't Stadsmidden 88

Page 1

www.wijkraadapeldoorncentrum.nl ‘t Stadsmidden Wijknieuws, verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 5.500 exemplaren Aan de bewoner(s) van dit pand 88A p e ldoor n s eptemb e r 2202edieit88

Jouw wijkraad

en commissieleden

Buurtcommissie West

Voorzitter Betty Quick

06 11 38

be.quick1@icloud.com

van Gemert

Herma van Dorth

Schut

Buurtcommissie Noord

Buurtcommissie Midden

Herma van Dorth

06 21 62 10

vandorthh@gmail.com

Gonny Koopman

(055) 522 10

gonnykoopman@kpnplanet.nl

Buurtcommissie Noordwest

Voorzitter

Willy Gout

Wijkraad

2 Bestuur Han Meijer E penningmeester@ wijkraadapeldoorncentrum.nl Boudewijn
E boudewijn@ wijkraadapeldoorncentrum.nl
E herma@ wijkraadapeldoorncentrum.nl Céline
E celine@ wijkraadapeldoorncentrum.nl
Voorzitter Celine Schut E buurtcommissienoord@ gmail.com
T 06 22 20 66 06 E willy@waxx.nl Frank Reinders T 06 55 39 39 11 E frank@reinders.eu Henk Jansen E h.jansen93@chello.nl Anita Westhuis T 06 40 23 71 02 E anita.westhuis@outlook.com Buurtcommissie Oost Vacant
Contactgegevens bestuurs-
T
04 48 E
Voorzitter
T
98 E
T
09 E
Boudewijn van Gemert E buurtcommissienoordwest@ gmail.com Hans Monster T 06 53 25 64 90 E hans.bromo@icloud.com Buurtcommissie Zuidoost Voorzitter Marijke Hofman T 06 81 26 98 85 E reihofman@outlook.com Buurtcommissie Zuidwest Voorzitter Anita Brinkman T (055) 844 01 16 E abrinkman@upc.nl
Centrum Postbus 10362 7301 GJ Apeldoorn E info@ wijkraadapeldoorncentrum.nl Inhoudsopgave Wat is er te lezen in deze editie? . . . . . . . . . . . 3 Van het bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Nieuw buurtcommissielid stelt zich voor . . 4 Toekomst gebied Veldhuis . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Column Tom Brands . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Input voor de Vitaliteitsagenda 7-8 Participatieproject Stadspark . . . . . . . . . . . 8-9 Fietsregels voor de binnenstad . . . . . . . . . . 10 Autoparkeertarieven in de binnenstad . . 10 Water onder de Marktstraat . . . . . . . . . . . . . 11 Vrijwilliger worden bij de Kap . . . . . . . . . . . 12 Samen055 helpt je op weg . . . . . . . . . . . . . . . 13 Binnenstadverhalen in beeld . . . . . . . . . . . . 13 Van Kamer van Koophandel tot woningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Een stukje Apeldoornse geschiedenis – Centraal Beheer – . . . . . . . . . . . . . . . . 15-17 Project Hertzberger Park . . . . . . . . . . . . 17-18 Een ‘Apeldoornser’ Apeldoorn . . . . . . . . . . . 19 Stimenz heeft een nieuwe buurtregisseur . . . . . . . . . . . . . . . 20 Moestuin Havenpark . . . . . . . . . . . . . . . . . 21-23 Uitgever bestuur Wijkraad Centrum Redactie Herma van Dorth E-mailadres redactie@wijkraadapeldoorncentrum.nl Fotografie Diverse inzenders van kopij Advertenties advertentie@wijkraadapeldoorncentrum.nl Vormgeving & DTP DTP-studio Pontifix, Apeldoorn Drukwerk B&K Repro Service, Apeldoorn Foto voorpagina: gebied Veldhuis. Zonder toestemming van Wijkraad Centrum mag niets uit deze uitgave worden overgenomen. Colofon 24e jaargang, editie 88, september 2022 • Word lid en geef ons zo meer zeggenschap en laat zien dat je achter ons staat • Word buurtcommissielid en werk samen met het bestuur aan een fijne woonomgeving. • Help ons mee met het samenstellen van ‘t Stadsmidden . Neem contact op met: redactie@wijkraadapeldoorncentrum .nl www .wijkraadapeldoorncentrum .nl

Wat is er te lezen in deze editie?

Wat een prachtige zomer hebben we toch dit jaar in Nederland. Op dit moment – begin september – is het nog altijd heerlijk. Bij mooi weer denken we aan verkoeling en bijvoorbeeld aan het verpozen in een stadspark; ‘buiten’ maar toch winkels dichtbij. Over dit project is meer te lezen op 8 en 9.

Op pagina 7 en 8 wordt over de Vitaliteitsagenda bericht, oftewel wat gebeurt er met al die antwoorden op vragen over wonen, omgeving en meer die door Eurus (het bureau die dit bij de hele binnenstad heeft opgehaald) werden opgetekend. Maar wat gaan wij ervan merken en wat doet de gemeente ermee?

Ook regels rond het parkeren en stallen van je auto en fiets in de binnenstad is hierbij van belang, op pagina 10 is daar meer over te lezen.

De gemeente heeft grote plannen met gebied Veldhuis. De bewoners hebben zo hun eigen ideeën hierover en dat maakten ze kenbaar op dinsdag 13 september in een avond voor en door bewoners (pagina 5).

Kantoren en ook winkels worden omgetoverd tot woningen. Op pagina 14 lezen we over de voormalige Kamer van Koophandel. In de ‘plint’ werden appartementen gebouwd. Het hele gebouw heeft een make-over gekregen. Nieuws ook over de Kap (pagina 12), Samen055 (pagina 13) en Stimenz (pagina 20). Van de laatste is er zoals gewoonlijk de nieuwsbrief over de moestuin aan het Havenpark (pagina 21 t/m 23).

Op pagina 15 t/m 17 meer Centraal Beheer, ooit onze gezamenlijke trots. En ergernis voor de directe buurt sinds Centraal Beheer geruime tijd geleden vertrokken is uit het pand, maar toch ook weer hoop dat er iets moois herrijst op het Hertzberger Park (pagina 17 en 18).

Wijkraad Centrum en de buurt houden het verloop zorgvuldig in de gaten! Tenslotte is Tom Brands in zijn column heel trots op veel mensen die in de binnenstad actief zijn (pagina 6).

Veel leesplezier wederom.

Commentaar op iets uit ’t Stadsmidden? Vertel het ons: redactie@wijkraadapeldoorncenteum .nl

3
‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022 www.wijkraadapeldoorncentrum.nl ‘t Stadsmidden Wijknieuws, verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 5.500 exemplaren Aan de bewoner(s) van dit pand 88A ldoorn eptemb 2202dee88

Van het bestuur

Na alle gedoe, waaronder een pandemie, wordt er in oktober weer geschouwd door iedere buurt(vertegenwoordiger) met de wijkbeheerder centrum Beheer en Onderhoud, Gerard Dijkman van de gemeente. Per buurt wordt daarbij bekeken en beoordeeld hoe de wijk erbij ligt en dit wordt zorgvuldig op een lijst bijgehouden, zodat iedere keer dezelfde plaatsen kunnen worden beoordeeld op rommel, afwerking, groen en meer.

Ook de wijkraad zelf heeft de draad weer opgepakt nu de zomervakantie weer achter ons ligt. Fijn natuurlijk dat we nu ook iemand hebben die Buurtcommissie West gaat vertegenwoordigen.

Waarschijnlijk heb jij ook iemand van Eurus aan de deur gehad met vragen over onder andere wat we van de buurt vinden. Op 6 juli hebben we in Heerlijk Lokaal (Molenstraat-centrum) de kans gehad te zien wat er is ‘opgehaald’ en werden we nog in de gelegenheid gesteld na te praten. Overigens is dit een project in samenwerking

met onder andere Wijkraad Centrum. Op 29 juni was er een bijeenkomst speciaal voor ondernemers. Een eindrapport is in oktober beschikbaar. Meer hierover is te lezen op www .samenapeldoornbinnenstad .nl

Wijkraad Centrum is een onafhankelijke vereniging die zich inzet om belangen te behartigen van alle bewoners van het centrum van Apeldoorn. De wijkraad draagt zorg voor een schone, veilige en gezonde binnenstad. En treedt op als vertegenwoordiger van de bewoners van de binnenstad. Zodra bewoners een vraag, verzoek of klacht hebben staat de wijkraad ze met raad en daad bij.

Nieuw buurtcommissielid stelt zich voor: Betty Quick

In mei dit jaar zijn mijn echtgenoot en ik teruggekeerd naar het prachtige, rustige Apeldoorn, waar wij elkaar in 2012 ontmoet hebben. Wat is het fijn hier weer te wonen en wat zijn er mooie ideeën om het centrum nog groener en aantrekkelijker te maken!

Vanaf september ben ik binnen Wijkraad Centrum gestart als voorzitter Buurtcommissie West, de buurt waar ik woon. Ook ben ik lid geworden van de redactie van dit blad: een blad voor ons, bewoners van het centrum van Apeldoorn.

We kunnen allemaal meedenken over hoe onze buurt een fijne, veilige plek blijft om te wonen en leven. Een plek die we recht uit ons hart ons ‘thuis’ kunnen noemen en waar

we er zijn voor elkaar. Met onze handen ineen kunnen we stappen maken. Kleine en grote. De verbinding blijven zoeken en maken is hierbij onze grootste uitdaging. Daar wil ik mij graag voor inzetten.

4

Toekomst gebied Veldhuis

Door de gemeente Apeldoorn lijken verregaande plannen gemaakt voor de toekomst van het gebied Veldhuis . Het hieronder getoonde voorgenomen ‘masterplan’ heeft ingrijpende gevolgen voor het karakter en de leefbaarheid van dit gebied.

Zo wordt het industriële erfgoed van Talens en de Nettenfabriek in de schaduw gesteld door torens tot wel 26 lagen hoog. Ter illustratie: dit zijn torens die 1,5 maal zo hoog zijn als het Kadastergebouw aan de Hofstraat en ongeveer even hoog zijn als La Tour in Apeldoorn-Noord.

De karakteristieke hallen van de Nettenfabriek waar verschillende lokale bedrijven zijn gevestigd, worden gesloopt. De kleinschalige bebouwing aan de landelijke Veldhuisstraat, bestaande uit Apeldoornse huisjes en twee-onder-een-kapwoningen, wordt aanzienlijk verdicht met appartementengebouwen tot zes lagen hoog. Met meer dan 780 extra woningen in het gebied zal het aantal verkeersbewegingen in het gebied Veldhuis drastisch toenemen.

Op 22 juni jl. presenteerde de gemeente Apeldoorn dit masterplan aan de zeer selecte groep bewoners van het Bewonersplatform. Hierdoor zijn de meeste bewoners er niet echt in meegenomen. Dit vindt onder andere Wijkraad Centrum geen juiste gang van zaken. Om die reden werd een bewonersbijeenkomst georganiseerd, door en voor alle bewoners. Op de goed bezochte bijeenkomst op 13 september jl. werden bewoners van gebied Veldhuis in de gelegenheid om hun mening te geven. Het masterplan werd middels een presentatie inzichtelijk gemaakt door wijkbewoner/architect Herman van Essen en stedenbouwkundige Ed van Gent. Vanuit het perspectief van de bewoners hebben we de gevolgen aan bod laten komen door erover van gedachten te wisselen. De gemeente wordt onzorgvuldigheid verweten. Er zullen verdere gesprekken op kleine schaal volgen.

Het ligt in de bedoeling dat de resultaten van de bewonersbijeenkomst uiteindelijk worden opgetekend in een notitie, die namens de bewoners aan de gemeenteraad zal worden aangeboden.

5‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022
Dit idyllische beeld wil je toch niet verstoren?

Column Tom Brands

Gebiedsmanager Centrum, gemeente Apeldoorn

Op het moment dat ik deze column schrijf, eind augustus, is het behoorlijk warm. En dat is ook te merken als ik door onze binnenstad loop. Hoewel er op steeds meer plekken groen verschijnt, is het nog altijd een gebied met veel bestrating, weinig bomen en daardoor ook veel warmte op dagen met tropische temperaturen. Er zijn voorbeelden te over van plekken waar bomen met een dicht bladerdek het verschil maken. Vergelijk de Paslaan met haar statige volwassen eikenbomen maar eens met de Hoofdstraat waar slechts enkele bomen om de zoveel meter staan.

Onlangs was ik in Heemskerk waar ik op een terras zat waar een plataan, een bomensoort, zo was gesnoeid dat er een natuurlijke parasol was ontstaan. Ik vind het een mooi voorbeeld van hoe we ook onze binnenstad op een handige manier kunnen vergroenen. Er zijn ongetwijfeld veel meer leuke en mooie voorbeelden hoe er in andere plaatsen groen is toegevoegd in de (winkel)straat. Mocht u een interessant en inspirerend voorbeeld tegen het lijf lopen, bijvoorbeeld op vakantie of tijdens een bezoek aan een andere stad, maak dan gerust een foto en stuur deze aan binnenstad@apeldoorn .nl. Ik ben erg benieuwd naar interessante voorbeelden waar we ons in Apeldoorn door kunnen laten inspireren.

aanzien van de leefbaarheid voor het voetlicht brengen richting de gemeente en andere partijen. In het bijzonder wil ik daarbij de hoofdredacteur van dit blad uitlichten, Herma van Dorth, die al jaren dit zeer informatieve blad voor u verzorgt. Gebleken uit het onderzoek voor de vitaliteitsagenda is dat velen van u dit blad enorm waarderen en u op deze manier goed op de hoogte blijft van wat er gebeurt in de binnenstad en welke ontwikkelingen er nog in het verschiet liggen.

Onmisbaar zijn de mensen die zorgdragen voor de kwaliteit en het onderhoud van de openbare ruimte. De mensen die het groen onderhouden, de prullenbakken legen, het zwerfafval opruimen, de bij-plaatsingen bij ondergrondse containers weghalen, zout strooien bij vorst en de straten schoonvegen. Natuurlijk is dat waar u onder andere (gemeente)belasting voor betaalt, maar ze zijn er wel altijd. Of het nu vriest of, zoals afgelopen zomervakantie, boven de 30 graden is. Soms denken we dat alles vanzelfsprekend is, maar als het allemaal een week niet zou gebeuren zul je zien wat voor verschil ze maken.

Ook actief in die openbare ruimte zijn de wijkagenten en de handhavers van de gemeente. Met elkaar hebben we in dit land regels bedacht om het met elkaar een beetje gezellig te houden. Deze mensen van politie en handhaving staan dagelijks in de frontlinie om de leefbaarheid te bewaken en mensen die de regels aan hun laars lappen daarop aan te spreken en zo nodig te bekeuren.

Ook een compliment voor onze binnenstadondernemers die samen toch kleur geven aan ons centrum. Evenals evenementenorganisatoren, vaak ook ondernemers of ondernemersverenigingen, die zorgen voor reuring voor inwoners van onze gemeente. Hoewel er de nodige zorgen zijn over de vitaliteit van ons winkelgebied, zie ik genoeg creatieve ondernemers die vooruitstrevend zijn, kansen zien en manieren vinden om van de fysieke winkel of horecagelegenheid een beleving te maken om klanten en gasten te blijven trekken.

In de afgelopen jaren dat ik gebiedsmanager mag zijn voor het centrum, heb ik al de nodige columns mogen schrijven voor dit blad. De coronacrisis heeft een zware wissel getrokken op de binnenstad en daar heb ik gedurende deze periode ook regelmatig over geschreven. Ook stond ik regelmatig stil bij zichtbare veranderingen of plannen die actueel zijn of in het verschiet liggen. Dit keer zou ik ook graag eens stil staan bij de mensen die zichtbaar, maar vaak ook onzichtbaar, zich inzetten voor onze binnenstad. Zonder de intentie compleet te willen zijn en mensen tekort te doen, licht ik er een aantal uit.

In de eerste plaats zijn dat de mensen van de wijkraad, die u als bewoner van de binnenstad zo goed mogelijk proberen te vertegenwoordigen en uw belangen ten

En ook ben ik positief gestemd over de bewoners van onze binnenstad naar aanleiding van de vele gesprekken die gevoerd zijn voor de vitaliteitsagenda. De meeste mensen wonen naar grote tevredenheid in het centrum, voelen zich veilig en zijn betrokken bij en willen zich inzetten voor hun directe woonomgeving en buurt. En uiteindelijk zullen we er ook gezamenlijk voor moeten blijven zorgen dat het in de binnenstad prettig en leefbaar wonen blijft. De gemeente is u als bewoner daarbij graag van dienst. Wij zijn er immers voor u. Ik sluit af met de hoop dat er dit najaar geen nieuwe variant van het coronavirus opduikt die besmettelijker en/of ziekmakender is, zodat er geen beperkende maatregelen nodig zijn en onze binnenstad blijft bruisen.

Ik verwijs andermaal naar apeldoorn .nl/binnenstad voor actuele informatie over projecten in de binnenstad en mocht u vragen hebben kunt u die altijd stellen via e-mailadres binnenstad@apeldoorn .nl

6

Input voor de Vitaliteitsagenda

De afgelopen maanden is het participatiebureau Eurus in opdracht van gemeente en partners in gesprek gegaan met bewoners en ondernemers in het centrum . Het doel was ideeën en wensen uit de binnenstad op te halen en zodoende input te verzamelen voor een Vitaliteitsagenda . De resultaten van de gesprekken zijn inmiddels uitgewerkt . Niet alleen bleken mensen graag in gesprek te willen over hun leef- of werkomgeving, ook zijn de opgehaalde informatiepunten, signalen, wensen en ideeën erg waardevol In het najaar worden de resultaten omgezet in een actieplan .

Wat is een Vitaliteitsagenda ook alweer?

De gemeente Apeldoorn vindt het belangrijk dat haar inwoners met veel plezier in hun buurt wonen en dit ook in de toekomst blijven doen. Daarom werkt de gemeente aan een Vitaliteitsagenda voor iedere buurt. Dus ook voor het centrum. Deze agenda is een soort toekomstplan waarin staat wat veranderd kan worden om de binnenstad leefbaarder te maken. Maar er staat ook in wat juist goed gaat en zo moet blijven.

Dit voorjaar is de gemeente samen met een aantal partners zoals Wijkraad Centrum, Centrummanagement Apeldoorn, Koninklijke Horeca, Stimenz en woningcorporatie Ons Huis gestart met het proces om te komen tot de Vitaliteitsagenda voor het centrum van Apeldoorn. Om te inventariseren hoe mensen het vinden om te wonen en te werken in het centrum is het participatiebureau Eurus ingeschakeld. Procesbegeleiders Elise Olde Monninkhof en Daniël Vossebeld van Eurus zijn de afgelopen maanden met bewoners en ondernemers in gesprek gegaan om te vragen naar hun mening over het leef- en ondernemersklimaat in het centrum. Naar wat goed gaat en wat beter kan. Want niemand kent het centrum van Apeldoorn beter dan haar eigen bewoners en ondernemers.

Hoeveel gesprekken zijn er gevoerd en wat waren de reacties?

In totaal hebben 481 bewoners en 88 ondernemers hun mening gegeven. Zo’n 25% deed dit digitaal. 52 bewoners en negen ondernemers hebben aangegeven graag verder te willen meedenken over diverse onderwerpen. Bijna iedereen stond open voor een gesprek met Elise of Daniël, kort of lang. Elise blikt terug: “We zijn enthousiast ont-

vangen, mensen willen graag in gesprek over hun eigen omgeving. Er zijn heel veel goede ideeën aangedragen en we zijn verrast door de wil van de samenleving om actief mee te denken. Veel mensen zijn ook enthousiast over de aanpak van de gemeente, maar zijn ook kritisch over het vervolg. Over het algemeen zijn de mensen erg betrokken.“

Wat zijn de uitkomsten van de gesprekken?

De gesprekken hebben veel informatie, signalen, wensen en ideeën opgeleverd en helpen de gemeente en partners om de binnenstad leefbaar en vitaal te houden. “Er is zóveel input opgehaald dat we de binnenstad te kort zouden doen om een beknopte samenvatting te geven. Want ook het specifieke signaal van een enkele persoon is belangrijk.”

Tom Brands, gebiedsmanager centrum van gemeente Apeldoorn, vult aan: “Tijdens de gesprekken die zijn gevoerd met bewoners en ondernemers, zijn er ook de nodige concrete vragen gesteld. Bijvoorbeeld over verlichting, een hondenuitlaatveld, schoonmaak van de openbare ruimte, zorgen over eenzaamheid en overlast van hangjongeren. Signalen zijn direct doorgegeven aan bijvoorbeeld de wijkbeheerder, de ‘gebiedsboa’ van handhaving, de wijkagent van de politie of de buurtregisseur van Stimenz die het welzijnswerk in het centrum voor zijn of haar rekening neemt. Er is direct contact gelegd met de desbetreffende bewoner of ondernemer en als het mogelijk was, is er actie op ondernomen.”

Elise: “Zo zijn de signalen van afvaldump opgepikt, is de politie langs geweest bij een mevrouw die overlast ervaarde van jongeren, zijn prangende vragen over de mobiliteitsvisie beantwoord en heeft Stimenz contact gezocht met een meneer die aangaf eenzaam te zijn. Maar denk ook aan verbeteringen zoals een stoeptegel die recht gelegd moest worden en een mevrouw die hulp nodig had bij het aanvragen van haar invalidekaart. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van snelle acties die naar aanleiding van de gesprekken die we hebben gevoerd zijn opgepakt.”

Tom: “Bij ondernemers leven wel zorgen over de toekomst ten aanzien van de tendens waarbij mensen nog altijd steeds meer online aankopen doen en het krimpen van het winkelgebied. Zo wordt de leegstand in de Oranjerie regelmatig genoemd. Ook zullen grote bouwprojecten zoals Mirador (hoek Kanaalstraat/Hoofdstraat) een wissel trekken op de omgeving tijdens de bouw.“

Zijn we tevreden met de resultaten? “Mooie opbrengsten”, vindt Tom. Hij kijkt tevreden terug op het proces: “De mensen van Eurus hebben ontzettend veel interessante gesprekken gevoerd. Niet alleen met bewoners, maar ook met ondernemers en andere partijen uit het gebied. Bijvoorbeeld woningcorporaties, de politie, welzijnswerk, de wijkraad, Centrummanagement, Koninklijke Horeca Nederland en onderwijsinstellingen. Dat heeft de gemeente veel opgeleverd en helpt ons en onze partners om de binnenstad leefbaar en vitaal te houden. Uit de gesprekken zijn geen grote verrassingen voortgekomen. Over het algemeen zijn de bewoners van de binnenstad tevreden en voelen de meeste mensen zich veilig. Er is grote waardering voor de plannen om te vergroenen en de binnenstad autoluw te maken. Wel is het voor ondernemers en bezoekers van belang dat het centrum goed bereikbaar blijft. En zien we dat bewoners benieuwd zijn naar de mobiliteitsplannen en wat die concreet gaan betekenen voor hun routes.”

Meer doelgroepen ondervraagd

Om het beeld van het centrum helemaal compleet te maken is het onderzoek op verzoek van de gemeente uitgebreid. Elise en Daniël zijn tijdens de zomermaanden met zo’n 150 bezoekers en 30 wijkprofessionals van de binnenstad in gesprek gegaan. In samenwerking met de gemeente en Centrummanagement Apeldoorn is hiervoor als aanvulling op de gesprekken een digitale enquête (Swipe-app) gemaakt. De resultaten van de gesprekken met bezoekers worden in oktober besproken met vertegenwoordigers van de gemeente, inwoners en Centrummanagement Apeldoorn. Wordt vervolgd dus!

Wat gebeurt er met de resultaten?

Alle input uit de gesprekken met bewoners, ondernemers, bezoekers en professionals leveren veel informatie op. De uitdaging is om met alle informatie dit najaar – samen met partijen als de wijkraad, ondernemers en woningcorporaties – te komen tot een totaaloverzicht aan plannen en acties. In de Vitaliteitsagenda komt alles samen. We proberen daarbij om wensen en signalen die door bewoners en ondernemers zijn afgegeven zoveel als mogelijk mee te nemen en te realiseren. Als het college van burgemeester en wethouders de Vitaliteitsagenda voor het centrum heeft vastgesteld, wordt het online gepresenteerd en gemonitord.

Lees meer op www samenapeldoornbinnenstand .nl

Participatieproject Stadspark

Een plek om te sporten aan de Hofstraat, groenstroken langs de weg vanaf het station naar het stadshart of een fijne ontmoetingsplek in de doorsteek bij de Hoofdstraat naar de Marktstraat Wat denk jij? Deel jouw ideeën, wensen en suggesties over deze gebieden en werk samen met de gemeente aan het Stadspark van Apeldoorn .

In maart dit jaar presenteerde de gemeente het toekomstbeeld voor de binnenstad; een bruisend en levendig stadshart, met de uitstraling van een stadspark. Dit ontwikkelperspectief genaamd ‘Het Stadspark van Apeldoorn’ krijgt nu steeds meer vorm door de nieuw

te ontwikkelen projecten Griftpark, Parkstraat en Grote Markthof. Deze projecten wil de gemeente zoveel mogelijk samen met de stad uitwerken.

Achter de schermen is de laatste maanden veel gebeurd. De deelprojecten en randvoorwaarden zijn goed in kaart gebracht. En er is een ‘regiegroep’ samengesteld met vertegenwoordigers uit de stad, waaronder ondernemers en Wijkraad Centrum. Deze groep mensen houdt het over-zicht over het traject en denkt mee met de gemeente hoe de participatie en samenwerking met de stad zo goed mogelijk georganiseerd kan worden.

8

Doe mee aan dit traject!

Het participatietraject bestaat uit verschillende deelprojecten en fases. We gaan van start met de volgende gebieden:

1. Hofstraat-Kanaalstraat (project Griftpark);

2. Kalverstraat (project Griftpark);

3. Hoofdstraat-Zuid, van station tot Oranjerie (deel 1 van project Parkstraat);

4. De doorsteek tussen de Hoofdstraat en Marktstraat en aangrenzende openbare ruimte (project Grote Markthof).

Via www .apeldoorn .nl/stadspark kun je over deze gebieden al je ideeën, wensen en suggesties doorgeven.

Wil je daadwerkelijk samen met de gemeente aan de tekentafel staan, geef je dan op voor de ‘plangroep’ in het gebied waar jij woont of actief bij betrokken bent. Samen met jouw buurtgenoten, ondernemers, geïnteresseerden en medewerkers van de gemeente ga je dan vanaf november aan de slag met het maken van een schetsontwerp. Zo werken we écht samen aan het mooie hart van de stad!

WIJ?

9‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022
GEWOON GELUKT! Bieden naar waarde én winnen? Bel: 088 088 5052 Is overbieden de enige manier om kans te maken? Nee! Wil jij ook naar waarde bieden op basis van de juiste informatie? En wil je weten waarom steeds meer kopers en starters kiezen voor Woon.nl aankoopmakelaardij? Maak een afspraak en wij delen onze kennis met jou!

Fietsregels voor de binnenstad

De mogelijkheden om te fietsen en je fiets te stallen in de binnenstad zijn verruimd. Het fietsparkeerverbod dat tijdens corona is ingevoerd blijft wel gelden, maar de tijden zijn versoepeld. De borden in de binnenstad worden daarom aangepast. Ook is er op straat extra ruimte gemaakt om je fiets tijdens een kort bezoek te stallen in de fietsparkeervakken, te herkennen aan de witte lijnen op straat. De gemeente gaat er de komende tijd over communiceren.

Dus na 11 .00 uur en totdat de winkels of horeca sluiten, mag je niet meer fietsen in de binnenstad en ook je fiets niet meer stallen buiten de vakken en rekken .

Wel kun je jouw fiets plaatsen:

• in één van de zes (binnenkort zeven) bewaakte, gratis fietsenstallingen. Op zaterdag ook in de extra onbewaakte stalling aan Marktstraat 9;

• binnen de wit omlijnde vakken in de stad (voor kort bezoek). Let erop dat je fiets wel binnen de lijnen moet staan; fietsen die buiten de vakken staan kunnen verwijderd worden door de gemeente!

• in fietsenrekken of tegen fietsbeugels op straat.

Fietsvak bij ingang stadhuis

Ook zijn er speciale parkeervakken voor scooters.

Zoals het kaartje toont is fietsen en je fiets stallen in het ‘Voetgangersgebied Winkelen’ toegestaan tot 11.00 uur en na 18.00 uur (koopavond: na 21.00 uur). In het ‘Voetgangersgebied Uitgaan’ zijn fietsen toegestaan tussen (’s ochtends) 5.00 uur en 11.00 uur.

Het kaartje geeft je een compleet overzicht van alle mogelijkheden om te fietsen en je fiets of scooter te stallen in de binnenstad.

Op www.apeldoorn.nl/fietsenstalling staat tevens een overzicht van de stallingen waar je jouw scooter of brommer kunt parkeren.

Autoparkeertarieven in de binnenstad

Parkeren op straat in de binnenstad van Apeldoorn is duurder dan parkeren in parkeergarages. De tarieven voor parkeren op straat in het centrum op zaterdagen liggen gemiddeld op € 2,85 per uur. Parkeren in parkeergarages is dus goedkoper: www .apeldoorn-binnenstad .nl/parkeren

Parkeergarage Koningshaven-Centrum, Molendwarsstraat

Tarief: € 0,10 per 6 minuten of € 1,00 per uur maximumtarief tussen 7.00 en 21.00 uur, totaal: € 4,00 maximumtarief voor 24 aaneengesloten uren, totaal: € 8,00

Parkeergarage Brinklaan (Amaliapark), Brinklaan 145 Tarief: € 0,10 per 6 minuten of € 1,00 per uur maximumtarief tussen 7.00 en 21.00 uur, totaal: € 4,00 maximumtarief voor 24 aaneengesloten uren, totaal: € 8,00

Parkeergarage Museum-Centrum, Roggestraat 133

Van zondag t/m vrijdag (excl. koopavond) € 1,50 per 29 minuten of een deel ervan. Zaterdag (hele dag) & donderdag (18.00-21.00 uur) € 1,50 per 25 minuten of een deel ervan. Maximaal dagtarief € 15,00

Parkeergarage Oranjerie, Oranjerie 1 Alle dagen € 1,50 per 32 minuten; hele dag € 12,00

Parkeergarage Marktplein, Deventerstraat 22A

Tarief: € 0,10 per 6 minuten of € 1,00 per uur maximumtarief tussen 7.00 en 21.00 uur, totaal: € 4,00 maximumtarief voor 24 aaneengesloten uren, totaal: € 12,50.

10

Water onder de Marktstraat

Wateropslag zet gemeente Apeldoorn op de kaart! De NOS publiceerde deze zomer een item over het watertekort in Nederland. Daarin werd Apeldoorn genoemd als experimenterende gemeente op het gebied van het langer vasthouden van water. Mooi om te zien hoe we in Apeldoorn water een tweede leven geven: het opgevangen regenwater komt goed van pas om bomen en planten water te geven bij droogte. En dat niet alleen; het zorgt ook voor waterpret in de fontein!

Je bent waarschijnlijk al vaak langs de put in de Marktstraat ter hoogte van Café de Flierefluiter gelopen. Deze put vangt regenwater op dat wordt opgeslagen in een ondergrondse waterkelder waar 200.000 liter water in kan. Door klimaatverandering komen droge periodes steeds vaker voor, dat hebben we ook deze zomer weer gemerkt. Des te belangrijker om zorgvuldig met water om te gaan. Het regenwater dat opgevangen wordt kan de gemeente in tijden van droogte gebruiken.

11‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022

Vrijwilliger worden bij de Kap

Al meer dan drie jaar zet Gerrit Oldemenger iedere zomermaand een mooie fietsroute uit in de omgeving van Apeldoorn, om deze route vervolgens enkele dagen later nogmaals te fietsen, maar dan met een groepje sportieve mantelzorgers

“Het zijn fietsroutes van zo’n 30 kilometer met onderweg een pauze voor een kop koffie bij een café of uitspanning. Daarna fietsen we weer een stukje en gaan we picknicken. Ik vind het leuk om te fietsen en weet goed de weg in en rond Apeldoorn. Omdat ik persoonlijk een aantal mantelzorgers ken, leek het mij leuk en nuttig om juist voor deze groep mensen iets te doen”, zegt Gerrit over zijn motivatie om vrijwilliger bij de Kap te worden.

“Deelnemers komen elke tweede woensdag van de maand om 10.15 uur bij elkaar bij de Kap aan de Regentesselaan 2-B. Dan beginnen we eerst met een kopje koffie.

Meestal fietsen we met ongeveer zeven personen, maar dat kunnen er ook wel eens vier of tien zijn. Het is een vrijblijvende activiteit. We fietsen in een rustig tempo en nemen de tijd voor koffie en lunch. De sfeer is informeel, de deelnemers praten over van alles en nog wat en wisselen onderling ervaringen uit. Rond 14.00 uur zijn we weer terug in Apeldoorn. Bij slecht weer en in de wintermaanden maakt de fietsclub er een gezellig koffieuurtje van bij de Kap.

Mijn doel is om iedereen gewoon een gezellige dag te bezorgen. Het geeft mij in elk geval een fijn gevoel dat ik als vrijwilliger iets voor anderen kan betekenen.”

Ben jij mantelzorger en wil je graag een keer meefietsen?

Dat kan bij voorbeeld op woensdag 12 oktober, dat is de volgende fietstocht. Meld je aan via (055) 529 55 20 of mail naar info@dekap .nl

Wil je ook vrijwilliger of mantelzorger worden? Kijk dan op www .dekap .nl

Verzekerd van persoonlijke uitvaartbegeleiding in Apeldoorn en omgeving.

Een kijkje nemen in Hof van Afscheid? Dat kan! Iedere woensdag van 9.00 tot 12.30 uur, Boerhaavestraat 58-60 in Apeldoorn.

kopers

een afspraak

12
Boerhaavestraat 58-60 7316 JD Apeldoorn 055 – 23 40 555 www.hofvanafscheid.nl Boerhaavestraat 58-60 7316 JD Apeldoorn 055 – 23 40 555 www.hofvanafscheid.nl
Wees welkom! 055 - 312 56 89 dag en nacht Boerhaavestraat 58-60 7316 JD Apeldoorn 055 – 23 40 555 www.hofvanafscheid.nl WIJ? GEWOON GELUKT! Ook een vliegende start? Bel: 088 088 5052 Viste jij ook al vaker achter het net bij het vinden van jouw droomhuis? En wil je weten waarom steeds meer
en starters kiezen voor Woon.nl aankoopmakelaardij? Maak
en wij delen onze kennis met jou!

Samen055 helpt je op weg

Soms zit je met vragen over hoe om te gaan met eenzaamheid of maak je je zorgen over geld . Of misschien heb je een andere vraag waar je even niet uitkomt

Wil je met iemand praten over hoe dit aan te pakken? Kom langs bij Samen055. Op een van onze vier locaties in Apeldoorn zit er tijdens het inloopspreekuur altijd iemand voor je klaar. Op maandagmiddag word je tussen 14.00 – 16.00 uur op de Vosselmanstraat 508 ontvangen door Sylvia. Het andere inloopspreekuur op deze locatie is op donderdagmiddag van 14.00 – 16.00 uur.

In april is Sylvia als vrijwilligster aan de slag gegaan bij Samen055. Deze vrijwilligersbaan is haar op het lijf geschreven. Het helpen van mensen is haar grote

passie. Wanneer het haar lukt om de juiste mensen aan elkaar te verbinden maakt haar hart een sprongetje. Ondanks dat de mensen die ze helpt soms met behoorlijke problemen bij haar komen.

“Zo kwam er onlangs een jonge vrouw binnen. Ze was nieuw in Apeldoorn, na een zeer heftige scheiding. Zij kwam voor hulp bij het vinden van huisvesting, voor meer informatie over regelingen voor kinderopvang en scholen. Ik heb haar kunnen helpen door haar te koppelen aan iemand die haar kan helpen met het vinden van geschikte huisvesting en ik heb haar het een en ander kunnen vertellen over welke regelingen er allemaal zijn voor kinderopvang en scholen. Deze hulp zorgde voor een beetje licht in haar moeilijke situatie. En dat beetje licht stimuleert en motiveert mij om dit te blijven doen.”

Heb jij ook hulp nodig bij vragen op het gebied van geldzaken, zorg, opvoeden of werk? Kom langs bij één van de vier locaties van Samen055 in Apeldoorn. Tijdens de inloopspreekuren zit er altijd iemand voor je klaar om te helpen. Voor meer informatie over de locaties en tijden van de inloopspreekuren bezoek onze website op www .samen055 .nl

Binnenstadverhalen in beeld

Het is al weer herfst, maar zowel Centrummanagement Apeldoorn (CMA) als de Stichting Centrum Evenementen Apeldoorn (SCEA) kijken al bijna een jaar vooruit naar de komende wintermaanden . Want met name in de week voor Kerst werken beide organisaties, samen met vele andere partners aan een project waarbij we koninklijke, royale verhalen van Apeldoorn letterlijk in beeld brengen .

Nu zijn die verhalen in de binnenstad al te beluisteren als audiotour die met de mobiele telefoon gewandeld kan worden. In december zijn die verhalen omgezet naar digitale beelden en projecties. Met dit project willen we enerzijds Apeldoorners meer laten weten over hun stad, maar vooral ook het bezoek aan de binnenstad vergroten in de voor ondernemers zo belangrijke decembermaand.

De komende maanden wordt er via verschillende media meer over dit project uit de doeken gedaan. Ter illustratie is een afbeelding bijgevoegd van een test die in februari van dit jaar heeft plaatsgevonden.

13‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022

Van Kamer van Koophandel tot woningen

De voormalige Kamer van Koophandel aan de Stationsstraat heeft nieuwe bewoners gekregen . De verbouwing van het pand is voltooid en vanaf 1 augustus 2022 hebben nieuwe bewoners de sleutel van hun appartement gekregen en zijn ze inmiddels druk bezig om het verder in te richten naar eigen inzicht De foto’s tonen hoe fantastisch zo’n oud kantoorpand veranderd is in een aantrekkelijke plek om te wonen .

Het pand heeft overigens een lange geschiedenis van eigenaren en leegstand gekend, maar uiteindelijk heeft Van Nie Vastgoed het gekocht en het tot deze fraaie appartementen verbouwd.

Er staan nu 24 energiezuinige appartementen, met op de bovenste drie verdiepingen acht appartementen, waarvan een aantal met een Frans balkon aan de voorzijde. Aan de achterkant van het gebouw is een galerij met voor iedere woning een terras. Ook zijn er zonnepanelen op het dak geplaatst.

Leuk detail is dat bouwvakkers achter een muur een metalen koker ontdekten. Het bleek dat de koker op 22 december 1994 was ingemetseld tijdens de nieuwbouw van het pand. In de koker zat een document met onder andere het verhaal van de fusie tussen de Kamer van Koophandel Zutphen en Harderwijk, dit heeft geleid tot de huidige landelijke Kamer van Koophandel Apeldoorn in 1993. Er zaten echter nog meer verrassingen in de koker, namelijk informatie (uit De Stentor) over de partners in het Ondernemershuis en een fles wijn.

De koker is op 4 augustus 2021 ‘ergens in het gebouw’ opnieuw ingemetseld en eraan toegevoegd zijn de bouwvergunning oude en nieuwe situatie, een artikel uit De Stentor van 4 augustus 2021 over de corona-epidemie en een fles duurzame wijn, Vervada Korenaar van de Apeldoornse ‘De Groene Draak’.

14

Een stukje Apeldoornse geschiedenis

Over auteur Henk Duivenvoorde

Henk was in dienst van aannemer Ballast-Nedam, waar vanaf najaar 1969 in Den Haag werd begonnen met de proefopstellingen van een werkplek. Henk maakte deel uit van het bouwteam bestaande uit: architect Prof. Ir. Herman Hertzberger, de bouwcoördinator van Centraal Beheer, de constructeur, adviseur voor de installaties en de aannemer Ballast-Nedam.

Het kantoorgebouw is gebouwd vanaf voorjaar 1970 t/m zomer 1972. Als projectleider bij de aannemer heeft hij de totale stort- en prefab betonbouw uitgevoerd. Na de oplevering in 1972 vanaf voorjaar 1973 tot zomer 2000 heeft Henk bij Centraal Beheer Vastgoedbeleggingen gewerkt.

“Ik was lid van een projectgroep die zich bezighield met de renovatie van het CB I en de nieuwbouw van het CB III gebouw. Voor deze nieuwbouw was ik in dienst bij Ballast-Nedam. Voor ontwikkeling, planning en uitvoering onder toeziend oog van Herman Hertzberger.”

CB I

Het gebouw bevatte een kantooroppervlakte van circa 24.000 m2 exclusief de parkeergarage voor circa 200 auto’s en kelderoppervlak van het voormalig verdiept voetgangersdomein.

Eind jaren tachtig vond de interieurrenovatie plaats onder toeziend oog van Herman Hertzberger. Lid van de projectgroep voor planning en uitvoering. Door de groei van Centraal Beheer (rond 1967 met circa 600 mensen uit Amsterdam naar Apeldoorn), bij de oplevering van het kantoorgebouw waren er 1.000 werkplekken beschikbaar. De dichtheid van werkplekken veranderde bij de vaak voorkomende interne verhuizingen en grotere bezetting van de kantooreilanden.

Begin jaren negentig volgden de renovatie van het CB II-gebouw en de bouw van het CB lll-gebouw.

Zo was het in de zeventiger jaren

Het was van buitenaf een heel apart gebouw met veel beton en glasgevels. De hoofdtoegang was bescheiden. Binnengekomen bevond men zich gelijk in een levendig centrum van gaande en komende mensen over de roltrappen en de liften.

Eenmaal door de binnendeuren had men direct zicht op de vele betonkolommen Voor de opbouw van een kantooreilandtoren waren acht kolommen gebouwd, maar er was altijd zicht naar buiten en in de vides over meerdere bouwlagen.

De beleving van weinig kleur gaf een rustig beeld: alle beton was grijs, alle videkasten en betimmeringen zwart, met witte plafonds boven de werkplekken. De plafonds boven de loopstraten ook weer grijs en bij zonlicht vielen de paarse gevels op. Verdere kleuring waren de bruine bureaus en kasten met oranje lamparmaturen boven de werkplekken.

– Centraal Beheer (CB I, CB II en CB III) –‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022

De binnentorens werden direct van daglicht voorzien door de speciaal voor het gebouw ontworpen, ontwikkelde en geconstrueerde horizontale en verticale lichtstraten. De lichtstraten werden voorzien van houten goten bekleed met een kunststof laag.

Geluid van buitenaf (verkeerslawaai) was er nagenoeg niet. In het zuid-kwadrant hoorden men wel de doorgaande sneltreinen en de zware goederentreinen.

Binnen was er enkel het geluid van collega’s, al pratend, telefonerend en tijdens besprekingen werd er ook gelachen. Ook kwam het geluid van de aansluitende werkeilanden, van de onder- en bovengelegen kantoorlagen.

In het centrum was een oud torenuurwerk uit Amsterdam opgesteld, compleet met wijzerplaat en slagklok. Een authentiek erfstuk en tegenwoordig weer opgesteld in het nieuwe CB-gebouwencomplex Malkenschoten ApeldoornZuid.

In de kantoortorens waren per bouwlaag vier werkplekken, die waren ingericht voor vier personen. Echter in de praktijk kwam dat niet zo vaak voor en werd een kantooreiland veelal ingedeeld voor tien à twaalf personen.

Een kunstgalerij bevond zich in het centrum op laag 2 en aantrekkelijk door de hoge lichtstraten over drie bouwlagen. Het was veelal in gebruik voor een expositie door beeldende kunstenaars van buitenaf, veelal uit de regio Apeldoorn.

De koffiebars waren opgenomen in het centrum met zitjes aan de vides, wat een excuus was om even van je bureau te lopen en met een collega koffie te drinken en een wat ander gesprek te voeren.

Het bedrijfsrestaurant was gesitueerd op laag 1 met daarbij een complete keuken en uitgiftebalies. Er was voldoende plaats voor circa 400 mensen met latere uitbreidingen tot 650 plaatsen door het in gebruiknemen van het CB II-gebouw.

Het binnenklimaat was over het algemeen goed te noemen, zij het met plotseling afkoelende buitentemperatuur, zodat er koudenvallen vanaf de lichtstraten op laag 3 en 4 in de vides ontstonden. Later is dit met aanvullende warmteconvectoren langs de videwerkplekken goeddeels opgelost. De benodigde energie voor het totale kantoorgebouw werd door eigen gasgeneratoren opgewekt. Opvallend was de koude vloer van laag 2 boven de parkeergarage; deze werd later verder geïsoleerd.

16
fi t20apeldoorn-centrum.nl Scan de QR code of ga naar ��Altijd met fit20 trainer ��Omkleden niet nodig ��Gegarandeerd resultaat fit20 werkt, ongeacht leeftijd,geslacht of fitheidsniveau Gratis kennismakingstraining! FIT02476 Fit en sterk in 20 minuten per week! ervaar fit20

De werksfeer was een heel andere dan in een traditioneel kamer/cellenkantoorgebouw. De grote vrijheid van het indelen van de werkplek binnen bepaalde normen werd zeer gewaardeerd. Zo kwamen er grote visnetten te hangen en kleurige afdeknetten voor fruitbomen, verder vogelkooien, hokjes voor marmotten en hamsters. En er kwamen heel veel planten met bloemen en persoonlijke voorwerpen in allerlei kleuren. Ook werden er kleurrijke posters opgehangen.

Renovatie

Eind jaren tachtig vond de interieurrenovatie plaats onder toeziend oog van Herman Hertzberger De renovatie betrof het aanbrengen van meer bruggen, onder andere naar de toiletgroepen en koffiebars om enerzijds de loopafstand te verkorten en anderzijds minder verkeer door de hoofdstraten in de kantoortuinen te hebben, wat de rust op de kantooreilanden ten goede kwam. Het mag duidelijk zijn dat de structuur en kleurstellingen in het gebouw weinig of geen wijzigingen ondergingen.

Na een aantal jaren van personeelsgroei is het Centraal Beheer (CB ll), het vroegere zogenaamde Pakhoed gebouw, aangekocht en als kleine kantoortuinen ingericht.

CB II (voormalig Pakhoed-gebouw)

Het CB II-gebouw is gelijktijdig met de bouw van het Hertzberger CB I gebouwd. Aanvankelijk was de opdrachtgever het Pensioenfonds van Blauwhoed te Rotterdam, ontworpen door Architect Kaman. Eind jaren zeventig is het mede tengevolge van de snelle groei van Centraal Beheer aangekocht. Kort daarna kreeg het na aanpassingen en verbinding met het CB I de naam CB II.

CB III-gebouw

Het CB III-gebouw is in het begin van de jaren negentig gebouwd. In hoofdlijnen bestaat het uit een glazen doos met daarbinnen de opgedeelde ruimten. Het gebouw is aan de linkerzijde met een atrium verbonden met het CB II -gebouw.

Meer gegevens rond de vroegere Centraal Beheer gebouwen zijn voor iedereen toegankelijk bij het CODA Archief, onder de rubriek: 11 Economisch leven, Code en naam: 371 Archief Duivenvoorde (Archiefvormer: periode 1969 - 1993 tot heden).

Project Hertzberger Park

Op woensdag 29 juni jl . werd door eigenaar Certitudo Capital een participatieavond georganiseerd over de ontwikkeling van dit voormalig, iconische CB-pand en directe omgeving aan de Prins Willem Alexanderlaan .

Onderstaand een uittreksel/bewerking van het totale verslag wat is te vinden op www .hertzberger .nl/nieuws

Tijdens de goed bezochte participatieavond (online en fysiek) werd de visie voor het Hertzberger Park gepresenteerd door projectontwikkelaar Certitudo Capital en het architecten- en stedenbouwkundig bureau MVRDV. De avond was de start van een participatietraject, parallel lopend aan deze gebiedsontwikkeling.

Het project Hertzberger Park omvat het voormalig Centraal Beheergebouw (ook wel bekend als CB I, de Rots of Aperots), de naastgelegen Pakhoedtorens (CB II) aangevuld met nieuwe woonblokken. De visie is het begin van dit proces en geeft de eerste denkrichtingen weer. Een en ander is tot stand gekomen via verschillende workshops, gehouden met het projectteam van de gemeente en meerdere partijen, waaronder de Stichting Apeldoornse Monumenten. Ook is Herman Hertzberger, de architect van het Centraal Beheergebouw, door het projectteam betrokken bij de visievorming om te zorgen dat de visie past binnen zijn gedachtes over de toekomst van het gebouw.

Toekomstige bewoners worden omschreven als de ‘stedelijke buitenmens’. De leeftijd is divers; de doelgroep bevat zowel vitale ouderen als gezinnen en starters.

De opgave voor het Hertzberger Park bestaat uit vier schaalniveaus, beginnende bij het Gemeentelijke Monument: het voormalige Centraal Beheergebouw.

Het gebouw staat al geruime tijd leeg. Dit voorstel vertrekt bij het ‘revitaliseren’ van de Rots; het opnieuw leven inblazen van het gebouw. Een deel ervan wordt geprogrammeerd met niet-woonfuncties als werkruimtes, een gedeelde werkplaats, een fietsenmaker en een horecaconcept. Zo wordt Hertzberger Park een ware huiskamer van de stad en wordt het een gebouw dat naast door bewoners, ook bewonderd en bezocht kan worden door alle Apeldoorners.

Het gebouw bestaat uit vier kwadranten (drie met werkplekken en de vierde was het voormalige bedrijfsrestaurant) die aan elkaar gekoppeld worden door de ‘Centrale zone’ van het gebouw.

Voordat er een werkelijk plan voor het gebouw wordt gemaakt, is het gebouw uitvoerig geanalyseerd. Er is gekeken naar daglicht en de mogelijkheid om eventueel een module te openen om meer daglicht het gebouw binnen te brengen. Een woonfunctie kent namelijk andere eisen wat betreft daglicht dan een kantoorfunctie.

17
‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022
Herman Hertzberger

Hertzberger Park-locatie, gezien vanaf het Amaliapark

Er is gekeken naar de centrale zone en hoe deze in de nieuwe ontwikkeling opnieuw een sociale betekenis kan krijgen met functies gericht op ‘ontmoeten’. De centrale zone wordt de koppeling met de omgeving en zal gaan fungeren als een semipublieke passage.

Daarnaast is gekeken naar de functionele invulling ervan. Herman Hertzberger ontwierp een catalogus van ‘hoeken’; een catalogus van verschillende invullingen binnen de structuur. Zo was er een ‘vergaderhoek’, een ‘werkhoek’ en een ‘pantryhoek’.

Om dit te bereiken wordt het structuralisme voortgezet. De maatsystematiek van de Rots wordt als een tapijt uitgerold over het hele projectgebied.

Dus, niet enkel de Rots wordt hergebruikt, ook de Pakhoedtorens (voormalig CB II) zullen getransformeerd worden tot woningen. De Pakhoedtorens zijn vlak na de Rots opgeleverd en duidelijk ontworpen om te passen bij het voormalig Centraal Beheergebouw.

Deze torens zijn net als de Rots 45 graden gedraaid ten opzichte van de omgeving. De nieuwe hogere torens staan aan de buitenzijde van het projectgebied en de lagere blokken nabij de Rots. Zo vormt dit nog meer een natuurlijk middelpunt. Tussen deze grotere blokken worden kleinere ‘villa’s’ geplaatst. De ‘villa’s’ vormen met hun kleinere maat de schakel tussen de Rots en de grotere woonblokken.

Op het maaiveld krijgt het maatsysteem tussen de blokken een ‘wilde’ invulling van planten en grassen. Elk woonblok wordt zo volledig omgeven door groen. Ook de bomen blijven waar mogelijk behouden en anders worden ze bijgeplant. Naar de buitenzijde van het gebied worden meer bomen geplaatst zodat de groene ruimte tussen de Rots en de direct omliggende nieuwe blokken een meer open karakter heeft. Tenslotte worden ook de daken vergroend.

Dit voormalig CB I-pand is slechts één gebouw binnen de hele ontwikkeling van Hertzberger Park. De visie betreft vooral de eerste ideeën voor de nieuwe buurt. Ambities zijn dat de nieuwe wijk duurzaam, groen, levendig, stedelijk en goed bereikbaar moet zijn voor fietsers en wandelaars. Bovenal moet de nieuwe buurt een eenheid met de Rots vormen. Het is weliswaar het middelpunt, maar het totale plan wordt opgevat als één totaalensemble.

Als eerste zullen de voormalige Pakhoedtorens worden aangepast voor bewoning. De visie zal verder worden uitgewerkt in een stedenbouwkundig plan en de uitwerking van de individuele gebouwen zal starten met het zogeheten ‘schetsontwerp’. Elke belangrijke stap in het proces zal worden besproken met geïnteresseerden in Apeldoorn.

Hertzberger Park is een ontwikkeling van: Certitudo Capital, Hambakenwetering 8e, 5231 DC ’s-Hertogenbosch. In samenwerking met Architect: MVRDV Architectuur en stedenbouw.

18

Een ‘Apeldoornser’ Apeldoorn

Jasper van der Graaf, directeur/programmeur kunstruimte ACEC

Het centrum van Apeldoorn gaat vergroenen, onder het gemeentelijke project Stadspark. Best verstandig in deze tijden van hittestress. We zijn natuurlijk niet de enige. In de hele wereld zijn steden aan het vergroenen. Dit gebeurt letterlijk met groene aanplant, maar ook in de overdrachtelijke zin: het duurzamer inrichten van de openbare ruimte, een combinatie van ecologie en economie, waterbuffering, vleermuisvriendelijkheid, verzin het maar. Bureaus voor binnenstedelijke landschapsvormgeving en ecologie hebben het drukker dan ooit tevoren, reken maar.

Wist u dat Apeldoorn in 2018 ‘European City of Trees’ is geweest? Een hele knappe prestatie, en het voelt best logisch omdat we de grootste plaats in het grootste park van Nederland zijn. ‘We’ hebben deze prijs gewonnen, onder andere omdat we bijzondere ondergrondse techniek (‘boombunkers’) toepasten om bomen te bewateren, in binnenstedelijk gebied waar het grondwaterpeil laag moet blijven. Zonder deze ondergrondse voorzieningen zouden we veel minder bomen in en rond de Hoofdstraat zien. Apeldoorn was in 2018 onderscheidend genoeg om op dit specifieke terrein deze mooie prijs te krijgen, fantastisch… .

Nu, aan de vooravond van het uitrollen van het Stadsparkproject, zou ik een pleidooi willen houden voor onderscheidend vermogen binnen groene toepassing. We horen te vaak dat Apeldoorn de ‘meest gemiddelde’ plaats van Nederland is. Ik heb het liever over de ‘meest representatieve’ plaats van Nederland, een ultiem ijkpunt. Een zeer herkenbare plaats waar de openbare ruimte niet anders dan in de prijzen kan vallen. Een plaats die in de verste verte niet lijkt op omliggende of verdergelegen steden, een authentieke zelfbewuste plaats.

Dus, liever niet kopiëren wat elders gewoon groter of beter gebeurt. De groene kwaliteit van dorpen, wijken, en omliggende natuurgebieden zijn een prachtige inspiratiebron. Apeldoornse ondernemers en inwoners kunnen hier prima over meedenken. Gecombineerd met bijzondere speelobjecten, kunstwerken en straatmeubilair kan dit leiden tot een ‘Apeldoornser’ Apeldoorn.

19‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022 Hansma & De Boer Paslaan 16, 7311AL Apeldoorn, t (055)5822300 info@dnvn.nl www.denotarissenvannaam.nl www.verspreidingsconcurrent.nl 085-0022355 Kunnen wij helpen met uw reclame-uiting, mailing of bestellingen? •Drukwerk•Verspreiding•Distributie

Stimenz heeft een nieuwe buurtregisseur

Yvonne Porn, Stimenz

Sinds afgelopen maart ben ik, Yvonne Porn, werkzaam als buurtregisseur voor het stadsdeel Noordwest Centrum Ik heb het stokje overgenomen van Jan van Eijk die geniet van een welverdiend pensioen . De afgelopen drie jaar was ik al werkzaam bij Stimenz als sociaal werker in hetzelfde stadsdeel .

Als buurtregisseur draag ik graag bij aan een optimale leefbaarheid in uw wijk door maatschappelijke en persoonlijke vraagstukken om te zetten in een concrete aanpak waarbij het ritme en tempo van uw buurt leidend is. Hierin is een samenspel van alle betrokkenen van essentieel belang. Alleen samen kunnen we veranderingen teweegbrengen en komen we ergens.

Ik vind het dan ook belangrijk om u/uw buurt te kennen en te bouwen aan relaties. Een fijne woonomgeving rust op betekenisvolle en duurzame verbindingen. U als buurtbewoner bent de kracht van de buurt. U weet wat er leeft en speelt, wat er nodig is, welke resultaten bereikt moeten worden en vaak ook op welke manier. U heeft talenten, passies en ambities en ik daag u dan ook uit om te dromen. Vanuit Stimenz (onderdeel van Samen055) kunnen wij u ondersteunen en/of adviseren hoe u een passende partner kun vinden, waarbij u te allen tijde eigenaar blijft van uw vraag of initiatief. Ik geloof in mensen en eigenaarschap en niet in huizen of een plattegrond.

Wilt u in contact komen voor vragen, behoefte en/of initiatieven dan ben ik bereikbaar via de e-mail: y porn@stimenz nl of bellen via 06 1339 2687. Of spreek mij persoonlijk aan als ik in uw buurt ben of aanwezig ben bij activiteiten in uw buurt. Leefbaarheid en welzijn zijn, naast opbouwwerk, de begrippen die een beeld schetsen van mijn werk.

20 055 - 555 5555 • makelaarinapeldoorn.nl ZEKER EN GOED BIJ Reinders ¨ TAXATIE? ¨ NIEUWBOUW? ¨ CHECK WWW.REINDERS.EU! ¨ REINDERS BELLEN! ¨ HUIS VINDEN? ¨ HUIS VERKOPEN? ¨ HYPOTHEEK? ¨ BEDRIJFS ONROEREND GOED?

Moestuin Havenpark

Het is herfst, de afgelopen zomer is er hard gewerkt in de moestuin door de ruim 25 vrijwilligers .

We hebben ook een aantal nieuwe vrijwilligers mogen verwelkomen in de moestuin . Zij komen om te helpen in de moestuin, maar ook om van elkaar te leren Zo heeft een nieuwe vrijwilliger onlangs een workshop ‘permacultuur’ gegeven . In de volgende editie van ’t Stadsmidden zullen wij u hier meer over vertellen

De zomer van 2022 was een vruchtbaar jaar ondanks de warmte en droogte. Vroeg in de zomer konden de eerste aardbeien al geplukt worden, gevolgd door verschillende soorten groente, fruit en bloemen. Elke week werd er met ingrediënten uit de tuin verse soep gekookt voor de harde werkers. De oogst werd verdeeld onder de vrijwilligers, maar soms ook aan trouwe wijkbewoners meegegeven die hun groenafval voor de composthoop kwamen brengen. Onderling worden recepten gedeeld en ontstonden de meest heerlijke recepten. Soms werden nieuwe soorten groente uitgeprobeerd in de moestuin en was het dan een verrassing hoe het zou smaken. Kent u bijvoorbeeld de olijfkomkommer, de frambei of de crosne? Het staat allemaal in de moestuin. Heeft u ook een bijzondere plant in uw tuin? Kom het ons eens vertellen, wij staan open voor nieuwe experimenten in de tuin.

U kunt ons vinden aan de Korte Molenstraat 4, achter het gebouw De Ambacht. Op woensdagochtend en donderdagochtend tussen 09.00 en 13.00 uur is er altijd iemand van de moestuin aanwezig om u te woord te staan.

Activiteiten ‘t Huussie

De moestuin is openbare ruimte waar u zo naar binnen mag lopen (ook als het hekje dicht is) voor een kijkje in de tuin of als rustpunt van een wandeling. Misschien heeft u afgelopen zomer de moestuin al eens bezocht tijdens één van de zomeravondactiviteiten? In de moestuin staat een oud Apeldoorns huisje, dat door vele ’t Huussie wordt genoemd. Deze ruimte wordt gebruikt voor verschillende activiteiten. Ook dit najaar ontmoeten wij u graag als buurtbewoner en bieden wij u de mogelijkheid één van de vaste of eenmalige activiteiten te bezoeken.

Maandag 09.30 - 11.00 uur Taalcafé door Da Capo Dinsdag 09.30 - 11.30 uur Handwerken

Dinsdag 14.00 - 15.30 uur Wandel en ontmoet 60+ Woensdag 09.30 - 13.00 uur Moestuinieren

Woensdag 19.30 - 21.00 uur Showdown tafeltennis deelnemers met een visuele beperking

Donderdag 09.00 - 13.00 uur Moestuinieren

Vrijdag 09.30 - 11.00 uur Taalcafé door Da Capo

NIEUW!

Wandelen en

ontmoeten 60+

Wilt u net als vele anderen wat meer in beweging komen, maar lukt u dat niet alleen of vindt u het gewoon gezellig om samen te wandelen? Dan nodigen wij u graag uit op de dinsdagmiddag. Wij bieden u de mogelijkheid om onder deskundige begeleiding te wandelen in de buurt. Met als doel bewegen, ontspanning en ontmoeten. Elke dinsdag vertrekken wij om 14.00 uur vanuit de moestuin voor een wandeling van ongeveer drie kwartier. Vindt u het fijn om dit af te sluiten met een kopje koffie of thee? Sluit dan gezellig aan in ’t Huussie waar de gastvrouw/-heer u graag ontvangt. Wilt u niet wandelen, maar vindt u het wel fijn om samen met andere een kopje koffie te drinken? Dan bent u welkom vanaf 14.45 uur in ’t Huussie van de moestuin. Wilt u zich aanmelden of meer informatie? Mail dan naar gerust naar activiteiten@stimenz .nl

Even voorstellen

Misschien heeft u hem al eens door de moestuin zien lopen; onze vogelkenner en fotograaf Peter. We werden nieuwsgierig naar deze vogelspotter/fotograaf en Jeanne van Dommelen stelde hem een paar vragen.

Wat is er zo leuk aan het spotten van vogels?

“Je bent in de natuur, dat is al heerlijk. Je hoort meestal eerst het gezang en dan is het een uitdaging om de vogel daaraan te herkennen en vervolgens te proberen hem te zien.”

Ben je als vogelliefhebber lang bezig met fotograferen?

“Ik doe het al ruim twintig jaar. In het begin fotografeerde ik vooral bomen en wilde planten. Sinds vier jaar heb ik een fototoestel (een Nikon P900) waar je vogels beter mee kunt fotograferen. Ik ben ook lid van de Vogelwerkgroep Oost-Veluwe en doe mee aan diverse vogeltellingen. Het hele jaar door fotografeer ik vogels, maar in de zomer ligt het accent wat meer op wilde planten, vlinders en andere insecten. Dat komt omdat er dan veel blad aan de bomen zit en de vogels minder zichtbaar zijn. Bovendien zijn ze dan ook stiller omdat ze in de rui zijn of net geruid hebben en trekken ze zich terug.”

Welke vogels vielen je direct op in de moestuin?

“Dat waren de huismus en de zwarte roodstaart. De huismus kent iedereen wel. De zwarte roodstaart is heel wat zeldzamer, die verwacht je niet midden in de stad. Je ziet hem niet heel vaak, maar ik heb hem nu al een aantal jaren hier gezien.

21‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022

In de moestuin zag ik ook de eerste kleine vos van dit jaar. Deze vlinder zie ik niet zo vaak, gelukkig heb ik hem dit jaar op verschillende plekken waargenomen.”

Is het makkelijk of juist moeilijk om vogels fotograferen?

“Vogels fotograferen is erg moeilijk, je hebt er veel geduld voor nodig. Meestal hebben ze je heel snel in de gaten en voordat je dan je lens scherp kan stellen is de vogel alweer gevlogen! Maar gelukkig: de merel in de moestuin bleef lekker rustig zitten en dan toen kon ik er een mooie foto van maken.”

Vind jij dat de vogels belangrijk zijn voor de moestuin?

“Vogels zijn heel belangrijk voor de natuur en de biodiversiteit. De merels eten bijvoorbeeld slakken. Ze moeten dan wel het huisje van de slak kapot kunnen slaan. De zanglijster kan dat nog beter dan de merel. De mezen eten graag insecten en de rupsen uit de kool. Andersom geldt het ook: de moestuin is heel belangrijk voor vogels, vlinders en insecten!“

Wist u dat?

... bij deze temperaturen alles hard groeit? we zo veel mogelijk met regenwater sproeien? we daar best wel druk mee zijn?

... er weer wat nieuwe vrijwilligers bij gekomen zijn? die allerlei kennis meenemen die we goed kunnen gebruiken?

... we nog steeds bezig zijn de tuin verder te ontwikkelen? we altijd open staan voor goede ideeën?

... er in de grote vijver een metalen raster ligt? dat net onder de waterlijn ligt? je het daardoor niet ziet?

... er daardoor geen ongelukken kunnen gebeuren? de bijen ook komen drinken uit de vijver? het in de kas soms 40 graden is?

... de gewassen daar heel goed door groeien? u nu weer alles weet?

Vrijwilliger worden in de moestuin?

We organiseren steeds meer in de moestuin, we zijn daarom op zoek naar vrijwilligers die op een andere manier dan in de tuin graag actief willen zijn voor de buurt. Wij ontmoeten je graag voor een vrijblijvend gesprek.

We zoeken op dit moment:

• Een gastvrouw/heer die graag een kopje koffie schenkt op de dinsdagmiddag tussen 14.30 – 15.30 uur voor de nieuwe wandel en ontmoet activiteit voor 60+ inwoners.

• Een buurtbewoner die graag wandelt en het leuk vindt af en toe flyers te verspreiden in de wijk. Bijvoorbeeld voor een nieuwe activiteit in de moestuin.

• Buurtbewoners die graag een keer iets willen koken voor en met andere buurtbewoners (als mogelijke een nieuwe activiteit).

• Iemand die blij wordt van een emmer met sop. ’t Huussie wordt voor veel verschillende activiteiten gebruikt. Maar deze oproep is voor iemand die graag de bezem af en toe door het huisje haalt of de ramen een keer wast.

• Buurtbewoners die een instrument bespelen en die het leuk vinden voor een klein gezelschap te spelen.

• Ouders die graag samen met ons nadenken over activiteiten voor kinderen in de buurt.

• Hebt u zelf een goed idee? Dan horen wij het ook natuurlijk ook graag.

Wilt u meer weten of wilt u zich aanmelden als vrijwilliger? Neem dan contact op met de sociaal werkers van Stimenz.

Minja Molenaar: m .molenaar@stimenz .nl of 06 2500 9720 en Marieke Polleman: m .polleman@stimenz .nl of 06 8209 3303.

Een aantal door Peter gemaakte foto’s

Ook de buurtregisseur van Stimenz is actief in de moestuin. Ziet u andere signalen in de wijk? Dan kunt u contact opnemen met Yvonne Porn: y porn@stimenz nl of 06 1339 2687.

22

Compostbakken in de moestuin

Omdat steeds meer buurtbewoners ons helpen met het aanleveren van groente- en fruitafval bouwen wij er nog een compostbak bij. Vrijwilligers zijn elke week bezig dit proces te optimaliseren. Wilt u meer weten over composteren en hoe u de natuur in de moestuin kunt helpen? Wij leggen het u graag uit op woensdag of donderdagochtend.

Breng uw groenafval op woensdag- of donderdagochtend (09 .00 - 13 .00 uur)

Voor onze composthopen kunt u bij ons het groente- en fruitafval uit de keuken kwijt. U kunt uw groenafval het beste verzamelen in een plastic emmer en dat aanbieden op bovenstaande tijden.

Is dat niet mogelijk? Dan mag u het groenafval ook in een plastic zak bij de composthopen neerzetten. Dan verwerken wij dat later tot mooie compost voor de moestuin.

Compost samenstellen is best ingewikkeld Wij hebben daarom twee lijsten gemaakt, wat we graag ontvangen en wat niet.

Wel

Rauwe groenten (schillen), koffiedik, theebladeren en zakjes (zonder nietjes), eierschalen, fruitschillen, biologisch gekweekte bloemen en notendoppen.

Niet

Gekookte groente, rijst en pasta, vlees-, vis-, brood- en kaasresten, met gif gekweekte bloemen en tuinafval.

Samenwerking

Het project Groen Verbindt is een samenwerking van het Oranjefonds, Groei&Bloei, Wijkraad Centrum, Omnizorg, Stimenz en de gemeente Apeldoorn. Met De Kabath vastgoedbeheer als goede buur.

Volg de moestuin op Facebook om op de hoogte te blijven! https://www facebook com/ moestuinhavenparkapeldoorn/

23‘t Stadsmidden, 24e jaargang, editie 88, september 2022

Belangrijke nummers

Spoedeisend alarm

Ambulance, brandweer en politie

112

Zelfmoordpreventie 113

Niet-spoedeisend alarm

Ambulance (055) 360 01 89

Brandweer, www brandweer .nl

(055) 548 35 60

Politie, www geenspoedwelpolitie nl 0900 8844 (€ 0,14 p/min)

Gelre Ziekenhuis (055) 581 81 81

GGM Gelder-IJssel

GGD Noord- en Oost-Gelderland, www .ggdnog .nl . . . . . . (088) 443 30 00

Huisartsenpost 0900 600 90 00

Hulpdiensten

SOS (055) 541 54 15

Stimenz, PWA-laan 1419, 7312 GA Apeldoorn (088) 784 64 64

Stichting De Kap (vrijwilligers en mantelzorgers) (055) 529 55 20

Lokaal totaal informatienummer

Nummerinformatie 1820 (€ 0,60 p/min)

Waar u zich ook bevindt 0900 1889 (€1,30 per gesprek)

Advies-, meld- en steunpunten

Discriminatie (088) 784 64 64

Veilig Thuis, www .huiselijkgeweld nl 0800 2000

Loverboys/Jeugdprostitutie 0900 500 70 70 www.bewareofloverboys.nl

Bureau Buurtbemiddeling gemeente Apeldoorn Postbus 884, 7301 BC Apeldoorn, info@buurtbemiddeling.nu, www buurtbemiddeling nl (088) 784 64 64

Het Verenigingsburo (voor vrijwilligers, verenigingen, stichtingen en clubs) (055) 527 05 81

Dierenambulance 0900 999 19 99 (€ 0,45 p/min)

Circulus 0900 9552

Gemeente Apeldoorn Algemeen, w.o. Buitenlijn, www apeldoorn nl 14 055

Politieteam Apeldoorn

Politie nodig? Bel 0900-8844 De politie wil weten wat er leeft en speelt in uw wijk. Daarom steken agenten dagelijks hun voelhoorns uit. Zij zijn zichtbaar aanwezig, praten met mensen, controleren, reageren op meldingen, bekeuren overtreders en houden nieuwe ontwikkelingen in de gaten. Politieagenten gaan dus zoveel mogelijk ‘de straat’ op. Dat wil niet zeggen dat de telefonische opvang van meldingen en vragen minder belangrijk is. Sinds enkele jaren kennen we daarom het servicenummer 0900-8844

Geen spoed, wel politie? Een verloren portemonnee, de vernieling van een autospiegel of een vraag om preventieadvies valt niet onder spoed. In dit soort gevallen belt u het algemene politienummer: 0900-8844. U krijgt snel en vakkundig een antwoord. In bijzondere gevallen wordt u doorverbonden met het betreffende politieteam of bijvoorbeeld uw wijkagent. Het nummer 0900-8844 belt u ook als u een afspraak wilt maken voor het doen van een aangifte. 1-1-2 bij spoed Als u de politie dringend nodig heeft, belt u 112. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om een ernstig ongeluk, het betrappen van een inbreker of dief op heterdaad, geweld, een overval of andere ernstige delicten. Uw telefoontje komt direct binnen op de politiemeldkamer. Die zorgt ervoor dat zo snel mogelijk politie naar u toekomt.

Aangifte doen / openingstijden Het Hoofdbureau van Politie is geopend van maandag t/m vrijdag van 08.00 tot 17.00 uur. Buiten deze tijden kunt u alleen op afspraak terecht. Voor het doen van aangifte kunt u (alleen op afspraak) terecht op ons bureau aan de Europaweg, geopend op maandag t/m vrijdag van 13.00 tot 21.00 uur en op zaterdag van 09.00 tot 17.00 uur. Er is elke donderdagavond van 19.00 tot 20.00 uur spreekuur, naast de ingang van parkeergarage Koningshaven op de Stationsstraat 94. Afspraken kunt u maken via 09008844. U kunt ook aangifte doen via internet. Kijk hiervoor op www politie nl of vraag de flyer op het politiebureau.

Meld Misdaad Anoniem Het nummer 0800-7000 is een landelijk nummer waar u anoniem een melding van een ernstig misdrijf kunt doen. Dan kunt u denken aan moord- en doodslag, geweld op straat, overvallen, beroving, autodiefstal of drugshandel. Meer hierover kunt u lezen op het internet: www meldmisdaadanoniem nl

Belangrijke websites

www.amberalertnederland.nl • www.burgernet.nl www.mijnkindonline.nl • www.politiekeurmerk.nl www.politiewijzer.nl • www.risicokaart.nl • www.slachtofferhulp.nl

...................................
.......................

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.