166
การขัดเกลาตนเองเป็น “วิญญูชน” ตามแนวทางของตำ�ราทัง้ สี่
จะทาให้เกิดการตกปากรับ คาในเรื่ องที่ขาดความถูกต้องเที่ยงธรรม ความตรงที่ไม่ผ่านการเรียนรู้จะทาให้ผู้รักความตรงนั้นอาจพลาดพลั้ง กล่าววาจาทิ่มแทงผู้อื่น ส่วนความกล้าหาญและแข็งแกร่งที่ไม่ผ่านการ เรียนรู้จะทาให้กลายเป็นผู้ใจกล้าบ้าบิ่นก่อความวุ่นวายได้ง่าย สาหรับเนื้อหาของการเรียนนั้น ลัทธิหรูเชื่อมั่นตามแนวทาง ของอริยกษัตริย์หรืออริยบุคคล ดังนั้นแหล่งของการอ้างอิงที่ดีที่สุด คือ ตาราคลาสสิกที่เหล่าอริยบุคคลรังสรรค์ขึ้น เช่น คัมภีร์ทั้งห้า และตารา ทั้งสี่ เป็นต้น ส่วนลาดับในการเรียนนั้น ขั้นตอนแรกจะต้องเรียนรู้ให้เข้าใจ ถ่องแท้ก่อน เมื่อเข้าใจถ่องแท้แล้วจึงปฏิบัติคุณธรรมได้ และสามารถ จัดการเรื่องราวต่างๆ ตลอดจนความสัมพันธ์รอบตัวได้ ในตาราต้าเสฺวีย ได้กล่ าวถึงขั้น ตอนเริ่มต้นของการเรี ยน คือ “การถ่องแท้สรรพสิ่ ง ” （格物） และ “เพิ่มพูนความรู้” （致知） อรรถาธิบ ายของจูซีได้อธิบายเรื่ องการถ่องแท้สรรพสิ่งและ เพิ่มพูนความรู้ไว้ว่า การถ่องแท้สรรพสิ่ง หมายถึงแจ่มแจ้งในหลักการ (หลี่) ทั้งมวลของทุกสิ่งทุกเรื่อง เพื่อให้ไม่มีความรู้ใดที่ไม่รู้อย่างถึงที่สุด ส่วนการเพิ่มพูนความรู้ หมายถึงทาให้ความรู้ของตนบรรลุถึงจุดสูงสุด เพื่อไม่ให้มีสิ่งใดที่ไม่รู้แจ่มแจ้ง 28 การเพิ่มพูนความรู้อยู่ที่การถ่องแท้ในสรรพสิ่ง หมายความว่า หากต้องการทาให้ความรู้ของเราบรรลุถึงที่สุด อยู่ที่การสัมผัสกับสรรพ สิ่ ง หรื อ เรื่ อ งต่ า งๆ แล้ ว จึ ง เข้ า ใจแจ่ ม แจ้ ง ถึ ง หลั ก การ (หลี่ ) ของสิ่ ง เหล่านั้น เนื่องจากจิตมนุษย์ไม่มีเลยที่จะไม่ประกอบด้วยปัญญา และ สรรพสิ่งในใต้หล้าไม่มีสิ่งใดที่ปราศจากหลักการ มีเพียงแต่ความไม่ถ่อง 28
Zhu Xi 朱熹，sishu zhangju jizhu 四书章句集注，5.
วารสารจีนวิทยา ◆ ปีที่ 10 สิงหาคม 2559