بهارعربی درکوالک زمستانی
روزبه میرابراهیمی /زمستان گذشته بود که اولین نسیم‌های به��ار عربی وزی��دن گرفت و ابت��دا «تونس» و «ب��ن علی» را درنوردی��د و کمی بعدتر گریبان‌گیر «مصر» و«حس��نی مبارک» ش��د .آن آغاز هنوز پایانی به ندیده و هم‌چنان کشورهای منطقه درگیر تحوالتی ش��گرف هستند .از پادش��اهی سعودی گرفته تا خاندان هاش��می اردنی .از س��نی‌های س��وری گرفته تا شیعیان بحرین��ی .و ایرانیانی که پیش از همه آغ��از کردند ،اما هم‌چنان درگیرش هستند. طعنه‌زدن‌های «تونس تونس��ت ،اما ایران نتونس��ت» تا مدت‌ها نق��ل مباحث مجازی و واقعی ایرانیان بود .س��رعت تحوالت در کش��ورهای عربی و س��رنگونی«دومینووار» حاکم��ان خودکامه
8
8هفت
نوامبر 2011
منطق��ه هم برای ایرانیان امیدوارکننده بود و هم اندوه‌زا .امید به سیر پایان حکومت‌های فردی و دیکتاتورمنش در منطقه و اندوه از کم‌رنگ‌شدن چشم‌انداز تحوالت بنیادی در ایران. اما تحوالت منطقه‌ای و تجربه‌های س��رنگونی و گذارهای عربی در یک سال گذشته برای برخی این پرسش را جدی کرده است که آیا «س��رعت» در رس��یدن ،لزومن حاصل «مطلوبی» هم به هم‌راه خواهد داشت یا نه؟ اصولن آی��ا آن‌چه در دنیای عرب حادث ش��د «بهار عربی» بود ی��ا «زمس��تان عربی»؟ آیا حاص��ل این خیزش رفتن به س��وی سیس��تم‌های متمدن و پیش‌رفته‌تر و شکل‌گیری حاکمیت مردم بود یا نه بازگش��ت به سنت‌ها و قوانین عقب‌افتاده؟ البته در این
بین این نکته هم موضوع مشروعی است که وقتی فرهنگ یک جامعه‌ای باورهای س��نتی و مذهبی دارد حاکمیت مردم می‌تواند همان حاکمیت «س��نت‌ها و قوانین مذهبی» تعبیر شود .حربه‌ای که در بسیاری از اس��تدالل‌های گروه‌های افراطی مذهبی مورد اس��تناد قرار می‌گیرد .ایران نیز همیشه از تحوالت منطقه‌ای جدا نبوده و تاثیرات متقابلی داش��ته است .تحوالت در ایران تاثیرات برون‌مرزی داش��ته و تحوالت منطقه نی��ز تاثیر خود را در داخل گذاشته است .این موضوع همیشه برقرار بوده است چه در دوران پیش از انقالب اس�لامی و چه در حین انقالب و چه در تحوالت پس از آن .به همین دلیل ایرانی‌ها نیز در س��ال گذش��ته با دقت تحوالت کشورهای عربی را دنبال کرده و می‌کنند.
م��اه پیش « ۱۶نوامب��ر »۲۰۱۱در مرک��ز گفت‌و‌گوی دانش‌گاه نیویورک نشس��تی ب��ا حضور تعدادی از کارشناس��ان و محققین آمریکایی و عرب برگزار ش��د تا به این پرس��ش پاس��خ دهد که ای��ن تحوالت «بهار عربی» بود یا «زمس��تان»؟ موضوع جذابی بود و با توجه به خبرهای ریز و درشتی که از پروسه فعالیت‌های سیاس��ی و انتخاباتی و انتقالی در کش��ورهای درگیر انقالب هر روزه می‌شنویم وسوسه‌کننده! من نیز اس��یر این وسوس��ه ش��دم و در یک غروب سرد و بارانی نیویورک به محل برگزاری نشس��ت رفتم .این نشست دو ساعته با حضور ترکیبی از کارشناس��ان دنیای عرب و امریکایی‌ها بود. مصطفی طلیلی مدیر «مرکز گفت‌و‌گو :جهان اس�لام و آمریکا»