MARIO VAN ESSCHE BEWONDERING

Wij zijn vrijzinnig humanisten. Het is dus evident dat we veel bewondering hebben voor Payoke vzw en Patsy Sörensen, omdat uitbuiting en mensenhandel tegen elke millimeter van onze overtuiging ingaan en er waarschijnlijk geen misdaad kan worden gevonden die zo haaks op onze levensbeschouwelijke overtuiging staat, dan degene die Payoke en Patsy Sörensen, soms tegen veel wil en dank, op de kaart hebben gezet en op de agenda blijven zetten.

De activiteiten van de laureaat Prijs Vrijzinnig Humanisme 2023 werden in 1987 opgestart met een persoonlijk engagement van Patsy Sörensen, die in haar eigen woning hulp en bijstand verleende, en ze groeiden uit tot een activistische belangenverlening. Il faut le faire. Er moet geuzenkoppigheid voor nodig geweest zijn om dat én zo lang vol te houden én dat zo goed te doen, dat Patsy van een anno jaren ’80 ongetwijfeld niet zo populair thema als prostitutie een breed aandachtspunt heeft kunnen maken.

Er zijn heel wat organisaties die zich bezighouden met mensenrechten, maar twee thema’s blijven specifiek moeilijk en onderbelicht: prostitutie en de rechten van gevangenen.

We krijgen het wel eens naar ons hoofd geslingerd: onze geschiedenis, zo u wil onze ‘canon’, zou katholiek zijn en we moeten die katholieke traditie maar blijven aanvaarden. Nonsens natuurlijk. Onze geschiedenis is vooral Grieks-Romeins met een vleugje Verlichting. Als het over preutsheid en schijnheiligheid en het gebrek aan respect voor vrouwenrechten gaat, denk ik dat er toch wel iets blijven hangen is van de katholieke passage. De manier waarop homoseksuelen (vroeger sprak men niet in letterwoorden) en vrouwen de laatste eeuwen zijn behandeld, zijn tragisch en traumatisch en dat trauma zal nog wel even zijn sporen nalaten.

Uit een mondiaal onderzoek van Ipsos van oktober 2017 blijkt nochtans dat 67% van de Belgen ongelovig is. Dat is het hoogste percentage van de hele wereld. Uit een onderzoek dat deMens.nu liet uitvoeren, bleek dat 80% van de bevolking voor abortusrechten en legale abortuszorg is. Meer nog, zelfs 70% van de katholieken is voorstander. Toch dringt het maar niet door tot de politieke klasse die zelfs geen maatschappelijk draagvlak heeft voor haar conservatieve visie. Sterker nog: diezelfde parlementairen die met man en macht hebben gewerkt om de desinformatie met betrekking tot vaccins de wereld uit te helpen, vertellen zonder blikken of blozen nonsens, zoals de bewering dat een foetus op veertien weken pijn zou voelen (en een foetus heeft op dat moment nog geen hersenen ontwikkeld), dit omdat het hen uitkomt in het politieke debat. Er is nog altijd activisme nodig om een juk, dat al enkele decennia niet meer aanpast, af te gooien.

Begrijp me niet verkeerd: ik ben niet zo pessimistisch als het op desinformatie aankomt. Een dikke eeuw geleden kon je in onze contreien nog lelijk wat kletsen krijgen als je beweerde dat de aarde rond was, dat Darwin interessante dingen zei en als je boeken wilde lezen of doceren die niet in het kraam van de kerk pasten. Dat verpletterende obscurantisme en die opgelegde domheid zijn vandaag verdwenen, maar als feiten en waarheid bedreigd worden, komt dit toch vaak uit die religieus-conservatieve hoek die ons al eeuwen met trauma’s opzamelen.

We nemen dat niet meer, net zoals Patsy Sörensen en Payoke vzw die preutsheid niet meer wensten te aanvaarden omdat ze leed veroorzaakte en tot onmenselijke situaties aanleiding gaf.

Als vrijzinnig humanisten buigen wij diep voor die inzet en dat activisme. Vrijzinnigen hebben geen paleizen, terreinen of een uitgebreid kunstpatrimonium om in te zetten. We hebben slechts onze gedachten om onze bewondering en steun uit te spreken. En een Prijs waar we wat belang aan hechten en die we met plezier én overtuiging uitreiken aan de laureaten voor dit jaar.