İsmail beşikçi doğu anadolu'da göçebe kürt aşiretleri yurt yayınları

nan bir toplumda, Avrupa'nın birtakım ekonomik ve toplum­ sal devrimler sonucu olarak ortaya koyduğu hukukun ve si­ yasi kurumlann İthal edilip uygulanması o toplumda, ilerle­ meyi hızlandırmak şöyle dursun, gerici kuvvetlerin sığınıp örgütleneceği şartlan yaratmaktır. İşte bu oluşum içinde üstyapı kurumlanndaki bu temelsiz değişmeler. Batılılaşma­ ya verilen anlamın yanlış olması sonucunu doğurmuş, Batı'nm üstyapı kurumlanın benimseyenler Batıklaştığını san­ mışlardır.

1923'ten sonraki gelişmede ise şunlan görüyoruz: 1923'ten sonra yapılan üstyapı devrimlerinin getirdiği ola­ naklar sayesinde Batı Anadolu kapitalist ilişkileri kurma sü­ recine girdiği ve bazı yerlerde bu süreç tamamlandığı halde, Doğu'da böyle bir gelişim mevcut olmamıştır. Gerçekten Batı'daki ağalar, traktör, pulluk, biçerdöver, mibzer gibi mo­ dem tanm araçlarından faydalanarak, tanm kredilerini ge­ niş ölçüde kontrol ederek hükümetlerin fiyat politikasına etki edebilecek derecede baskı grubu olarak geniş ölçüde bi­ rikim yapmışlar ve kapitalist işletmeler kurup, bu ilişkileri deniz aşın seviyede geliştirmeye başlamışlardır. Örneğin traktör, hem iş gücü hem de zamandan tasarruf etmekte ve hem de verimi artırmaktadır. Mibzer ise tohumdan tasarru­ fu sağladığı gibi, ekilen tohumun daha iyi filizlenme ve geliş­ me olanaklarım da sağlar. Krediden faydalanma ve fiyat po­ litikasına etki edebilecek derecede baskı grubu olmak ise, işletmenin gerek alım, gerekse satım bakımından dış ilişki­ ler alanının gelişmesine, daha elverişli pazarlar ve hammad­ de kaynaklan bulmasına sebep olur. Faizle borçlanma ilişki­ lerinin Batı'da çok belirgin olması, kendine yeter üretimden pazar için üretime geçişi sağladığı halde, Doğu’da böyle iliş­ kiler gelişememiştir. Bu ise her şeyden önce Doğu'daki feo­ dal ile Batıdaki toprak ağası, aracı, tefeci ve tüccann Türki­ ye'nin toplumsal yapısı İçindeki rollerinin farklı farklı olduğunu ortaya koyar. O halde 1923'ten sonra Batıdan, hukuk, kanun, siyasi kurumlar şeklinde ithal edilen ve herşeyden önce özel mülkiyeti getiren bu üstyapı kurumlan Ba­ tı Anadolu'da kapitalizme geçişi başlatıp hızlandırdığı halde, Doğu Anadolu'da feodal İlişkilerin daha da kökleşmesine se­ bep olmuştur. Doğu Anadolu'daki feodalitenin 1923'ten bu tarafa olan gelişimi incelenirken, etnik faktörler de hiçbir za­