Henk Steggink
Een ruime knoop geeft de boom de ruimte om dik te worden.
Bomen knopen vraagt om een lange adem Mensen die niet al te hard rijden, kunnen in een tuin aan de Oostmarsumseweg in het Twentse Rossum bomen zien staan met een knoop erin. Hier woont Henk Steggink, die in een bosje bij zijn huis al tientallen jaren kunst maakt van levende bomen. Tekst en beeld Peter Bennink
N
aast het huis van Henk Steggink in het Twentse Rossum ligt een wonderlijk landschap. In een bosje van jonge aanplant en zaailingen zijn talloze boompjes verbogen tot cirkels, spiralen, hartjes en andere vormen. Constructies van fietswielen, betonijzer, houten planken en andere materialen dwingen de bomen in hun vorm. Ze zijn vastgezet met touwen, plakband, bouten, moeren en draadeinden. Al 38 jaar zet Steggink de natuur naar zijn hand. Het begon ooit toen hij een knoop legde in een goastok, de traditionele Twentse wandelstokken die hij maakt (zie kader). Toen vroeg hij zich af of het ook mogelijk zou zijn om een knoop te leggen in een boom en die boom te laten staan.
Lange adem Het vormen van de bomen is werk van de lange adem. Het leggen van een eenvoudige knoop gaat in verschillende fases en duurt al snel een jaar of acht. In het geval van Steggink wordt het proces nog verder vertraagd door de arme zandgrond, vroeger een heideveld, waarop hij werkt. Maar hoe dan ook, moet de boom natuurlijk eerst een paar jaar groeien. Steggink: „De boom moet ongeveer tweemaal zo hoog zijn als de hoogte waarop je de knoop wilt hebben.” Voor een knoop op ooghoogte moet de boom dus zo’n 3,5 m hoog zijn en 2-3 cm dik. Bij het eerste deel van de knoop buigt Steggink de boom naar beneden rondom een fietswiel. Dit slaagt alleen als de boom zover kan worden doorgebogen
dat de top weer schuin omhoog wijst. Pas dan komt er groei in. Wijst de top naar beneden dan loopt de boom alleen maar uit op het hoogste punt en is de groei uit de top verdwenen. Is de boom een paar jaar verder, en is de top weer voldoende de hoogte in gegroeid, volgt de tweede stap. Opnieuw leidt Steggink de boom langs het fietswiel, de tweede cirkel die zo ontstaat leidt de boom door de eerste heen, waarmee de knoop feitelijk is gemaakt. De top kan nu gewoon verder naar boven groeien. Om de knoop mooi midden boven de stam te plaatsen en de doorgaande stam recht boven de knoop, stuurt Steggink nog een beetje bij met touwen en planken. Voor een mooie knoop in een dikke boom is het van belang om
TuinenLandschap | 26 | 2014
KunstmetBomen.indd 35
>
35 11-12-14 17:46