hawlati788

Page 15

‫ثةروةردةو خويَندن‬

‫ذمارة (‪ )788‬يةكشةممة ‪2011/12/4‬‬

‫هاوآلتي‬

‫هةلَبذاردنى خويَندكاران‪ ...‬طؤمة مةنطةكة دةشلَةقيَتةوة‬ ‫وةك يةكيَتـى مامؤستايان؛ لة ريَطةى طروثيَكةوة طؤ ِران بةشداريي لة هةلَبذاردنى خويَندكاراندا دةكات‬

‫مةعاز فرحان‬ ‫بريارة لة سةرةتاى َ‬ ‫سالى نويَدا‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنى نويَنةرايةتى خويَندكاران‬ ‫لة ناوةندةكانى خويَندندا‪ ،‬ثاش زياتر‬ ‫لة هةشت َ‬ ‫بةريَوةبضيَت‪.‬‬ ‫سال راطرتنى ِ‬ ‫طؤرانكارييةكى نويَشدا طروثيَكى‬ ‫لة ِ‬ ‫خويَندكاريي تازة دام��ةزراوى سةر‬ ‫طؤران بةشداريي تيَدا‬ ‫بة بزووتنةوى ِ‬ ‫دةكةن‪.‬‬ ‫بةثيَى ريَكةوتنى ريَكخراوةكان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكة بةثيَى سيستمى‬ ‫نويَنةرايةتى دةب�َي��ت و سيستمى‬ ‫ثةيرةو ناكريَت‪ ،‬خويَندكاران‬ ‫ليست‬ ‫ِ‬ ‫راس��ت��ةوخ��ؤ ن��ويَ��ن��ةرى خ��ؤي��ان‬ ‫َ‬ ‫هةلدةبذيَرن‪ ،‬هةر بةثيَى ريَكةوتنةكة‬ ‫نابيَت هيض ريَكخراويَك بانطةشةى‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن ئةنجام بدات و بةتةنها‬ ‫نويَنةرةكان بؤيان هةية لةناو طروثء‬ ‫ثؤلةكانياندا بانطةشة بؤخؤيان بكةن‪.‬‬ ‫لةسالى ‪2003‬ةوة َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنى‬ ‫ن��وَي��ن��ةراي��ةت��ى خ��ويَ��ن��دك��اران لة‬ ‫ن��اوةن��دةك��ان��ى خ��وَي��ن��دا ئةنجام‬ ‫ن��ةدراوة‪ ،‬ئةمةش بةهؤى ئةوةبوو‬ ‫كة يةكيَتىء ثارتى ريَكةوتنيَكى‬ ‫ستراتيذيان ثيَكهيَنا بؤ َ‬ ‫هةلبذاردنى‬ ‫ث��ةرل��ةم��ان ء س��ةرؤك��اي��ةت��ى لة‬ ‫ه��ةرَي��م��ى ك��وردس��ت��انء ع �َي��راق‪،‬‬ ‫راطرتنى َ‬ ‫هةلبذاردنى خويَندكارانيش‬ ‫ناراستةوخؤ ضووة‬ ‫بةشيَوةيةكى‬ ‫ِ‬ ‫ئةو ضوارضيَوةيةوةو ناوةندةكاني‬ ‫خويَندنيش لة دةستى ريَكخراوةكان‬ ‫هةردوو ثارت مايةوة‪.‬‬ ‫هةرضةندة لةو ماوةيةدا ثرؤسةى‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن لة ناوةندةكانى خويَندن‬ ‫ئةنجامنةداوة‪ ،‬ب��ةآلم هةريةكة لة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى خويَندكاراى سةر بةيةكيَتـى‬ ‫نيشتيمانىء يةكيَتى قوتابيانى سةر بة‬ ‫ثارتى‪ ،‬خؤيان بة خاوةن شةرعيةت‬ ‫دةزان��نء فيدراسيؤنى ريَكخراوة‬ ‫خويَندكارييةكانيان ب��ؤ خؤيان‬ ‫كؤنتر َ‬ ‫ؤل ك���ردووةو بة شيَوازى‬ ‫ِ‬ ‫دةوري سةرؤكايةتييةكةى دةطرنة‬

‫دةست‪.‬‬ ‫ب� َ‬ ‫َ‬ ‫ئةمسال ريَكخراوةكان‬ ‫�ةالم‬ ‫�وي ثةيرةودةكةن لة‬ ‫شيَوازيَكى ن� َ‬ ‫ئةنجامدانى ثرؤسةكة ئةويش ئةوةية‬ ‫كة دةنط بة ريَكخراوةكة نادريَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةلكو بة نويَنةر دةبيَتء نويَنةريش‬ ‫خؤى بانطةشة بؤ خؤى دةك��ات لة‬ ‫ضوارضيَوى طروث ء ثؤلدا‪.‬‬ ‫لة هةنطاويَكى نويَشدا‪ ،‬طروثيَكى‬ ‫َ‬ ‫رايةلةى خويَندكاران‬ ‫نوي بةناوى‬ ‫َ‬ ‫كة طروثيَكى س��ةر بةبزوتنةوةى‬ ‫طؤرانة‪ ،‬بةشداريي لةم َ‬ ‫هةلبذاردنةدا‬ ‫ِ‬ ‫ضاوةريَي ئةوةيان ليَدكريَت‬ ‫دةكةنء‬ ‫ِ‬ ‫كة لة سنووري ثاريَزطاى سليَمانىو‬ ‫ئ��ي��دارةي طةرميانء تا رادةي��ةك‬ ‫زان��ك��ؤك��ان��ى ه��ةول �َي��ري��ش دةن��ط‬ ‫بةدةستبيَنن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ساليَك ثثَش ئيَستا‪ ،‬بزوتنةوةى‬ ‫طؤران‪ ،‬لة ريَطةى ليستى مامؤستايانى‬ ‫سةردةمةوة‪ ،‬توانى دةنطيَكى بةرضاو‬ ‫ب��ةدةس��ت بهيَنيَت ل��ةن��او تويَذى‬ ‫مامؤستاياندا‪ ،‬بؤية ثيَش بينى ئةوة‬

‫دةكريَت كة لة ناوةندةكانى خويَندنيش‬ ‫بة رادةيةكى زياتر دةنط بةدةست‬ ‫نارازايةتييةكان لة‬ ‫بيَنيَت‪ ،‬بةو ثيَيةى ِ‬ ‫نيَو تويَذى خويَندكاراندا زياترة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ك���ؤم���ةل���ةى‬ ‫ه�����ةروةه�����ا‬ ‫خويَندكارانيش كة ثيَشتر لةثاريَزطاى‬ ‫سليَمانى و طةرميان دةنطى يةكةمى‬ ‫بة دةست دةهيَنا‪ ،‬هيَشتا لة دةست‬ ‫ئ��ةو كيَشة ناوخؤييانة رزطاريي‬ ‫نةبووة‪ ،‬كة ضةند َ‬ ‫ساليَك ثيَش ئيَستا‬ ‫دووضاري هاتبوو‪.‬‬ ‫دي������ارى ح���اج���ى ع��وم��ةر‬ ‫سةرثةشتيارى َ‬ ‫رايةلةى خويَندكارانى‬ ‫ط����ؤران‪ ،‬ئ��ام��اذة‬ ‫ب��زووت��ن��ةوةى‬ ‫ِ‬ ‫ب��ةوةدةك��ات ئ��ةوان ريَكخراويَكى‬ ‫خويَندكارييان نية وةكو حزبةكانى‬ ‫ديكة بةآلم بةشدارى َ‬ ‫هةلبذاردنةكة‬ ‫دةكةن و دةيانةويَت دةستيَوةردانى‬ ‫ريَ���ك���خ���راوة »ح���زب���ي���ةك���ان»‬ ‫لةناوةندةكانى خويَندندا نةهيَ​َلن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫رايةليَكى خويَندكارييان‬ ‫ويشتى كة‬ ‫طؤرانةوة‪،‬‬ ‫بزوتنةوةى‬ ‫بةناوى‬ ‫هةية‬ ‫ِ‬

‫ن��ةك ريَكخراويَكى خويَندكاريي‬ ‫هاوشيَوةى حزبةكانى تر‪.‬‬ ‫هةرضي ريَكخراوةكانى ديكةى‬ ‫دةرةوةى دةس��ةآلت��ة‪ ،‬بةشداريي‬ ‫لةم َ‬ ‫هةلبذاردنةدا دةكةن‪ ،‬هةروةها‬ ‫ثيَدةضيَت كة هةريةكة لة يةكطرتوو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنى‬ ‫كؤمةل هاوشيَوةى‬ ‫ي��ةك�َي��ت��ى م��ام��ؤس��ت��اي��ان ل��ةط� َ‬ ‫�ةل‬ ‫َ‬ ‫هاوهةلويَست‬ ‫طؤراندا‬ ‫بزووتنةوةى‬ ‫ِ‬ ‫بن لةسةر ثرؤسةكة‪ ،‬ئةمةش بؤ‬ ‫سي ثارتة‬ ‫ئةوة‬ ‫دةطةريَتةوة كة ئةو َ‬ ‫ِ‬ ‫لةبةرةى ئؤثؤزسيؤندان‪.‬‬ ‫رَي��ك��خ��راوةك��ان��ى يةكطرتوو‬ ‫ك��ؤم��ةل َ‬ ‫َ‬ ‫دةل��يَ��ن ب��ةش��داري ئةو‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنة دةك��ةن‪َ ،‬‬ ‫بةالم ترسيان‬ ‫لةو دةستيوةردانة حزبيانة هةية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ساالنى ثيَشوو دةكران لة كاتى‬ ‫كة‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكاندا‪،‬‬ ‫بةريَوةضوونى‬ ‫ِ‬ ‫ئةطةرضي ثيَيشيانواية َ‬ ‫هةلبذاردنى‬ ‫َ‬ ‫ئةمسال وةك��و ساآلنى راب��ردوو‬ ‫نابيَت‪.‬‬ ‫َرى‬ ‫ي‬ ‫كارط‬ ‫حةمةفةرةج‬ ‫ناجيح‬ ‫ِ‬

‫سكرتارييةتى ِريَكخراوى قوتابيانى‬ ‫كوردستان‪ ،‬كة ريَكخراويَكى سةر‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالميية‪ ،‬بةهاوآلتى‬ ‫بة‬ ‫وت »ئ��ةو سيستمةى كة يةكيَتى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى خويَندكاران بؤ‬ ‫قوتابيان و‬ ‫ئةنجامدانى َ‬ ‫هةلبذاردنى نويَنةرايةتى‬ ‫لةناوةندةكانى خويَندن داوايانكرد‬ ‫سيتميَكى شياو نةبوو ئارةزوومةندى‬ ‫قوتابى تيَدا نيية»‪.‬‬ ‫هةروةها وتى »ئةم َ‬ ‫حالةتةى‬ ‫ئيَستا تةنها لةبةرئةوة تةندروستة‬ ‫كةقوتابى خ��ؤى نويَنةرى خؤى‬ ‫َ‬ ‫هةليذيَريَت هيض ِرَي��ك��خ��راوَي��ك‬ ‫َ‬ ‫بةهةلبذاردنةكةوة نةكات‪،‬‬ ‫تةحةكوم‬ ‫ئةطةر بةو شيَوة نةبيَت و ِريَكخراو‬ ‫تةحةكوم بكات بةشدار نابين و‬ ‫بايكؤتى َ‬ ‫هةلبذاردن دةكةين»‪.‬‬ ‫ئ��ةط��ةرض��ى ل���ةس���ةرةت���ادا‬ ‫ريَكخراوى طةشةثيَدانى قوتابيانى‬ ‫س��ةر ب��ةي��ةك��ط��رت��ووى ئيسالمي‬ ‫رايانطةياند بوو ئةطةر َ‬ ‫هةلبذاردنةكة‬ ‫بةليست نةبيَت ئ��ةوان بةشدارى‬ ‫ه� َ‬ ‫�ةل��ب��ذاردن ن��اك��ةن‪ ،‬ب��ةآلم دواى‬ ‫ض��ةن��دي��ن ك��ؤب��وون��ةوة ه��ةم��وو‬ ‫ريَكخراوةكان ريَككةوتن لةسةرى‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن بةنويَنةرايةتى‬ ‫ئةوةى‬ ‫بيَت و حزبيش دةستنةخاتة ناو‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكةوة‪.‬‬ ‫بورهان موزةفةر سكرتيَرى‬ ‫ريَكخراوةكة وتي »ثيَمان باشبوو‬ ‫بؤئةوةى ثرؤسةكة بارطاوى نةكريَت‬ ‫بةحزبايةتى ريَكخراوةكان هيض‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكة‬ ‫رؤليَكيان نةبيَت و‬ ‫ب��ةل��ي��س��ت ب��يَ��ت‪ ،‬ب����ةآلم دي���ارة‬ ‫ريَكخراوةكانى ديكة لةبةرئةوةى‬ ‫ترسيان لةسومعةى ريَكخراوةكانيان‬ ‫ه��ةب��وو داواي��ان��ك��رد ه� َ‬ ‫�ةل��ب��ذاردن‬ ‫بةنويَنةرايةتى بيَت» وتيشي كة ئةطةر‬ ‫دةستى حزب بضيَتة ناو ثرؤسةكةوة‬ ‫ئةوا بايكؤتى َ‬ ‫هةلبذاردنةكة دةكةن‪.‬‬ ‫ثاش ئ��ةوةى َ‬ ‫سالى خويَندنى‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنى‬ ‫‪ 2004-2003‬كؤتا‬ ‫ن��ويَ��ن��ةراي��ةت��ى (ق��وت��اب��ي��ان ‪-‬‬

‫خ��ويَ��ن��دك��اران) ل��ةن��اوةن��دةك��ان��ى‬ ‫خويَندندا ئةنجام نةدرا‪ ،‬بةدريَذايى‬ ‫ئ��ةو م��اوةي��ة ه���ةردوو ريَكخراوة‬ ‫خويَندكارييةكانى سةر بةهةردوو‬ ‫فةرمانرةواكةى كوردستان‪،‬‬ ‫حزبة‬ ‫ِ‬ ‫لةسنورى َ‬ ‫قةلةم رةوى حزبةكانياندا‬ ‫دةس��ت��ي��ان ب��ةس��ةر ناوةندةكانى‬ ‫خويَندندا طرتوةو‪ ،‬ثؤستى سكرتيَرى‬ ‫فيدراسيؤنى ريَكخراوة قوتابىء‬ ‫خويَندكارييةكانيش لةنيَو خؤياندا‬ ‫دةستاودةست ثيَدةكةن‪.‬‬ ‫ع��ي��رف��ان ع��ةزي��ز سكرتيَرى‬ ‫يةكيَتى قوتابيانى كوردستان‪ ،‬كة‬ ‫ريَكخراوةكةى لةسنورى ثاريَزطاى‬ ‫هةوليَر و دهؤكدا لةساآلنى رابردوودا‬ ‫دةس��ت��ى ب��ةس��ةر ن��اوةن��دةك��ان��ى‬ ‫خويَندندا طرتووة‪ ،‬وتى َ‬ ‫»هةلبذاردنى‬ ‫َ‬ ‫ئةمسال بؤ دةرهيَنانى دةستى حزبة‬ ‫لةناوةندةكانى خويَندندا»‪.‬‬ ‫وت��ي��ش��ي ك��ة رَي��ك��خ��راوك��ان‬ ‫رَي��ك��ك��ةوت��وون ك��ة ه� َ‬ ‫�ةل��ب��ذاردن‬ ‫بةشيَوةى نويَنةرايةتى بيَت‪ ،‬ئةويش‬ ‫بةوةدةبيَت ئةو نويَنةرةى خؤى‬ ‫َ‬ ‫هةلدةبذيَريت نابيَت نويَنةرى هيض‬ ‫ريَكخراويَك بيَت‪ .‬هةروةها وتى‬ ‫»جياوازييةكى ديكة ئةوةية هيض‬ ‫َ‬ ‫هةلمةتى‬ ‫ريَكخراويَك ب��ؤى نية‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن ئةنجام ب��دات‪ ،‬بةتةنها‬ ‫نويَنةر بؤى هةية لةناو ثؤل يان‬ ‫طروثةكةى خؤيدا بانطةشة بؤ خؤى‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫ب��ة ث �َي��ي ئ��ةو زان��ي��اري��ان��ةى‬ ‫دةس��ت ه��اوآلت��ى ك��ةوت��ووة‪ ،‬ثارتى‬ ‫ديموكرات كوردستان ثيَيخؤشة‬ ‫طؤران بةشداريي ئةو َ‬ ‫هةلبذاردنة‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى‬ ‫بكات‪ ،‬ئةمةش بؤ ئةوةية‬ ‫خ��وَي��ن��دك��اران��ى يةكيَتـى دةن��ط‬ ‫بةدةست نةهيَنيَت‪ ،‬ضونكة ئيَستا‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى خويَندكاران سةرؤكايةتي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫فيدراسيؤن بة شيَوةى دةوري‬ ‫يةكيَتي قوتابيان وةردةطريَت‪ ،‬ئةمةش‬ ‫بةالى ئةوانةوة هاوثةيمانيَتييةكى‬ ‫َ‬ ‫تالة‪.‬‬

‫دي������ارى ح���اج���ى ع��وم��ةر‬ ‫َ‬ ‫راي���ةل���ةى‬ ‫س��ةرث��ةش��ت��ي��ارى‬ ‫طؤران‪،‬‬ ‫بزووتنةوةى‬ ‫خويَندكارانى‬ ‫ِ‬ ‫ئاماذةى بةوةكرد كة ثيَيانخؤشة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫هةلبذاردن ئةنجام بدريَت‪،‬‬ ‫ئةمةشدا جةختى لةوةكردةوة كة‬ ‫ئ��ةوان دةيانةويَت دةستيَوةردانى‬ ‫»رَي����ك����خ����راوة ح��زب��ي��ةك��ان»‬ ‫لةناوةندةكانى خويَندندا نةهيَ​َلن‪.‬‬ ‫س����ةب����ارةت ب���ةش���َي���وازى‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكاندا‪،‬‬ ‫بةشداريكردنيان‬ ‫دي���ارى ح��اج��ى ع��وم��ةر وت��ى كة‬ ‫ب��ةش��دارى ه� َ‬ ‫�ةل��ب��ذاردن دةك��ةنء‬ ‫اليةنطرانى خؤيان رادةسثيَرين‬ ‫ك��ة دةن��ط ب��ةو كانديد و كةسة‬ ‫سةربةخؤيانة ب��دةن كة دةتوانن‬ ‫»بةبى‬ ‫بةرطرى لةخويَندكاران بكةن‬ ‫َ‬ ‫جياوازيى»‪.‬‬ ‫س��ةرث��ةرش��ت��ي��ارى ِر َ‬ ‫اي��ةل��ةى‬ ‫ط���ؤران وتيشي‬ ‫خ��وَي��ن��دك��اران��ى‬ ‫ِ‬ ‫»لةئيَستادا شةرعيةتى ريَكخراوةكان‬ ‫لةذيَر ثرسيارداية‪ ،‬خويَندكاران‬ ‫و طةنجان ئةوةندة هؤشيارن كة‬ ‫بزانن ئةم ريَكخراوانة ثاشكؤى‬ ‫حزبين و بؤبةرذةوةندى اليةنيَكى‬ ‫َ‬ ‫هةول دةدةن‬ ‫دياريكراو كاردةكةن‬ ‫بطةريَن و نويَنةرى‬ ‫بةدواى بةديلدا‬ ‫ِ‬ ‫راستةقينةى خؤيان َ‬ ‫هةلبذيَرن»‬ ‫بريارة لةناوةراستى مانطى‬ ‫دوانزة تا ناوةراستى مانطى يةك‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنى نويَنةرايةتى‬ ‫وادةى‬ ‫خويَندكاران و قوتابيان دياري‬ ‫بكريَت و ليذنةيةكيش لةهةموو‬ ‫ريَكخراوةكان ثيَكهاتووة سةردانى‬ ‫ثةرلةمانى كوردستان و ئةنجومةنى‬ ‫وةزيران و وةزارةتى ثةرةوةردةو‬ ‫خويَندنى ب��اآلو س��ةرج��ةم اليةنة‬ ‫ثةيوةنديدارةكانى ديكة دةك��اتء‬ ‫ب��ري��اري��ش��ة ل��ي��ذن��ةي��ةك��ى ب��اآل‬ ‫لةريَكخراوةكان و ئ��ةو اليةنانة‬ ‫ثيَكبهيَنريَت ب��ؤ ئ��ام��ادةك��ارى‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكة و دؤزينةوةى ئاليةتيَك‬ ‫بؤ َ‬ ‫هةلبذاردن‪.‬‬

‫سيستةمي ثةروةردة و ثاشة ِرؤذي نةتةوةكةمان‬ ‫ئةندازيار‪ /‬تايةرعةلي ِر َ‬ ‫ةسول‬ ‫ب���واري ث����ةروةردةو فيَركردن‬ ‫يةكيَكة لة طرنطترين َ‬ ‫كؤلةكةكاني كة‬ ‫�ةرؤذي نةتةوةكةماني لةسةر‬ ‫ث��اش� ِ‬ ‫بةندة‪ ،‬بؤية هةر طرفتيَك لةم بوارةدا‬ ‫و ياخود بووني كيَشة و السةنطي لة‬ ‫سيستةمي ثةروةردةدا‪ ،‬وةك ئةوكةسة‬ ‫واية كة لقةدارةكةي ذيَر ثيَي خؤي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطا بة دةستي‬ ‫دةبريَتةوة‪،‬ضونكة‬ ‫ِ‬ ‫دوارؤذ بة‬ ‫ن��ةوةي‬ ‫خ��ؤي ضةندين‬ ‫ِ‬ ‫كةموكوري ثيَدةطةيةنيَت و ئةو نةوانةش‬ ‫ِ‬ ‫نةوةي لة خؤيان الوازتر ثيَدةطةيةنن‬ ‫و هةروةها بة ثيَويستم زاني بة ثيَي‬ ‫توانا تيشك بخةمة سةرهةنديَك لة‬ ‫كةموكوريةكاني سيستةمي ثةروةردة‬ ‫ِ‬ ‫لة كوردستاندا َ‬ ‫بةلكو هةموو ثيَكةوة كار‬ ‫بكةين بؤ ضاك كردنيان‪.‬‬ ‫ يةكيَك لة طرنطترين السةنطي لة‬‫سيستةمي ثةروةردةدا‪ ،‬نةبوني زماني‬ ‫كوردي يةكطرتوة و لة كوردستانيَكي‬ ‫ِرووب��ةر بضوكدا لةضاو ولاَ تاني تري‬ ‫جيهاندا‪ ،‬قوتابيان هةتا ثؤلي ‪١٢‬بة‬ ‫كاتي‬ ‫دياليَكتي جياواز دةخويَنن‪ ،‬نازانم َ‬ ‫ئةم نةوةية طةيشتنة زانكؤ لة بةشة‬ ‫كورديةكاندا بة ض دياليَكتيَك دةخويَنن؟‬ ‫ئةمة ن��ةك السةنطي َ‬ ‫بةلكو خؤي‬ ‫كيَشةيةكة قوتابي ضةواشة دةكات‪.‬‬ ‫هةروةها ئةمة بةربةستيَكيشة‬ ‫ل��ةب��ةردةم��ي دةرض��وون��ي ويندؤسي‬ ‫كورديدا واتة سيستةمي كؤمثيوتةر‬ ‫بةزماني كوردي‪.‬‬ ‫ كيَشةيةكي تر بووني َ‬‫هةلةيةكي‬ ‫زؤرة لة كتيَبة مةنهةجيةكاندا‪.‬‬ ‫كوري و‬ ‫و‬ ‫هةتائةو ِرادةيةي كةم‬ ‫ِ‬ ‫نامةنتيقي لة كتيَبي فيَربوون و ِريَزماني‬ ‫كورديشدا هةية‪.‬‬ ‫ل��ة دن��ي��ادا ِرووي ن����ةداوة لة‬ ‫بارودؤخي ئاسايي و بوذاندنةوةدا‬ ‫س��ةرةراي هةبوني ثارة و سةرماية‬ ‫ِ‬ ‫سيستةم بةرةو خراثتر ِبروات‪.‬‬ ‫ئازيزان من تا ئيَستا كيَشةم هةية‬ ‫َ‬ ‫لةطةل (شيَر) بةلؤعةي ئاودا! هةنديَكيان‬ ‫وةك كاتي خؤي لةسةر شيَوةي برغوو‬

‫ب��ةالي ضةثدا دةك��رَي��ن��ةوة و بةالي‬ ‫ِراستدا دادةخريَن‪ ،‬كةضي لةم سالاَ نةي‬ ‫بازرطاني ئازاددا جؤريَكي تر هيَنراية‬ ‫كوردستانةوة بة ثيَضةوانةوة كار‬ ‫دةكات واتة بةالي ِراستدا دةكريَنةوة و‬ ‫بة الي ضةثدا دادةخريَن و سةمةرةش‬ ‫دةكةوي لةيةك َ‬ ‫مالدا‬ ‫لةوةداية كة ِريَك‬ ‫َ‬ ‫هةردوو جؤرة بةلؤعةكة هةبيَت‪ ،‬نازانم‬ ‫ض وةلاَ ميَكي َ‬ ‫منالةكةم بدةمةوة ئةطةر‬ ‫ثرسياري كرد ضؤن ئاوةكة بةربداتةوة‬ ‫بة هةمان شيَوة ثالكي كارةبا هةية بؤ‬ ‫خ��وارةوة دايدةطريت دةدةطيرسيَت‬ ‫ثالكيش هةية بة ثيَضةوانةي ئةمانةوة‪.‬‬ ‫هاوشيَوةي ئةم السةنطي مةنتيقيةم‬ ‫لة كتيَبي ِريَزمان و خويَندنةوةي كوردي‬ ‫بنةرةتي ضاثي سيَيةم‬ ‫بؤ ثؤلي ‪ ٥‬ي ِ‬ ‫‪ ٢٠١٠‬دا بةدي كرد‪ ،‬ئةويش لة جؤري‬ ‫نوسيني ثيتي »ك» لة كؤتايي وشةدا كة‬ ‫بة دوو جؤري جياواز دةردةكةويَت بؤ‬ ‫نمونة لة‬ ‫َري دووةم وشةي‬ ‫ثةرةي ‪ ٤١‬د ِي‬ ‫لاَ ِ‬ ‫َ‬ ‫َري‬ ‫�ةرةي ‪ ٤٠‬د ِي‬ ‫�‬ ‫الث‬ ‫و‬ ‫َك»‬ ‫ي‬ ‫كار‬ ‫»هاوةل‬ ‫ِ‬ ‫ثيَش ئةخير وشةي »دهؤك»‬ ‫َرةكاني كؤتايي‬ ‫الث��ةرةي ‪ ١٢‬دي ِ‬ ‫ِ‬ ‫َرةكاني‬ ‫الثةرةي ‪ ١٣‬د ِي‬ ‫وشةي »يةك» و ِ‬ ‫سةرةوة وشةي »يةك»‬ ‫الثةرةي‬ ‫ضةندين‬ ‫بةهةمان شيَوة‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫تريش‪.‬‬ ‫»ئةلفبي» بؤ ثؤلي‬ ‫َبي‬ ‫ي‬ ‫كت‬ ‫لة‬ ‫كةضي‬ ‫َ‬ ‫بنةرةتي هةموو ثيتي كافةكان‬ ‫يةكةمي ِ‬ ‫الثةرة ‪٥٠‬‬ ‫وانة‬ ‫بر‬ ‫نوسراون‬ ‫وةك يةك‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫كةواتة ئايا بة نيازن ثيتي كاف ضي‬ ‫ئةمرؤي‬ ‫َ‬ ‫لي بكةن‪ ،‬ئةطةر ئةو منالاَ نةي ِ‬ ‫ثؤلي يةكةم ثيتي ك بةم جؤرة ببينن‬

‫لي دةثرسن؟‬ ‫ضيمان َ‬ ‫دةم���ةوي بثرسم بة‬ ‫�ن‬ ‫�‬ ‫م‬ ‫ئنجا‬ ‫َ‬ ‫ثسثؤر ل��ةم كتيَبةي‬ ‫�ام‬ ‫�‬ ‫ك‬ ‫فةرماني‬ ‫ِ‬ ‫ثؤلي يةكةمدا نمونة بؤ ثيتي ي كرا بة‬ ‫دةوري؟‬ ‫ئاخر توخوا جوانة َبليَين ي مراوي‬ ‫الثةرة ‪٣٢‬‬ ‫يان ي دةوري؟ ِبروانة ِ‬ ‫هةروةها زؤر لة كتيَبةكاني تريش‬ ‫وةك كتيَبي »مافي مرؤظ» بؤ ثؤلي‬ ‫بنةرةتي ضاثي ضوارةم َ‬ ‫سالي‬ ‫حةوتةمي ِ‬ ‫‪٢٠٠٩‬‬ ‫كتيَبةكة ب��اس لة مافي مرؤظ‬ ‫دةكات كةضي ثيتي ظ لة وشةي مرؤظ‬ ‫هةندي شويَندا وةك ﭬ نوسراوة‬ ‫دا لة‬ ‫َ‬ ‫َ��ري ‪ ٢‬و ‪ ٧‬دا‪،‬‬ ‫ي‬ ‫د‬ ‫‪١٤‬‬ ‫ة‬ ‫�ةر‬ ‫�‬ ‫�ةالث‬ ‫�‬ ‫ل‬ ‫وةك‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يان شيَوة نوسيني جياواز كة سةر لة‬ ‫قوتابيان دةشيَويَنيَت وةك لة‬ ‫َ����ري ‪ ٤‬مافي‬ ‫الث����ةرة ‪ ٢٠‬دي ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫�ري ‪ ١١‬مافي‬ ‫هاوولاَ تيبون‬ ‫لةطةل دَي� ِ‬ ‫هاوولاَ تي بوون هةروةها‬ ‫َري ‪ ٢‬هاوولاَ تيبوون‪.‬‬ ‫الثةرة ‪ ٢١‬دي ِ‬ ‫ِ‬ ‫سي جؤري جياواز نوسراوة‪.‬‬ ‫واتة بة َ‬ ‫هةروةها ضةندين وشةي تريش لة‬ ‫الثةرةكاني تردا‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫لةمانةش سةيرتربةرطي كتيَبي‬ ‫»»بيركاري بؤ هةمووان» كتيَبي‬ ‫بنةرةتي –‬ ‫قوتابي‪ ،‬ثؤلي شةشةم‬ ‫ِ‬ ‫بةرطي يةكةم لة جياتي بنوسن ثؤلي‬ ‫بنةرةتي – بةرطي يةكةم‬ ‫شةشةمي ِ‬ ‫واتة ئةم َ‬ ‫هةلةية لةسةر بةرطي‬ ‫كتيَبةكةية و ئةطةر دةاللةت لة شتيَك‬ ‫بكات ئةوا دةاللةت لة كةمتةرخةمي و‬ ‫بي ثالني دةكات‪ ،‬ئاخر قوتابي ِرؤذانة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلة لة بةرطي كتيَبةكةيدا ببينيَت ضؤن‬ ‫باوةر بة ناوةرؤكةكةي بكات و ضؤن‬ ‫ِ‬ ‫كتيَبي خؤش بويَت‪.‬‬ ‫بؤ نةطبةتي ئةم كتيَبانة زؤربةيان‬ ‫لة لوبنان ضاث ك��راون و مةسرةفي‬ ‫زؤريشيان تيَضووة‪.‬‬ ‫وةزارةت����������ي ث��������ةروةردة‬ ‫ل��ةوي‬ ‫ب��ةدةس��ت��خ��ؤش��ي��ةوة ل��يَ��رةو‬ ‫َ‬ ‫قوتابخانةي ئينطليزي كردوةتةوة‪،‬‬ ‫�ي كتيَبةكاني ثؤلي‬ ‫ب��ةلاَ م ن��ازان��م ك� َ‬ ‫بنةرةتي بؤ َ‬ ‫هةلبذاردوون؟‬ ‫يةكةمي‬ ‫ِ‬

‫بريار بدةن لة ِراست‬ ‫فةرموون خؤتان ِ‬ ‫ناراستي‪،‬‬ ‫و ِ‬ ‫كتيَبي »‪»HARCOURT Scince‬‬ ‫واتة كتيَبي زانست‪ ،‬كة نزيكةي ‪٤٠٠‬‬ ‫ةنطاورةنطي قةبارة طةورةية‪،‬‬ ‫الثةرةي ِر‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫منداليَكي تةمةن ‪َ ٦‬‬ ‫سال كتيَبيَكي واي‬ ‫بدةيتي ئايا توشي ض شؤكيَك دةبيَت؟‬ ‫َ‬ ‫ثي‬ ‫لة كاتيَكدا تةنها ناوي شتةكانيان َ‬ ‫َ‬ ‫ئةلفوبي فيَرنةبوة‬ ‫مندال‬ ‫فيَر دةكةن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هيَشتا‪ ،‬ئ��ةي ئ��ةو ه��ةم��وو تيَكستة‬ ‫كي نوسراوة؟‬ ‫ئينطليزية بؤ ضي و بؤ َ‬ ‫نةدةكرا كتيَبيَكي سادةي ناوي شتةكان‬ ‫ثةيدا بكةن لة قةبارةيةكي ‪ ٢٠‬تا ‪٣٠‬‬ ‫الثةرةييدا؟‬ ‫ِ‬ ‫كتيَبي »‪»HARCOURT Math‬‬ ‫الثةرةية‬ ‫واتة بيركاري ئةميش ‪٤٥٠‬‬ ‫ِ‬ ‫جطة لة كتيَبي ِراهيَنانةكةي نزيكةي‬ ‫الثةرةية و ئةم كتيَبانة هيضيان‬ ‫‪١٤٥‬‬ ‫ِ‬ ‫نرخيان لة ‪ ١٠٠‬دؤالر كةمتر نين‪.‬‬ ‫ئةي حسابي ئةو وةزنة قورسةتان‬ ‫َ‬ ‫لةكؤلي‬ ‫نةكرد جطةرطؤشةكانمان‬ ‫دةطرن و لةذيَر باريدا دةضةميَنةوة؟‬ ‫ب��روان��ن كتيَبي »ث����ةروةردةي‬ ‫ِ‬ ‫بنةرةتي‪،‬‬ ‫ئيسالمي» بؤ ثؤلي يةكةمي ِ‬ ‫�ةرةي قورئاني‬ ‫ثيَك هاتوة لة ‪ ٤٨‬الث� ِ‬ ‫َ‬ ‫مندال كة هيَشتا‬ ‫ثيرؤز و تةفسيريش‪.‬‬ ‫هةموو ثيتةكان ناناسيَت‪ ،‬ئةم كتيَبة‬ ‫بؤضي؟‬ ‫خ��ؤ ل��ة ح��وج��رةش س��ةرةت��ا لة‬ ‫ثي دةك��ةن‪ ،‬هيض‬ ‫ثيتةكانةوة دةست َ‬ ‫حوجرةيةك هةبوة و هةية كة يةكسةر‬ ‫ثي بخويَنن؟‬ ‫قورئانيان َ‬ ‫َ‬ ‫مندالي ثؤلي يةكةمي‬ ‫ئ��ازي��زان‬ ‫بنةرةتي وةك ثةثولةيةكة ضؤن تحملي‬ ‫ِ‬ ‫ئةم هةموو فشار و ضةواشةيية دةكات؟‬ ‫ بابةتيَكي تري طرنط كيَشةكاني‬‫ثؤلي ‪ ١٢‬وات��ة شةشةمي ئامادةيين‬ ‫وةك ثاش دوو مانطي دةوام نةبووني‬ ‫ثالني ِروون و ئاشكرا لة مةنهةجدا بة‬ ‫هةندي لة‬ ‫جؤريَك قوتابيان نازانن لة‬ ‫َ‬ ‫ماددةكانياندا ض بةشيَك بؤ تاقيكردنةوة‬ ‫داخلة هةروةها َ‬ ‫َ‬ ‫سالي ثيَشووي خويَندن‬ ‫جةدوةلي تاقيكردنةوةكانيان درةنط‬ ‫بةدةست طةيشت بةجؤريَك كاريطةري‬

‫خراثي لةسةر ثالني سةعي كردنيان‬ ‫هةبوو‪.‬‬ ‫هةروةها نمرةكاني َ‬ ‫سالي ثيَشووي‬ ‫خويَندن لة ‪ ٢٠١١‬دا كة طواية لة‬ ‫ئينتةرنيَتةوة ئاشكرا كران‪.‬‬ ‫كة ئةمةش بة ِراي من نةك هةر‬ ‫هةلةي تةكنيكي تيَدا بوو َ‬ ‫َ‬ ‫لةرووي‬ ‫بةلكو ِ‬ ‫ثي نادريَت‪.‬‬ ‫َطةي‬ ‫ي‬ ‫ر‬ ‫ياساييةوة‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫بة ض مافيَك نمرةي قوتابيان‬ ‫دةخريَتة بةردةستي جيهان؟‬ ‫بؤ نمونة وةك لةخوارةوة ويَنةي‬ ‫نمرةي قوتابيةكة كة هةر ناشي ناسم‬ ‫و ذمارةكة دةبواية هي قوتابيةكي تر‬ ‫بواية!‬ ‫جطة لةوة ضؤن دةبيَت َ‬ ‫حالةتي‬ ‫نةهاتن »غياب» و قؤثية »غ��ش» ي‬ ‫قوتابيان بآلو بكريَت؟‬ ‫ئ��ةي ئ��ةوة كيَشةي ط��ةورة بؤ‬ ‫قوتابيان دروست ناكات؟‬ ‫ثرؤطرامةكةش لة ِرووي تةكنيكي‬ ‫كاركردنيةوة لة ئاستيَكي زؤر داماودا‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫ذم���ارةي تاقيكردنةوةكةت بة‬ ‫ك��وردي بنوسياية شتيَكي سةير و‬ ‫زان��ي��اري خ��وا وةكيلي دةه��ات وةك‬ ‫ويَنةكةي خوارةوة‬ ‫ئةمة و جطة لةوةي كة سايتةكة‬ ‫تحملي نةدةكرد ذمارةيةكي زؤري‬ ‫قوتابيان لةيةك كاتدا داواي زانياري‬ ‫نمرةكانيان بكةن لةكاتيَكدا خؤي بؤ‬ ‫قوتابيان دروس��ت كرابوو دةبواية‬ ‫هةموو قوتابيان لة هةمان كاتدا بتوانن‬ ‫نمرةكانيان وةربطرن‪.‬‬ ‫ب��ؤي��ة ث��رؤط��رام��ةك��ة دةب��واي��ة‬ ‫ت���اق���ي���ب���ك���راي���ةت���ةوة ل���ةالي���ةن‬ ‫دروستكةرانيةوة و لةهةمان كاتدا‬ ‫وةزارةت����ي ث����ةروةردةش دةب��واي��ة‬ ‫خؤيان تاقيان بكردايةتةوة نةك ياري‬ ‫بة اعصابي قوتابيان بكةن لةكاتيَكدا‬ ‫خؤيان ميَشكيان ت��ةواو ماندووة و‬ ‫دةستيان لةسةر َ‬ ‫دليانة بؤ زانيني‬ ‫نمرةكانيان‪.‬‬ ‫ دياردةيةكي تري ناشارستاني‬‫وزيادة مةسرةف لةسةر قوتابيان‪،‬‬

‫ئةويش دروس��ت ك��ردن و ضاث‬ ‫كردني مةلزةمةية كة ئةم دياردةية‬ ‫ب��وةت��ة ب��ازرط��ان��ي ل��ة سيستةمي‬ ‫ثةروةردةدا‪.‬‬ ‫م��ن دةث��رس��م ك��ة م��ةل��زةم��ة بة‬ ‫دةكرن بؤ‬ ‫قوتابيان و دايك وباوكيان‬ ‫ِ‬ ‫كتيَب ضاث دةكةن؟‬ ‫دارشتني‬ ‫َكدا‬ ‫ي‬ ‫زةمان‬ ‫ يان لة ض‬‫ِ‬ ‫جؤكةر (انشاء) هةبوة؟‬ ‫نابي كةميَك بير‬ ‫ئ��ةي قوتابي َ‬ ‫بكاتةوة و بة تواناي خ��ؤي شتيَك‬ ‫بنوسيَت؟ بؤضي مامؤستاكان بة‬ ‫دارشتني جؤكةر دةنوسن‬ ‫شانازيةوة ِ‬ ‫و بطرة َ‬ ‫هةلةي زؤري تيَدايةو هيض‬ ‫بةالغةيةكيشي تيَدا بةدي ناكريَت و‬ ‫دابةشي دةكةن بةسةر قوتابياندا؟‬ ‫دارشتني جؤكةر‬ ‫نةوةيةك هةر ِ‬ ‫لةبةر بكات َ‬ ‫�ةرؤذدا‬ ‫�‬ ‫�اش‬ ‫�‬ ‫ث‬ ‫دلنيام لة‬ ‫ِ‬ ‫نوسةر و ِرؤذنامةنوس و شاعيريشمان‬ ‫ناميَنيَت‪.‬‬ ‫هةي داد و بيَداد ئةمانة ئاستي‬ ‫خويَندن دةب��ةن��ة نزمترينيةوة بة‬ ‫دريَذايي ميَذوو‪.‬‬ ‫ئايا ئةم كيَشانة لة كيَشةي نةوت‬ ‫و م��ادةي ‪ ١٤٠‬و َ‬ ‫دةولةتي كورديش‬ ‫طرنطتر نين؟‬ ‫ن��ةت��ةوةي��ةك��ي ِرؤش��ن��ب��ي��ر كة‬ ‫ذيَردةستة بيَت باشترة لة نةتةوةيةكي‬ ‫َ‬ ‫بةهةلة فيَركراو و ئازاد‪.‬‬ ‫ه��ةن��دي لة‬ ‫�ة‬ ‫�‬ ‫ل‬ ‫لةمانة‬ ‫جطة‬ ‫‬‫َ‬ ‫قوتابخانةكاندا قوتابخانةكة بةزؤر بة‬ ‫قوتابيان ثاك دةكريَتةوة و قوتابيان‬ ‫ناضار دةكريَن جلي ثاك كردنةوة و‬ ‫بكرن‪ ،‬ئةم جؤرة‬ ‫دةستكيَش و جزمة ِ‬ ‫كارة هةرةوةزيانة و بة زؤرو تؤثزي‪،‬‬ ‫َ‬ ‫حالةتي جةنطمان وةبير دةهيَنيَتةوة‬ ‫يان دواي ك��اول بووني شاريَك بة‬ ‫هؤي جةنط و كارةساتةوة‪ ،‬نةك لة‬ ‫َ‬ ‫حالةتيَكي ئاسايي و بوذاندنةوةدا وةك‬ ‫لة كوردستان‪.‬‬ ‫ بابةتيَكي تري ئةم ووت��ارةم‪،‬‬‫مةسةلةي ت��ةم��ةن وةك ِريَطريَك‬ ‫لةبةردةم ئةو كةسانةدا كة دةيانةويَت‬ ‫ب��ةراي من‬ ‫بخويَنن و فيَرببن‪ ،‬ئةمة‬ ‫ِ‬

‫زةوت كردنيَكي ئاشكراي مافي مرؤظة‪،‬‬ ‫ضونكة تةمةن شتيَكي نسبية و تؤ‬ ‫ناتواني َبليَيت ضل يان ثةنجا َ‬ ‫سالة‬ ‫نابي بخويَنيَت‪ ،‬نةخيَر هةتا هةناسةي‬ ‫َ‬ ‫تيابيَت و خؤي حةز بكات كةس بؤي‬ ‫نية ِريَطري بكات‪...‬‬ ‫كي و كةي‬ ‫�ي‬ ‫�‬ ‫دةزان‬ ‫بؤضي كةس‬ ‫َ‬ ‫كاتي ثيرةميَرديَكي‬ ‫دةمريَت؟ ئنجا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫حةفتاسالةش بيةويَت بخويَنيَت لةجياتي‬ ‫كارئاساني بؤ بكةين و سوودي زياتر‬ ‫بة نةوةكاني دواي خؤي بطةيةنيَت‪،‬‬ ‫لي قةدةغة دةكةين و دةضيَت‬ ‫خويَندني َ‬ ‫لةبةر هةتاو دامة و دؤمينة دةكات و‬ ‫دوايي َ‬ ‫لةمالةوة دةكةويَت تا دةمريَت‪.‬‬ ‫ياساي طةردوونة‪ ،‬ئةوةي بةسةر‬ ‫ثيراني بهيَنين بةسةرماندا ديَتةوة‪.‬‬ ‫لة وولاَ تي ثؤليظيا كاتيَك ثيريَك‬ ‫دةمريَت َ‬ ‫دةليَن كتيَبيَكمان مرد‪.‬‬ ‫ئةم كيَشانةي باسمان ليَوة كرد‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةهؤليةكةي‬ ‫دلنيام لوتكةي شاخة‬ ‫ناو دةرياية‪ ،‬بةلاَ م دةتوانين ضارةيان‬ ‫بكةين‪ .‬دةبيَت سةرؤكي حكومةتء‬ ‫ئةنجومةني وةزي���ران كيَشةكاني‬ ‫سيستةمي ثةروةردة لة ئةستؤ بطرنء‬ ‫وةزارةتي ثةروةردة ضةند ليذنةيةك‬ ‫دروست بكات و لة كورتترين ماوةدا‬ ‫هةموو َ‬ ‫هةلةكان ِراس��ت بكريَنةوة و‬ ‫كتيَبي تازة و دروست ضاث بكريَنةوة و‬ ‫َ‬ ‫كةهةلةيان تيَداية بفةوتيَنريَن‪.‬‬ ‫كتيَبةكاني‬ ‫ك �َي��ش��ةك��ان��ي ت��ري��ش ه��ةرض��ي‬ ‫زووترة ضارةسةر بكريَن‪ ،‬بة ِراي من‬ ‫وةزارةت��ي ث��ةروةردة دةبيَت غرفةي‬ ‫ثسثؤر و‬ ‫عملياتي هةبيَت و كةساني‬ ‫ِ‬ ‫ش��ارةزا قيادةي بكةن‪ ،‬وةك جةنط‬ ‫نةخشةي جيهانيان لةبةردةمدا بيَت‬ ‫�ؤران��ك��اري سياسي‬ ‫و ئاطايان لة ط� ِ‬ ‫و جوطرافي و اليةني تةندروستي‬ ‫و ثيَشكةوتني تةكنؤلؤجيا بيَت و‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاي‬ ‫هةميشة مةترسيةكاني سةر‬ ‫ثي بكةن و كاريَك‬ ‫كوردةواري هةست َ‬ ‫بكةن بةردةوام سيستةمي ثةروةردة لة‬ ‫جيهان دوا نةكةويَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫منالةكانمان نةبنة كؤيلةي‬ ‫تا‬ ‫نةتةوة ثيَشكةوتووةكان‪.‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.