144
DEVLET İNŞASI
3 Enron, Worldcom ve 1990’daki sözde teknolojik atılımın bitişiyle birlikte diğer şirketlerde yaşanan skandallarm ortaya koyduğu gibi, bu yaklaşımın birtakım dezavantajları vardır. Stok maliyetleri, yönetimin gösterdiği çabanın kesin ölçütü olamayacak kadar çok sayıda faktörün yansımasıdır ve bu faktörlerin pek çoğu yöneticilerin denetiminde değildir. 4 Yine de Piore ve Sabel (1984) bunun teknolojik açıdan zorunlu bir tercih olmadığını savunarak, küçük çaplı zanaatçı imalathaneleri 20.yüzyılm endüstriyel koşullarında hayatta kalabilirdi dediler. 5 Modern iktisadın, norm üretmek ve kişisel faydalarını maksimize etmek üzere bireylerin merkezden bağımsız olarak, kendi aralarında rasyonel etkileşimlere girme şekillerini vurgulayan kendine özgü bir normlar kuramı vardır (Ellickson 1991). Bu kuramın sorunu, normların gelenek ten dine ve alışkanlıklara kadar çok farklı, rasyonel olmayan kaynakları nın olmasıdır. 6 Yine de, böyle bir yaklaşımın mümkün olduğunu akla getiren küçük bir örnek bulunuyor. Washington’da, dünya çapmda demokrasinin gelişmesine yardımcı olmak amacıyla 1970Terde kurulmuş olan. Nati onal Endowment for Democracy (NED) isimli, kısmen hükümete bağlı bir örgüt mevcuttur. NED’in (2002 vergi yılında) 30 milyon dolarlık, Washington standartlarına göre küçük bir bütçesi vardır; bütçenin bir kısmı doğrudan doğruya dağıtılır, bir kısmı da, Demokratik Parti, Cum huriyetçi Parti, Birleşik Devletler Ticaret Odası ve AFL-CIO’ya bağlı dört ayrı örgüte bölüştürülür. (Bu örgütler sırasıyla, The National Democratic Institute, The International Republican Institute, The Center for Inter national Private Enterprise ve The Labor Solidarity Center’dir.) NED’in yardım modeli, ondan daha büyük ve maddi gücü daha fazla olan bir benzeri USAID’ınkinden oldukça farklıdır. NED ve onun dört Amerikalı bağışçısı, parayı, birkaç bin dolardan birkaç yüz bin dolara değişen küçük miktarlar halinde doğrudan doğruya, belli bir amacı gerçekleştirmek için kaynak arayan çeşitli siyasal partilere, hükümet dışı örgütlere, kadın örgütlerine, sendikalara, meslek örgütlerine ve diğer sivil toplum örgüt lerine dağıtır. Ne NED ne de bağışçıları gerçekte herhangi bir şey işle tirler. Yönetici üst kadro, sadece bağışçıları incelemekle ve bağışçıların, başarmak için yola çıktıkları görevleri yerine getirirken hesap verebilir olduklarını takip etmekle uğraşır. Bu teslimat modeli, USAID’ın ve diğer uluslararası yardım kuruluşlarınmkinden çok farklıdır. Onlar genelde yüz milyonlarca dolar tutarındaki projelere para temin ederler ve yerel ülkeler içinde büyük yardım altyapı ları yaratırlar. USAID, üst kadroya ve -çoğu ABD kökenli- müteahhitlere büyük miktarda para harcaması ve müşteri ülkelerdeki gruplara doğru