Groene wijn
behoeft geen glas
Hema giet wijn in een fles van karton. Daarmee zou het milieu beter af zijn dan met glas. Feit of fabel? MilieuMagazine zet met ’s lands grootste supermarkt, een biologische wijnboer en een zwerfafvalspecialist de feiten op een rij. HARRY VAN DOOREN
D
e papieren fles rukt op. Hema’s Positive White en Rosé werden in mei gelanceerd met een ronkend persbericht: ‘94% lichter en een 6x kleinere voetafdruk dan een glazen fles’. Eerder al goot Johnnie Walker Black Label whisky in karton, net als Heinz zijn tomatenketchup. Dat papier meestal karton is en de binnenkant nog altijd van plastic wordt er niet bij verteld. Zwerfafvalonderzoeker Dirk Groot (alias de Zwerfinator) is kritisch. “Producenten introduceren dit soort nieuwe wegwerpverpakkingen vooral om hergebruik en inzamelplicht te ontlopen. De wetgever maakt dit mogelijk door vruchtensappen, zuivel en alcoholische dranken in plastic flessen vrij te stellen van statiegeld, terwijl we juist verder moeten gaan: statiegeld op álle drankverpakkingen. Ongeacht maat en inhoud.” Ook drank in plastic zonder flesvorm, denk aan blik of drinkzakjes, vallen tot zijn ergernis niet onder de statiegeldregeling. “Juist deze lichte verpakkingen met een kleinere inhoud draag je makkelijker in de tas mee naar strand of picknick dan een grote glazen fles. Maar de kans op recycling van deze mobiele dorstlessers is kleiner, terwijl de kans dat het zwerfval wordt aanzienlijk is.”
20 MILIEUMAGAZINE | NR 5 | SEPTEMBER 2022
‘In 2021 belandden ruim 590 miljoen wijnflessen in de glasbak’ Bulk Derrick Neleman, oprichter van de gelijknamige biologische wijngrootmacht uit Zutphen, voelt het als zijn plicht om op zoek te gaan naar milieuvriendelijkere verpakkingen. “Wij bottelen onze wijn in Spanje, Frankrijk en Italië. Die flessen gaan in de vrachtwagen naar Nederland. Ik weet dat die vorm van transport een enorme voetafdruk heeft. Maar wijn is een kwetsbaar product en dat blijft in glas beter beschermd dan in andere omhulsels. Bulktransport is als het om kwaliteitsbehoud gaat second best.” Bulkwijn wordt vervoerd in grote containers of tankwagens en pas op de bestemming gebotteld. Daarmee kan de uitstoot ten opzichte van flessenvervoer worden gehalveerd. Grootgrutters benutten deze efficiencyslag massaal. Naast de milieu-
winst speelt daarbij ongetwijfeld ook het prijsaspect een rol: bulkwijn kost gemiddeld slechts 70 cent per liter. Bij ’s lands grootste supermarkt is een derde van het eigen wijnaanbod als bulk geïmporteerd, herkenbaar aan de tekst ‘gebotteld door … voor Albert Heijn’ op het etiket. Woordvoerder Anoesjka Aspeslagh: “We hebben geen zicht op wat A-merken in bulk invoeren en ter plaatse bottelen. Dat is niet altijd af te lezen aan het label.”
Wijn in zakken De Bag-in-box (BiB - wijn in een plastic zak omhuld door een kartonnen doos) heeft het gunstigste milieurapport van de verpakkingen die thans op de markt zijn. Een 5-liter
Zolang er geen statiegeld komt op alle drankverpakkingen blijft dit beeld bestaan