Na treść pedagogiki specjalnej i jej ukierunkowanie niewątpliwy wpływ mają myśli i kierunki nauk społecznych i medycznych. Obok pedagogiki specjalnej intensywnie rozwijały się jej poszczególne subdyscypliny (działy pedagogiki specjalnej). Coraz wyraźniej zarysowują się nowe dziedziny wiedzy jak ortodydaktyka, edukacja integracyjna. Wsłuchując się w głos przeszłości chciałabym zwrócić uwagę na to, co było udziałem oceny M. Grzegorzewskiej, gdy chodzi o pracę szkoły. Kultura i klimat placówki, osoba pedagoga specjalnego, oto najważniejsza spuścizna minionych lat.