Diagnostiek van ontwikkelingsachterstanden bij kinderen en volwassenen

Diagnostiek van ontwikkelingsachterstanden bij kinderen en volwassenen Instrumenten voor cognitieve, sociaal-emotionele en adaptieve ontwikkeling

Diagnostiek van ontwikkelingsachterstanden bij kinderen en volwassenen Het komt vaak voor dat mensen met een ontwikkelingsachterstand sterk achterlopen op een bepaald gebied, terwijl er bij andere ontwikkelingsaspecten veel minder grote achterstanden bestaan. Om deze kinderen en volwassen de juiste behandeling en begeleiding te kunnen bieden is diagnostiek op verschillende ontwikkelingsgebieden essentieel.

Hogrefe biedt verschillende instrumenten aan die inzicht bieden in onder andere het cognitieve, het sociaal-emotionele, en het adaptieve ontwikkelingsniveau.

Al onze testmaterialen ondersteunen het diagnostisch proces en vormen de basis voor een passende behandeling en begeleiding.

Algeheel ontwikkelingsniveau IDS-2 Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren De IDS-2 is wereldwijd de eerste test die de belangrijkste ontwikkelingsgebieden met ĂŠĂŠn instrument in kaart brengt. Hiermee voorziet de IDS-2 in een sterke behoefte om niet alleen intelligentie te meten, maar ook andere belangrijke ontwikkelingsaspecten, zoals executief functioneren, motorische ontwikkeling en sociaalemotionele competenties.

De IDS-2 maakt het mogelijk om een betrouwbare en valide inschatting te maken van het cognitieve ĂŠn het algemene ontwikkelingsniveau bij mensen met een (ontwikkelings)leeftijdsbereik van 5 tot en met 20 jaar.

Korte en efficiënte afname De IDS-2 bestaat uit 30 subtests, waarbij de items steeds zijn gerangschikt naar moeilijkheid. Hierdoor kan een instapprocedure gehanteerd worden, die gerelateerd is aan de (ontwikkelings)leeftijd en de vaardigheden van de deelnemer. Door het hanteren van omkeer- en afbreek-

Cognitieve functies Intelligentie • Visuele verwerking • Langetermijngeheugen • Verwerkingssnelheid

regels is de afnameduur zo kort mogelijk.

• Kortetermijngeheugen

Compleet ontwikkelingsprofiel

• Abstract denken

(auditief en ruimtelijk-visueel)

De IDS-2 focust op de competenties en op de sterkten

• Verbaal redeneren

en zwakten in een ontwikkelingsprofiel. Hierbij wordt een

Executieve functies

deelnemer niet alleen vergeleken met mensen met eenzelfde (ontwikkelings)leeftijd, maar worden ook de relatieve sterktes en zwaktes van iemand ten opzichte van zijn of haar eigen ontwikkeling inzichtelijk gemaakt.

Referentieleeftijden

Ontwikkelingsfuncties Psychomotoriek • Grove motoriek

In het kader van handelingsgerichte diagnostiek worden

• Fijne motoriek

voor alle subtests leeftijdsequivalenten berekend, die

• Visuomotoriek

inzicht bieden in de ontwikkelingsleeftijd van een deelnemer bij de diverse ontwikkelingsgebieden .

Modulair gebruik Uniek aan de IDS-2 is dat de verschillende onderdelen los

Sociaal-emotionele competenties • Emoties herkennen • Emoties reguleren • Sociaal competent handelen

zijn af te nemen. Hierdoor test u alleen wat u wilt weten

Schoolse vaardigheden

of wat u nodig heeft. Voor elke module is een scorehulp

• Logisch-wiskundig denken

beschikbaar in de digitale testomgeving HTS 5, waar de

• Taalvaardigheid

scores van het scoreformulier kunnen worden ingevoerd.

• Lezen

Er is dan direct een kant-en-klaar rapport met norm-

• Spelling

scores en een scoreprofiel beschikbaar.

Werkhouding • Consciëntieusheid • Prestatiemotivatie

“ Een erg leuke test. Goed afneembaar.

De test zit goed in elkaar. De goede indeling en de afwisseling van verschillende soorten opdrachten houdt de testdeelnemer gemotiveerd en geconcentreerd.”

Testleider bij 150 testafnames

Cognitieve ontwikkeling SON-R Niet-verbale intelligentietests De SON-R 2-8 en de SON-R 6-40 zijn niet-verbale intelligentietests, waarbij het gebruik van gesproken of geschreven taal niet nodig is tijdens de afname.

Dit maakt de tests zeer geschikt voor personen met een ontwikkelingsachterstand of verstandelijke beperking, taal- of spraakproblemen, autismespectrumstoornissen of auditieve beperkingen.

Het afnemen van een SON-R-test duurt maximaal 60 minuten. De subtests zijn makkelijk te begrijpen en weinig stressvol. Door de adaptieve procedure wordt frustratie bij de deelnemer voorkomen.

De SON-R-tests bevatten onderdelen op het gebied van abstract redeneren en ruimtelijk inzicht.

De resultaten geven een betrouwbare indicatie van de intelligentie aan de hand van een IQ-score (55 - 145), standaardscores per subtest en bijbehorende referentieleeftijden.

SCIL Screener voor intelligentie en licht verstandelijke beperking Met de SCIL is snel en eenvoudig vast te stellen of er mogelijk sprake is van een licht verstandelijke beperking (LVB). Het gaat om een korte screeningslijst die in negen van de tien gevallen een LVB correct voorspelt. Er is een versie voor jongeren van 14 tot en met 17 jaar en een versie voor volwassenen van 18 jaar en ouder.

De afname van de SCIL duurt slechts 10 minuten. De testleider hoeft geen psycholoog te zijn, wat dit screeningsinstrument zeer geschikt maakt voor gebruik bij de politie en justitie, reclassering, GGZ of dak- en thuislozenzorg.

Het is ook mogelijk om de SCIL digitaal af te nemen en te scoren op een telefoon, tablet of computer. Na afloop krijgt u dan direct te uitslag te zien.

Sociaal-emotionele ontwikkeling ESSEON-R Schaal voor het sociaalemotioneel ontwikkelingsniveau Met de ESSEON-R kan het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau in kaart worden gebracht bij kinderen en volwassenen met een ontwikkelingsleeftijd van 0 tot 14 jaar. Op basis van de gedragsbeoordelingen van een gedragsdeskundige wordt vastgesteld in hoeverre het gedrag van de deelnemer kenmerkend is voor zijn of haar leeftijd.

De items van de ESSEON-R zijn ingedeeld in twee domeinen: Sociale ontwikkeling en Emotionele ontwikkeling. Voor beide domeinen worden referentieleeftijden vastgesteld, die inzicht bieden in het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau.

De resultaten laten daarnaast zien welke aspecten van het sociaal-emotionele gedrag minder sterk ontwikkeld zijn, die daarmee als aangrijpingspunt dienen voor het opstellen van een behandelplan of begeleidingsadvies.

SIVT Sociale informatieverwerkingstest De SIVT is een interactieve, digitale test waarmee beperkingen van de sociale informatieverwerking in kaart worden gebracht. De test is zeer geschikt voor gebruik bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB).

De SIVT wordt afgenomen met een tablet of laptop en bestaat uit korte filmpjes van sociale probleemsituaties waarover de deelnemer vragen beantwoordt. Er is een versie voor kinderen (8-12 jaar) en een versie voor jongeren (13-17 jaar).

De sociale probleemsituaties in de filmpjes zijn realistisch en relevant voor de leeftijdsgroepen.

De resultaten geven inzicht in de sociale informatieverwerking, wat handvatten biedt voor verdere behandeling of begeleiding.

Adaptieve ontwikkeling ABAS-3 Schaal voor adaptief gedrag De ABAS-3 brengt op een grondige en betrouwbare manier het adaptieve gedrag van kinderen en volwassenen in kaart. Aan de hand van vragen over het gedrag van een persoon worden diverse vaardigheden gemeten die belangrijk zijn voor het dagelijks functioneren.

De ABAS-3 bestaat uit vragenlijsten die zijn ingedeeld in drie leeftijdscategorieën, met elk twee informantenversies: • Jonge kinderen (0-4 jaar), met een oudervragenlijst

en een leerkrachtvragenlijst

• Kinderen en jongeren (5-17 jaar), met een ouder-

Nieuw bij Hogrefe Adaptieve vaardigheden

vragenlijst en een leerkrachtvragenlijst • Volwassenen (18-80 jaar), met een zelfrapportage

en een informantenrapportage

De resultaten bestaan uit normscores voor het totaal en drie domeinen: Conceptueel, Sociaal en Praktisch. Elk

Conceptueel domein

domein is opgebouwd uit de normscores van meerdere

• Communicatie

adaptieve vaardigheidsgebieden. Hierbij worden ook leef-

• Functionele (voor)schoolse

tijdsequivalenten berekend, die gebruikt kunnen worden

vaardigheden

in het kader van handelingsgerichte diagnostiek.

• Zelfsturing

Daarnaast kunnen aanvullende analyses worden gedaan,

Sociaal domein

zoals het vergelijken van de domeinen, het bekijken van de

• (Spel en) vrije tijd

spreiding van de vaardigheidsgebieden en het opstellen

• Sociale vaardigheden

van een sterkte- en zwakteanalyse.

Praktisch domein

De ABAS-3 kan worden gebruikt als onderdeel van een

• Maatschappelijke vaardigheden

breder diagnostisch onderzoek naar de adaptieve vaar-

• Huishoudelijke / Schoolse

digheden van kinderen en volwassenen met het oog op het

activiteiten

in kaart brengen van sterktes en zwaktes bij indicatie-

• Gezondheid en veiligheid

stelling, of voor het opstellen van een behandelingsplan

• Zelfverzorging

op maat. Om extra ondersteuning te bieden zijn er voor

• Werk (alleen voor 18-80 jaar)

elke informantenversie interventieplanners beschikbaar.

• Motoriek (alleen voor 0-4 jaar)

Vineland Screener 0-6 jaar De Vineland Screener 0-6 jaar geeft in korte tijd een indicatie van het adaptieve ontwikkelingsniveau van zeer jonge kinderen (< 6 jaar) en van mensen met een verstandelijke beperking met een overeenkomstige ontwikkelingsleeftijd.

De vragenlijst bestaat uit 72 vragen over alledaags gedrag, die worden ingevuld door ouders of verzorgers. De items zijn verdeeld over vier domeinen die verwijzen naar de belangrijkste aspecten van het adaptief functioneren: • communicatieve vaardigheden • sociale vaardigheden • dagelijkse vaardigheden • motorische vaardigheden De totaalscore wordt uitgedrukt in de adaptieve ontwikkelingsleeftijd (in maanden) en vormt een indicatie voor het algemeen niveau van adaptief functioneren.

RSI Beoordelingsschaal voor functionele beperkingen De RSI is een vragenlijst die in korte tijd informatie biedt over de mate waarin een psychische, fysieke of cognitieve stoornis in het dagelijks leven als beperking wordt ervaren.

De RSI bestaat uit twee informantenversies: een oudervragenlijst en een leerkrachtvragenlijst voor kinderen en jongeren van zes tot en met achttien jaar.

De RSI geeft -naast een totaalscore- resultaten op de volgende schalen: • School/werk • Sociaal • Mobiliteit • Huishoudelijk (alleen bij de oudervragenlijst) • Familie (alleen bij de oudervragenlijst) • Verzorging (alleen bij de oudervragenlijst) In combinatie met andere klinische, diagnostische en medische informatie biedt de RSI een compleet beeld van de functionele beperkingen van een kind of jongere.

PBVB Psychologische basisbehoeftenlijst Verstandelijke beperking De PBVB is een korte zelfrapportagelijst waarmee eenvoudig de behoeftevervulling en behoeftefrustratie in kaart kunnen worden gebracht van volwassenen met een lichte verstandelijke beperking of zwakbegaafd niveau van functioneren.

Uitgangspunt van dit instrument zijn de drie belangrijkste psychologische basisbehoeften: autonomie, verbondenheid en competentie. Met behulp van de PBVB wordt in kaart gebracht in hoeverre deze basisbehoeften bevredigd worden, maar ook in hoeverre iemand frustratie ervaart op deze gebieden.

Met behulp van de resultaten kan de meeste effectieve hulpverlening worden gekozen. De PBVB is ook uitermate geschikt om meerdere keren af te nemen, om zo de effectiviteit van een behandelplan te volgen.

Op www.hogrefe.nl vindt u een overzicht van al onze producten met actuele prijsinformatie.

Hogrefe Uitgevers Weteringschans 128 1017 XV Amsterdam administratie@hogrefe.nl Tel: 020- 671 35 43

Op de hoogte blijven? Schrijf u in voor onze nieuwsbrief.