosła 251,33 mln zł, z czego 132,19 mln zł stanowiło dofinansowanie ze środków publicznych. W ramach priorytetu I zrealizowano 72 projekty na sumę 151,58 mln zł. Projekty dotyczyły dwóch działań: 1.1 Infrastruktura drogowa52 i 1.3 Infrastruktura kolejowa. W ramach priorytetu II zakończone zostały 4 projekty. Wszystkie zawierały się w działaniu 2.1 Rozwój infrastruktury wodno-ściekowej, a ich łączna wartość wyniosła 6,75 mln zł. W priorytecie III zrealizowano 3 projekty na kwotę 18,60 mln zł. Wszystkie dotyczyły działania 3.2 Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej. W ramach priorytetu V zrealizowano 131 projektów, w dwóch działaniach: 5.2 Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw oraz 5.5 Promocja i rozwój markowych produktów. Ich łączna wartość wyniosła 55,04 mln zł. Warto ponadto podkreślić, iż projekty inwestycyjne realizowane były w większości przez mikroprzedsiębiorstwa. Z zakresu pomocy technicznej (priorytet VIII) zrealizowano 6 projektów, o łącznej wartości 19,36 mln zł. W ramach priorytetu IV, VI i VII nie zakończono w latach 2007-2010 żadnego projektu (por. tab. 3).

Stan w dniu 1 kwietnia 2010 roku. W numeracji działań pierwsza cyfra oznacza priorytet, z jakiego to działanie pochodzi, druga zaś numer działania. 52

56 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 1. Liczba zakończonych projektów dofinansowanych w ramach RPO WKP w latach 2007-2010 na tle innych województw* 216

RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego

RPO Województwa Dolnośląskiego

168

RPO Województwa Lubelskiego

RPO Województwa Lubuskiego

RPO Województwa Łódzkiego

213

RPO Województwa Małopolskiego

RPO Województwa Mazowieckiego

128

RPO Województwa Opolskiego

106

RPO Województwa Podkarpackiego

RPO Województwa Podlaskiego

RPO Województwa Pomorskiego

204

RPO Województwa Śląskiego

156

RPO Województwa Świętokrzyskiego

131

RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego

249

RPO Województwa Wielkopolskiego

RPO Województwa Zachodniopomorskiego

0 *

100

150

200

250

300

Stan w dniu 1 kwietnia 2010 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Listy beneficjentów Funduszy Europejskich 2007-2013 - stan na 1 kwietnia 2010 r. na podstawie KSI SIMIK 07-13, www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

W ramach RPO WKP realizowanych jest ponadto 467 projektów, które rozpoczęły się w latach 2007-2010 i nie zostały ukończone przed 1 kwietnia 2010 roku (por. rys. 2). Łączna wartość tych projektów wynosi 2.331 mln zł, z czego 1.163 mln zł stanowi dofinansowanie ze środków publicznych. Największa ilość projektów (292) realizowana jest w ramach priorytetu V Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw. Dotyczą one pięciu działań: 5.1 Rozwój instytucji otoczenia biznesu, 5.2 Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw, 5.4 Wzmocnienie regionalnego potencjału badań i rozwoju technologii, 5.5 Promocja i rozwój markowych produktów, 5.6 Kompleksowe uzbrojenie terenów pod inwestycje. Kolejne miejsca zajmują Rozwój infrastruktury technicznej (54 projekty), Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska (46 projektów), Rozwój infrastruktury społecznej (29 projektów), Rozwój infrastruktury

społeczeństwa

informacyjnego

(25

projektów),

Pomoc

techniczna

(8 projektów), Wspieranie przemian w miastach i w obszarach wymagających odnowy (7 projektów) oraz Wsparcie rozwoju turystyki (6 projektów).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 57

Rysunek 2. Liczba projektów w trakcie realizacji dofinansowanych w ramach RPO WKP w latach 2007-2010 na tle innych województw*

RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego

467 609 654

RPO Województwa Dolnośląskiego RPO Województwa Lubelskiego

405 416

RPO Województwa Lubuskiego RPO Województwa Łódzkiego

653

RPO Województwa Małopolskiego

343 325

RPO Województwa Mazowieckiego RPO Województwa Opolskiego

556

RPO Województwa Podkarpackiego

385

RPO Województwa Podlaskiego

642

RPO Województwa Pomorskiego

1148

RPO Województwa Śląskiego

280

RPO Województwa Świętokrzyskiego

874

RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego

683

RPO Województwa Wielkopolskiego

313

RPO Województwa Zachodniopomorskiego

0 *

200

400

600

800

1000

1200

Stan w dniu 1 kwietnia 2010 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Listy beneficjentów Funduszy Europejskich 2007-2013 - stan na 1 kwietnia 2010 r. na podstawie KSI SIMIK 07-13, www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

Jak wynika z powyższych analiz większość projektów zarówno tych zakończonych, jak i nadal realizowanych związanych jest z podnoszeniem konkurencyjności regionu, co odpowiada głównym celom RPO WKP. W strukturze projektów dominują działania nacelowane na wzrost konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw. Stosunkowo dużo projektów realizowanych jest także w zakresie rozwoju infrastruktury drogowej i kolejowej oraz ochrony środowiska. Znacznie mniej natomiast dotyczy rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz zwiększenia atrakcyjności turystycznej regionu.

1400

Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Powiat Bydgoski

Powiat Rypiński

Miasto Chełmno

Powiat Chełmiński

Nazwa beneficjenta

Lp. Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 553 Toruń – Wybcz km 7+142 do km 21+871 (po przekilometrowaniu drogi nr 553 wg dokumentacji projektowej 7+142 do 21+780) Połączenie drogi ekspresowej S-10 z korytarzem TEN-T VIa, drogą ekspresową S-5. Odcinek drogi wojewódzkiej Nr 246 Nakło - Szubin Przebudowa drogi powiatowej nr 1529C Wojnowo-Bydgoszcz Przebudowa drogi powiatowej nr 2118C Szafarnia – Wąpielsk – Rypin, od km 11+550 do km 12+800 odc. dł. 1.250 km oraz od km 19+058 do km 22+397 odc. dł. 3,339 km (poszerzenie drogi) Budowa asfaltowej nawierzchni ulicy Podgórnej w Chełmnie wraz z chodnikami oraz jej odwodnieniem i oświetleniem Przebudowa ciągu drogowego Brzozowo-Unisław- etap 2

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

4 130 870,37

4 396 689,92

4 490 978,69

5 555 458,76

20 548 325,07

23 678 344,95

Wartość ogółem (w zł)

1 980 683,58

1 399 477,10

2 245 489,34

2 777 729,38

10 267 200,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 13 265 675,46

Tabela 3. Lista beneficjentów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w latach 2007-2010 projekty zakończone (stan na 1 kwietnia 2010)

58 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Powiat Radziejowski

Gmina Miasto Chełmża

Gmina Bobrowo

Gmina Złotkiki Kujawskie

Powiat Brodnicki

Gmina Grudziądz

Nazwa beneficjenta

Lp.

Przebudowa drogi powiatowej nr 2807C Osięciny - Wieniec Włocławek od km 0+000 do km 6+563 Budowa dróg publicznych ulic z chodnikami na osiedlu domów jednorodzinnych przy ul. 3 Maja w Chełmży - etap I budowa ul. Broniewskiego i ul. Traugutta Przebudowa drogi gminnej nr 080412C Kawki - Nieżywięć Przebudowa drogi gminnej nr 0560008(a) oraz części drogi nr 0560008 i 0560018 w miejscowości Rucewo Przebudowa drogi powiatowej nr 1825C Bobrowo-ZbicznoJajkowo, odcinek ZbicznoPokrzydowo od km 0+239 do km 7+967 Rozwiązanie systemu komunikacji lokalnej w miejscowości Nowa Wieś poprzez kompleksową przebudowę dróg: ul. Grunwaldzka, ul. 29 – Października i ul. Świerkocińskiej na odcinku 3527,03 mb. Etap I ul. Grunwaldzka – odcinek 1019,78 mb (od km 0+000,00 do km 1+0,1978)

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

1 776 105,31

1 946 841,83

1 984 094,96

2 052 455,43

2 089 355,76

2 250 681,27

Wartość ogółem (w zł)

499 884,21

973 420,91

499 839,59

500 000,00

1 043 758,55

Dofinansowanie publiczne (w zł) 1 125 340,63

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 59

Powiat Radziejowski

Gmina Czernikowo

Gmina Nowe

Gmina Żnin

Powiat Żniński

Powiat Brodnicki

Gmina Białe Błota

Gmina Wielgie

Nazwa beneficjenta

Lp.

Przebudowa drogi powiatowej nr 2835 C Piotrków Kujawski Nowa Wieś od km 0+000 do km 4+900 Przebudowa drogi gminnej Makowiska-Kiełpiny od drogi pow. nr 2047C do granicy gm. Kikół w Suminie o długości 2713,03 m Budowa drogi gminnej Mały Komorsk-Zdrojewo Przebudowa ulicy Fabrycznej w Żninie Przebudowa obiektu mostowego na rzece Wełna w miejscowości Szkółki w km 8 + 063 drogi powiatowej nr 2323 C Wełna Wiewiórczyn wraz z przebudową drogi dojazdowej do mostu na długości 217 m Rozbudowa drogi powiatowej nr 1837C Zdroje-Górzno-Starorypin, odcinek Górzno-Karw długość 2,150km, od km 7+900 do km 10+050 Przebudowa nawierzchni drogi do TLH (ul. Biznesowej) w miejscowości Przyłęki Przebudowa drogi gminnej Wielgie - Teodorowo wraz z towarzyszącą infrastrukturą drogową - etap III

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

1 309 232,80

1 330 649,13

1 344 876,20

1 428 213,86

1 435 418,19

1 514 974,29

1 596 495,43

1 744 559,17

Wartość ogółem (w zł)

499 852,74

499 332,43

672 219,55

714 106,93

499 808,36

500 000,00

499 895,05

Dofinansowanie publiczne (w zł) 872 279,58

60 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Gmina Lipno

Gmina Rogóźno

Gmina Bukowiec

Gmina Dobrcz

Gmina Swiekatowo

Gmina Bobrowniki

Gmina i Miasto Izbica Kujawska

Gmina Mrocza

Gmina Topólka

Nazwa beneficjenta

Lp.

Przebudowa drogi gminnej nr 170507C na odcinku od km 1+872 do 3+066 w Jastrzębiu Gmina Lipno Przebudowa drogi gminnej nr 041220C Skurgwy - Krakowska Przebudowa drogi gminnej nr 030904 C Krupocin - Branica Przebudowa drogi gminnej nr 050207C na odcinku Nekla Linówiec - Pauliny - Dobrcz Przebudowa drogi gminnej nr 030814 C na odcinku od Km 0+100 do Km 1+020 i drogi gminnej nr 030812 C na odcinku od Km 0+000 do Km 0+180 we wsi Jania Góra Przebudowa drogi gminnej Polichnowo-Gnojno o długości 2,886 km Przebudowa drogi gminnej nr 191216C w miejscowości Ciepliny-Cieplinki-Joasin, gmina Izbica Kujawska o długości 2600 mb. Budowa drogi gminnej nr 090718C i 0901175C Mrocza Wiele w gminie Mrocza - etap I Przebudowa drogi gminnej Rybiny-Głuszynek-Miłachówek

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

1 043 017,74

1 070 981,06

1 078 227,92

1 099 301,98

1 114 026,24

1 168 109,97

1 170 920,83

1 232 140,69

1 241 395,40

Wartość ogółem (w zł)

351 540,46

499 969,33

499 873,16

500 000,00

499 842,35

499 982,69

499 879,78

Dofinansowanie publiczne (w zł) 500 000,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 61

Gmina Chełmża

Gmina Sępólno Krajeńskie

Gmina Pruszcz

Gmina Lubiewo

Gmina Włocławek

Gmina Dragacz

Gmina Waganiec

Gmina Rogowo

Gmina Baruchowo

Gmina Brzuze

Nazwa beneficjenta

Lp. Przebudowa dróg nad Jeziorem Grodzieńskim i Chełmżyńskim Budowa ul. Polnej W Sępólnie Krajeńskim Przebudowa drogi gminnej nr 031126C Zawada - Niewieścin wraz z niezbędną infrastrukturą drogową Przebudowa ulic Nowowiejskiej, Pejasa oraz części ulicy Kwiatowej wraz z budową kanalizacji deszczowej w miejscowości Bysław Budowa drogi gminnej m. Łagiewniki - Warząchewka Nowa Przebudowa mostu na rzece Mątawa w miejscowości Michale w ciągu drogi gminnej Górna Grupa - Michale Budowa nawierzchni jezdni i chodników (pieszojezdni) w Wagańcu, Zbrachlinie Nowym, Wójtówce (Plebance) Budowa i przebudowa drogi gminnej nr 120521C Rogowo Rumunki Likieckie na odcinku od km 3+200 do km 4+400 Przebudowa drogi gminnej Kłótno-Kurowo Budowa drogi gminnej ŁączonekGulbiny od km 0+000 do km 3+918

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

929 925,68

944 849,07

946 348,58

970 629,21

980 486,60

997 205,96

999 970,83

1 009 464,93

1 036 967,94

1 042 992,76

Wartość ogółem (w zł)

464 962,84

464 443,26

473 174,29

285 761,20

490 243,30

498 602,98

499 985,41

499 842,00

500 000,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 499 883,08

62 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Gmina Stolno

Gmina Miasto Lipno

Gmina Chrostkowo

Gmina Zbiczno

Gmina Choceń

Gmina Boniewo

Gmina Kijewo Królewskie

Gmina Barcin

Gmina Brześć Kujawski

Gmina Tłuchowo

Nazwa beneficjenta

Lp.

Przebudowa drogi Stolno-Małe Czyste na odcinku 1,9 km Przebudowa ulicy 22-go Stycznia w Lipnie na odcinku 781 m Przebudowa drogi gminnej nr 170202C Chojno-LubiankiGłęboczek o długości od km 0+000 do km 2+200 Przebudowa drogi gminnej nr 080233C PokrzydowoPokrzydowo-Plebanka o długości 1,039 km Przebudowa drogi gminnej nr 190726C Janowo - Choceń o długości 1,795km Przebudowa drogi gminnej Łąki Markowe-Sieroszewo o długości 2+041,41 km w gminie Boniewo Przebudowa drogi gminnej nr 060517C Kijewo Królewskie – Wielkie Czyste nr 060516C Kijewo Królewskie – Jeleniec Przebudowa drogi gminnej nr 130304c Sadłogoszcz – Zalesie Barcińskie – Piechcin na odcinku Zalesie Barcińskie – Piechcin Przebudowa drogi gminnej Polówka - Jaranówek od km 2+083 do km 3+475 Budowa drogi gminnej Tłuchowo - Tłuchówek Rumunki

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

820 132,31

851 543,86

856 462,56

858 542,08

859 308,85

876 442,60

887 981,13

892 074,86

911 499,53

929 789,70

Wartość ogółem (w zł)

401 943,65

425 771,93

428 231,28

429 271,04

429 654,42

390 230,46

443 990,56

446 037,43

455 749,76

Dofinansowanie publiczne (w zł) 464 894,85

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 63

Gmina Rogowo

Gmina Warlubie

Gmina Golub-Dobrzyń

Gmina Kcynia

Gmina Rojewo

Gmina Fabianki

Gmina Bartniczka

Gmina Wąbrzeźno

Nazwa beneficjenta

Lp. Przebudowa dróg gminnych w miejscowości Rogowo w ciągu ulic: Sportowej (od km 0+000 do km 0+540), Szkolnej (od km 0+000 do km 0+524) oraz Hokejowej (od km 0+000 do km 0+149) Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Krusze gmina Warlubie Przebudowa drogi gminnej nr 110257 C Kamienny SmugNowogród na odcinku Nowogród-Praczka gmina GolubDobrzyń wraz z towarzyszącą infrastrukturą drogową Przebudowa drogi gminnej nr 090411C Żurawia-Miastowice na odcinku od 1000m do 2614,73 m - etap II Przebudowa dróg gminnych w Jezuickiej Strudze Przebudowa drogi gminnej Chełmica Duża - Chełmica Mała Skórzno od km 1+012 do km 1+542 oraz od km 1+843 do km 2+270 Przebudowa nawierzchni drogi gminnej nr 080609C Jastrzębie Łaszewo Przebudowa drogi gminnej Sitno Jarantowice

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

660 636,29

661 787,59

687 516,46

718 845,87

786 918,51

788 384,89

798 318,80

807 663,26

Wartość ogółem (w zł)

312 132,28

330 893,79

343 758,23

359 422,93

392 843,15

374 767,09

399 159,40

Dofinansowanie publiczne (w zł) 403 831,63

64 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Gmina Wąpielsk

Gmina Osielsko

Gmina Sicienko

Gmina Śliwice

Gmina Rypin

Gmina Lisewo

Gmina Radomin

Gmina Papowo Biskupie

Gmina Nakło nad Notecią

Nazwa beneficjenta

Lp.

Budowa drogi gminnej-wieś Kiełpiny gm. Wąpielsk od km 0+000 do km 2+505 Przebudowa ul. Kusocińskiego w miejscowości Niemcz Gmina Osielsko na odcinku od ulicy Olimpijczyków do drogi powiatowej nr 1504C Przebudowa drogi gminnej nr 050318 C Wojnowo-Jezioro Wierzchucińskie Duże na odcinku Wojnowo Chmielewo o długości 1067.73 mb Przebudowa drogi gminnej Rosochatka - Okoniny w km (0+449,10 - 1+893,84) - etap II Przebudowa-modernizacja i częściowe poszerzenie drogi gminnej nr 120305C JasinKwiatkowo od km 0+000 do km 1+400 Budowa drogi gminnej nr 060335C Wierzbowo-Wabcz Przebudowa drogi gminnej nr 110347C Piórkowo - Giżynek, gmina Radomin Przebudowa drogi gminnej Papowo Biskupie - Żygląd - Etap II Budowa nawierzchni ulicy Leśnej w Paterku

Tytuł projektu

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

448 761,65

477 533,79

558 387,77

583 326,53

596 913,40

634 323,40

639 017,82

639 170,46

652 215,54

Wartość ogółem (w zł)

224 380,82

238 766,89

279 084,08

291 663,26

298 456,70

317 161,70

319 504,41

319 585,23

Dofinansowanie publiczne (w zł) 325 107,77

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 65

Budowa drogi gminnej Mokówko-Borowo Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Wieldządz odcinek długości 0,638 km Przebudowa drogi gminnej nr 180409 C Kolonia Czołowo Kontrewers od km 0+000 do 2+900 Budowa układu komunikacyjnego na osiedlu mieszkaniowym Na Górce - przedłużenie ulicy Piwnej Przebudowa drogi gminnej nr 180106C BodzanowoBodzanowo II na odcinku km 1+335 - 1+820 Zakup nowoczesnego kolejowego taboru pasażerskiego Rozbudowa sieci kanalizacyjnej oraz systemu zaopatrzenia w wodę w mieście Więcbork Budowa magistrali wodociągowej PE D280 w ul. Podgórnej w Brodnicy Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej dla Osiedla Mieszkaniowego TUSZYNY w Koronowie

Miasto i Gmina Dobrzyń nad Wisłą

Gmina Płużnica

Gmina Radziejów

Miasto Kowal

Gmina Dobre

Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego Gmina Więcbork

Gmina Miasta Brodnicy

Gmina Koronowo

Tytuł projektu

Nazwa beneficjenta

Lp.

1.3. Infrastruktura kolejowa 2.1 Rozwój infrastruktury wodnościekowej 2.1 Rozwój infrastruktury wodnościekowej 2.1 Rozwój infrastruktury wodnościekowej

1.1. Infrastruktura drogowa

1.1. Infrastruktura drogowa 1.1. Infrastruktura drogowa

Działanie

Poddziałanie

1 067 063,90

1 265 960,50

3 961 474,00

23 668 000,00

102 760,52

256 812,73

290 092,92

300 506,70

395 526,08

Wartość ogółem (w zł)

443 743,88

346 672,02

884 504,96

23 668 000,00

51 380,26

128 406,36

139 819,47

150 253,35

Dofinansowanie publiczne (w zł) 192 763,04

66 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Gmina Miasto Radziejów

Regionalny Szpital Specjalistyczny im. dr. Władysława Biegańskiego w Grudziądzu

Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. dr. Emila Warmińskiego SPZOZ w Bydgoszczy

Szpital Uniwersytecki Nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy

Nazwa beneficjenta

Lp.

Budowa sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przepompowniami ścieków, przyłączami oraz kanałem tłocznym w pasie drogowym ulic: Kazimierza Wielkiego, Ks. Wieczorka, Górczyńskiego, Franciszkańskiej, Moniuszki, Paderewskiego, Toruńskiej, Chopina w mieście Radziejów Wyposażenie Pracowni Hemodynamicznej w Regionalnym Szpitalu Specjalistycznym w Grudziądzu Utworzenie Centrum Wysokospecjalistycznej Diagnostyki Obrazowej oraz Ośrodka Operacji Zaćmy na bazie Wielospecjalistycznego Szpitala Miejskiego im. dr. Emila Warmińskiego SPZOZ w Bydgoszczy Rozwój oraz dostosowanie do wymaganych standardów wysokospecjalistycznych procedur leczniczych i operacyjnych poprzez zakup nowoczesnej aparatury medycznej

Tytuł projektu

3.2. Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej

5 113 667,75

5 193 378,00

8 292 496,09

3.2. Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej 3.2. Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej

Wartość ogółem (w zł) 460 081,97

Poddziałanie

2.1 Rozwój infrastruktury wodnościekowej

Działanie

3 166 894,44

3 349 800,00

5 390 122,45

Dofinansowanie publiczne (w zł) 209 248,45

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 67

PPHU INFOR Krzysztof Kulik

mamAuto Adam Kula, Maciej Kula Sp. j.

MAXBELT Janusz Rak

GONDEK Zbigniew Gondek

Janusz Rak MAXBELT

Marian Kalinski

Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe AN-TOM Anna Staszewska

Nazwa beneficjenta

Lp.

Uruchomienie nowoczesnej produkcji okien i drzwi z PCV i aluminium w miejscowości Piecki Budowa budynku magazynu części samochodowych wraz z wyposażeniem oraz zakup wózka widłowego przez Spółkę mamAuto Rozwój i unowocześnienie firmy MAXBELT z Bydgoszczy, poprzez uruchomienie produkcji dużych, pasowych kół zębatych Potężna moc dźwięku najwyższej jakości w Agencji Koncertowej GONDEK w Bydgoszczy Profesjonalna technika estradowa w Agencji Koncertowej GONDEK w Bydgoszczy Rozwój i unowocześnienie firmy MAXBELT z Bydgoszczy poprzez uruchomienie produkcji małych, pasowych kół zębatych Zakup urządzeń w celu unowocześniania i wprowadzania nowych usług wodnokanalizacyjnych Zwiększenie konkurencyjności firmy AN-TOM poprzez zakup nowoczesnej linii do produkcji makaronu i wprowadzenie do oferty nowego produktu

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

610 000,00

611 220,00

625 774,82

632 814,00

687 937,84

Wartość ogółem (w zł)

349 443,65

281 444,30

242 983,30

350 000,00

245 000,00

348 704,58

Dofinansowanie publiczne (w zł) 349 963,60

68 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa Miltex S.C. poprzez budowę hali produkcyjnej i zakup maszyn Zakup urządzeń w celu unowocześniania i wprowadzania nowych usług budowlanych Wzmocnienie konkurencyjności Z.W. KLIMAT poprzez uruchomienie produkcji elementów wentylacyjnych - etap III: zakup zgrzewarki liniowej, zawijarki obrzeży i zamykarki, maszyny do produkcji obrzeży kratek wentylacyjnych oraz modernizacja maszyny do produkcji prostokątnych kanałów wentylacyjnych Zwiększenie konkurencyjności Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjno-Sanitarnych PRIS Grzegorz Kapturski poprzez zakup środków trwałych Rozbudowa restauracji KUŹNIA o salę taneczno-bankietową i zaplecze wraz z wyposażeniem i sprzętem gastronomicznym Unowocześnienie technologii produkcji granulatu poprzez zakup wytłaczarki dwuślimakowej Extruder

Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoHandlowe MILTEX S.C. Grażyna Rajca, Krzysztof Rajca

Przedsiębiorstwo ProdukcyjnoHandlowo-Usługowe EVENTUS Arkadiusz Kalinski Zakład Wielobranżowy KLIMAT Janusz Jarczyński

Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjno-Sanitarnych PRIS Grzegorz Kapturski

KUŹNIA - OBERŻA POLSKA Jolanta Grodzicka

MURPLEX TRADING Sp. z o.o.

Tytuł projektu

Nazwa beneficjenta

Lp.

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

605 498,00

607 560,00

609 024,00

610 000,00

Wartość ogółem (w zł)

346 500,00

348 596,50

349 195,00

180 000,00

293 964,34

Dofinansowanie publiczne (w zł) 350 000,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 69

Nazwa beneficjenta

ELEKTRO-MET Wojciech Morzyński

ECOFLOW Pietraszek Marcin Maciej

DOM-BRUK Paweł Domagała

INTKOMP Krzysztof Baryła

SILVA Mikroelektronik Holding Sp. z o.o. Spółka komandytowa

Lp.

Zakup innowacyjnego urządzenia elektroerozyjnego i oprogramowania MASTER CAM dla potrzeb rozwoju produktów i usług firmy Rozwój oraz wprowadzenie nowych usług w firmie ECOFLOW w Bydgoszczy poprzez zakup nowoczesnych urządzeń Wzrost zdolności produkcyjnych firmy DOM-BRUK Paweł Domagała poprzez budowę wiaty produkcyjnej i zakup środków trwałych Zwiększenie rynku odbiorców usług firmy INTKOMP poprzez zakup i montaż stacji nadawczych, umożliwiających szybki dostęp do Internetu mieszkańcom Województwa Kujawsko – Pomorskiego Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa SILVA Mikroelektronik Holding Sp. z o.o. Spółka komandytowa z siedzibą w Kijewie Szlacheckim poprzez zakup linii do produkcji elektronicznych kontrolerów solarnych

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

599 020,00

600 000,00

601 460,00

603 900,00

604 754,00

Wartość ogółem (w zł)

343 700,00

337 484,12

271 150,00

345 940,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 297 000,00

70 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tytuł projektu Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa poprzez unowocześnienie i zwiększenie efektywności firmy dzięki wzrostowi sprzedaży rozszerzeniu asortymentu w nowym salonie sprzedaży w Bydgoszczy przy ulicy Dworcowej 83 oraz wdrożeniu nowych usług archiwizowania, przechowywania oraz odzyskiwania danych przy zastosowaniu innowacyjnych technologii informatycznych Wykonywanie odwiertów metodą obrotową szansą rozwoju firmy STUDWIERT Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstwa poprzez zakup drukarki wielkoformatowej Durst Rho 700 Wzmocnienie konkurencyjności Z.W. KLIMAT poprzez uruchomienie produkcji elementów wentylacyjnych - etap I:zakup maszyny do produkcji rur spiro

Nazwa beneficjenta

LOCO Adam Szawczuk Sławomir Szyłko Sp. j.

Zakład Usług Wiertniczych STUDWIERT Piotr Kurkowski

Firma Produkcyjno-Handlowa SEPPA S.C. Gil Jerzy, Węgrzyn Paweł

Zakład Wielobranżowy KLIMAT Janusz Jarczyński

Lp.

100

101

102

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

549 000,00

589 277,08

591 700,00

596 519,00

Wartość ogółem (w zł)

198 900,00

338 109,80

339 500,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 342 265,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 71

F.P.H.U. WESOŁOWSKI Przemysław Wesołowski

CHEMAX-POL EKSPORTIMPORT F.P.H.U. S.C. Robert Lis, Bartosz Dąbrowski, Dawid Urbański FPHU WESOŁOWSKI Przemysław Wesołowski

ZUPH OMEGA Andrzej Szulc

Niezależna Grupa Kreatywna Daniel Białek

104

105

107

108

106

Laboratorium Stomatologiczne

Nazwa beneficjenta

103

Lp.

Wzrost konkurencyjności firmy ZUPH Omega Andrzej Szulc z siedzibą w Świeciu poprzez zakup maszyn do produkcji rolet i moskitier oraz budowy hali produkcyjnej Zakup maszyny do insertowania dla Niezależnej Grupy Kreatywnej Daniel Białek

Uruchomienie innowacyjnej technologii frezowania konstrukcji protetycznej oraz wyciągu centralnego pyłów i oparów w Laboratorium Stomatologicznym Jakuba Bonikowskiego w Grudziądzu Zwiększenie zdolności produkcyjnych mikroprzedsiębiorstwa F.P.H.U. WESOŁOWSKI poprzez rozbudowę farmy wiatrakowej Wzrost konkurencyjności firmy CHEMAX-POL poprzez zakup maszyn i urządzeń do obróbki metalu Rozbudowa farmy wiatrowej w Chromowoli gmina Koneck

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

498 980,00

499 999,92

524 876,94

526 463,41

540 273,34

541 140,01

Wartość ogółem (w zł)

284 991,20

225 409,80

299 437,99

302 069,17

302 284,63

Dofinansowanie publiczne (w zł) 300 972,04

72 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Prywatna Specjalistyczna Przychodnia Lekarska Nowak Nowak Sp. z o.o.

SOUNDLIGHT Marek Połczyński

Indywidualna Praktyka Lekarska Lek. Stom. Jacek Owczarczak

Zakład Wielobranżowy KLIMAT Janusz Jarczyński

Agencja Usługowo-Handlowa TRANZAX Piotr Skotnicki

110

111

112

113

Nazwa beneficjenta

109

Lp. Wdrożenie opatentowanej technologii nieinwazyjnego leczenia kamicy moczowej, zalecanej przez Europejskie Biuro Urologii szansą na podniesienie poziomu technologicznego i pozycji konkurencyjnej Spółki Zakup nowoczesnego kompaktowego systemu nagłośnieniowego wyrównanego liniowo celem wdrożenia nowych usług w firmie SOUNDLIGHT Marek Połczyński Zwiększenie konkurencyjności poprzez zakup nowoczesnego sprzętu diagnostycznoterapeutycznego dla kliniki stomatologicznej - Indywidualna Praktyka Lekarska Lek. Stom. Jacek Owczarczak Wzmocnienie konkurencyjności Z.W. KLIMAT poprzez uruchomienie produkcji elementów wentylacyjnych - etap II: zakup maszyny do produkcji profili i wózka widłowego Zakup nowych środków trwałych i oprogramowania celem automatyzacji wielkogabarytowego magazynu łożysk oraz udoskonalenia procesu logistycznego firmy TRANZAX Piotr Skotnicki w zakresie usług sprzedaży

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

452 044,00

463 600,00

496 215,00

498 299,04

498 900,34

Wartość ogółem (w zł)

258 363,00

156 600,00

347 350,50

285 412,40

Dofinansowanie publiczne (w zł) 274 395,19

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 73

Tytuł projektu Poprawa konkurencyjności Przedsiębiorstwa ProdukcyjnoHandlowo-Usługowego, wyroby Pończosznicze TERJAX Jan Przybysz poprzez wprowadzenie nowego innowacyjnego produktu i zwiększenie efektywności działania Wdrożenie technologii cyfrowych dla przemysłu tekstylnego w PH HELENA w Janikowie i Inowrocławiu Hydrauliczna prasa krawędziowa – nowoczesne i precyzyjne usługi w zakładzie ślusarsko – mechanicznym w Czernikowie Wzrost konkurencyjności firmy AZ.con Sp. z o.o. na rynku usług zarządzania nieruchomościami poprzez rozbudowę działalności i poszerzenie dotychczasowej oferty Podniesienie konkurencyjności gabinetu i dywersyfikacja usług stomatologicznych Modernizacja parku maszynowego przedsiębiorstwa Firma Handlowo-Usługowa Piotrowski Krzysztof Zwiększenie konkurencyjności Prywatnego Gabinetu Lekarskiego Artur Szumlański poprzez wprowadzenie do oferty nowej i udoskonalonej usługi

Nazwa beneficjenta

Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe, Wyroby Pończosznicze TERJAX Jan Przybysz

Przedsiębiorstwo Handlowe HELENA

Usługi ślusarsko-mechaniczne Jerzy Zglinicki

AZ.con Sp. z o.o.

Gabinet Stomatologiczny Krystyna Pilecka-Trawińska

Firma Handlowo-Usługowa Piotrowski Krzysztof

Prywatny Gabinet Artur Szumlański

Lp.

114

115

116

117

118

119

120

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

392 519,00

399 810,90

416 020,00

420 250,00

427 000,00

432 313,10

444 963,77

Wartość ogółem (w zł)

274 763,30

219 822,93

238 700,00

290 383,51

245 000,00

248 048,50

Dofinansowanie publiczne (w zł) 307 085,64

74 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Klinika Stomatologiczna DENMED Pankowski Mariusz

EUROGOLD Wojciech Pyrzyński

Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe RED GRAF Genowefa Zdrada Zakład Mechanizacji i Transportu oraz Usług Księgowych Sp. z o.o.

WATERGAZ Zakład Instalacji Przemysłowych i Konstrukcji Metalowych Górnikiewicz Michał

STODREWEK S.C. Włodzimierz Polit, Marek Polit

122

123

124

126

127

125

Zakład Produkcyjno Handlowo Usługowy MAL-MET Marek Malak

Nazwa beneficjenta

121

Lp. Zwiększenie konkurencyjności firmy ZPHU MAL-MET Marek Malak przez zakup pionowego centrum obróbczego CNC oraz wprowadzenie do oferty nowych produktów Zwiększenie konkurencyjności firmy poprzez zakup cyfrowej aparatury medycznej do bezpośredniej obsługi pacjentów Wzmocnienie konkurencyjności mikro przedsiębiorstwa EUROGOLD Wojciech Pyrzyński w Toruniu poprzez zwiększenie zdolności usługowych w wyniku zakupu nowoczesnych urządzeń serwisowych i diagnostycznych Poprawa konkurencyjności firmy RED GRAF poprzez zakup innowacyjnego urządzenia Zwiększenie konkurencyjności Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów w Unisławiu poprzez rozbudowę i zakup wyposażenia Zakup nowych środków trwałych celem uruchomienia nowych usług ogólnobudowlanych w firmie WATERGAZ Wzrost konkurencyjności firmy STODREWEK S.C. poprzez inwestycje w Gospodarkę Magazynową

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

280 600,00

287 122,91

302 438,00

322 082,44

337 940,00

353 291,20

390 400,00

Wartość ogółem (w zł)

104 956,28

162 545,24

173 489,26

184 801,40

188 602,40

160 300,79

Dofinansowanie publiczne (w zł) 224 000,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 75

Zwiększenie konkurencyjności Zakładu Usług Motoryzacyjno – Diagnostycznych Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów Bednarek i S-ka w Lubieniu Kujawskim poprzez zakup nowoczesnych urządzeń kontrolno – diagnostycznych i usługowych Poszerzenie oferty produkcyjnej firmy Z.P.T.S i M.M. Ewa Stosik z Torunia poprzez zakup centrum tokarskiego Rozbudowa i unowocześnienie lokalu gastronomicznego JERTES

Zakład Usług Motoryzacyjno – Diagnostycznych Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów Bednarek i S-ka

Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Mechanika Maszyn Stosik Ewa

Jedkie Jerzy Jertes

PHU HORT - WALD

Indywidualna Praktyka Stomatologiczna Cezary Pozorski

Grażyna Matczak

128

129

130

131

132

133

Uruchomienie ekologicznej pralni chemicznej przez firmę PHU HORT - WALD w Nakle nad Notecią Wsparcie inwestycji w Gabinecie Stomatologicznym C. Pozorskiego w Bysławiu, polegającej na zakupie nowych urządzeń Podniesienie konkurencyjności gabinetu stomatologicznego Grażyna Matczak poprzez inwestycje w nowoczesny sprzęt medyczny i zwiększenie zatrudnienia

Tytuł projektu

Nazwa beneficjenta

Lp.

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

209 000,00

210 990,00

216 550,00

218 800,00

219 600,00

239 438,40

Wartość ogółem (w zł)

111 403,77

80 854,35

120 018,30

125 540,98

126 000,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 137 382,69

76 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tytuł projektu Zakup używanej koparki kołowej do świadczenia usług w zakresie prac ziemnych i budowlanych Wprowadzenie innowacyjnych, nieinwazyjnych metod diagnostycznych i terapeutycznych w gabinecie okulistycznym, rehabilitacyjnym i lekarza rodzinnego dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego Rozwój działalności firmy EKO PRAL poprzez zakup i instalację profesjonalnej pralni Podniesienie konkurencyjności usług stomatologicznych poprzez zakup innowacyjnego sprzętu Poprawa konkurencyjności przedsiębiorstwa Prace Ziemne Zieliński Józef poprzez zakup koparko-ładowarki Poprzez inwestycje w specjalistyczny sprzęt do podniesienia konkurencyjności i innowacyjności świadczonych usług stomatologicznych na bydgoskim rynku Zakup wyposażenia do restauracji KARCZMA DĄBRÓWKA w Dąbrowie Chełmińskiej

Nazwa beneficjenta

Zakład usług rolniczych - Zbigniew Nogalski

NZOZ Przychodnia Doktor S.C. Aldona i Jacek Wczysła

EKO PRAL Katarzyna Dobrzańska

Prywatny Gabinet Stomatologiczny ADENT Anna Kamińska

Prace Ziemne Zieliński Józef

Gabinet Stomatologiczny Anna Małgorzata Miszewska

Firma Gastronomiczno-UsługowoHandlowa HEŃKO Piotr Nowicki

Lp.

134

135

136

137

138

139

140

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

165 047,21

178 099,91

184 220,00

184 768,77

185 074,00

189 265,00

207 400,00

Wartość ogółem (w zł)

67 903,67

115 628,23

105 700,00

91 926,88

106 190,00

132 485,50

Dofinansowanie publiczne (w zł) 75 000,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 77

Nazwa beneficjenta

Gabinet Ortodontyczny Agnieszka Kaczmarek

AUTO-BŁYSK Myjnia Samochodowa Karolina Bączek

Zakład naprawy i konserwacji sprzętu przeciwpożarowego i legalizacji butli Marek Hamerski

Edward Marek Kozłowski VELVET GLASS POLAND

Sielski Łukasz Piotr Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej

Spica Zdzisław Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ZS

RONACH Okucia Meblowe Robert Tyblewski

Lp.

141

142

143

144

145

146

147

Zakup środków trwałych i oprogramowania dla wprowadzenia nowej usługi doradztwa technicznego, celem wzmocnienia pozycji konkurencyjnej firmy

Wzrost konkurencyjności Gabinetu Ortodontycznego Agnieszka Kaczmarek poprzez otwarcie własnego gabinetu Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa poprzez zakup myjni automatycznej Rozwój oferty usługowej poprzez doposażenie sprzętowe w Zakładzie naprawy i konserwacji sprzętu przeciwpożarowego i legalizacji butli Marek Hamerski Zakup specjalistycznego pieca elektrycznego do gięcia szkła przez firmę Velvet Glass Poland z Wiewiórczyna Poprzez innowacyjne rozwiązania w rehabilitacji do wzrostu konkurencyjności i atrakcyjności usług Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej na regionalnym rynku Utworzenie Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów w Więcborku

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

130 296,00

143 228,00

149 000,00

152 744,00

153 630,94

153 720,00

159 550,31

Wartość ogółem (w zł)

63 960,00

82 180,00

99 830,00

87 640,00

69 259,85

88 200,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 110 241,41

78 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

GRADAM PRZYGODZIŃSCY Adam Przygodziński

FANST S.C. Jarosław Wijas, Wojciech Zilmann

Lisak Franciszek Biuro Usług Geodezyjnych

FLOWER Bogdan Kwiatkowski

SOLANGE Katarzyna Chylewska Kaczmarek

EUROSTYL+ Tomasz Dembek

MACHTEL OPTYKA Karol Machtel

149

150

151

152

153

154

Nazwa beneficjenta

148

Lp.

Rozwój firmy SOLANGE Katarzyna Chylewska-Kaczmarek poprzez wprowadzenie nowoczesnych usług na regionalnym rynku kosmetycznym Wzrost konkurencyjności firmy EUROSTYL+ poprzez zakup podnośnika koszowego Budowa pozycji konkurencyjnej firmy MACHTELOPTYKA poprzez zakup zestawu szlifierskiego KAPPA

Nowe źródło przychodów firmy FLOWER – sklep drogeryjny

Profesjonalny system drukujący, kopiujący i skanujący w kolorze od formatu A-3 do A-0 w Bydgoszczy Wzrost konkurencyjności firmy FANST S.C. na rynku usług regeneracji zasobników drukujących przez zakup specjalistycznych urządzeń Zakup nowoczesnego sprzętu do pomiarów geodezyjnych

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

108 067,60

109 800,00

112 000,00

115 874,77

117 425,00

121 975,60

126 355,40

Wartość ogółem (w zł)

62 006,00

51 100,00

78 400,00

66 288,89

67 375,00

69 481,01

Dofinansowanie publiczne (w zł) 72 499,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 79

Kurzawiak Bogdan UNEL

PROJEKT - STYL Marek Piórkowski

Oleksiejuk Anna Maria - AMO DENT Prywatny Gabinet Stomatologiczny

Zakład Optyczny VISUS S.C.

Gabinet Kosmetyczny Marita Przybylska

Zakład Poligraficzny POLPRINT Sp. z o.o.

GENDERKA Sp. z o.o.

156

157

158

159

160

161

Nazwa beneficjenta

155

Lp.

Modernizacja i inwestycja w nowoczesną aparaturę szansą rozwoju Gabinetu Kosmetycznego Marity Przybylskiej Uatrakcyjnienie oferty spółki POLPRINT z Inowrocławia poprzez zakup nowoczesnego urządzenia drukującego Zakup maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów ze styropianu przez firmę GENDERKA Sp. z o.o. do Zakładu Produkcyjnego w Bydgoszczy

Zakup specjalistycznego wyposażenia dla gabinetu Stomatologicznego AMO-DENT w Toruniu Zakup urządzenia do laseroterapii

Poprawa konkurencyjności przedsiębiorstwa Kurzawiak Bogdan UNEL poprzez wprowadzenie do oferty nowych usług i poprawę efektywności działania Zakup piły formatowej i boczkarki jednowrzecionowej

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw 5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw

Poddziałanie

2 310 680,00

3 529 886,44

87 807,15

91 888,85

100 700,00

101 260,00

102 600,00

Wartość ogółem (w zł)

928 011,00

549 736,41

61 448,21

58 065,00

60 420,00

58 100,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 58 800,00

80 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Tytuł projektu

Zakup innowacyjnej maszyny poligraficznej sposobem podniesienia konkurencyjności firmy Radio Hit-Marfix ZPCHR Wiesław Rafalski Zakup maszyn i urządzeń dla Kujawskiej Fabryki Maszyn Rolniczych Sp. z o.o. w Brześciu Kujawskim celem wdrożenia nowych usług oraz produkcji nowych i udoskonalonych maszyn rolniczych Adaptacja istniejącego budynku na przedszkole z rozbudową w celu dywersyfikacji usług firmy PPH ROX w Złotoryi Wprowadzenie innowacyjnego procesu świadczenia usług w Zakładzie Mechaniki Pojazdowej, Blacharstwa i Lakiernictwa Jana Kamińskiego w Karbowie poprzez uruchomienie nowoczesnej blacharnio-lakierni Zakup Półautomatycznej Krajarko-Przewijarki do konfekcjonowania folii przez TORPAK Sp. z o.o. w Wąbrzeźnie Wzrost konkurencyjności firmy COMPRESSOR - Kruszywa poprzez wprowadzenie nowych oraz zmodernizowanych produktów

Nazwa beneficjenta

Radio Hit-Marfix ZPCHR Wiesław Rafalski

Kujawska Fabryka Maszyn Rolniczych Sp. z o.o.

Przedsiębiorstwo - Produkcyjno Handlowe ROX Roman Turczyn

Zakład Mechaniki Pojazdowej, Blacharstwa i Lakiernictwa Jan Kamiński

TORPAK Sp. z o.o.

COMPRESSOR - Kruszywa Tomasz Curyło

Lp.

162

163

164

165

166

167

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Poddziałanie

1 128 500,00

1 220 000,00

1 286 781,53

1 462 533,30

1 837 320,00

2 196 000,00

Wartość ogółem (w zł)

647 500,00

418 944,60

514 584,38

523 914,45

736 370,50

Dofinansowanie publiczne (w zł) 751 557,33

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 81

TATFORT GOLF CLUB Sp. z o.o.

Przedsiębiorstwo RemontowoBudowlane AGAD Sp. z o.o.

Z.P.H.U. TECHBUD Małgorzata Firyn

INPOL Gronikowscy Sp. j.

Firma Produkcyjno-UsługowoHandlowa COMPRESSOR Tomasz Curyło Zakład Stolarski Kapeja Marek

Esteticmed.pl Marcin Bieńkowski

168

169

170

171

172

174

173

Nazwa beneficjenta

Lp. Zwiększenie konkurencyjności firmy TAT Elektronik poprzez zakup specjalistycznych maszyn do pielęgnacji zieleni Wzrost konkurencyjności Przedsiębiorstwa RemontowoBudowlanego AGAD Sp. z o.o. poprzez zakup centrum obróbczego wraz z wyposażeniem Wdrożenie nowoczesnych technologii świadczenia usług przez firmę TECHBUD ze Świecia Wzmocnienie konkurencyjności firmy INPOL Gronikowscy Sp. j. poprzez dywersyfikację dotychczasowej produkcji polegające na wprowadzeniu nowego produktu – Kujawskiej chrupki czekoladowej Zakup przesiewacza przez FPUH COMPRESSOR Tomasz Curyło z Kowalewa Pomorskiego Wzmocnienie pozycji i wzrost konkurencyjności Zakładu Stolarskiego Kapeja Marek dzięki zakupowi centrum obróbczego wraz z wyposażeniem Zakup innowacyjnych urządzeń medycznych dla kliniki medycyny estetycznej i laseroterapii Esteticmed.pl Marcin Bieńkowski

Tytuł projektu

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw 5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Poddziałanie

686 815,95

741 756,72

756 400,00

879 620,00

915 000,00

958 466,16

1 045 048,95

Wartość ogółem (w zł)

479 797,11

519 229,70

307 500,00

357 951,11

424 881,00

310 500,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 599 618,25

82 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa beneficjenta

Firma Rzemieślniczo-UsługowoHandlowa CERAKO Jan Kowalski

Firma Budowlano-Drogowa PRASBET Sp. j. Wojciech Hilger, Mariusz Ziemer

KAPLAST Sp. z o.o.

DINGO Sp. z o.o.

NOMET Sp. z o.o.

Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

NOMET Sp. z o.o.

Lp.

175

176

177

178

179

180

181

Uruchomienie nowoczesnej myjni samoobsługowej przez firmę CERAKO w Brodnicy kluczem do wzrostu konkurencyjności firmy Wzmocnienie konkurencyjności Firmy Budowlano - Drogowej PRASBET Sp. j. z Grudziądza poprzez zakup dwóch wysokiej klasy ładowarek budowlanych Nowe produkty, nowi klienci, nowe rynki - innowacyjna technologia szansą na rozwój spółki KAPLAST z Bydgoszczy Rozbudowa firmy DINGO Sp. z o.o. z Bydgoszczy oraz wprowadzenie nowych produktów do oferty kluczem do wzrostu konkurencyjności Promocja produktów oraz udział NOMET sp. z o.o. w Międzynarodowych Targach ZOW´2009 Bad Salzuflen, Niemcy, w lutym 2009 r. Udział w międzynarodowych targach DREMA 2009 firm branży maszyn i narzędzi dla przemysłu drzewnego i meblarskiego w Poznaniu w dniach 31 marca-3 kwietnia 2009 r. Udział NOMET sp. z o.o. w Międzynarodowych Targach ZOW Moscow 2008

Tytuł projektu

134 753,47

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

184 276,06

270 315,40

488 000,00

651 487,81

680 713,12

Wartość ogółem (w zł)

161 401,18

5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Poddziałanie

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

5.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw

Działanie

25 505,48

56 811,42

49 136,06

110 764,83

199 150,12

266 503,20

Dofinansowanie publiczne (w zł) 384 615,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 83

NOMET Sp. z o.o.

Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Centrum Obsługi Piekarstwa AKO S.A.

SITS Sp. z o.o.

Targi Pomorskie Sp. z o.o.

183

184

185

186

187

Nazwa beneficjenta

182

Lp. 5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Promocja produktów oraz udział NOMET Sp. z o.o. w Międzynarodowych Targach Budownictwa BUDMA 2009 w Poznaniu Udział w Międzynarodowych Targach GruneWoche w Berlinie (Niemcy) Udział w targach Modern Bakery w dniach 23-26 lipca 2009 roku w Moskwie (Rosja) Rozwój i promocja marki SITS poprzez udział przedsiębiorstwa w targach Salon du Meble Paris le Borget w terminie 22-26 styczeń 2009 Rozwój i promocja marki SITS poprzez udział przedsiębiorstwa w targach MEBLE 2009 organizowane przez Międzynarodowe Targi Poznańskie w terminie 3-6 czerwca 2009 Udział firmy Targi Pomorskie Sp. z o.o. w 15 Światowych Targach Narzędzi. Struktura Formy, Wzornictwo i Rozwój Produktu EuroMold 2008, w dniach 03-06 grudnia 2008, Frankfurt nad Menem (Niemcy) 86 160,00

85 156,00

84 073,03

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

111 216,00

114 153,56

Wartość ogółem (w zł)

88 049,50

Poddziałanie

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Działanie

Tytuł projektu

31 650,66

34 900,00

35 857,80

29 727,79

55 217,32

Dofinansowanie publiczne (w zł) 34 294,39

84 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

BIN Sp. z o.o. w Aleksandrowie Kujawskim

P.W. SORIMEX Sp. z o.o.

ATS S.A.

Toruńskie Zakłady Urządzeń Okrętowych TOWIMOR S.A.

AKO S.A.

Centrum Obsługi Piekarstwa AKO S.A.

189

190

191

192

193

Nazwa beneficjenta

188

Lp.

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

69 519,04

70 182,10

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

73 419,92

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

72 200,00

74 644,26

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

82 841,83

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Wartość ogółem (w zł)

Promocja eksportu wyrobów BIN Sp. z o.o. poprzez udział w XV Międzynarodowych Targach Techniki Rolniczej AGROTECH w dniach 13-15.03.2009 w Kielcach oraz promocja marki BIN jako produktu regionalnego Udział PW SORIMEX Sp. z o.o. jako wystawca, w Międzynarodowych Targach Wyposażenia i Aparatury Medycznej MEDICA 2008 w dniach od 19 do 22 listopada 2008 r. w Dusseldorfie - Niemcy Udział ATS S.A. jako wystawcy w targach: TIB ROMEXPO INTERNATIONAL 2008 7-11.10.2008 Zwiększenie konkurencyjności TOWIMOR S.A. na rynku europejskim i światowym, poprzez zaprezentowanie oferty produktowej na światowych targach branży okrętowej Kormarine 2009 (Busan, Korea, 21-24 października 2009) Udział w targach IBA w dniach 3- 9 października 2009 roku w Dusseldorf (Niemcy) Udział w targach POLAGRATECH w dniach 14-18 września 2008 roku w Poznaniu

Poddziałanie

Działanie

Tytuł projektu

28 030,51

27 760,27

30 236,49

8 159,78

35 340,00

Dofinansowanie publiczne (w zł) 34 372,48

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 85

Gmina Koronowo

201

47 033,10

47 942,05

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów 5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

My Fashion Sp. z o.o.

200

56 596,59

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Firma KOMNET Krajewski Piotr

199

59 999,98

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

PLANIKA Sp. z o.o.

198

61 920,00

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

IBIS LTD.-International Bakery Industries-Spomasz Sp. z o.o.

197

64 991,30

67 859,19

Wartość ogółem (w zł)

62 639,94

Centrum Obsługi Piekarstwa AKO S.A.

196

Poddziałanie

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Udział firmy OSKA w charakterze wystawcy w Międzynarodowych Targach Gospodarki Leśnej i Przemysłu Drzewnego LIGNA+, Hannover, w dniach 18-22.05.2009 r. Udział w targach INTERNORGA w dniach 13-18 marca 2009 roku w Hamburgu (Niemcy) Zwiększenie konkurencyjności firmy IBIS poprzez udział w targach IBA w Dusseldorf (Niemcy, 3-9 października 2009) Uczestnictwo w targach wyposażenia wnętrz w charakterze wystawcy Now Design a vivre w Paryżu we Francji w dniach 23-27.01.2009 Promocja marki Meble Krajewski oraz produktów wytworzonych przez tą markę Puszyści - Wreszcie Modnie Poznań 2009 Utrwalenie marki Gminy Koronowo w obszarze rynku europejskiego – udział w Międzynarodowych Targach Poznańskich FARMA 2009/Poznań/9-11.10.2009 r. oraz TOUR SALON 2009/Poznań/2124.10.2009 r.

ZPUH OSKA Zbigniew Oskwarek, Kazimierz Kasprowicz Sp. j.

195

Działanie 5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Tytuł projektu Udział w targach Ryga-Food w dniach 9-12 września 2009 w Rydze (Łotwa)

Nazwa beneficjenta

194

Lp.

22 723,74

27 892,48

27 824,44

30 839,01

25 750,00

24 868,64

28 277,92

Dofinansowanie publiczne (w zł) 28 860,75

86 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa beneficjenta

AUSTENIT IMPORT Sp. j. Krystyna Ciećkiewicz, Jacek Ciećkiewicz, Cyprian Ciećkiewicz

Okręg Polskiego Związku Wędkarskiego

P.P.U.H. EURO-PLAST Remigiusz Waldowski

Mechanika Maszyn MECH-MASZ Henryk Szczeciński

Lp.

202

203

204

205

45 545,04

45 120,17

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

46 380,96

Wartość ogółem (w zł)

46 252,00

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Udział firmy AUSTENIT IMPORT w targach 5th International Stainless Steel Congress - Stainless 2009 jako wystawca Brno 07-09.04.2009 Udział Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Toruniu jako wystawcy w Międzynarodowych Targach Grune Woche w Berlinie, Niemcy w dniach 16-25 stycznia 2009 r. 1. Przygotowanie i prezentacja oferty handlowej na targi WODKAN 2009 2. Udział jako wystawca w Międzynarodowych Targach Maszyn i Urządzeń dla Wodociągów WOD-KAN 2009, 26-28 maja 2009 w Bydgoszczy Udział Firmy Mechanika Maszyn MECH-MASZ Henryk Szczeciński w Międzynarodowych Targach Poznańskich - BAKEPOL Targi Przemysłu Piekarskiego i Cukierniczego (Baking and Confectionery Industry Fair) w Kielcach, w dniach 24-28.04.2009 roku, jako wystawcy

Poddziałanie

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Działanie

Tytuł projektu

21 740,36

22 399,20

30 309,90

Dofinansowanie publiczne (w zł) 20 884,00

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 87

Toruńskie Zakłady Urządzeń Okrętowych TOWIMOR S.A.

VITROFLORA Sp. z o.o.

Miasto i Gmina Dobrzyń nad Wisłą

PLASTMAL JAKO Sp. z o.o.

Przedsiębiorstwo HotelarskoTurystyczne BRDA Sp. z o.o.

Zarząd Województwa KujawskoPomorskiego

207

208

209

210

211

Nazwa beneficjenta

206

Lp. Zwiększenie konkurencyjności TOWIMOR S.A. na rynku europejskim, poprzez zaprezentowanie oferty produktowej na światowych targach branży okrętowej SMM 2008 (Hamburg, Niemcy, 23-26.09.2008) Udział VITROFLORY Sp. z o.o. jako wystawcy w międzynarodowych targach ogrodniczych IPM 2009 - Essen w dniach 29.01 - 01.02.2009 Wdrożenie markowego produktu Dobrzyń nad Wisłą Udział PLASTMAL jako Sp. z o.o. jako wystawcy na XX Międzynarodowych Targach Telekomunikacji Elektronicznej INTERTELEKOM 2009 w Łodzi oraz zakup materiałów promocyjnych do kampanii przypominającej po targach Wsparcie promocji lokalnego produktu turystycznego-Hotel BRDA w Bydgoszczy Zapewnienie sprawnego procesu zarządzania i wdrażania dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2008 r.

Tytuł projektu

8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów 5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

13 999 450,00

22 874,51

25 082,34

36 600,00

40 928,46

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Wartość ogółem (w zł) 41 790,47

Poddziałanie

5.5. Promocja i rozwój markowych produktów

Działanie

5 452 483,81

9 374,80

12 502,18

25 281,22

24 643,41

Dofinansowanie publiczne (w zł) 18 423,33

88 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Zarząd Województwa KujawskoPomorskiego

Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Zarząd Województwa KujawskoPomorskiego

213

214

215

216

Zapewnienie sprawnego procesu zarządzania i wdrażania dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2007 r. Oceny i ekspertyzy związane z zarządzaniem i wdrażaniem RPO WK-P w 2009 r. Oceny i ekspertyzy związane z zarządzaniem i wdrażaniem RPO WK-P w 2008 r. Modernizacja i adaptacja budynku przy ul. Bechiego 2 we Włocławku na potrzeby Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w latach 2007-2009 Promocja Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa KujawskoPomorskiego w 2008 r.

Tytuł projektu

8.2 Działania informacyjne i promocyjne

8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO 8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO 8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO

8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO

Działanie

Poddziałanie

2 586 000,00

322 084,95

500 000,00

613 235,00

1 340 543,98

Wartość ogółem (w zł)

435 921,31

273 772,20

257 383,40

442 389,35

Dofinansowanie publiczne (w zł) 1 029 510,32

Źródło: opracowanie własne na podstawie Listy beneficjentów Funduszy Europejskich 2007-2013 - stan na 1 kwietnia 2010 r. na podstawie KSI SIMIK 07-13, www.funduszeeuropejskie.gov.pl/

Zarząd Województwa KujawskoPomorskiego

Nazwa beneficjenta

212

Lp.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 89

90 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Agnieszka Olechnicka, Adam Płoszaj Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG Uniwersytet Warszawski

NAUKA I BADANIA W POLSKICH REGIONACH – WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE Innowacja stała się ucieleśnieniem sukcesu firm, regionów i państw. Jakie są źródła innowacyjności, gdzie jej poszukiwać? Nie ma prostej odpowiedzi. Jednak niewątpliwie ważną rolę odgrywa potencjał naukowo-badawczy skupiony na danym terytorium.53 Badania wskazują, że muszą oczywiście zaistnieć odpowiednie warunki do wykorzystania potencjału naukowego i działać adekwatne mechanizmy usprawniające przekładanie osiągnięć naukowych na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw,54 jednak nie przyniosą one rezultatu gdy potencjał naukowy jest wątły. Zagadnienia związane z potencjałem naukowym stanowią serce wielu teorii mówiących o rozwoju regionalnym, w których sektorowi naukowo-badawczemu przypisuje się nowe role związane z dynamicznie zmieniającymi się uwarunkowaniami. Mówią o tym takie koncepcje jak: regionalny system innowacji,55 koncepcja klastrów,56 model potrójnej helisy (triple helix),57 czy druga metoda produkcji wiedzy (Mode 2 Knowledge Production).58 Wszystkie wymienione podejścia podkreślają wzrost znaczenia zewnętrznych relacji w systemie produkcji wiedzy, przyznając tym samym konieczność otwarcia sektora naukowego na potrzeby otoczenia59 oraz rozwijania sieci współpracy.60

Mowerty D.C, Sampat B.N.: Universities in National Innovation Systems w: Fagerberg J., Mowery D.C., Nelson R.R (red.): The Oxford Handbook of Innovation, Oxford University Press, New York 2005. 54 Bąk M., Kulawczuk P. (red.): Warunki skutecznej współpracy pomiędzy nauką a przedsiębiorstwami, Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym, Warszawa 2009. 55 Managing National Innovation Systems, OECD, Paris 1999; Okoń-Horodyńska E.: Jak budować regionalne systemy innowacji, IBnGR, Gdańsk 2000. 56 Porter M.: Konkurencyjna przewaga narodów, PWE, Warszawa 1990. 57 Leydesdorff L., Etzkowitz H.: The Triple Helix as a Model for Innovation Studies, Science and Public Policy 25(3), 1998, s. 195-203. 58 Etzkowitz H., Ledersdorff L.: The Dynamics of Innovation: from National Systems and ''Mode 2'' to a Triple Helix of University-Industry-Government Relations, Research Policy 29, 2000, s.109-23. 59 Hessels L. K., van Lente H.: Re-thinking new knowledge production: A literature review and a research agenda, Research Policy, nr 4 (37), 2008, s. 740-760. 60 Olechnicka A., Płoszaj A.: Sieci współpracy receptą na innowacyjność regionu?, w: Gorzelak G., Tucholska A. (red.): Europejskie wyzwania dla Polski i jej regionów, MRR, EUROREG, Warszawa 2010.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 91

Innowacyjność Polski jest na tle Europy i świata relatywnie mała.61 Zagadnienie to można rozpatrywać przy wykorzystaniu kilku perspektyw. Po pierwsze wskaźniki z zakresu nauki i badań w ujęciu zasobowym prezentują się niezadowalająco. Świadczy o tym między innymi pozycja Polski w analizach tworzonych na zamówienie Komisji Europejskiej od 2000 (European Innovation Scoreboard 2009) w odniesieniu do takich elementów jak udział wydatków publicznych na B+R w %PKB (58% średniej UE27) czy odsetek osób z wykształceniem wyższym, posiadających stopień doktora czy kształcących się ustawicznie (odpowiednio 80%, 77%, 52% średniej UE ). Potwierdza to również obraz, jaki wyłania się z rankingów uniwersytetów na świecie.62 Po drugie także z punktu widzenia produktów sektora nauki Polski dorobek jest nieznaczny. Polskę charakteryzuje relatywnie niska liczba publikacji naukowych w odniesieniu do liczby ludności kraju oraz niska cytowalność (średnia liczba cytowań jednego artykułu) publikacji afiliowanych w Polsce. 63 Liczba przedsiębiorstw zaangażowanych w publikacje naukowe jest znikoma, co może świadczyć o niskiej aplikowalności badań lub rozciągnięciu w czasie momentu zastosowania nowych rozwiązań.64 Również aktywność patentowa krajowych podmiotów jest mała – ponadto w tym przypadku obserwowany jest trend spadkowy przeciwstawny do zintensyfikowanej aktywności wynalazczej na świecie.65 Potencjał naukowo-badawczy Polski jest zróżnicowany przestrzennie i skupiony w największych ośrodkach miejskich. W szczególności silne ośrodki metropolitalne koncentrują zasoby naukowo-badawcze,66 instytucje, pracowników, nakłady, innowacyjne firmy itd. Należy jednak podkreślić, że jest to zjawisko niejako naturalne, związane m.in. z procesami metropolizacji67 i globalizacji, powszechnie obserwowane w wielu krajach.68

European innovation scoreboard 2008: Comparative analysis of innovation performance, PRO INNO Europe® Paper No. 10; Płowiec U.: Innowacyjność Polski na tle innych krajów Unii Europejskiej, w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2008 roku, Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2009. 62 Por. np.: www.arwu.org 63 Olechnicka A., Płoszaj A.: Polska nauka na tle światowym – analiza bibliometryczna, w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 roku, Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2010. 64 Niepublikowane materiały z realizacji projektu badawczego habilitacyjnego MNiSW pt.: Potencjał nauki a innowacyjność polskich regionów (nr N N114 208434). 65 Niedbalska G.: Działalność wynalazcza w Polsce w latach 2000–2006 według województw, w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności województwa dolnośląskiego w 2007 roku, INE PAN, Warszawa 2008. 66 Olechnicka A., Płoszaj A.: Polska nauka w sieci. Przestrzeń nauki i innowacyjności. Raport z badań, Warszawa 2008. 67 Smętkowski M., Gorzelak G.: Metropolis and its Region—New Relations in the Information Economy, European Planning Studies, Vol. 16, no. 6, 2008, s. 727-743. 68 Olechnicka A., Płoszaj A.: Metropolie a innowacyjność, w: Jałowiecki B.: Czy metropolia jest jeszcze miastem, Scholar, Warszawa 2009.

92 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 1. Region na tle kraju

INSTYTUCJE – jednostki prowadzące działalność B+R na 1 mln mieszkańców w 2008 r., dane GUS. NAKŁADY B+R – nakłady na B+R na 1 mieszkańca w 2008 r., dane GUS. ZATRUDNIENIE B+R – zatrudnienie w B+R na 10 tys. mieszkańców w 2008 r., dane GUS. NAUCZYCIELE AKADEMICCY – nauczyciele akademiccy na tysiąc studentów w 2008 r., dane GUS. STUDENCI – studenci na tysiąc mieszkańców w 2008 r. dane GUS. PROJEKTY 6. PR – zespoły realizujące projekty w ramach 6. Programu Ramowego UE na 1 mln mieszkańców, dane CORDIS. PUBLIKACJE – publikacje naukowe z lat 2001- 2006 indeksowane w Web of Science na 10 tys. mieszkańców, dane Web of Science. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, CORDIS i Web of Science.

Województwo kujawsko-pomorskie wyróżnia na tle kraju funkcjonowanie dwóch silnych ośrodków naukowych – Torunia i Bydgoszczy – wzajemnie ze sobą kooperujących, a także silna i trwała specjalizacji naukowa. Profil regionu (por. rys. 1) skłania do twierdzenia, że rola sektora nauki w regionie na tle Polski dotyczy w większym stopniu kształcenia niż działalności badawczej. Świadczą o tym stosunkowo lepsze niż średnio w kraju wskaźniki liczby nauczycieli akademickich i liczby studentów. Stosunkowo wyższy odsetek studentów na kierunkach humanistycznych i znacznie niższy na kierunkach społecznych to cechy charakterystyczne kujawsko-pomorskiego w porównaniu do innych województw. W odniesieniu do pozostałych kryteriów region osiąga poziom poniżej średniej krajowej. Szczególnie uderzające są nieznaczne nakłady na B+R w przeliczeniu na jednego mieszkańca oraz liczba projektów ramowych UE na 1 mln mieszkańców. Analizy wskazują, że istnieje zróżnicowanie wewnętrzne regionu, przy czym podregion bydgoski osiąga słabsze rezultaty w odniesieniu do projektów 6. Programu Ramowego UE, publikacji, nakładów na B+R i zatrudnienia w działalności naukowo-badawczej.69

Olechnicka A. Płoszaj A.: Polska nauka w sieci. Przestrzeń nauki i innowacyjności. Raport z badań, Warszawa 2008.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 93

Tabela 1. Specjalizacja naukowa regionu Dziedzina Web of Science

Astronomia Badania układu nerwowego Biologia i biochemia Biologia molekularna i genetyka Botanika i zoologia Chemia Farmakologia i toksykologia Fizyka Immunologia Informatyka Inżynieria Matematyka Medycyna kliniczna Mikrobiologia Nauka o ziemi Nauki materiałowe Nauki o środowisku Nauki rolnicze Psychiatria i psychologia

Odsetek publikacji w danej Odsetek publikacji w danej Współczynnik dziedzinie w ogóle publikacji dziedzinie w ogóle lokalizacji70 w tej dziedzinie w Polsce publikacji w województwie 15,0 7,8 4,13 2,5 1,3 0,68 3,1 5,6 0,87 2,9 1,6 0,81 4,0 8,8 1,10 4,6 28,3 1,27 1,6 0,8 0,44 2,2 11,9 0,60 1,2 0,3 0,34 4,9 1,4 1,35 1,8 3,8 0,50 9,4 10,4 2,59 3,5 8,6 0,97 1,4 0,3 0,39 1,5 0,8 0,42 2,1 3,8 0,58 4,1 3,0 1,12 2,1 0,8 0,57 8,3 0,7 2,28

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Web of Science.

Dane dotyczące publikacji pozwalają na określenie profilu naukowego województwa. Zastrzeżenie

jakie

należy

tym

względzie

poczynić

dotyczy

charakterystyki

bibliometrycznej bazy Web of Science, z której pozyskiwane są dane. Otóż istotną przewagę w tej bazie mają artykuły z zakresu nauk medycznych i inżynieryjnych, przy niewielkim udziale tych z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, co istotnie wpływa na wyniki analiz regionalnych.71 Pamiętając o tych ograniczeniach można jednak analizować specjalizację regionalną w ramach nauk ścisłych. Województwo kujawsko-pomorskie zajmuje 9 pozycję w rankingu województw ze względu na udział w puli publikacji objętych bazą Web of Science w latach 2001-2006 z co najmniej jedną polską afiliacją. W przypadku 70

Współczynnik lokalizacji (LQ) jest miarą pokazującą relatywną pozycję danej jednostki terytorialnej w danym kraju. Do obliczenia LQ zastosowano równanie:

Gdzie: Pir – liczba publikacji w dziedzinie i w regionie r; Pr – całkowita liczba publikacji w r; Pin – liczba publikacji w dziedzinie i w kraju; Pn – ogólna liczba publikacji w kraju. LQ = 1 oznacza, że dany rodzaj publikacji w analizowanym regionie jest na średnim krajowym poziomie. LQ>1 oznacza, że region cechuje się relatywnie większą aktywnością pod względem badanej cechy, a więc specjalizacją regionalną – por. np.: Capello R.: Regional Economics, Routeledge, London and New York 2007. 71 Olechnicka A., Płoszaj A.: Przestrzenne aspekty nauki w Polsce, Zagadnienia Naukoznawstwa, nr 2/2009.

94 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

omawianego regionu wyraźne jest duże znaczenie nauk astronomicznych – wynika to z tradycji, jakie w tym względzie ma ośrodek toruński oraz z funkcjonowania na obszarze województwa

unikalnej

aparatury

badawczej

tj.

Obserwatorium

Astronomicznego

Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Piwnicach. Duże znaczenie badań w zakresie matematyki należy także w pewnym zakresie łączyć z badaniami astronomicznymi. Z kolei wysoki współczynnik lokalizacji publikacji z zakresu psychologii i psychiatrii należy przypisywać ośrodkowi bydgoskiemu i funkcjonującemu tam Collegium Medicum UMK (por. tab. 1). Kujawsko-pomorskie zalicza się do grupy regionów o najniższym odsetku publikacji samodzielnych. Wyróżnikiem jest silna współpraca zagraniczna zarówno w zakresie publikacji, jak i programów ramowych. Jest to z pewnością związane ze specjalizacją ośrodka toruńskiego w naukach przyrodniczych i tradycjami badawczymi w tym zakresie. Silna kooperacja zagraniczna regionu, w szczególności Torunia determinuje współpracę krajową instytucji tego obszaru, która jest skoncentrowana i ograniczona głównie do współpracy z Warszawą. Natomiast najważniejszy udział w artykułach afiliowanych w Bydgoszczy mają instytucje naukowe zlokalizowane w Warszawie i w Poznaniu. Co ciekawe, wspólne publikacje Torunia i Bydgoszczy stanowią 16% publikacji Bydgoszczy i 20% publikacji Torunia, co oznacza, że Bydgoszcz jest nieco ważniejsza dla Torunia niż odwrotnie. U podłoża tych zróżnicowań wzorców współpracy obu miast leży niewątpliwie odmienna specjalizacja dziedzinowa (Bydgoszcz – nauki medyczne, Toruń – przyrodnicze). Współpraca zagraniczna także różnicuje wewnętrznie region. Ośrodek toruński współpracuje szeroko, jego związki kooperacyjne sięgają poza granice Europy, a najważniejszymi partnerami są Stany Zjednoczone, Francja i Niemcy. Natomiast współpraca zagraniczna Bydgoszczy jest słabsza, dominują partnerzy niemieccy, amerykańcy i holenderscy.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 95

Marek Szyl Sieć Naukowa MSN

STRUKTURA REGIONALNA SEKTORA PRZEDSIĘBIORSTW PATENTUJĄCYCH W LATACH 2004-2008 W ramach badania struktury regionalnej sektora przedsiębiorstw, które zarejestrowały patenty w Urzędzie Patentowym RP (UPRP) w okresie 2004-2008, przebadano łącznie 579 przedsiębiorstwa.72 W omawianym okresie grupa ta zarejestrowała w UPRP łącznie 1424 patenty. Wyniki badań pokazują, że największy sektor przedsiębiorstw patentujących znajdował się w regionie Śląskim i to zarówno według liczby przedsiębiorstw patentujących (140 podmiotów, 24% badanej grupy przedsiębiorstw), jak i liczby patentów posiadanych przez przedsiębiorstwa (368 patenty, 26% wszystkich patentów). Do regionów o największych sektorach przedsiębiorstw patentujących należały również województwa

mazowieckie,

małopolskie i dolnośląskie (te cztery regiony skupiały łącznie 56% wszystkich przedsiębiorstw patentujących). Rysunek 1 przedstawia rozmiary sektorów przedsiębiorstw patentujących w poszczególnych regionach. Rysunek 1. Liczba przedsiębiorstw patentujących w latach 2004-2008 według regionów liczba przedsiębiorstw 0 ŚLĄSKIE MAZOWIECKIE MAŁOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE PODKARPACKIE POMORSKIE ŁÓDZKIE WIELKOPOLSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE OPOLSKIE LUBUSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ZACHODNIO-POMORSKIE PODLASKIE

100

120

140

160

140 94 49 40 36 35 34 33 26 20 19 16 12 10 9 6

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP

Badanie regionalne, którego wyniki prezentuje poniższy artykuł, jest rozwinięciem prac badawczych prowadzonych nad strukturą sektora przedsiębiorstw patentujących, które były prowadzone w ramach 5 edycji badań nad innowacyjnością gospodarki Polski, Baczko T. (red. nauk.): Raport nad innowacyjnością gospodarki Polski w 2009 roku, INE PAN, Warszawa 2010.

96 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Najmniejsze liczbowo sektory przedsiębiorstw patentujących znajdowały się w regionie podlaskim, zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim i lubuskim (w regionach tych znajdowało się zaledwie 6% wszystkich przedsiębiorstw patentujących). Analizy pokazują, że rozkład przedsiębiorstw patentujących w poszczególnych regionach tylko częściowo pokrywał się z ich siłą ekonomiczną. Wyjaśnienia omawianego rozkładu należałoby szukać na przykład w powiązaniach pomiędzy rodzajem prowadzonej działalności a zdolnością patentowania przez przedsiębiorstwa. Powyższa hipoteza wymaga jednak przeprowadzenia bardziej pogłębionych badań. W analizowanym okresie najwięcej patentów przedsiębiorstw koncentrowało się w regionie śląskim, mazowieckim, podkarpackim i małopolskim (regiony te skupiały 58% wszystkich patentów). Najmniej patentów rejestrowały przedsiębiorstwa w województwie podlaskim, zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim i lubuskim (regiony te kumulowały zaledwie 5% wszystkich patentów). Rysunek 2 pokazuje rozkład patentów przedsiębiorstw w poszczególnych regionach. Rysunek 2. Rozkład patentów przedsiębiorstw w poszczególnych regionach w latach 2004-2008

OPOLSKIE 3%

ŚWIĘTOKRZYSKIE 2% LUBELSKIE 6%

LUBUSKIE 2%

ZACHODNIO WARMIŃSKOPOMORSKIE MAZURSKIE 1% 1%

PODLASKIE 1%

ŚLĄSKIE 26%

KUJAWSKOPOMORSKIE 5% WIELKOPOLSKIE 4% ŁÓDZKIE 7%

POMORSKIE 4%

MAZOWIECKIE 16%

PODKARPACKIE 8% DOLNOŚLĄSKIE 7%

MAŁOPOLSKIE 8%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 97

Uzupełnieniem powyższego jest analiza intensywności patentowania przedsiębiorstw w poszczególnych województwach. Rysunek 3 prezentuje średnią ilość patentów przypadającą na przedsiębiorstwo w poszczególnych regionach w latach 2004-2008. Tak skonstruowany wskaźnik pozwala zbadać bardziej szczegółowo strukturę sektorów w poszczególnych regionach. Należy podkreślić, że nie jest to miara jednoznaczna. Jest to swego rodzaju nominanta, tzn. dla grupy regionów o liczebnych sektorach przedsiębiorstw patentujących, im większa wartość tego wskaźnika tym lepiej (pozytywna sytuacja w przypadku, gdy duża ilość przedsiębiorstw posiada większą ilość patentów), dla regionów o mniej liczebnych sektorach, im mniejszy wskaźnik tym lepsza sytuacja w regionie (bardziej korzystne jest występowanie dużej liczby przedsiębiorstw posiadających, co najmniej jeden patent, niż kumulacja wielu patentów w jednym przedsiębiorstwie). Przy tak interpretowanym wskaźniku najlepiej wyglądała

sytuacja

regionach

śląskim,

dolnośląskim,

podkarpackim,

łódzkim,

świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim oraz zachodniopomorskim (zielony kolor na wykresie). Najgorzej zaś w regionie podlaskim, lubuskim, opolskim, wielkopolskim i pomorskim (czerwony kolor na wykresie). Rysunek 3. Intensywność patentowania przez przedsiębiorstwa patentujące w latach 2004-2008 według regionów

4,4

4,5 4,0 3,3

3,5 3,0

2,6

2,5

2,4

2,7

2,6

2,5

2,2

średnia dla Polski = 2,5 2,2

2,0

1,9

2,0

1,7

1,5

1,6

1,5 1,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP.

PODLASKIE

ZACHODNIO-POMORSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

LUBUSKIE

OPOLSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBELSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

ŁÓDZKIE

POMORSKIE

PODKARPACKIE

DOLNOŚLĄSKIE

sytuacja pozytywna sytuacja neutralna sytuacja negatywna

MAŁOPOLSKIE

MAZOWIECKIE

0,5 ŚLĄSKIE

liczba patentów na przedsiębiorstwo

5,0

98 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 4 pokazuje rozwój sektora przedsiębiorstw patentujących w poszczególnych regionach w ujęciu dynamicznym. Najszybciej rozwijały się sektory przedsiębiorstw w województwie śląskim, dolnośląskim, podkarpackim, pomorskim, warmińsko-mazurskim. W regionach mazowieckim, małopolskim, lubuskim i zachodniopomorskim daje się zauważyć spadek liczby przedsiębiorstw patentujących w roku kryzysowym 2008. Niezwykle interesujące zjawiska rozwojowe można zaobserwować w regionach wielkopolskim, lubelskim i opolskim, gdyż w tych regionach sektor przedsiębiorstw patentujących przechodził kryzys w 2006 roku i w latach 2007-2008 powrócił na ścieżkę dynamicznego rozwoju. Rysunek 4. Rozwój sektora przedsiębiorstw patentujących w regionach w latach 2004-2008 liczba patentów 0

100

120

ŚLĄSKIE MAZOWIECKIE MAŁOPOLSKIE

patenty 2008

DOLNOŚLĄSKIE

patenty 2007

PODKARPACKIE

patenty 2006

POMORSKIE

patenty 2005

ŁÓDZKIE

patenty 2004

WIELKOPOLSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE OPOLSKIE LUBUSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ZACHODNIO-POMORSKIE PODLASKIE Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Patentowego RP.

Wnioski Podsumowując analizy sektora przedsiębiorstw posiadających patenty w UPRP w latach 2004-2008 w poszczególnych regionach Polski, należy stwierdzić, że obserwuje się względnie duże zróżnicowanie w rozkładzie tego sektora przedsiębiorstw. Analiza sektora przedsiębiorstw posiadających patenty w UPRP w latach 2004-2008 w poszczególnych

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 99

regionach Polski, pokazuje, że występuje względnie duże zróżnicowanie w rozkładzie tego sektora przedsiębiorstw. Najwięcej przedsiębiorstw patentujących występowało w regionie śląskim, mazowieckim, małopolskim i dolnośląskim. Najmniejsza liczba przedsiębiorstw patentujących występowała w regionie podlaskim, zachodniopomorskim, warmińskomazurskim i lubuskim.

100 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Paweł Dec Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoła Główna Handlowa

DZIAŁANIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA EKONOMICZNEGO DLA INNOWACYJNOŚCI Tematyka innowacyjności gospodarki polskiej jest często dyskutowana w różnych środowiskach, gremiach i organizacjach, m.in. podczas konwersatoriów Czwartki u ekonomistów czy w ramach Forum Myśli Strategicznej działających pod egidą Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Czwartki u Ekonomistów Konwersatoria Czwartki u Ekonomistów to cykl realizowany przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne od 2006 roku w formie otwartej debaty, nagrywanej (stenogramy) i komentowanej. Do dyskusji zapraszani są nie tylko ekonomiści, ale także przedstawiciele rządu, polityki, osobistości świata nauki i kultury oraz dziennikarze. Organizatorzy uznając, że od dłuższego czasu rolę środowisk opiniotwórczych w debacie ekonomicznej i ustrojowej przejmują kręgi polityczne, podjęli wyzwanie deklarując: pragniemy powstrzymać ten proces i przywrócić środowiskom nauki, eksperckim oraz publicystycznym właściwą rolę w inspirowaniu przemian i reform w naszym kraju. Wśród organizowanych w 2009 i 2010 roku Czwartków u Ekonomistów, można wymienić kilka dotyczących problematyki innowacji w polskiej gospodarce: 19 listopada 2009 r. - odbyła się w Warszawskim Domu Ekonomisty (ul. Nowy Świat 49) debata pt. Sztuki piękne i humanistyka jako kapitał innowacyjny. Do debaty wprowadzili: dr Jan Kozłowski, Bogna Świątkowska, Beata Bochińska, Edwin Bendyk, Jan Szomburg jr. oraz dr Alek Tarkowski. 21 stycznia 2010 r. - odbyło się w Warszawskim Domu Ekonomisty konwersatorium pt. Rola nauki i techniki w "odrabianiu zaległości cywilizacyjnej Polski. Wprowadzenia do dyskusji dokonali prof. dr hab. Stanisław Rudolf, wiceprezes PTE, Leszek Grabarczyk, Dyrektor Departamentu Wdrożeń i Innowacji MNiSW, prof. dr hab. Andrzej Jasiński, Wydział Zarządzania,

Uniwersytet

Warszawski,

Stanisław

Kubielas,

Wydział

Nauk

Ekonomicznych, Uniwersytet Warszawski, prof. dr hab. Ewa Okoń-Horodyńska, Wydział

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 101

Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński, dr Krzysztof Piech, Prezes, Instytut Wiedzy i Innowacji. 18 lutego 2010 r. - odbyło się konwersatorium pt. Efektywność ulg podatkowych na B+R. Do dyskusji wprowadzili: Leszek Grabarczyk, dyrektor Departamentu Wdrożeń i Innowacji MNiSW, Krzysztof Gulda, dyrektor Departamentu Strategii MNiSW, Marta Georgijew, Departament Rozwoju Gospodarki Ministerstwa Gospodarki, prof. dr hab. Piotr Pysz, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Fachhochschule für Wirtschaft und Technik Vechta/Diepholz/Oldenburg. 18 marca 2010 r. - odbyło się konwersatorium pt. Kształcenie naukowe jako element budowy kapitału intelektualnego. Do debaty wprowadzili: prof. Lech Mankiewicz, dyrektor Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, dr Błażej Błażejewski, Instytut Paleobiologii PAN, dr Jan Fazlagic, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, dr Marcin Grynberg, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, dr Maciej Kluza, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr Józefina Turło, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, dr Elżbieta Soszyńska, Uniwersytet Warszawski, Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji. 6 maja 2010 r. - odbyło się konwersatorium pt. Zarządzanie projektami - kluczowe i problematyczne zagadnienia. Do dyskusji wprowadzili: prof. dr hab. Witold Łojkowski, Instytut Wysokich Ciśnień PAN, Koordynator Polskiej Platformy Nanotechnologii, prof. dr hab. inż. Andrzej Straszak, Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania. Więcej informacji nt. konwersatoriów znajduję się na stronie www.pte.pl/czwartki Forum Myśli Strategicznej Forum Myśli Strategicznej zostało powołane 28 stycznia 2008 r. w Warszawie. Wśród inicjatorów i pomysłodawców jego powołania było Polskie Towarzystwo Ekonomiczne oraz Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim. Misją działania forum jest krzewienie kultury i myśli strategicznej w Polsce. Realizacji tak postawionemu celowi służyć mają działania polegające zarówno na organizacji dyskusji i debat, jak i prowadzeniu badań naukowych obejmujących problematykę przedstawionej misji. Uczestnikami Forum Myśli Strategicznej, tak czynnymi jak i biernymi, są osoby z kręgów akademickich, biznesowych, rządowych oraz samorządowych. Kluczowe pytanie, z punktu widzenia inicjatorów powołania Forum, Polonia Quo Vadis? idealnie wpisuje się w listę priorytetów naukowych, biznesowych, społecznych i politycznych w Polsce. Istnieje bowiem niekwestionowana

102 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

potrzeba włączenia myśli strategicznej w krajowy system edukacji, a tym samym zachęcania uczniów i studentów do angażowania się w tego typu inicjatywy. 26 października 2009 r. - odbyło się w Warszawskim Domu Ekonomisty VIII seminarium Forum Myśli Strategicznej, pt. Rządowy dokument strategiczny Polska 2030. Do dyskusji wprowadził Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów RP. 25 stycznia 2010 r. - odbyło się X seminarium Forum Myśli Strategicznej pt. Strategiczne problemy rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. Wprowadzenie do dyskusji dokonała Minister Barbara Kudrycka. 22 marca 2010 r. - odbyło się XII seminarium Forum Myśli Strategicznej nt. Nowa ścieżka rozwoju świata. Program Klubu Rzymskiego. Wprowadzenia do dyskusji dokonał prof. dr hab. Zdzisław Sadowski, prezes honorowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Więcej informacji nt. Forum Myśli Strategicznej znajduje się na stronie www.pte.pl/fms Tematyka innowacji leży również w kręgu zainteresowań Oddziałów PTE Oddział PTE w Bielsku-Białej w 2009-2010 w zakresie działań na rzecz innowacji: 2009: Udział przedstawicieli Oddziału w przedsięwzięciach: Bielskiego Inkubatora Technologicznego na rzecz podniesienia innowacyjności podmiotów

Subregionu

Podbeskidzia:

wykonano

ekspertyzy,

wykłady

w organizowanych szkoleniach z zakresu Strategii: Innowacyjna Gospodarka – Innowacyjny Region; Bielskiego

Centrum

Przedsiębiorczości

Bielskiego

Funduszu

Poręczeń

Kredytowych: Innowacyjny Projekt – Innowacyjne finansowanie. 2010: Patronat Honorowy PTE nad konferencją Wyższej Szkoły EkonomicznoHumanistycznej w Bielsku-Białej nt.: Współczesne koncepcje i strategie zarządzania. Teoria a Praktyka (04.06.2010); Konferencja Naukowa: Instytucje otoczenia biznesu a rozwój przedsiębiorczości oparty na innowacjach w Subregionie Podbeskidzia (15-16.X.2010). PTE Oddział w Elblągu zamierza jeszcze w tym roku podpisać porozumienie o współpracy z Gminą Miasto Elbląg w celu wspólnej realizacji projektu DISKE Development of Innovative Systems through Knowledge Exchange (por. www.diskeproject.eu)

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 103

w roli partnera stowarzyszonego. Projekt DISKE jest realizowany w ramach Programu Współpracy

Transgranicznej

Południowy

Bałtyk

2007-2013.

przedsięwzięcie

zaangażowanych jest 6-ciu partnerów głównych (w tym z Polski, Niemiec, Szwecji i Danii) oraz 6-ciu partnerów stowarzyszonych (w tym partnerzy z Polski, Rosji, Niemiec i Litwy). Gmina Miasto Elbląg pełni rolę partnera wiodącego. W związku z powyższym PTE Oddział w Elblągu będzie miał możliwość uczestniczenia w: procesie benchmarkingu parków technologicznych Południowego Bałtyku, spotkaniach z przedsiębiorcami, środowiskami naukowymi oraz administracją publiczną, konferencji w Greifswaldzie (Niemcy), spotkaniach z partnerami projektu tj. przedstawicielami Parków Technologicznych z Gdyni, Gdańska, Elbląga, Greifswaldu (Niemcy), Kłajpedy (Litwa) i Vaxjo (Szwecja), udziału w konferencji zamykającej projekt w 2011 roku (sierpień/wrzesień). Więcej informacji nt. działalności Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego znajduje się na stronie www.pte.pl

104 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

CZĘŚĆ MIKROEKONOMICZNA

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 105

Ewa Puchała-Krzywina Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

BARIERY INNOWACYJNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM Poziom innowacyjności firm w istotnym stopniu wpływa na tempo i kierunki rozwoju gospodarczego zarówno całego kraju jak i poszczególnych regionów. Jednakże pomimo, iż Polska

badań

Komisji

Europejskiej

dotyczących

zintegrowanego

wskaźnika

innowacyjności, należy od 2006 r. do grupy krajów nadążających za takimi liderami jak Szwecja czy Japonia,73 to nadal poziom innowacyjności polskiej gospodarki jest stosunkowo niski. Jednak to właśnie innowacyjne firmy są źródłem konkurencyjności polskiej gospodarki wpływając na zmniejszenie dystansu rozwojowego regionów. Zmniejszenie dystansu rozwojowego - nie tylko na poziomie regionów - jest niezwykle trudnym wyzwaniem. Są województwa, które szybko potrafią ten dystans zmniejszać i takie - w których mimo bardzo dużych nakładów środków i sił dysproporcje ulegają utrwaleniu. Sektor innowacyjny działa w Polsce w bardzo trudnym otoczeniu. Wiele czynników wpływa na nierozpoczęcie nowych projektów innowacyjnych, ich przerwanie w trakcie realizacji bądź opóźnienie. Badania przeprowadzone w INE PAN w ponad 100 firmach74 innowacyjnych pokazały, że natrafiają one na szereg barier utrudniających czy wręcz uniemożliwiających pomyślną realizację rozpoczętych lub planowanych projektów innowacyjnych. W 2008 r. w stosunku do lat 2004-2006 siła oddziaływania barier innowacyjności przez ankietowane firmy w poszczególnych województwach była różna. W analizach można było wyodrębnić grupy firm, które wskazywały na istotne znaczenie danego czynnika, średnie bądź o niskim wpływie. Natomiast dla innych przedsiębiorstw niektóre bariery były bez znaczenia.75 W niektórych województwach widoczne było nasilenie danej przeszkody, w innych zmniejszenie, a w pozostałych siła oddziaływania danego czynnika pozostała bez 73

Baczko T.: Wyzwanie innowacyjne w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2007 r., INE PAN, Warszawa 2007, s. 9. 74 Analiza została wykonana na podstawie danych ankietowych przesłanych do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. przez 103 firmy (usługowe i przemysłowe) oraz porównawczo do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2006 r. (analiza barier objęła lata 2004-2006) - 112 firm. Do analiz za poszczególne okresy pod uwagę brane były inne grupy przedsiębiorstw, dlatego poniższe opracowanie można traktować jedynie jako zasygnalizowanie pewnych tendencji, jakie miały miejsce w badanym okresie w poszczególnych województwach. W ankiecie została wykorzystana metodologia badania działalności innowacyjnej przedsiębiorstw stosowana przez GUS w oparciu o kwestionariusz CIS stosowany w ramach badań międzynarodowego programu badawczego zwanego Community Innovation Survey (CIS) obejmującego kraje UE i EFTA oraz kandydujące do członkostwa w UE. 75 Stopień wpływu: 1 – wysoki (istotny), 2 – średni (umiarkowany), 3 – niski, 4 – bez znaczenia.

106 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

zmian. Struktura oddziaływania barier w poszczególnych województwach w stosunku do poprzedniego okresu była podobna. W warunkach kryzysu w woj. kujawsko-pomorskim76 odczuwanie barier innowacyjności było silniejsze. W porównaniu z badaniami dla całego kraju77 w analizowanym województwie w 2008 r. innowacyjni przedsiębiorcy bardziej – choć była to bardzo znikoma różnica obawiali się wpływu czynników rynkowych niż ekonomicznych na swoją działalność. W porównaniu do wyników ogólnokrajowych stopień oddziaływania tych barier był silniejszy – por. rys. 1. Firmy uznały, że przeszkody rynkowe umiarkowanie wpływały na ich innowacyjność. W stosunku do poprzedniego badania siła oddziaływania tych barier zwiększyła się. Przedsiębiorstwa z woj. kujawsko-pomorskiego w takim samym stopniu obawiały się niepewnego popytu jak i dominacji innych firm (po 2/3 firm wskazało na istotny lub umiarkowany wpływ tego czynnika, przy czym bardziej wskazywano na średnie oddziaływanie tych barier). Rysunek 1. Przeszkody rynkowe wpływające na działalność w województwie kujawsko-pomorskim na tle innych województw* 3 2,5

innowacyjną

firm

2,9 2,4 2,3 2

2 1,5 1 0,5

2004-2006 2008

*Poszczególne cyfry oznaczają uśredniony stopień wpływu danej bariery na działalność innowacyjną firm określonego województwa: 1- wysoki, 2 – średni, 3 – niski; 4 – bez znaczenia. Źródło: opracowanie własne na podstawie badań kwestionariuszowych przesłanych do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2006 r. i 2008 r. 76

Analiza barier objęła tylko część innowacyjnych przedsiębiorstw, które przesłały do INE PAN swoją ankietę Raport obejmuje większą liczbę przedsiębiorstw. W przypadku analizowanego województwa badana próba objęła 4 firmy, które przesłały swoje dane do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2006 r. i 7 - do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Zatem wyników tego badania nie można uśredniać na cały region, a traktować raczej jako rzut światła na bariery odczuwane przez niektóre innowacyjne firmy regionu. 77 Szerzej zob. E. Krzywina, Bariery utrudniające prowadzenie działalności innowacyjnej w latach 2006-2008 w: Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski 2009 r., (red. nauk. T. Baczko), INE PAN, Warszawa 2010.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 107

Jednocześnie brak popytu na innowacje78 nie stanowił istotnego problemu. Dla ponad 83% ankietowanych przedsiębiorców czynnik ten był bez znaczenia lub o niskim stopniu istotności. Badane firmy regionu także stosunkowo nisko oceniły brak potrzeby prowadzenia działalności innowacyjnej ze względu na wprowadzenie innowacji w latach poprzednich (2/3 firm wskazało na niski lub bez znaczenia wpływ tej przeszkody). Żadne przedsiębiorstwo nie uznało, że dwie ww. bariery mogłyby w sposób istotny wpływać na ich działalność. Zdaniem ankietowanych podmiotów gospodarczych wpływały one w raczej niskim stopniu na ich innowacje. Zbyt słabo odczuwana bariera popytowa przez ankietowane firmy może być wyrazem niewystarczającej orientacji na potrzeby odbiorcy. Innowacyjne przedsiębiorstwa twierdziły, że popyt nie stanowi dla nich bariery, co może być spowodowane nie dostrzeganiem znaczenia budowania przewag konkurencyjnych opartych na popytowym podejściu do innowacji, w tym także bardziej zaawansowanych form takich jak innowacje kreowane przez odbiorców (User-Driven Innovation), co ma istotne znaczenie dla wdrażania innowacji.79 Zdaniem innowacyjnych firm regionu na drugim miejscu pod względem wpływu na ich innowacyjność znalazły się czynniki ekonomiczne - wysokie koszty innowacji, niedostatek środków własnych lub zewnętrznych, które zarówno w 2008 r. jak i w porównawczym okresie 2004-2006 wg ankietowanych firm wpływały w umiarkowanym stopniu na ich działalność innowacyjną, przy czym na wysokie znaczenie braku środków własnych i zewnętrznych wskazała tylko 1 firma. W 2008 r. największy wpływ na działalność innowacyjną firm regionu miały zbyt wysokie koszty innowacji – ponad 80% przedsiębiorców wskazała na istotne (1/3) lub średnie (połowa ankietowanych) znaczenie tego czynnika. W porównaniu z okresem poprzednim siła oddziaływania bariery związanej ze zbyt wysokimi kosztami innowacji uległa dość znacznemu zwiększeniu. Stopień oddziaływania tej grupy czynników na innowacyjność firm od poprzedniego badania wzrósł. Porównując do średnich wyników ogólnokrajowych powyższe przeszkody wpływały w takim samym stopniu na innowacyjność ankietowanych firm – por. rys. 2.

Bariera ta może być podwójnie interpretowana przez przedsiębiorstwa jako brak popytu ze strony konsumentów lub pracowników firmy. 79 Zob. teksty: W. Burzyński: User-Driven Innovation (UDI)–elementy teorii i praktyki; W. Pander: Nowe popytowe podejście do innowacji-User Driven Innovation; N. Grądzka: Innowacje popytowe w latach 20062008-wyniki badań ankietowych; A. Żołnierski: User-Driven Innovation w MŚP - analiza wybranych polskich studiów przypadku w: Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski 2009 r., (red. nauk. T. Baczko), INE PAN, Warszawa 2010.

108 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 2. Przeszkody ekonomiczne wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie kujawsko-pomorskim na tle innych województw* 3 2,5

2,8 2,1

2,1 2,1

2 1,5 1 0,5 0

2004-2006 2008

Siła oddziaływania barier związanych z wiedzą obejmujących brak wykwalifikowanego personelu, informacji nt. technologii i rynków oraz trudności w znalezieniu partnerów do współpracy w zakresie działalności innowacyjnej w 2008 r. w stosunku do poprzedniego okresu uległa także zwiększeniu - por. rys. 3. Przeszkody te określane były raczej przez ankietowane firmy regionu jako umiarkowane. Porównując do średnich wyników w kraju bariery te w 2008 r. w woj. kujawsko-pomorskim wpływały w prawie takim samym stopniu na innowacje ankietowanych firm. Żadna z ankietowanych firm w 2008 r. nie wskazała na istotne znaczenie bariery związanej z brakiem odpowiednio wykwalifikowanego personelu w prowadzeniu działalności innowacyjnej. Jednocześnie ponad 80% przedsiębiorców określiło tę przeszkodę jako zupełnie bez znaczenia lub mającą niski wpływ na ich innowacje. W regionie kujawskopomorskim firmy nie miały raczej problemów z dostępem do informacji nt. technologii. Tylko jedno przedsiębiorstwo wskazało na istotność tej bariery, jednocześnie 2/3firm, uznało ten czynnik za mający bardzo niski wpływ na ich innowacje. Niski stopień oddziaływania bariery związanej z brakiem informacji nt. technologii może świadczyć, że ankietowane firmy

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 109

nie działają w sferze wysokich technologii.80 Równocześnie niewystarczająca informacja nt. rynków tylko dla jednego przedsiębiorstwa stanowiła wysoce istotny problem, natomiast dla ponad 80% podmiotów gospodarczych była bez znaczenia lub o niskim poziomie istotności. Występowanie braku bariery informacyjnej niezbyt dobrze świadczy o poziomie umiędzynarodowienia i potrzebie śledzenia postępu technologicznego. Trudności w znalezieniu odpowiednich partnerów do współpracy w zakresie działalności innowacyjnej postrzegane były jako bariera mająca raczej umiarkowany wpływ na innowacje - 1/3 ankietowanych przedsiębiorców regionu wskazała na istotny lub średni wpływ tego czynnika na ich procesy innowacyjne. Rysunek 3. Przeszkody związane z wiedzą wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie kujawsko-pomorskim na tle innych województw* 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0

2,9 2,4

2,7 2,6

2004-2006 2008

Instrumenty wspierające innowacyjność są różnie oceniane przez przedsiębiorców. Ankietowane firmy regionu widzą możliwość pokonywania barier innowacyjności, mają też konkretne postulaty instytucjonalne. Ich zdaniem aby zmniejszyć bariery innowacyjności instytucje publiczne powinny skupić się m.in. na81 zmianie podejścia do innowacji, w ten sposób, aby cena rozwiązania innowacyjnego nie była barierą sprzedaży tej innowacji 80

Szerzej zob. badanie M. Martina, które wskazuje na różnice we wrażliwości firm w zależności od stopnia nowoczesności produkcji i technologii. Firmy, które działają w sferze wysokich technologii odczuwają brak informacji jako wysoce istotny czynnik wpływający na ich działania. 81 Na podstawie wybranych informacji z danych ankietowych przesłanych przez przedsiębiorstwa do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce.

110 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

(wdrożenie innowacji pociąga za sobą duże koszty). Przedsiębiorstwa postulowały także aby oferować wsparcie i współudział w opracowaniu technologii. Zdaniem respondentów istotne jest też większe zaangażowanie w badanie potrzeb producentów i klientów. Podsumowując, przeszkodami o największym znaczeniu w działalności innowacyjnej wskazanymi przez ankietowane przedsiębiorstwa woj. kujawsko-pomorskiego w 2008 r. były bariery rynkowe, a następnie finansowe przy czym zdaniem ankietowanych firm wpływały one w umiarkowanym stopniu na ich innowacje. W najmniejszym natomiast stopniu obawiano się barier związanych z wiedzą. Badania nad innowacyjnością gospodarki Polski82 pokazują, że firmy innowacyjne występują we wszystkich województwach, jednocześnie utrzymuje się dystans innowacyjny regionów, który może trwać dziesiątki lat, dlatego też gospodarka oparta o wiedzę i związane z nią instytucje mogą przyczynić się do przyspieszenia w tych województwach procesów innowacyjnych. Istotne jest zatem wydłużenie horyzontu polityki gospodarczej nie tylko na poziomie kraju, ale też regionów, branż i firm. Ważna jest współpraca nauki i gospodarki powiązania przedsiębiorstw

ośrodkami

akademickimi,

naukowymi

badawczo-

rozwojowymi, celem zmniejszenia bariery informacyjnej, czyli orientacji na potrzeby przedsiębiorstw i konsumentów. Bardzo istotną rolę w całym tym procesie odgrywa także efektywne wykorzystanie i tworzenie kapitału intelektualnego, zwiększenie świadomości dotyczącej własności intelektualnej oraz wiedzy na temat standardów i przemian w innowacjach - nie tylko wśród przedsiębiorców lub kadry zarządzającej, ale także - a może i przede wszystkim – wśród pracowników.83 Istotną rolę mają do odegrania zarówno firmy z kapitałem krajowym jak i zagranicznym, ośrodki badawczo-rozwojowe koncernów międzynarodowych, organizacje akademickie84 czy instytucje świata kultury i mediów. Zatem realizacja polityki innowacyjnej regionu wymaga jednoczesnego współdziałania różnych grup interesów – instytucji państwowych, środowiska nauki, sektora prywatnego wraz z doborem odpowiednich rynkowych narzędzi wsparcia, a istotnym elementem tej polityki jest nie tylko angażowanie w ten proces inżynierów, pracowników naukowych z działów badawczo-

Zob. szerzej Raporty o innowacyjności gospodarki Polski (w latach: 2005-2009), red. T. Baczko, INE PAN, Warszawa (2005-2010). 83 Pilat D.: OECD’s Innovation Strategy: Key Findings and Policy Message materiały zaprezentowane na Roundtable on OECD Innovation Strategy Towards new perception of innovation/W kierunku nowego spojrzenia na innowacje, Ministerstwo Gospodarki, OECD, Polish Market, Warszawa 29.06.2010. 84 Zob. teksty: Janiszewska J.: Rok 2009 - europejskim rokiem kreatywności i innowacji w: Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2009 r. (red. T. Baczko), INE PAN, Warszawa 2010 oraz Europejski Rok Kreatywności i Innowacji 2009 w Polsce. Raport, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2010.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 111

rozwojowych czy przedsiębiorców, ale także pracowników i będących odbiorcami produktów lub usług - konsumentów.

112 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Marek Szyl Sieć Naukowa MSN

STRUKTURA REGIONALNA PRZEDSIĘBIORSTW INNOWACYJNYCH INWESTUJĄCYCH W BADANIA I ROZWÓJ W 2008 ROKU W ramach badań innowacyjności regionów Polski zostało przeprowadzone badanie innowacyjnych przedsiębiorstw ponoszących nakłady na prace badawczo-rozwojowe.85 W ramach tych badań zidentyfikowano łącznie 592 przedsiębiorstwa, które wykazywały nakłady na B+R w 2008 roku. Analiza inwestorów w B+R w poszczególnych regionach (por. rys. 1), pokazuje silną koncentrację tych przedsiębiorstw, w takich województwach, jak: mazowieckie (129 podmiotów, co stanowiło 22% wszystkich analizowanych przedsiębiorstw), śląskie (analogicznie 97, 16%), wielkopolskie (56, 9%) czy dolnośląskie (55, 9%). W tych regionach kumulowało się aż 57% wszystkich badanych przedsiębiorstw. Najmniej inwestorów w badania i rozwój występowało w regionach: świętokrzyskim (8, 1%), lubuskim (8, 1%), podlaskim (10, 2%) i opolskim (12, 2%). W tych regionach łącznie występowało zaledwie 6% wszystkich badanych przedsiębiorstw. Rysunek 1. Przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

liczba przedsiębiorstw 100

120

140

MAZOWIECKIE ŚLĄSKIE WIELKOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE ŁÓDZKIE MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE POMORSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE LUBELSKIE OPOLSKIE PODLASKIE LUBUSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

Nakłady na prace badawczo-rozwojowe definiowane zgodnie ze standardami OECD i GUS oraz z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR nr 38).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 113

Analiza wartości nakładów na B+R przedsiębiorstw pokazuje jeszcze silniejsze zróżnicowanie pomiędzy regionami (por. rys. 2). W województwie mazowieckim przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 roku wydały łącznie na badania i rozwój 618 mln zł, (o 8,7% więcej niż w 2007 roku), było to 40% wszystkich nakładów na badania

rozwój

zidentyfikowanych

inwestorów

B+R.

regionie

śląskim

przedsiębiorstwa w badania i rozwój zainwestowały o połowę mniej niż firmy z województwa mazowieckiego i wydały 290 mln zł (spadek w stosunku do roku 2007 o 21,2%). W regionie małopolskim przedsiębiorstwa wydały na prace badawczo-rozwojowe 165 mln zł. Rysunek 2. Wielkość nakładów na badania i rozwój przedsiębiorstw w latach 2007-2008 według regionów nakłady na B+R w mln zł 0

150

300

450

600

750

MAZOWIECKIE ŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE 2008

WIELKOPOLSKIE

2007

POMORSKIE PODKARPACKIE DOLNOŚLĄSKIE LUBELSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ŁÓDZKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE OPOLSKIE LUBUSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE PODLASKIE

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

W województwie podlaskim, świętokrzyskim, lubuskim, opolskim, zachodniopomorskim i warmińsko-mazurskim przedsiębiorstwa wydały łącznie na badania i rozwój zaledwie 49 mln zł, co wskazuje na dużą dysproporcję pomiędzy regionami. Warto zauważyć, że tylko dwa regiony charakteryzowały się spadkiem

nakładów na B+R

przedsiębiorstw

(województwo śląskie i lubelskie). W pozostałych 14 regionach obserwować można wzrost tych nakładów w latach 2007-2008. Największe średnie nakłady na B+R ponosiły przedsiębiorstwa z regionu mazowieckiego (4.797 tys. zł), lubelskiego (4.295 tys. zł), małopolskiego (3.911 tys. zł) i pomorskiego (2.014 tys. zł). Najmniejszymi nakładami na B+R charakteryzowały się przedsiębiorstwa

114 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

z województwa: podlaskiego (222 tys. zł), świętokrzyskiego (652 tys. zł), opolskiego (658 tys. zł) i zachodniopomorskiego (761 tys. zł). Średnia dla całego sektora analizowanych przedsiębiorstw w 2008 roku wyniosła 2.706 tys. zł, zaś mediana 335 tys. zł (odpowiednio dane dla 2007 roku wyniosły 2.500 tys. zł i 135 tys. zł). Analiza rozkładu średnich regionalnych dodatkowo potwierdza silne zróżnicowanie pomiędzy przedsiębiorstwami w poszczególnych regionach – por. rys. 3. Rysunek 3. Innowacyjne przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

5000 4000 3000 średnia 2.706 tys. zł

2000

ŚWIĘTOKRZYSKIE

ZACHODNIO-POMORSKIE

ŁÓDZKIE

MAŁOPOLSKIE

LUBUSKIE

LUBELSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

PODKARPACKIE

PODLASKIE

POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

ŚLĄSKIE

OPOLSKIE

MAZOWIECKIE

1000 DOLNOŚLĄSKIE

nakłady na B+R w tys. zł

6000

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

Analizy wyników finansowych innowacyjnych przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w latach 2006, 2007, 2008 pokazują, że pogorszyła się efektywność gospodarowania przedsiębiorstw w większości regionów. Nie były to jednak zjawiska niszczące wartość przedsiębiorstw, a oznaczały jedynie pewne spowolnienie procesu generowania zysków. Na rysunku

zostały

przedstawione

wyniki

analizy

rentowności

sprzedaży

netto86

przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w poszczególnych regionach w latach 2006, 2007, 2008. Najbardziej rentownymi przedsiębiorstwami w badanej grupie w roku 2008 były przedsiębiorstwa z regionów: dolnośląskiego (15%), łódzkiego (10,5%), lubelskiego (7,7%) i opolskiego (7,5%). Względnie niską rentownością sprzedaży charakteryzowały się 86

Wskaźnik rentowność sprzedaży netto był liczony jako wynik finansowy netto odniesiony do przychodów ze sprzedaży netto.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 115

przedsiębiorstwa w regionie zachodniopomorskim oraz świętokrzyskim (odpowiednio 0,5% i 2,5%). Średnią rentowność sprzedaży na poziomie ujemnym wykazywały przedsiębiorstwa inwestujące w B+R z województwa pomorskiego (-1,5%). Rysunek 4. Rentowność sprzedaży netto (ROS) innowacyjnych przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w latach 2006-2008 roku według regionów

MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE

25,0%

ŚLĄSKIE

20,0% PODLASKIE

DOLNOŚLĄSKIE

15,0% 10,0% LUBUSKIE

WIELKOPOLSKIE

5,0% 0,0% -5,0%

ZACHODNIOPOMORSKIE

POMORSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

MAŁOPOLSKIE

OPOLSKIE

PODKARPACKIE

ŁÓDZKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE

ROS 2008

2007

2006

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

Badania wskazują ponadto, że w krótkim okresie nie występowała korelacja pomiędzy nakładami na badania i rozwój przedsiębiorstw w poszczególnych regionach a ich wynikami finansowymi.

Równocześnie

istniała

bardzo

silna

korelacja

pomiędzy wielkością

przedsiębiorstw w poszczególnych regionach a ich nakładami na badania i rozwój (współczynnik korelacji ponad +0,97). Oznacza to, że wielkość przedsiębiorstwa silnie determinuje działania w obszarze B+R.

116 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Uzupełnieniem analiz rentowności sprzedaży netto badanych przedsiębiorstw jest analiza intensywności nakładów na B+R przedsiębiorstw w regionach (por. rys. 5). Wskaźnik intensywności nakładów na B+R, liczony jako procent wartości sprzedaży obrazuje, że w 2008 roku, największymi intensywnościami charakteryzowały się przedsiębiorstwa z regionów: świętokrzyskiego (1,8%), zachodniopomorskiego (1,7%), łódzkiego (1,5%) i małopolskiego (1,3%). Najniższe intensywności nakładów na B+R przedsiębiorstw występowały w regionach: dolnośląskim (0,2%), mazowieckim (0,3%), opolskim (0,4%) i śląskim (0,5%). Niskimi wskaźnikami intensywności nakładów na badania i rozwój charakteryzowały się duże przedsiębiorstwa, zaś wysokimi małe firmy. Analiza ta potwierdza, że wielkość przedsiębiorstwa silnie determinuje innowacyjne przedsiębiorstwa ponoszące nakłady na B+R. Rysunek 5. Intensywność nakładów na B+R innowacyjnych przedsiębiorstw w 2008 roku według regionów

MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE PODLASKIE

OPOLSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

1,8% 1,6% 1,4% 1,2% 1,0% 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0,0%

ŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE

POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

LUBUSKIE

LUBELSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

PODKARPACKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE ŁÓDZKIE

Intensywność nakładów na B+R (jako % sprzedaży) Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych INE PAN.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 117

Wnioski Podsumowując przedstawione powyżej wyniki badań innowacyjnych przedsiębiorstw ponoszących nakłady na badania i rozwój w 2008 roku, należy stwierdzić, że występowało duże

zróżnicowanie

pomiędzy

przedsiębiorstwami

poszczególnych

regionach.

Zróżnicowanie to występowało zarówno w liczbie przedsiębiorstw, jak i wartości nakładów na prace badawczo-rozwojowe. W większości regionów sektory inwestorów w badania i rozwój dynamicznie się rozwijały i to pomimo wystąpienia kryzysu roku 2008. Równocześnie dawało się zaobserwować spadek rentowności sprzedaży netto przedsiębiorstw w regionach, ale tylko w jednym regionie wskaźnik ten był ujemny. Należałoby jednak zaznaczyć, że bardziej pogłębione badania pokazują, że nie istnieją proste krótkookresowe powiązania pomiędzy nakładami na B+R przedsiębiorstw w poszczególnych regionach a ich wynikami operacyjnymi. W badaniach innowacyjnych przedsiębiorstw ponoszących nakłady na badania i rozwój istotną determinantą okazuje się wielkość przedsiębiorstwa. Związek ten należy brać pod uwagę przy ocenie wpływu nakładów na B+R na wyniki finansowe przedsiębiorstw.

118 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Michał Baranowski Instytut Nauk Ekonomicznych PAN

WYBRANE ASPEKTY ZMIAN ZACHODZĄCYCH W ROZMIESZCZENIU FIRM INNOWACYJNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2005-2009 Województwo kujawsko-pomorskie pod względem przestrzennego układu firm przejawiających cechy innowacyjne charakteryzuje stosunkowo silna pozycja dwóch głównych miast będącymi ośrodkami administracyjnymi regionu. W nich to w większości koncentrują się firmy innowacyjne. Położone w odległości 50 km od siebie Bydgoszcz i Toruń tworzą układ podwójny, który dominuje, ale nie pełni roli centrum, wokół którego skupiają się mniejsze ośrodki. Te ostatnie są dość równomiernie rozmieszczone w całym województwie. W literaturze istnieje kilka hipotez dotyczących spójności gospodarczej Polski.87 Dla potrzeb niniejszej analizy przyjęto jedną z nich, mianowicie założenie o istnieniu trójkąta,88 którego wierzchołkami są w przybliżeniu Trójmiasto, Rzeszów oraz południowo-zachodnie powiaty województwa dolnośląskiego, przy czym jego podstawę stanowi południowa granica kraju. Tak zarysowany obszar, pomimo obserwowalnych wewnętrznych niespójności, charakteryzuje się największym skupieniem firm przejawiających aktywności innowacyjne w Polsce. Województwo kujawsko-pomorskie położone jest w jego centrum, choć aktywności innowacyjne firm prezentują się tutaj na średnim poziomie.89 Znajduje się ono w grupie województw o średnim udziale wśród innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce. W analizie wykonanej na porównywalnych zbiorach firm innowacyjnych (Lista 50090) okazało się, że udział ich w całej Polsce wynosi od 3,2% w roku 2006 do 4,8% w roku 2007. Później następuje nieznaczny spadek do 4,6% w roku 2008 87

Jasiński L. J.: Spójność ekonomiczna regionów Polski na tle krajów Unii Europejskiej, INE PAN, Warszawa, 2005, s. 115-121. 88 Ze względu na brak miejsca w niniejszej analizie pominięto inne hipotezy odnośnie spójności kraju, a które także w warunkach województwa kujawsko-pomorskiego można zweryfikować w kontekście rozkładu firm innowacyjnych. Jest to hipoteza Wisły i Wisłoki zakładająca, że na wschód od nich aktywność gospodarcza jest wyraźnie mniejsza oraz hipoteza rozwoju wyspowego, tzn. rozbieżności istniejącej pomiędzy aktywnościami ekonomicznymi zlokalizowanymi na terenie największych i najważniejszych miast Polski i poza nimi. Niemniej próba wersyfikacji wspomnianych zależności do układu w tym województwie wypada negatywnie. 89 Por. Opach T.: Mapy innowacyjności w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności województwa kujawskopomorskiego w 2007 roku, INE PAN, Warszawa, 2008, s. 237-241. 90 Ze względów metodologicznych przyjętych w badaniu, zdecydowano się pracować nie na listach obejmujących zróżnicowane liczby zidentyfikowanych przedsiębiorstw innowacyjnych z poszczególnych lat tylko ograniczyć się do badania na grupie pięciuset najbardziej innowacyjnych firm w Polsce w każdym roku.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 119

i 4,4% w roku 2009 (por. rys. 1a i 1b). Jeżeli pominiemy spadek w roku 2006, to udział ich w okresie późniejszym jest względnie stabilny (poniżej 5%) z tendencją malejącą. Udział firm innowacyjnych jest nieznacznie niższy niż udział województwa we wszystkich podmiotach gospodarki narodowej w Polsce (średnia dla lat 2005-2009 wynosi ok. 5,1%, z nieznaczną tendencją spadkową - w roku 2005 – 5,2% , w roku 2006, 2007 i 2008 – 5,1%, w roku 2009 – 4,9%). Warto zwrócić uwagę na to, że uzyskane wyniki badawcze są zbieżne z analizami statystycznymi Głównego Urzędu Statystycznego.91 Rysunek 1a i 1b. Zmiany rozkładu procentowego firm innowacyjnych pomiędzy województwa Polski w latach 2005-2009 (%) Dolnośląskie

35,0

Kujawsko-pomorskie Lubelskie

30,0

Lubuskie Łódzkie

25,0

10,0

Małopolskie

9,0

Mazowieckie

8,0

20,0

Opolskie

7,0

Podkarpackie

6,0

Podlaskie

15,0

Pomorskie

Śląskie

10,0

5,0 %

4,0

Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie

5,0

2,0

Zachodniopomorskie

1,0

kujawskoP.g.n. w kuj-pom

0,0 2005

2006

2007

rok

pomorskim

2008

2009

3,0

Wielkopolskie

0,0 2005

2006

2007

rok

2008

Źródło: opracowanie własne na podstawie List najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce zamieszczanych w pięciu Raportach o innowacyjności gospodarki Polski za lata 2005- 2009 pod red. T. Baczko oraz na podstawie statystyki GUS: Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 r., GUS, Warszawa, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010. Legenda: Na osi pionowej zaznaczony jest liczba firm innowacyjnych w danym województwie wyrażona jako procent liczby w całym kraju (Polska 100%). Lata na osi pionowej są latami wydań Raportów, z których były analizowane dane. Pomarańczowa przerywana linia na wykresie (P g. n. w kujawsko-pomorskim) przedstawia ilość podmiotów gospodarki narodowej w województwie kujawsko-pomorskim wyrażoną jako procentowy udział całej ich ilości w Polsce w latach 2005-2009. Prawy rysunek pokazuje w powiększeniu dolną część wykresu ze strony lewej.

Powyższa analiza skupia się na aspekcie ilościowym, warto zwrócić uwagę także na aspekt jakościowy. Skala nakładów na badania i rozwój ponoszona przez firmy ma olbrzymie znaczenie dla regionu. W 2007 roku firm, które uzyskały według stosowanej metodologii

W roku 2007 rozkład badanej przez GUS populacji innowacyjnych przedsiębiorstw w nieznaczny sposób odbiegał od danych INE PAN (mazowieckie – 6,2 %). Badania objęły ok. 9 tys. przedsiębiorstw przemysłowych powyżej 49 zatrudnionych. Por. Nauka i Technika w Polsce w 2007 roku, GUS, Warszawa, 2009, s. 129-131.

2009

120 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

w badaniach literę A na działalność innowacyjną (duże nakłady) oraz firmy z oceną B (średnie nakłady) w województwie kujawsko-pomorskim było niewiele w porównaniu z innymi regionami.92 Podobny wynik jak dla firm z List 500 otrzymujemy dla analiz przeprowadzonych na całej populacji, czyli firm najbardziej innowacyjnych (Lista 500) jak i tych, które nie weszły do pierwszej 500-tki a wykazują cechy innowacyjne. W porównaniu do roku 2007 w roku 2009 nastąpił niewielki spadek udziału takich firm z województwa kujawsko-pomorskiego w całej populacji - z 5,8% do 4,2% (por. rys. 2). Rysunek 2. Województwo kujawsko-pomorskie na tle innych województw Polski w latach 2007 i 2009 (% całej populacji badanych firm) Rok 2007 3,3%

2,2% 2,3%

2,1% 2,1%

1,9%

3,3% 3,6%

20,0%

4,8% 14,7%

5,8% 7,0%

10,5%

7,9% 8,4%

Rok 2009 Mazowieckie Śląskie Wielkopolskie Małopolskie Dolnośląskie Pomorskie Kujawsko-pomorskie Łódzkie Podkarpackie Zachodniopomorskie Lubelskie Lubuskie Świętokrzyskie Podlaskie Warmińsko-mazurskie Opolskie

2,4% 2,2% 2,0%1,6% 1,4% 2,6% 4,2%

1,4% 20,9%

5,9% 6,4%

17,8% 6,9% 7,3% 8,4%

8,7%

Mazowieckie Śląskie Wielkopolskie Dolnośląskie Małopolskie Łódzkie Podkarpackie Pomorskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Zachodniopomorskie Opolskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Lubuskie Podlaskie

Województwo kujawsko-pomorskie nie zalicza się do województw o dużym wewnętrznym zróżnicowaniu pod względem lokalizacji firm innowacyjnych. W powyższym badaniu w 2009 roku ok. 52% firm innowacyjnych regionu znajdowało się w BydgoskoToruńskim Obszarze Metropolitarnym (w skali całego kraju natomiast jest to 2%). Na tle innych polskich metropolii Bydgoszcz i Toruń lokują się niewiele niżej niż znacznie ludniejsze Wrocław, Poznań czy Łódź (por. rys. 3). W latach 2005-2009 liczba zidentyfikowanych przedsiębiorstw z adresem w którymś z tych dwóch miast w skali całego kraju wahała się od 2,8% w roku 2005 do 1,8% w roku 2006, by później przyjmować wartości nieco powyżej 2% (2,6% w 2007 r., 2,0% w 2008 i 2,2,% w 2009 r.).

Baczko T.: Innowacyjne wyzwanie dla regionów, w: Baczko T. (red.): Raport o innowacyjności województwa kujawsko-pomorskiego w 2007 roku, op.cit., s. 6-7.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 121

Rysunek 3. Toruń i Bydgoszcz na tle innych metropolii Polski w latach 2005-2009 (% firm innowacyjnych w Polsce) 25 20

Warszawa

Kraków 15

Gdańsk-Gdynia-Sopot Poznań

Wrocław Łódź

Bydgoszcz-Toruń rok

0 2005

2006

2007

2008

2009

Województwo kujawsko-pomorskie powstało w 1999 roku z terenów trzech województw: bydgoskiego, toruńskiego i włocławskiego. Spośród ich trzech firmy innowacyjne w większości występują na terenie subregionu93 bydgoskiego (55% w 2007 roku i 66% w 2009). Odpowiednio 33% firm w roku 2007 i 25% w roku 2009 było zlokalizowanych w subregionie toruńskim, na trzecim miejscu z 12% firm w roku 2007 i 10% w roku 2009 zajmuje dawne województwo włocławskie (por. rys. 4 i rys. 5). Koncentracja firm we wszystkich trzech głównych miastach subregionu (Bydgoszcz, Toruń, Włocławek) jest dość wysoka. Potwierdza to tym samym tezę, że zindustrializowane ośrodki regionalne odgrywają dużo większą rolę, jeśli chodzi o innowacyjność w swoich subregionach, niż te, w których przemysł ma marginalne znaczenie.

Subregionie określonym jako byłe województwo sprzed reformy w 1999 r. Obecnie istniejące województwo składa się przede wszystkim z terenów dawnych województw (1975-1999): bydgoskiego (oprócz gmin powiatu chojnickiego i gminy Trzemeszno), toruńskiego (oprócz gmin powiatu nowomiejskiego) i włocławskiego (w całości).

122 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Rysunek 4. Rozkład firm innowacyjnych pomiędzy poszczególne subregiony województwa kujawsko-pomorskiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2007 (%)

Bydgoski

70%

12% Toruński

55%

33%

Włocławski

61%

59% 50%

60%

Włocławski

50%

Toruński

40%

Bydgoski

30% 20%

10% 0%

Źródło: obliczenia własne na podstawie wojewódzkich List najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw zawartych w szesnastu Raportach o innowacyjności poszczególnych województw Polski w roku 2007 i roku 2009 pod red. T. Baczko. Na prawym wykresie przedstawiona jest liczba firm innowacyjnych w subregionach wyrażona jako procent liczby firm innowacyjnych w województwie kujawsko-pomorskim w roku 2007. Na lewym wykresie przedstawiono ile procent firm innowacyjnych z danego subregionu znajduje się w stolicy dawnego województwa. Są to odpowiednio (od lewej) miasta: Włocławek, Toruń i Bydgoszcz.

Rysunek 5. Rozkład firm innowacyjnych pomiędzy poszczególne subregiony województwa kujawsko-pomorskiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2009 (%) 60%

Bydgoski 10%

60% Toruński

24%

66%

Włocławski

50%

51%

50% Włocławski

40%

Bydgoski

30%

Toruński

20% 10% 0%

Kujawsko-Pomorskie

jest

przykładem

regionu,

który rozwija

się

sposób

zrównoważony. Posiada silny ośrodek składający się z dwóch miast, dysponuje stosunkowo dobrą

infrastrukturą,

rośnie

także

znaczenie

dwumiasta

jako

lokalnego

węzła

komunikacyjnego (m.in. rola portu lotniczego im. Paderewskiego w Bydgoszczy) i posiada status uznanego ośrodka akademickiego w Polsce. Niewątpliwym wyzwaniem jest jednak to, że Toruń i Bydgoszcz, pod wszystkimi tymi względami, muszą rywalizować z nieodległymi

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 123

dużo silniejszymi ośrodkami – aglomeracją trójmiejską (oddaloną o 180 km) i Warszawą (oddaloną o 200 km). Rywalizować muszą przede wszystkim o ludzi. Innowacyjne firmy są bowiem wszędzie tam gdzie są myślący w sposób innowacyjny ludzie. Lepsza infrastruktura, bardziej rozwinięty rynek pracy, dobre uniwersytety, większa i zróżnicowana oferta kulturalna oraz rozrywkowa przyciągają do miast. Zatem wśród instrumentów wspierania innowacyjności nie liczą się tylko inwestycje w firmy – równie ważne są inwestycje w infrastrukturę, szkolnictwo, naukę oraz kulturę. Wewnętrzne zależności w województwie pozwala w pewnym stopniu wyjaśnić tzw. geografia innowacji.94 Skupia się ona m.in. na wpływie aglomeracji na rozwój innowacyjności, relacjami pomiędzy ośrodkami badawczymi a przemysłem oraz dyfuzją i transmisją technologii. Powiązany z nimi spillover effect polega na koncentrowaniu się firm innowacyjnych wokół ośrodków posiadających duży potencjał naukowy (wyższe niż średnie nakłady na B+R, silne zaplecze akademickie i badawcze mierzone ilością placówek badawczych i uczelni oraz pracowników naukowych) i charakteryzujących się wysoką wartością prac badawczych mierzonych metodami biblio metrycznymi.95 Przewaga dwóch najsilniejszych ośrodków akademickich, czyli Torunia i Bydgoszczy nad Włocławkiem i pozostałymi miastami, w których znajdują się szkoły wyższe (Tuchola, Grudziądz) jest wyraźna. W odróżnieniu jednak np. od Mazowsza miasta te nie charakteryzują się większą ilością firm innowacyjnych niż inne pozostałe miasta regionu. Czynniki historyczne rozwoju regionu w sposób istotny determinują powstawanie firm innowacyjnych, choć nie w sposób przesądzający. Firmy innowacyjne potrafią znajdować się w miejscach stereotypowo postrzeganych jako o niekorzystnych warunkach rozwoju.96 Być może potwierdza się tutaj koncepcja cykli, wedle której następuje dyspersja aktywności innowacyjnych,97 potwierdzenie jej wymagałoby jednak dokładniejszych badań.

Zob. Feldman M. P.: The New economics of innovation, spillovers and agglomeration: a review of empirical studies, w: Economics of innovation and New Technology, vol. 8, 1999; Feldman M. P.: The Geography of innovation, Dordrecht, Boston, London 1994; Polenske K.: The Economic Geography of Innovation, Cambridge University Press, 2007; Fadairo M., Massard N.: The geography of innovation: challenges to technology policy within regions, 2009. http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/37/70/07/PDF/Fadairo-Massard-April_2009.pdf 95 Zob. Olechnicka A., Płoszaj A. Nauka i badania w polskich regionach – województwo kujawsko-pomorskie. 96 Np. na wsi lub w małych miasteczkach. W województwie kujawsko-pomorskim w 2007 roku 11% firm innowacyjnych było zlokalizowanych na terenach wiejskich, 8,6% w miastach poniżej 10 tys. mieszkańców, a 17,2% w miastach pomiędzy 10 a 50 tys. mieszkańców. Baranowski M. Wybrane aspekty przestrzennego rozmieszczenia firm innowacyjnych w Polsce w: Baczko T. (red.) Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2008 roku, INE PAN, Warszawa, 2009, s. 147. 97 Podobne rozumienie ruchów przestrzennej działalności innowacyjnej można znaleźć u R. Domańskiego. Prezentuje on koncepcje cykli wedle która zakłada przemieszczanie się innowacyjnych technologii. Ruch ma charakter odśrodkowy - wraz z rozwojem nowych innowacyjnych działalności, nowe technologie znajdują lepsze warunki w mniejszych miastach poza ośrodkami macierzystymi. Mają już one jednak wówczas charakter

124 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Województwo kujawsko-pomorskie lokuje się częściowo wewnątrz obszaru z największą ilością firm, a potencjał rozwojowy tandemu Bydgoszcz-Toruń jest duży. W raporcie Polska 203098 opracowanym przez KPRM rozwój regionalny oparto o tzw. model bipolarnodyfuzyjny. Podobne założenia znajdują się w mającej zostać uchwalonej przez Rząd w lipcu 2010 roku Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego,99 która obecnie znajduje się na etapie konsultacji przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. W pewnym uproszczeniu obydwie zakładają rozwój regionów poprzez lokalne ośrodki będące lokomotywami dla całego regionu. Jeśliby miało się tak stać, oznaczałoby to dużą szansę dla kujawsko-pomorskiego. Z drugiej strony nie należy jednak wykluczać, że może dochodzić do naturalnych procesów koncentracji działalności innowacyjnych w największych polskich miastach.

imitacyjny. Aby miasta rozwijały się szybciej konieczne jest rozwój gałęzi przemysłu nowych technologii we wcześniejszej fazie. Tkocz J.: Podstawy geografii społeczno-ekonomicznej, Katowice, 2008, s.236-237. 98 Raport jest dostępny na stronie http://www.polska2030.pl/ 99 Por. http://www.mrr.gov.pl/aktualnosci/rozwoj_regionalny/Documents/KSRR_09_09_09_kor_red_stat.pdf

BIN Sp. z o.o. w Aleksandrowie Kujawskim

Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. APATOR S.A. Zakłady Chemiczne ZACHEM S.A. Soda Polska Ciech Sp. z o.o.

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

2956 3330 7221 7412 5182 2952

Bydgoszcz Bydgoszcz Bydgoszcz Bydgoszcz

Bydgoszcz

Białe Błota Aleksandrów Kujawski 4521

2511 2523

3520 2712 2414 2013

PKD

Bydgoszcz Toruń Bydgoszcz Inowrocław Nowa Wieś Wielka Inowrocław

Miejscowość

47 303

29 214

25 371

45 496 2 470 16 073 159

- 5,4

29,2

36,3

12,8 17,2 318,5 30,0

54,5 43,9

% 11,1 6,9 - 10,2 607,4

tys. zł 717 160 100 031 813 647 709 468 43 955 114 668

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

5 5 5 5

1 3

1 1 1 1

Źródło

1 250

3 283

10 378

1 474 737 199 1

3 129

tys. zł 9 519 3 784 1 528 2 058

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

2,64

11,24

40,90

3,24 29,82 1,24 0,75

2,73

% 1,33 3,78 0,19 0,29

Działalność B+R na sprzedaż 2008

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2008 ROKU

Patenty krajowe 1

1 1 4

B C B B

N C C C

A C

Innowacyjność rynkowa

B B B C

Innowacyjność procesowa A C B B

Nakłady na działalność innowacyjną B

B B C C

C B

A A C C

Patenty N

C N N N

C N

C C B N

Kontrakty C

N N N N

N N

N N N C

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 125

Kontrakty UE

3600 5157 6010 2811 5146 2430

5187 1571 5187 6230 2666 2972 3410 2613

Bydgoszcz Świecie Bydgoszcz Bydgoszcz Grudziądz Włocławek

Osielsko Solec Kujawski

Bydgoszcz

Paterek Solec Kujawski Kruszyn Solec Kujawski Inowrocław

3420 2416

Lubicz Włocławek

W.A.S. Wietmarscher Polska Sp. z o.o. Zakłady Azotowe ANWIL S.A. Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy Sp. z o.o. Mondi Świecie S.A. Kolejowe Zakłady Łączności Sp. z o.o. PROJPRZEM S.A. BIO-KSEL Sp. z o.o. HADROKOR Sp. z o.o. Centrum Zaopatrzenia Chłodnictwa Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe Sp. j. Marek i Piotr Dworscy Drobex Pasz Sp. z o.o. Zakład Produkcyjno-Remontowy KRUSZSERWIS Sp. z o.o. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego PATEREK S.A. SOLBET Sp. z o.o. Instal Projekt Gawłowscy Ścierzyńscy Sp. j. Fabryka Autobusów SOLBUS Sp. z o.o. IRENA S.A.

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

67 994 195 059 46 758 51 547 55 745

6 190

5 320 39 037

115 823 1 412 760 9 736 210 370 4 319 15 165

8,5 4,0 1,3 - 3,7 - 9,1

10,2

- 3,8 9,7

11,2 - 7,5 - 5,7 51,5 14,4 1,8

47,1 - 1,3

tys. zł 50 575 2 013 751

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 6 6 6 5 3

5 5

1 1 5 3 5 5

6 6

3 203 101

4 131 29

589 312 283 221 36

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

6,21 0,18

77,66 0,07

0,04 3,21 0,13 5,11 0,24

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1 2 1

2 2

A C C C C B

C C B B C B N N

C C N C N N

N N N N N N N C

Innowacyjność rynkowa C B

Innowacyjność procesowa C N

Nakłady na działalność innowacyjną N N N B C

B C

C C B C B C

N N

Patenty C C C N N

N N

C N N N N N

C C

Kontrakty N N N N N

N N

N N N N N N

N C

126 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Kontrakty UE

Lp.

Zakłady Sprzętu Mechanicznego URSUS Sp. z o.o. Wytwórnia Wyrobów Papierowych WORWO Sp. z o.o. Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. EUROHANSA Sp. z o.o. RESTAURO Sp. z o.o. Zakłady Chemiczne NITRO CHEM S.A. Thyssenkrupp Energostal S.A. Elda Eltra Elektrotechnika S.A. Inowrocławskie Zakłady Chemiczne SODA MĄTWY S.A. WESTFALIASURGE Sp. z o.o. AGROHANSA-TORUŃ Sp. z o.o. Zakład Produkcji Obuwia KENBUT

Nazwa przedsiębiorstwa

3430 2121 1721 1533 9700 2461 5154 3210 2330 5233

Wąbrzeźno

Toruń Toruń Toruń Bydgoszcz Toruń Bydgoszcz

Inowrocław Bydgoszcz Toruń Osie

PKD

Chełmno

Miejscowość

663

1 415 890 48 450 16 832 49 612 1 744 696 83 569

20 380

- 99,8

- 1,3 - 2,7 - 29,1 - 21,6 - 2,5 - 7,0

0,2

4,7

tys. zł 23 202

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008 Źródło 6 6 8 7

6 6 6 5 6 6

tys. zł

Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) 2008

0,10

0,13

Działalność B+R na sprzedaż 2008

Patenty krajowe 1 1

Kontrakty UE 1

Innowacyjność rynkowa N N N N

N N C N N C

Innowacyjność procesowa C N N N

C B C N C N

Nakłady na działalność innowacyjną N N N N

N N N C N N

Patenty N C C N

C N N N N C

Kontrakty N N N C

N N C N N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 127

8 - dane z badania patentów UP RP za lata 2006, 2007, 2008

7 - dane z badania kontraktów w 7PR UE z KPK,

6 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS

5 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38

4 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R na podstawie The 2009 EU Industrial R&D Investment Scoreboard, European Commission, JRC/DG RTD

3 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38

2 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38

1 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardami OECD i GUS

Źródło

128 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Lp.

METALBARK PP-U TRION S.A. POLON ALFA Zakład Urządzeń Dozymetrycznych Sp. z o.o. NMG Sp. z o.o. CALLTECH Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo INKORA Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Innowacyjno Wdrożeniowe WAMET Sp. z o.o. Bydgoskie Zakłady Elektromechaniczne BELMA S.A. BIN Sp. z o.o. w Aleksandrowie Kujawskim W.A.S. Wietmarscher Polska Sp. z o.o. Kolejowe Zakłady Łączności Sp. z o.o. BIO-KSEL Sp. z o.o.

Nazwa przedsiębiorstwa

29 214 47 303

2956 3330 7221 7412 5182 2952 4521 3420 6010 5146

Bydgoszcz Bydgoszcz Bydgoszcz

Bydgoszcz

Białe Błota Aleksandrów Kujawski

Lubicz

Bydgoszcz Grudziądz

9 736 4 319

50 575

25 371

159

45 496 2 470 16 073

43 955 114 668

2511 2523

60 10

140

240

210 18 10

107 118

liczba etatów

tys. zł

Nowa Wieś Wielka Inowrocław

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

PKD

Miejscowość

- 5,7 14,4

47,1

- 5,4

29,2

36,3

30,0

12,8 17,2 318,5

54,5 43,9

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 5 5

5 5 5

1 3

312 221

1 250

3 283

10 378

1 474 737 199

3 129

tys. zł

3,21 5,11

2,64

11,24

40,90

0,75

3,24 29,82 1,24

2,73

Działalność Działalno badawcza ść B+R i rozwojow na a (B+R) sprzedaż 2008 2008

Patenty krajowe 2

Kontrakty UE

LISTA NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2008 ROKU

C C C C

N C N N

B C B

N C C

Innowacyjność rynkowa

A C

Innowacyjność procesowa A C

Nakłady na działalność innowacyjną B B

B B C

C B

Patenty N N

C N N

C N

Kontrakty N N

N N N

N N

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 129

Lp.

5 320 39 037 6 190 51 547 23 202 20 380 48 450 16 832

2430

5187 1571 5187 3410 3430 2121 1533 9700 5233

140 200 35 16

170

240

6 35

liczba etatów 55

tys. zł 15 165

HADROKOR Sp. z o.o. Włocławek Centrum Zaopatrzenia Chłodnictwa Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe Sp. j. Marek i Piotr Dworscy Osielsko Drobex Pasz Sp. z o.o. Solec Kujawski Zakład Produkcyjno-Remontowy KRUSZ-SERWIS Sp. z o.o. Bydgoszcz Fabryka Autobusów SOLBUS Sp. z o.o. Solec Kujawski Zakłady Sprzętu Mechanicznego URSUS Sp. z o.o. Chełmno Wytwórnia Wyrobów Papierowych WORWO Sp. z o.o. Wąbrzeźno EUROHANSA Sp. z o.o. Toruń RESTAURO Sp. z o.o. Toruń WESTFALIASURGE Sp. z o.o. Bydgoszcz

Zatrudnienie 2008

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi 2008

PKD

Miejscowość

Nazwa przedsiębiorstwa

1,8

0,2 - 2,7 - 29,1

4,7

- 3,7

10,2

- 3,8 9,7

Dynamika sprzedaży 2008/2007

Źródło 6 6 6 6

5 5

3 203

4 131 29

tys. zł 36

0,13

6,21

77,66 0,07

% 0,24

Działalność Działalno badawcza ść B+R i rozwojow na a (B+R) sprzedaż 2008 2008

Patenty krajowe 1

Kontrakty UE 1

C C B N C B B C N

N N N N N N N C N

Innowacyjność rynkowa B

Innowacyjność procesowa N

Nakłady na działalność innowacyjną N N N N

B C

Patenty N N N C

N N

Kontrakty N N C N

N N

130 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

1 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardami OECD i GUS 2 - dane z przedsiębiorstw przesłane w ankietach INE PAN, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38 3 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38 4 - dane ze sprawozdań przedsiębiorstw notowanych na GPW, nakłady na B+R na podstawie The 2009 EU Industrial R&D Investment Scoreboard, European Commission, JRC/DG RTD 5 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS, nakłady na B+R zgodne ze standardem MSR 38 6 - dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw na podstawie KRS 7 - dane z badania kontraktów w 7PR UE z KPK, 8 - dane z badania patentów UP RP za lata 2006, 2007, 2008

Źródło

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 131

APATOR S.A.

Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy

Nazwa przedsiębiorstwa

Lp.

Przygotowania nowatorskiego systemu zagospodarowania osadów ściekowych

Termiczne przekształcenie osadów ściekowych umożliwia bezpieczne dla środowiska i człowieka zagospodarowanie odpadu powstającego w oczyszczalni ścieków. Zapewnia zmniejszenie ilości odpadów oraz pełną higienizację (ze względu na zawartość metali ciężkich zagospodarowanie rolnicze osadów ściekowych jest niemożliwe). Zaprojektowano i zastosowano światową technologię koreańskiej firmy Hansol w pełni spełniającą europejskie wymagania środowiskowe. Metoda termiczna wpisuje się w strukturę Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) LEWsystem APATOR Rodzina liczników i systemów przedpłatowych, obejmujących obecnie liczniki energii elektrycznej i cieplnej oraz gazomierze. System opracowany przez zespół konstruktorów APATOR S.A. pod kierownictwem mgr inż. Cezarego Mikowskiego. Głównymi odbiorcami produktu są zakłady energetyczne. Pozwala na współpracę ze wszystkimi systemami bilingowymi używanymi w Polsce. System umożliwia zakup energii poprzez telefon, e-mail, SMS jak i w sklepowej kasie oraz poprzez energomat zapewniający 24-godzinny zakup energii. W 2007 r. opracowano uniwersalne urządzenie przenoszące informacje między licznikiem a systemem bilingowym. Umożliwia ono dwukierunkową komunikację z każdym licznikiem energii elektrycznej (dowolnego producenta) bez konieczności instalowania w nim dodatkowych interfejsów. Nagrody i wyróżnienia: Godło Teraz Polska w 2006 r., Europrodukt 2007, złoty medal 60th International Technical Fair, Elektroprodukt Roku 2003, medal prezesa SEP, wyróżnienie na Energetycznych Targach ENERGETAB 2005. W 2008 r. opracowano uniwersalne oprogramowanie licznika systemowego, który rozlicza zużycie energii zarówno w trybie przekładowym jak i kredytowym.

LISTA INNOWACYJNYCH PRODUKTÓW/USŁUG W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM NA PODSTAWIE ANKIET PRZEDSIĘBIORSTW PRZYSŁANYCH W 2009 ROKU

132 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa przedsiębiorstwa

Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A.

Zakłady Chemiczne ZACHEM S.A.

Lp.

Najbardziej innowacyjny Krótka charakterystyka produkt / usługa przedsiębiorstwa w roku 2008 (nazwa) ATR 220 Pojazd typu ATR 220 jest pojazdem jednoprzestrzennym składającym się z trzech części. Został skonstruowany jako lekki pojazd z napędem spalinowym, z możliwością jazdy w obu kierunkach. Został skonstruowany dla kolei włoskich (w 2008 roku dostarczono 9 szt.). Głównym zespołem układu napędowego jest silnik wysokoprężny MAN 382 kW (wtrysk bezpośredni, chłodzony cieczą w układzie zamkniętym, spełniający wymagania EURO 3a oraz przekładni hydrodynamicznej Voith T 211 bre, ze zintegrowanym hamulcem hydrodynamicznym, z maksymalną dopuszczalną mocą wejściową przekładni 350 kW). Pojazd wyposażony jest w procesorowy system sterujący INTELO, który przejmuje wszystkie sterujące, kontrolne i koordynacyjne czynności związane z obsługą pojazdu. W wypadku powstania stanu awaryjnego, system sterujący reaguje natychmiast i jego ingerencja podana jest do wiadomości maszyniście. System sterujący INTELO współpracuje z poszczególnymi systemami, co powoduje, że maszynista otrzymuje informacje z poszczególnych urządzeń na wyświetlaczu. Nad bezpieczeństwem pasażerów czuwa system monitoringu wewnętrznego i zewnętrznego, składający się z 6 kamer wewnętrznych i czterech kamer zewnętrznych (obejmujących swoim zasięgiem cały pojazd), dwóch monitorów zabudowanych w pulpitach kabin maszynisty oraz rejestratora obrazu kamer wewnętrznych. System pozwala w czasie postoju pojazdu na obserwację drzwi bocznych na zewnątrz pojazdu. Pojazd wykonany jest m.in. zgodnie z normami: zaleceń ERRI (ORE), kartami UIC: w tym 622; 623-1; 623-2; 623-3, normami EN 13261 i EN 13262. Grupa produktów na bazie Jako wyroby innowacyjne, nowe i istotnie ulepszone wg definicji GUS, ujęte zostały wyroby przetworzonego PCW z przetworzonego PCW oraz pianki PUR o udoskonalonych właściwościach fizykochemicznych i ulepszonych parametrach użytkowych, które zostały wprowadzone na rynek. Zakres prac: zmiany recepturowe pod wymogi rynku i prawodawstwa unijnego, modyfikacje pod wymogi klienta, poprawa właściwości przetwórczych wyrobu, poszerzenie palety produktów w celu zbytu, polepszenie rentowności wyrobów. Prace B+R zostały wykonane głównie przez wewnętrzne laboratorium ZACHEM S.A. Finansowanie ze środków własnych. Nakłady na B+R dla powyższych tematów: 2006 - 170 tys. zł, 2007- 165 tys. zł, 2008 - 211 tys. zł.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 133

100

witi@witi.wroc.pl

sekretariat@ipts.pl

ul. L. Różyckiego 1c, 51-608 Wrocław, Polska ul. Gen. Wł. Sikorskiego 2-8, 53-659 Wrocław, Polska ul. Obornicka 136, 50-961 Wrocław, Polska ul. M. Skłodowskiej-Curie 55, 87-100 Toruń, Polska

dolnośląskie

lubelskie

kujawsko-pomorskie

iesw@iesw.lublin.pl

ul. Niecała 5, 20-080 Lublin, Polska ul. K. Jaczewskiego 2, 20-950 Lublin, Polska Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13a, 24-110 Puławy, Polska ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy, Polska

iung@iung.pulawy.pl

ins@ins.pulawy.pl

imw@galen.lublin.pl

obrusn@obrusn.torun.pl

ul. Batorego 107, 87-100 Toruń, Polska

kghm@cuprum.wroc.pl

iksaip@iksaip.pop.pl

poltegor@igo.wroc.pl

dolnośląskie

sekretariat@iase.wroc.pl

E-MAIL

ul. Wystawowa 1, 51-618 Wrocław, Polska ul. Parkowa 25, 51-616 Wrocław, Polska

ADRES

dolnośląskie

WOJEWÓDZTWO

Na podstawie materiałów otrzymanych z Ośrodka Przetwarzania Informacji.

Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy

Ośrodek BadawczoRozwojowy Urządzeń Sterowania Napędów Instytut Europy Środkowo-Wschodniej Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki Instytut Nawozów Sztucznych

Instytut Automatyki Systemów Energetycznych Sp. z o. o. Instytut Górnictwa Odkrywkowego POLTEGOR-INSTYTUT Instytut Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów Sp. z o.o. KGHM CUPRUM Sp. z o.o. Centrum BadawczoRozwojowe Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej im. Profesora Józefa Kosackiego Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

LISTA JEDNOSTEK BADAWCZYCH WG WOJEWÓDZTW100

(81) 886-49-60, (81) 886-34-21

(81) 473-14-00, (81) 473-14-02, (81) 473-14-06

(81) 718-44-00, (81) 718-44-10

(81) 532-29-07, (81) 743-68-62

(56) 659-84-22 do 23, (56) 659-84-75, (56) 659-36-26, (56) 650-00-44 (56) 623-40-21, (56) 623-40-22

(71) 347-44-40, (71) 347-44-50

(71) 781-22-01

(71) 348-45-55, (71) 348-87-00

(71) 347-72-94, centrala (71) 348-42-21 (71) 348-82-11 do godz. 15, (71) 348-82-17 po godz. 15

TELEFON

134 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Maszyn Włókienniczych POLMATEX-CENARO Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera Instytut Przemysłu Skórzanego Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX Instytut Warzywnictwa im. Emila Chroboczka Instytut Włókiennictwa

Ośrodek BadawczoRozwojowy Ekologii Miast OBREM Ośrodek BadawczoRozwojowy ORAM Sp. z o.o. Centralny Ośrodek Chłodnictwa COCH w Krakowie Sp. z o.o. Instytut Ekspertyz Sądowych im. prof. dr. Jana Sehna

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. Wólczańska 55/59, 90-608 Łódź, Polska ul. M. Skłodowskiej-Curie 19/27, 90-570 Łódź, Polska ul. Rzgowska 281/289, 93-338 Łódź, Polska ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8, 91-348 Łódź, Polska ul. Zgierska 73, 91-462 Łódź, Polska ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice, Polska ul. M. Skłodowskiej-Curie 3, 90-965 Łódź, Polska ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96-100 Skierniewice, Polska ul. Brzezińska 5/15, 92-103 Łódź, Polska ul. Lipowa 73, 90-568 Łódź, Polska Pl. Zwycięstwa 2, 90-312 Łódź, Polska ul. J. Lea 116, 30-133 Kraków, Polska ul. Westerplatte 9, 31-033 Kraków, Polska

łódzkie

małopolskie

łódzkie

Al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy, Polska

ADRES

lubelskie

WOJEWÓDZTWO

ies@ies.krakow.pl

coch@coch.pl

info@oram.lodz.pl

sekretariat@obrem.pl

info@iw.lodz.pl

iwarz@inwarz.skierniewice.pl

itb@moratex.eu

isad@insad.pl

dyr-ips@ips.lodz.pl

impx@imp.lodz.pl

nauka@iczmp.edu.pl

ibwch@ibwch.lodz.pl

biuro@cenaro.lodz.pl

sekretariat@piwet.pulawy.pl (sekretariat dyrektora)

E-MAIL

(12) 422-87-55

(12) 637-09-33

(42) 674-26-15, (42) 674-34-94

(42) 637-56-46, (42) 637-47-71, (42) 637-12-75

(46) 833-22-11 do 13, (46) 833-34-34 (42) 616-31-01, (42) 616-31-10

(42) 637-37-10 (centrala)

(46) 833-20-21 do 24, (46) 833-25-49

(42) 253-61-08

(42) 271-10-00, (42) 271-12-66, (42) 271-20-00, (42) 646-96-33 (42) 631-45-02

(42) 637-65-10, (42) 637-67-44

(42) 632-85-70, (42) 633-38-82, (42) 633-55-41

(81) 889-30-00 (centrala)

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 135

Instytut Odlewnictwa

Instytut Rozwoju Miast

Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy Ośrodek BadawczoRozwojowy Budowy Urządzeń Chemicznych CEBEA Ośrodek BadawczoRozwojowy Górnictwa Surowców Chemicznych CHEMKOP Sp. z o.o. Ośrodek BadawczoRozwojowy Sprzętu Mechanicznego Sp. z o.o. Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Aparatury Badawczej i Dydaktycznej COBRABID Sp. z o.o. Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Opakowań Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Poligraficznego Centralny Szpital Kliniczny MSWiA

Instytut Nafty i Gazu

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. J. Kochanowskiego 30, 33-100 Tarnów, Polska

małopolskie

mazowieckie

ul. Wołoska 137, 02-507 Warszawa, Polska

info@cobro.org.pl

ul. Konstancińska 11, 02-942 Warszawa, Polska ul. Miedziana 11, 00-958 Warszawa, Polska

dyrekcja@cskmswia.pl

cobrpp@cobrpp.com.pl

firma@cobrabid.com.pl

oinip@ciop.pl

szkolinf@clor.waw.pl

obr@obr.tarnow.pl

amaki@chemkop.pl

obr@cebea.com.pl

izooinfo@izoo.krakow.pl

ios@ios.krakow.pl

sekretariat@irm.krakow.pl

iod@iod.krakow.pl

office@inig.pl

E-MAIL

ul. Łucka 15, 00-842 Warszawa, Polska

ul. Konwaliowa 7, 03-194 Warszawa, Polska ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska

ul. J. Wybickiego 7, 31-261 Kraków, Polska

małopolskie

ul. Lubicz 25a, 31-503 Kraków, Polska ul. Zakopiańska 73, 30-418 Kraków, Polska ul. Cieszyńska 2, 30-015 Kraków, Polska ul. Wrocławska 37a, 31-011 Kraków, Polska ul. J. Sarego 2, 31-047 Kraków, Polska ul. J. Lea 114, 30-133 Kraków, Polska

ADRES

małopolskie

WOJEWÓDZTWO

(22) 508-20-00, (22) 845-00-31, (22) 845-32-81

(22) 620-63-80, (22) 620-80-70, (22) 620-91-38

(22) 842-07-71, (22) 842-20-11

(22) 620-30-61 do 62

(22) 623-30-00, (22) 623-36-98, (22) 623-46-01

(22) 811-00-11, (22) 811-16-16

(14) 627-31-61 centrala, (14) 629-60-44, (14) 629-60-46

(12) 633-60-75

(12) 637-13-26

(12) 631-73-33, (12) 633-52-19, (12) 631-71-00 (12) 258-81-36, (12) 422-88-52

(12) 634-29-53

(12) 421-00-33, (12) 421-06-86, (12) 653-25-12, (12) 617-75-28 (12) 261-81-11, (12) 266-26-19

TELEFON

136 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

mazowieckie

Instytut Badań Edukacyjnych

Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Instytut Badawczy Dróg i Mostów Instytut Badawczy Leśnictwa

Instytut Biotechnologii i Antybiotyków Instytut Biotechnologii Przemysłu RolnoSpożywczego Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych Instytut Chemii i Techniki Jądrowej

mazowieckie

Centrum Badań Farmakokinetycznych FILAB, RAVIMED Sp. z o. o. Centrum BadawczoKonstrukcyjne Obrabiarek Sp. z o.o. Centrum Informatyki i Łączności Obrony Narodowej Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. J. Tuliszkowskiego Centrum Naukowo-Badawcze Techniki Radia i Telewizji CENRiT (w likwidacji) Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie

WOJEWÓDZTWO

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. Postępu 9, 02-676 Warszawa, Polska ul. Dorodna 16, 03-195 Warszawa, Polska

ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa, Polska Al. Jerozolimskie 87, 02-001 Warszawa, Polska ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa, Polska ul. Braci Leśnej 3, 05-090 Sękocin Stary, poczta Raszyn, Polska ul. Starościńska 5, 02-516 Warszawa, Polska ul. Rakowiecka 36, 02-532 Warszawa, Polska

ul. W. K. Roentgena 5, 02-781 Warszawa, Polska

ul. Nowowiejska 28a, 00-911 Warszawa, Polska ul. Nadwiślańska 213, 05-420 Józefów k. Otwocka, Polska ul. Wałbrzyska 3/5, 02-739 Warszawa, Polska

ul. Polna 54, 05-119 Łajski k. Legionowa, poczta Legionowo, Polska ul. Staszica 1, 05-800 Pruszków, Polska

ADRES

sekdyrn@ichtj.waw.pl

nfo@isic.waw.pl

ibprs@ibprs.pl

apl@iba.waw.pl

ibl@ibles.waw.pl

ibdim@ibdim.edu.pl

ibe@ibe.edu.pl sekretariat@ibe.edu.pl sekretariat@ibrkk.pl

seknauk@coi.waw.pl

cenrit@cenrit.waw.pl

cnbop@cnbop.pl

cilon@wp.mil.pl

konstrukcja@cbko.pl nauka@cbko.pl

filab@filab.com.pl

E-MAIL

(22) 504-10-00

(22) 843-52-96, (22) 847-74-21

(22) 606-36-00

(22) 849-60-51

(22) 811-03-83, (22) 814-50-25 (sekretariat) (22) 715-03-00

(22) 546-20-00, (22) 644-02-00, (22) 644-50-24, (22) 644-54-24, (22) 822-48-31 do 39 (22) 632-02-21, (22) 632-18-69, (22) 632-80-84 (22) 628-55-85

(22) 645-95-45, (22) 843-19-10, (22) 845-95-93

(22) 769-33-00, centrala (22) 769-32-00

(22) 684-02-86, (22) 825-66-55

(22) 758-75-31, (22) 759-93-10 wew. 21

(22) 782-21-67

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 137

Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Instytut Elektrotechniki

Instytut Energetyki

Instytut Energii Atomowej POLATOM Instytut Farmaceutyczny

Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu

Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego Instytut Geodezji i Kartografii

Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc

Instytut Hematologii i Transfuzjologii Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

mazowieckie

WOJEWÓDZTWO

iel@iel.waw.pl

ul. M. Pożaryskiego 28, 04-703 Warszawa, Polska ul. Mory 8, 01-330 Warszawa, Polska 05-400 Świerk, poczta Otwock, Polska ul. J. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa, Polska ul. Zgrupowania AK "Kampinos" 1, 01-943 Warszawa, Polska ul. Hery 23, 00-908 Warszawa, Polska

ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa, Polska

ul. Płocka 26, 01-138 Warszawa, Polska ul. I. Gandhi 14, 02-776 Warszawa, Polska 05-870 Radzików, poczta Błonie, Polska

ul. Z. Modzelewskiego 27, 02-679 Warszawa, Polska ul. Targowa 45, 03-728 Warszawa, Polska

ierigz@ierigz.waw.pl

ul. Świętokrzyska 20, 00-950 Warszawa, Polska

postbox@ihar.edu.pl e.arseniuk@ihar.edu.pl a.aniol@ihar.edu.pl nauka@ikard.pl

dpn1@igichp.edu.pl instytut@igichp.edu.pl hematol@ihit.waw.pl

igpik@igpik.waw.pl

igik@igik.edu.pl

office@ifpilm.waw.pl

sekretariat@ifps.org.pl kancelaria@ifps.org.pl

kontakt@ifarm.waw.pl

iea@cyf.gov.pl

instytut.energetyki@ien.com.pl

ichp@ichp.pl

E-MAIL

ul. L. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa, Polska

ADRES

(22) 815-40-14

(22) 725-26-11 do 13, (22) 725-36-11, (22) 725-45-36

(22) 349-61-00, (22) 349-61-76

(22) 431-21-00, (22) 431-21-28

(22) 619-13-50

(22) 329-19-00

(22) 638-14-60

(22) 835-52-14, (22) 835-66-70

(22) 456-38-00, (22) 456-39-00

(22) 718-00-01, (22) 779-38-88

(22) 345-12-00, (22) 836-32-25

(22) 812-00-21, (22) 812-20-00

(22) 505-44-44

(22) 568-20-00, (22) 633-97-98

TELEFON

138 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Instytut Mechaniki Precyzyjnej

Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Instytut Ochrony Środowiska

Instytut Optyki Stosowanej

Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle ORGMASZ Instytut Paliw i Energii Odnawialnej Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytut Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana

mazowieckie

Instytut Łączności Państwowy Instytut Badawczy Instytut Maszyn Matematycznych Instytut Matki i Dziecka

mazowieckie

Instytut Lotnictwa

mazowieckie

WOJEWÓDZTWO

Instytut Kolejnictwa

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

Al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa, Polska ul. J. Bellottiego 3b, 01-022 Warszawa, Polska 05-400 Świerk, poczta Otwock, Polska

ul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawa, Polska ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa, Polska

ul. Podleśna 61, 01-673 Warszawa, Polska ul. Krucza 5/11, 00-548 Warszawa, Polska ul. Kamionkowska 18, 03-805 Warszawa, Polska ul. Żelazna 87, 00-879 Warszawa, Polska

ul. J. Chłopickiego 50, 04-275 Warszawa, Polska Al. Krakowska 110/114, 02-256 Warszawa, Polska ul. Szachowa 1, 04-894 Warszawa, Polska ul. L. Krzywickiego 34, 02-078 Warszawa, Polska ul. M. Kasprzaka 17a, 01-211 Warszawa, Polska ul. Duchnicka 3, 01-796 Warszawa, Polska ul. Racjonalizacji 6/8, 02-673 Warszawa, Polska

ADRES

sins@ipj.gov.pl

sekretariat@ipiss.com.pl

dyr.naczelny@czd.pl

sekretariat.ipn@ipn.gov.pl

instytut@ipieo.pl

instytut@orgmasz.pl

inos@inos.pl

sekretariat@ios.edu.pl

sekretariat@imgw.pl

imb@imbigs.org.pl

info@imp.edu.pl

rada.naukowa@imid.med.pl

imasmat@imm.org.pl

info@itl.waw.pl

ilot@ilot.edu.pl

ikolej@ikolej.pl

E-MAIL

(22) 718-05-83, (22) 718-05-82 , (22) 718-04-72

(22) 536-75-11, (22) 536-75-12

(22) 815-70-00

(22) 581-85-02, (22) 581-85-04, (22) 581-85-22, (22) 581-85-23

(22) 510-02-00

(22) 624-92-65, (22) 654-60-61

(22) 569-41-00, (22) 569-43-00, (22) 834-18-01 (22) 621-36-70, (22) 625-10-05, (22) 629-41-35 (22) 810-25-89, (22) 813-20-51

(22) 843-02-01, (22) 843-11-94, (22) 843-19-44

(22) 327-70-00, (22) 327-70-01, (22) 327-73-05 (22) 560-26-00

(22) 621-84-41

(22) 512-81-00

(22) 846-00-11, (22) 846-08-01

(22) 610-08-68, (22) 610-13-35

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 139

Instytut Przemysłu Organicznego Instytut Psychiatrii i Neurologii

Instytut Reumatologii im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher Instytut Rozwoju Służb Społecznych Instytut Sportu

Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych Instytut Techniki Budowlanej

Instytut TechnologicznoPrzyrodniczy Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy Instytut Technologii Elektronowej Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych Instytut Tele- i Radiotechniczny Instytut Transportu Samochodowego Instytut Turystyki Sp. z o.o.

Instytut Wymiaru Sprawiedliwości Instytut Wzornictwa Przemysłowego Sp. z o.o.

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

mazowieckie

WOJEWÓDZTWO

ul. Krakowskie Przedmieście 25, 00-071 Warszawa, Polska ul. Świętojerska 5/7, 00-236 Warszawa, Polska

Al. Lotników 32/46, 02-668 Warszawa, Polska ul. Wólczyńska 133, 01-919 Warszawa, Polska ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa, Polska ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa, Polska ul. D. Merliniego 9a, 02-511 Warszawa, Polska

ul. Annopol 6, 03-236 Warszawa, Polska ul. J. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa, Polska ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa, Polska ul. Marszałkowska 34/50, 00-554 Warszawa, Polska ul. Trylogii 2/16, 01-982 Warszawa, Polska ul. Księcia Bolesława 6, 01-494 Warszawa, Polska ul. Filtrowa 1, 00-611 Warszawa, Polska Al. Hrabska 3, 05-090 Falenty, poczta Raszyn, Polska ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom, Polska

ADRES

iwp@iwp.com.pl

iws@iws.org.pl

it@intur.com.pl

info@its.waw.pl

itr@itr.org.pl

itme@itme.edu.pl

dyrektor@ite.waw.pl

instytut@itee.radom.pl

itep@itep.edu.pl

itb@itb.pl;instytut@itb.pl

poczta@itwl.pl

insp@insp.waw.pl

irss@irss.pl

kancelaria@ir.ids.pl

lachniak@ipin.edu.pl

ipo@ipo.waw.pl

E-MAIL

(22) 860-00-66

(22) 844-12-61 do 62, (22) 844-61-67, (22) 844-63-47, sekretariat (22) 848-95-92 (22) 826-03-63

(22) 834-90-03, (22) 835-30-41 do 49 (22) 619-22-41, (22) 619-26-42, (22) 619-22-81 (22) 811-32-31

(22) 548-77-00, (22) 843-30-93

(22) 628-37-63, (22) 720-04-20, (22) 720-05-31 do 38 (48) 364-42-41 do 49, (48) 364-39-03, (48) 364-47-90

(22) 825-04-71, (22) 825-13-03

(22) 685-10-09

(22) 835-28-48, (22) 834-62-88

(22) 844-48-81, (22) 844-42-41, (22) 844-49-81, (22) 629-40-18

(22) 458-28-00 (centrala),

(22) 811-12-31

TELEFON

140 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

mazowieckie

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny (NIZP - PZH)

Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa Ośrodek BadawczoRozwojowy Ciepłownictwa Stołecznego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej S.A. Ośrodek BadawczoRozwojowy PREDOM-OBR Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Rafineryjnego S.A. Ośrodek Przetwarzania Informacji Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Przemysłowy Instytut Maszyn Budowlanych Sp. z o.o. Przemysłowy Instytut Motoryzacji Przemysłowy Instytut Telekomunikacji S.A. Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii

102

103

113

112

111

110

109

108

107

106

105

104

101

mazowieckie

Instytut Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła Narodowy Instytut Leków

100

WOJEWÓDZTWO

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, Polska ul. Napoleona 2, 05-230 Kobyłka, Polska ul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawa, Polska ul. Poligonowa 30, 04-051 Warszawa, Polska Al. gen. A. Chruściela "Montera" 105, 00-910 Warszawa, Polska

al. Niepodległości 188b, 00-608 Warszawa, Polska ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Polska

ul. Krakowiaków 53, 02-255 Warszawa, Polska ul. Chemików 5, 09-411 Płock, Polska

ul. Wąwozowa 18, 00-796 Warszawa, Polska ul. W. Skorochód-Majewskiego 3, 02-104 Warszawa, Polska

sekretariat@il.waw.pl

ul. Chełmska 30/34, 00-725 Warszawa, Polska ul. Chocimska 24, 00-791 Warszawa, Polska

sekretariat@wichir.waw.pl

sekretariat@pit.edu.pl

info@pimot.org.pl

pimb@pimb.com.pl

piap@piap.pl

sekretariat@pgi.gov.pl

opi@opi.org.pl

zarzad@obr.pl

obr@predom.com.pl

obrc@spec.waw.pl

sekretariat@nask.pl

dyrektor@pzh.gov.pl

jarosz@izz.waw.pl

E-MAIL

ul. Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa, Polska

ADRES

(22) 811-24-70 lub 80, (22) 811-14-21 (22) 486-52-25, (22) 486-52-95, (22) 486-52-00 (22) 673-51-80, (22) 516-99-09

(22) 874-01-64, (22) 874-00-00, (22) 874-02-20 (22) 786-23-26, (22) 786-18-31

(22) 849-53-51

(22) 570-14-00

(24) 365-33-07, (24) 365-33-24,

(22) 846-19-51

(22) 823-21-39, (22) 822-22-15 do 17

(22) 542-14-00, (22) 849-40-51 do 57 (centrala), (22) 849-76-12, (22) 542-12-02 (sekretariat Dyrektora) (22) 380-82-00

(22) 851-43-69, (22) 851-44-96

(22) 842-21-71

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 141

opolskie

pomorskie

Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej BLACHOWNIA

Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu

Centrum Techniki Okrętowej S.A. Instytut Morski w Gdańsku

Morski Instytut Rybacki w Gdyni Ośrodek BadawczoRozwojowy Centrum Techniki Morskiej S.A. Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Płyt Drewnopochodnych Sp. z o.o.

118

119

122

123

125

127

126

124

121

120

117

116

115

pomorskie

opolskie

mazowieckie

Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii im. gen. Karola Kaczkowskiego Wojskowy Instytut Łączności im. prof. Janusza Groszkowskiego Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej Wojskowy Instytut Medyczny

114

WOJEWÓDZTWO

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. A. Mickiewicza 10a, 83-262 Czarna-Woda, Polska

Wały Piastowskie 1, 80-958 Gdańsk, Polska ul. Długi Targ 41/42, 80-830 Gdańsk, Polska ul. H. Kołłątaja 1, 81-332 Gdynia, Polska ul. A. Dickmana 62, 81-109 Gdynia, Polska

ul. Warszawska 22a, 05-130 Zegrze Południowe, Polska ul. Z. Krasińskiego 54, 01-755 Warszawa, Polska ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa, Polska ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 7, 05-220 Zielonka k. Warszawy, Polska ul. Okuniewska 1, 05-070 Sulejówek, Polska ul. Tłomackie 3/5, 00-090 Warszawa, Polska ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle, Polska ul. Piastowska 17, 45-081 Opole, Polska

ul. Kozielska 4, 01-163 Warszawa, Polska

ADRES

obrppd@obrppd.com.pl

dn@ctm.gdynia.pl, ctm@ctm.gdynia.pl

sekrdn@mir.gdynia.pl

im@im.gda.pl

zkarpin@cto.gda.pl

instytutslaski@wp.pl

info@icso.com.pl

secretary@jewishinstitute.org.pl

sekretariat@witpis.mil.pl

nauka@wim.mil.pl, dyrekcja@wim.mil.pl witu@witu.mil.pl

dyrektor@wiml.waw.pl

sekretariat@wil.waw.pl

wihie@wihe.waw.pl

E-MAIL

(58) 587-82-16

(58) 666-53-00, (58) 666-53-18

(58) 620-17-28, (58) 620-28-25

(58) 301-16-41, (58) 301-18-79

(77) 453-60-32, (77) 453-64-41/42, (77) 454-01-13/14, (77) 454-30-81 (58) 301-00-42, (58) 307-42-01

(77) 487-31-99, (77) 487-34-70

(22) 827-92-21

(22) 681-10-12, (22) 783-19-28

(22) 810-80-89, (22) 810-31-31, (22) 681-66-88, (22) 681-76-66 (22) 761-44-01, (22) 781-01-39, (22) 781-04-41, (22) 781-99-37

(22) 685-26-05, (22) 685-26-01

(22) 688-55-55,

(22) 686-31-01, (22) 838-01-29, (22) 838-10-69

TELEFON

142 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Branżowy Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Elektrycznych KOMEL Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Izolacji Budowlanej Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa w COIG S.A. Główny Instytut Górnictwa

Instytut Badań i Rozwoju Motoryzacji BOSMAL Sp. z o.o. Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego Instytut Metali Nieżelaznych

Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica Instytut Spawalnictwa

Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Instytut Techniki Górniczej KOMAG Instytut Techniki i Aparatury Medycznej ITAM Ośrodek BadawczoRozwojowy Dźwignic i Urządzeń Transportowych DETRANS

128

132

137

139

142

141

140

138

136

135

134

133

131

130

129

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

Al. W. Korfantego 193, 40-157 Katowice, Polska ul. Mikołowska 100, 40-065 Katowice, Polska Pl. Gwarków 1, 40-166 Katowice, Polska ul. Sarni Stok 93, 43-301 Bielsko-Biała, Polska ul. Zamkowa 1, 41-803 Zabrze, Polska ul. S. Kossutha 6, 40-844 Katowice, Polska ul. Kościelna 13, 41-200 Sosnowiec, Polska ul. Sowińskiego 5, 44-101 Gliwice, Polska ul. K. Miarki 12/14, 44-101 Gliwice, Polska ul. bł. Czesława 16/18, 44-100 Gliwice, Polska ul. Leopolda 31, 40-189 Katowice, Polska ul. Pszczyńska 37, 44-101 Gliwice, Polska ul. F. Roosevelta 118, 41-800 Zabrze, Polska ul. Powstańców Śląskich 6, 41-902 Bytom, Polska

śląskie

Al. W. Roździeńskiego 188, 40-203 Katowice, Polska

ADRES

śląskie

WOJEWÓDZTWO

detrans@detrans.pl

itam@itam.zabrze.pl

info@komag.eu

centrum@emag.pl

is@is.gliwice.pl

imz@imz.pl

imn@imn.gliwice.pl

sekretariat@imp.sosnowiec.pl

ietu@ietu.katowice.pl

office@ichpw.zabrze.pl

bosmal@bosmal.com.pl

gig@gig.eu

coig@coig.katowice.pl

sekretar@cobrpib.katowice.pl

info@komel.katowice.pl

E-MAIL

(32) 281-14-71 do 74, (32) 281-21-72

(32) 271-60-13

(32) 237-41-00

(32) 200-77-00

(32) 335-82-00, (32) 331-61-03

(32) 234-52-00

(32) 266-06-40, (32) 266-08-85 do 89 (32) 238-02-00

(32) 271-00-41 do 49, (32) 271-51-52, (32) 274-50-07 (32) 254-01-64, (32) 254-60-31

(33) 813-05-40

(32) 258-16-31 do 9

(32) 257-41-20

(32) 258-05-72, (32) 258-13-73

(32) 258-20-41

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 143

Ośrodek BadawczoRozwojowy Maszyn Przędzalnictwa Wełny BELMATEX Ośrodek BadawczoRozwojowy Urządzeń Mechanicznych OBRUM Sp. z o.o. Zakład BadawczoDoświadczalny Gospodarki Komunalnej Ośrodek BadawczoRozwojowy Elementów i Układów Pneumatyki Sp. z o.o. Instytut Rybactwa Śródlądowego im. S. Sakowicza Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie Instytut Badań Fizykomedycznych PIW PRIMAX MEDIC Sp. z o. o. Instytut im. Oskara Kolberga

Instytut Logistyki i Magazynowania Instytut Obróbki Plastycznej

Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy Instytut Pojazdów Szynowych TABOR Instytut Technologii Drewna

143

151

153

155

154

152

150

149

148

147

146

145

144

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

ul. L. Markiefki 24, 40-213 Katowice, Polska ul. Hauke Bosaka 15, 25-217 Kielce, Polska

ul. M. Oczapowskiego 10, 10-719 Olsztyn, Polska ul. Partyzantów 87, 10-402 Olsztyn, Polska

śląskie

świętokrzyskie

warmińsko-mazurskie

wielkopolskie

ul. K. Kantaka 4, 61-812 Poznań, Polska ul. E. Estkowskiego 6, 61-755 Poznań, Polska ul. Jana Pawła II 14, 61-139 Poznań, Polska ul. W. Węgorka 20, 60-318 Poznań, Polska ul. Warszawska 181, 61-055 Poznań, Polska ul. Winiarska 1, 60-654 Poznań, Polska

ul. Matejki 48, 62-041 Puszczykowo, Polska

ul. Toszecka 102, 44-117 Gliwice, Polska

śląskie

wielkopolskie

ul. 1 Maja 24, 43-300 Bielsko-Biała, Polska

ADRES

śląskie

WOJEWÓDZTWO

office@itd.poznan.pl

ipstabor@wp.pl

tjk@ior.poznan.pl

inop@inop.poznan.pl

office@ilim.poznan.pl

instytut@oskarkolberg.pl

ibf@ibf.com.pl

sekretariat@obn.olsztyn.pl

irs@infish.com.pl

obr@kce.pl;biuro@obreiup.com.pl

zbdgk@neostrada.pl

info@obrum.gliwice.pl

info@obr-belmatex.com.pl

E-MAIL

(61) 849-24-00

(61) 664-13-00

(61) 864-90-00

(61) 657-05-55

(61) 850-48-90, (61) 850-49-00

(61) 852-45-10

(61) 819-31-70

(89) 527-66-18

(89) 524-01-71

(41) 361-50-15, (41) 361-91-01

(32) 259-84-80

(32) 231-81-86, (32) 301-92-00

(33) 811-42-01 do 3

TELEFON

144 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich Instytut Zachodni - Instytut Naukowo-Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego Ośrodek BadawczoRozwojowy Przemysłu Oponiarskiego STOMIL Sp. z o.o. Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych Zakład Badawczo-Rozwojowy POLMOS S.A. (w likwidacji)

156

160

159

158

157

NAZWA JEDNOSTKI

LP.

wielkopolskie

WOJEWÓDZTWO

office@pimr.poznan.pl

ul. Starołęcka 31, 60-963 Poznań, Polska ul. Kolska 3a, 62-500 Konin, Polska sekretariat@polmoskonin.com.pl

opony@obrpostomil.poznan.pl

izpozpl@iz.poznan.pl

sekretar@inf.poznan.pl

E-MAIL

ul. Starołęcka 18, 61-361 Poznań, Polska

ul. Wojska Polskiego 71b, 60-630 Poznań, Polska ul. Mostowa 27a, 61-854 Poznań, Polska

ADRES

(63) 243-05-11, (63) 243-05-33

(61) 871-22-00

(61) 877-45-11

(61) 852-47-50, (61) 852-76-91

(61) 845-58-00, (61) 848-00-61

TELEFON

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 145

146 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

DEFINICJE I. Badania i rozwój (definicje wg GUS) 1) Działalność badawcza i rozwojowa (badania i eksperymentalne prace rozwojowe, w skrócie B+R) są to systematycznie prowadzone prace twórcze, podjęte dla zwiększenia zasobu wiedzy, w tym wiedzy o człowieku, kulturze i społeczeństwie, jak również dla znalezienia nowych zastosowań dla tej wiedzy. Obejmuje ona badania podstawowe i stosowane oraz prace rozwojowe. Informacje dotyczące działalności badawczej i rozwojowej obejmują następujące grupy jednostek: - jednostki naukowe i badawczo-rozwojowe (tj. jednostki, których podstawowym rodzajem działalności jest prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, zaklasyfikowane wg PKD do działu 73 Nauka): — placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk (PAN), — jednostki badawczo-rozwojowe (tzw. JBR-y), tj. jednostki mające za zadanie prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, których wyniki powinny znaleźć zastosowanie w określonych dziedzinach gospodarki narodowej i życia społecznego (podlegają różnym ministerstwom, w większości Ministerstwu Gospodarki i Pracy), działające na podstawie ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (jednolity tekst 2001 Dz. U. Nr 33, poz. 388, z późniejszymi zmianami), — inne, tj. jednostki prywatne, zaklasyfikowane według PKD do działu 73 Nauka. - jednostki obsługi nauki (biblioteki naukowe, archiwa naukowe, stowarzyszenia naukowe i inne jednostki obsługi nauki); - jednostki rozwojowe, tj. podmioty gospodarcze, przede wszystkim przedsiębiorstwa przemysłowe, posiadające na ogół własne zaplecze badawczo-rozwojowe (laboratoria, biura konstrukcyjne, zakłady rozwoju techniki itp.), prowadzące działalność B+R, głównie o charakterze prac rozwojowych, obok swojej podstawowej działalności; - szkoły wyższe; - pozostałe jednostki – m.in. szpitale prowadzące prace badawczo-rozwojowe obok swojej podstawowej działalności, z wyjątkiem klinik akademii medycznych (uniwersytetów) i Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego ujętych w kategorii szkoły wyższe oraz szpitali posiadających status instytutów naukowo-badawczych ujętych w kategorii jednostki badawczo-rozwojowe.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 147

2) Nakłady na działalność badawczo-rozwojową obejmują nakłady bieżące poniesione na badania podstawowe, stosowane i prace rozwojowe oraz nakłady inwestycyjne na środki trwałe związane z działalnością B+R, niezależnie od źródła pochodzenia środków finansowych. Jest to wskaźnik określany w terminologii międzynarodowej jako GERD – Gross Domestic Expenditure on R&D. 3) Dane dotyczące zatrudnienia w działalności badawczej i rozwojowej obejmują wyłącznie pracowników bezpośrednio z nią związanych, poświęcających na tę działalność co najmniej 10% nominalnego czasu pracy. Do zatrudnionych w działalności B+R zaliczani są również uczestnicy studiów doktoranckich prowadzący prace B+R. Ekwiwalenty pełnego czasu pracy (EPC) są to jednostki przeliczeniowe służące do ustalenia faktycznego zatrudnienia w działalności badawczo-rozwojowej. Jeden ekwiwalent pełnego czasu pracy oznacza jeden osoborok poświęcony wyłącznie na działalność badawczo-rozwojową. Wyrób nowy jest to wprowadzony na rynek wyrób, którego charakterystyka technologiczna (techniczna) i (lub) zastosowanie są nowe lub różnią się w sposób znaczący od uprzednio wytwarzanych wyrobów. Wyrób zmodernizowany jest to wyrób już istniejący, którego właściwości techniczne i (lub) działanie zostały znacząco ulepszone poprzez zastosowanie nowych, doskonalszych materiałów lub komponentów w przypadku wyrobu prostego bądź poprzez częściowe zmiany w jednym lub większej liczbie podzespołów w przypadku wyrobu złożonego. Nowy lub istotnie ulepszony proces (innowacja technologiczna procesu) jest to zastosowanie technologicznie nowych lub istotnie ulepszonych metod produkcyjnych, obejmujące zmiany w wyposażeniu lub organizacji produkcji bądź kombinację tych zmian. Wyroby nowe lub zmodernizowane - wyroby wprowadzone do produkcji w ciągu ostatnich trzech lat. Po trzech latach wyrób starzeje się.

148 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Wskaźnik innowacyjności przemysłu to udział przedsiębiorstw, które wprowadziły przynajmniej jedną innowację technologiczną: nowy lub zmodernizowany wyrób, nowy lub ulepszony

proces

bądź

innowację

organizacyjno-techniczną,

ogólnej

liczbie

przedsiębiorstw. II. Patenty i wynalazki (definicje wg Urzędu Patentowego) Wynalazek - nowe rozwiązanie problemu o charakterze technicznym, posiadające poziom wynalazczy (tzn. nie wynikające w sposób oczywisty ze stanu techniki) i nadające się do przemysłowego stosowania. Wynalazek chroniony jest patentem. Patent - prawo wyłączne udzielane na wynalazek przez właściwy organ krajowy (w Polsce przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej) lub międzynarodowy (np. Europejski Urząd Patentowy). Treścią patentu jest prawo wyłącznego korzystania z wynalazku na określonym terytorium (pojedynczego kraju lub grupy krajów), przez czas i na warunkach określonych w krajowej ustawie patentowej lub konwencji międzynarodowej. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku we właściwym organie krajowym lub organizacji międzynarodowej. Układ o współpracy patentowej - międzynarodowy układ zawarty w Waszyngtonie w 1970 r. pod auspicjami Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie. 123 państwa będące aktualnie stronami PCT (PATENT CO-OPERATION TREATY ) tworzą Związek, którego celem jest współpraca w zakresie dokonywania zgłoszeń patentowych, prowadzenia poszukiwań i badań wstępnych w odniesieniu do tych zgłoszeń, co ma ułatwić zgłaszającemu ocenę szans uzyskania ochrony patentowej na jego wynalazek w wybranych państwach stronach Układu. III. Innowacyjność (definicje wg Podręcznika Oslo) Innowacja (innovation) to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu lub usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 149

Działalność innowacyjna (innovation activities) to całokształt działań naukowych, technicznych, organizacyjnych, finansowych i komercyjnych, które rzeczywiście prowadzą lub mają w zamierzeniu prowadzić do wdrażania innowacji. Niektóre z tych działań same z siebie mają charakter innowacyjny, natomiast inne nie są nowością, lecz są konieczne do wdrażania innowacji. Działalność innowacyjna obejmuje także działalność badawczorozwojową (B+R), która nie jest bezpośrednio związana z tworzeniem konkretnej innowacji. Firma innowacyjna (innovative firm) to firma, która wdrożyła innowację w rozpatrywanym okresie. Innowacyjność firmy można zdefiniować na kilka sposobów. Podstawowa definicja innowacyjnej firmy mówi, że jest to firma, która wdrożyła przynajmniej jedną innowację, natomiast firma innowacyjna w sferze produktów lub procesów (product or process innovator) została zdefiniowana jako firma, która wdrożyła innowację w obrębie produktu lub innowację w obrębie procesu. IV. Definicje ogólne Venture capital [ang.], kapitał wysokiego ryzyka, kapitał lokowany w nowe przedsięwzięcia związane z wysokim ryzykiem, np. wdrażanie innowacji oraz tworzenie małych i średnich przedsiębiorstw; venture capital umożliwia podejmowanie przedsięwzięć o wysokim ryzyku przez osoby nie posiadające wystarczającej ilości kapitału, np. wynalazców, organizatorów, przedsiębiorców; przyspiesza to wzrost gospodarczy i zmniejsza bezrobocie. Mimo wysokiego ryzyka venture capital, w przypadku trafnej inwestycji, może przynosić bardzo wysokie zyski. Innowacje [łac.], nowości, rzeczy nowo wprowadzone, w gospodarce wdrażanie nowych technologii, organizacji i instytucji. Innowacje technologiczne są dzielone na: innowacje produktowe — wprowadzanie do produkcji nowych wyrobów i usług, oraz innowacje procesowe — zastosowanie nowych sposobów uzyskiwania tych samych wyrobów; innowacje technologiczne są następstwem postępu naukowo-technicznego. Innowacje organizacyjne i instytucjonalne są ściśle związane z przedsiębiorczością, stanowią jej nieodzowny element. Wdrażanie innowacji jest rodzajem działalności gospodarczej o szczególnie wysokim stopniu ryzyka, dlatego w rozwiniętych gospodarkach rynkowych wykształcono specjalne sposoby finansowania innowacji (venture capital).

150 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Postęp techniczny - proces doskonalenia metod wytwarzania, opanowywania nowych zasobów i produkcji nowych dóbr; jest rezultatem wdrożenia wyników prac badawczorozwojowych i wiąże się z ryzykiem, dlatego finansowanie postęp techniczny jest z reguły wspomagane przez państwo lub wykorzystuje specjalne źródła (venture capital), ze względu na rodzaj oszczędności nakładów czynników produkcji rozróżnia się postęp techniczny pracooszczędny lub materiałooszczędny. V. Park technologiczny (definicje wg PARP) Park technologiczny - zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, utworzony w celu dokonywania przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami, na którym oferowane są przedsiębiorcom, wykorzystującym nowoczesne technologie, usługi w zakresie: doradztwa w tworzeniu i rozwoju przedsiębiorstw, transferu technologii oraz przekształcania wyników badań naukowych i prac rozwojowych w innowacje technologiczne, a także tworzenie korzystnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez korzystanie z nieruchomości i infrastruktury technicznej na zasadach umownych.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 151

SŁOWNIK DO LISTY 500 NAJBARDZIEJ INNOWACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W 2008 R. Nazwa przedsiębiorstwa - skrócona nazwa przedsiębiorstwa, pozwalająca na jego identyfikację. Rodzaj działalności PKD (wg Polskiej Klasyfikacji Działalności)101 - określa przeważający rodzaj działalności wskazany przez rejestrowany podmiot: Sekcja A – rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo: (01 ...) - rolnictwo i łowiectwo, łącznie z działalnością usługową. (02 ...) - leśnictwo, łącznie z działalnością usługową. Sekcja B - rybołówstwo i rybactwo: (05 ...) - rybołówstwo i rybactwo, łącznie z działalnością usługową. Sekcja C - górnictwo i kopalnictwo: (10 ...) - górnictwo węgla kamiennego i brunatnego; wydobywanie torfu. (11 ...) - wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego, łącznie z działalnością usługową. (12 ...)- kopalnictwo rud uranu i toru. (13 ...) - kopalnictwo rud metali. (14 ...) - pozostałe górnictwo i kopalnictwo. Sekcja D - przetwórstwo przemysłowe: (15 ...) - produkcja artykułów spożywczych i napojów. (16 ...) - produkcja wyrobów tytoniowych. (17 ...) - włókiennictwo. (18 ...) - produkcja odzieży i wyrobów futrzarskich. (19 ...) - produkcja skór wyprawionych i wyrobów ze skór wyprawionych. (20 ...) - produkcja drewna i wyrobów z drewna. (21 ...) - produkcja masy celulozowej, papieru oraz wyrobów z papieru. (22 ...) - działalność wydawnicza; poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji. (23 ...) - wytwarzanie koksu, produktów rafinacji ropy naftowej i paliw jądrowych. (24 ...) - produkcja wyrobów chemicznych. (25 ...) - produkcja wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych. 101

Polska Klasyfikacja Działalności, załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.10.1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej zał. do nr 128, poz. 829 z dnia 21.10.1997 r., Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

152 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

(26 ...) - produkcja wyrobów z surowców niemetalicznych pozostałych. (27 ...) - produkcja metali. (28 ...) - produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyjątkiem maszyn i urządzeń. (29 ...) - produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (30 ...) - produkcja maszyn biurowych i komputerów. (31 ...) - produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (32 ...) - produkcja sprzętu i urządzeń radiowych, telewizyjnych i telekomunikacyjnych. (33 ...) - produkcja instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych, zegarów i zegarków. (34 ...) - produkcja pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep. (35 ...) - produkcja pozostałego sprzętu transportowego. (36 ...) - produkcja mebli; działalność produkcyjna, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (37 ...) - zagospodarowanie odpadów. Sekcja E - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę: (40 ...) - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę. (41 ...) - pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody. Sekcja F - budownictwo (45 ...). Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego: (50 ...) - sprzedaż, obsługa i naprawa pojazdów mechanicznych i motocykli; sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów samochodowych. (51 ...) - handel hurtowy i komisowy, z wyjątkiem handlu pojazdami mechanicznymi i motocyklami. (52 ...) - handel detaliczny, z wyjątkiem sprzedaży pojazdów mechanicznych i motocykli; naprawa artykułów użytku osobistego i domowego. Sekcja H - hotele i restauracje (55 ...). Sekcja I - transport, gospodarka magazynowa i łączność: (60 ...) - transport lądowy; transport rurociągowy. (61 ...) - transport wodny. (62 ...) - transport lotniczy. (63 ...) - działalność wspomagająca transport; działalność związana z turystyką. (64 ...) - poczta i telekomunikacja. Sekcja J - pośrednictwo finansowe:

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 153

(65 ...) - pośrednictwo finansowe, z wyjątkiem ubezpieczeń i funduszów emerytalnorentowych. (66 ...) - ubezpieczenia i fundusze emerytalno - rentowe. (67 ...) - działalność pomocnicza związana z pośrednictwem finansowym i z ubezpieczeniami. Sekcja K - obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej: (70 ...) - obsługa nieruchomości. (71 ...) - wynajem maszyn i urządzeń bez obsługi oraz wypożyczanie artykułów użytku osobistego i domowego. (72 ...) - informatyka. (73 ...) - nauka. 74 ...) - pozostałe usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Sekcja L - administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (75 ...). Sekcja M - edukacja (80 ...). Sekcja N - ochrona zdrowia i opieka społeczna (85 ...). Sekcja O - pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna: (90 ...) - odprowadzanie ścieków, wywóz odpadów, usługi sanitarne i pokrewne. (91 ...) - działalność organizacji członkowskich, gdzie indziej nie sklasyfikowana. (92 ...) - działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem. (93...) - pozostała działalność usługowa. Miejscowość - miejscowość, gdzie znajduje się siedziba zarządu firmy. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi – są to przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi (Formularz F-02 w 2008 r. Cz. II Dz. 2 w. 01) lub dane z ankiety MSN INE PAN albo z bazy danych INE PAN. Dynamika sprzedaży – liczona jako relacja zmiany przychodów ze sprzedaży w 2008 r. do roku poprzedniego, do przychodów ze sprzedaży w 2007 r., wyrażona w procentach. Działalność B+R – działalność badawcza i rozwojowa (B+R), Formularz PNT-02 dla przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B w. 02] lub koszty zakończonych prac rozwojowych (wg Ustawy o Rachunkowości) lub w przypadku braku danych - dane z ankiety MSN INE PAN albo z bazy danych INE PAN.

154 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Działalność B+R/Sprzedaż – jest to relacja nakładów na B+R do przychodów ze sprzedaży, wyrażona w procentach (odpowiednie pozycje z odpowiednich dokumentów). Patenty – przedsiębiorstwo uzyskało patent(y), które zostały zatwierdzone w 2008 r. (dane z Urzędu Patentowego RP) lub z ankiety MSN INE PAN. Kontrakty UE – liczba podpisanych kontraktów w 7PR lub w PO Innowacyjna Gospodarka w latach 2007-2008. Przy ocenie innowacyjności rynkowej pod uwagę brana była dynamika sprzedaży, dynamika eksportu, dynamika zatrudnienia oraz ocena jakościowa najbardziej innowacyjnego produktu/usługi. Eksport – wartość sprzedaży na eksport (Formularz F-02 w 2008 r. Cz. II Dz. 2 w. 03) lub dane z ankiety MSN INE PAN. Zmiana eksportu – jest to relacja zmiany sprzedaży na eksport w 2008 r. do roku poprzedniego, do sprzedaży na eksport w 2007 r., wyrażona w procentach. Zatrudnienie – liczba pracowników (stan w końcu okresu sprawozdawczego) (Formularz F01/I-01 w 2008 r. Cz. I Dz. 1 Dane uzupełniające w. 79) lub z bazy INE PAN, lub dane z ankiety MSN INE PAN. Zmiana zatrudnienia – jest to relacja zmiany liczby pracowników w 2008 r. do roku poprzedniego, do liczby pracowników w 2007 r., wyrażona w procentach. Objaśnienia literek w kolumnie innowacyjność rynkowa (maksimum 20 punktów): Jeżeli 2 spośród 3 wskaźników dynamiki były większe bądź równe od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 15 punktów. Jeżeli 1 spośród 3 wskaźników dynamiki był większy bądź równy od ich median wartości – 10 punktów. Jeżeli 2 lub 3 wskaźniki dynamiki były mniejsze od median – 5 punktów. Jeżeli brak było danych dla wszystkich wartości – 0 punktów. Opis jakościowy najbardziej innowacyjnego produktu/usługi – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 155

Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Przy ocenie innowacyjności procesowej pod uwagę brane były: ROA w 2008 r., dynamika ROA, udział nakładów inwestycyjnych w nakładach na działalność innowacyjną ogółem. ROA (stopa zwrotu netto na aktywach) – jest to relacja wyniku finansowego netto (dodatniego) do aktywów razem, wyrażona w procentach [Formularz F-02 w 2008 Cz. II (Dz. 2 poz. 65 minus 66/Dz. 1 kol. 2 poz. 59)*100] lub dane z ankiety MSN INE PAN. Dynamika ROA – liczona jako relacja zmiany wskaźnika ROA w 2008 r. do roku poprzedniego, do wskaźnika ROA w 2007 r., wyrażona w procentach. Udział nakładów inwestycyjnych na środki trwałe w nakładach na działalność innowacyjną ogółem – jest to udział nakładów inwestycyjnych na środki trwałe w nakładach na działalność innowacyjną ogółem, wyrażony w procentach Formularz PNT-02 dla przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B (w. 07/w. 01)*100] lub dane z ankiety MSN INE PAN. Objaśnienia literek w kolumnie innowacyjność procesowa (maksimum 20 punktów): Jeżeli 2 spośród 3 wskaźników były większe bądź równe od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 15 punktów. Jeżeli 1 spośród 3 wskaźników był większy bądź równy od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 10 punktów. Jeżeli 2 lub 3 wskaźniki były mniejsze od ich median wartości w badanej populacji przedsiębiorstw – 5 punktów. Jeżeli brak było danych dla wszystkich wartości – 0 punktów. Opis jakościowy najbardziej innowacyjnego produktu/usługi – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów. Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów

156 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Przy ocenie nakładów na działalność innowacyjną pod uwagę brane były: działalność B+R, działalność B+R/sprzedaż, działalność B+R/działalność innowacyjną ogółem. Działalność B+R/działalność innowacyjną ogółem - udział działalności B+R w nakładach na działalność innowacyjną ogółem, wyrażony w procentach Formularz PNT-02 dla przemysłu lub PNT-02/u dla usług za lata 2006-2008 r. [Dz. 4 B (w. 02/w. 01)*100] lub dane z ankiety MSN INE PAN. Objaśnienia literek w kolumnie nakłady na działalność innowacyjną (maksimum 20 punktów): Jeżeli 2 spośród 3 wskaźników były większe bądź równe od ich median wartości – 15 punktów. Jeżeli 1 spośród 3 wskaźników był większy bądź równy od ich median wartości – 10 punktów. Jeżeli 2 lub 3 wskaźniki były mniejsze od ich median wartości – 5 punktów. Jeżeli brak było danych dla wszystkich wartości – 0 punktów. Opis jakościowy najbardziej innowacyjnego produktu/usługi – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów. Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Patenty (maksimum punktów 20) - objaśnienia: Patenty krajowe – w przypadku 1 patentu przedsiębiorstwo otrzymuje 5 punktów; powyżej 1 patentu – 10 punktów. Patenty zagraniczne (europejskie lub amerykańskie) – 15 punktów.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 157

W przypadku, gdy przedsiębiorstwo miało zarówno patenty krajowe, jak i zagraniczne punkty zostały tylko przydzielane za patenty zagraniczne. Ocena jakościowa najbardziej innowacyjnego produktu/usługi od strony zgłoszeń patentowych – od 1 do 5 punktów a w przypadku braku opisu produktu/usługi - 0 punktów. Objaśnienia oznaczeń literowych: A - 16 i więcej punktów B - 11 – 15,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Kontrakty UE (suma punktów - maksimum 20) - objaśnienia: A - 15 i więcej punktów B - 11 – 14,99 punktów C - 1 – 10,99 punktów N - brak danych dla wszystkich wartości Liczba punktów dla podpisanych kontraktów w 7 PR UE lub POIG wyniosła: 15 punktów za 4 kontrakty i więcej 10 punktów za 2 – 3 kontrakty 5 punktów za 1 kontrakt 0 punktów za brak kontraktu finansowanych z funduszy strukturalnych finansowanych z Liczba punktów dla kontraktów finansowanych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej: 5 punktów za 1 lub więcej kontraktów 0 punktów za brak kontraktów Przedsiębiorstwa, które miały podpisane kontrakty w programach krajowych lub europejskich mogły maksymalnie uzyskać 20 punktów. W przypadku braku danych z ankiety MSN INE PAN – dane pochodzą z formularzy statystycznych PNT przesłanych do INE PAN do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce albo z bazy danych INE PAN.

158 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Jeżeli przedsiębiorstwa uzyskiwały taką samą ilość punktów to kolejność ich uzależniona była od nakładów na działalność B+R w 2008 r., następnie nakładów na działalność B+R w 2007 r., następnie dynamiki przychodów ze sprzedaży 2008/2007, a następnie dynamiki przychodów ze sprzedaży 2007/2006. Opracowali: Tadeusz Baczko, Ewa Puchała-Krzywina, Marek Szyl.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 159

LISTA ALFABETYCZNA PRZEDSIĘBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM Nazwa przedsiębiorstwa AGROHANSA-TORUŃ Sp. z o.o. APATOR S.A. BIN Sp. z o.o. w Aleksandrowie Kujawskim BIO-KSEL Sp. z o.o. Bydgoskie Zakłady Elektromechaniczne BELMA S.A. CALLTECH Sp. z o.o. Centrum Zaopatrzenia Chłodnictwa Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe Sp. j. Marek i Piotr Dworscy Drobex Pasz Sp. z o.o. Elda Eltra Elektrotechnika S.A. EUROHANSA Sp. z o.o. Fabryka Autobusów SOLBUS Sp. z o.o. HADROKOR Sp. z o.o. Inowrocławskie Zakłady Chemiczne SODA MĄTWY S.A. Instal Projekt Gawłowscy Ścierzyńscy Sp. j. IRENA S.A. Kolejowe Zakłady Łączności Sp. z o.o. METALBARK PP-U Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy Sp. z o.o. Mondi Świecie S.A. NMG Sp. z o.o. Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. POLON ALFA Zakład Urządzeń Dozymetrycznych Sp. z o.o. PROJPRZEM S.A. Przedsiębiorstwo INKORA Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Innowacyjno Wdrożeniowe WAMET Sp. z o.o. RESTAURO Sp. z o.o. Soda Polska Ciech Sp. z o.o. SOLBET Sp. z o.o. Thyssenkrupp Energostal S.A. Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. TRION S.A. W.A.S. Wietmarscher Polska Sp. z o.o. WESTFALIASURGE Sp. z o.o. Wytwórnia Wyrobów Papierowych WORWO Sp. z o.o. Zakład Produkcji Obuwia KENBUT Zakład Produkcyjno-Remontowy KRUSZ-SERWIS Sp. z o.o.

Pozycja na Liście 40 2 13 20 12 9 22 23 37 33 28 21 38 27 29 18 5 16 17 8 1 7 19 10 11 34 4 26 36 32 6 14 39 31 41 24

160 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Nazwa przedsiębiorstwa Zakłady Azotowe ANWIL S.A. Zakłady Chemiczne NITRO CHEM S.A. Zakłady Chemiczne ZACHEM S.A. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego PATEREK S.A. Zakłady Sprzętu Mechanicznego URSUS Sp. z o.o.

Pozycja na Liście 15 35 3 25 30

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 161

INFORMACJA O INSTYTUCIE NAUK EKONOMICZNYCH PAN

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Instytut Nauk Ekonomicznych jest instytutem badawczym Wydziału I Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk. Został utworzony na podstawie uchwały Prezydium PAN z dnia 10 grudnia 1980 r., zatwierdzonej przez Prezesa Rady Ministrów dnia 5 stycznia 1981 r. Osobowość prawną uzyskał decyzją Prezesa Polskiej Akademii Nauk z dnia 7 października 1999 r. Do zadań Instytutu należy w pierwszym miejscu prowadzenie badań naukowych w dziedzinie teorii ekonomii i analiz gospodarczych, następnie zaś: rozwój kadr naukowych, upowszechnianie wiedzy ekonomicznej, propagowanie polskiej myśli naukowej za granicą a także wykonywanie zadań powierzonych przez Polską Akademię Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych prowadzi badania z zakresu: historii myśli ekonomicznej, polityki gospodarczej, analiz, prognoz i studiów strategicznych dotyczących gospodarki polskiej, analiz gospodarki światowej i integracji europejskiej z uwzględnieniem ich wpływu na rozwój gospodarki Polski, analiz wyników działalności polskich przedsiębiorstw. Wykonuje także ekspertyzy na zlecenie instytucji rządowych i pozarządowych. INE PAN zatrudnia czterdziestu pracowników naukowych pracujących w czterech zakładach: Mikroekonomii, Polityki Gospodarczej, Gospodarki Światowej oraz Ekonomii Instytucji. Wielu pracowników naukowych zajmowało lub zajmuje wysokie stanowiska w Parlamencie, Rządzie, Narodowym Banku Polskim Komisji Europejskiej oraz Banku Światowym. Instytut posiada uprawnienia do nadawania stopni doktora, doktora habilitowanego oraz występowania z wnioskiem o nadanie tytułu profesora w zakresie nauk ekonomicznych. Rada Naukowa Instytutu sprawuje funkcje opiniodawcze, doradcze oraz inicjuje kierunki prac naukowych. Przewodniczącym Rady Naukowej jest prof. dr hab. Jerzy Osiatyński. Dyrektorami Instytutu byli: prof. dr hab. Józef Pajestka (1981-1990), prof. dr hab. Cezary Józefiak (1990-1993), prof. dr hab. Marek Belka (1993-1996), prof. dr hab. Urszula Grzelońska (1996-1999), dr hab. Zbigniew Hockuba, prof. UW (1999-2005). Obecnie funkcję tę pełni prof. dr hab. Leszek Jasiński, jego zastępcą ds. naukowych jest doc. dr hab. Paweł Kozłowski. W ostatnich 10 latach pracownicy Instytutu opublikowali 1.582 prace, w tym 97 monografii i opracowań indywidualnych oraz 754 artykuły i rozdziały w książkach. INE PAN prowadzi także ożywioną działalność seminaryjną, w ostatnich 9 latach odbyło się 166 seminariów i konferencji naukowych z udziałem wielu naukowców, praktyków gospodarczych oraz przedstawicieli Rządu. Instytut od 2002 roku prowadzi Studium Doktoranckie. W 2007 r. uruchomił podyplomowe studia rachunkowości, rok później studia Executive MBA, zarządzania zasobami ludzkimi, dyrektorów finansowych i audytu i kontroli finansowej. We współpracy z NBP prowadzi także studia podyplomowe bankowości centralnej i polityki pieniężnej dla dziennikarzy. Instytut wydaje własne czasopismo – kwartalnik Studia Ekonomiczne. Instytut posiada 1 kategorię dla grupy jednostek jednorodnych N3 Nauki społeczne, ekonomiczne i prawne – według wykazu ustalonego przez Komisję Badań na rzecz Rozwoju Nauki Rady Nauki (pozycja nr 6 na liście) w dniu 30 czerwca 2006 roku oraz 14 grudnia 2006 roku.

162 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Badania INE PAN Najbardziej spektakularne przejawy działalności Instytutu dotyczą badań z zakresu analiz i prognoz makroekonomicznej sytuacji gospodarki Polski oraz badań nad polskimi przedsiębiorstwami. Są to badania, które poza Instytutem Nauk Ekonomicznych PAN nie są prowadzone w podobnej formie w innych jednostkach naukowych zajmujących się naukami ekonomicznymi. W pierwszym przypadku zespół badawczy monitoruje aktualną sytuację gospodarczą Polski, modeluje ją oraz opracowuje krótkookresowe prognozy podstawowych wielkości makroekonomicznych (na najbliższe dwa kwartały). Wyniki umieszczane są w raporcie INE PAN Gospodarka Polski – Prognozy i Opinie. Przedstawia on sytuację gospodarczą Polski ostatnich sześciu miesięcy, zawiera analizy kondycji poszczególnych sektorów tworzących PKB – gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, sektora rządowego, instytucji finansowych. W Raporcie znajdują się także komentarze bieżących wydarzeń gospodarczych, analizy wewnętrznych i zewnętrznych determinant wzrostu gospodarczego oraz spojrzenie na problemy związane z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Raport jest półrocznikiem, ukazuje się od 2002 r., każde jego wydanie jest prezentowane na konferencji naukowej z udziałem znanych ekonomistów i praktyków gospodarczych. Ponadto na przełomie roku zespół ogłasza swoje prognozy dotyczące podstawowych wskaźników makroekonomicznych na rok następny. W ramach prac o charakterze mikroekonomicznym w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN prowadzone są badania nad polskimi przedsiębiorstwami. Mają długą, ponad 20-letnią tradycję (w Instytucie została opracowana i była publikowana w latach 1984-2005 Lista 500 największych przedsiębiorstw w Polsce) i obecnie koncentrują się na dwóch przedsięwzięciach: Pierwszym jest monitoring zmian efektywności funkcjonowania największych przedsiębiorstw produkcyjnych, usługowych i finansowych. Jest to prowadzone w sposób ciągły badanie nad mikroekonomicznymi fundamentami polskiej gospodarki, obejmujące ok. 80 000 dużych i średnich przedsiębiorstw. Pochodną od tych badań jest Lista Pereł polskiej gospodarki. Jest to lista wiodących polskich przedsiębiorstw, ogłoszana podczas uroczystej gali, na której wręczane są statuetki pereł i certyfikaty. Funkcjonuje także Klub Pereł grupujący przedsiębiorstwa, będące laureatami konkursu. Lista Pereł jest publikowana w anglojęzycznym miesięczniku Polish Market. Druga forma badań nad polskimi przedsiębiorstwami – badania innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce jest najmłodszym przedsięwzięciem INE PAN dotyczącym badań mikro, małych, średnich i dużych firm działających w Polsce.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 163

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Program badań nad innowacyjnością INE PAN Program badawczy nad innowacyjnością polskiej gospodarki został uruchomiony w 2005 r. Jego pośrednim celem było i jest pobudzenie procesów innowacyjnych w polskiej gospodarce i pokazanie krajowych dokonań w dziedzinie innowacyjności oraz identyfikacja przedsiębiorstw najbardziej zorientowanych na rozwój. Dotychczas ukazało się pięć ogólnopolskich Raportów o innowacyjności gospodarki Polski (w 2005, 2006 , 2007, 2008 i 2009 roku) i szesnaście raportów wojewódzkich (2008 rok) opracowanych przez grupę ekspertów reprezentujących czołowe ośrodki badawcze prowadzące badania z dziedziny innowacyjności w Polsce. Redaktorem naukowym wszystkich dwudziestu jeden publikacji jest prof. Tadeusz Baczko.

Najbardziej interesującym sferę praktyki wynikiem prac badawczych był opublikowany w Raporcie Ranking 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce, będący pierwszym w historii polskiej gospodarki rankingiem tego typu. Ranking i oceny innowacyjności firm spotkały się z zainteresowaniem przedsiębiorstw, instytucji finansowych i mediów. W latach 2005–2007 partnerem projektu był BRE Bank S.A. natomiast partnerem medialnym Gazeta Prawna. W 2005 i 2006 w Gazecie Prawnej publikowano cykl artykułów dotyczących innowacyjności. Ponadto przez trzy lata ukazywały się specjalne dodatki przedstawiające wyniki rankingu najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw. W trakcie pierwszej edycji wręczenie nagród – Kamertonów Innowacyjności – laureatom odbyło się podczas uroczystej gali innowacyjności 13 grudnia 2005 r. w Sali Notowań Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. W latach nastepnych formułę gal innowacyjności rozszerzono, przygotowując spotkania regionalne. Odbyły się one w Gdańsku, Łodzi, Katowicach, Poznaniu, Sopocie i Wrocławiu. W sumie uczestniczyło w nich ok. 2000 osób. Gale Innowacyjności zostały ocenione przez Ministerstwo Nauki jako ważne dokonanie w promocji nauki. Honorowy patronat nad galami objęli przedstawiciele Komisji Europejskiej: w 2006 r. prof. Danuta Hübner - Komisarz w Komisji Europejskiej odpowiedzialnej za politykę regionalną, a w 2007 r. dr Janez Potočnik -

164 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Komisarz odpowiedzialny za politykę naukowo-badawczą. Nad samymi raportami patronat honorowy sprawowało Ministerstwo Gospodarki oraz Prezes Polskiej Akademii Nauk. Ewolucji ulegał także sam raport. Poszerzał się nie tylko katalog problemów poruszanych przez autorów poszczególnych rozdziałów, ale także zakres badań firm. W kolejnych latach do Raportu włączano: listę najbardziej innowacyjnych produktów i usług (2006), podrankingi: najbardziej innowacyjnych mikrofirm, małych i średnich (2006), regionalne (2006), listę patentów (2006), ranking największych inwestorów w badania i rozwój (2009).

Kolejnym krokiem było rozszerzenie formuły projektu w roku 2008. Opracowano wówczas 16 raportów regionalnych, oddzielnie dla każdego z województw Polski. Każdy z raportów wojewódzkich zawierał analizy regionalne, analizy mikroekonomiczne, listy najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie, podlisty przedsiębiorstw w układzie duże, średnie i małe, listy innowacyjnych produktów i usług w województwie oraz listy ośrodków badawczo-rozwojowych i instytutów naukowych. Ważnym elementem raportów stały się też nowatorskie mapy innowacyjności (dostępne w innej formie także na stronie www.inepan.waw.pl/innowacje/), przedstawiające przestrzenny rozkład firm innowacyjnych, a wykonane dzięki współpracy z pracownikami Instytutu Kartografii WGiSR UW. Opracowania te są unikatowymi publikacjami przydatnymi dla wielu grup odbiorców, w tym władz centralnych i regionalnych. Ich oficjalnej prezentacji dokonano na konferencji zorganizowanej przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych w jej siedzibie przy ulicy Bagatela w Warszawie. Planowane jest, by kolejna edycja raportów regionalnych ukazała się w drugiej połowie 2010 roku. Diagnoza obecnego stanu innowacyjności na przełomie lat 2009/2010 stała się podstawą zainicjowanego w INE PAN społecznego procesu formułowania Strategi Innowacji dla Polski. Spotkaniom i seminariom podczas których toczą się konsultacje towarzyszy prezentacja wyników badań związanych z przygotowaniem Raportu. Raporty z poprzednich lat w postaci plików PDF sa dostępne na stronie Instytutu w zakładce publikacje (Publikacje Sieci MSN).

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 165

INSTYTUT NAUK EKONOMICZNYCH POLSKIEJ AKADEMII NAUK Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa inepan@inepan.waw.pl, www.inepan.pl

Wybrane efekty programu badawczego Efektem badań prowadzonych nad innowacyjnością polskich przedsiębiorstw w latach 2005-2006 było wejście przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN do trzech konsorcjów badawczych prowadzących projekty typu FORESIGHT w latach 2006-2008:

- Narodowy Program Foresight Polska 2020 gdzie obok IPPT PAN i PENTOR RI, Instytut Nauk Ekonomicznych wchodzi do konsorcjum koordynującego projekt;

- konsorcjum ROTMED koordynowanego przez Instytut Biofizyki i Biocybernetyki PAN prowadzącego projekt System monitorowania iscenariusze rozwoju technologii medycznych w Polsce; - konsorcjum FOREMAT koordynowanego przez Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN i prowadzącego projekt Scenariusze rozwoju technologii nowoczesnych materiałów metalicznych, ceramicznych i kompozytowych. Wejście do konsorcjów zaowocowało dalszym poszerzeniem tematyki badawczej, przede wszystkim o elementy dominujące w tematyce każdego z nich, oraz dało także konkretne umiejętności i doświadczenie w zarządzaniu przez Instytut dużymi projektami badawczymi, w tym współfinansowanymi ze środków europejskich (ROTMED i FOREMAT były projektami dofinansowanymi z EFRR w ramach działania 1.4 SPO WKP). Rozwinęła się także współpraca międzynarodowa w zakresie badań nad innowacyjnością. W ramach wieloletniej współpracy z Instytutem Ekonomii Rosyjskiej Akademii Nauk w 2008 roku Instytut opublikował książkę Polska i Rosja na drodze do innowacyjnego rozwoju pod redakcją naukową prof. Joanny Kotowicz-Jawor. O zagadnieniach związanych z innowacyjnością obydwu państw, w tym także i firm, dyskutowano także na posiedzeniu XVII sesji Stałej Komisji Ekonomistów PAN i RAN w 2007 roku oraz podczas wzajemnych wizyt studyjnych. Wspólnie z Siecią Naukową w ramach współpracy z Uniwersytetem Europejskim Viadrina oraz Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung (DIW) realizowano w latach 2006-2007 badania nad znaczeniem czynników lokalizacyjnych, a efektywnością i innowacyjnością firm w Polsce i Niemczech Wschodnich. Efektem współpracy były publikacje w raportach o innowacyjności (regionalnych i ogólnopolskim z 2007 roku) oraz w wydawnictwach DIW w Berlinie. Inne rodzaje aktywności międzynarodowych w zakresie innowacyjności to: Instytut Nauk Ekonomicznych PAN został zaproszony jako wykonawca do międzynarodowej sieci European Techno-Economic Policy Support Network – ETEPS AISBL, Instytut został włączony do współpracy z siecią Komisji Europejskiej ERAWATCH, INE PAN także poprzez Sieć Naukową MSN brał udział w projekcie IRIM – Industrial Research Investment Monitoring, w ramach 6. Programu Ramowego Unii Europejskiej.

166 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

Spośród osiągnięć Sieci Naukowej trzeba wymienić także nawiązywanie kontaktów z kilkudziesięcioma jednostkami zagranicznymi w kontekście składania projektów europejskich, a także konferencje z udziałem wybitnych światowych autorytetów z zakresu metodologii badawczej: z twórcą geometrii fraktalnej prof. Benoit Mandelbrotem oraz dyrektorem NESTI (National Experts on Science&Technology Indivators) w OECD dr Fredem Gaultem. W kontekście zastosowań praktycznych trzeba wymienić współpracę i rozmowy z firmą Market Street Associations z San Francisco w Stanach Zjednoczonych, która działa w rejonie Doliny Santa Clara (Doliny Krzemowej) i zajmuje się m.in. transferem technologii z jednostek badawczych do praktyki gospodarczej. Badania i system stworzony przez INE PAN miałyby stać się częścią tworzonej przez MSA platformy, dzięki której firmy z Doliny Krzemowej będą mogły szukać współpracowników i podwykonawców także i w Polsce. Wysiłki Instytutu zostały także docenione nie tylko od strony merytorycznej, ale także organizacyjnej. W latach 2006-2007 na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego prowadzony był program szkoleń Promocja w Nauce. Program badań nad innowacyjnością polskiej gospodarki Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN został wyróżniony, jako wzorcowy przykład współpracy nauki, biznesu i mediów. Jako case study był on przedstawiany na szkoleniach. Został szczegółowo opisany w broszurze pt. Promocja w nauce oraz w dwujęzycznym folderze Kalejdoskop nauki 2007. Szczegółowy opis projektu jest także dostępny na stronie www.promocjanauki.pl, jako przykład skutecznej promocji w nauce i budowy wizerunku. W lipcu 2008 roku Instytut Nauk Ekonomicznych PAN wspólnie z Instytutem Wysokich Ciśnień PAN oraz Gminą Celestynów powołał do życia spółkę komandytową Park Innowacyjny Celestynów Unipress. Głównym celem spółki jest budowa na terenie Celestynowa nowoczesnego ośrodka badawczo-wdrożeniowego – Parku Innowacyjnego. Zakres działalności spółki będzie obejmował także przygotowywanie programów komercjalizacji zaawansowanych technologii. Spółka będzie mogła również brać udział w zakładaniu nowych firm, jako partner i inwestor. Naukowym zapleczem parku, poza naukowcami z PAN, będą także akademicy z Politechniki Warszawskiej, Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego, Akademii Górniczo-Hutniczej oraz Konsorcjum Fotoniki Krótkofalowej. Koszt budowy Parku Innowacyjnego będzie pokryty ze środków krajowych oraz europejskich. Od 2010 r. podjęto działania, aby zwiększyć możliwości prezentacji dorobku przedsiębiorstw innowacyjnych. Wynikiem prac są następujące opracowania: Ranking firm, które otrzymały najwięcej patentów w latach 2004-2008 – współpraca z Urzędem Patentowym RP. Ranking największej liczby patentów, które powstały przy udziale kobiet wśród firm w Polsce w latach 2004-2009 – współpraca z Urzędem Patentowym RP. Ranking największych inwestorów w badania i rozwój w Polsce w 2008 r. Liderzy rankingów zostali wyróżnieni honorowymi dyplomami.

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 167

SIEĆ NAUKOWA Ocena wpływu działalności badawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72,00 – 330 Warszawa msn@inepan.waw.pl, www.inepan.pl/siec

INE PAN jest koordynatorem Sieci Naukowej Ocena wpływu działalności badawczo-rozwojowej (B+R) i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy. Uruchomienie w lipcu 2003 r. sieci naukowej miało na celu rozpoczęcie działań na rzecz zmniejszenia dystansu Polski w stosunku do najbardziej rozwiniętych krajów świata w sferze badań, rozwoju i innowacyjności. Podjęcie tych działań w formie sieci naukowej miało doprowadzić do znalezienia obszarów, gdzie działania kooperacyjne mogłyby przyczynić się do przyspieszenia procesu zmniejszania tego dystansu. W skład sieci wchodzą placówki o odmiennym profilu działalności naukowej – co umożliwia stworzenie infrastruktury, w tym narzędzi ułatwiających transfer technologii do praktyki gospodarczej oraz rozwój tworzącej ją kadry naukowej celem włączenia się w proces budowy gospodarki opartej na wiedzy. Obecnie w skład Sieci wchodzą cztery jednostki. Sieć Naukowa MSN składa się z: Instytutu Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk, Wydziału Zarządzania Politechniki Warszawskiej. Oprócz badań nad innowacyjnością prowadzonych wspólnie z Instytutem Nauk Ekonomicznych PAN aktywność Sieci skupiała się także na pomocy członkom w składaniu wniosków w 7. Programie Ramowym Unii Europejskiej, Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka realizowanym w latach 2007 – 2013, jak też pomocy w występowaniu o środki z krajowych grantów. MSN ułatwia członkom Sieci transfer opracowanych w Instytutach technologii do praktyki gospodarczej, głównie poprzez pomoc w nawiązywaniu kontaktów pomiędzy placówkami badawczymi Sieci a przedsiębiorstwami. Sieć przejawia dużą aktywność międzynarodową – w latach 2004 – 2007 nawiązano kontakt z 35 instytucjami mającymi siedzibę poza granicami Polski. Sieć organizowała: seminaria metodologiczne, seminaria prezentujące wyniki badań innych ośrodków, konferencje z udziałem wybitnych światowych autorytetów z zakresu metodologii (Benoit Mandelbrot, Fred Gault). Sieć naukowa MSN upowszechnia wyniki badań poprzez wydawnictwa: Raport o innowacyjności gospodarki Polski, Biuletyn MSN, MSN Working Papers, Research Bulletin. We współpracy z Instytutem Kształcenia Konsultantów Europejskich z Kalisza Sieć Naukowa MSN prowadziła cykl szkoleń prowadzących do uzyskania tytułu Konsultanta, Eksperta i Audytora Innowacyjności. MSN tworzy sieci eksperckie składające się z naukowców (m.in. ze Szkoły Głównej Handlowej, Politechniki Warszawskiej, Wydziału Ekonomii i Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN, Instytutu Biochemii i Biocybernetyki PAN, Instytutu Wysokich Ciśnień PAN, Narodowego Banku Polskiego i Głównego Urzędu Statystycznego) oraz z praktyków – przedstawicieli przedsiębiorstw reprezentujących najważniejsze sektory gospodarki narodowej. (oprac. M. Baranowski)

168 RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU

SPIS TABEL

Tytuł

Strona

PKB per capita po uwzględnieniu siły nabywczej walut w 2005 r. w wybranych regionach krajów UE, przeciętna unijna = 100,0 Dyspersja stopy zatrudnienia w wybranych krajach Unii Europejskiej w 2006 r.

Relatywny poziom zagrożenia ubóstwem w krajach UE w 2006 r. w procentach

PKB per capita maksymalny do minimalnego w regionach w krajach UE

Dyspersja regionalnych stóp bezrobocia (NUTS-2) w krajach UE w 2002 i 2007 r.

Oceny mikroklimatów tworzących wskaźnik PAI2_GN według województw w 2007 r. Zatrudnienie oraz nakłady na działalność badawczą i rozwojową, 2008

Przychody netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych, 2008 Wskaźniki innowacji w regionach Ocena innowacji w regionach Polski w 2006 roku Podstawowe dane o parkach przemysłowych (PP), parkach przemysłowotechnologicznych (PP-T), parkach naukowo-technologicznych (PN-T) oraz inkubatorach technologicznych (IT) Przedsiębiorstwa, które wprowadziły innowacje w % ogółu przedsiębiorstw w latach 2006-2008 według klas wielkości

35 36 37

Nakłady na działalność innowacyjną w zakresie inowacji produktowych i procesowych w przedsiębiorstwach przemysłowych według województw w latach 2006 i 2008 (ceny bieżące) Przedsiębiorstwa przemysłowe, które poniosły nakłady na działalnośc innowacyjną w zakresie innowacji według województw w 2008 roku Priorytety Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013 Wysokość środków przyznanych z EFRR na realizację Regionalnych Programów Operacyjnych w poszczególnych województwach w latach 2007-2013 Lista beneficjentów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko Pomorskiego w latach 2007-2010 - projekty zakończone (stan na 1 kwietnia 2010) Specjalizacja naukowa regionu

54 55 58 93

RAPORT O INNOWACYJNOŚCI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 ROKU 169

SPIS RYSUNKÓW

Tytuł

Strona

Potencjalna atrakcyjność polskich województw w 2007 r. Struktura nakładów na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach przemysłowych wg rodzajów działalności innowacyjnej (w %) w 2008 r. Liczba zakończonych projektów dofinansowanych w ramach RPO WKP w latach 20072010 na tle innych województw Liczba projektów w trakcie realizacji dofinansowanych w ramach RPO WKP w latach 2007-2010 na tle innych województw Region na tle kraju

31 40 56 57 92

Liczba przedsiębiorstw patentujących w latach 2004-2008 według regionów 95 Rozkład patentów przedsiębiorstw w poszczególnych regionach w latach 2004-2008 96 Intensywność patentowania przez przedsiębiorstwa patentujące w latach 2004-2008 według regionów Rozwój sektora przedsiębiorstw patentujących w regionach w latach 2004-2008

97 98

Przeszkody rynkowe wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie kujawsko-pomorskim na tle innych województw Przeszkody ekonomiczne wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie kujawsko-pomorskim na tle innych województw

106

Przeszkody związane z wiedzą wpływające na działalność innowacyjną firm w województwie kujawsko-pomorskim na tle innych województw Przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

109

108

112 Wielkość nakładów na badania i rozwój przedsiębiorstw w latach 2007-2008 według regionów Innowacyjne przedsiębiorstwa inwestujące w badania i rozwój w 2008 według regionów

113 114

Rentowność sprzedaży netto (ROS) innowacyjnych przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój w latach 2006-2008 roku według regionów Intensywność nakładów na B+R innowacyjnych przedsiębiorstw w 2008 roku według regionów Zmiany rozkładu procentowego firm innowacyjnych pomiędzy województwa Polski w latach 2005-2009 (%) Województwo kujawsko-pomorskie na tle innych województw Polski w latach 2007 i 2009 (% całej populacji badanych firm) Toruń i Bydgoszcz na tle innych metropolii Polski w latach 2005-2009 (% firm innowacyjnych w Polsce) Rozkład firm innowacyjnych pomiędzy poszczególne subregiony województwa kujawsko-pomorskiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2007 (%) Rozkład firm innowacyjnych pomiędzy poszczególne subregiony województwa kujawsko-pomorskiego i ich koncentracja w głównych miastach subregionu w roku 2009 (%)

115 116 119

120

121

122

ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv bnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv bnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas Raport o innowacyjności województwa kujawsko-pomorskiego jest wraz z piętnastoma raportami przygotowanych dla pozostałych województw drugą edycją badania. Poprzednia została wykonana w 2008 roku. Raport zawiera analizy o charakterze mezo- i mikroekonomicznym oraz listy najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie. Województwo kujawsko-pomorskie:

atrakcyjność inwestycyjna poniżej średniego poziomu dwa silne ośrodki akademickie Średnio-niskie warunki dla rozwoju Okładka poprzedniej edycji raportu innowacyjności firm, niskie wyniki działalności innowacyjnej firm dominująca rola Bydgoszczy i Torunia w województwie Średnio-niskie nakłady na B+R per capita (w skali kraju) znajduje się tutaj 7,8% firm ponoszących nakłady na B+R… …a także ok. 5% firm innowacyjnych (w skali kraju) 1/5 firm wprowadziła innowacje w latach 2006-2008 951 mln euro najwięcej pozyskanych środków z Europejskiego Funduszu Regionalnego Regionalnego dziewiąte miejsce w Polsce pod względem liczby firm patentujących i udzielonych im patentów bariery w działalności innowacyjnej firm nie ulegają zmniejszeniu

Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk Ul. Nowy Świat 72 00-330 Warszawa www.inepan.waw.pl

ISBN 978-83-61597-35-3