Elk bezoek een eigen verhaal - Jaarverslag Huis73 Den Bosch

HUIS73 DEN BOSCH VOOR BIBLIOTHEEK & CULTUUR Jaarverslag 2022

Elk bezoek een eigen verhaal

Wat een jaar hebben we achter de rug. Waar we voorzichtig van start gingen met nog wat beperkingen aan het begin hebben we 2022 met een prachtig bezoekersaantal kunnen afsluiten. Bijna 820.000 mensen wisten ons te vinden afgelopen jaar: op onze plek aan de Hinthamerstraat in ’s-Hertogenbosch én bij onze bibliotheken in Rosmalen, Boxtel, Vught, Sint-Michielsgestel en Berlicum. Makers, studenten, beginnende lezers, geoefende lezers, taalleerders, kennisvreters, bewonderaars, beoefenaars. Elk bezoek aan Huis73 kent een eigen verhaal.

Dit jaarverslag en alles wat we doen sluit aan bij ons meerjarenplan 2021-2024 Bouw Mee aan Huis73, de drie grote maatschappelijke opgaven voor het bibliotheekwerk en onze doelstelling om culturele waarde te creëren, over te dragen en te bewaren.

Het stimuleren van taal- en leesbevordering deden we onder andere door onze wekelijkse voorleesmomenten, projecten als de Voor- en DoorleesExpress, BoekStart en natuurlijk via de Bibliotheek op School. Ook lazen we voor aan Oekraïners op opvanglocaties en boden we hen Oekraïense boeken aan.

Digitale inclusie stimuleren we met spreekuren, computerlessen en de IDO’s, die sinds 2022 op elke locatie gevestigd is. Meer verdieping bieden we aan in het Digitaal Atelier, waar jong en oud kennis maakt en experimenteert met kunst en nieuwe technologie. Daarnaast hebben we in 2022 Shift Talks en het Geheugenhuis verder uitgewerkt en verdiept.

In het basisonderwijs boden we voor de eerste keer de Cultuur- en Leesroute aan. Zo geven we ieder kind toegang tot kwalitatieve en betekenisvolle cultuur- en leeseducatie. Ook binnen het voortgezet onderwijs zijn hier met de eerste Cultuurdagen stappen in gemaakt. Onze huisgenoten en wij gaven weer volop muziekles en met H73 Live! boden wij een podium aan 40 beginnende bands en muzikanten. 2022 was ook het eerste volledige jaar waarin we samenwerkten met de Volksuniversiteit en Boschlogie en het jaar dat de opleiding Playground van de Koningstheateracademie onderdak vond aan de Hinthamerstraat.

Voor de herhuisvesting en innovatie van de panden aan de Hinthamerstraat is in 2022 hard gewerkt aan een voorlopig ontwerp. De verwachting is dat in het voorjaar van 2023 de gemeenteraad van ’s-Hertogenbosch het definitieve besluit tot uitvoering zal nemen. Dan bereiden we ons voor op de overbruggingsjaren 2024 en 2025 die we benutten om onze werkwijze, uitwisseling en samenwerking nog verder te verfijnen en te bestendigen. We bereiden ons voor op de tijdelijke huisvesting voor onze bibliotheekfunctie en zoeken aanvullende plekken waar we vernieuwen, samenwerken en uitproberen. Innovatie is daarbij onze basishouding. Dat die zich inmiddels heeft bewezen, laten het grote bereik en de diversiteit aan mogelijkheden in 2022 al zien. Het maakt Huis73 tot een multidisciplinaire pionier, zowel landelijk als internationaal. Het worden vruchtbare jaren van experiment en ontwikkeling, waarin we nog zichtbaarder maken wie we zijn en wat we doen.

Nan van Schendel Directeur-bestuurder

Taal

Zeg je Huis73, dan zeg je taal. Taal zorgt ervoor dat iedereen mee kan blijven doen. Dat je je kunt uitdrukken. In welke vorm dan ook.

Wij stimuleren taal én lezen onder andere door onze wekelijkse voorleesmomenten in de bibliotheken in de Hinthamerstraat en Rosmalen. Voorlezen verrijkt de woordenschat en draagt bij tot een beter taalgevoel en taalbegrip. Kinderen die op jonge leeftijd regelmatig voorgelezen worden, leren later sneller zelf lezen en hebben minder moeite met spellen en begrijpend lezen. Dus we blijven het goede voorbeeld op een professionele wijze geven. Ook de BoekStartcoach draagt daaraan bij. Daarnaast stimuleren we taal en lezen op scholen en kinderopvangcentra, waar we met BoekStart en de Bibliotheek op School op 112 locaties actief zijn. Bovendien brengen onze vrijwilligers met de VoorleesExpress -en sinds dit jaar ook met de DoorleesExpress- verhalen en boeken bij Bossche gezinnen thuis waar normaal gesproken niet of nauwelijks (voor)gelezen wordt.

Samen leesplezier

Op onze locaties aan de Hinthamerstraat en in Rosmalen luisteren kinderen van 0 - 4 jaar op verschillende momenten naar een verhaal. Hiermee bereiken we gemiddeld zo’n 14.000 ouders en kinderen op jaarbasis. In 2022 luisterden de allerkleinsten ruim 500 keer ademloos naar een verhaal. En elke keer weer zien we nieuwe gezichten bij deze vaste voorleesmomenten.

Bereik 14.000 ouders & kinderen Voorleesmomenten 500

Boekstartcoach op het consultatiebureau

Onze BoekStartcoaches maken laagtaalvaardige ouders ook enthousiast voor het andere aanbod van Huis73, zoals ABC-LeerMee of deelname aan de VoorleesExpress. We leiden onze BoekStartcoaches op door middel van landelijke trainingen en workshops bij Huis73.

boekstart -coach in cijfers

4 BoekStartcoaches

Op elk consultatiebureau is 3,5 uur per week een BoekStartcoach aanwezig

Verspreid over 7 consultatiebureaus in Den Bosch en Rosmalen

Zij voeren 8 a 10 gesprekken per ochtend

Daarmee zijn ruim 2.000 kinderen en ouders bereikt

Op de consultatiebureau’s is een colectie aanwezig die altijd up-to-date is

“

We zien dat gezinnen die we op het consultatiebureau hebben gesproken vaak daarna de bibliotheek bezoeken voor onze collectie babyboekjes of om de voorleesmomenten voor baby’s te bezoeken.

— Marloes van den Berg, BoekStartcoach en Community Librarian

Wat goed dat jullie hier zijn! Ik

wist helemaal niet dat ik mijn

kind al zo vroeg kon voorlezen

— Vader over BoekStart op het consultatiebureau

Ieder kind een lezer

Binnen onze gemeente krijgt elk kind de kans uit te groeien tot een echte lezer.

We zijn op alle kinderopvanglocaties en alle scholen in het primair onderwijs aanwezig met BoekStart en de Bibliotheek op School. De afgelopen jaren heeft Huis73 in samenwerking met haar partners een leescultuur tot stand gebracht. Er zijn intensieve varianten van BoekStart opgezet op de Brede Bossche Scholen en reguliere varianten voor de kinderopvang. Het project BoekStart bewijst het terugdringen van taalachterstand bij kinderen en zorgt voor betrokkenheid van ouders.

Daarnaast zorgen we ervoor dat ook in het primair onderwijs de collectie dichtbij de kinderen is, op school! Met zo’n 112 locaties in de stad en in de regio is leesplezier nooit ver weg. In andere delen van het land wordt ook met ons meegekeken. Allemaal zaken waar we samen - de gemeente ’s-Hertogenbosch, de kinderopvang, onderwijspartners en Huis73 - trots op kunnen zijn!

Kinderopvang 0 t/m 3 jr

Bereik van ruim 4.000 kinderen

Collectie

• Altijd een collectie die up-to-date is

• Ruim 2100 themacollecties

Primair onderwijs

Bereik van ruim 13.000 leerlingen

Collectie

• Altijd een collectie die up-to-date is

• Ruim 380.000 uitleningen

• Ruim 900 themacollecties

Leesconsulent

• Advies over collectie

• Coachen en ondersteuning van pedagogisch medewerkers en ouders

• Opstellen voorleesplan met activiteiten

• Organisatie van leesbevorderende activiteiten zoals voorlezen

Leesconsulent

• Advies over collectie

• Coachen en ondersteuning van leerkrachten en leescoördinatoren

• Aansturen van 320 vrijwilligers

• Organisatie van leesbevorderende activiteiten zoals voorleeswedstrijd

In het primair onderwijs worden leesconsulenten als interne kracht gezien. Als bibliotheek moeten we scholen inspireren zodat leerkrachten daarna ook zelfstandig aan de slag kunnen, bijvoorbeeld met een boekenkring.

— Annette Janssen, Specialist Huis73

4 t/m 12 jr

DE BIBLIOTHEEK OP SCHOOL & BOEKSTART IN DE KINDEROPVANG

Ondersteuning en deskundigheid

2 Specialisten (waarvan 1 gecertificeerd trainer)

16 Leesconsulenten

2 Scholingsweken leesconsulenten

Deskundigheidsbevordering

• Ontluikende rekenvaardigheden

• Bijeenkomst Nationale Voorleesdagen over ontluiende rekenvaardigheden (60 deelnemers)

• Training voorleescoördinator (7 nieuwe voorleescoördinatoren)

• Bijeenkomst Kinderboekenweek met schrijver Erik van Os (39 deelnemers)

Voorleeswedstrijd 2022

Een van de leesbevorderende activiteiten van Huis73 is de jaarlijkse voorleeswedstrijd.

Het motiveert kinderen te lezen en wakkert hun enthousiasme voor kinder en jeugdboeken aan. Bovendien leren de kinderen veel van elkaar tijdens de voorleeswedstrijd. Het wedstrijdelement helpt daarbij een handje.

Dit jaar namen 35 scholen deel aan de Bossche wedstrijd.

Op 23 februari vond de finale plaats in de grote zaal van Perron3. Fien de Man van KC ’t Sparrenbos won de wedstrijd.

Fien de Man tussen andere finalisten 

Extra inzet op Brede Bossche Scholen

Ook in 2022 werden een aantal van onze leesconsulenten extra ingezet op de zeven Brede Bossche Scholen (BBS) voor de leesontwikkeling van taalarme kinderen. Han Meijers, leesconsulent op BBS Aan De Aa, vertelt hierover:

“De wijktaak bij de BBS is heel belangrijk. De kinderen uit deze wijken komen vaak niet in de bibliotheek en je bereikt hen niet door alleen in de klas aandacht aan lezen te geven, maar juist door taal en lezen buiten school aantrekkelijk te maken. Als leesconsulent op de BBS heb je de extra taak om die kinderen enthousiast te maken voor een leesactiviteit, vaak door ook de ouders erbij te betrekken.”

Om de wijktaak goed te vervullen sluit Han 4 keer per jaar aan bij het Beraad van Beroepskrachten waarbij alle betrokken partners van de BBS bij elkaar aan tafel zitten om te evalueren en plannen te maken. De meerwaarde van de leesconsulent bij dit overleg is de duidelijke link die gelegd kan worden tussen de school, de bibliotheek en externe partners op het gebied van lezen.

Voor de schoolkinderen organiseert Han dan ook 2 keer per jaar gedurende 10 weken een Klup Up activiteit waarbij hij inzet op leesbevordering voor telkens een andere leeftijdsgroep. Zo stond de Klup Up in het najaar van 2022 in het teken van het vergoten van de woordenschat van de kleuters en groep 3 leerlingen. Han vertelt: “Iedere week stond een ander thema centraal waarbij gebruik werd gemaakt van boeken met materialen. In die weken zag ik de kinderen opbloeien, nieuwsgierig naar de materialen en de boeken. Traditiegetrouw zijn de ouders de laatste week aanwezig om hen te laten zien waar in al die weken aan is gewerkt”.

Iedere week stond een ander thema centraal waarbij gebruik werd gemaakt van boeken met materialen. In die weken zag ik de kinderen opbloeien, nieuwsgiering naar de materialen en de boeken.

— Han Meijers, Leesconsulent bij Huis73

De nieuwe cultuuren leesroute voor het onderwijs

Wij willen dat ieder kind in het primair onderwijs op curriculaire wijze kennismaakt met kunst en cultuur. Sinds 2022 doen wij dat door de Cultuur- en leesroute uit te voeren. In de Cultuur- en leesroute zitten de gemeentelijke opdrachten als de Schoolvoorstellingen en Klas en Kunst, maar ook de Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK)-opdracht:

• Een curriculair programma met een basisroute dat wij plannen en roosteren. Deze route voldoet aan cultuur-, onderwijs- en Niet stapelen maar vervangen-doelen.

• Een programma met aanbod uit de stad dat wij koppelen aan scholen.

• In 2022 introduceerde Huis73 op de Cultuurmarkt de Cultuur- en leesroute voor alle scholen in het primair onderwijs. 35 scholen zijn in 2022-2023 van start gegaan met de Cultuur- en leesroute.

“De meerwaarde van de Cultuur- en Leesroute is dat alle scholen de kans krijgen om hun leerlingen cultuureducatie te bieden. Door de ontwikkelde basis- en verrijkingsroute is het voor scholen veel makkelijker geworden om aan de diverse doelstellingen van cultuureducatie te voldoen. De begeleiding vanuit Huis73 is hierin waardevol, omdat de planning en organisatie veel overzichtelijker is en de school wordt aangespoord om na te denken over welk aanbod het beste past bij de visie van de school. Deze opzet zou wat mij betreft ook heel goed kunnen werken voor andere verplichte curriculaire domeinen en programma’s

Het leidt tot mooie, vernieuwde samenwerkingen zoals met Het Noordbrabants Museum. Zij zijn erg blij met de groepsbezoeken vanuit scholen en scholen raken bekend met wat het museum allemaal te bieden heeft.

— Roy Franssen, Projectleider

De Cultuur- en leesroute zorgt ervoor dat:

• Ieder kind in Den Bosch van groep 1 t/m 8 toegang heeft tot cultuureducatie

• Losstaande activiteiten gebundeld aangeboden worden in een doorgaande leerlijn

• Verbinding tussen onderwijs en het Bossche culturele veld; scholen maken kennis met al het aanbod in de stad

• Begeleiding van scholen en advies in hun cultuurprogramma

• Er aansluiting is bij reeds bestaande schoolthema’s

— Nicole Slenders, directeur basisschool Het Rondeel

KlupUp

Daarnaast ondersteunden we in 2022 de Brede Bossche Scholen bij KlupUp activiteiten gericht op kunst en cultuur. Onze combinatiefunctionaris PO zorgde voor een KlupUp programmering in samenspraak met de zeven BBS’en.

Talentontwikkeling staat centraal bij onze KlupUp activiteiten en biedt leerlingen de kans om ook buiten school in aanraking te komen met kunst en cultuur. We streven ernaar om een brug te slaan tussen binnenschools en buitenschools aanbod. Zo laten we docenten van de Cultuur- en leesroute ook een KlupUp activiteit leiden. Leerlingen worden op deze manier tijdens een binnenschoolse activiteit enthousiast gemaakt voor een KlupUp activiteit.

Er zijn 44 KlupUp activiteiten geweest, met in totaal ca. 520 deelnemers.

In 2022 zagen we een aantal kinderen naar het reguliere cursusaanbod van culturele organisaties doorstromen. Zo zagen we deelnemers aan de breakdance KlupUp verder groeien bij CypherHQ en zijn kinderen vioolles gaan volgen naar aanleiding van de KlupUp activiteit.

Meer muziek in de klas

Het MuziekAkkoord heeft als doel om muziekonderwijs structureel te borgen in het curriculum van alle Bossche scholen in het primair onderwijs. Huis73 doet dit via de Cultuur- en leesroute waarin muziekeducatie een groot aandeel heeft. Sinds de ondertekening van het MuziekAkkoord in juli 2021 hebben er adviesgesprekken plaatsgevonden en er zijn op verschillende scholen trajecten gestart. Denk bijvoorbeeld aan de structurele inzet van een muziekdocent, leerorkesten of kunstvakdocenten.

Diverse scholen zijn inmiddels actief bezig met muziekeducatie of is muziekeducatie nog in ontwikkeling. Dat gebeurt samen met muziekverenigingen of kunstvakdocenten. Zo zijn er op enkele scholen muziektrajecten gestart in samenwerking met de Orthense Harmonie en Harmonie Oude Post.

De Bibliotheek op School VO,

MBO en HBO

Met de Bibliotheek op School zijn we aanwezig op ds. Pierson College en op 7 afdelingen van het Koning Willem I College. Daarnaast zorgen onze leesconsultenten bij Fontys PABO voor deskundigheidsbevordering van studenten. Leerlingen van leerlingen van het Sint-Janslyceum, Rodenborch College en het ds. Pierson College krijgen een gratis bibliotheekabonnement aangeboden.

We hebben op deze twee onderwijsinstellingen samen ruim 7.100 actieve leden in de leeftijd van 12 tot 25 jaar. Dat is een stijging van 6 % ten opzichte van 2021. Het aantal uitleningen (7.600) steeg met 27% ten opzichte van 2021.

Nieuw in 2022

• Yuverta vmbo Den Bosch in 2022 opgestart via Leesoffensief Koninklijke Bibliotheek; vanaf 2023 meerjarige samenwerking

• De Rijzert in 2022 opgestart via stimuleringsregeling Cubiss

Greep uit activiteiten op het KWIC

• Alle eerstejaars van Kort Middelbaar Vak Onderwijs (KMVO, niveau 2 opleidingen) hebben een boekenproeverij in de klas gehad. Dat is een werkvorm waarbij studenten kennis maken met boeken en diverse genres waar ze normaal gesproken niet snel mee in aanraking zouden komen.

• In het najaar hield oud-student van het KWIC en upcoming Young Adult schrijfster Lotte van den Noort een lezing. Het effect is nog maanden merkbaar: haar boeken zijn continu uitgeleend.

• In voorbereiding op de komst van een rapper oefenden de klassen funderend beroepsonderwijs met rijmwoorden.

Landelijke bron van expertise voor dBoS in het MBO

Huis73 is landelijk gezien een bron van expertise voor de Bibliotheek op School in het MBO. Zo ontwikkelde een van onze specialisten mede het landelijke rekenmodel dBoS mbo, een tool waarmee de exploitatie van de leesbevorderingsaanpak inzichtelijk gemaakt wordt voor belanghebbende samenwerkingspartners.

Daarnaast verzorgden een specialist en diverse leesconsulenten een workshop bij de Taalblokken Docentendag via Uitgeverij Malmberg. De workshop ging over leesplezier voor het mbo aan de hand van de door Huis73 ontwikkelde vragen set: Het cadeautje dat lezen heet.

Het cadeautje dat lezen heet

Cultuurdagen 2022

Jongeren gingen in 2022 op culturele ontdekkingstocht door Den Bosch! Huis73 organiseert samen met cultuurpartners in de stad en het voortgezet onderwijs de cultuurdagen voor jongeren. Leerlingen bezoeken culturele instellingen, kunstenaars en makers om zo kennis te maken en te proeven van kunst en cultuur! Dit jaar stond in het teken van het opnieuw contact maken met de scholen en het aanhalen en uitbreiden van de samenwerking met partners.

Onze combinatiefunctionaris VO organiseerde eind 2022 de eerste cultuurdagen (voorheen Sjok en Uitlok dag). Ruim 530 leerlingen van 4 Voortgezet

Onderwijsinstellingen deden mee aan de Cultuurdagen. Daarnaast werd een schoolvoorstelling georganiseerd.

Bekijk hier de aftermovie van de Cultuurdagen ›

Art United

In 2022 is Art United nieuw leven in geblazen. Door de coronajaren bleek het netwerk van jongeren uit elkaar gevallen. Met een nieuwe projectleider en twee stagiaires van de opleidingen Business Innovation en Vormgeving heeft 2022 in het teken gestaan van vernieuwing en innovatie. De Art United roadmap werd ontwikkeld. Het traject bestaat uit 3 fasen: 1) werving 2) traject 3) festival. In 2022 heeft de werving plaatsgevonden. Op 4 VO-scholen hebben onze twee stagiaires en een oud-deelnemer én ambassadeur het verhaal van Art United verteld aan in totaal 1.110 leerlingen. Op andere VO-scholen zijn posters opgehangen, flyers uitgedeeld en is promotie gemaakt via diverse digitale kanalen. Ook bij onze Art United partners is het project onder de aandacht gebracht, bijvoorbeeld door een presentatie te geven aan de welzijnswerkers van PowerUp073. Na de kijkavond op 28 november, waar jongeren vrijblijvend een kijkje konden nemen en kennismaken met de organisatie en de coaches, bleek de werving succesvol: 50 jongeren in de leeftijd van 12 tot 22 jaar starten in 2023 met het traject Art United!

Ook de stageopdrachten bleken succesvol. Zo hebben we meer inzicht gekregen in de behoefte(n) van de doelgroep en heeft het geleid tot een nieuwe uitstraling van Art United met onder andere een nieuwe pagina op de website.

50 jongeren in de leeftijd van 12 tot 22 jaar starten in 2023 met het traject

Art United!

Neem een kijkje ›

DoorleesExpress

De DoorleesExpress is een landelijke pilot die gedurende schooljaar 2022-2023 loopt. Huis73 heeft zich vanuit gemeente ’s-Hertogenbosch hierbij aangesloten. De DoorleesExpress is een ‘broertje’ van de inmiddels bekende VoorleesExpress, met het verschil dat het zich richt op kinderen die zelf al kunnen lezen.

Via de DoorleesExpress krijgen kinderen in de leeftijd van 8-12 jaar die moeite hebben met taal en lezen extra aandacht. Vrijwilligers van de DoorleesExpress gaan gedurende 20 weken met kind en ouders thuis aan de slag om het leesplezier te vergroten. Niet alleen door met hen te lezen, maar ook door spelletjes te spelen, te tekenen en te zingen.

Onze vrijwilligers zetten in de 20 weken dat ze bij een gezin over de vloer komen echt een verandering in het leesplezier in gang. Samen met het kind zoeken ze naar een genre dat ze leuk vinden, stimuleren ze het zelfvertrouwen en geven ze ouders handvaten om het lezen verder te stimuleren.

In juni 2022 is Charlotte gestart om de DoorleesExpress te promoten bij onze toeleiders. En dat betaalt zich uit: sinds de start in september 2022 lopen de aanmeldingen als vanzelf binnen.

In 2022 werden er al 13 gezinnen gekoppeld aan een vrijwilliger. Ook hebben veel nieuwe vrijwilligers zich aangemeld. Charlotte verwacht aan het eind van het schooljaar minimaal 25 gezinnen bereikt te hebben.

Ouders krijgen bij de DoorleesExpress een één-jarig bibliotheekabonnement aangeboden. Daarnaast legt Huis73 nog meer verbinding met het andere aanbod van Huis73, zoals het Digitaal Atelier of Taalhuisactiviteiten.

#GelijkeKansen

— Charlotte van den Eijnden, projectleider DoorleesExpress

Taalhuis

Het Taalhuis bij Huis73 is inmiddels uitgegroeid tot een gevestigd begrip. Het Taalcafé is met gemiddeld 10 bezoekers per week populair en vanaf oktober vindt er wekelijks een Tweede Taalcafé plaats met gemotiveerde vrijwilligers en bezoekers. Er wordt volop goed geoefend met Nederlands en er is veel gezelligheid en vertrouwen in de groep. 2022 stond vooral in het teken van de doorontwikkeling van het Taalhuis.

Onderdeel van de maatschappij

Binnen het bestaande aanbod aan taallessen binnen het taalnetwerk blijkt dat veel deelnemers in de praktijk maar weinig Nederlands spreken waardoor de zelfredzaamheid en het plezier in het Nederlands leren laag is. Uit de ontmoetingen bij het Taalcafé blijkt dat mensen het fijn vinden om onbezorgd te kunnen kletsen en zich daardoor meer onderdeel van de maatschappij gaan voelen.

Bezoeker tijdens vertoning documentaire Step by Step bij Huis73 

Als antwoord daarop heeft Huis73 met haar connecties in het netwerk, in cultuur en beschikbaarheid over mooie ruimtes in samenwerking met diverse partners in 2022 taalontmoetingen georganiseerd in de stad en wijken:

• april: Iftar (de eerste maaltijd die tijdens de Ramadan door moslims genuttigd wordt na zonsondergang) bij Huis73 in samenwerking met dialoogleiders in de Bossche wijken: 80 deelnemers uit de wijken Kruiskamp en Schutskamp.

• 18 mei: Step by Step samen met WeenerXL rondom inburgering en de documentaire Step by Step: 120 deelnemers met verschillende taal-en cultuurachtergronden.

• 3 stadswandelingen met in totaal 28 deelnemers.

Omdat de stadswandelingen zo enthousiast ontvangen werden, zal dit vanaf 2023 tweemaandelijks worden georganiseerd voor taalstudenten.

Vanaf september vervult Hilde van der Heijden tevens de voor Den Bosch unieke functie van de Taalgids: een makelaar tussen de Nederlandse taalwens en het aanbod van het Bossche Taalnetwerk. Allerlei vragen en wensen van taalleerders, verwijzers en organisaties komen bij haar binnen en zij verwijst vervolgens gericht door. Een gouden combinatie met haar plannen voor het Taalhuis: “Op deze manier ontstaat er nog beter inzicht in de behoeften en de (digi)taalvragen die er zijn in Den Bosch.”

De

voor het Taalhuis gezorgd voor een nog betere aansluiting in het netwerk. We hebben hier in 2022 veel nieuwkomers, taalcoaches en professionals mee bereikt. Het is nu van belang om te kijken wat we duurzaam kunnen maken. In 2023 wil het Taalhuis zich meer gaan richten op het creëren van programma’s in plaats van eenmalige ontmoetingen ter bevordering van de (digi) taalvaardigheid van Bossche inwoners, ter aanvulling op het reeds bestaande aanbod en uiteraard in samenwerking met de partners binnen het Bossche Taalnetwerk.

— Hilde van der Heijden, coördinator Taalhuis

“

taalontmoetingen hebben

Digitaal

In onze snel veranderende wereld is het noodzakelijk om ook op digitaal vlak bij te blijven. Huis73 helpt met spreekuren, computerlessen en een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO), dat sinds 2022 op elke locatie gevestigd is.

In november waren we compleet: toen opende het IDO in Rosmalen. DTV Nieuws maakte er een item over.

Onderwerpen

• DigiD app (27%)

• Corona Check app en QRcode (16%) Papieren Coronabewijs (9%)

• Gemeentelijke regelingen en gezondheids- verklaring CBR (beide 6%)

• Overige vragen: parkeerapp, energietoeslag, OV chipkaart, Mijn JBZ (22%)

Bekijk het hier ›

Locaties en medewerkers

• Alle 6 bibliotheken van Huis73

hebben een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO)

• Activiteiten in 6 bibliotheken, 2 DigiTAALpunten en 1 Uitleenpunt. 25 medewerkers bijgeschoold

Aantal vragen

• 370 IDO gerelateerde vragen

• Stijging van 140% t.o.v. 2021

• 1/3 van deze vragen binnen 10 minuten beantwoord, bij 6% van de vragen duurde het beantwoorden een uur

De vraagstellers

• 52% is vrouw

• 69% is ouder dan 65 jaar

• 17% is 45 - 65 jaar oud

• 72% heeft taalachtergrond NT1 87% is tevreden over de hulp

Aanbod basisvaardigheden

• 168 deelnemers bij Klik&Tik/ DigiSterker 409 vragen op inloopspreekuren

• 126 bezoekers Digitaal Café

• 45 bezoekers Ipad Café

NIEUW: Digitale Inclusie op locatie

Bij de DigiTAALpunten verzorgt Huis73 samen met Farent in de Bossche wijken Noord en West een ontmoetingsplek waar volwassenen met beperkte basisvaardigheden informatie en advies krijgen over basisvaardigheden en doorverwezen worden naar passend aanbod. In 2022 is op deze plekken ook een cursus Klik & Tik gestart. Daarnaast zijn we gestart met een pop-up spreekuur in de huiskamer Epigoon van Farent voor digitale vragen en waar Klik & Tikkers aan de slag kunnen. Dit heeft 14 nieuwe Klik & Tikkers vanuit de wijken Noord en West opgeleverd.

Digitale Inclusie - en dan met name de IDO-dienstverlening - is voor bibliotheken een nieuwe opdracht, gekoppeld aan hun maatschappelijk-educatieve functie. Het is bovendien een project dat staat of valt me de betrokkenheid en professionaliteit van alle medewerkers in de front-office. Ook voor hen is dit een nieuwe vorm van dienstverlening. Het is voor de bibliotheek essentieel om een veilige plek te creëren waar bezoekers vertrouwd kunnen raken met digitale technologie. In het laatste kwartaal van 2022 is een intern projectteam voortvarend aan de slag gegaan en zijn wij klaar om in 2023 de aandacht voor Digitale Inclusie te vergroten en de drempel naar de digitale informatiepunten verder te verlagen, met onder andere ook aandacht voor de groeiende digitale gezondheidszorg.

— Margo Kwinten – projectleider Basisvaardigheden

Het Geheugenhuis

Kiekjeskist

Erfgoed ’s-Hertogenbosch en Huis73 ontwikkelden samen de Kiekjeskist voor mensen met beginnende dementie. Het geeft mensen eigenheid en vertrouwen terug doordat ze bij foto’s van bekende plekken en gebeurtenissen herinneringen ophalen en verhalen delen. Gesprekken komen los zodra de kist op tafel staat. De Kiekjeskist bevat meer dan vijftig historische foto’s uit de collectie van Erfgoed ’s-Hertogenbosch.

De kist heeft een plek in het Geheugenhuis. Vanwege het succes is er een tweede Kiekjeskist ontwikkeld die rouleert langs de huiskamers van Farent. Een derde Kiekjeskist is in de maak, die rouleert vanaf 2023 langs zorginstellingen.

Activiteiten Geheugenhuis

In april bezochten zo’n 40 bezoekers de Open Dag om (opnieuw) kennis te maken met het Geheugenhuis. Bezoekers konden onder andere door een VR-bril ervaren wat dementie is. Daarnaast liet muziekagoge Denise Heins zien wat muziek kan betekenen voor mensen met dementie. Tijdens de inloop zijn in 2022 zo’n 60 bezoekers geteld. Vragen variëren van nieuwsgierigheid of algemene informatie tot mensen met dementie die ondersteuning zoeken. Ook kwamen er professionals van buiten de gemeente inspiratie opdoen. De doorlopende activiteiten als Beweeg je blij en Meezingcafé trekken een vast en groeiend aantal deelnemers. Geheugenspellen spelen heeft een klein vast publiek. Tijdens de Stichting Active Senioren (SAS) Zomerschool ondersteunden we met ontspannende workshops.

Laatst kwam er een ouder echtpaar in het Geheugenhuis. Ze kwamen hier niet vandaan, maar waren voor een weekendje in de stad. De man had net de diagnose dementie gehad. Ze waren echt tot tranen toe geroerd dat er hier een plek is speciaal voor mensen die te maken hebben met dementie én voor hun mantelzorger.

— Annika Verhallen, Community Librarian

— Deelnemer aan Beweeg je blij, programma onderdeel van Geheugenhuis

Ik kijk op zondag al uit naar het dansen op maandag!

Literaire activiteiten

ZinAan!

Een nieuw poëziefestival van Huis73

Zo’n 200 bezoekers trok ZinAan!, het nieuwe poëziefestival van Huis73. Hiermee lieten we zien wat voor fantastische dichters en poëziepodia onze stad rijk is. Zinnig Zuiden|DUKEBOX, Ode aan de Paradebomendichtwedstrijd, stadsdichter Doeko L., stadscomponist Bart van Dongen, Vrouwenkoor Ongehoord, Letterbekken en diverse andere Bossche dichters zorgden samen voor een divers programma. Daarnaast was er een unieke samenwerking met Sint-Jan 800 jaar.

Literatuur in Rosmalen

Ruim 670 gasten ontvingen we bij de diverse literaire avonden in Rosmalen. Een programma dat we maakten in samenwerking met Boekhandel De Omslag en Perron-3. Van debutanten tot doorgewinterde schrijvers en van landelijk bekend tot lokale helden. We ontvingen onder andere Annejet van de Zijl, Manon en Mieke Kerkhof, Splinter Chabot en Marcel van Roosmalen.

Zin op Zondag | Literaire talkshow

Ruim 350 bezoekers trok Zin op Zondag, de literaire talkshow op zondagmiddag die we organiseerden in samenwerking met boekhandel Adr. Heinen. Presentator Marja Käss ging met (on)bekende auteurs en publiek in gesprek. Een verdieping van de kennismaking met bekende schrijvers en verrassende ontmoetingen met nieuwe talenten. De middagen worden muzikaal omlijst door afwisselende musici. We ontvingen onder andere schrijvers Lisa Weeda en Philip Huff.

Schrijfcafé

Het schrijfcafé is een ontmoetingsplek voor mensen die van schrijven houden, zowel beginnende schrijvers als gevorderden. Onder begeleiding van een professional ontwikkelen deelnemers hun schrijfvaardigheden. Elke keer zitten de bijeenkomsten vol. Deelnemers dragen gemaakt werk ook voor tijdens literaire avonden van Letterbekken.

Voordracht tijdens LetterBekken

Het geheim van de Boekenclub

De Boekenbabbelaars is een boekenclub voor jongeren vanaf 14 jaar. Hier wordt de liefde voor boeken met elkaar gedeeld! De boekenclub komt maandelijks bijeen. Voor een inhoudelijke boekbespreking, of voor een gezellige avond waarin de club samenkomt om de liefde voor boeken met elkaar te delen. De gesprekken gaan niet uitsluitend over literatuur, maar dat is wel de rode draad tijdens deze bijeenkomsten.

Cubiss heeft in 2022 een driedelige mini-podcast gemaakt over de Boekenbabbelaars Boekenclub van Huis73: een interview met collega’s Renée en Sanne.

Podcast 1: De Boekenclub ›

Podcast 2: De Leden ›

Podcast 3: De Docent ›

Digitaal Atelier

In het Digitaal Atelier gaat het goed met de jeugdactiviteiten. Een paar highlights op een rij:

• Het UitvindersLab, de Maakmiddag en de CoderDojo’s zitten standaard helemaal vol.

• Scholen weten ons steeds beter te vinden.

• Met het project VERSE ALGORITMES (subsidie

Digitaal Burgerschap, Koninklijke Bibliotheek) bereikten we opnieuw het Voortgezet Onderwijs met 130 leerlingen van het Stedelijk Gymnasium.

• Ook de Zomerklas, een creatief zomerprogramma voor kinderen met een migratieachtergrond, was mooi om aan bij te dragen.

• Het project Publieke Codes was een geslaagde pilot met impact bij de deelnemers en heeft onze banden met Data Week en andere technologische bedrijven versterkt. Deelnemers hebben het Digitaal Atelier leren kennen en weten ons vanaf nu te vinden voor hun projecten. We willen daarom verder met een vervolg in samenwerking met Data Week.

De deelname aan de programmering voor volwassenen zien we stijgen met gemiddeld zo’n 8 personen per workshop. Ook bij de maakavonden merken we een groei, deelnemers zijn enthousiast en van 4 deelnemers per keer stijgen we nu naar 8-10 deelnemers per keer.

Dit is zo’n leuke plek om naartoe te gaan! Jasper legt het heel leuk uit en laat de mooiste creaties ontstaan.

“

— Deelnemer aan Maakavond

Ontmoeting & Debat

RUW: EuropaLab

Hoe zorgen we ervoor dat óók de inwoners van de gemeente Den Bosch en Noord-Brabant een rol krijgen in de “Conferentie over de toekomst van Europa?” Met die vraag in het achterhoofd organiseerde Huis73 het RUW EuropaLab, mogelijk gemaakt door de EU. Een divers 14-koppig burgerpanel uit de regio Den Bosch stelde onder begeleiding van projectleider Ruud Geven een programma samen. Van april tot en met september 2022 vonden onder de vlag van RUW vier unieke debatsessies plaats met meer dan 50 bezoekers. Uiteindelijk resulteerde dat in een manifest, dat aangeboden werd aan twee Nederlandse én Noord-Brabantse volksvertegenwoordigers van het Europees Parlement: Mohammed Chahim (PvdA) en Tom Berendsen (CDA).

Bekijk het volledige verslag en manifest ›

Bibliotheken zijn nodig voor het stutten van de democratische orde en zij dienen burgers in staat te stellen kennis te vergaren over openbaar bestuur zodat zij daar een oordeel over weten te vormen. Door het EuropaLab project is meer duidelijk geworden hoe de EU werkt waardoor goede vragen over de toekomst van de EU konden worden gesteld. Uniek voor dit project is dat de burgers zelf een rol hebben gekregen in het bepalen van de programmering wat zelfs bij een taai onderwerp als de EU tot betrokkenheid van burgers heeft geleid.

— Ruud Geven, projectleider RUW

Shift Talks Editie 2022: Democratie onder druk

In 2022 vond de tweede editie van Shift Talks plaats. Met deze keer aandacht voor het thema Democratie onder druk. De Russisch-Amerikaanse journalist en bekroond auteur Masha Gessen vormde met diens Keynote speech het centrale punt van het festival. Shift Talks probeert grote en ingewikkelde vraagstukken behapbaar te maken. We durven buiten de regionale grenzen te stappen en vormen met dit festival een mooie toevoeging aan het

Bossche culturele programma. Daarnaast is het een uniek festival in Nederland: geen ander debatfestival zoomt op deze manier in op één onderwerp.

Vernieuwend voor de 2022 editie:

• Dichter bij de actualiteit geprogrammeerd.

• Van meerdaags event naar 10 daags festival met een uitgebreider programma.

• Subsidie V-fonds

• Samenwerking met nieuwe partners zoals het World Skate Center, Verkadefabriek en de Volksuniversiteit Den Bosch.

• Samenwerking opleiding Fontys Hogeschool Journalistiek voor verslaglegging.

• Nationale belangstelling, onder andere interview van hoofdgast bij het programma Buitenhof.

interessante avond

— Bezoeker over het programma Fascisme in je achtertuin

Benieuwd hoe

Shift Talks 2022 eruit zag?

Bekijk de Aftermovie ›

Dank Huis73 voor de

Ondanks dat ik niet ervaren ben met politiek vond ik het een erg

zinderende inspiratie en inzichten

— Bezoeker over Keynote speech Masha Gessen

Huiskamer van amateurkunst

In 2022 waren ook de muzikale klanken weer terug in de Hinthamerstraat. Onze huisgenoten en wij gaven weer volop muziekles en we boden een podium aan beginnende bands en muzikanten die hun geoefende materiaal aan publiek lieten horen. Bij H73 Live! op de zaterdagmiddag trokken wij in 2022 ruim 3.100 bezoekers die kennis maakten met 40 regionale artiesten en bands. In de zomer betraden 8 koren ons podium tijdens de Korendag. Ook de Kerstafette was met ruim 300 amateuruitvoerders een enorm succes en komt in 2023 terug.

Naast het bieden van een podium ondersteunden wij de Bossche amateurclubs door de faciliteiten te bieden om beter te worden en hen met elkaar in contact te brengen. Een aantal voorbeelden:

• Zo organiseerde wij begin van het jaar een besturendag met het thema ‘Nieuwe Ledenwerving’. Met diverse workshops en aansluitend een kenniscafé.

• We zijn gestart met een nieuwsbrief voor amateurkunst.

• We gaan bouwen aan relaties binnen het netwerk om de makelaarsrol van Huis73 beter bekend te maken.

• We kijken constant waar de behoefte aan ondersteuning van het amateurveld ligt, onder andere door trainingen te volgen bij Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA).

• Start van programmering band coaching.

73 Cursussen

CURSUS AANBOD

720 Cursisten

3 populairste cursussen:

1. Keramiek

2. Botanisch tekenen

3. Zang- groepslessen

Cursussen Huis73

We kijken terug op een succesvol cursusjaar! In 2022 realiseerden we onder andere:

• Uitbreiding door de toevoeging van opleiding Playground in samenwerking met de Koningstheateracademie.

• Nieuwe muzieklessen voor basgitaar, saxofoon, trompet, trombone, blokfluit en Turkse muziek.

• Volop samenwerking met huisgenoten en partners als de Volksuniversiteit, Boschlogie, Jazz in Duketown, November Music en de afdeling Erfgoed van de gemeente ’s-Hertogenbosch.

• We ontwikkelden passend aanbod voor kinderen, jongeren en ouderen.

We troffen voorbereidingen voor muziekles voor de allerkleinsten en werkten we samen met het ds. Pierson College, waar scholieren kennismaakten met modevormgeving en gitaarles. Daarnaast organiseerden we muzieklessen met als doel ouderen samen te laten spelen en zingen.

Onze partners van de Volksuniversiteit hadden 55 cursussen met in totaal 731 cursisten. Boschlogie had 736 inschrijvingen, verzorgde 209 lessen met 50 docenten.

Huis73 is een creatieve en innovatieve partner in de stad en heeft veel ervaring met kunst- en cultuureducatie. Op deze manier houden we de verbinding met de stad levendig

— Directeur Koningstheateracademie Anna UitdeHaag over Playground

“

Exposities

Iedere zes weken exposeert een (amateur)kunstenaar of een collectief bij Huis73. In 2022 waren in totaal 20 exposities te bewonderen in onze gebouwen aan de Hinthamerstraat. We sluiten daarbij regelmatig aan bij de activiteiten bij Huis73, zoals tijdens het poëzieevenement of de Boekenweek, het Geheugenhuis of Digitaal Atelier. Een aantal hoogtepunten van 2022:

• Het Beste Amateurkunstwerk Een succesvolle expositie waarbij de winnende keramiek kunstenaar ongeveer tien werken heeft verkocht. Veel aanloop en interesse vanuit (keramiek)cursisten en bezoekers.

• Huis73 Kunstprijs 2022. Kunstwedstrijd voor (amateur)kunstenaars in de Sint-Jan, in samenwerking met 800 jaar Sint-Jan. Bij de opening waren 150 bezoekers.

• Ode aan de Paradebomen. In samenwerking met Ode aan de Paradebomen. Een gedichtenexpositie waarbij een publiekswinnaar werd gekozen na 180 stemmen.

• Jan Schippers: ambachtsman in hart en nieren Jan is dementerende en is via Sociale Benadering

Dementie bij Huis73 terecht gekomen, omdat Jan graag wilde exposeren en zijn werk wilde verkopen. Prachtige expositie waarbij zelfs drie werken werden verkocht! En een hele trotse Jan.

• Follow the Leader Expositie tijdens ons meerdaags Shift Talks Festival.

Expositie Follow the Leader

Herhuisvesting & innovatie Hinthamerstraat

Met het besluit van de gemeenteraad ‘s-Hertogenbosch om toe te werken naar een voorlopig ontwerp voor de herhuisvesting van Huis73 in de panden aan de Hinthamerstraat is een project ontstaan waarin de noodzakelijke, functionele, fysieke en ruimtelijke aanpassingen van de gebouwen in 2022 werd uitgewerkt. Hierdoor ontstaat de voor ons zo belangrijke interactie tussen de aanwezige functies, programma’s en faciliteiten. We zijn intensief betrokken bij het ontwerpteam dat onder leiding staat van de projectleider van de gemeente. In het team zitten architecten, bouwdeskundigen en onze manager Herhuisvesting en Innovatie en onze adviserende architect. Het traject verloopt op constructieve wijze en in goed overleg.

Na het traject waarin de keuze voor de architect was gemaakt, organiseerden we in juni een kennismakingsavond bij Huis73. Zo’n 70 mensen bezochten de avond.

Bibliotheekwerk in cijfers

In 2022 wisten mensen onze gebouwen aan de Hinthamerstraat en Rosmalen weer te vinden! Na de onrustige coronajaren zagen we onze bezoekers- en ledenaantallen weer stijgen. De openstelling voor jongeren tijdens de coronaperiode heeft er aan bijgedragen dat deze groep ook in 2022 naar de Hinthamerstraat is gekomen. Ons ledenaantal zit ongeveer weer op het niveau van 2019. Tijd voor verdere groei in 2023. In 2023 hopen we nog meer kinderen en jongeren te kunnen bereiken, maar ook hopen we op een stijging van het aantal betalende leden.

Samen

Alleen ga je sneller, samen kom je verder. Met onze medewerkers, partners, huisgenoten en vrijwilligers maken we Huis73. Zo was 2022 het eerste volledige jaar dat we samenwerkten met de Volksuniversiteit en Boschlogie. Het was ook het jaar dat de opleiding Playground van de Koningstheateracademie onderdak vond aan de Hinthamerstraat.

Huis73 & De Codes

Fair Practice Code

We onderschrijven de Fair Practice Code door een eerlijke, duurzame en transparante bedrijfsvoering en rekening te houden met elkaars belangen in de culturele sector. We hanteren een redelijke vergoeding voor ZZP’ers die we in 2023 opnieuw zullen herijken.

Code Diversiteit & Inclusie

De Code Diversiteit & Inclusie is een gedragscode van, voor en door de Nederlandse culturele en creatieve sector over diversiteit en inclusie. Het doel van de code is dat de culturele en creatieve sector de brede diversiteit van de Nederlandse samenleving representeert. Huis73 onderschrijft vanzelfsprekend deze code. De plannen om in 2022 stappen te zetten om het beleid hieromtrent verder te concretiseren zijn uitgesteld vanwege personele wijzigingen in het management team en de integratie van de code in de plannen rondom de herhuisvesting. Desalniettemin is binnen de programmering van Huis73 constant aandacht voor de brede diversiteit van de Nederlandse samenleving. Ook in 2023 gaan wij hier mee door, onder ander door hier ook op de werkvloer aandacht aan te besteden.

Code Governance Cultuur

Huis73 past de principes en aanbevelingen van de Governance Code Cultuur toe. De Code is een instrument voor goed bestuur en toezicht in de cultuursector. De Code is nadrukkelijk opgenomen in de statuten.

COLOFON

Input jaarverslag Huis73

Ontwerp & illustraties Richard Pijs, studiopakk.nl

Fotografie Karin Jonkers, Marion Kerkhof

Angeline Swinkels, Ben Nienhuis

Huis73, voor bibliotheek en cultuur

www.huis73.nl