BẢO TÀNG THƯƠNG CẢNG SÀI GÒN

Bảo tàng Thương cảng Sài Gòn Đề cương tốt nghiệp GVHD: Ths. KTS. Đinh Trần Gia Hưng SVTH: Huỳnh Hồng Phúc

Mục lục PHẦN 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI 1. Lời nói đầu 2. Sài Gòn – câu chuyện về một vùng thị cảng bên sông 3. Xây dựng đề tài

04 05 08

PHẦN 2: ĐẶC ĐIỂM KHU ĐẤT 2.1. Vị trí địa lý 2.2. Bản đồ liên hệ vùng 2.3. Hiện trạng tổng hợp 2.4. Hiện trạng quy hoạch 2.5. Phân tích khu đất 1. Số liệu khu đất 2. Giao thông 3. Khí hậu 4. Hướng nhìn, cảnh quan

13 14 15 16 18 19 20 22

PHẦN 3: NHIỆM VỤ THIẾT KẾ 1. Cơ sở thiết kế 2. Số liệu thiết kế 3. Nhiệm vụ thiết kế

26 28 29

PHẦN 4: NỘI DUNG TRƯNG BÀY

34

PHẦN 5: ĐỊNH HƯỚNG THIẾT KẾ

43

01.

Tổng quan về đề tài

1. Lời nói đầu Trong bức tranh lịch sử đầy màu sắc của thành phố Sài Gòn, thương cảng không chỉ là một phần quan trọng của nền kinh tế mà còn là nguồn động viên tạo nên những câu chuyện đáng nhớ. Bảo tàng Thương cảng Sài Gòn, như một không gian lưu giữ và truyền đạt những giá trị văn hóa, lịch sử và kinh nghiệm của cộng đồng, đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn di sản và kết nối con người với quá khứ.

Bảo tàng Thương cảng Sài Gòn sẽ đưa chúng ta sâu vào thế giới độc đáo của văn hóa sông nước, nơi mà các hiện vật và câu chuyện lịch sử được trưng bày một cách sống động, từ những ngày đầu thành lập cho đến hiện đại. Chúng ta sẽ tìm hiểu về vai trò của bảo tàng trong việc bảo tồn và tái hiện những chặng đường quan trọng của thương cảng Sài Gòn, đồng thời khám phá những cơ hội và thách thức mà nó đối mặt khi thực hiện nhiệm vụ quan trọng là giữ gìn và chia sẻ kí ức của một thành phố đang không ngừng phát triển và thay đổi.

2. Sài Gòn – câu chuyện về một thị cảng bên sông…

Sông Sài Gòn Sài Gòn nằm trên khúc uốn thuộc hữu ngạn sông Sài Gòn, một phụ lưu của sông Đồng Nai, cách biển 100 km thủy trình. Sông Sài Gòn bắt nguồn từ vùng đất cao Đông Nam bộ, độ dốc sông nhỏ, sức xâm thực kém, nước sông chứa ít phù sa.

Lòng sông sâu 8 m lúc triều cường, cho phép các tàu trọng tải lớn ra vào Sài Gòn dễ dàng.

Hơn nữa, vùng biển Nam bộ thuộc chế độ thủy triều bán nhật, nên các tàu lớn có mực nước lòng tàu sâu chỉ mất tối đa 12 giờ để có thể vào cảng. Nghĩa là không phải mất nhiều thời gian neo tàu ở tiền cảng Vũng Tàu. Với những lợi thế trời cho này, Sài Gòn dần dần trở thành một thương cảng quan trọng trên hải trình châu Âu - Viễn Đông.

Lịch sử cảng thị Sài Gòn Đến cuối thế kỷ XVI đầu thế kỷ XVII, khi lưu dân người Việt đến khẩn hoang, đất Sài Gòn trên danh nghĩa thuộc Chân Lạp nhưng chưa có chính quyền Chân Lạp trực tiếp cai trị.

Lưu dân người Việt đã khai phá và phát triển nơi này thành một vùng trù phú, tạo nên phố - chợ và từng bước xác lập vai trò thủ phủ của Gia Định/ Sài Gòn.

Vai trò trung tâm - đầu mối của Sài Gòn/ Gia Định càng về sau càng rõ nhất là khi kênh Ruột Ngựa được đào vào năm 1772 nối liền Rạch Cát và Rạch Lò Gốm để hình thành một hệ thống đường thủy thuận lợi với miền Tây. Làm ăn buôn bán ở đây ngoài người Việt còn có người Âu, Phi, Ấn và người Tàu. Tàu thuyền các nước đến Sài Gòn khá nhiều. Sài Gòn đã bắt đầu có tính chất của một thương cảng quốc tế từ hồi đó.

Hoạt động kinh tế cảng, đóng và sửa chữa tàu thuyền, dịch vụ vận tải và giao nhận hàng hóa, thương mại trên bến dưới thuyền, du lịch… là trụ cột kinh tế của TP.HCM qua nhiều thế kỷ. Những cái tên như cảng Sài Gòn, Tân Cảng, cảng Bến Nghé, Khánh Hội, Nhà Rồng cho đến các cảng sông như bến Bình Đông, bến Hàm Tử, Vân Đồn, Mễ Cốc, Lò Gốm… đã đi vào lịch sử như những trung tâm hàng hóa, kinh tế dịch vụ chủ yếu của thành phố.

Cùng với các hoạt động kinh tế và thương mại, không gian đô thị thành phố qua các thời kỳ cũng phát triển mạnh mẽ gắn liền với các tuyến sông rạch. Trong đó đáng kể nhất là trục sông Sài Gòn với cảng Ba Son, bến Bạch Đằng, cảng Sài Gòn, cảng Nhà Rồng, Tân Thuận; trục kênh Tàu Hủ - Bến Nghé; kênh Đôi, kênh Tẻ chảy qua khu vực Chợ Lớn với bến Chương Dương, bến Vân Đồn, bến Hàm Tử, Bình Đông rất sầm uất; trục Nhiêu Lộc - Thị Nghè, trục Tham Lương - Bến Cát… Quá trình phát triển đó đã tạo nên diện mạo một đô thị trung tâm kinh tế sầm uất với đặc trưng sông nước rất riêng biệt và lưu lại nhiều di sản đô thị đáng trân trọng.

Ngay từ tháng 2/1860 - chỉ một năm sau khi chiếm Gia Định, đô đốc Page đã quyết định cho mở cảng Sài Gòn bằng cả vốn nhà nước và vốn của tư bản tư nhân.

Ngay trong năm 1862, công việc xây dựng cảng Sài Gòn được tiến hành. Trên một diện tích khá lớn, các công trình bao gồm ngôi biệt thự Nhà Rồng, văn phòng, cư xá, tổng khố, nhà máy, kho than, giếng nước, bến đậu được gấp rút xây dựng; trong đó có cầu tàu bến đậu dài tới 350m.

Từ năm 1879, do có vị trí quan trọng cả về quân sự lẫn kinh tế, cảng Sài Gòn được đầu tư thành một cảng lớn, gồm quân cảng và thương cảng.

Quân cảng Sài Gòn dài 537,02m, kể từ nhà máy Ba Son tới công trường Mê Linh ngày nay.

Trước năm 1911, thương cảng Sài Gòn dài khoảng 600m, từ công trường Mê Linh đến cột cờ Thủ Ngữ đã mở rộng phạm vi bến bãi và mở thêm cảng mới về phía Khánh Hội gọi là bến Khánh Hội. Năm 1914, do nhu cầu cập bến của các tàu lớn, thương cảng Sài Gòn được nối dài đến ngã ba Kinh Tẻ (cầu Tân Thuận ngày nay).

Tháng 6/1922, giang cảng Chợ Lớn sáp nhập vào thương cảng Sài Gòn, tạo thành một hệ thống đường thủy và cửa khẩu hoàn chỉnh, gồm Hải cảng Sài Gòn, Hải cảng Nhà Bè và Giang cảng Sài Gòn - Chợ Lớn.

Sài Gòn

Thương cảng hàng đầu vùng Viễn Đông

3. Xây dựng đề tài Bảo tàng Thương cảng Sài Gòn

A. Lý do chọn đề tài ĐẶT VẤN ĐỀ Bảo tàng là một trong những công trình công cộng đang rất được chú trọng phát triển ở các nước trên thế giới. Với mục đích đặc trưng là trưng bày, triển lãm các hiện vật có giá trị, mang một ý nghĩa đặc biệt là bảo tồn và truyền bá, bổ sung tri thức cho mọi người nên bảo tàng rất được ưu ái và gắn liền với sự phát triển về kinh tế, chính trị, khoa học, kỹ thuật, nghệ thuật, xã hội... của một đất nước.

Về thương cảng Sài Gòn Cả nước đã có nhiều địa phương có cảng biển quốc tế, nhưng chỉ có một vài thành phố, trong đó có TP Hồ Chí Minh được gắn với định danh thành phố cảng, có giá trị lịch sử cả trăm năm Trải qua gần nửa thế kỷ đô thị hóa, hệ thống cảng Sài Gòn bị ảnh hưởng rất nhiều. Việc mở rộng đô thị kéo theo việc di dời các cảng ra khỏi trung tâm Sài Gòn đã xóa đi rất nhiều công trình kiến trúc công nghiệp làm nên một Sài Gòn – Hòn ngọc Viễn Đông. Có nhiều di sản kiến trúc dọc theo các khu vực cảng xưa đã bị phá hủy và thay thế mới bằng những cao ốc Bảo tàng với di sản Bảo tàng Thương cảng Sài Gòn được thành lập với mục đích chính là bảo tồn, trưng bày và giáo dục về lịch sử, văn hóa, và sự phát triển của thương cảng Sài Gòn - một trong những trung tâm thương mại quan trọng của Việt Nam.

NỘI DUNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu bảo tàng gắn với di sản Thương cảng Sài Gòn Nghiên cứu vật phẩm để xây dựng nội dung trưng bày trong bảo Thương cảng: Các chủng loại, số lượng, tính chất của các vật phẩm sẽ được trưng bày trong bảo tàng Mối liên quan của vật phẩm trưng bày đến không gian trưng bày trong bảo tàng Thương cảng: dựa trên tính chất, chủng loại và mối liên quan của vật phẩm để xây dựng không gian trưng bày phù hợp, mang chủ đề trong bảo tàng

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Thương cảng Sài Gòn, quá trình phát triển, suy thoái và ảnh hưởng đến tính chất đô thị Sài Gòn Quá trình khai khẩn, xây dựng một đô thị bên sông và văn hóa đặc trưng của địa phương Hệ thống tàu thuyền, hiện vật của quá trình giao thương sông nước

B. Chân dung nền văn hóa sông nước Sài Gòn xưa nổi tiếng với văn hóa trên bến dưới thuyền đặc sắc, phản ánh rõ nét cuộc sống sôi động và đa dạng của người dân Thương mại và Giao thương: Sài Gòn đã và vẫn là trung tâm thương mại quan trọng, nơi mà hàng hóa và dịch vụ được trao đổi. Đây là nơi tập trung nhiều thương lái và thuyền buôn, tạo nên một không khí năng động và sôi động. Văn hóa thương mại phản ánh sự hỗn hợp của các nền văn hóa và ảnh hưởng của thương mại quốc tế.

Nghệ thuật Dân gian: Sông nước Sài Gòn thường là nơi nổi tiếng với nghệ thuật dân gian độc đáo, như hát bội, cải lương, và các biểu diễn nghệ thuật dân gian khác. Những buổi biểu diễn diễn ra trên thuyền và thu hút nhiều người xem, tạo nên không khí vui tươi và sôi nổi. Ẩm thực Đặc Sản: Bến thuyền là nơi tuyệt vời để trải nghiệm ẩm thực đặc sản của vùng miền. Những con thuyền nhỏ được chế biến và phục vụ ngay trên sông, mang đến cho du khách cơ ội thưởng thức những món ăn ngon và độc đáo của Sài Gòn xưa.

Sự Pha Trộn Văn Hóa: Bến thuyền là không gian pha trộn văn hóa, nơi mà người dân từ nhiều vùng miền và dòng tộc khác nhau gặp gỡ và giao lưu. Sự đa dạng văn hóa được thể hiện qua trang phục, ngôn ngữ, và nghi lễ truyền thống, tạo nên một bức tranh độc đáo và phong phú. Đời sống lao động: Cuộc sống hàng ngày trên bến dưới thuyền Sài Gòn thường được thể hiện qua những bức tranh sinh động về người lao động, thương nhân, và gia đình sống và làm việc trên thuyền.

Những cảnh quay về cuộc sống thường nhật, như việc bán hàng trên thuyền, sửa chữa và chế biến thực phẩm, tạo ra một hình ảnh chân thực về đời sống của người dân khu vực này.

C. Thể loại và chức năng công trình Bảo tồn di sản lịch sử và văn hóa: Thương cảng Sài Gòn có một lịch sử lâu dài, đặc biệt là trong thời kỳ chiến tranh và sau chiến tranh. Bảo tàng giúp bảo tồn và truyền đạt những giá trị văn hóa, lịch sử, và những kỷ niệm quan trọng của cộng đồng.

Giáo dục và Nghiên cứu: Bảo tàng Thương cảng Sài Gòn cung cấp không gian để giáo dục cộng đồng về vai trò và ý nghĩa của thương cảng trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội. Nó cũng hỗ trợ các nghiên cứu liên quan đến lịch sử kinh doanh và thương mại tại khu vực này.

Tăng cường du lịch văn hóa: Bảo tàng không chỉ là nơi giữ gìn di sản lịch sử mà còn là điểm đến thu hút du khách, đặc biệt là những người quan tâm đến lịch sử kinh doanh và thương mại. Điều này có thể đóng góp vào phát triển ngành du lịch và tăng cường nền kinh tế địa phương.

Kết nối cộng đồng: Bảo tàng có thể trở thành trung tâm giao lưu văn hóa, kết nối cộng đồng và khích lệ sự hiểu biết và tôn trọng giữa các thế hệ. Các sự kiện, triển lãm và chương trình giáo dục có thể tạo ra cơ hội cho sự giao thoa văn hóa và giao lưu xã hội. Đảm bảo bền vững: Bảo tàng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường ý thức về bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản. Các hoạt động và chương trình giáo dục có thể tập trung vào việc giáo dục cộng đồng về bảo vệ môi trường và giữ gìn di sản để đảm bảo sự bền vững của khu vực.

Bằng cách này, bảo tàng Thương cảng Sài Gòn không chỉ là nơi giữ gìn di sản mà còn là một trung tâm quan trọng góp phần vào việc thúc đẩy văn hóa, giáo dục và phát triển bền vững trong cộng đồng và khu vực xung quanh.

02.

Đặc điểm khu đất

TP. Hồ Chí Minh nằm ngay trung tâm của miền Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ, là đô thị đông dân nhất. Đây là đầu mối giao thông nối liền các tỉnh trong vùng và là cửa ngõ quốc tế. Với hệ thống cảng và sân bay lớn nhất cả nước, cảng Sài Gòn với năng lực hoạt động 10 triệu tấn /năm. Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất với hàng chục đường bay chỉ cách trung tâm thành phố 7km.

Sông Sài Gòn

Sông Sài Gòn bắt nguồn từ vùng đất cao Đông Nam bộ, độ dốc sông nhỏ, sức xâm thực kém, nước sông chứa ít phù sa.

Lòng sông sâu 8 m lúc triều cường, cho phép các tàu trọng tải lớn ra vào Sài Gòn dễ dàng.

2.1 Vị trí địa lý

Sài Gòn

Bản đồ năm 1862, thể hiện ranh giới Sài Gòn lúc này, bao gồm chủ yếu nơi đã có đông dân cư với diện tích không quá 3 km (phần lớn quận 1 ngày nay). Một nghị định khác lập thành phố Chợ Lớn (nằm chủ yếu ở quận 5 ngày nay).

Khu đất xây dựng

Thương cảng Sài Gòn

Thương cảng Sài Gòn nằm trên sông Sài Gòn, cách biển 45km, diện tích 386 mẫu, gồm 5 khu vực cảng thành viên là: khu Hàm Nghi dọc theo hữu ngạn sông Sài Gòn, có 3 cầu tàu dành cho tàu lưu hành nội địa; khu Nhà Rồng tọa lạc trên khúc sông Tàu Hủ, Kinh Tẻ có 3 bến đầu dành cho tàu viễn dương; khu Khánh Hội có một bến đầu cũng dành cho tàu nội địa

Khu đất xây dựng nằm ở khu vực quận 4, tiếp giáp với khu vực quận 1 là trung tâm Sài Gòn xưa, giáp đường Nguyễn Tất Thành, nằm trên vị trí các nhà kho cũ ở Thương cảng Sài Gòn, có vị trị tiếp giáp với mặt sông Sài Gòn, nằm trong khu vực có các bến đậu của tàu thuyền.

2.2. Bản đồ liên hệ vùng

Trục văn hóa – lịch sử

3 km

2 km

1 km Trục giao thương – cảng

2.3. Bản đồ hiện trạng tổng hợp

Công trình

Khu đất nằm trong dãy công trình nhà kho – xưởng của hệ thống cảng Sài Gòn.

Bên cạnh khu đất là hệ thống nhà xưởng Trên nền khu đất là hệ thống kho đã cũ, xập xệ, ít sử dụng có thể giải tỏa Cần giữ lại khu nhà điều hành chính của cảng

Giao thông

Lối tiếp cận chính cho khu đất là đường Nguyễn Tất Thành 2 bên khu đất giới hạn bởi đường hẻm nhà dân và đường trong khu cảng Phía trước khu đất là đường Bến Thương Khẩu rất lớn để giao nhận hàng hóa, xe lớn có thể vào

Bản đồ hiện trạng tổng hợp

Bến cảng

Sông Sài Gòn bắt nguồn từ vùng đất cao Đông Nam bộ, độ dốc sông nhỏ, sức xâm thực kém, nước sông chứa ít phù sa.

Lòng sông sâu 8 m lúc triều cường, cho phép các tàu trọng tải lớn ra vào Sài Gòn dễ dàng.

2.4. Bản đồ hiện trạng quy hoạch

Chú thích

2.5. Phân tích và đánh giá khu đất

1. Số liệu khu đất

3.5 ha

Diện tích khu đất: 3,5 ha Mật độ xây dựng: 20-25% Số tầng cao tối đa: 4 tầng Khoảng lùi: 10m

Mặt cắt điển hình sông Sài Gòn

Sơ đồ tổng thể khu đất

2. Giao thông Phía Bắc: giáp đường quy hoạch Phía Đông: giáp đường quy hoạch Phía Tây: giáp khu dân cư Phía Nam: giáp đường Nguyễn Tất Thành, rộng 16m, 4 làn xe GIAO THÔNG ĐỐI NGOẠI Giao thông kết nối vào khu đát khá thuận lợi. Phía Nam khu đất giáp đường Nguyễn Tất Thành là trục giao thông chính của quận 4, két nối quận 1 và quận 7 Lưu lượng giao thông lớn Khu đất cách khá xa giao lộ với Tôn Đản, cầu TT3, giảm nguy cơ ùn tắc Phía Bắc khu đất là bến Thương khẩu và sông Sài Gòn, dễ tiếp cận đường thủy nhưng khó tiếp cận đường bộ, lưu lượng xe tải lớn.

Cạnh bên khu đất là đường quy hoạch GIAO THÔNG ĐỐI NỘI Bên trong khu đất chưa có đường giao thông, chỉ có sân bãi của những nhà kho cũ KẾT LUẬN Tạo hướng tiếp cận cho khu đất từ đường Nguyễn Tất Thành, bố trí hướng ngược lại với ngã 4 Hướng tiếp cận phụ có thể mở vào đường quy hoạch

8

6

7 2

5 1

3 4

3. Khí hậu NẮNG Thành phố Hồ Chí Minh nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, nhiệt độ cao, có hai mùa mưa - khô rõ rệt. Trung bình, thành phố Hồ Chí Minh có 160 tới 270 giờ nắng/ tháng, nhiệt đó trung bình 27 °C, cao nhất lên tới 40 °C, thấp nhất xuống 13,8 °C. Hàng năm, thành phố có 330 ngày nhiệt độ trung bình 25 tới 28 °C

Khu đất nằm dọc theo trục đông – tây, ít chịu tác động của nắng Hướng Bắc khu đất hướng ra sông, có thể khai thác hướng chính công trình về đây Hướng Nam có thể khai thác làm lối vào cho công trình

2

1

7

5

Biểu đồ nhiệt độ trung bình 8 4

3

6

Biểu đồ bức xạ mặt trời Đường biểu kiến mặt trời của khu đất

2

2

1

1

4 7

3

5

5 8 4

3

6

GIÓ Thành phố Hồ Chí Minh chịu ảnh hưởng bởi hai hướng gió chính là gió mùa Tây – Tây Nam và Đông Nam. Có thể nói thành phố Hồ Chí Minh thuộc vùng không có gió bão. Khu đất nằm ở cạnh sông Sài Gòn nên có gió sông hướng Bắc, Đông Bắc.

8

7 6

TIẾNG ỒN Công trình chịu tiếng ồn từ 2 hướng chính: Hướng đông khu đất do có hệ thống nhà xưởng và kho bãi, hướng nam khu đất từ xe cộ và khu dân cư ở đường Nguyễn Tất Thành

LƯỢNG MƯA Cũng như lượng mưa, độ ẩm không khí ở thành phố lên cao vào mùa mưa 80%, và xuống thấp vào mùa khô 74,5%. Trung bình, độ ẩm không khí đạt bình quân/năm 79,5%.

Biểu đồ hoa gió tháng 1 -12

Biểu đồ lượng mưa trung bình

4. Hướng nhìn, cảnh quan VIEW TỪ NGOÀI NHÌN VÀO CÔNG TRÌNH Huớng nhìn chính của công trình đến từ trục đường Nguyễn Tất Thành Ngoài ra còn có hướng nhìn từ trên sông và từ trên cầu Thủ Thiêm 3 hướng về công trình Do đó 2 cạnh dài của khu đất cần được thiết kế đẹp nhất để đảm bảo cho trục cảnh quan của khu vực

1

4

3

1

2

2

3

4. Hướng nhìn, cảnh quan

1

VIEW TỪ CÔNG TRÌNH NHÌN RA Khu đất có 2 hướng nhìn vào khu Thương cảng Sài Gòn, 1 hướng nhìn vào các nhà xưởng và 1 hướng nhìn vào các kho bãi. Có thể khai thác hướng nhìn này để làm không gian trải nghiệm thực tế Có 1 hướng nhìn ra bãi đậu tàu thuyền Có 1 hướng nhìn về phía cầu Thủ Thiêm 3 và khu trung tâm TP.

4

2

3 3

2 1 4

S.W.O.T

Di sản

S

Strength Vị trí khu đất nằm bên trong khu cảng Sài Gòn có giá trị lịch sử cao.

Nằm bên cạnh các nhà xưởng, có mối quan hệ mật thiết với di sản View nhìn tốt, vị trí hướng ra sông Sài Gòn Khu đất nằm theo trục ngang, tránh được hướng nắng xấu

O

Opportunity Nằm ngay trục chính của quận 4 và chân cầu Thủ Thiêm 3, tiềm năng trở thành công trình điểm nhấn của khu vực Có thể khai thác các chất liệu lịch sử để tham quan, trải nghiệm Khai thác mặt nước sông Sài Gòn cho các hoạt động trưng bày, trình diễn ngoài trời.

Bảo tàng

W

Weakness Chỉ có 1 lối tiếp cận duy nhất từ đường Nguyễn Tất Thành Trục đường giao thông đông đúc, hay kẹt xe, tiếng ồn lớn Nằm gần các nhà xưởng nên có tiếng ồn và xe tải nhiều

T

Threads Khu đất nằm trên bãi hàng cũ, hạ tầng kém phát triển, đường giao thông nội khu cũ kỹ Nằm trong khu vực có giá trị lịch sử nên yêu cầu cao về liên hệ với di sản, tránh phá hỏng cảnh quan hiện tại của khu vực. Đảm bảo thiết kế cách âm, bảo quản hiện vật khỏi hoạt động của cảng.

03.

Nhiệm vụ thiết kế

1. Cơ sở thiết kế 1.

3. QUY MÔ TỔNG CÔNG TRÌNH

CƠ SỞ TÍNH TOÁN THIẾT KẾ

Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam tập I, IV – 1997.

Nguyên lý thiết kế kiến trúc (KTS Tạ Trường Xuân NXB Xây Dựng – 1999) Nguyên lí thiết kế bảo tàng- TS KTS Tạ Trường Xuân..

Tổ chức không gian kiến trúc các loại nhà công cộng (TS. KTS Vũ Duy Cử – NXB Xây Dựng – 2003).

Dữ liệu KTS – Neufert Metric handbook- planning and design data và các nguyên lý thiết kế bảo tàng Bảo tàng học và Thiết kế kiến trúc trưng bày- TS KTS Lê Thanh Sơn 2. QUY MÔ KHU ĐẤT Tỷ lệ diện tích đất xây dựng cho các khu chức năng chính của công trình văn hóa thể thao được tính như sau: Mật độ xây dựng

10-35%

Diện tích phần sân tập ngoài trời

25-30%

Diện tích cây xanh, sân vườn

15-20%

Diện tích đất làm đường đi

10%

Tỷ lệ bình quân của diện tích các khu vực thuộc phòng trưng bày và không thuộc phòng trưng bày ở Anh là 48:52 (tiêu chuẩn Anh) Tổng Diện tích sàn xây dựng GFA=15000- 20000 m2 Cơ sở xác định quy mô công trình: Bảo tàng thương cảng Sài Gòn có quy mô được xác định dựa trên: Là công trình bảo tàng của TP. Hồ Chí Minh và khu vực phía Nam Việt Nam. Dựa vào định hướng quy hoạch chung xây dựng TP.HCM đến năm 2025 là vùng phát triển đô thị - nội ô (gồm các đô thị hiện hữu và các khu đô thị mới). Công trình thuộc cấp thành phố. Xác định quy mô bằng cách dựa trên quy mô dân số TP.HCM và phục vụ xung quanh. Đối tượng phục vụ là dân cư TP.HCM, người dân khu vực phía Nam và khách du lịch (tìm hiểu văn hóa, giao lưu, trao đổi, tham quan).

Về cơ sở xác định qui mô của công trình thì cũng có 2 cách xác định như sau: Xác định sức chứa hợp lý cho công trình bằng cách xác định nhu cầu phục vụ được thể hiện ở các chỉ tiêu số chỗ phục vụ cho 1000 dân (trong các tiêu chuẩn phục vụ làm qui hoạch đã có tính toán sẵn).

Dân số toàn TP. Hồ Chí Minh đến năm 2025 là 10,5 triệu người Dân số nội thị khoảng 8 triệu người.

Theo tiêu chuẩn quy hoạch đối với công trình bảo tàng thì cứ 1000 người thì có 10 – 12 người đến, như vậy bảo tàng phục vụ khoảng 100000-126000 lượt người. Căn cứ vào cấp độ và bán kính phục vụ, tầm ảnh hưởng của công trình, từ đó tính được tổng sức theo nhu cầu của loại hình phục vụ. Sử dụng phương pháp nội suy bằng cách so sánh qui mô của một số công trình thực tế (tính bằng ha) từ đó suy ra được qui mô hợp lý cho công trình.

4. CƠ SỞ XÁC ĐỊNH QUY MÔ CÁC HẠNG MỤC HẠNG MỤC 1. KHỐI ĐÓN TIẾP 1. Sảnh đón 2.

3.

4.

5.

Quầy lễ tân Quầy thông tin Quầy gởi đồ Kho - WC

TIÊU CHUẨN

NGUỒN

TIÊU CHUẨN

NGUỒN

Không gian sảnh Kho trung chuyển WC Phòng thuyết minh, giới thiệu 5. Trưng bày tạm thời 6. Không gian trưng bày ngoài trời 7. Khối trưng bày cố định +Gian tổng quan +Chuyên đề 1 +Chuyên đề 2

50% diện tích bảo tàng - 0.15-0.18 m2/người

Metric Handbook

-

TCXDVN 355 2005

4. KHỐI KỸ THUẬT, KHO, NGHIỆP VỤ

Phòng làm việc: 4.5 m2/người Phòng nghỉ nhân viên: 16 m2/người Các phòng máy: 2 - 2.5 m2/người Phóng thay quần áo cả nhân: 0.81 m2/người Phòng thay quần áo chung: 0.5-0.8 m2/chỗ

3. KHỐI TRƯNG BÀY

- Ra vào ô at 0.25-035 m2/người - Ra vào điều hòa 0.15-0.2 m2/người - Chiều dài quầy 1m/150 người (tính cho 50% khách) - 0.04-0.1 m2/chỗ - Xí nam, tiểu nam 25 người/ bộ - Xí nữ: 20 người/bộ - Cứ 1 xí có 1 bồn rửa

QCXDVN 06:2010 TCXDVN 276:2003 TCXDVN 355-2005

2. KHỐI CÔNG CỘNG 1.

2.

HẠNG MỤC

Sảnh hội thảo Phòng hội thảo & phòng chiếu phim 3. Sảnh hội thảo nhỏ 4. Phòng hội thảo nhỏ 5. Phòng kĩ thuật 6. Phòng chuẩn bị 7. Phòng chờ VIP 8. Phòng dịch thuật in ấn 9. Kho 10. Phòng máy chiếu 11. WC

- 0.15-0.18 m2/khán giả - 0.8-12 m2/khán giả - 0.3 m2 / khán giả - 0.8-12 m2/khán giả - 15-20 m2/khán giả

Khu cafe - dịch vụ 1. Khu cafe ngoài trời 2. Khu cafe trong nhà 3. Khu chuẩn bị 4. Quây lưu niệm

- Ăn 1.5-2.2 m2/người - Giải khát 12-14 m2/ người - Kho 6 m2/chỗ ngồi - Gia công 0.8 m2/chỗ ngồi - Soạn 0.2 m2/chỗ ngôi

1.

2.

3.

4.

TCXDVN 355:2005 - WC nam: 100 người/xí 35 người/ tiểu 1-3 xí/bồn rửa - WC nữ: 50 người/xí 1-3 xi/bồn rửa - Ít nhấtt 1 WC tàn tật TCXDVN 355 2005

1.6 m2/người

- Phòng trưng bày bình thường S= (24-36m2) m2/người - Thời gian vào của khách tham quan 15-30 phat - Thời gian ra của khách tham quan 5-20 phút - Chiều cao phòng trưng bày bình thường (S=24-36m2) h-4.5m - Chiều cao phòng trưng bày lớn (S=40-50m2): h-6-8m - Diện tích cho tượng, mô hình 6-10 m2/tượng - Hành lang nghỉ rộng hơn 4m - Sảnh theo tiêu chuẩn 0.6m2/người - Thể tích phòng tham quan 20-30 m2/kg - Cửa ra vào 1m rộng/người - Chiều rộng cửa tối thiều rộng 1,6m cho 250 khách tham quan Có bố trí chỗ nghỉ mát cho người tham quan

TCXDVN 5577:1991 Nguyên lý TK bảo tàng - Tạ Trường Xuân

QCXDVN 06:2010

2. Số liệu thiết kế

4. CƠ SỞ XÁC ĐỊNH QUY MÔ CÁC HẠNG MỤC

HẠNG MỤC

TIÊU CHUẨN

NGUỒN

5. KHỐI THƯ VIỆN 1.

2.

3.

4.

Sảnh thư viện Nơi gói đồ Thư viện điện tử Phòng đọc, tra cứu 5. Phòng đọc tạp chí 6. Kho sách mở 7. Thủ thư 8. Quản lý thư viện 9. Phòng nhân viên 10. Các phòng nghiên cứu

- Đảm bảo 25 - 40 người sử dụng đồng thời - Chiều cao trung bình 4 - 4.5m - Diện tích người đọc 1.5 m2/chỗ ngồi - Diện tích cho nhân viên 5 m2/người - Kho sách 400 quyển/m2 - Phòng cho mượn 10-20 m2 bố trí giữa phòng đọc và kho - Văn phòng thủ thư 20 m2 - Phòng photocopy 8-12 m2 - Diện tích giới thiệu sách 20 - 40 sách/m2 - Phòng làm việc: 4.5 m2/người - Phòng nghi nhân viên: 16 m2/người Các phòng máy: 2-2.5 m2/người

1. QUY MÔ KHU ĐẤT STT

THÀNH PHẦN

1

Diện tích khu đất

35000 m2

2

Tổng diện tích sàn xây dựng

24000 m2

3

Mật độ xây dựng

23%

TCVN 3982:1985

4

Số tầng cao

3-4

5

Hệ số sử dụng đất

0.7

QCXDVN 06:2010

6

Cấp công trình

Thành phố

7

Chiều cao công trình

25m

8

Khoảng lùi

10m

Metric Handbook

SỐ LIỆU

2. TỈ LỆ DIỆN TÍCH CÁC KHỐI CHỨC NĂNG 6. KHỐI QUẢN LÝ

7. BÃI ĐẬU XE

- Phòng làm việc: 4.5 m2/người - Phòng nghỉ nhân viên: 16 m2/người Các phòng máy: 2-2.5m2/người

- GFA x 65/100 = NET NET/100 = S (số chỗ đậu xe) S x 25m2 = Diện tích đậu xe - Đậu xe ô tô: 25 m2/xe - Đậu xe mô tô: 0.9 m2/xe

QCXDVN 06:2010

CHỨC NĂNG

DIỆN TÍCH

TỈ LỆ

SẢNH, HỘI THẢO

4000

16.7

NGHIÊN CỨU

1500

6.3

QUẢN LÝ

800

3.3

LƯU TRỮ

5000

20.8

KỸ THUẬT

700

2.9

TRƯNG BÀY

12000

50.0

TỔNG

24000

100

Thành phần

50.0

3. Nhiệm vụ thiết kế

Diện tích

Chiều cao

Ghi chú

A. KHỐI SẢNH, CÔNG CỘNG

4000

1. Sảnh đón tiếp

900

1.1

Sảnh chính

700

10-15

0.4-0.5 m2 / người

1.2

Quầy bán vé, reception

50

3-3.6

0.05 m2/người

1.3

Gửi đồ

40

3-3.6

0.03 m2/người

1.4

Quầy thông tin

50

3-3.6

1.5

Vệ sinh

60

2.8

2. Trưng bày ngắn hạn

1200

2.1

Sảnh giao lưu

200

10

2.2

Không gian triển lãm ngắn hạn

800

4.5

2.3

Phòng trưng bày đa năng

100

2.4

Xưởng thao tác ngắn hạn

60

2.5

Vệ sinh

2x20

3. Dịch vụ

900

3.1

700

Cafeteria

0.2-0.3 m2/người

7.8

1.5-2 m2/người

Khu nghỉ ngơi giải khát mở

4

Vệ sinh

4

Quầy nhỏ: 4x5.3-6m Quầy lớn: 4x7.2-9m

Quầy sách Kho pha chế

20.8 2

1. SẢNH, HỘI THẢO 2. NGHIÊN CỨU 3. QUẢN LÝ 4 . LƯU TRỮ 5. KỸ THUẬT 6. TRƯNG BÀY

3.2

3

2.9

3.3

6.3

16.7 1

Bếp, khu soạn

4

5

6

Quầy lưu niệm

200

7.8

4. Hội thảo

2000

4.1

Sảnh hội thảo

500

7.8

0.15-0.18 m2/người

4.2

Hội trường lớn

900

7.8

0.8-1.2 m2/người

4.3

Hội trường nhỏ 80 chỗ (X2)

150x2

4

0.8-1.2 m2/người

4.4

Phòng chuẩn bị

30

4

4.5

Phòng dịch thuật, in ấn

30

4

4.6

Phòng kỹ thuật phụ trợ

30

4

4.7

Phòng nghỉ diễn giả

20x2

4

4.8

Kho thiết bị

30

3.7

Thành phần

Diện tích

B. KHỐI NGHIÊN CỨU – THƯ VIỆN

1500

5. Thư viện

1040

Chiều cao

5.1

Sảnh

100

8.5

5.2

Quầy hướng dẫn thủ tục

16

8.5

5.3

Phòng quản lý

24

4.5

5.4

Phòng đọc 200 chỗ

8.5

Khu đọc thiếu nhi

50

8.5

Khu tạp chí

50

8.5

Khu sách nghiên cứu tàu thuyền

200

8.5

Khu sách nghiên cứu văn hóa Sài Gòn

200

8.5

5.5

Thu viện điện tử

100

8.5

5.6

Khu tra cứu

24

8.5

5.7

Phòng in ấn

24

4.5

5.8

Phòng thảo luận

60

4.5

5.9

Phòng chiếu phim

60

8.5

5.10

Kho sách

72

8.5

5.11

Kho trung chuyển

60

4.5

5.12

Vệ sinh

60x2

4

6. Nghiên cứu

Ghi chú

Số chỗ phòng đọc = 20% số người tham quan 2.5m2/chỗ

Bố trí trong sảnh và phòng đọc

1m2/400 sách (giá 2 mặt) 60 sách /1m2 phòng đọc

460

6.1

Sảnh

36

4

6.2

Văn phòng quản lý

24

4

6.3

Phòng chuyên viên nghiên cứu

24x4

4

6.4

Phòng làm việc chung

100

4

6.5

Phòng phân tích X - quang

40

4

6.6

Phòng nghỉ chuyên gia

24x2

4

6.7

Khu tư liệu nghiên cứu

80

4

6.8

Vệ sinh

18x2

4

16m2/người

- WC nam: 100 người/xí 35 người/ tiểu 1-3 xí/bồn rửa - WC nữ: 50 người/xí 1-3 xi/bồn rửa

Thành phần C. KHỐI TRƯNG BÀY

Diện tích

Chiều cao

Ghi chú

12000

1

Sảnh khánh tiết

750

5.4-8

0.6 m2/người

2

Sảnh tầng kết hợp sảnh giải lao

450

5.4

3

Gian trưng bày tổng quan lịch sử Sài Gòn

1000

4

Trưng bày chuyên đề: Văn hóa giao thương sông nước

6000

5.4

Chương 1: Khẩn hoang

700

5.4

HÌnh ảnh, hiện vật

700

5.4

HÌnh ảnh, mô hình

2000

5.4

Hình ảnh, mô hình,

2000

5.4

Mô hình, kiến trúc, hình ảnh

Chương 5: Thành phố bên sông

600

5.4

HÌnh ảnh, mô hình kiến trúc

Trưng bày chuyên đề: Tàu thuyền người Việt

4000

5.4

- Tàu thuyền truyền thống

1000

5.4

Hình ảnh, hiện vật

- Tàu thuyền hiện đại

1000

5.4

HÌnh ảnh, mô hình

- Chiến thuyền hải quân

1000

5.4

Hình ảnh, hiện vật

- Kỹ thuật đóng tàu

1000

5.4

Mô hình, kiến trúc

Tổng quan lịch sử giao thương sông nước Tổng quan dòng sông Sài Gòn 4

- Khai hoang lập ấp - Hình thành thương cảng Chương 2: Xây thành - Mô hình đô thị phong kiến

- Mô hình đô thị phương Tây Chương 3: Trên bến dưới thuyền - Trên bến xưa - Dưới thuyền xưa - Lễ hội sông nước Chương 4: Thương cảng phồn vinh - Giao thông đường thủy - Cảng kênh Chợ Lớn - Thương cảng Sài Gòn

5

8

Kho trung chuyển

4.5

9

Phòng chiếu phim 40 chỗ

90x2

5.4

10

Vệ sinh

30x4

4

Thành phần D. KHỐI LƯU TRỮ BẢO QUẢN

Diện tích

Chiều cao

5000

1

Sảnh trung chuyển

150

4.2

2

Kho tạm nhập

40

3.6

3

Đăng ký phân loại

60

3.6

4

Kiểm tra đánh giá

60

3.6

5

Xưởng phục chế

400

5.4

6

Xưởng mô hình

180

3.6

7

Kho hiện vật hư hỏng

60

3.6

8

Kho tạm sau phục chế

80

5.4

9

Kho hóa chất

60

3.6

10

Kho vật liệu

80

3.6

11

Kho vật phẩm nhỏ

1000

3.6

12

Kho vật phẩm lớn

1600

5.4

13

Kho hữu cơ

450

14

Kho vô cơ

300

15

Kho lưu trữ đặc biệt

200

5.4

16

Kho thiết bị

40

3.6

17

Kho mô hình

80

3.6

18

Văn phòng quản lý

40

3.6

19

Phòng kiểm soát an ninh

24

3.6

20

Phòng nghỉ nhân viên

24x2

3.6

21

Vệ sinh

24x2

3.6

E. KHỐI HÀNH CHÍNH QUẢN LÝ

Ghi chú

800

1

Sảnh hành chính

24

4.5

2

Sảnh nội bộ

16

3.2

3

Phòng giám đốc

36

3.2

4

Phòng phó giám đốc

24x2

3.2

5

Phòng tài vụ

20

3.2

6

Phòng đoàn thể

30

3.2

7

Phòng hành chính tổng hợp

80

3.2

4.5 m2/người

Thành phần E. KHỐI HÀNH CHÍNH QUẢN LÝ

Diện tích

Chiều cao

800

8

Phòng kế toán

40

3.2

9

Phòng tiếp khách

36

3.2

10

Phòng họp

32x2

3.2

11

Phòng y tế

18

3.2

12

Phòng nghỉ nhân viên

20x2

3.2

13

Vệ sinh

24x2

3.2

14

Phòng nghiên cứu, sưu tầm hiện vật mới

250

3.5

15

Kho tư liệu

50

3.5

F. KHỐI KỸ THUẬT PHỤ TRỢ

Ghi chú

4.5 m2/người

700

1

Phòng kỹ thuật M&E

30

3.5

2

Phòng xử lý nước thải

40

3.5

3

Phòng kiển soát báo cháy

30

3.5

4

Phòng tổng đài

30

3.5

5

Phòng điều hòa trung tâm

200

3.5

6

Phòng máy phát điện

40

3.5

7

Phòng máy bơm

70

3.5

8

Bể nước sinh hoạt

25

3.5

9

Bể nước chữa cháy

25

3.5

10

Bể thu nước thải

25

3.5

11

Bể phốt

100

3.5

12

Kho

30

3.5

13

Phòng bảo vệ

20

3.5

G. SÂN BÃI GỬI XE 1

Quảng trường

3000

2

Trưng bày ngoài trời

3

Sân vườn, bãi nhập hàng

4

Diện tích đậu xe ngoài nhà

4200

Xe ô tô

25x65

Xe máy

2.5x1000

Xe tải

30x3

0.25 m2/người

Diện tích cây xanh tối thiểu 30% Diện tích đậu xe 25000 x 60% = 4075m2 Diện tích đậu oto 4075 x 40% = 1630 ( 65 oto) Diện tích đậu xe máy 4075 x 60% = 2445 (1000 xe)

04.

Nội dung trưng bày

Tổng quan

Tổng quan lịch sử Sài Gòn

Dây chuyền tham quan khu trưng bày

Tổng quan lịch sử Giao thương

Văn hóa giao thương sông nước

Dòng sông Sài Gòn CHƯƠNG 1 KHẨN HOANG

Khai hoang lập ấp

Hình thành thương cảng

CHƯƠNG 2 XÂY THÀNH

Mô hình đô thị phong kiến

Mô hình đô thị phương Tây

Trên bến xưa

Xóm làng ven sông

Các xóm làng nghề

Dưới thuyền xưa

Sinh hoạt trên thuyền

Mua bán trên thuyền

Cảng kênh Chợ Lớn

Giao thương Trung Hoa

Giao thương Cao Miên

Thương cảng Sài Gòn

Giao thương châu Âu

CHƯƠNG 3 TRÊN BẾN DƯỚI THUYỀN

Giao thông đường thủy CHƯƠNG 4 THƯƠNG CẢNG PHỒN VINH

CHƯƠNG 5 THÀNH PHỐ BÊN SÔNG

Tàu thuyền người Việt

Lễ hội sông nước

Tàu thuyền truyền thống

Cảng hiện đại Thành phố đổi mới Ghe xuồng truyền thống

Tàu thuyền đi biển truyền thống

Chiến thuyền hải quân

Chiến thuyền thời Nguyễn

Chiến thuyền thời Pháp

Chiến thuyền hiện đại

Kỹ thuật đóng tàu

Xưởng thủy thời Nguyễn

Xưởng tàu Ba Son

Kỹ thuật đóng tàu người Việt

Tàu thuyền hiện đại

CHƯƠNG 1 KHẨN HOANG

Văn hóa giao thương sông nước

Khai hoang lập ấp

Hình thành thị cảng

CHƯƠNG 2 XÂY THÀNH Cộng sinh nơi chốn

Đô thị phong kiến

Đô thị phương tây

Huyền thoại kênh đào

Văn hóa giao thương sông nước

CHƯƠNG 3

Trên bến xưa

Dưới thuyền xưa

TRÊN BẾN DƯỚI THUYỀN

Xóm làng ven sông

Sinh hoạt trên thuyền

Các xóm làng nghề

Mua bán trên thuyền

Lễ hội sông nước

CHƯƠNG 4

Văn hóa giao thương sông nước

THƯƠNG CẢNG PHỒN VINH

Giao thông đường thủy

Cảng kênh Chợ Lớn

Thương cảng Sài Gòn

Tàu thuyền truyền thống

CHƯƠNG 5 THÀNH PHỐ BÊN SÔNG Cảng hiện đại

Tàu thuyền người Việt

Văn hóa giao thương sông nước

Thành phố đổi mới

Tàu thuyền hiện đại

Chiến thuyền hải quân Chiến thuyền thời Nguyễn

Chiến thuyền thời Pháp

Kỹ thuật đóng tàu

Chiến thuyền hiện đại

Xưởng thủy thời Nguyễn Xưởng tàu Ba Son

Tàu thuyền người Việt

Kỹ thuật đóng tàu người Việt

Dây chuyền tổng thể chức năng bảo tàng

Phân loại vật phẩm trưng bày

05.

Định hướng thiết kế

Ý tưởng 1

Tụ họp – trên bến dưới thuyền

Ý tưởng 2

Chiếc vỏ tàu

Ý tưởng 3

Hoạt động đóng tàu truyền thống

Ý tưởng 4

Kiến trúc – di sản hoạt động công nghiệp

Phác thảo hình khối công trình

Cơ sở hình khối công trình

Ý tưởng 1

Tụ họp – trên bến dưới thuyền

Tỉ lệ khối tích công trình

Khối trưng bày

Khối nghiên cứu hội thảo

Khối sảnh hàng hóa Khối trải nghiệm, kết nối

Khu hoạt động, trưng bày ngoài trời

Phân khối chức năng cơ bản

Ý tưởng 2

Chiếc vỏ tàu

Ý tưởng 3

Kiến trúc – di sản hoạt động công nghiệp

Danh mục tài liệu tham khảo Tài liệu Internet

http://vi.wikipedia.org http://www.archdaily.com http://www.arcspace.com http://www.designboom.com http://www.dezeen.com http://www.themuseumofthefuture.com http://www.themuseumoftheweird.com www.flickr.com https://hcmc-museum.edu.vn/thuong-cang-thuong-mai-dich-vu-sai-gonthanh-pho-ho-chi-minh/ https://chuyengocxua.com/sai-gon-xua/mot-chut-ky-niem-ve-cangkhanh-hoi-xua-truoc-khi-chuan-bi-di-doi.html https://uni.xyz/projects/thu-thiem-banks-market-desc-street-city-

Tiêu chuẩn, quy chuẩn

TCVN 4601-1988 | Tiêu chuẩn thiết kế công trình công cộng TCVN 4319:2012 | Nhà và công trình công cộng - Nguyên tắc cơ bản để thiết kế TCVN 276:2003 | Công trình công công - Nguyên tắc cơ bản để thiết kế TCVN 9365:2012 | Nhà văn hóa và thể thao - Nguyên tắc cơ bản để thiết kế TCVN 266:2002 | Hướng dẫn xây dựng để đảm bảo người tàn tật tiếp cận sử dụng

Đề cương tốt nghiệp các khóa trước

Bảo tàng sinh vật học Tây Nguyên – Ngô Đức Bảo Lâm Bảo tàng Phật giáo Ngũ Hành Sơn – Lê Ngọc Nam Huân Bảo tàng nông nghiệp ĐBSCL – Trần Ngọc Giao