Richell Isaiah Flores PAMBUNGAD NA SANAYSAY
I
niwan ngunit hindi kinalimutan. Habang ibang piyesa ang mababasa rito mula sa akdang binasa at inusisa noong palihan, ipinaloloob ng bagong akdang ito ang lahat ng aking mga natutuhan sa palihan, at sa pagsubok na balikang muli ang tulang “turbulence”. Samahan ninyo ako sa biyahe ng pagsilang ng tulang ito. Hatinggabi, sinubukan kong irebisa ang turbulence. May naisulat naman, pero hirap na hirap ako. Parang hindi kumokonekta ang utak ko sa pahina. Parang hindi tama. Kaya kinabukasan, bago ako nagsimulang mag-edit ulit, sinubukan ko munang magsulat ng mga bagong tulang nakabatay sa mga komento noong palihan bilang pagsasanay na rin sa malayang porma at sa pagsulat ng mga imahen. Nagbunga ito ng apat na tulang ipinabasa at ipina-critique ko sa aking mentor at panelist na si G. Christian Benitez. Masasabi kong naging highlight ng aming discussion ang paggamit ng colloquial na mga salita upang mabuo ang tono ng tula, isang practice na hindi ko pa gaanong nae-explore. Naalala ko tuloy ang mga komento noon ni Bb. Genevieve Asenjo sa aking pagpili ng mga salita. Naroon pa rin ang pangangailangan sa mga kongkretong bagay at imahen, at sa pag-e-edit ko ng tulang inyong mababasa, sinubukan kong mailagay kahit kaunti lang ang mga bagay na mapanghahawakan. Marahil, kailangan ko munang bitawan at iwan ang bisa ng Tadhana, ng luha, ng sansinukoban, at ng mga kaisipang higit sa akin—ang mga konseptong siyang bumuo sa “turbulence”. Isang linggo ang inabot ng aking writing at editing session. Matapos nito, sinubukan ko nang hawakang muli ang “turbulence”. Binago at dinagdag ang mga imahen at naglagay ng mga konkretong bagay, o kung hindi man, mga karanasang mararamdaman at maiintindihan. Nagbunga ito ng isang bagong tula. Naungkat ang ibang alaala. Naisulat sa isang bagong porma. Ibang-iba sa mga binasa ng panel at fellows. Subalit, kailangan ko muna itong isantabi dahil kung itatabi ang lumang version ng turbulence sa biyahe bago ang alas sais ng umaga, masasabi kong mas maipakikita ko rito ang mga elementong kailangan ko munang hasain bago tunay na mabalikan at mabunong muli ang “turbulence”. Kakabit ng malayang porma ang unti-unti kong paglaya bilang isang manunulat. Ang paglabas sa kumbensyong nakasanayan ko noong una at sa pagtapak sa bagong mundo ng mga salitang ninais kong marating simula pa lang ng palihan. Bukod sa mga komento sa mga tulang ipinasa ko, bitbit ko sa mga susunod ko pang writing and editing sessions ang sensitivity sa images, line breaks, tone, language, and poetic distance. Gayundin ang napakaraming suggested readings na magpapalawak sa karanasan ng pagbasa at pagsulat ng tula. Pinatanto rin sa akin ng workshop na ito na minsan, sa pagsulat at pag-edit ng tula, you let the words simmer for a while, ferment even, hanggang sa maging natural ang pagbawas at pagdagdag ng mga salita hanggang sa matawag mo na ang sinulat mo na tula. Lubos ang pasasalamat ko sa panel members at sa fellows sa kanilang constructive criticism pati na rin sa meaningful discussions on what it means to be a writer and a poet. Gayundin sa organizers ng AHWW25, maraming salamat sa opportunity na ito. Mabuhay po kayong lahat!
28 | 25TH ATENEO HEIGHTS WRITERS’ WORKSHOP