ثةروةردةو خويَندن
ذمارة ( )788يةكشةممة 2011/12/4
هاوآلتي
هةلَبذاردنى خويَندكاران ...طؤمة مةنطةكة دةشلَةقيَتةوة وةك يةكيَتـى مامؤستايان؛ لة ريَطةى طروثيَكةوة طؤ ِران بةشداريي لة هةلَبذاردنى خويَندكاراندا دةكات
مةعاز فرحان بريارة لة سةرةتاى َ سالى نويَدا ِ َ هةلبذاردنى نويَنةرايةتى خويَندكاران لة ناوةندةكانى خويَندندا ،ثاش زياتر لة هةشت َ بةريَوةبضيَت. سال راطرتنى ِ طؤرانكارييةكى نويَشدا طروثيَكى لة ِ خويَندكاريي تازة دام��ةزراوى سةر طؤران بةشداريي تيَدا بة بزووتنةوى ِ دةكةن. بةثيَى ريَكةوتنى ريَكخراوةكان، َ هةلبذاردنةكة بةثيَى سيستمى نويَنةرايةتى دةب�َي��ت و سيستمى ثةيرةو ناكريَت ،خويَندكاران ليست ِ راس��ت��ةوخ��ؤ ن��ويَ��ن��ةرى خ��ؤي��ان َ هةلدةبذيَرن ،هةر بةثيَى ريَكةوتنةكة نابيَت هيض ريَكخراويَك بانطةشةى َ هةلبذاردن ئةنجام بدات و بةتةنها نويَنةرةكان بؤيان هةية لةناو طروثء ثؤلةكانياندا بانطةشة بؤخؤيان بكةن. لةسالى 2003ةوة َ َ هةلبذاردنى ن��وَي��ن��ةراي��ةت��ى خ��ويَ��ن��دك��اران لة ن��اوةن��دةك��ان��ى خ��وَي��ن��دا ئةنجام ن��ةدراوة ،ئةمةش بةهؤى ئةوةبوو كة يةكيَتىء ثارتى ريَكةوتنيَكى ستراتيذيان ثيَكهيَنا بؤ َ هةلبذاردنى ث��ةرل��ةم��ان ء س��ةرؤك��اي��ةت��ى لة ه��ةرَي��م��ى ك��وردس��ت��انء ع �َي��راق، راطرتنى َ هةلبذاردنى خويَندكارانيش ناراستةوخؤ ضووة بةشيَوةيةكى ِ ئةو ضوارضيَوةيةوةو ناوةندةكاني خويَندنيش لة دةستى ريَكخراوةكان هةردوو ثارت مايةوة. هةرضةندة لةو ماوةيةدا ثرؤسةى َ هةلبذاردن لة ناوةندةكانى خويَندن ئةنجامنةداوة ،ب��ةآلم هةريةكة لة َ كؤمةلةى خويَندكاراى سةر بةيةكيَتـى نيشتيمانىء يةكيَتى قوتابيانى سةر بة ثارتى ،خؤيان بة خاوةن شةرعيةت دةزان��نء فيدراسيؤنى ريَكخراوة خويَندكارييةكانيان ب��ؤ خؤيان كؤنتر َ ؤل ك���ردووةو بة شيَوازى ِ دةوري سةرؤكايةتييةكةى دةطرنة
دةست. ب� َ َ ئةمسال ريَكخراوةكان �ةالم �وي ثةيرةودةكةن لة شيَوازيَكى ن� َ ئةنجامدانى ثرؤسةكة ئةويش ئةوةية كة دةنط بة ريَكخراوةكة نادريَت، َ بةلكو بة نويَنةر دةبيَتء نويَنةريش خؤى بانطةشة بؤ خؤى دةك��ات لة ضوارضيَوى طروث ء ثؤلدا. لة هةنطاويَكى نويَشدا ،طروثيَكى َ رايةلةى خويَندكاران نوي بةناوى َ كة طروثيَكى س��ةر بةبزوتنةوةى طؤرانة ،بةشداريي لةم َ هةلبذاردنةدا ِ ضاوةريَي ئةوةيان ليَدكريَت دةكةنء ِ كة لة سنووري ثاريَزطاى سليَمانىو ئ��ي��دارةي طةرميانء تا رادةي��ةك زان��ك��ؤك��ان��ى ه��ةول �َي��ري��ش دةن��ط بةدةستبيَنن. َ ساليَك ثثَش ئيَستا ،بزوتنةوةى طؤران ،لة ريَطةى ليستى مامؤستايانى سةردةمةوة ،توانى دةنطيَكى بةرضاو ب��ةدةس��ت بهيَنيَت ل��ةن��او تويَذى مامؤستاياندا ،بؤية ثيَش بينى ئةوة
دةكريَت كة لة ناوةندةكانى خويَندنيش بة رادةيةكى زياتر دةنط بةدةست نارازايةتييةكان لة بيَنيَت ،بةو ثيَيةى ِ نيَو تويَذى خويَندكاراندا زياترة. َ ك���ؤم���ةل���ةى ه�����ةروةه�����ا خويَندكارانيش كة ثيَشتر لةثاريَزطاى سليَمانى و طةرميان دةنطى يةكةمى بة دةست دةهيَنا ،هيَشتا لة دةست ئ��ةو كيَشة ناوخؤييانة رزطاريي نةبووة ،كة ضةند َ ساليَك ثيَش ئيَستا دووضاري هاتبوو. دي������ارى ح���اج���ى ع��وم��ةر سةرثةشتيارى َ رايةلةى خويَندكارانى ط����ؤران ،ئ��ام��اذة ب��زووت��ن��ةوةى ِ ب��ةوةدةك��ات ئ��ةوان ريَكخراويَكى خويَندكارييان نية وةكو حزبةكانى ديكة بةآلم بةشدارى َ هةلبذاردنةكة دةكةن و دةيانةويَت دةستيَوةردانى ريَ���ك���خ���راوة »ح���زب���ي���ةك���ان» لةناوةندةكانى خويَندندا نةهيََلن. َ رايةليَكى خويَندكارييان ويشتى كة طؤرانةوة، بزوتنةوةى بةناوى هةية ِ
ن��ةك ريَكخراويَكى خويَندكاريي هاوشيَوةى حزبةكانى تر. هةرضي ريَكخراوةكانى ديكةى دةرةوةى دةس��ةآلت��ة ،بةشداريي لةم َ هةلبذاردنةدا دةكةن ،هةروةها ثيَدةضيَت كة هةريةكة لة يةكطرتوو َ َ هةلبذاردنى كؤمةل هاوشيَوةى ي��ةك�َي��ت��ى م��ام��ؤس��ت��اي��ان ل��ةط� َ �ةل َ هاوهةلويَست طؤراندا بزووتنةوةى ِ بن لةسةر ثرؤسةكة ،ئةمةش بؤ سي ثارتة ئةوة دةطةريَتةوة كة ئةو َ ِ لةبةرةى ئؤثؤزسيؤندان. رَي��ك��خ��راوةك��ان��ى يةكطرتوو ك��ؤم��ةل َ َ دةل��يَ��ن ب��ةش��داري ئةو َ هةلبذاردنة دةك��ةنَ ، بةالم ترسيان لةو دةستيوةردانة حزبيانة هةية، َ ساالنى ثيَشوو دةكران لة كاتى كة َ هةلبذاردنةكاندا، بةريَوةضوونى ِ ئةطةرضي ثيَيشيانواية َ هةلبذاردنى َ ئةمسال وةك��و ساآلنى راب��ردوو نابيَت. َرى ي كارط حةمةفةرةج ناجيح ِ
سكرتارييةتى ِريَكخراوى قوتابيانى كوردستان ،كة ريَكخراويَكى سةر َ كؤمةلى ئيسالميية ،بةهاوآلتى بة وت »ئ��ةو سيستمةى كة يةكيَتى َ كؤمةلةى خويَندكاران بؤ قوتابيان و ئةنجامدانى َ هةلبذاردنى نويَنةرايةتى لةناوةندةكانى خويَندن داوايانكرد سيتميَكى شياو نةبوو ئارةزوومةندى قوتابى تيَدا نيية». هةروةها وتى »ئةم َ حالةتةى ئيَستا تةنها لةبةرئةوة تةندروستة كةقوتابى خ��ؤى نويَنةرى خؤى َ هةليذيَريَت هيض ِرَي��ك��خ��راوَي��ك َ بةهةلبذاردنةكةوة نةكات، تةحةكوم ئةطةر بةو شيَوة نةبيَت و ِريَكخراو تةحةكوم بكات بةشدار نابين و بايكؤتى َ هةلبذاردن دةكةين». ئ��ةط��ةرض��ى ل���ةس���ةرةت���ادا ريَكخراوى طةشةثيَدانى قوتابيانى س��ةر ب��ةي��ةك��ط��رت��ووى ئيسالمي رايانطةياند بوو ئةطةر َ هةلبذاردنةكة بةليست نةبيَت ئ��ةوان بةشدارى ه� َ �ةل��ب��ذاردن ن��اك��ةن ،ب��ةآلم دواى ض��ةن��دي��ن ك��ؤب��وون��ةوة ه��ةم��وو ريَكخراوةكان ريَككةوتن لةسةرى َ هةلبذاردن بةنويَنةرايةتى ئةوةى بيَت و حزبيش دةستنةخاتة ناو َ هةلبذاردنةكةوة. بورهان موزةفةر سكرتيَرى ريَكخراوةكة وتي »ثيَمان باشبوو بؤئةوةى ثرؤسةكة بارطاوى نةكريَت بةحزبايةتى ريَكخراوةكان هيض َ َ هةلبذاردنةكة رؤليَكيان نةبيَت و ب��ةل��ي��س��ت ب��يَ��ت ،ب����ةآلم دي���ارة ريَكخراوةكانى ديكة لةبةرئةوةى ترسيان لةسومعةى ريَكخراوةكانيان ه��ةب��وو داواي��ان��ك��رد ه� َ �ةل��ب��ذاردن بةنويَنةرايةتى بيَت» وتيشي كة ئةطةر دةستى حزب بضيَتة ناو ثرؤسةكةوة ئةوا بايكؤتى َ هةلبذاردنةكة دةكةن. ثاش ئ��ةوةى َ سالى خويَندنى َ هةلبذاردنى 2004-2003كؤتا ن��ويَ��ن��ةراي��ةت��ى (ق��وت��اب��ي��ان -
خ��ويَ��ن��دك��اران) ل��ةن��اوةن��دةك��ان��ى خويَندندا ئةنجام نةدرا ،بةدريَذايى ئ��ةو م��اوةي��ة ه���ةردوو ريَكخراوة خويَندكارييةكانى سةر بةهةردوو فةرمانرةواكةى كوردستان، حزبة ِ لةسنورى َ قةلةم رةوى حزبةكانياندا دةس��ت��ي��ان ب��ةس��ةر ناوةندةكانى خويَندندا طرتوةو ،ثؤستى سكرتيَرى فيدراسيؤنى ريَكخراوة قوتابىء خويَندكارييةكانيش لةنيَو خؤياندا دةستاودةست ثيَدةكةن. ع��ي��رف��ان ع��ةزي��ز سكرتيَرى يةكيَتى قوتابيانى كوردستان ،كة ريَكخراوةكةى لةسنورى ثاريَزطاى هةوليَر و دهؤكدا لةساآلنى رابردوودا دةس��ت��ى ب��ةس��ةر ن��اوةن��دةك��ان��ى خويَندندا طرتووة ،وتى َ »هةلبذاردنى َ ئةمسال بؤ دةرهيَنانى دةستى حزبة لةناوةندةكانى خويَندندا». وت��ي��ش��ي ك��ة رَي��ك��خ��راوك��ان رَي��ك��ك��ةوت��وون ك��ة ه� َ �ةل��ب��ذاردن بةشيَوةى نويَنةرايةتى بيَت ،ئةويش بةوةدةبيَت ئةو نويَنةرةى خؤى َ هةلدةبذيَريت نابيَت نويَنةرى هيض ريَكخراويَك بيَت .هةروةها وتى »جياوازييةكى ديكة ئةوةية هيض َ هةلمةتى ريَكخراويَك ب��ؤى نية َ هةلبذاردن ئةنجام ب��دات ،بةتةنها نويَنةر بؤى هةية لةناو ثؤل يان طروثةكةى خؤيدا بانطةشة بؤ خؤى بكات». ب��ة ث �َي��ي ئ��ةو زان��ي��اري��ان��ةى دةس��ت ه��اوآلت��ى ك��ةوت��ووة ،ثارتى ديموكرات كوردستان ثيَيخؤشة طؤران بةشداريي ئةو َ هةلبذاردنة ِ َ كؤمةلةى بكات ،ئةمةش بؤ ئةوةية خ��وَي��ن��دك��اران��ى يةكيَتـى دةن��ط بةدةست نةهيَنيَت ،ضونكة ئيَستا َ كؤمةلةى خويَندكاران سةرؤكايةتي َ لةطةل فيدراسيؤن بة شيَوةى دةوري يةكيَتي قوتابيان وةردةطريَت ،ئةمةش بةالى ئةوانةوة هاوثةيمانيَتييةكى َ تالة.
دي������ارى ح���اج���ى ع��وم��ةر َ راي���ةل���ةى س��ةرث��ةش��ت��ي��ارى طؤران، بزووتنةوةى خويَندكارانى ِ ئاماذةى بةوةكرد كة ثيَيانخؤشة َ َ لةطةل هةلبذاردن ئةنجام بدريَت، ئةمةشدا جةختى لةوةكردةوة كة ئ��ةوان دةيانةويَت دةستيَوةردانى »رَي����ك����خ����راوة ح��زب��ي��ةك��ان» لةناوةندةكانى خويَندندا نةهيََلن. س����ةب����ارةت ب���ةش���َي���وازى َ لةهةلبذاردنةكاندا، بةشداريكردنيان دي���ارى ح��اج��ى ع��وم��ةر وت��ى كة ب��ةش��دارى ه� َ �ةل��ب��ذاردن دةك��ةنء اليةنطرانى خؤيان رادةسثيَرين ك��ة دةن��ط ب��ةو كانديد و كةسة سةربةخؤيانة ب��دةن كة دةتوانن »بةبى بةرطرى لةخويَندكاران بكةن َ جياوازيى». س��ةرث��ةرش��ت��ي��ارى ِر َ اي��ةل��ةى ط���ؤران وتيشي خ��وَي��ن��دك��اران��ى ِ »لةئيَستادا شةرعيةتى ريَكخراوةكان لةذيَر ثرسيارداية ،خويَندكاران و طةنجان ئةوةندة هؤشيارن كة بزانن ئةم ريَكخراوانة ثاشكؤى حزبين و بؤبةرذةوةندى اليةنيَكى َ هةول دةدةن دياريكراو كاردةكةن بطةريَن و نويَنةرى بةدواى بةديلدا ِ راستةقينةى خؤيان َ هةلبذيَرن» بريارة لةناوةراستى مانطى دوانزة تا ناوةراستى مانطى يةك، َ هةلبذاردنى نويَنةرايةتى وادةى خويَندكاران و قوتابيان دياري بكريَت و ليذنةيةكيش لةهةموو ريَكخراوةكان ثيَكهاتووة سةردانى ثةرلةمانى كوردستان و ئةنجومةنى وةزيران و وةزارةتى ثةرةوةردةو خويَندنى ب��اآلو س��ةرج��ةم اليةنة ثةيوةنديدارةكانى ديكة دةك��اتء ب��ري��اري��ش��ة ل��ي��ذن��ةي��ةك��ى ب��اآل لةريَكخراوةكان و ئ��ةو اليةنانة ثيَكبهيَنريَت ب��ؤ ئ��ام��ادةك��ارى َ هةلبذاردنةكة و دؤزينةوةى ئاليةتيَك بؤ َ هةلبذاردن.
سيستةمي ثةروةردة و ثاشة ِرؤذي نةتةوةكةمان ئةندازيار /تايةرعةلي ِر َ ةسول ب���واري ث����ةروةردةو فيَركردن يةكيَكة لة طرنطترين َ كؤلةكةكاني كة �ةرؤذي نةتةوةكةماني لةسةر ث��اش� ِ بةندة ،بؤية هةر طرفتيَك لةم بوارةدا و ياخود بووني كيَشة و السةنطي لة سيستةمي ثةروةردةدا ،وةك ئةوكةسة واية كة لقةدارةكةي ذيَر ثيَي خؤي َ كؤمةلطا بة دةستي دةبريَتةوة،ضونكة ِ دوارؤذ بة ن��ةوةي خ��ؤي ضةندين ِ كةموكوري ثيَدةطةيةنيَت و ئةو نةوانةش ِ نةوةي لة خؤيان الوازتر ثيَدةطةيةنن و هةروةها بة ثيَويستم زاني بة ثيَي توانا تيشك بخةمة سةرهةنديَك لة كةموكوريةكاني سيستةمي ثةروةردة ِ لة كوردستاندا َ بةلكو هةموو ثيَكةوة كار بكةين بؤ ضاك كردنيان. يةكيَك لة طرنطترين السةنطي لةسيستةمي ثةروةردةدا ،نةبوني زماني كوردي يةكطرتوة و لة كوردستانيَكي ِرووب��ةر بضوكدا لةضاو ولاَ تاني تري جيهاندا ،قوتابيان هةتا ثؤلي ١٢بة كاتي دياليَكتي جياواز دةخويَنن ،نازانم َ ئةم نةوةية طةيشتنة زانكؤ لة بةشة كورديةكاندا بة ض دياليَكتيَك دةخويَنن؟ ئةمة ن��ةك السةنطي َ بةلكو خؤي كيَشةيةكة قوتابي ضةواشة دةكات. هةروةها ئةمة بةربةستيَكيشة ل��ةب��ةردةم��ي دةرض��وون��ي ويندؤسي كورديدا واتة سيستةمي كؤمثيوتةر بةزماني كوردي. كيَشةيةكي تر بووني َهةلةيةكي زؤرة لة كتيَبة مةنهةجيةكاندا. كوري و و هةتائةو ِرادةيةي كةم ِ نامةنتيقي لة كتيَبي فيَربوون و ِريَزماني كورديشدا هةية. ل��ة دن��ي��ادا ِرووي ن����ةداوة لة بارودؤخي ئاسايي و بوذاندنةوةدا س��ةرةراي هةبوني ثارة و سةرماية ِ سيستةم بةرةو خراثتر ِبروات. ئازيزان من تا ئيَستا كيَشةم هةية َ لةطةل (شيَر) بةلؤعةي ئاودا! هةنديَكيان وةك كاتي خؤي لةسةر شيَوةي برغوو
ب��ةالي ضةثدا دةك��رَي��ن��ةوة و بةالي ِراستدا دادةخريَن ،كةضي لةم سالاَ نةي بازرطاني ئازاددا جؤريَكي تر هيَنراية كوردستانةوة بة ثيَضةوانةوة كار دةكات واتة بةالي ِراستدا دةكريَنةوة و بة الي ضةثدا دادةخريَن و سةمةرةش دةكةوي لةيةك َ مالدا لةوةداية كة ِريَك َ هةردوو جؤرة بةلؤعةكة هةبيَت ،نازانم ض وةلاَ ميَكي َ منالةكةم بدةمةوة ئةطةر ثرسياري كرد ضؤن ئاوةكة بةربداتةوة بة هةمان شيَوة ثالكي كارةبا هةية بؤ خ��وارةوة دايدةطريت دةدةطيرسيَت ثالكيش هةية بة ثيَضةوانةي ئةمانةوة. هاوشيَوةي ئةم السةنطي مةنتيقيةم لة كتيَبي ِريَزمان و خويَندنةوةي كوردي بنةرةتي ضاثي سيَيةم بؤ ثؤلي ٥ي ِ ٢٠١٠دا بةدي كرد ،ئةويش لة جؤري نوسيني ثيتي »ك» لة كؤتايي وشةدا كة بة دوو جؤري جياواز دةردةكةويَت بؤ نمونة لة َري دووةم وشةي ثةرةي ٤١د ِي لاَ ِ َ َري �ةرةي ٤٠د ِي � الث و َك» ي كار »هاوةل ِ ثيَش ئةخير وشةي »دهؤك» َرةكاني كؤتايي الث��ةرةي ١٢دي ِ ِ َرةكاني الثةرةي ١٣د ِي وشةي »يةك» و ِ سةرةوة وشةي »يةك» الثةرةي ضةندين بةهةمان شيَوة، ِ تريش. »ئةلفبي» بؤ ثؤلي َبي ي كت لة كةضي َ بنةرةتي هةموو ثيتي كافةكان يةكةمي ِ الثةرة ٥٠ وانة بر نوسراون وةك يةك ِ ِ كةواتة ئايا بة نيازن ثيتي كاف ضي ئةمرؤي َ لي بكةن ،ئةطةر ئةو منالاَ نةي ِ ثؤلي يةكةم ثيتي ك بةم جؤرة ببينن
لي دةثرسن؟ ضيمان َ دةم���ةوي بثرسم بة �ن � م ئنجا َ ثسثؤر ل��ةم كتيَبةي �ام � ك فةرماني ِ ثؤلي يةكةمدا نمونة بؤ ثيتي ي كرا بة دةوري؟ ئاخر توخوا جوانة َبليَين ي مراوي الثةرة ٣٢ يان ي دةوري؟ ِبروانة ِ هةروةها زؤر لة كتيَبةكاني تريش وةك كتيَبي »مافي مرؤظ» بؤ ثؤلي بنةرةتي ضاثي ضوارةم َ سالي حةوتةمي ِ ٢٠٠٩ كتيَبةكة ب��اس لة مافي مرؤظ دةكات كةضي ثيتي ظ لة وشةي مرؤظ هةندي شويَندا وةك ﭬ نوسراوة دا لة َ َ��ري ٢و ٧دا، ي د ١٤ ة �ةر � �ةالث � ل وةك ِ ِ يان شيَوة نوسيني جياواز كة سةر لة قوتابيان دةشيَويَنيَت وةك لة َ����ري ٤مافي الث����ةرة ٢٠دي ِ ِ َ �ري ١١مافي هاوولاَ تيبون لةطةل دَي� ِ هاوولاَ تي بوون هةروةها َري ٢هاوولاَ تيبوون. الثةرة ٢١دي ِ ِ سي جؤري جياواز نوسراوة. واتة بة َ هةروةها ضةندين وشةي تريش لة الثةرةكاني تردا. ِ لةمانةش سةيرتربةرطي كتيَبي »»بيركاري بؤ هةمووان» كتيَبي بنةرةتي – قوتابي ،ثؤلي شةشةم ِ بةرطي يةكةم لة جياتي بنوسن ثؤلي بنةرةتي – بةرطي يةكةم شةشةمي ِ واتة ئةم َ هةلةية لةسةر بةرطي كتيَبةكةية و ئةطةر دةاللةت لة شتيَك بكات ئةوا دةاللةت لة كةمتةرخةمي و بي ثالني دةكات ،ئاخر قوتابي ِرؤذانة َ َ هةلة لة بةرطي كتيَبةكةيدا ببينيَت ضؤن باوةر بة ناوةرؤكةكةي بكات و ضؤن ِ كتيَبي خؤش بويَت. بؤ نةطبةتي ئةم كتيَبانة زؤربةيان لة لوبنان ضاث ك��راون و مةسرةفي زؤريشيان تيَضووة. وةزارةت����������ي ث��������ةروةردة ل��ةوي ب��ةدةس��ت��خ��ؤش��ي��ةوة ل��يَ��رةو َ قوتابخانةي ئينطليزي كردوةتةوة، �ي كتيَبةكاني ثؤلي ب��ةلاَ م ن��ازان��م ك� َ بنةرةتي بؤ َ هةلبذاردوون؟ يةكةمي ِ
بريار بدةن لة ِراست فةرموون خؤتان ِ ناراستي، و ِ كتيَبي »»HARCOURT Scince واتة كتيَبي زانست ،كة نزيكةي ٤٠٠ ةنطاورةنطي قةبارة طةورةية، الثةرةي ِر ِ ِ َ منداليَكي تةمةن َ ٦ سال كتيَبيَكي واي بدةيتي ئايا توشي ض شؤكيَك دةبيَت؟ َ ثي لة كاتيَكدا تةنها ناوي شتةكانيان َ َ ئةلفوبي فيَرنةبوة مندال فيَر دةكةن، َ هيَشتا ،ئ��ةي ئ��ةو ه��ةم��وو تيَكستة كي نوسراوة؟ ئينطليزية بؤ ضي و بؤ َ نةدةكرا كتيَبيَكي سادةي ناوي شتةكان ثةيدا بكةن لة قةبارةيةكي ٢٠تا ٣٠ الثةرةييدا؟ ِ كتيَبي »»HARCOURT Math الثةرةية واتة بيركاري ئةميش ٤٥٠ ِ جطة لة كتيَبي ِراهيَنانةكةي نزيكةي الثةرةية و ئةم كتيَبانة هيضيان ١٤٥ ِ نرخيان لة ١٠٠دؤالر كةمتر نين. ئةي حسابي ئةو وةزنة قورسةتان َ لةكؤلي نةكرد جطةرطؤشةكانمان دةطرن و لةذيَر باريدا دةضةميَنةوة؟ ب��روان��ن كتيَبي »ث����ةروةردةي ِ بنةرةتي، ئيسالمي» بؤ ثؤلي يةكةمي ِ �ةرةي قورئاني ثيَك هاتوة لة ٤٨الث� ِ َ مندال كة هيَشتا ثيرؤز و تةفسيريش. هةموو ثيتةكان ناناسيَت ،ئةم كتيَبة بؤضي؟ خ��ؤ ل��ة ح��وج��رةش س��ةرةت��ا لة ثي دةك��ةن ،هيض ثيتةكانةوة دةست َ حوجرةيةك هةبوة و هةية كة يةكسةر ثي بخويَنن؟ قورئانيان َ َ مندالي ثؤلي يةكةمي ئ��ازي��زان بنةرةتي وةك ثةثولةيةكة ضؤن تحملي ِ ئةم هةموو فشار و ضةواشةيية دةكات؟ بابةتيَكي تري طرنط كيَشةكانيثؤلي ١٢وات��ة شةشةمي ئامادةيين وةك ثاش دوو مانطي دةوام نةبووني ثالني ِروون و ئاشكرا لة مةنهةجدا بة هةندي لة جؤريَك قوتابيان نازانن لة َ ماددةكانياندا ض بةشيَك بؤ تاقيكردنةوة داخلة هةروةها َ َ سالي ثيَشووي خويَندن جةدوةلي تاقيكردنةوةكانيان درةنط بةدةست طةيشت بةجؤريَك كاريطةري
خراثي لةسةر ثالني سةعي كردنيان هةبوو. هةروةها نمرةكاني َ سالي ثيَشووي خويَندن لة ٢٠١١دا كة طواية لة ئينتةرنيَتةوة ئاشكرا كران. كة ئةمةش بة ِراي من نةك هةر هةلةي تةكنيكي تيَدا بوو َ َ لةرووي بةلكو ِ ثي نادريَت. َطةي ي ر ياساييةوة َ ِ بة ض مافيَك نمرةي قوتابيان دةخريَتة بةردةستي جيهان؟ بؤ نمونة وةك لةخوارةوة ويَنةي نمرةي قوتابيةكة كة هةر ناشي ناسم و ذمارةكة دةبواية هي قوتابيةكي تر بواية! جطة لةوة ضؤن دةبيَت َ حالةتي نةهاتن »غياب» و قؤثية »غ��ش» ي قوتابيان بآلو بكريَت؟ ئ��ةي ئ��ةوة كيَشةي ط��ةورة بؤ قوتابيان دروست ناكات؟ ثرؤطرامةكةش لة ِرووي تةكنيكي كاركردنيةوة لة ئاستيَكي زؤر داماودا بوو. ذم���ارةي تاقيكردنةوةكةت بة ك��وردي بنوسياية شتيَكي سةير و زان��ي��اري خ��وا وةكيلي دةه��ات وةك ويَنةكةي خوارةوة ئةمة و جطة لةوةي كة سايتةكة تحملي نةدةكرد ذمارةيةكي زؤري قوتابيان لةيةك كاتدا داواي زانياري نمرةكانيان بكةن لةكاتيَكدا خؤي بؤ قوتابيان دروس��ت كرابوو دةبواية هةموو قوتابيان لة هةمان كاتدا بتوانن نمرةكانيان وةربطرن. ب��ؤي��ة ث��رؤط��رام��ةك��ة دةب��واي��ة ت���اق���ي���ب���ك���راي���ةت���ةوة ل���ةالي���ةن دروستكةرانيةوة و لةهةمان كاتدا وةزارةت����ي ث����ةروةردةش دةب��واي��ة خؤيان تاقيان بكردايةتةوة نةك ياري بة اعصابي قوتابيان بكةن لةكاتيَكدا خؤيان ميَشكيان ت��ةواو ماندووة و دةستيان لةسةر َ دليانة بؤ زانيني نمرةكانيان. دياردةيةكي تري ناشارستانيوزيادة مةسرةف لةسةر قوتابيان،
ئةويش دروس��ت ك��ردن و ضاث كردني مةلزةمةية كة ئةم دياردةية ب��وةت��ة ب��ازرط��ان��ي ل��ة سيستةمي ثةروةردةدا. م��ن دةث��رس��م ك��ة م��ةل��زةم��ة بة دةكرن بؤ قوتابيان و دايك وباوكيان ِ كتيَب ضاث دةكةن؟ دارشتني َكدا ي زةمان يان لة ضِ جؤكةر (انشاء) هةبوة؟ نابي كةميَك بير ئ��ةي قوتابي َ بكاتةوة و بة تواناي خ��ؤي شتيَك بنوسيَت؟ بؤضي مامؤستاكان بة دارشتني جؤكةر دةنوسن شانازيةوة ِ و بطرة َ هةلةي زؤري تيَدايةو هيض بةالغةيةكيشي تيَدا بةدي ناكريَت و دابةشي دةكةن بةسةر قوتابياندا؟ دارشتني جؤكةر نةوةيةك هةر ِ لةبةر بكات َ �ةرؤذدا � �اش � ث دلنيام لة ِ نوسةر و ِرؤذنامةنوس و شاعيريشمان ناميَنيَت. هةي داد و بيَداد ئةمانة ئاستي خويَندن دةب��ةن��ة نزمترينيةوة بة دريَذايي ميَذوو. ئايا ئةم كيَشانة لة كيَشةي نةوت و م��ادةي ١٤٠و َ دةولةتي كورديش طرنطتر نين؟ ن��ةت��ةوةي��ةك��ي ِرؤش��ن��ب��ي��ر كة ذيَردةستة بيَت باشترة لة نةتةوةيةكي َ بةهةلة فيَركراو و ئازاد. ه��ةن��دي لة �ة � ل لةمانة جطة َ قوتابخانةكاندا قوتابخانةكة بةزؤر بة قوتابيان ثاك دةكريَتةوة و قوتابيان ناضار دةكريَن جلي ثاك كردنةوة و بكرن ،ئةم جؤرة دةستكيَش و جزمة ِ كارة هةرةوةزيانة و بة زؤرو تؤثزي، َ حالةتي جةنطمان وةبير دةهيَنيَتةوة يان دواي ك��اول بووني شاريَك بة هؤي جةنط و كارةساتةوة ،نةك لة َ حالةتيَكي ئاسايي و بوذاندنةوةدا وةك لة كوردستان. بابةتيَكي تري ئةم ووت��ارةم،مةسةلةي ت��ةم��ةن وةك ِريَطريَك لةبةردةم ئةو كةسانةدا كة دةيانةويَت ب��ةراي من بخويَنن و فيَرببن ،ئةمة ِ
زةوت كردنيَكي ئاشكراي مافي مرؤظة، ضونكة تةمةن شتيَكي نسبية و تؤ ناتواني َبليَيت ضل يان ثةنجا َ سالة نابي بخويَنيَت ،نةخيَر هةتا هةناسةي َ تيابيَت و خؤي حةز بكات كةس بؤي نية ِريَطري بكات... كي و كةي �ي � دةزان بؤضي كةس َ كاتي ثيرةميَرديَكي دةمريَت؟ ئنجا َ َ حةفتاسالةش بيةويَت بخويَنيَت لةجياتي كارئاساني بؤ بكةين و سوودي زياتر بة نةوةكاني دواي خؤي بطةيةنيَت، لي قةدةغة دةكةين و دةضيَت خويَندني َ لةبةر هةتاو دامة و دؤمينة دةكات و دوايي َ لةمالةوة دةكةويَت تا دةمريَت. ياساي طةردوونة ،ئةوةي بةسةر ثيراني بهيَنين بةسةرماندا ديَتةوة. لة وولاَ تي ثؤليظيا كاتيَك ثيريَك دةمريَت َ دةليَن كتيَبيَكمان مرد. ئةم كيَشانةي باسمان ليَوة كرد َ َ سةهؤليةكةي دلنيام لوتكةي شاخة ناو دةرياية ،بةلاَ م دةتوانين ضارةيان بكةين .دةبيَت سةرؤكي حكومةتء ئةنجومةني وةزي���ران كيَشةكاني سيستةمي ثةروةردة لة ئةستؤ بطرنء وةزارةتي ثةروةردة ضةند ليذنةيةك دروست بكات و لة كورتترين ماوةدا هةموو َ هةلةكان ِراس��ت بكريَنةوة و كتيَبي تازة و دروست ضاث بكريَنةوة و َ كةهةلةيان تيَداية بفةوتيَنريَن. كتيَبةكاني ك �َي��ش��ةك��ان��ي ت��ري��ش ه��ةرض��ي زووترة ضارةسةر بكريَن ،بة ِراي من وةزارةت��ي ث��ةروةردة دةبيَت غرفةي ثسثؤر و عملياتي هةبيَت و كةساني ِ ش��ارةزا قيادةي بكةن ،وةك جةنط نةخشةي جيهانيان لةبةردةمدا بيَت �ؤران��ك��اري سياسي و ئاطايان لة ط� ِ و جوطرافي و اليةني تةندروستي و ثيَشكةوتني تةكنؤلؤجيا بيَت و َ كؤمةلطاي هةميشة مةترسيةكاني سةر ثي بكةن و كاريَك كوردةواري هةست َ بكةن بةردةوام سيستةمي ثةروةردة لة جيهان دوا نةكةويَت، َ منالةكانمان نةبنة كؤيلةي تا نةتةوة ثيَشكةوتووةكان.