Karışık Kanılar ve Özdeyişler
da: şiir sanatını gördüğü yükseklikten daha yüksek bir şey i s t i y o r d u kendisinden - ve daha burada yanılıyordu. Doğanın ondan bir g ü z e 1 s a n a t 1 a r sanatçısı yap mak istediğini düşünüyordu - buydu, içinde akkor halinde ve alaz alaz yanan gizem, bu kuruntusunda iyice gemi azıya alsın ve kendisine her türlü kurbanı sunsun diye sonunda İtalya yollarına düşürmüştü onu. Saağgörülü, kendinde bi çimsiz olana içtenlikle düşman olan Goethe, aldatıcı bir hırs perisinin kendisini bu mesleğe inanmaya nasıl kandırdığını, isteğinin en büyük tutkusundan nasıl kopması ve ona v e d a etmesi gerektiğini sonunda keşfetti. V e d a etmek gerektiği inancı, bu iç acıtıcı ve tırmalayıcı inanç, Tasso'nun ruh ha linde tamamen tükenerek dile gelmektedir: onun, "yüksel tilmiş Werther"in üzerinde, ölümden daha berbat olanın ön duygusu yer almaktadır, sanki birisi "bitti artık - bu veda dan sonra; nasıl yaşar insan, aklını yitirmeden! " der gibidir. - Yaşamının bu iki temel yanılgısı, şiir sanatı karşısındaki, dünyanın o sıralar bu sanatı tanıdığı biçimiyle, saf yazın sal bir tutum açısından Goethe'ye son derece önyargısız ve adeta keyfi görünen bir tavır kazandırmıştır. Schiller'in -hiç zamanı olmayan ve hiç zaman bırakmayan zavallı Schiller onu şiir sanatı karşısındaki korkudan uzaklaştırdığı zaman dışında bir Yunanlı gibi görünür Goethe, zaman zaman bir sevgiliye uğrayıp, onun, admı doğru koyamadığı bir tanrıça olup olmadığından kuşkulanan bir Yunanlı gibi. Tüm ede bi yapıtlarında, plastik sanatların ve doğanın yakın soluğu duyulur: gözünde canlandırdığı bu figürlerin soluk alışları - belki de her zaman sadece bir tanrıçanın dönüşümlerinin içinde olduğunu düşünür - isteği ve bilgisi dışında sanatının tüm çocuklarının soluk alışları olurlar. Goethe, y a n ı 1 g ı n ı n d o I a m b a ç 1 ı y o 1 u n d a n geçmeseydi Goethe olmazdı: yani şimdi hala eskimemiş olan biricik Alman yazı sanatçısı olmazdı - çünkü meslekten bir Alman olarak yazar olmayı çok az istemişti. lll