068_GPV1QU_20170318_DMAHP_00_Schoonslapen.qxp_DMm 14/03/17 16:12 Page 68
068_GPV1QU_20170318_DMAHP_00_Schoonslapen.qxp_DMm 14/03/17 16:12 Page 69
Goede nachtrust is essentiëler dan sporten of eten
GEZONDHEID
Ze zweert er bij, Hollywood-ster Gwyneth Paltrow. Acht tot tien uur slaap zonder onderbreking en met een strikte voorbereiding: niet snacken of gsm’en voor het slapengaan, wél nog even op de yoga- of meditatiemat. Met uitzondering van de kussensloop met koperoxide (dé remedie tegen rimpels en acne) en de al even dure verwarmde sokken lijken veel van haar tips uit het nieuwe boek Start to Sleep van Vlaams slaapexpert Annelies Smolders te komen. Zij begeleidt al twintig jaar patiënten met chronische slapeloosheid.
Is slaap belangrijker dan eten of sport in een gezonde levensstijl? Annelies Smolders: “Zeker wel, we kunnen drie keer beter overleven zonder eten en drinken dan zonder slaap. Het is onze enige energiebron en hersteller. Je hebt zeker vijf uur slaap nodig, minder is echt schadelijk voor je lichaam. Het aantal uur dat we persoonlijk nodig hebben, verschilt even sterk als onze schoenmaat. Veel te weinig slapen, is niet goed maar veel te lang ook niet. Bij het meten van slaap moet je denken aan een elastiek: als je je bedtijd langer maakt, wordt je slaap dunner, lichter, minder efficiënt. Je beste, dikke slaapstukken ga je zo verzwakken.”
nen zich niet rond elk thema bijscholen. Mensen hebben al lang slaapproblemen, maar vandaag dagen we het wel meer uit. Als ik het oude mozaïekbeeld van de tv laat zien aan jongeren, weten ze niet wat het is. Maar dat beeld zei tegen ons: de dag is om, je moet afbouwen, er is nu niets meer. Nu ligt iedereen in bed met zijn smartphone, we hebben Netflix, we blijven gewoon doorgaan.”
Maar de smartphone kan ’s ochtends ook een hulp zijn? “Voor avondtypes kan het een manier zijn om wakker te worden: een computer geeft veel blauw licht en de prikkels van je mails maken je alert. Ochtendtypes hebben dat niet nodig, die zitten dadelijk op een piekmoment. Maar ik merk dat velen de eerste minuten na het ontwaken, ook ’s nachts als ze naar het toilet gaan, meteen hun mails checken. Zo train je je brein in wakker worden, alert zijn, waakzaamheid. Dat gaat vloeken met slapen: je slaapt pas goed als je kunt ontprikkelen. Het is dus beter dat je het tegengestelde patroon niet te veel gaat trainen.”
‘MenSen kunnen zo ontregeLd zijn dAt het BioritMe zich niet gAAt herSteLLen door een SuppLeMent te SLikken of een week vAn de ALcohoL Af te BLijven’ Annelies Smolders
Het betere dutjeswerk zou nog belangrijker zijn dan gezond eten. Dat terwijl een op de vier Belgen kampt met slaapproblemen. Expert Annelies Smolders probeert daar met haar boek Start tot Sleep verandering in te brengen. tekst KATRIEN HUYSENTRUYT
Ik las ook ergens: ‘Als je een wekker nodig hebt, is dat een teken dat je niet goed slaapt.’ Is dat zo? “Nee, daarin speelt je chronotype mee. De meeste mensen zijn neutrale types, ongeveer 15 procent is een ochtend- of avondtype. Of je al dan niet een wekker moet zetten, hangt daarmee samen, en met conditionering. Een postbode die met pensioen gaat, blijft aanvankelijk net zo vroeg wakker worden, uit gewoonte. In slaaptherapie leert hij zijn bioritme te resetten.” Gwyneth ijvert voor een goede nachtrust als het nieuwe wondermiddel. Is het onderwerp dan zo actueel? En komt chronisch slecht slapen dan zo vaak voor? “Wel 10 procent van de bevolking kampt ermee. Ik doe mijn job al twintig jaar en in de beginjaren was er slechts weinig over geweten. Artsen hebben het druk en kun-
DM Magazine
18 maart 2017
Klopt het cliché van het schoonheidsslaapje? “Iemand die niet goed slaapt, ziet er minder goed uit. De huid wordt minder gezond, grauwer, bleker. Slaap is de beste dag- en nachtcrème die er is. Tijdens de training, die zes weken duurt, zie ik mijn patiënten steeds meer kleur krijgen en opgewekter worden. In de diepe slaap maken we groeihormonen aan. Kinderen groeien erdoor, bij volwassenen zorgen ze voor herstel. “Ook het cortisolgehalte neemt af tijdens de diepe slaap. Dat is het stresshormoon dat collageen afbreekt, waardoor de huid minder elastisch en glad wordt. Ook obesitas is gelinkt met slaaptekort. Slaaptekort zorgt voor een tragere stofwisseling en minder groeihormoon, wat de balans tussen vet- en spierweefsel verstoort. In de diepe slaap maken we leptine aan, een stof
die voor verzadiging zorgt bij het eten. Bij slaaptekort stijgt de concentratie ghreline in ons lichaam, een stof die naar zoetigheid doet grijpen. Een mooie, diepe, natuurlijke slaap maakt je dus mooi en slank.”
Geloof je in voedingssupplementen om je beter te doen slapen, zoals extra magnesium of calcium? “Ik blijf er in het boek wat van af omdat ik geen arts ben, maar in mijn praktijk is er plaats voor. Ik geloof er wel in: patiënten zijn uitgeput en alles wat hen kan helpen, is de moeite waard. Maar ik geloof niet dat als iemand een relaxatie-cd en een doosje magnesium koopt, en een week geen koffie drinkt, het slaapprobleem opgelost zal zijn. Mensen kunnen zo ontregeld zijn dat het bioritme zich niet gaat herstellen door een supplement te slikken of een week van de alcohol af te blijven.” Je beschrijft in je boek de methode ‘start to sleep’, waar je volgens een strak schema opnieuw een gezond slaappatroon opbouwt. Hoe lang duurt dat? “De methode in het boek is een lightversie van de therapie die ik in mijn praktijk geef waarbij iemand zes weken lang voor me zit en elke week door mij opgevolgd wordt. Maar ik heb ook grote groepen begeleid en therapie op afstand gegeven, vandaar het boek. Via face to face-therapie slaapt iemand na zes weken opnieuw voor 80 procent goed. Het vraagt een paar weken om je gedrag te veranderen, je te conditioneren. Je beter voelen en het afbouwen van alle bijkomende klachten duurt iets langer. “Het programma klinkt spartaans, maar het ergste heb je al gehad voor de therapie, je loopt er soms al maanden of jaren ellendig bij. Tijdens de slaaptraining mag je misschien minder je bed opzoeken en krijg je dus minder slaaptijd, maar je krijgt meteen wel efficiëntere slaap. De diepte is belangrijk. Als het aan de orde is, bouwen we ook de slaapmedicatie elke week met een kwart af. De klassieke benzodiazepinen genezen je slaap niet, ze camoufleren gewoon dat je wakker ligt. Bij het afbouwen van die medicatie komt je natuurlijke slaappatroon terug. Slaaptherapie loont eigenlijk snel.”
Start to Sleep van Annelies Smolders, uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, 22,95 euro
68 — 69