O πόρος του Νερού | Κύκλος - Εργαστήριο Αστικής Βιωσιμότητας και Κυκλικότητας

Ο πόρος του Νερού

Το δίμηνο Μαρτίου και Απριλίου ήταν αφιερωμένο στον πόρο του Νερού.

Ο Κύκλος μέσα από τις δράσεις του διερεύνησε το πως συνδέεται η έννοια της κυκλικότητας με τον πόρο του νερού, στο πλαίσιο και στην κλίμακα μιας γειτονιάς.

Πώς εμφανίζεται αυτός ο πόρος στη γειτονιά μας; Τι υποδομές το υποστηρίζουν και τι χαρακτηριστικά φέρουν αυτές; Ποια συστήματα διαχείρισης του νερού υπάρχουν ήδη ή μπορούν να αναπτυχθούν προς ένα πιο κυκλικό μοντέλο; Πώς συνδεόμαστε εμείς ως κάτοικοι με αυτόν τον πόρο; Φυσικά, πέρα από την κλίμακα της γειτονιάς κοιτάξαμε και εντός του σπιτιού και της καθημερινότητάς μας και αναγνωρίσαμε το πώς διαχειριζόμαστε το νερό και πως θα μπορούσαμε με μικρές κινήσεις να αναπτύξουμε “κυκλικές” συνήθειες.

Μέσα από δράσεις όπως οι “Κυκλικές Συζητήσεις”, το “Ζωντανεύοντας τον Χάρτη”, τα “Περιβαλλοντικά Τηλεπαιχνίδια”, και τα εργαστήρια “Σουξουμούξου και Γλαστράκια” και “Φυτεύουμε, Γνωριζόμαστε, Φροντίζουμε” αναδείξαμε τις παραπάνω πτυχές με διαφορετικές ομάδες συμμετεχόντων, και προέκυψαν μια σειρά από σκέψεις, παρατηρήσεις και προτάσεις. Αυτές παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω:

Διαχρονικότητα του νερού Ο πόρος αυτός είναι ένα κεντρικό στοιχείο όλων των κοινωνιών και η παρουσία του γεφυρώνει νοερά το παρόν µε το παρελθόν – ειδικά σε περιοχές όπως η Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης όπου υπάρχουν πολλές βρύσες και κρήνες από την Οθωµανική περίοδο της πόλης.

Σηµασία συµµετοχικών διαδικασιών Επισηµάνθηκε από κάποιους συµµετέχοντες και συµµετέχουσες πως αυτή τη στιγµή υπάρχει απουσία συµµετοχικών διαδικασιών αλλά και συνεργιών µεταξύ διαφορετικών συντελεστών στη διαχείριση της ροής του νερού.

Ποιότητα/οντότητα του νερού Δώσαµε προσοχή στην ποιότητα/οντότητα του νερού, εστιάζοντας στη διάκριση µεταξύ πόσιµου/καθαρού, ακάθαρτου και ηµι-ακάθαρτου νερού (λευκού, µαύρου, και γκρίζου). Κρίθηκε µεγάλης σηµασίας η αξιοποίηση µη συµβατικών πηγών νερού όπως π.χ. το νερό της βροχής αλλά και άλλοι άγνωστοι υδάτινοι πόροι.

Διαδροµές του νερού Οι διαδροµές του νερού είναι πολλές φορές αόρατες ή µάλλον αθέατες. Αυτό προσθέτει µια διάσταση πολυπλοκότητας που θα πρέπει να λαµβάνουµε υπόψη όταν εξετάζουµε τη διανοµή και διαχείριση αυτού του πόρου.

Υποδοµές του νερού Στη συζήτηση τονίστηκε ότι οι υποδοµές του νερού στη Θεσσαλονίκη και ειδικότερα στην Άνω Πόλη είναι ελλιπείς, η καταγραφή των ιδιωτικών γεωτρήσεων δεν είναι ακριβής, γενικότερα η διατήρηση του εθνικού δηµόσιου δικτύου δεν είναι η βέλτιστη, ενώ πολλές από τις δηµόσιες βρύσες αν και είναι λειτουργικές δεν συντηρούνται σωστά από την πολιτεία. Παράλληλα, υπάρχει πρόσφατη ευρωπαϊκή απόφαση/οδηγία του 2019, κατόπιν συλλογής υπογραφών από πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την υποχρέωση των δηµόσιων αρχών για εγκατάσταση δηµόσιων βρυσών όπου υπάρχει συνάθροιση.

Δηµόσια και ιδιωτική διαχείριση του νερού Αναφέρθηκαν αποφάσεις, αλλαγές στο θεσµικό και νοµικό πλαίσιο, “κακές” πρακτικές διεθνώς (π.χ. εισαγωγή στο χρηµατιστήριο στις ΗΠΑ) αλλά και τοπικά, όπως πχ στα ελληνικά νησιά µε τη µετακύλιση κόστους αφαλάτωσης σε καταναλωτές σχετικά µε την “ιδιοκτησία”, το δικαίωµα στην πρόσβαση, και τη διαχείριση του πόρου. Έγιναν, επίσης, πολλές αναφορές στους αγώνες εναντίον τη ιδιωτικοποίησης διεθνώς και στην Ελλάδα.

Διάφορες κλίµακες Όσον αφορά τις διάφορες κλίµακες του θέµατος, συζητήθηκε η ανάγκη προσέγγισης και ανάδειξης της σηµασίας του νερού σε όλα τα επίπεδα: να ξεκινήσει από τα σπίτια και τις γειτονιές, αλλά να µη χάνουµε και τη µεγάλη εικόνα του συστήµατος γιατί µπορεί “να φτιάξουµε το δέντρο αλλά να έχει χαθεί το δάσος”.

Ρόλος του ανθρώπινου δυναµικού Έγινε ιδιαίτερη µνεία στο ρόλο του ανθρώπινου δυναµικού που µπορεί να δράσει ως καταλύτης αλλαγής στάσεων στο θέµα του νερού. Εργαζόµενοι των εταιρειών ύδρευσης σε συνεργασία µε φορείς της κοινωνίας των πολιτών µπορούν και θα πρέπει να προτείνουν προσεγγίσεις και λύσεις στα προβλήµατα σχετικά µε τη διαχείριση του νερού µε τρόπο που προκρίνει τη διατοµεακότητα.