Dziecko z autyzmem

Dziecko z autyzmem Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.01 1

2008-04-11 10:23:07

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.02 2

2008-04-11 10:23:07

Barbara Winczura

Dziecko z autyzmem Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu

Kraków 2008

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.03 3

2008-04-11 10:23:07

© Copyright by Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2008 © Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008

Recenzent: prof. dr hab. Władysława Pilecka

Redakcja wydawnicza: Daria Loska

Projekt okładki: Anna M. Damasiewicz

ISBN 978-83-7308-997-6

Badania eksperymentalne zostały sfinansowane z grantu nr 2172/W/IP/97 w ramach uniwersyteckich projektów badawczych Publikacja sfinansowana przez Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego

Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (012) 422-41-80, fax (012) 422-59-47 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2008

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.04 4

2008-04-11 10:23:07

Mojemu Tacie

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.05 5

2008-04-11 10:23:07

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.06 6

2008-04-11 10:23:07

Spis treści Przedmowa ...................................................................................................

9

Wprowadzenie ............................................................................................. 13 Rozdział I Charakterystyka zaburzeń autystycznych .....................................................

1. Poglądy na temat patogenezy rozwoju dziecka autystycznego .............

2. Zaburzenia w percepcji świata społecznego u dzieci autystycznych .....

3. Zakłócenia w komunikowaniu się u dzieci z autyzmem .....................

4. Deficyt poznawczy w rozwoju dzieci autystycznych ...........................

5. Z badań nad inteligencją dzieci autystycznych ...................................

Rozdział II Powstawanie i rozwój umysłowej reprezentacji świata dziecka ......................

1. Aparat pojęciowy dziecięcej teorii umysłu ..........................................

2. Dziecięca teoria umysłu a teorie naukowe ..........................................

3. Etapy rozwoju dziecięcej teorii umysłu w świetle najnowszych koncepcji ...........................................................................................

4. Z badań nad dziecięcą teorią umysłu .................................................

5. Dziecięca teoria umysłu a kompetencja komunikacyjna .....................

6. Neuropoznawczy model kształtowania się systemu „czytania umysłu” ..............................................................................

7. Czynniki warunkujące rozwój dziecięcej teorii umysłu ......................

17 17 20 31 40 43 51 51 59 60 65 70 73 80

Rozdział III Zakłócenia w rozwoju teorii umysłu u dzieci autystycznych .........................

1. Defekt w rozwoju teorii umysłu u dzieci autystycznych .....................

2. Z badań nad różnymi aspektami rozwoju teorii umysłu u dzieci autystycznych .......................................................................

3. Neuropoznawczy model systemu „czytania umysłu” w rozwoju dzieci autystycznych ..........................................................................

4. Perspektywy teorii umysłu u dzieci autystycznych ..............................

97 100

Rozdział IV Metodologiczne podstawy badań .................................................................

1. Cele i problematyka badań ................................................................

2. Hipotezy badawcze ............................................................................

3. Zmienne i ich wskaźniki ....................................................................

105 105 107 108

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.07 7

85 85 87

2008-04-11 10:23:07

8

Spis treści

4. Charakterystyka metody badawczej ...................................................

4.1. Badania pilotażowe .....................................................................

4.2. Eksperyment pedagogiczny ........................................................

5. Narzędzia badawcze ...........................................................................

5.1. Theory of Mind Screening Schaal (TOM) – Skala Kontrolna Teorii Umysłu Steernemana ........................................................

5.2. Próbki eksperymentalne .............................................................

6. Teren i organizacja badań eksperymentalnych ....................................

7. Znaczenie badań pilotażowych dla przeprowadzanego eksperymentu ....................................................................................

7.1. Określenie możliwości rozwojowych dzieci autystycznych do poddania się zadaniom eksperymentalnym na usprawnianie teorii umysłu ..............................................................................

7.2. Sylwetki badanych dzieci autystycznych w świetle zebranego materiału badawczego .................................

7.3. Sprawdzenie przydatności i adaptacja wybranego narzędzia badawczego .................................................................

Rozdział V Analiza i interpretacja wyników przeprowadzonych badań eksperymentalnych ......................................................................................

1. Poziom rozwoju teorii umysłu przed rozpoczęciem eksperymentu w wybranej grupie dzieci autystycznych .............................................

1.1. Grupa eksperymentalna ..............................................................

1.2. Grupa kontrolna ........................................................................

1.3. Zbiorcza analiza wyników pretestu dla grup eksperymentalnej i kontrolnej ................................................................................

2. Rozwijanie teorii umysłu u badanych dzieci autystycznych ................

3. Poziom rozwoju teorii umysłu po zakończonym eksperymencie w wybranej grupie dzieci autystycznych .............................................

3.1. Grupa eksperymentalna ..............................................................

3.2. Grupa kontrolna ........................................................................

3.3. Zbiorcza analiza wyników posttestu dla grup eksperymentalnej i kontrolnej ................................................................................

4. Próba syntezy wyników badań w świetle weryfikacji hipotez ..............

109 109 112 118 118 120 122 122 122 123 129

131 131 132 138 143 149 151 153 159 164 171

Rozdział VI Konkluzje i implikacje praktyczne ............................................................... 181 Bibliografia .................................................................................................. 185 Załączniki .................................................................................................... 195

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.08 8

2008-04-11 10:23:07

Przedmowa Autyzm wczesnodziecięcy należy do tych zespołów zaburzeń psychospołecznego rozwoju dziecka, które budzą żywe zainteresowanie przedstawicieli bardzo wielu dyscyplin: medycyny, psychologii, pedagogiki i socjologii, jak również osób związanych z kulturą i sztuką. Jest bowiem znakiem, czy wręcz piętnem drugiej połowy XX wieku, tym bardziej bolesnym, iż dotyka dziecko we wczesnej fazie jego życia i rozwoju. W ostatnich latach ukazało się bardzo wiele prac, najczęściej o charakterze interdyscyplinarnym, próbujących scharakteryzować obraz kliniczny autyzmu wczesnodziecięcego, wyjaśnić jego przyczyny i patomechanizmy oraz przedstawić różnorodne formy terapii dziecka i jego rodziny. Na gruncie psychologii największe osiągnięcia w tym zakresie odnieśli przedstawiciele psychoanalizy i psychologii poznawczej. Rozważania niniejszej monografii mieszczą się w nurcie tej ostatniej. Autorka podjęła próbę zrozumienia i wyjaśnienia istoty oraz patogenezy autyzmu wczesnodziecięcego z perspektywy rozwoju dziecięcej teorii umysłu.

Treść książki obejmuje trzy rozdziały teoretyczne, rozdział metodologiczny, rozdział poświęcony analizie, interpretacji i dyskusji wyników oraz krótki rozdział zawierający wnioski końcowe i postulaty dla praktyki pedagogicznej. Uzupełnienie pracy stanowią załączniki, w których Autorka przedstawiła wzory stosowanych narzędzi badawczych oraz tabele zawierające wyniki badań przeprowadzonych przed i po eksperymencie.

Rozdziały teoretyczne dowodzą znawstwa problematyki autyzmu – można by rzec, że wszystko, co zostało napisane na jego temat w ciągu ostatnich 20 lat, nie jest Autorce pracy obce. W konstrukcji rozważań o zaburzeniach autystycznych wykorzystała zarówno opracowania polskie, jak i obcojęzyczne, głównie anglojęzyczne. Ten olbrzymi zakres trudnej wiedzy potrafiła umiejętnie zsyntetyzować i przekazać w sposób komunikatywny, ustawicznie respektując cel i potrzeby swojej pracy. W rozdziale pierwszym Autorka przedstawia dylematy i kontrowersje związane z definicją, klasyfikacją i diagnozą autyzmu wczesnodziecięcego, poczynając od klasycznych już dziś klinicznych opisów L. Kannera, kończąc zaś na najbardziej współczesnych propozycjach zawartych w międzynarodowych klasyfikacjach zaburzeń zdrowia psychicznego. Rozdział ten nie jest schematycznym zestawieniem rozmaitych definicji i kategoryzacji, lecz udaną próbą ich porównania poprzez ukazanie podobieństw i różnic, wad i zalet, co skłania czytelnika do osobistej refleksji i dokonania określonego wyboru.

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.09 9

2008-04-11 10:23:07

10

Przedmowa

W rozdziale drugim Autorka wyczerpująco omawia rozwój dziecięcej teorii umysłu, czynniki ten rozwój determinujące oraz znaczenie tej teorii w rozwoju kompetencji komunikacyjnej.

Rozdział trzeci z kolei jest kontynuacją rozważań prezentowanych w rozdziale drugim, lecz na bardziej szczegółowym poziomie – Autorka podejmuje próbę uzasadnienia w sposób teoretyczny tezy, że istota autyzmu u niektórych dzieci tkwi w rozwojowym defekcie ich teorii umysłu. Cennym walorem tego rozdziału jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi rozumienia autyzmu w terminach teorii poznawczych, zawartych w teoretycznych i empirycznych pracach głównie autorów brytyjskich.

Rozważania teoretyczne oceniam bardzo wysoko. Stanowią one przemyślaną, logiczną i spójną całość, zostały przygotowane na podstawie bardzo solidnych studiów literaturowych. Dowodzą one dobrej znajomości nie tylko problematyki autyzmu, ale także ogólnych kwestii związanych z poznawczym rozwojem dziecka.

Rozległą i trudną wiedzę przekazała Autorka w sposób komunikatywny, co przekonuje, iż jest to jej wiedza osobista, głęboko przemyślana, będąca mocną podstawą rozumienia niezwykle złożonych problemów rozwoju dziecka autystycznego.

Rozdział czwarty ma charakter metodologiczny. Zgodnie z wymogami prowadzenia badań naukowych, Autorka w kolejnych podrozdziałach przedstawia: cel i problematykę pracy, hipotezy badawcze, zmienne i ich wskaźniki, techniki badawcze, organizację badań eksperymentalnych. Nie dostrzegam żadnych uchybień w procedurze postępowania badawczego. Cel pracy jest jasno sformułowany, czego można było oczekiwać po lekturze rozdziałów teoretycznych. Cel ten zamierza Autorka osiągnąć poprzez rozwiązanie dwóch problemów ogólnych i ośmiu szczegółowych, będących rozwinięciem tych pierwszych. Podstawową metodą pracy jest eksperyment pedagogiczny, z rzetelnym pomiarem przed i po jego realizacji, w którym to pomiarze zostały wykorzystane trzy techniki: Skala Kontrolna Teorii Umysłu Steernemana, próba eksperymentalna laleczek „Sally – Anne” oraz próba eksperymentalna „Zwodnicze Pudełko”. Sam eksperyment pedagogiczny został prawidłowo zaplanowany, a wykorzystany w nim holenderski program interwencyjny „Nauka myślenia o myśleniu i rozumienia emocji” oparty na ideach teorii umysłu jest ciekawy i z pewnością wzbudzi duże zainteresowanie wśród terapeutów i rodziców dzieci autystycznych. Trud i wysiłek Autorki włożony w polską adaptację tego programu zasługują na uznanie i pochwałę.

Rozdział piąty jest poświęcony analizie i interpretacji wyników przeprowadzonych badań eksperymentalnych. Składa się on z czterech podrozdziałów. W pierwszym z nich został przedstawiony poziom rozwoju teorii umysłu, jaki osiągnęły poszczególne dzieci z grupy eksperymentalnej i kontrolnej. Wszyscy badani ujawniają wyraźne braki i nieprawidłowości w rozumieniu świata społecznego. Błędy w ich wypowiedziach są na tyle do siebie podobne, że można je uznać za typowe dla osób z autyzmem.

W podrozdziale drugim Autorka wnikliwie omawia przebieg eksperymentu pedagogicznego, ukazując sukcesy, niepowodzenia i trudności poszczególnych dzieci w kolejnych ośmiu częściach programu terapeutycznego. Podrozdział trzeci zawiera

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.010 10

2008-04-11 10:23:07

Przedmowa

11

analizę wyników grupy eksperymentalnej i kontrolnej w badaniu poeksperymentalnym. Całokształt tych rezultatów ujawnia znaczne opóźnienie w rozwoju teorii umysłu u badanych obu grup. Interwencja stymulacyjna dała oczekiwane efekty wyłącznie w zakresie rozwoju umiejętności rozróżniania między fantazją i rzeczywistością oraz w rozpoznawaniu prostych emocji i myśli innych ludzi. Uczestnicy eksperymentu nie poczynili postępów w rozwoju przekonań I i II rzędu, które są najbardziej istotnymi wymiarami teorii umysłu, co jednoznacznie dowodzi trwałego deficytu w ich poznawczej reprezentacji świata społecznego.

Podrozdział czwarty zaś stanowi, jak pisze sama Autorka, próbę syntezy badań w świetle weryfikacji hipotez. Zasadność każdej ze sformułowanych hipotez została dokładnie omówiona z punktu widzenia wyników, jakie uzyskała grupa eksperymentalna w badaniu początkowym i końcowym. Poprzez jednoznaczne ustalenie pozytywnej, częściowej lub negatywnej weryfikacji hipotez szczegółowych Autorka ustosunkowuje się do prawdziwości dwóch hipotez głównych.

Ostatecznie zyskały one empiryczne potwierdzenie.

W rozdziale szóstym „Konkluzje i implikacje praktyczne” zostały przedstawione refleksje dotyczące organizacji dalszych badań nad teorią umysłu u osób z autyzmem oraz wskazówki odnoszące się do konstruowania i realizacji programów terapeutycznych nakierowanych na rozwój poznawczy tych osób.

Pragnę podkreślić, iż pracę uważam za oryginalną, nowatorską, mającą duże znaczenie dla teorii i praktyki autyzmu wczesnodziecięcego. Autorka zadała sobie trud nawiązania kontaktów z innymi ośrodkami naukowymi, które koncentrują swoje zainteresowania badawcze wokół psychospołecznego rozwoju dzieci autystycznych, i postanowiła zrealizować bardzo poważne zadanie – dokonać adaptacji techniki, służącej diagnozie rozwoju teorii umysłu, oraz programu terapii tej teorii, a następnie sprawdzić drogą eksperymentu pedagogicznego ich przydatność w działaniach interwencyjnych. Realizacja tych ambitnych przedsięwzięć wymagała niezwykłego zaangażowania, wytrwałości i dużego nakładu pracy. Monografia będzie źródłem inspiracji do dalszych poszukiwań badawczych, mających na celu choć częściowe rozwikłanie tajemnic autyzmu wczesnodziecięcego. Polskie piśmiennictwo naukowe zostało wyraźnie wzbogacone nie tylko o dobrą syntezę współczesnej wiedzy o tym zaburzeniu rozwoju, ale co ważniejsze, o ukazanie możliwości wykorzystania ogólnych koncepcji rozwoju dziecka w rozumieniu istoty i patomechanizmów autyzmu wczesnodziecięcego. Można też powiedzieć, że rezultaty przeprowadzonego eksperymentu zwrotnie weryfikują moc wyjaśniającą teorii powstałych na gruncie psychologii rozwojowej.

Książka z pewnością będzie przydatna w kształceniu studentów pedagogiki i psychologii, z pewnością zainteresuje praktyków związanych z procesem wychowania i edukacji dzieci z autyzmem wczesnodziecięcym, a także rodziców tych dzieci. prof. dr hab. Władysława Pilecka

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.011 11

2008-04-11 10:23:07

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.012 12

2008-04-11 10:23:08

Wprowadzenie W ciągu ostatnich 60 lat zasadniczo zmienił się sposób rozumienia zaburzeń określanych mianem autyzmu wczesnodziecięcego. Dotyczy to zarówno diagnozy, jak i form prowadzonej rehabilitacji oraz terapeutycznego usprawniania. Współcześnie badania nad tym zagadnieniem prowadzone są na całym świecie i coraz częściej mają charakter interdyscyplinarny. Mimo wielu dyskusji na temat tej problematyki z pewnością wiadomo już, że autyzm dziecięcy to wiele różnych form nieprawidłowości rozwojowych, zróżnicowanych pod względem etiologii i poziomu funkcjonowania jednostki. Wszystkie one mają jednak pewne wspólne cechy, pozwalające na to, by rozpatrywać je łącznie (Pisula, 2000). Do objawów tych należą przede wszystkim zaburzenia w zakresie rozwoju społecznego, komunikacji werbalnej i pozawerbalnej oraz defekt aktywności imaginacyjnej i behawioralnej (DSM-IV, 1994).

Zaburzenia w komunikacji mogą się przejawiać w różny sposób. Niektóre dzieci w ogóle nie mówią, inne zaczynają mówić późno lub mają trudności z rozumieniem języka i posługiwaniem się niewerbalnymi środkami wyrazu, a z kolei te, które mówią, są bardzo dosłowne w rozumieniu języka. Niedorozwój wyobraźni u małych dzieci autystycznych znajduje wyraz w zawsze jednakowych zabawach przedmiotami, natomiast u ludzi dorosłych może to być obsesyjne zainteresowanie określonymi faktami. Problemy z socjalizacją obejmują niedostosowanie i nieadekwatność zachowań w kontaktach z innymi ludźmi (Frith 1989, 1993). Owa specyfika występowania zaburzeń autystycznych skłoniła grupę badaczy: S. Barona-Cohena, A. M. Lesliego i U. Frith (1985) z Medical Research Council’s Cognitive Development Unit w Londynie do wyjaśnienia przyczyn oraz patomechanizmów autyzmu w obszarze procesów poznawczych, a szczególnie do znalezienia takiej składowej owych procesów, której brak wyjaśniłby wszystkie obserwowalne deficyty w autyzmie.

W odpowiedzi na powyższe zadanie, w wyniku wielu przeprowadzonych badań i obserwacji, wysunięto przypuszczenie, że społeczne i komunikacyjne zaburzenia rozwoju można rozpatrywać jako rezultat deficytów poznawczych, a szczególnie deficytów w zakresie dziecięcego rozumienia ludzkiego świata. Z obserwacji badaczy wynikało, że dzieci autystyczne są tylko do pewnego stopnia zainteresowane ludźmi, gdyż zadawały pytania dotyczące ludzkiego wyglądu, zachowania itp. Jednocześnie nie zdawały sobie sprawy z tego, co inne osoby mogą czuć, myśleć czy przypuszczać, nie docierało do nich, że inni mogą o nich myśleć jak o odmieńcach, czy też, że inni mogą myśleć cokolwiek. W ich zachowaniu i mowie brak było elementów wskazujących na jakąkolwiek autorefleksję czy samoświadomość.

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.013 13

2008-04-11 10:23:08

14

Wprowadzenie

Wszystko wskazywało także na to, że dzieci te nie są zdolne do rozumienia siebie czy innych ludzi jako podmiotów, razem ze związanymi z tym stanami umysłu, a siebie i innych traktują jak martwe „obiekty”. Takie wyniki obserwacji poprowadziły badaczy do postawienia hipotezy – że u dzieci autystycznych występuje specyficzne uszkodzenie w zdolności do reprezentacji stanów mentalnych, takich jak: przekonania, pragnienia, intencje. Inaczej mówiąc, występuje u nich defekt w rozwoju dziecięcej teorii umysłu (Baron-Cohen 1991, 1991a, 1995; Leslie, 1990).

Hipoteza, że w autyzmie może występować szczególne uszkodzenie w rozwoju teorii umysłu, stała się interesująca z powodu twierdzenia, iż teoria umysłu u dzieci o prawidłowym rozwoju rozwija się dość wcześnie i stanowi niezbędne urządzenie, aby zrozumieć i przewidzieć wiele ludzkich zachowań. Daje ona każdemu gotowe poznawcze wzory do rozumienia społecznych zachowań. Pozwala w pewnym sensie „czytać”, co dzieje się w umyśle drugiego człowieka, na podstawie jego zachowania, wyglądu (mimiki, postawy), werbalnych i pozawerbalnych aspektów komunikacji, wreszcie doświadczeń dotyczących własnych stanów umysłu oraz kontaktów z innymi ludźmi. Osoba, która nie ma teorii umysłu, jest w pewien sposób „ślepa” na istnienie stanów umysłu. Świat społeczny może być w jej odbiorze chaotyczny, niezrozumiały, a nawet przerażający. W najgorszym wypadku może to doprowadzić do zupełnego wycofania się oraz do bardzo dziwnych prób oddziaływania na ludzi, czyli traktowania ich jako „nieposiadających umysłu”.

W celu zweryfikowania postawionej hipotezy przeprowadzono wiele badań eksperymentalnych, w których oprócz dzieci autystycznych uczestniczyły, dla porównania, dzieci z zespołem Downa, dzieci upośledzone, dzieci w normie rozwojowej. Najsłabiej zawsze wypadały dzieci autystyczne (Baron-Cohen, 1992).

Okazało się, że nie potrafią one odróżnić wrażeń od rzeczywistości, nie wiedzą, że ich przekonania mogą być różne od fałszywych przekonań innych, sprawia im trudność rozpoznawanie i ocenianie, co ktoś myśli, czuje, jakie ma intencje, nie są zdolne do zabawy z udawaniem, mają trudności ze zrozumieniem przyczynowości psychologicznej, szczególnie wewnętrznej – intencjonalnej, w mowie spontanicznej rzadko używają terminów odnoszących się do myślenia, wiedzy, przekonań itp.; a to wszystko według autorów hipotezy jest konsekwencją jednego defektu mechanizmu poznawczego o bardzo złożonej strukturze, zachodzącego na poziomie abstrahowania i związanego z reprezentacją samego umysłu (Frith, 1989, 1993).

Wobec braku zdolności do wyobrażania sobie i rozumienia stanów psychicznych innych nie trudno jest wnioskować, że umysł dziecka autystycznego rozwija się inaczej niż psychika dziecka zdrowego. W toku rozwoju mechanizmów poznawczych normalne dzieci przyswajają coraz bardziej wyszukane sposoby porozumiewania się oraz wchodzenia w kontakty społeczne. Potrafią rozróżniać u siebie i u innych szczere i prawdziwe uczucia, a także czytać między wierszami. Uczą się rozumieć i stosować humor oraz ironię, a później jako dorośli umieją angażować

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.014 14

2008-04-11 10:23:08

Wprowadzenie

15

się ideowo, interpretować uczucia i rozumieć ukryte znaczenie wypowiadanych słów. Dla dzieci autystycznych osiągnięcie takiej sprawności funkcjonowania społecznego jest bardzo trudne, niekiedy wręcz niemożliwe.

W świetle powyższych, ciągle jeszcze enigmatycznych zagadnień celem podejmowanych przeze mnie badań eksperymentalnych jest próba znalezienia odpowiedzi na kilka nurtujących pytań: na jakim poziomie przypisywania stanów mentalnych innym ludziom występuje u dzieci autystycznych defekt w rozwoju teorii umysłu?; które ze stanów mentalnych odczytuje się im najtrudniej i przede wszystkim, czy ten deficyt jest podatny na jakąś formę interwencji terapeutycznej?; czy w wyniku odpowiedniego treningu można usprawnić u dzieci autystycznych zdolność przypisywania stanów mentalnych innym ludziom? Jeżeli uda się udzielić choć cząstkowych odpowiedzi na te pytania, można będzie mówić o kolejnym, małym kroku w rozumieniu zaburzeń autystycznych w świetle koncepcji poznawczej, jaką jest dziecięca teoria umysłu.

Z kolei próba stworzenia programu terapeutycznego opartego na ideach teorii umysłu, którego celem będzie stymulowanie poszczególnych komponentów teorii umysłu, może stanowić dla dzieci autystycznych szansę na nabywanie zdolności przypisywania sobie i innym stanów mentalnych, by na ich podstawie przewidywać wiele ludzkich zachowań. W rezultacie, być może, otworzy to nowe „okno” na poprawę kompetencji społecznych i komunikacyjnych w grupie dzieci z autyzmem.

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.015 15

2008-04-11 10:23:08

Winczura_Dziecko z autyzmem_10.016 16

2008-04-11 10:23:08