Programmaboekje stichting NIVOZ: schooljaar 2017-2018

PROGRAMMA SCHOOLJAAR 2017-2018 ‘Onderwijs bereidt kinderen voor op het leven in de meest brede zin, gericht op de wereld van morgen.

NIVOZ vertegenwoordigt die stem

Pagina 1

Wat zou er bij jou op school ontstaan als… …jij nog vaker de leraar of schoolleider bent die je écht wilt zijn? …de pedagogische vragen leidend worden in het dagelijks handelen en in de keuzes die je maakt …en jij dus daar het goede doet, ook in de ogen van de leerling

Stichting NIVOZ sterkt leraren, schoolleiders en andere onderwijsbetrokkenen in de uitvoering van hun pedagogische opdracht.

www.nivoz.nl

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 2

Voorwoord Als er iets toe doet in onze samenleving is het onderwijs. Als er iets toe doet in het onderwijs, dan zijn het de leraren en hun schoolleiders. Zij maken het verschil.

Dat betekent dat zij een grote verantwoordelijkheid dragen om hun persoon en bekwaamheden permanent te ontwikkelen en dat zij ruimte en vertrouwen krijgen om hun werk goed te doen.

NIVOZ is ervan overtuigd dat goed onderwijs voor elk kind pedagogisch gevormde leraren en schoolleiders vereist, die samen zorgdragen voor een stevig pedagogisch fundament.

Leraren, schoolleiders en bestuurders – in verbinding met hun leerlingen en ouders - , dienen samen te bepalen, binnen bestaande wettelijke kaders, welk onderwijs ze willen verzorgen en wat ze ermee beogen voor hun leerlingen in de huidige en komende samenleving.

Daarvoor moeten leraren en schoolleiders toegerust zijn. Dat betekent dat zij beschikken over de nodige kennis en bekwaamheden; dat ze zichzelf kennen in interactie met anderen; dat ze met collega’s leren; dat ze samen stáán voor de pedagogische opdracht en voortdurend oefenen in het hanteren van hun persoonlijke morele kompas. Op die manier werken ze aan de pedagogische sensitiviteit die nodig is om in de dagelijkse praktijk en interactie met leerlingen de juiste keuzes te kunnen maken en die te verantwoorden.

Voor al die leraren en schoolleiders die zich willen ontwikkelen in hun pedagogisch handelen biedt stichting NIVOZ in het schooljaar 2017/2018 een palet aan activiteiten aan. Dit programmaboekje geeft daarvan een overzicht.

En natuurlijk staan we met onze mensen klaar om met u het gesprek aan te gaan, over de pedagogische vragen die in uw onderwijspraktijk leven en om de geschreven woorden uit dit boekje tot leven te wekken.

Gabrielle Taus en Luc Stevens, Directie van stichting NIVOZ

Pagina 3

Inhoudsopgave Voorwoord .................................................................................................................. 3 Wat is stichting NIVOZ, waar staan we voor? ............................................................ 5 NIVOZ-opleidingen ............................................................................................ 7 en 13 Trajecten................................................................................................... 7 en 14 Impact van trajecten ........................................................................................ 18 Coalitie van leraren en schoolleiders ....................................................... 7 en 19 Coalitie van opleidingsdocenten .............................................................. 8 en 20 Reflectiekamer voor bestuurders ...................................................................... 8 NIVOZ-forum ..................................................................................................... 9 en 23 Onderwijsavonden in Driebergen ............................................................ 9 en 26 Masterclasses en symposia ...................................................................... 9 en 29 Wetenschappelijke publicaties .............................................................. 10 en 29 NIVOZ-platform hetkind ................................................................................. 10 en 31 NIVOZ-leerstoel ............................................................................................... 11 en 35 NIVOZ in de wereld ................................................................................................... 39 Boeken en magazines ............................................................................................... 43 NIVOZ-organisatie ..................................................................................................... 46 Maandelijkse proeverij ............................................................................................. 52

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 4

Wat is stichting NIVOZ, waar staan we voor?

In de praktijk van opvoeding en onderwijs is er een groeiende behoefte aan pedagogisch denken, pedagogische reflectie en betekenisvolle pedagogische theorie.

Stichting NIVOZ – dat een ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling) bezit en dus zonder winstoogmerk opereert – is op dit moment een van de belangrijke plaatsen waar in deze behoefte wordt voorzien.

Em. hoogleraar Orthopedagogiek Luc Stevens is de founding father van stichting NIVOZ (Nederlands Instituut voor Onderwijs- en Opvoedingszaken). In 2003 – na zijn emeritaat aan de Universiteit Utrecht – richtte hij NIVOZ op vanuit een rotsvast vertrouwen in menselijke ontwikkeling; dat we voor onze ontwikkeling van nature zijn toegerust. De pedagogische visie van Stevens (1941) is geïnspireerd door en heeft zich ontwikkeld tijdens zijn werk met kinderen met leer- en motivatieproblemen, maar is net zo relevant voor ieder ander kind.

Inmiddels hebben vele wetenschappers, leraren en schoolleiders bijgedragen aan de ontwikkeling van NIVOZ. Het is daarmee een plaats voor studie, bewustwording, bezinning en dialoog. Dat gebeurt vanuit de overtuiging dat ieder mens op een verantwoordelijke en verbonden manier een rol kan spelen in zijn of haar omgeving en wereld. Het onderwijs heeft immers een maatschappelijke verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan het verwezenlijken van deze pedagogische doelstelling. Dat geldt ten aanzien van alle kinderen.

Missie Stichting NIVOZ is een (vrij)plaats waar leraren, schoolleiders en andere onderwijsprofessionals zich kunnen sterken in hun pedagogische opdracht en handelen.

‘Aandacht voor de leerling in ontwikkeling (van binnenuit) is in de dagelijkse praktijk op veel scholen totaal uit beeld geraakt. Helaas.

De activiteiten, opleidingen van NIVOZ – en de verhalen op Forum en hetkind – zijn van waarde om weer in balans te raken.’

Pagina 5

NIVOZ beoogt onderwijsprofessionals te inspireren, hen te verbinden met elkaar en met hun praktijk en te begeleiden in hun ontwikkeling. NIVOZ biedt wetenschappelijke onderbouwing en brengt de vaak gescheiden werelden van theorie en praktijk samen.

Stichting NIVOZ opereert vanuit drie kernactiviteiten:  NIVOZ-opleidingen, van waaruit de (persoonlijke) ontwikkelingstrajecten voor leraren en schoolleiders worden gegeven: Pedagogische tact, Pedagogisch leiderschap en Pedagogische verdieping. Daarnaast is er een coalitie voor leraren/schoolleiders en een coalitie voor opleidingsdocenten, met een intervisie-karakter. Ook starten we leiderschapsbijeenkomsten in de Reflectiekamer voor onderwijsbestuurders.  NIVOZ-forum, dat met onderwijsavonden, masterclasses en mini-symposia verdieping aanbrengt in het vaak gefragmenteerde onderwijsdebat. Op het Forum (online) staan wetenschappelijke publicaties over en rond fundamentelere vragen in onderwijs, met de zozeer gewenste duiding. Ook de NIVOZ-leerstoel staat ten dienste van dit gesprek en onderzoek.  NIVOZ-hetkind, het platform voor onderwijs en opvoeding dat met een schat aan verhalen en blogs een inspirerende en vaak verbindende rol vervult voor onderwijs- en opvoedingsprofessionals vanuit alle lagen.

‘NIVOZ is een steunbron, waarmee ik bedoel: lerarenopleiders kunnen er studenten, leraren-in-opleiding, naar doorverwijzen. En dat is belangrijk: dat toekomstige leraren gevoed en gestimuleerd worden om een inspirerende onderwijspraktijk vorm te (gaan) geven.’

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 6

NIVOZ-opleidingen Trajecten Vanuit zijn missie hecht stichting NIVOZ in zijn opleidingen veel waarde toe aan de pedagogische dimensie van het onderwijs. Dat betekent bijzondere aandacht voor het leraarschap als een typisch relationeel beroep met een bedoeling (namelijk de pedagogische opdracht), en aandacht voor het schoolleiderschap als dienend en leidend in dit opzicht.

Trajecten of nascholing is er voor leraren, schoolleiders en schoolteams in primair onderwijs (PO), voortgezet onderwijs (VO), praktijkonderwijs en beroepsonderwijs (mbo en hbo). In het opleidingsaanbod sluiten we aan bij de eigen praktijk van de deelnemers.

Het zijn persoonlijke ontwikkelingstrajecten, die zowel in-company als via open, individuele deelname (open traject) worden aangeboden.  Pedagogische tact (PT) voor leraren/docenten  Pedagogisch leiderschap (PL) voor schoolleiders  Pedagogische verdieping (PV), voor leraren en schoolleiders die al PT en PL hebben gevolgd U kunt onze docenten vragen voor een eerste kennismaking met het werk in de trajecten, een eerste ervaring. Zie het als een proeverij van pedagogische tact en leiderschap.  Zie ook pagina 14

Coalitie van leraren en schoolleiders De coalitie is een initiatief van NIVOZ waarin een groep leraren, schoolleiders en bestuurders (PO/VO) het gesprek over goed onderwijs met elkaar aangaan vanuit hun eigen pedagogische opdracht. Dat doen ze door praktijkvragen, dilemma’s en twijfels in te brengen. De zeven bijeenkomsten – verdeeld over een heel schooljaar – hebben het karakter van een intervisiegroep.

Vanaf 6 september 2017 start stichting NIVOZ voor het vierde jaar met een coalitiegroep. Deelnemers ontmoeten elkaar als ‘critical friends’ die elkaar steunen in ambitie, maar ook herinneren aan het (moreel) kompas en ieders voornemen daarop te (blijven) koersen. De coalitie-bijeenkomsten vinden plaats in Driebergen, op de middagen van de Onderwijsavonden (zie pagina 7).  Zie ook pagina 19 Pagina 7

Coalitie van opleidingsdocenten We nodigen opleidingsdocenten van Pabo’s en (universitaire) lerarenopleidingen uit om mee te bouwen aan een coalitie van opleiders, mensen die zichzelf herkennen in de opdracht om opleidingspraktijk te creëren met de handelingswerkelijkheid als uitgangspunt. Het gaat vanuit onze visie om de verbinding van de aankomend docent met zichzelf, de maatschappelijke context van zijn werk en met de wereld. Het opleidingsperspectief kantelt daarmee van ‘kennis’ naar ‘handelen’. Het vertrekpunt in pedagogische opleidingen is ‘de geleefde ervaring van de student’.

Met deze coalitie vormen we een krachtbron van mensen die de sterke ambitie hebben om een voorbeeld te willen zijn voor hun collega’s.  Zie ook pagina 20

Reflectiekamer voor bestuurders In samenwerking met Het Zijlstra Center (VU) zullen er gesprekken plaatsvinden door en voor onderwijsbestuurders die hun pedagogisch leiderschap willen onderzoeken, om daar samen op te reflecteren; die hun vragen en inzichten delen en verdiepen en daarmee elkaar en zichzelf ontwikkelen en inspireren. Deelnemers zijn bestuurders in het onderwijs die ervaren dat zij een pedagogische verantwoordelijkheid hebben, die inherent is aan – en van centraal belang is voor – het besturen van een onderwijsinstelling. Hoe verhoudt deze pedagogische verantwoordelijkheid zich tot de maatschappelijke verantwoordelijkheid? Hoe geef je hier vorm aan vanuit een bestuurlijke rol?

NIVOZ-sprekersbureau Zoekt u een inspirerende spreker, panellid of docent voor een workshop of masterclass? De NIVOZ-sprekers dragen de pedagogische paragraaf uit, richten zich op tact en leiderschap en onderbouwen hun inbreng met wetenschappelijke inzichten. Ze hebben elk ook hun eigen aandachtsgebieden, maar spreken vanuit pedagogische oriëntaties en een daarop gebaseerde lange termijnvisie op onderwijs.

Dit zijn onze eigen NIVOZ-sprekers: Hartger Wassink, Ton van Rijn, Ellen Emonds, Suzanne Niemeijer, Gerard de Jong, Martijn Galjé, Gabrielle Taus, Nickel van der Vorm, Anniek Verhagen, Merlijn Wentzel, Marleen van der Krogt en Geert Bors.

Daarnaast is er een tweede grotere kring van onderwijssprekers waar we graag naar verwijzen bij expliciete vragen.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 8

NIVOZ-forum Het NIVOZ-forum brengt met onderwijsavonden, masterclasses en mini-symposia verdieping aan in het vaak gefragmenteerde en oppervlakkige onderwijsdebat. Op het Forum (online) staan wetenschappelijke publicaties over en rond fundamentelere vragen in onderwijs, met de zozeer gewenste duiding.

Onderwijsavonden in Driebergen In de voorbije schooljaren heeft Stichting NIVOZ een groot aantal gerenommeerde sprekers ontvangen: hoogleraren, onderzoekers en praktijkmensen met recht van spreken, een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid en/of soms internationale allure. De serie Onderwijsavonden in Driebergen heeft daardoor een reputatie opgebouwd. Duizenden onderwijsbetrokkenen vonden eerder hun weg naar theater Maitland op landgoed De Horst, ten behoeve van eigen of schoolontwikkeling vanuit pedagogische oriëntaties.

Ook voor komend schooljaar organiseert NIVOZ een inspirerende reeks van zeven Onderwijsavonden. Elke avond is afzonderlijk te bezoeken maar ze staan volgend jaar allen op een of ander manier in het teken van de begrippen volwassenheid en volwassenwording. De avonden zijn bedoeld als een mogelijke ingang om jouw pedagogische opdracht handen en voeten te geven en verder in praktijksituaties te concretiseren.

Data en sprekers:       

Woensdag 6 september 2017: Désanne van Brederode Donderdag 5 oktober 2017: Iliass El Hadioui Woensdag 15 november 2017: Hans Boutellier Donderdag 11 januari 2018: Joep Dohmen Woensdag 7 maart 2018: Arjan Wals Donderdag 12 april 2018: Jan Derksen Woensdag 6 juni 2018: Gert Biesta en Luc Stevens  Zie ook pagina 23

Masterclasses en symposia Het NIVOZ-forum beoogt een constructieve dialoog te faciliteren waarin betrokkenen uit het onderwijsonderzoek en de onderwijspraktijk samenkomen, om elkaar wederzijds te informeren, ondersteunen en versterken. Rondom actuele thema’s, debatten en gesprekken uit Onderwijsavonden zal er – waar wenselijk – verdieping Pagina 9

worden gezocht in speciale Masterclasses of mini-symposia. De agenda ontstaat gaandeweg het schooljaar. Te volgen via de website en sociale media.

Wetenschappelijke publicaties Het NIVOZ-forum reikt onderzoek, praktijkvoorbeelden en wetenschappelijke artikelen aan waarin fundamentele kwesties aan de orde worden gesteld.

Deelnemers (en online bezoekers) worden gestimuleerd tot het stellen van kritische vragen en het ontwikkelen van bewustzijn en inzicht, ten dienste van de emancipatie van onderwijswerk. De onderliggende vraag is altijd: ‘Wat is goed onderwijs en welke implicaties volgen hieruit voor de praktijk?’  Zie ook pagina 29

NIVOZ-platform hetkind Hetkind – een van de initiatieven van stichting NIVOZ – is een (online) platform vol artikelen en blogs over onderwijs en opvoeding. Verhalen waar de pedagogische opdracht doorheen schijnt en waarin de ontwikkeling van een leerling voorop staat.

Op hetkind.org ligt een schat aan lezenswaardige artikelen, gerubriceerd, soms toegankelijk geschreven, dan weer op een wijze waarvoor meer aandacht nodig is.

Duizenden lezen dagelijks de verhalen, maken studie van theorieën en verdiepen zich in onderzoek. Maar ze doen ook zelf mee, door hun eigen dilemma’s, vragen en ervaringen op hetkind.org te beschrijven en te delen.

Wie zijn die mensen? Onderwijzers, opvoeders en betrokkenen die het appèl op en de urgentie van goed onderwijs ervaren en het belang van een eigen pedagogische opdracht daarin. Iedere dag weer. Ze vormen een groep die via eigen persoonlijke ontwikkeling als mens het verschil maakt, om te beginnen in de eigen directe omgeving. Vanaf 2010 hebben meer dan 100.000 mensen zich langs deze weg laten inspireren, door een bezoek aan de website, door nieuwsbrieven te lezen en die ook weer te delen via sociale media of in de eigen onderwijskring.

Aan hetkind.org kunt u ook zelf bijdragen. Meer dan duizend mensen gingen u met een eigen geschreven blog/verhaal voor.  Zie ook pagina 31

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 10

NIVOZ-leerstoel Pedagogische dimensies van onderwijs, opleiding en vorming Onderwijspedagoog Gert Biesta is per 1 april 2016 benoemd tot bijzonder hoogleraar Pedagogische dimensies van onderwijs, opleiding en vorming aan de Universiteit voor Humanistiek. Deze leerstoel is gevestigd door stichting NIVOZ. Met de leerstoel wil Biesta verder onderzoeken hoe pedagogisch denken een zinvol perspectief kan bieden op de uitdagingen, waar het onderwijs in onze samenleving in de 21e eeuw voor staat. Daarbij ligt er een belangrijke uitdaging om de (inter)nationale pedagogische traditie bij de tijd te brengen. ďƒ˜ Zie ook pagina 35

Pagina 11

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 12

opleidingen

En vandaar een stapje hoger, naar de gestelde doelen, successen samen vieren. Het welzijn voorop. De liefde voor mijn vak en de mensen die ik begeleid is terug.

Pagina 13

‘

‘

Ik vroeg ik me af of ik nog wel door wilde gaan in het onderwijs. Het traject heeft me weer teruggezet in de leraar die ik ben: volgend, positief benoemend, hoopvol, samen bereikend, aansluitend, actief luisterend, contact makend, ruimte gevend, accepterend.

NIVOZ-opleidingen Trajecten Pedagogische tact, leiderschap en verdieping Kern van goed onderwijs en van goede resultaten is voor ons de relatie waarbij leraren weten hoe ze intelligent en met compassie kunnen reageren op hun leerlingen en op de ontwikkeling van zichzelf en collega’s. Daar waar leraren pedagogisch tactvol handelen, kan je ook zeggen. Zowel mentaal, emotioneel als fysiek. Het gaat hierbij niet om een set vaardigheden die je hebt, maar om wie je bent. Om zelfkennis, vertrouwen in jezelf, in je leerlingen, in je collega’s. De ander ‘verstaan’ en weten waar je met hen naar toe wilt: je pedagogische opdracht.

Hoe ontwikkel je pedagogisch tactvol handelen als leraar of schoolleider? Hoe houd je jezelf ‘scherp’ in dit opzicht.? Hierop is eigenlijk maar één antwoord: door je te spiegelen aan je leerlingen of aan collega’s. Je leert het van je eigen praktijk, van wat anderen daarvan aan jou teruggeven en van jouw reflectie daarop.

Bij stichting NIVOZ bieden we drie trajecten aan:  Pedagogische tact (PT) – voor leraren en docenten  Pedagogisch leiderschap (PL) – voor schoolleiders en leidinggevenden  Pedagogische verdieping (PV) – voor iedereen die PT of PL heeft gedaan Pedagogische tact (PT) is de basis. Pedagogisch leiderschap (PL) baseert zich op gelijke principes, maar kent andere verantwoordelijkheden en vragen. Met Pedagogische verdieping (PV) kijken we weer een laagje verder, afhankelijk van de vragen die er in het eerste traject ontstaan of een ervaren urgentie om bij te dragen aan onderwijs dat zin heeft, voorbij je eigen klaslokaal, dan wel aan de pedagogische opdracht die jij jezelf hebt gegeven.

Deelname aan een NIVOZ-traject vraagt commitment, een bereidheid om naar jezelf te kijken, de interacties met je leerlingen onder de loep te nemen en onderzoek te doen naar hoe je verder kunt groeien. Het vraagt moed om je eigen oordelen, cynismen en angsten onder ogen te komen, zodat je ermee aan de slag kan. Welke leraar/schoolleider wil je zijn? Waar sta je voor? Wat zijn jouw kwaliteiten? Wat staat je in de weg om meer en meer te worden wie je wilt zijn? Welke oordelen, cynismen en angsten staan jou in de weg?

‘Ik stel veel meer mijn oordeel uit, kan veel oordeelvrijer (vragender) anderen tegemoet treden. Hoe snel we anderen buitensluiten, zonder stil te staan bij de consequenties. dat doe ik dus niet meer! Ik voel mij steviger (heb legitimatie ) in gesprekken over onderwijs, ben ook overtuigd dat er nog veel verbeterd kan worden.’

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 14

Vanuit welke oriëntaties werken we?  Het bewustzijn dat je leerling ‘iemand’ is en ‘een ander’, met zijn eigen waarnemingen, gedachten, gevoelens en strevingen.  De kunst om je leerlingen en hun ervaringen te verstaan.  Het bewustzijn dat een leraar onlosmakelijk deel uitmaakt van het welbevinden en de betrokkenheid van zijn leerlingen en van hun resultaten.  Zelfvertrouwen en vertrouwen in de goede moed en de goede motieven van leerlingen.  Weten waar je met je leerlingen naar toe wilt, je pedagogische kompas en oordeelsvermogen.

Met elkaar verwijzen deze oriëntaties naar wat we een goede pedagogische relatie zouden noemen, zoals we die dagelijks en overal kunnen aantreffen. Vanuit deze oriëntaties wordt je praktijk volwaardiger en meer bevredigend omdat je het niet alleen doet, maar samen. Met je collega-docenten, maar ook en vooral met de leerlingen die voor je gevoel zoveel tijd van je vragen.

Resultaten De resultaten verschillen per persoon. De vraag is: Waar wil jij aan werken? In zijn algemeenheid: leraren komen dichter bij hun leerlingen en krijgen meer van hen terug. Datzelfde geldt voor schoolleiders ten opzichte van hun leraren of docenten.

Deelnemers krijgen meer tijd, meer waardering, voelen zich minder belast en zien zichzelf effectiever met een groter professioneel welbevinden als resultaat. Zij zien dat zij van grotere betekenis zijn bij de ontwikkeling en vorming van de ander (hun leerlingen of leraren) dan zij voorheen dachten.

Docenten Het traject wordt begeleid door docenten van stichting NIVOZ. De inhoud van het traject wordt gevormd door eigen praktijkervaringen, biografische ervaringen, (groeps) reflecties, waarbij de NIVOZ-docent(en) zorgdragen voor een veilige sfeer. Zij geven richting, bemiddelen en ondersteunen bij het loslaten van bestaande en het vinden van andere verhoudingen in klas en school, van meer rust, meer ruimte en meer vertrouwen. Zij wijzen ook de weg naar belangrijke bronnen van inspiratie en naar theorie, die praktijkervaringen inzichtelijker kan maken.

Het gaat ons uiteindelijk om de emancipatie van onderwijs- en opleidingspraktijk.

Ieder traject biedt een situatie, waar dezelfde factoren een rol spelen als in de klas: iedere deelnemer doet ertoe en de docent bewaakt het geheel. Dat vraagt van ons – net als van de deelnemers – reflectie op onze waarnemingen, oordelen en emoties.

Ook wij leren met en van de deelnemers op een altijd voortgaande ontwikkelingsweg .

Het traject is dus geen cursus (waarbij je een reeks lessen doorloopt) of een training (waarbij je iets nieuws krijgt aangeleerd), maar een ontwikkelingsweg die je zelf gestalte geeft.

Pagina 15

Individuele deelname of als team/school?

Incompany: Bent u als schoolleider of bestuur geïnteresseerd in onze trajecten, voor uw school of stichting? Neem dan contact op met de backoffice, via info@nivoz.nl of 0343-556750. Afhankelijk van uw vraag wordt u doorverbonden met de juiste persoon om te onderzoeken wat NIVOZ voor u kan betekenen.

Individuele deelname: Overweegt u als leraar ons open traject Pedagogische tact (PT) te volgen, dan staat een van onze docenten tot uw beschikking. Of u kunt zich direct aanmelden. Het eerstvolgende open traject start op 6 september 2017. Voor Pedagogisch leiderschap is dat 2 oktober 2017. En voor Pedagogische verdieping beginnen we op 3 oktober 2017. De zeven (voor PV zijn het er zes) bijeenkomsten – uitgesmeerd over het hele schooljaar – vinden plaats op de eigen locatie van stichting NIVOZ, op landgoed De Horst in Driebergen.

Open traject PT woensdag 6 september 2017 woensdag 4 oktober 2017 dinsdag 14 november 2017 dinsdag 6 februari 2018 woensdag 7 maart 2018 dinsdag 17 april 2018 dinsdag 5 juni 2018 De bijeenkomsten zijn van 10.00 – 16.00 uur. Inloop: vanaf 09.30 uur.

Maximaal 18 deelnemers per groep.

Kosten: € 1.500,– per persoon, inclusief leermateriaal en catering (lunch).

Open traject PL maandag 2 oktober 2017 maandag 6 november 2017 donderdag 7 december 2017 maandag 22 januari 2018 dinsdag 13 maart 2018 dinsdag 24 april 2018 donderdag 21 juni 2018 De bijeenkomsten zijn van 10.00 – 16.00 uur. Inloop vanaf 09.30 uur.

Maximaal 18 deelnemers per groep.

Kosten: € 2.700,– per persoon, inclusief leermateriaal en catering (lunch).

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 16

Open traject PV dinsdag 3 oktober 2017 woensdag 8 november 2017 dinsdag 9 januari 2018 dinsdag 6 maart 2018 donderdag 5 april 2018 donderdag 24 mei 2018 De bijeenkomsten zijn van 09.30 – 16.00 uur. Inloop van 09.00 uur.

Maximaal 18 deelnemers per groep.

Kosten: € 1.500,– per persoon, inclusief leermateriaal en catering (lunch).

Alle NIVOZ-trajecten zijn vrijgesteld van btw-heffing.

Validatie De trajecten zijn gevalideerd door het lerarenregister met 40 RU (in-company traject van 20 uur), 50 RU (incompany traject van 25 uur), 60 RU (in-company traject van 30 uur) en 70 RU (open trajecten).

Schoolleiders in het Primair Onderwijs die de leergang Pedagogisch Leiderschap volgen vanuit stichting NIVOZ, kunnen hiermee het thema ‘Persoonlijk leiderschap’ afronden voor hun herregistratie in het schoolleidersregister PO. Zij kunnen het certificaat dat zij na afronding van de leergang ontvangen, uploaden in het register om hiermee het thema ‘Persoonlijk Leiderschap’ af te ronden.

NIVOZ werkt nog aan de certificering voor schoolleiders VO.

Proeverijen In de maand mei is er vier keer gelegenheid om twee uur te proeven aan onze trajecten: Pedagogische tact en leiderschap. Op 9 mei, 13 mei, 18 mei en 24 mei kunnen docenten en deelnemers u een indruk geven en een ervaring bieden hoe er wordt gewerkt binnen onze opleidingen en trajecten.  Geen kosten,

wel inschrijving.  Voor leraren, schoolleiders en bestuurders.  Voor PO, VO, mbo en hbo  Locatie De Horst 1, Driebergen, gebouw Vossesteyn.

Vanaf komend schooljaar bieden we deze proeverij maandelijks aan.

Pagina 17

Impact van trajecten Vanaf 2008 hebben meer dan vijfduizend leraren deelgenomen aan trajecten Pedagogische tact en leiderschap. Een groot aantal deed dat met hun school of schoolteam, incompany. We hebben de scholen (PO, VO, hbo, mbo, universitair of anders) gebundeld op een landkaart.

= VO = PO = hbo = mbo = overig

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 18

Coalitie voor leraren, schoolleiders Herken jij jezelf in de opdracht om die onderwijspraktijk te creëren waarin ieder kind erbij hoort en laat zien wat het kan? Denk en handel jij vanuit een positief en geëmancipeerd mensbeeld en neem je in jouw lespraktijk het perspectief van de leerling in? Ben jij als leraar of schoolleider je eigen instrument in de verdere ontwikkeling van goed onderwijs? Denk jij na over (de ontwikkeling van) jouw pedagogische opdracht en de verantwoordelijkheid die het onderwijs heeft in de ontwikkeling van onze maatschappij.

In dat geval is de coalitie-groep voor leraren en schoolleiders een prachtkans.

Na de zomer – op 6 september 2017 – start NIVOZ met een nieuwe groep. We nodigen jou, leraar/docent, schoolleider/rector uit om mee te doen. Met anderen vorm je een duurzame leergemeenschap, voor één cursusjaar lang. We hebben zeven coalitie-bijeenkomsten in Driebergen.

In de coalitie deel je met elkaar waar je voor staat en welke vragen en zorgen je hebt werkend vanuit pedagogische waarden en oriëntaties. De coalitie vormt een groep ‘critical friends’ die elkaar steunt in deze ambitie én kritische vragen stelt, oefent in het hanteren van ieders persoonlijk moreel kompas en elkaar voortdurend herinnert aan het voornemen daarop te (blijven) koersen. Voorop staat dat we een vitale ruimte creëren waarbinnen het kwalitatieve gesprek plaatsvindt. Niet zozeer het antwoord, als wel het (leren) stellen van de juiste vraag staat centraal in alle bijeenkomsten, die daardoor meer een intervisie-karakter dragen. Deelnemers vinden in dit proces support en inspiratie bij elkaar.

De ervaring van afgelopen jaren heeft geleerd dat deelname van twee collega’s verbonden aan dezelfde onderwijspraktijk, school of organisatie, het krachtigst is.

Individuele deelnemers, die zelf krachtig vooruit willen, zijn uiteraard ook van harte welkom.

‘NIVOZ heeft het volgende statement heel sterk gemaakt: dat je als leerkracht of schoolleider, vanuit een gevoel van verantwoordelijkheid, tegen je leerling zegt: ‘Je doet het zelf. Maar je hoeft het niet alleen te doen.’

Pagina 19

Alle informatie De zeven coalitie-bijeenkomsten vinden plaats in Driebergen, in gebouw Vossesteyn op landgoed De Horst, op de middagen van de onderwijsavonden, van 13.30 tot 17.00 uur. woensdag 6 september 2017 donderdag 5 oktober 2017 woensdag 15 november 2017 donderdag 11 januari 2018 woensdag 7 maart 2018 donderdag 12 april 2018 woensdag 6 juni 2018 De kosten voor zeven coalitiebijeenkomsten zijn: € 895,- (BTW vrij) incl. maaltijden ter afsluiting én deelname aan (alle) zeven onderwijsavonden gedurende het schooljaar 2017-2018.

De coalitie wordt gefaciliteerd door Merel Boon, Rikie van Blijswijk, Ton van Rijn, Nickel van der Vorm en Merlijn Wentzel.

Vragen en aanmelden Voor meer informatie, vragen of aanmelding, bel dan naar Rikie van Blijswijk: 0650202682 of Merlijn Wentzel: 06- 54215253. Je kunt je ook direct aanmelden door een mail te sturen naar info@nivoz.nl o.v.v. deelname coalitie 2017-2018.

Coalitie voor opleidingsdocenten In het najaar van 2016 heeft stichting NIVOZ drie masterclasses aangeboden (Biesta, Kelchtermans en Stevens) waarin de noodzaak naar voren kwam om de pedagogiek (terug) in de lerarenopleidingen te krijgen. Het gaat in lerarenopleidingen vanuit NIVOZ’ visie om de verbinding van de aankomende docent met zichzelf, de maatschappelijke context van zijn werk en met de wereld. Het opleidingsperspectief kantelt daarmee van ‘kennis’ naar ‘handelen’. Het vertrekpunt in pedagogische opleidingen is ‘de geleefde ervaring van de student’.

We nodigen opleidingsdocenten (van lerarenopleidingen en Pabo’s) uit om mee te bouwen aan een coalitie van opleiders vanuit dit perspectief. Dus herken jij jezelf in de opdracht om opleidingspraktijk te creëren met de handelingswerkelijkheid als uitgangspunt. Dan is deze coalitie een krachtbron voor jou om deze gedeelde ambitie in je eigen opleidingspraktijk te ontwikkelen. En om al handelend een levend voorbeeld te zijn voor jouw collega’s.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 20

Alle informatie Er zijn vijf bijeenkomsten in het cursusjaar 2017-2018 van maximaal 12 personen, die een jaar lang met elkaar optrekken. Ons streven is de coalitie na het eerste jaar te laten voortbestaan als duurzame leergemeenschap. We komen bij elkaar van 14.30 tot 17.30 uur. Iedereen die zich committeert betaalt € 295 (btw-vrij) voor vijf bijeenkomsten. donderdag 21 september 2017 donderdag 7 december 2017 donderdag 15 februari 2018 woensdag 11 april 2018 woensdag 13 juni 2018 De coalitie-bijeenkomsten worden gefaciliteerd door Rikie van Blijswijk en Suzanne Niemeijer, werkzaam bij stichting NIVOZ.

Vragen en aanmelden Heeft u vragen of interesse, bel dan met Rikie van Blijswijk: 06-50202682 of Suzanne Niemeijer: 06-24570832 U kunt zich ook direct aanmelden met een email naar de backoffice NIVOZ, info@nivoz.nl o.v.v. deelname aan coalitie voor opleiders.

‘Ik kijk anders naar wat moet en wat gewenst is. Ik kan de druk van buitenaf beter loslaten en kijken naar wat op dat moment belangrijk en waardevol is.’

Pagina 21

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 22

forum

Pagina 23

‘

‘

Over de thema’s die NIVOZ aansnijdt, zeg ik: ‘He, daar zit energie in. Daar wordt op de goede toon gesproken over hoe het verder moet met het onderwijs in Nederland’.

NIVOZ-forum Met het NIVOZ-forum willen we ruimte maken voor de dialoog over de vraag ‘wat is goed onderwijs?’ We organiseren bijeenkomsten, waar onderwijsonderzoekers, schoolleiders, leraren, beleidsmakers en andere geïnteresseerden uit de onderwijspraktijk samenkomen, perspectieven uitwisselen en elkaar informeren.

Onderwijsonderzoekers bespreken binnen het NIVOZ-forum hun onderzoek en informeren zo de praktijk. De leraren en schoolleiders tonen – op verschillende manieren – hun werkpraktijk en vraagstukken die zij in hun praktijk tegenkomen.

Het doel van het NIVOZ-forum is het sterken van leraren en schoolleiders, zodat zij in staat zijn om de vele beslissingen die zij dagelijks nemen (en die alleen zij kunnen nemen), te onderbouwen en verantwoorden. Voor die verantwoording bestaat nooit een sluitend, definitief antwoord. Hier kan telkens opnieuw, voor iedere situatie, bepaald worden welke overwegingen, welke belangen, welke oogmerken een rol spelen. Vandaar het belang dat leraren en schoolleiders zelf in staat zijn die afwegingen te maken, en daarover met elkaar en anderen in gesprek te gaan.

De bijeenkomsten worden ondersteund door artikelen die we schrijven, of laten schrijven. Dit zijn besprekingen van relevant onderzoek, verdiepende beschouwingen en ook verslagen van de bijeenkomsten die we organiseren. Op die manier wordt de dialoog in de persoonlijke ontmoeting online voortgezet.

In de tweede plaats heeft het Forum de rol van denktank, zowel intern binnen NIVOZ als extern. Hier gaat het om de bezinning op de bronnen voor de legitimering van ons eigen werk, in wisselwerking met ervaringen uit de praktijk die we opdoen in de trajecten en die binnenkomen via bijdragen aan hetkind. We nemen (in beperkte mate) deel aan onderzoek en doen zelf onderzoek, we leveren een bijdrage aan denktanks, die ons zelf ook weer voeden. Zo werken we voortdurend aan de verantwoording van ons eigen werk, en gaan hierover in gesprek, op dezelfde manier als onderwijsprofessionals dat doen.

De urgentie om dit gesprek te voeren, is groot. Hoewel er veel waarde wordt gehecht aan een door onderzoek onderbouwde onderwijspraktijk – en vice versa: op praktijkdilemma’s gebaseerd onderwijsonderzoek – is er sprake van een moeizame relatie tussen onderwijsonderzoek en -praktijk. Om dit gesprek opnieuw op gang te brengen, is het nodig om vanuit het perspectief van het handelen te starten.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 24

Concrete onderwijssituaties, in de dagelijkse praktijk van leraren, bieden de rijke context, waarin theoretische inzichten en persoonlijke overwegingen met elkaar verweven zijn. Daarin is niet zozeer de vraag aan de orde wat 'het beste’ is om te doen, maar eerder de vraag vanuit welke perspectieven meer houvast gekregen kan worden op de inherente complexiteit. Daarbij is altijd ook de vraag aan de orde met welk oogmerk, ofwel waartoe het onderwijs gegeven wordt. Om die reden zoeken wij de onderbouwing in zowel psychologische als pedagogische hoek, en gaan we te rade bij filosofische en spirituele bronnen, die in gangbaar onderzoek soms minder aandacht krijgen.

Op deze manier is het NIVOZ-forum een alternatief voor de vluchtigheid van het publieke debat over onderwijs. Daar wordt te snel genoegen genomen met een simpel onderscheid tussen goed en slecht, effectief en niet-effectief. Waarmee voorbij wordt gegaan aan de erkenning dat alleen leraren onderling als team, en in directe afstemming met de leerlingen en hun ouders, kunnen bepalen wat het goede is om te doen. Het gaat er naar ons idee niet om dat in algemene zin definitieve antwoord gegeven wordt op de vraag wat goed onderwijs is. Het gaat NIVOZ erom dat onderwijsprofessionals zelf in staat zijn om hun eigen antwoord op die vraag te geven, te onderbouwen en daarvoor de ruimte krijgen. Daar leveren wij graag onze bijdrage aan.

We want to see a richer, deeper public discourse about education, which moves “beyond the tyrannies of improvement, efficiency and standardisation to recover a language of and for education articulated in terms of ethics, moral obligations and values” (Ball, 2007, p. 191).

Pagina 25

Onderwijsavonden De zeven onderwijsavonden in Driebergen bieden – ieder op eigen wijze – inspiratie en legitimatie voor een goede onderwijspraktijk, stof om het gesprek te kunnen voeren en uw eigen ontwikkeling (en die van uw collega’s en school) van nieuwe, verdiepende inzichten te voorzien. Duizenden onderwijsbetrokkenen vonden eerder hun weg naar Driebergen, ten behoeve van (eigen) of schoolontwikkeling vanuit pedagogische oriëntaties.

Ook komend schooljaar heeft het NIVOZ-forum weer een uitnodigende lijst met gerenommeerde sprekers opgesteld. Anders dan andere jaren staan de zeven lezingen in lijn met elkaar.       

Woensdag 6 september 2017: Désanne van Brederode Donderdag 5 oktober 2017: Iliass El Hadioui Woensdag 15 november 2017: Hans Boutellier Donderdag 11 januari 2018: Joep Dohmen Woensdag 7 maart 2018: Arjen Wals Donderdag 12 april 2018: Jan Derksen Woensdag 6 juni 2018: Gert Biesta / Luc Stevens

Het motief van komend jaarprogramma is de pedagogische opdracht die in scholen en opleidingen, meer of minder bewust, wordt gerealiseerd. Deze opdracht wordt op verschillende manieren verwoord. Als persoonsvorming, bijvoorbeeld (zie het advies Onderwijs2032). Of als subjectivicatie, naast socialisatie en kwalificatie (zie het werk van Gert Biesta). Hoe ook verwoord, voor een antwoord op de waartoe-vraag in onderwijs en opvoeding zijn er oriëntaties nodig.

Een heel gebruikelijk antwoord op de vraag naar de pedagogische opdracht is: volwassenheid. Biesta heeft de betekenis van dit begrip nader gedetermineerd als het onderscheid weten tussen gewenst of te wensen enerzijds, en wenselijk anderzijds. Wij willen dit fundamentele onderscheid in ons jaarprogramma nader richting en inhoud geven. Volwassenheid verwijst naar een bepaalde kwaliteit van inzicht in en praktijk van omgang met jezelf, de ander en je omgeving. Om die kwaliteit zal het gaan.

De waartoe-vraag – met als voorlopig houvast dus het begrip volwassenheid – is als jaarthema gekozen, omdat het voor leraren/docenten, schoolleiders en andere betrokkenen een ingang biedt voor hun reflectie op de vraag naar hun pedagogische opdracht en de aard van de begeleiding van hun leerlingen en studenten.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 26

Woensdag 6 september 2017: Désanne van Brederode Nederlandse schrijfster, filosofe en opiniemaakster (in kranten, radio en tv).

Van Brederode (1970) spreekt vaak over levensbeschouwelijke thema's. In 2007 won ze de Gerard Walschap-Prijs.

Donderdag 5 oktober 2017: Iliass El Hadioui Wetenschappelijk docent aan de opleiding pedagogiek en onderwijskunde aan de Erasmus Universiteit. Socioloog El Hadioui (1983) doet promotieonderzoek naar de relatie tussen gepercipieerde sociale uitsluiting en identificatie met Rotterdam en Nederland onder Rotterdamse schoolgaande jongeren. Programmaleider van het project 'De Transformatieve School'.

Woensdag 15 november 2017: Hans Boutellier Wetenschappelijk directeur van het Verwey-Jonker Instituut. Sinds 2016 is Boutellier (1953) deeltijd hoogleraar Veiligheid en Veerkracht aan de Vrije Universiteit (faculteit sociale wetenschappen). Hij bekleedt daar de bijzondere leerstoel Veiligheid en burgerschap.

Donderdag 11 januari 2018: Joep Dohmen Lector Bildung aan het centrum voor Humanistische Vorming (HVO).

Dohmen (1949) is emeritus hoogleraar Wijsgerige en praktijkgerichte Ethiek aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht.

Woensdag 7 maart 2018: Arjen Wals Arjen Wals (1964) Arjen is hoogleraar en UNESCO Chair op het terrein van leren voor duurzaamheid aan de Wageningen Universiteit en de Universiteit van Gotenburg in Zweden. Hij beschouwt duurzaamheid als een katalysator van onderwijsvernieuwing.

Donderdag 12 april 2018: Jan Derksen Na zijn studie klinische psychologie is Derksen (1953) verbonden aan de Radboud Universiteit, thans als universitair hoofddocent. Al bijna 20 jaar is hij ook hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel. Daarnaast heeft hij een eigen privé-psychologenpraktijk en schrijft hij in een aantal landelijke kranten.

Woensdag 6 juni 2018: Gert Biesta & Luc Stevens NIVOZ-leerstoelhouder ‘Pedagogische dimensies’ aan de Universiteit van Humanistiek, tevens hoogleraar Educatie aan de Brunel Universiteit London. Biesta (1957) is sinds 2015 geassocieerd lid van de Onderwijsraad in Nederland.

Luc Stevens (1941) is founding father van stichting NIVOZ en emeritus hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit Utrecht.

Pagina 27

Kaarten en passe-partout U kunt losse kaarten bestellen of een passe-partoutkaart aanschaffen voor alle zeven avonden, Gelet op de animo, die almaar toeneemt, is dat geen slecht idee.

De Onderwijsavonden vinden plaats in het sfeervolle theater Maitland en de entreeprijs is 32,50 euro. Voor een passe-partoutkaart betaalt u 195 euro.

Wie zeven Onderwijsavonden aanwezig is krijgt een aantekening van 14 registeruren in het lerarenregister. Via nivoz.nl/lezingen/onderwijsavonden-2017-2018 kunt u al uw kaarten bestellen.

Wilt u met een schoolteam komen, van acht of meer personen, dan vragen we u contact op te nemen met de backoffice; er is dan korting mogelijk. Via telefoonnummer 0343-556750 of info@nivoz.nl Let op: Van de Onderwijsavonden zal niet langer een video-registratie worden afgenomen. Door een gebrek aan kijkers – ook met betrekking tot live-streaming – is NIVOZ daartoe genoodzaakt.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 28

Masterclasses en symposia Het NIVOZ-forum beoogt een constructieve dialoog te faciliteren waarin betrokkenen uit het onderwijsonderzoek en de onderwijspraktijk samenkomen, om elkaar wederzijds te informeren, ondersteunen en versterken. Rondom actuele thema’s, debatten en gesprekken uit Onderwijsavonden zal er – waar wenselijk – verdieping worden gezocht in speciale Masterclasses of mini-symposia. De agenda voor verdiepende masterclasses zal zich komend schooljaar gaandeweg vullen, evenals mogelijke symposia en workshops rondom actuele onderwijsthema’s en gesprekken.

Wetenschappelijke publicaties Het NIVOZ-forum reikt onderzoek, praktijkvoorbeelden en wetenschappelijke artikelen aan waarin fundamentele kwesties aan de orde worden gesteld.

Deelnemers (en online bezoekers) worden gestimuleerd tot het stellen van kritische vragen en het ontwikkelen van bewustzijn en inzicht, ten dienste van de emancipatie van onderwijswerk. De onderliggende vraag is altijd: ‘Wat is goed onderwijs en welke implicaties volgen hieruit voor de praktijk?’

De publicaties vanuit het NIVOZ-forum vinden eens per week plaats en worden gedeeld op de website, via nieuwsbrieven van stichting NIVOZ en sociale media.

Contact Twitter: @nivoz Facebook-pagina NIVOZ-forum Email: forum@nivoz.nl of 0343-556750

Pagina 29

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 30

hetkind

Pagina 31

‘

‘

Binnen mijn werk als onderwijsonderzoeker, dus als professional, zie ik NIVOZ meer als informatiebron. Ik werk veel met scholen en alles wat ik lees op hetkind.org komt goed van pas.

NIVOZ-platform hetkind Hetkind is een platform waarop onderwijsbetrokkenen pedagogisch georiënteerde verhalen en blogs met elkaar delen. Offline, op bijvoorbeeld NIVOZ-onderwijsavonden en periodieke bloggersbijeenkomsten; maar vooral ook online: op hetkind.org. Door dit samen te doen – online staan meer dan 4000 bijdragen van bijna duizend verschillende mensen – sterken leerkrachten, docenten, schoolleiders en ouders zichzelf en elkaar in hun pedagogische opdracht.

Bij hetkind vind je inspiratie, legitimatie en verbinding. Samen werken we aan de emancipatie van leerling en leerkracht, aan professionalisering en daarmee ook aan een samenleving waarin ieder zijn/haar talenten kan inzetten en van betekenis wil zijn.

Uitnodiging We nodigen iedereen uit om pedagogische situaties en momenten te beschrijven en op ons platform te delen. Verhalen die vaak ontstaan in een opvoed- of onderwijspraktijk waarin er vertrouwen is in menselijke ontwikkeling en waarin aan de basisbehoefte van mensen aan relatie, autonomie en competentie recht wordt gedaan. In deze verhalen wordt duidelijk dat onderwijs betekenisvol is als leraren zichzelf (en dus hun eigen ervaring) inbrengen.

De verhalen op hetkind.org worden door tienduizenden gelezen, via nieuwsbrieven en ook door publicaties op sociale media. Op de website en op de Facebook-pagina (20.000 volgers) bieden we de mogelijkheid om in gesprek te gaan, met elkaar en met de bloggers. Dat zorgt voor verbinding, voor de realisatie van de huidige leergemeenschap. Hetkind is voor veel onderwijsmensen een steunbron geworden, een plek voor vragen en reflectie. Er wordt een verantwoordelijkheid gedeeld.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 32

In 2010 is hetkind als platform gestart. Zeven leidende principes zijn destijds geformuleerd, als vertrekpunten voor goed onderwijs. Er kan op veel manieren invulling en vorm aan worden gegeven.

1. Talent: goede onderwijspraktijk is talent- en ambitiegedreven.

2. Verantwoordelijkheid: goede onderwijspraktijk daagt uit tot zelfkennis, zelfsturing en verantwoordelijkheid.

3. Partnership: leraar en leerling zijn partners in leren.

4. Opvoeding: onderwijs en opvoeding zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

5. Moreel kompas: de cultuur in groep en school verbindt en biedt een moreel kompas. Ze is open en veilig en kent een toon van respect en vertrouwen.

6. Samenleving: goede onderwijspraktijk is deel van de samenleving, maar kenmerkt zich tegelijk door een zekere afstand en reflectie.

7. Legitimatie: de onderwijspraktijk en zijn uitgangspunten en resultaten worden getoetst en gelegitimeerd, in de eerste plaats ten dienste van leerling en school.

Hetkind is onafhankelijk van enige politieke, religieuze of conceptuele onderwijsstroming. Er zijn dan ook geen hetkind-scholen en we beogen deze scholen ook niet te realiseren. Wel zijn er organisaties en scholen die zich expliciet scharen achter de uitgangspunten van hetkind. Hun invulling daarvan is echter helemaal vrij.

Contact Twitter: @hetkind Facebook-pagina hetkind Email: redactie@hetkind.org of 0343-556750

‘Veel leraren voelen zich als een roepende in de woestijn. Hetkind verbindt en biedt taal om zaken bespreekbaar te maken, beweging te creëren.’

Pagina 33

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 34

leerstoel

Pagina 35

‘

‘

Pedagogische dimensies van onderwijs, opleiding en vorming met bijzondere aandacht voor processen van humanisering en persoonsvorming

NIVOZ-leerstoel De leerstoel ‘Pedagogische dimensies van onderwijs, opleiding en vorming’ is ingesteld door het NIVOZ – het Nederlands Instituut voor Onderwijs- en Opvoedingszaken – en is gevestigd aan Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. De leerstoel heeft een omvang van 0.2 fte en is op 1 april 2016 van start gegaan voor een periode van vijf jaar. De leerstoel maakt deel uit van de leerstoelgroep ‘Educatie’ onder leiding van Prof.dr. Wiel Veugelers.

Gert Biesta (1957, Rotterdam) heeft de leerstoel toegewezen gekregen. Hij is onderwijspedagoog en hoogleraar Educatie aan de Brunel Universiteit in Londen. Ook is hij sinds 2015 geassocieerd lid van de Onderwijsraad in Nederland en internationaal erkend specialist op het gebied van pedagogiek. Zijn laatste boeken The Beautiful Risk of Education en Het leren voorbij verschenen bij Uitgeverij Phronese. De officiële benaming van de leerstoel aan de Universiteit voor Humanistiek is voluit: Pedagogische dimensies van onderwijs, opleiding en vorming met bijzondere aandacht voor processen van humanisering en persoonsvorming.

Biesta legt uit: ‘Op dit moment ligt de nadruk in het onderwijs sterk op kennis en vaardigheden en worden vooral cognitieve prestaties gewaardeerd. Er is behoefte aan een bredere kijk op wat goed onderwijs is, waarin kwalificatie en socialisatie altijd zijn ingebed in de vorming van de persoon gericht op een volwassen in de wereld willen zijn. Dat is niet alleen belangrijk voor het individu, maar ook voor de kwaliteit van het democratisch samenleven en de grenzen die de ecologische problematiek aan leven en samenleven stelt. De pedagogiek kan een belangrijke steun bieden bij het denken en doen in de onderwijspraktijk.’

Met de leerstoel wil Biesta in samenwerking met NIVOZ en Universiteit voor Humanistiek verder onderzoeken hoe pedagogisch denken een zinvol perspectief kan bieden op de uitdagingen, waar het onderwijs in onze samenleving in de 21e eeuw voor staat. Daarbij ligt er een belangrijke uitdaging om de (inter)nationale pedagogische traditie bij de tijd te brengen. Deze uitdagingen zijn vertaald in de volgende vijf thema’s die richtinggevend zullen zijn voor onderzoek, onderwijs en maatschappelijke dienstverlening.

[1] Persoonsvorming Vanuit een theoretische invalshoek is een centrale vraag hoe persoonsvorming opgevat kan worden, hoe bepaalde concepties kunnen worden gelegitimeerd en hoe klassieke invullingen, zoals autonomie, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid of volwassenheid ‘bij de tijd’ gebracht kunnen worden.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 36

[2] Pedagogisch handelen Dit hangt samen met de specifieke aard van pedagogisch handelen – bijvoorbeeld uitgedrukt in noties, zoals ‘pedagogische tact,’ ‘aandachtige betrokkenheid,’ en ‘pedagogisch leiderschap’ – en de vraag hoe zulk handelen zich onderscheidt van therapeutisch handelen of handelen gericht op interventie of gedragsmodificatie.

[3] Doel en bedoeling Een derde thema is de ruimere vraag naar het waartoe van onderwijs – een vraag die zowel met doelen als met de meeromvattende bedoeling van onderwijs te maken heeft – en wat dit betekent voor ontwikkeling van curricula en voor (vak)didaktiek.

[4] Pedagogische normativiteit Een vierde thema betreft de specifieke aard van pedagogische normativiteit, dit wil zeggen, de waarden en de normatieve oriëntaties die een rol spelen in de vormgeving en uitvoering van onderwijs. Uitgangspunt is dat pedagogische normativiteit niet gereduceerd kan worden tot ethische of politieke kwesties, maar eigen is aan het domein van opvoeding en onderwijs. Dit is ook van belang voor het verder ontwikkelen van de pedagogische dimensie van de normatieve professionaliteit van leraren.

[5] Pedagogische kennis en de wetenschappelijke status van de pedagogiek Een vijfde thema betreft de rol van kennis in pedagogisch handelen en, in het verlengde daarvan, de specifieke aard van systematische reflectie in het onderwijs en de status van de pedagogiek als een betrokken handelingswetenschap.

Onderwijs en onderzoek Stichting NIVOZ heeft een uitgebreid programma van activiteiten waaraan Gert Biesta als leerstoelhouder deel kan nemen. Biesta zal een bijdrage leveren aan conferenties en symposia die door UvH en/of NIVOZ worden georganiseerd. Hij zal op 6 juni 2018 samen met Luc Stevens de laatste Onderwijsavond verzorgen. Er is een uitdrukkelijke link met het onderzoek van de leerstoel, met name in relatie tot de trajecten ‘Pedagogische tact’ en ‘Pedagogisch leiderschap’.

In september 2016 zijn twee promovendi van start gegaan: Lisette Bastiaansen en Janeke Wienk. Het eerste onderzoeksproject heeft betrekking op ‘de specifieke aard van het pedagogisch handelen’; het tweede heeft betrekking op ‘het vraagstuk van persoonsvorming.’ www.leerstoelpedagogischedimensies.nl Email: info@nivoz.nl

Pagina 37

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 38

in de wereld

Pagina 39

‘

‘

Weg uit het sectoraal denken, juist gezámenlijk een onderwerp bekijken. En die brede kijk, díe herken ik, die waardeer ik van NIVOZ.

NIVOZ in de wereld Vanaf 2003 heeft stichting NIVOZ zich ontwikkeld als een onafhankelijke stem in het onderwijs. De oorspronkelijke drijfveer lag bij de ontwikkelingsbehoeften van ieder kind en de consequenties daarvan voor het onderwijs. Met andere woorden: Hoe komt de ontwikkeling van ieder kind het beste tot zijn recht?

Al snel kwam daarin de relatie tussen leerling en leraar centraal te staan. De slagzin ‘Zonder relatie geen prestatie’ kreeg vleugels. En zo schoof de aandacht van ons werk op van kind naar leraar. De leraar zelf als belangrijkste (f)actor in de kwaliteit van onderwijs.

De ontwikkeling ging door. NIVOZ droeg uit dat interventies in onderwijs per definitie een morele component hebben. Immers als het gestandaardiseerde systeem wordt losgelaten, moeten voortdurend keuzes gemaakt worden om steeds weer het goede te doen. Het is van belang dat leraren en schoolleiders zich daarvan bewust zijn. Dat ze die (morele) component begrijpen, weten wat hun eigen morele werkelijkheid is en waar die vandaan komt (biografisch perspectief). Zo dient de ‘waartoe-vraag’ zich aan.

Waartoe dient het onderwijs? Waar leidt het toe? Waar zou het toe moeten leiden?

In de opdracht van het onderwijs zit dus ook een maatschappelijke opdracht. De manier waarop we onze onderwijspraktijk inrichten is van grote invloed op de samenleving die we (willen) creëren. We leven in een tijd van grote maatschappelijke en politieke onrust waarin liberale democratie op het spel lijkt te staan. NIVOZ ervaart een grote urgentie dat we ons bewust worden van de rol die onderwijs speelt in de vorming van de maatschappij van morgen. NIVOZ ziet dat ieder mens op een volwassen en verantwoordelijke manier in de samenleving kan staan.

Het NIVOZ heeft zich ontwikkeld tot een instituut – onafhankelijk van de politiek en onafhankelijk van het systeem – dat de ontwikkelingsbehoeften van kinderen vertegenwoordigt tegen het licht van de maatschappelijke opdracht die het onderwijs heeft.

Partners Dit beeld is ook duidelijk te herkennen aan de context, het netwerk, waarin het NIVOZ zich bevindt. De fundering van ons werk ligt voor een deel bij de Internationale Rechten van het Kind en ook in het Earth Charter, waarmee NIVOZ zich verbonden heeft verklaard. Op die manier komen we in contact met een brede variëteit aan maatschappelijke organisaties die zich ook hiertoe verhouden. De Global Goals Accelerator dat de duurzaamheidsdoelen behartigt zoals in 2015 in Parijs vastgesteld, is daar een voorbeeld van.

Het fundamentele karakter van onze missie zorgt ervoor dat de context zich niet beperkt tot Nederland. NIVOZ is actief lid van de Alliance for Childhood, een in Brussel gevestigd netwerk van netwerken dat zich inzet voor de ‘quality of childhood’ in Europa. Met de Alliance organiseren we onder andere jaarlijks een zestal inhoudelijke bijeenkomsten in het Europese Parlementsgebouw onder de de titel ‘Quality of Childhood.’

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 40

NIVOZ is ook actief partner van Learning for Well Being Foundation, een organisatie die zich inzet voor het welbevinden van kinderen in Europa. Samen met L4WB organiseerde NIVOZ in 2017 een internationaal symposium over de essenties van het onderwijs.

In Nederland werken we samen met onderwijsorganisaties (Eerste De Klas), initiatieven (Operation Education, Coöperatie Leren voor Morgen, Janusz Korczak Stichting) en opleidingen (Radiant) waarbij onze pedagogische visie een bijdrage kan leveren. Daarnaast zijn er meer dan 300 scholen die vanuit de opleiding met NIVOZ in aanraking zijn gekomen en nog tal van individuele leraren, schoolleiders en bestuurders die aan activiteiten hebben deelgenomen.

Middelen Stichting NIVOZ voorziet voor het grootste deel zelf in haar financiële middelen. Toch zou veel van het werk dat NIVOZ doet niet gedaan kunnen worden als het niet werd ondersteund door (financiële) partners van buiten. Het is geen toeval dat dit juist organisaties zijn die bekend staan om hun grote maatschappelijke betrokkenheid en niet terugdeinzen voor langdurige samenwerkingen die nodig zijn om systemische veranderingen mogelijk te maken. Partners die we hier kunnen noemen zijn: Iona-stichting, Adessium en Talud.

Grenzen Door het karakter van de NIVOZ-organisatie is een grens tussen binnen en buiten maar moeilijk te trekken. Bijna iedereen die binnen NIVOZ actief is, heeft ook buiten NIVOZ (grote) verantwoordelijkheden. De daarmee gepaard gaande activiteiten lopen regelmatig in elkaar over. Dat geldt ook andersom. Er zijn vele mensen buiten NIVOZ die, vrijwel altijd vrijwillig, grote bijdragen leveren aan NIVOZ.

www.earthcharter.nl www.allianceforchildhood.eu www.l4wb.org www.eerstdeklas.nl www.operationeducation.nl www.globalgoalsaccelerator.nl

www.unfoldinghumanpotential.org www.duurzaamdoor.nl www.iona.nl www.talud.org www.adessium.nl

‘Bij mezelf merk ik– als ik al die activiteiten van NIVOZ aanschouw – dat ik daar warm van word. Het inspireert voor ons dagelijks werk. Ik geloof in de kracht van mensen die van zichzelf houden en ik zie hoe NIVOZ onderwijsbetrokkenen empowert.’

Pagina 41

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 42

boeken & magazines

Pagina 43

‘

‘

Wat je leest bij NIVOZ heeft altijd te maken met de pedagogische kant van onderwijs. En het gaat verticaal door alle lagen heen: het gaat over en is boeiend voor leraren, directies, besturen, de wetenschap.

Boeken & magazines Stichting NIVOZ bracht in de loop der jaren een aantal boeken en magazines uit, dan wel door een externe uitgever, dan wel onder de naam van hetkind. Hier vindt u een overzicht. Op de website kunt u bestellen.

Magazines hetkind Nummer #5: SPeEL-ruimte in onderwijs & opvoeding (nov 2016).

Nummer #4: GRENZEN in onderwijs & opvoeding (mei 2016).

Nummer #3: VERTROUWEN in onderwijs & opvoeding (dec 2015).

Nummer #2: Ik wens je de wereld Mens, maatschappij & onderwijs (mei 2015).

Nummer #1: Passend Onderwijs. Niemand Buitengesloten (nov 2014).

Prijs per 5 exemplaren € 12,50,-. Per 10 exemplaren € 20,-. (excl. Verzendkosten)

Weten wat te doen wanneer je niet weet wat te doen. Pedagogische sensitiviteit in de omgang met kinderen (2014). Max van Manen. (vertaling Geert Bors) ISBN 978-90-819493-4-7 Prijs: € 20,-.

NIVOZ en de urgentie van goed onderwijs. Jubileumuitgave NIVOZ 2003-2013. Met onder meer lezingen Herman Wijffels, Hans Adriaansens, Tex Gunning en Mart de Kruif. ISBN 9789081949330. Prijs: € 10,-.

Hetkind. Jaarboek 2014. Waardevolle verhalen voor goed onderwijs. Uitgave van hetkind. ISBN 9789081949323. Prijs: € 24,–.

Ik, de leraar. Uit liefde voor het vak, in het belang van ieder kind, in dienst van onze samenleving (2013) Marcel van Herpen. Uitgave van hetkind (druk 1 t/m 5) ISBN: 9789081949316. Prijs: € 18,–.

Pedagogische tact. Op het goede moment het juiste doen, óók in de ogen van de leerling (2013). Onder redactie van Luc Stevens en Geert Bors en met medewerking van veel leraren en betrokkenen. Uitgever Garant. Tweede, licht herziene druk.

ISBN: 9789044132076. Prijs: € 22,–.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 44

Levenslessen van Meester Kanamori. Als één kind niet gelukkig is, is niemand gelukkig (2012). Uitgave van hetkind. ISBN: 9789081949309. Prijs € 15,–.

Krant van hetkind. Meester in Levenslessen. Ter gelegenheid van de komst van Toshiro Kanamori (3-12 september 2012). Oplage 15.000 stuks. Gratis op alle 17 plekken waar meester Kanamori in Nederland verscheen. Prijs per 10 kranten € 10,–.

De gemotiveerde leerling (2011). Geert Bors & Luc Stevens (red). M.m.v. Korine van Grunsven en Jantine van der Weegh. Uitgever Garant. ISBN 9789044124583.

Prijs: € 17,60.

Zin in onderwijs (2011). Luc Stevens. Uitgever Garant. ISBN: 9789044126334.

Prijs: € 9,90.

Behoud van talent (2009). Luc Stevens en Geert Bors (red.). Uitgever Garant.

Bijdragen van: Prof. dr. Herman Wijffels, prof. dr. Hans Adriaansens, prof. dr. Andries de Grip, prof. dr. Joseph Kessels, prof. dr. Rob Poell en prof. dr. Marc Vermeulen. Garant. ISBN 9789044124644. Prijs: € 14,90.

Kennis maken met scholen (2008). Auteurs: Jos Castelijns, Irene Markus, Jantine van der Weegh en Merlijn Wentzel. Uitgever Garant. ISBN 9789044123326. Prijs: € 14,90.

Leraar, wie ben je? (2007). Luc Stevens, red. Met bijdragen van Geert Kelchtermans (hoogleraar KU Leuven), Joseph Kessels (hoogleraar TU Twente), Fred Korthagen (hoogleraar IVLOS, UU), Harry Kunneman (hoogleraar UvH), Eelke Wielinga (Harteboer, auteur ‘Netwerken als levend weefsel’) en Luc Stevens (NIVOZ) Uitgever Garant. ISBN 9789044121605. Prijs € 14,–.

Zin in school (2004). Luc Stevens (redactie), Paul Beekers, Mandy Evers, Merlijn Wentzel en Wim van Werkhoven (2004). Uitgever CPS. ISBN 9789065085290.

Prijs: € 30,90.

Anders denken en doen. Allochtone leerlingen en hun leraren (2004). Luc Stevens m.m.v. Edu Dumasy. Uitgever Garant. ISBN 9789044115000. Prijs: € 13,90.

Zin in leren (2002). Luc Stevens. Uitgever Garant.

ISBN 9789044112870. Prijs: € 5,-.

Pagina 45

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 46

organisatie

Pagina 47

‘

‘

Een organisatie waar we elkaar uitdagen, ondersteunen en beter maken. Waar we elkaar proberen te zien zoals we zijn, veel meer dan dragers van competenties.

NIVOZ-organisatie De organisatie van stichting NIVOZ is gestoeld op de visie die we ook in het onderwijs uitdragen. Enkele principes komen prominent naar voren: o Iedereen is toegerust voor zijn of haar eigen ontwikkeling o Je moet de ruimte krijgen om te laten zien wat je kan, en die ruimte ook benutten o Persoon en professie kunnen niet worden gescheiden. o Zonder relatie geen prestatie. We hechten veel waarde aan de kwaliteit van interactie tussen mensen.

Uit die principes is een moderne organisatievorm ontstaan; weinig hiërarchisch en zeer ambitieus, vol vertrouwen in elkaar, maar ook vol verwachtingen, met heel veel vrijheden, maar ook hoge verantwoordelijkheden. Een organisatie waar we elkaar uitdagen, ondersteunen en beter maken. Waar we elkaar proberen te zien zoals we zijn, veel meer dan dragers van competenties.

In de afgelopen jaren is de organisatie uitgegroeid tot een 20-tal mensen. We kunnen het vele werk dat op ons afkomt doen door een uitzonderlijk hoge betrokkenheid van onze medewerkers en een groeiende groep vrijwilligers – mensen binnen en buiten het onderwijs – die de urgentie ziet om de pedagogische opdracht in het onderwijsveld van Nederland te versterken. Stichting NIVOZ wordt geleid door een kleine directie.

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 48

Directie: Luc Stevens (algemeen directeur) & Gabrielle Taus (zakelijk directeur).

Office en secretariaat: Jetty van der Grift en Denne Baauw.

Maatschappelijk perspectief en netwerken: Nickel van der Vorm.

Forum/platform hetkind: Hartger Wassink, Maartje Janssens, Geert Bors, Wim van Werkhoven, Annonay Andersson, Joyce van den Bogaard en Rikie van Blijswijk.

Opleidingen: Ellen Emonds, Suzanne Niemeijer, Merlijn Wentzel, Ton van Rijn, Martijn GaljĂŠ, Gerard de Jong, Marleen van der Krogt en Anniek Verhagen.

Marketing/communicatie: Rob van der Poel.

Bestuur: Edith Hooge (voorzitter): hoogleraar Onderwijsbestuur en vice-decaan bij Tias School Business & Society; Jozef Kok (secretaris): oprichter en voormalig adviseur PO Raad, lector Fontys; Janneke Stam: voormalig rector Montessori College in Nijmegen; Ton Duif: voormalig voorzitter Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS).

Contact Algemeen telefoonnummer: 0343-556750 Algemeen secretariaat en office: info@nivoz.nl Bezoek en postadres: NIVOZ / hetkind De Horst 1 (landgoed De Horst, gebouw Vossesteyn) 3971 KR Driebergen

Twitter: @nivoz @hetkind Facebook-pagina: hetkind, pedagogische tact en NIVOZ-forum

Pagina 49

Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 50

‘Ik kijk anders naar wat moet en wat gewenst is. Ik kan de druk van buitenaf beter loslaten en kijken naar wat op dat moment belangrijk en waardevol is.

Pagina 51

M A A N D E L IJ K S E P R O E V E R I J Stichting NIVOZ is de plaats van expertise rond het pedagogisch handelen van leraren en schoolleiders.

In de maand mei zijn er vier sessies (kosteloos) om kennis te maken met onze manier van werken en met onze docenten. Op onze eigen locatie in Driebergen – op landgoed De Horst, gebouw Vossesteyn (nr.7) – kun je twee uur lang in een klein gezelschap (maximaal 16 mensen) proeven aan onze persoonlijke ontwikkelingstrajecten: pedagogische tact en pedagogisch leiderschap.

Leraren, schoolleiders en bestuurders (in zowel PO, VO als mbo/hbo), dan wel andere onderwijsbetrokkenen zijn van harte welkom. Wacht niet te lang met aanmelden (info@nivoz.nl).

Dinsdag 9 mei (20.00-22.00 uur) Zaterdag 13 mei (10.00-12.00 uur) Donderdag 18 mei (19.30-21.30 uur) Woensdag 24 mei (19.30-21.30 uur) Wat? We beginnen met een introductie van ons werk aan de hand van de missie/visie van stichting NIVOZ. Deelnemers aan trajecten vertellen over hun ervaring. We doen een oefening uit de trajecten. Er is vanzelfsprekend ook tijd/ruimte voor vragen. Data en overige informatie m.b.t. onze trajecten kun je vinden op nivoz.nl/trajecten.

Maandelijkse proeverij Vanaf het nieuwe schooljaar is er een maandelijkse proeverij. Lees daarover op onze websites.

Stichting NIVOZ sterkt leraren, schoolleiders en andere onderwijsbetrokkenen in de uitvoering van hun pedagogische opdracht. www.nivoz.nl www.pedagogischetact.nl www.hetkind.org

De Horst 1 / 3971 KR Driebergen/ 0343-556750 / info@nivoz.nl Programma NIVOZ 2017-2018

Pagina 52