Gr 1-Afrikaans Huistaal-Fasiliteerdersgids

Í2!È-A-AHT-FG01(Î

1

8

0

1

-

A

-

A

H

T -

F

G

0

1

AFRIKAANS HUISTAAL FASILITEERDERSGIDS

Graad 1

A member of the FUTURELEARN group

Afrikaans Huistaal Fasiliteerdersgids

1801-A-AHT-FG01

Í2!È-A-AHT-FG01(Î

Graad 1

Aangepas vir KABV

H Erasmus Dr N Scheepers R Venter

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Inhoudsopgawe Inleiding vir die fasiliteerder................................................................................................................9 Impaq se benadering tot taalonderrig in graad 1 ...............................................................................9 Luister en praat..................................................................................................................................9 Lees....................................................................................................................................................9 Klanke..............................................................................................................................................10 Handskrif..........................................................................................................................................10 Materiale en hulpbronne................................................................................................................... 11 Hoe om die materiale en hulpbronne te gebruik.............................................................................. 11 Hoe om ’n storieboek te kies............................................................................................................12 Voorgestelde rooster vir graad 1......................................................................................................16

Kwartaal 1 Leereenheid 1 ................................................................................................................................17 Week 1: b-klank, a-klank..................................................................................................................17 Dag 1............................................................................................................................................17 Dag 2............................................................................................................................................19 Dag 3............................................................................................................................................21 Dag 4............................................................................................................................................24 Dag 5............................................................................................................................................26 Week 2: m-klank, s-klank.................................................................................................................28 Dag 6............................................................................................................................................28 Dag 7............................................................................................................................................30 Dag 8............................................................................................................................................32 Dag 9............................................................................................................................................34 Dag 10..........................................................................................................................................37 Leereenheid 2.................................................................................................................................39 Week 3: h-klank, e-klank..................................................................................................................39 Dag 1............................................................................................................................................39 Dag 2............................................................................................................................................41 Dag 3............................................................................................................................................43 Dag 4............................................................................................................................................45 Dag 5............................................................................................................................................47 Week 4: t-klank, k-klank...................................................................................................................49 Dag 6............................................................................................................................................49 Dag 7............................................................................................................................................51 Dag 8............................................................................................................................................53 Dag 9............................................................................................................................................56 Dag 10..........................................................................................................................................58 Leereenheid 3.................................................................................................................................60 Week 5: o-klank, l-klank...................................................................................................................60 Dag 1............................................................................................................................................60 Dag 2............................................................................................................................................63 Dag 3............................................................................................................................................65 Dag 4............................................................................................................................................67 Dag 5............................................................................................................................................69

3

Š Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Week 6: v-klank, n-klank..................................................................................................................71 Dag 6............................................................................................................................................71 Dag 7............................................................................................................................................73 Dag 8............................................................................................................................................76 Dag 9............................................................................................................................................78 Dag 10..........................................................................................................................................80 Leereenheid 4.................................................................................................................................81 Week 7: i-klank, g-klank...................................................................................................................81 Dag 1............................................................................................................................................81 Dag 2............................................................................................................................................83 Dag 3............................................................................................................................................85 Dag 4............................................................................................................................................87 Dag 5............................................................................................................................................89 Week 8: r-klank, d-klank...................................................................................................................91 Dag 6............................................................................................................................................91 Dag 7............................................................................................................................................93 Dag 8............................................................................................................................................95 Dag 9............................................................................................................................................96 Dag 10..........................................................................................................................................99 Leereenheid 5...............................................................................................................................102 Week 9: p-klank, f-klank.................................................................................................................102 Dag 1..........................................................................................................................................102 Dag 2..........................................................................................................................................104 Dag 3..........................................................................................................................................106 Dag 4..........................................................................................................................................108 Dag 5.......................................................................................................................................... 110 Week 10: u-klank, q-klank, assessering......................................................................................... 112 Dag 6.......................................................................................................................................... 112 Dag 7.......................................................................................................................................... 114 Dag 8.......................................................................................................................................... 116 Dag 9.......................................................................................................................................... 118 Dag 10........................................................................................................................................120

Kwartaal 2 Leereenheid 6...............................................................................................................................121 Week 11: j-klank, y-klank................................................................................................................121 Dag 1..........................................................................................................................................121 Dag 2..........................................................................................................................................123 Dag 3..........................................................................................................................................125 Dag 4..........................................................................................................................................127 Dag 5..........................................................................................................................................130 Week 12: w-klank, x-klank..............................................................................................................131 Dag 6..........................................................................................................................................131 Dag 7..........................................................................................................................................133 Dag 8..........................................................................................................................................135 Dag 9..........................................................................................................................................137 Dag 10........................................................................................................................................139

Š Impaq

4

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Leereenheid 7...............................................................................................................................141 Week 13: z-klank, c-klank...............................................................................................................141 Dag 1..........................................................................................................................................141 Dag 2..........................................................................................................................................143 Dag 3..........................................................................................................................................145 Dag 4..........................................................................................................................................147 Dag 5..........................................................................................................................................150 Week 14: Eindklanke......................................................................................................................151 Dag 6..........................................................................................................................................151 Dag 7..........................................................................................................................................153 Dag 8..........................................................................................................................................155 Dag 9..........................................................................................................................................156 Dag 10........................................................................................................................................158 Leereenheid 8...............................................................................................................................159 Week 15: Middelklank a.................................................................................................................159 Dag 1..........................................................................................................................................159 Dag 2..........................................................................................................................................161 Dag 3..........................................................................................................................................163 Dag 4..........................................................................................................................................165 Dag 5..........................................................................................................................................166 Week 16: Middelklank e.................................................................................................................168 Dag 6..........................................................................................................................................168 Dag 7..........................................................................................................................................170 Dag 8..........................................................................................................................................172 Dag 9..........................................................................................................................................173 Dag 10........................................................................................................................................175 Leereenheid 9...............................................................................................................................177 Week 17: Middelklank i...................................................................................................................177 Dag 1..........................................................................................................................................177 Dag 2..........................................................................................................................................179 Dag 3..........................................................................................................................................181 Dag 4..........................................................................................................................................182 Dag 5..........................................................................................................................................184 Week 18: Middelklank o.................................................................................................................185 Dag 6..........................................................................................................................................185 Dag 7..........................................................................................................................................187 Dag 8..........................................................................................................................................189 Dag 9..........................................................................................................................................190 Dag 10........................................................................................................................................192 Leereenheid 10.............................................................................................................................194 Week 19: Middelklank u.................................................................................................................194 Dag 1..........................................................................................................................................194 Dag 2..........................................................................................................................................196 Dag 3..........................................................................................................................................197 Dag 4..........................................................................................................................................199 Dag 5..........................................................................................................................................200

5

© Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Week 20: Middelklank y, assessering.............................................................................................202 Dag 6..........................................................................................................................................202 Dag 7..........................................................................................................................................204 Dag 8..........................................................................................................................................205 Dag 9..........................................................................................................................................206 Dag 10........................................................................................................................................208

Kwartaal 3 Leereenheid 11..............................................................................................................................210 Week 21: Middelklanke..................................................................................................................210 Dag 1..........................................................................................................................................210 Dag 2..........................................................................................................................................212 Dag 3..........................................................................................................................................213 Dag 4..........................................................................................................................................215 Dag 5..........................................................................................................................................217 Week 22: Middelklanke, dubbelkonsonant st-................................................................................218 Dag 6..........................................................................................................................................218 Dag 7..........................................................................................................................................220 Dag 8..........................................................................................................................................222 Dag 9..........................................................................................................................................224 Dag 10........................................................................................................................................226 Leereenheid 12.............................................................................................................................227 Week 23: Middelklank aa, dubbelkonsonant sl-.............................................................................227 Dag 1..........................................................................................................................................227 Dag 2..........................................................................................................................................229 Dag 3..........................................................................................................................................231 Dag 4..........................................................................................................................................232 Dag 5..........................................................................................................................................234 Week 24: Middelklank ee, dubbelkonsonant kl-.............................................................................235 Dag 6..........................................................................................................................................235 Dag 7..........................................................................................................................................237 Dag 8..........................................................................................................................................239 Dag 9..........................................................................................................................................240 Dag 10........................................................................................................................................242 Leereenheid 13.............................................................................................................................243 Week 25: Middelklank oo, dubbelkonsonant tr-..............................................................................243 Dag 1..........................................................................................................................................243 Dag 2..........................................................................................................................................245 Dag 3..........................................................................................................................................247 Dag 4..........................................................................................................................................248 Dag 5..........................................................................................................................................250 Week 26: Middelklank uu, dubbelkonsonant gr-.............................................................................251 Dag 6..........................................................................................................................................251 Dag 7..........................................................................................................................................253 Dag 8..........................................................................................................................................255 Dag 9..........................................................................................................................................256 Dag 10........................................................................................................................................258

Š Impaq

6

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Leereenheid 14.............................................................................................................................259 Week 27: Middelklanke aa en uu, dubbelkonsonant kr-.................................................................259 Dag 1..........................................................................................................................................259 Dag 2..........................................................................................................................................261 Dag 3..........................................................................................................................................263 Dag 4..........................................................................................................................................265 Dag 5..........................................................................................................................................266 Week 28: Middelklanke, dubbelkonsonant pl-................................................................................267 Dag 6..........................................................................................................................................267 Dag 7..........................................................................................................................................270 Dag 8..........................................................................................................................................272 Dag 9..........................................................................................................................................274 Dag 10........................................................................................................................................275 Leereenheid 15.............................................................................................................................277 Week 29: b of d..............................................................................................................................277 Dag 1..........................................................................................................................................277 Dag 2..........................................................................................................................................278 Dag 3..........................................................................................................................................280 Dag 4..........................................................................................................................................282 Dag 5..........................................................................................................................................283 Week 30: Assessering....................................................................................................................284 Dag 6..........................................................................................................................................284 Dag 7..........................................................................................................................................286 Dag 8..........................................................................................................................................287 Dag 9..........................................................................................................................................288 Dag 10........................................................................................................................................289

Kwartaal 4 Leereenheid 16.............................................................................................................................291 Week 31: ie-klank...........................................................................................................................291 Dag 1..........................................................................................................................................291 Dag 2..........................................................................................................................................293 Dag 3..........................................................................................................................................294 Dag 4..........................................................................................................................................296 Dag 5..........................................................................................................................................297 Week 32: ui-klank...........................................................................................................................299 Dag 6..........................................................................................................................................299 Dag 7..........................................................................................................................................300 Dag 8..........................................................................................................................................302 Dag 9..........................................................................................................................................304 Dag 10........................................................................................................................................305 Leereenheid 17.............................................................................................................................306 Week 33: oe-klank..........................................................................................................................306 Dag 1..........................................................................................................................................306 Dag 2..........................................................................................................................................308 Dag 3..........................................................................................................................................310 Dag 4.......................................................................................................................................... 311 Dag 5..........................................................................................................................................313

7

© Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Week 34: ou-klank..........................................................................................................................314 Dag 6..........................................................................................................................................314 Dag 7..........................................................................................................................................316 Dag 8..........................................................................................................................................318 Dag 9..........................................................................................................................................319 Dag 10........................................................................................................................................321 Leereenheid 18.............................................................................................................................322 Week 35: eu-klank..........................................................................................................................322 Dag 1..........................................................................................................................................322 Dag 2..........................................................................................................................................324 Dag 3..........................................................................................................................................326 Dag 4..........................................................................................................................................328 Dag 5..........................................................................................................................................329 Week 36: ei-klank...........................................................................................................................331 Dag 6..........................................................................................................................................331 Dag 7..........................................................................................................................................332 Dag 8..........................................................................................................................................334 Dag 9..........................................................................................................................................336 Dag 10........................................................................................................................................337 Leereenheid 19.............................................................................................................................338 Week 37: Hersien ie-, ui-, oe-dubbelklanke....................................................................................338 Dag 1..........................................................................................................................................338 Dag 2..........................................................................................................................................340 Dag 3..........................................................................................................................................342 Dag 4..........................................................................................................................................344 Dag 5..........................................................................................................................................346 Week 38: Hersien ei-, eu-, ou-dubbelklanke..................................................................................347 Dag 6..........................................................................................................................................347 Dag 7..........................................................................................................................................349 Dag 8..........................................................................................................................................351 Dag 9..........................................................................................................................................352 Dag 10........................................................................................................................................354 Leereenheid 20.............................................................................................................................355 Week 39: Hersiening......................................................................................................................355 Dag 1..........................................................................................................................................355 Dag 2..........................................................................................................................................356 Dag 3..........................................................................................................................................357 Dag 4..........................................................................................................................................359 Dag 5..........................................................................................................................................360 Week 40: Assessering....................................................................................................................362 Dag 6..........................................................................................................................................362 Dag 7..........................................................................................................................................363 Dag 8..........................................................................................................................................364 Dag 9..........................................................................................................................................365 Dag 10........................................................................................................................................366

© Impaq

8

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Inleiding vir die fasiliteerder Impaq se benadering tot taalonderrig in graad 1 Taal is ’n instrument vir denke en kommunikasie. Die doeltreffende gebruik van taal stel leerders in staat om te dink en kennis te verwerf, hul kreatiewe vermoëns en identiteit, asook gevoelens en idees uit te druk en in interaksie te tree met ander om hul leefwêrelde te bestuur. Leerders se huistaal vorm dus die grondslag en is die instrument waarin hulle kommunikeer en leer.

Doeltreffende taalonderrig en leer in graad 1 vereis die ontwerp van leergeleenthede en interaksies wat fokus op leerders se ontwikkeling om te luister en praat, dink en redeneer, lees en skryf. Die leerprogram is gebaseer op 20 leereenhede wat oor die 40 weke van die akademiese jaar strek. Elke leereenheid strek oor twee weke en bestaan uit 10 dae (of twee weke).

Elke dag het drie of vier breedvoerige taalsessies binne een van die volgende fokusareas: • Luister en praat • Lees en klanke • Skrif en handskrif

Luister en praat Luister en praat vorm integraal deel van enige ander leerarea. Dit is ’n belangrike vaardigheid wat die grondslag vorm vir verdere leer, dus word daar in graad 1 spesifiek tyd afgestaan aan gefokusde aktiwiteite wat luister- en praatvaardighede ontwikkel. Die luister-en-praat-aktiwiteite behels mondelinge gesprekke, prentbesprekings, gedigte en speletjies.

Lees Leesvaardigheid is ’n belangrike komponent van die graad 1-huistaalprogram. Die jaarplan is gebaseer op die leesreeks Die avonture van Ben, Lebo en Hanna.

Die leesreeks bestaan uit vier fases: • Fase 1a – 1c: Prentkaarte vir bespreking en die lees van eenvoudige sinne.

• Fase 2 – 4 bestaan uit kort stories. Namate die leerders deur die jaar vorder, word die stories en sinne stelselmatig langer.

Die program is saamgestel om woordherkenning en sinskonstruksie te bevorder. Die fasiliteerder stel die leerders bekend aan nuwe woorde om hulle vir elke leesles voor te berei. Gebruik flitskaarte in die leerderhulpmiddel vir die bekendstelling van nuwe woorde. Die flitskaarte bevorder woordherkenning, maar word ook gebruik om sinne te bou. Die leerders word uitgedaag om aanvanklik eenvoudige sinne uit die leesboek te bou, maar later hul eie meer komplekse sinne te bou en voor te lees.

Die leesprogram maak voorsiening vir gedeelde lees, waar die leerders saam met die fasiliteerder lees, asook individuele leessessies. Die leerders word voortdurend aan nuwe woorde in die leesreeks bekendgestel. Hulle is vertroud met die woorde voordat dit hardop gelees word. Herhaling en vaslegging is belangrik in die Grondslagfase. Die program verseker dat leesvaardighede vasgelê word. Daar is egter sessies waar daar van die leerders verwag word om onvoorbereide tekste te lees.

9

© Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Klanke Elke leereenheid bevat verskeie klankaktiwiteite. Hierdie aktiwiteite wissel tussen die bekendstelling van nuwe klanke, vaslegging en woordbou.

Die klankreeks is oor die 20 leereenhede versprei. Die leerders leer al die enkelklanke (vokale en konsonante), asook dubbelklanke met vokale en dubbelkonsonante. Die klank word meer as een keer bekendgestel, en daar is meer as genoeg geleentheid vir vaslegging, klankherkenning en woordbou.

Aanvanklik leer die leerders die klanke aan, bou woorde en voltooi skriftelike aktiwiteite. Die tweede helfte van die program vereis dat die leerders spelwoorde vir assessering voorberei.

Indien die leerders nie Afrikaans as huistaal tuis praat nie, is dit moontlik om die aanleer van klanke stadiger deur die jaar te doen. Volg u eie tempo met die hulp in werkboek 3 om die klanke aan te leer. Dit is uiters belangrik dat die leerders ’n klank goed moet ken voor daar aanbeweeg word na die volgende klank.

Met die aanleer van die 26 letters van die alfabet is dit baie belangrik om slegs die plofklanke te gebruik. Die klank word slegs gevorm deur die klank wat dit maak. Die klank “m” word byvoorbeeld aangeleer as “mmmm” en nie as “em” soos dit in die alfabetliedjie nie.

By elke letter word ’n oulike vervolgverhaal vertel wat die fasitliteerder op ’n groot papier of op die skryfbord kan teken met behulp van die voorbeelde wat in die fasiliteerderhulpmiddel verskaf word.

Die leerders kan sien hoe die letters lyk wat aangeleer is. Die fasiliteerder moet daarop let om nie die assossiasies van die letters te gebruik nie, met ander woorde, moenie verwys na “a vir appel” of “b vir Bennie” nie. Leerders met leerprobleme kan verward raak omdat hulle dikwels in prentjies dink.

Sodra daar met woordbou-aktiwiteite begin word, sal die leerder wat te veel assosieer, die woord “bal” sien as: “Bennie met ’n Appel op die Leer” in plaas van ’n bal. Verwys altyd na die letter as die plofklank en as die leerder vra hoe die letter lyk, wys die werklike letter vir die leerder.

Die fasliliteerder kan met die aanleer van elke letter ook die hoofletter vinnig demonstreer. Dit moet nie deel van die les vorm nie en die leerder hoef dit nie te onthou nie. Dit is slegs vir aanvulling.

Handskrif Die program maak voorsiening vir die stelselmatige aanleer van handskrifvaardighede. Die leerders leer verskeie patrone aan wat handskrif bevorder. Hulle leer die korrekte lettervorme en oefen dit gereeld tydens klank- en skrifaktiwiteite.

Die leerders vorder van patrone na letters en dan na volsinne. Aanvanklik kopieer die leerders slegs woorde en klanke, maar later vorder dit na situasies waar die leerders hulle eie sinne skryf.

Dit is baie belangrik dat die leerders se potloodgreep reg is. Sien die onderstaande illustrasie om aan te dui op watter vlak die leerders moet wees.

© Impaq

10

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Materiale en hulpbronne Graad 1-leerders skryf met uitdraaikryte en ’n grys potlood. Alle geskrewe aktiwiteite is in die drie werkboeke uiteengesit. Die leerders benodig ’n blanko oefenboek vir kreatiewe skrif en teken, ’n A5boek vir spelling en skrifoefeninge en ’n A4-spogboek om tussen lyntjies te leer skryf.

Die fasiliteerder moet ook ’n weerkaart aanskaf. Die weer, die dae van die week en die maande van die jaar word elke dag met behulp van die weerkaart behandel.

Hoe om die materiale en hulpbronne te gebruik Die graad 1-pakket bestaan uit die volgende produkte: 1. Fasiliteerdersgids 2. Werkboek 1/3: Lees en skryf 3. Werkboek 2/3: Handskrif 4. Werkboek 3/3: Klanke 5. Leesboeke uit die leesreeks, Die avonture van Ben, Lebo en Hanna 6. Leerderhulpmiddel 7. Fasiliteerderhulpmiddel 8. Assessering (portefeuljeboek) 9. Assesseringsriglyne en memorandum Hulpbronne wat aangeskaf moet word: • Uitdraaikryte, kryte en inkleurpotlode vir skryf- en inkleuraktiwiteite • Grys potlood, skerpmaker en uitveër vir skryfoefeninge • Skêr, liniaal, gom (gomstiffie en houtlym) vir aktiwiteite • ’n Blanko oefenboek vir kreatiewe skryf en teken • ’n A5-skrifboekie met 72 bladsye dun lyne (Feint & Margin 17 mm) • ’n A4-spogboek met 72 bladsye dun lyne (Feint & Margin 17 mm) • Twee koeverte. Skryf onderskeidelik “Klanke” en “Hoëfrekewensiewoorde” op die koeverte, asook die leerder se naam.

Die fasiliteerdersgids Die fasiliteerdersgids bestaan uit 20 leereenhede. Elke leereenheid strek oor twee weke en bestaan uit 10 dae. Elke dag is ingedeel in drie of vier taalsessies wat luister en praat, lees en klanke, en skrif en handskrif dek. Verwys na die voorgestelde dagprogram vir die tydindeling van die sessies.

Elke sessie word afgesluit met twee inligtingsblokkies – “Konseptualisering” en “Hulpbronne”. Die “konseptualisering”-blokkie bevat ’n kort opsomming oor die konsepte wat vasgelê word, en die “hulpbronne”-blokkie bevat ’n lysie van artikels wat vir die sessie verskaf word en/of benodig word.

Die fasiliteerdersgids dui baie duidelik aan wanneer die fasiliteerderhulpmiddel of wanneer die leerderhulpmiddel gebruik moet word. іі ÆÆ

Dui ’n hulpbron aan wat verskaf word. Dit sluit die drie werkboeke, die leesreeks en items in die leerderhulpmiddel en fasilteerderhulpmiddel in.

Dui ’n hulpbron aan wat die fasiliteerder self moet verskaf.

By elke sessie word daar twee simbole gebruik: Die uiltjie dui aan wat die fasiliteerder moet doen.

11

© Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Die potlood dui aan wat die leerder moet doen.

Werkboek 1/3: Lees en skryf Hierdie werkboek bevat 141 aktiwiteite, wat die ontwikkeling van leesvaardighede ondersteun. Die werkboek se snipperblaaie vir die uitknipaktiwiteite is in die leerderhulpmiddel.

Werkboek 2/3: Handskrif Hierdie werkboek bevat 124 aktiwiteite, asook patroonkaarte en syferwerkkaarte om die ontwikkeling van skryfvaardighede te ondersteun.

Werkboek 3/3: Klanke Hierdie werkboek bevat 101 aktiwiteite. Die klanke kan in die leerderhulpmiddel gevind word.

Die leesreeks: Die avonture van Ben, Lebo en Hanna Die leesreeks is spesifiek vir die graad 1 Afrikaans Huistaalprogram ontwikkel. Die leesreeks is in fases opgedeel sodat leesvaardigheid geleidelik ontwikkel word en die leerder se vordering gemonitor kan word.

• • • •

Fase 1a: Agt prentkaarte vir bespreking Fase 1b: Eenvoudige sinne wat met met Dit is ..., Dit is ’n ..., Ek hou van ... en Ek sien ’n ...

Fase 1c: Vyf kort stories met eenvoudige sinne Fase 2 – 4: Drie leesboeke met vier tot vyf stories elk. Namate die leerders deur die jaar vorder, word die stories en sinne stelselmatig langer.

Die fasiliteerderhulpmiddel Die fasiliteerderhulpmiddel bevat ’n pyltjiekaart, ’n liggaamskaart met flitswoorde, klankkaarte, flitskaarte van sigwoorde ter ondersteuning van die leesreeks, asook A4-klanke.

Die leerderhulpmiddel Die leerderhulpmiddel bevat snipperblaaie, speltoetse, groot sigwoorde, sigwoorde, klanke hoëfrekwensiewoorde en ’n bladsy met ’n katjie op. Die katjiebladsy word gebruik om die leerders te leer hoe om letters te vorm en word heel jaar gebruik. Die bladsy moet verkieslik gelamineer word omdat die leerders met klei daarop gaan bou.

Maak jou eie speeldeeg 2 koppies koekmeel 1 koppie sout 1 koppie water 2 eetlepels kookolie voedselkleursel 1. Meng die meel en sout.

2. Voeg die water, kleursel en olie by. Meng dit goed totdat die kleursel goed ingemeng is.

3. Indien die mengsel te droog is, voeg water by en meng totdat die tekstuur reg is.

Hoe om ’n storieboek te kies Die graad 1 Huistaal- en Eerste Addisionele Taal-programme verwys dikwels na stories wat die fasiliteerder vir die leerders moet voorlees. Die fasiliteerder, en selfs die leerders, kan die stories © Impaq

12

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

kies. Dit is belangrik om boeke te kies wat leerders sal aanmoedig om te lees. Die storie moet dus gepas wees vir die ontwikkelingsvlak van die leerders, maar meer belangrik, dit moet die leerders se belangstelling in lees prikkel.

Huistaalleerders sal saam met die fasiliteerder begin lees en later boeke op hulle eie lees. In Eerste Addisionele Taal sal leerders na die stories luister, maar daar word nie van die leerder verwag om self te lees nie.

Hou die volgende in gedagte wanneer storieboeke vir die leerders gekies word: • Die leerders moet die stories geniet. Kies dus iets wat leerders in graad 1 genotvol sal vind.

• Die prente in die boeke moet gepas wees vir graad 1-leerders.

• Die woordeskat in die stories moet gepas wees vir graad 1-leerders. Die stories kan gedurende die jaar stelselmatig moeiliker word. Maak seker om altyd moeilike woorde vir die leerders te verduidelik. Hulle hoef dit nie self te kan lees nie, maar moet verstaan wat dit beteken.

• Lees gereeld bekende stories vir die leerders. Hulle kan meer as een keer na ’n storie luister, maar maak seker om die leerders op ’n gereelde basis aan nuwe boeke bloot te stel.

Die lys hieronder is aanbevole boeke wat gepas is vir graad 1-leerders. Dit is nie nodig om storieboeke aan te koop nie. Boeke kan by die biblioteek uitgeneem word en dus kan daar verseker word dat die leerders aan ’n verskeidenheid boeke blootgestel word.

• • • • • • • • • • • • • • • • • •

Die Goorgomgaai – Julia Donaldson en Axel Scheffler Olinosters op die dak – Marita van der Vyver en Dale Blankenaar Avonture in Dinosourusland – Mireille Saver en Fred Multier Speurder Kwaaikofski: Monster, Maan en Mottegif – Jürgen Banscherus Die Leeu en die muis – Rachel Bright Sirkus op die plaas – Isabella Camino Die verskriklike voëlverskrikker – Isabella Camino Hansie vlieg weg – Isabella Camino Boel en Dolla – Isabella Camino Gertjie se uitstappie – Isabella Camino Ses stoute varkies – Isabella Camino Manie muis skrik groot – Isabella Camino Dans net soos ek – Jillian Powell Die blou bril – Louise John Die ruimtetuig – Cynthia Rider Die verkenners – Cynthia Rider Pa se nuwe klere – Cynthia Rider In die park – Annemarie Young

Die volgende is reekse vir jong kinders: Boekreeks: Mia die Liewenheersbesie deur Elen Lescoat: • Mia en die piekniek • Mia is verveeld • Mia en al die niggies • Mia help Pippie vlieg Die avonture van Arthur deur Daniel Floris: • Arthur en die voëls • Arthur tussen die muise • Arthur word ’n padda • Arthur by die molle

13

© Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Die Ladybird-reeks voorsien ouer, bekende stories, wat leerders steeds baie geniet en soms self kan lees, bv.: • Die Plaasmuis en die Stadsmuis • Die lelike eendjie • Duimelina • Kuikentjie Kiep • Die drie varkies • Die gemmerkoekseuntjie • Gouelokkies en die drie bere • Die groot pannekoek • Die kabouters en die skoenmaker • Die keiser se nuwe klere • Die rooi hennetjie en die koringkorrels • Die reuse-raap • Raponsie • Die towenaar van Oz • Alice in wonderland • Aladdin • Die oerwoudboek • Sterre op die duine • Die seerower-skool • Jan en die boontjierank Elf-helpboeke vir kinders, bv.: • Wat as ek hartseer is? deur Michaelene Mundy • Wat as ek bang is? deur Molly Wigand • Wat as Ma en Pa skei? deur Emily Menendez-Aponte Verna Vels se Liewe Heksie-leesboek 1: • “Liewe Heksie kry ’n verjaardag” • “Heksie en Blommie sing in die straat” • “Liewe Heksie en die bikini” Verna Vels se Liewe Heksie-leesboek 2: • “Liewe Heksie en die motor” • “Liewe Heksie maak die koning gesond” • “Liewe Heksie en die toorwoorde” Verna Vels se Liewe Heksie-leesboek 3: • “Liewe Heksie en die donkie” • “Liewe Heksie word babawagter” • “Liewe Heksie in die land van gifappeltjies” Sprokies van die Broers Grimm is beskikbaar in ’n bundel. Dit bevat ’n klomp stories wat tydens die jaar gelees kan word, bv.: • “Die hut in die woud” • “Die slapende skoonheid” • “Die donkie” • “Die koninginby” • “Die goue voël” • “Duimpie” • “Die watergees” • “Die kabouter” • “Sneeuwitjie en die sewe dwergies” • “Ysterjan” • “Die ganswagtertjie” © Impaq

14

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Hans Christian Andersen se stories is ook in ’n bundel beskikbaar. Dit bevat ’n klomp stories wat tydens die jaar gelees kan word, bv.: • “Die sneeuman” • “Die rooi skoene” • “Die denneboom” • “Die waterdruppel” • “Wie is die gelukkigste?”

• “Die vlooi en die professor” • “Die komeet” • “Die ongelooflikste ding” • “Die engel” • “Die storie van die jaar” Die Tippie-reeks is ook gepas vir leerders wat begin lees: • Boekies met die a-middelklank soos: “Tippie en die bal” • Boekies met die i-middelklank soos: “Tippie en die vis” • Boekies met die e-middelklank soos: “Tippie en die hen” • Boekies met die o-middelklank soos: “Tippie en die bok” • Boekies met die u-middelklank soos: “Tippie en die bul” • Boekies met die y-middelklank soos: “Tippie en die by” • Boekies met die aa-middelklank soos: “Tippie en die haas” • Boekies met die ee-middelklank soos: “Tippie en die leer” • Boekies met die oo-middelklank soos: “Tippie en die boom” • Boekies met die uu-middelklank soos: “Tippie en die duur mat”

15

© Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Voorgestelde rooster vir graad 1 Per week: 23 uur 1.

2.

3.

4.

Huistaal: 8 uur First Additional Language (FAL): 2 uur Wiskunde: 7 uur Lewensvaardighede (LV): 6 uur TYD

07:50 – 08:05 08:05 – 09:30

09:30 – 10:00

MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRYDAG HUISTAAL: HUISTAAL: HUISTAAL: HUISTAAL: HUISTAAL: Luister en praat Luister en praat Luister en praat Luister en praat Luister en praat 15 min 15 min 15 min 15 min 15 min WISKUNDE WISKUNDE WISKUNDE WISKUNDE WISKUNDE Klasaktiwiteit Klasaktiwiteit Klasaktiwiteit Klasaktiwiteit Klasaktiwiteit (mondelings) (mondelings) (mondelings) (mondelings) (mondelings) 25 min 25 min 25 min 25 min 25 min Wiskunde Wiskunde Wiskunde Wiskunde Wiskunde 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min Wiskunde Wiskunde Wiskunde Wiskunde Wiskunde 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min HUISTAAL: HUISTAAL: HUISTAAL: HUISTAAL: HUISTAAL: Lees en klanke Lees en klanke Lees en klanke Lees en klanke Lees en klanke 30 min 30 min 30 min 30 min 30 min

10:00 – 10:20

10:20 – 10:50

10:50 – 11:20 11:20 – 11:45 11:45 – 12:00 12:00 – 12:15

12:15 – 13:15

© Impaq

POUSE LV Persoonlike en Sosiale Welstand & Aanvangskennis 30 min HUISTAAL: Skryf 30 min HUISTAAL: Handskrif 25 min FAL 15 min

LV Persoonlike en Sosiale Welstand & Aanvangskennis 30 min HUISTAAL: Skryf 30 min HUISTAAL: Handskrif 25 min FAL 15 min

LV Persoonlike en Sosiale Welstand & Aanvangskennis 30 min HUISTAAL: Skryf 30 min HUISTAAL: Handskrif 25 min FAL 15 min

LV Persoonlike en Sosiale Welstand & Aanvangskennis 30 min HUISTAAL: Skryf 30 min HUISTAAL: Handskrif 25 min FAL 15 min

LV Persoonlike en Sosiale Welstand & Aanvangskennis 30 min HUISTAAL: Skryf 30 min HUISTAAL: Handskrif 25 min FAL 15 min

LV Skeppende Kunste 40 min FAL 20 min

LV Skeppende Kunste 40 min FAL 20 min

POUSE LV Liggaamsopvoeding 60 min

LV Skeppende Kunste 40 min FAL 20 min

LV Liggaamsopvoeding 60 min

16

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Leereenheid Dag 1

1 Week 1

Sessie 1: Luister en praat: My lyf Lyfierympie Mart Meij

Met my voetjies kan ek stap, Met my handjies kan ek klap.

My koppie kan ek vinnig knik, Met my lyfie vooroor buk.

Met my arms kan ek swaai.

Op my toontjies kan ek draai.

Begin die sessie met die lyfierympie. Die fasiliteerder sê die rympie hardop terwyl die leerders luister. Herhaal die rympie saam met die leerders. Fasiliteer ’n gesprek waar die leerders oor hulle liggame praat. Gee aandag aan die verskillende liggaamsdele en benoem elke deel apart.

Gebruik die volgende riglyne: • Waarmee loop jy? (Bene en voete) • Hoeveel vingers en tone het jy? (Die leerders kan hulle tone en vingers tel.)

• Wat is daar tussen jou kop en jou skouers? (Nek) • Waar is jou elmboog?

• Bespreek die res van die liggaam om seker te maak dat alle liggaamsdele bespreek word.

Die fasiliteerder gebruik die liggaamskaart met flitskaarte in die fasiliteerderhulpmiddel.

Die leerders behoort nog nie die name van al die liggaamsdele self te kan lees nie. Lees die naam van elke liggaamsdeel en vra dat die leerders die beginklank van elke woord herken. Sodra die liggaamsdeel benoem is en die leerders het die beginklank herken, kan ’n leerder die flitskaart by die liggaamsdeel plak.

• Hande: Watter klank hoor jy eerste? (h) • Plak die flitskaart langs hande.

• Voete: Met watter klank begin “voete”? (v) • Plak die flitskaart langs “voete”.

• Herhaal die aktiwiteit totdat al die liggaamsdele benoem is.

17

© Impaq

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Sessie 2: Lees en klanke: Ben Die fasiliteerder kyk saam met die leerders na prentkaart 1. Op die prentkaart staan die woorde “Ben en Lebo”. In hierdie sessie word net die woord “Ben” aangeleer. Skryf die woord “Ben” op die bord. Vertel die volgende storie vir die leerders.

Ben is 6 jaar oud. Hy woon saam met sy pa en ma in ’n groot huis. Daar is ’n parkie naby hulle huis, en daar is ’n rivier in die parkie. Ben hou daarvan om in die parkie te gaan speel. Die ander maatjies in die straat gaan speel soms saam met hom in die parkie. Ben het nie enige boeties of sussies nie, hy is die enigste kind.

Vra die volgende vrae: • Hoe lyk Ben op die prent? (Gelukkig, vriendelik) • Waarvan dink jy hou Ben? (Om skaatsplank te ry.)

• Watter speelding is jou gunsteling?

• Het jy ’n boetie of ’n sussie?

• Ben is 6 jaar oud. Hoe oud is jy nou?

• Met watter letter begin Ben se naam? (B) • Waar is Ben? (In die parkie) • Hoe weet jy hy is in die parkie? (Daar is klimrame en speelgoed.)

Die leerders doen aktiwiteit 1 in werkboek 1. Die leerders skryf die woord “Ben” op die bladsy.

As die leerders klaar is, kleur hulle die prent in. Hulle moet na die prentkaart kyk en Ben op dieselfde manier inkleur.

Sessie 3: Skryf: Ben Die fasiliteerder gebruik die groot sigwoorde in die leerderhulpmiddel. Die leerders identifiseer die woord “Ben” en knip dit uit. Die fasiliteerder skryf die woord herhaaldelik op die bord. Die leerders trek dit met hulle vingers na op die sigwoord voor hulle.

Die leerders knip die groot sigwoord “Ben” uit. Hulle skryf dan die woord “Ben” met verskillende kleure uitdraaikryte.

© Impaq

18

Fasiliteerdersgids Graad 1 ~ Afrikaans Huistaal

Sessie 4: Handskrif: Patrone Die fasiliteerder doen die volgende oefeninge saam met die leerders.

Gebruik ’n pen om ’n r op die leerders se regterhande en ’n l op hulle linkerhande te skryf. Gee ’n opdrag en vra dat die leerders met hulle hande wys waar regs en waar links is.

• • • • • • • •

Lig jou regterhand en wys na regs.

Lig jou linkerhand en wys na links.

Vat met jou regterhand aan jou linkerskouer.

Sit jou linkerhand op jou regterknie.

Sit jou regterhand op jou kop.

Tel jou boek met jou regterhand op en sit dit aan die linkerkant van die tafel neer.

Spring op jou regterbeen.

Spring op jou linkerbeen.

Storie: Die boer wil ’n heining vir sy hoenders bou. Hy moet die paaltjies plant: een lank, een kort, een lank, een kort, ens.

Die leerders doen aktiwiteit 1 in werkboek 2. Die leerders demonstreer die patroon eers in die lug en daarna skryf hulle dit in die boek met uitdraaikryte. Maak seker dat die leerders die strepies van bo na onder trek en nie van onder na bo nie.

Dag 2

Sessie 1: Luister en praat: Ek is uniek!

Ons het gister oor jou lyf gesels. Jy ken nou al die verskillende dele van die liggaam.

• • • • • • •

Lyk elke ’n mens dieselfde? (Nee, ons almal lyk verskillend. Ons noem dit “uniek”.)

Dit beteken niemand anders in die wêreld lyk presies dieselfde as jy nie. Soms kan twee mense baie na mekaar lyk, maar niemand is presies dieselfde nie.

Kyk vir jouself in die spieël. Hoe lyk jou hare? Watter kleur oë het jy? Wat sien jy rondom jou oë? (Wimpers) Vertel vir my hoe jou maatjie/fasiliteerder/mamma lyk.

Vergelyk die twee mense deur te kyk na hare, klere, oogkleur, ens.

Die leerders moet ooreenkomste en verskille kan raaksien, bv. my hare is kort en donker, maar my maatjie se hare is lank en ligbruin.

Gebruik ander vergelykings waar die leerders woordeskat van die liggaam moet gebruik om verskille en ooreenkomste te bespreek.

19

© Impaq