vpro gids bijlage
bij #11 van 14 maart t/m 20 maart 2015
- MOVE - ON...! 100 JAAR ANIMATIEKUNST
T/M 10 MEI 2015
KAdE, Eemplein 77, 3812 EA Amersfoort www.kunsthalkade.nl
‘Willy’, hoofdpersonage van ‘Oh Willy...’, een korte animatiefilm van Marc James Roels en Emma De Swaef, 2012
MMUSEU K A A RT ! GELDIG
MET O.A. N IEUW WERK VAN OSCAR NOMINEES JOB, JORIS EN M ARIEKE
-
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
‘Ik mis de humor een beetje’ Interview met festivaldirecteur Gerben Schermer. ‘Het is belangrijk dat er echt een animatie-industrie in Nederland komt’ 4
De achttiende editie van het Holland Animation Film Festival speelt zich van 18 t/m 22 maart af in Utrecht in en rond het Louis Hartlooper Complex. De KunstStripBeurs is in de Nicolaïkerk. Voor locaties van de installaties en online kaartverkoop zie haff.nl Losse kaarten €9 Toeslag 3D-voorstellingen €2 Losse kaart met pas (studenten, U-pas, CJP, BCA) €8 Cinevillepas gratis Losse kaart kinderen t/m 12 jaar €8 HAFF passe-partout € 90 HAFF passe-partout studenten € 70 6-rittenkaart € 45 Strippenkaart installaties €5 Half the Horizon € 15 Masterclass Shaun the Sheep € 12,50 KunstStripBeurs €3 COLOFON Hoofdredactie Hugo Blom Arne Leffring (adj.) Samenstelling Arne Leffring Eindredactie Maarten van Bracht Medewerkers Jan Pieter Ekker Angela van der Elst Oliver Kerkdijk Elja Looijestijn Michael Minneboo Beeld Carla van Thijn Vormgeving Roel Siebrand Bladcoördinatie Gabrielle Hagedorn Lithografie Sarah Tames Drukwerk Roto Smeets, Weert
Succes in drievoud De Utrechtse animatiestudio Job, Joris & Marieke verovert de wereld. ‘Onze karakters zijn raar, maar niet zo raar dat ze afstandelijk worden.’ 6
Sympathiek schaap Shaun the Sheep, bekend van de gelijknamige tv-serie, heeft nu ook een feature: Shaun the Sheep Movie. 9
Animatie uitgebreid 10
12
Nieuwe makers In het onderdeel ‘BesteBuren’ werk van de jongste generatie animatietalent. Vier van hen lichten hun afstudeerfilm toe.
Ontheemding
Omslagllustratie Gwénola Carrère
16
HAFF Features Overzicht van de lange animatiefilms te zien op het HAFF.
3
In ‘Expanding Animation’ zes animatieinstallaties; combinaties van animatie, film en beeldende kunst.
Een bejaarde Japanse lerares en een vroegere leerling keren terug naar het eiland dat ze na WO II moesten verlaten: Giovanni’s Island.
19
20
Short maar krachtig
Animatie/sport Paul Wells stelde een programma samen over de relatie tussen animatie en sport. ‘Ze gaan allebei in essentie over “spel”.’
Een greep uit de ruim tweehonderd films uit de verschillende competities.
W W W. H A F F. N L
22
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
Gerben Schermer (r) met animator Andreas Hykade in KAdE, Amersfoort
‘Ik mis de humor een beetje’ door MICHAEL MINNEBOO foto MAARTJE GEELS
W W W. H A F F. N L
Het HAFF bestaat dertig jaar. Festivaldirecteur Gerben Schermer blikt terug, maar belicht vooral de huidige stand van zaken in de Nederlandse animatiewereld.
4
Uiteenlopend ‘Op dit moment zijn er in Nederland interessante ontwikkelingen op het gebied van animatiefilm. We hebben de ambitie om lange animatiefilms te maken, en sinds 2012 zijn er al vijf features gemaakt, waarvan Trippel Trappel: Dierensinterklaas de recentste is. Wat die producties de sector zouden moeten brengen, en dat gaat volgens mij ook gebeuren, is dat je een klimaat creëert waarin filmmakers van de ene productie naar de andere kunnen hoppen en dat ze zo hun geld kunnen verdienen. De vaardigheden die ze hierdoor ontwikkelen kunnen ze weer gebruiken bij het maken van korte films. Overigens is kleinscha-
5
ligheid nog wel een kenmerk van de Nederlandse animatie-industrie, ik denk niet dat je hier een lange film volledig met Nederlands geld kunt financieren. Het zijn coproducties met andere landen. Andere belangrijke ontwikkelingen komen van de jonge generatie makers die een ander soort films op een nieuwe manier willen maken. Samen met festival Anima in Brussel hebben we een filmprogramma samengesteld waarin het beste te zien is van Belgische vakopleidingen, de AKV St. Joost in Breda, Willem de Kooning in Rotterdam, Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en de Gerrit Rietveld Academie Amsterdam. Dat werk is zeer uiteenlopend, maar wat mij bijvoorbeeld opvalt is dat computertechnologie niet langer de stijl van de film bepaalt. Neem Little Freak van Edwin Schaap. Die film is weliswaar met de computer gemaakt, maar het is niet een typische computerfilm. In 3,5 minuut wordt een goed en dramatisch verhaal verteld. Het verhaal heeft een open eind en daar hou ik van. Wile E. van Christopher Holloran vind ik een mooie, verrassende film met fantastische humor, over een meisje in New York dat een langeafstandsrelatie heeft met een jongen in Amsterdam. Ze bellen met elkaar, maar eigenlijk zeggen ze niets. Als die jongen heel terloops vertelt dat hij een moord heeft gepleegd, rea-
Move On…! Tentoonstelling Move On…! 100 jaar animatiekunst in Kunsthal KAdE brengt de werelden van ‘klassieke’ animatiefilmers en beeldend kunstenaars die animatie gebruiken samen, met een overzicht van belangrijke animatiefilms uit de afgelopen honderd jaar en een selectie werk van beeldend kunstenaars die van animatie gebruik maken. Daarnaast is werk van studenten te zien en zijn er solopresentaties van internationale animatoren. Gerben Schermer stelde een estafettepresentatie samen van animatoren die in hun werk het snijvlak opzoeken tussen ‘klassieke’ animatie en ‘autonome’ beeldende kunst. In het randprogramma: presentaties, lezingen en workshops van de animatoren. Move On…! 100 jaar animatiekunst, Kunsthal KAdE, Amersfoort, t/m 10 mei
geert dat meisje er nauwelijks op. Holloran heeft goed gekeken hoe hij het verhaal het beste in beeld kan brengen en dat doet hij op een verrassende manier door geanimeerde krabbels te vermengen met live-action opnames. Zijn nieuwste film gaat bij ons in première.’
Bedrijfjes ‘Bij de HKU zie je dat de nadruk is komen te liggen op autonome films en minder op de opdrachtfilm. Dat is bij St. Joost al langer het geval: studenten worden begeleid om hun eigen ideeën in beeld te brengen en een persoonlijke stijl te ontwikkelen. Korte films van St. Joost vallen vaak in de prijzen. De opleiding is misschien wel de laatste kans om persoonlijke films te maken, want daarna moet er brood op de plank komen. Dan gaan de animators wellicht voor een studio werken en hebben ze geen tijd meer voor eigen werk. Waar nieuw talent na de opleiding terechtkomt, is moeilijk te zeggen. Daarom is het belangrijk dat er echt een animatie-industrie in Nederland komt, zodat mensen gestimuleerd worden om in het medium door te gaan. Je raakt nu veel talent kwijt omdat ze andere dingen gaan doen. Gelukkig beginnen veel studenten zelf bedrijfjes. Hier in Utrecht zijn er een paar, zoals studio Job, Joris & Marieke. Hun film A Single Life is genomineerd voor een Oscar. Ter gelegenheid van de start van de Tour maakten ze Bon Voyage! Wat ik erg interessant vind is dat we animatie steeds meer in verschillende verschijningsvormen zien. Animators experimenteren en zoeken naar een nieuw publiek. We zien veel animatie in kunstinstallaties waarin makers experimenteren met nieuwe manieren van vertellen. Daarom besteden we sinds onze vorige editie vrij veel aandacht aan installaties. Die vertonen we op verschillende locaties in de stad en dat maakt ze goed zichtbaar. We hebben de wereldpremière van Februar van Maarten Isaäk de Heer, een panoramische koepelinstallatie waarin de relatie tussen mens en natuur aan de tand gevoeld wordt in een kil, winters landschap. De Heer gebruikt 360° beeld om een verhaal te vertellen. Als toeschouwer ben je dus omringd door het verhaal.’
W W W. H A F F. N L
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
O
p de achttiende editie van het jaarlijkse animatiefestival in hartje Utrecht worden ruim vierhonderd films vertoond en zijn er talkshows, lezingen, diverse competities, presentaties en installaties op het snijvlak van kunst en animatie. Hoofdthema is ‘sport en beweging’, vanwege de start van de Tour de France in Utrecht. Er wordt teruggeblikt maar vooral vooruitgekeken. Festivaldirecteur Gerben Schermer: ‘Vanwege het dertigjarig jubileum hebben we speciale aandacht voor de makers van toen en nu. Paul Driessen heeft er in belangrijke mate aan bijgedragen dat Nederland vanaf de jaren zeventig internationaal een plaats heeft verworven op het gebied van de autonome animatiefilm. Driessens nieuwste film Cat Meets Dog gaat bij ons in première. Ook tonen we een overzicht van zijn oeuvre. Als je kijkt naar wat er dertig jaar geleden werd gemaakt en nu, dan mis ik de humor een beetje bij de huidige animaties. Humor zie je wel terug in de publieksfilm en in animatieseries op televisie, zoals The Simpsons en South Park, maar er worden relatief weinig humoristische shorts gemaakt. Dat kan zijn omdat de makers noodgedwongen een nieuwe markt proberen te vinden, maar het komt ook omdat animators zichzelf steeds serieuzer zijn gaan nemen. Men wil laten zien dat animatie niet alleen entertainment is, maar ook een middel om maatschappelijk commentaar over te brengen op een literaire of kunstzinnige wijze.’
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
A Single Life
Succes in drievoud DOOR E L J A L O O I J E S T I J N
I
n hun lichte studio in een bedrijfsverzamelgebouw in Utrecht zijn de successen van Job Roggeveen, Joris Oprins en Marieke Blaauw in het echt te zien. De karakters uit hun studietijd worden al een beetje stoffig, de poppetjes uit de clip van Gers Pardoel staan onder een stolp, aan de muur hangt een slinger met door hen ontworpen schoolplaten. Er staat een orgeltje en een geluidsstudio van ongeveer een vierkante meter, bekleed met isolerend materiaal en gevuld met instrumenten. Joris is druk, want er moeten voor-
De Utrechtse animatiestudio Job, Joris & Marieke verovert de wereld. ‘Onze karakters zijn raar, maar niet zo raar dat ze afstandelijk worden.’ bereidingen getroffen worden voor de reis naar Los Angeles; hun korte film A Single Life is genomineerd voor een Oscar. Het is nog niet zeker of ze alle drie in de zaal kunnen zitten, er zijn nog geen smokings en er is iets met de vliegtickets. En dan ligt Marieke ook nog eens thuis met een hersenschudding, die ze opliep toen de enveloppen met de Oscarnominaties tussen de spaken van haar fiets kwamen. Ondanks de stress klopte Oscar aan op een ‘comfortabel moment’, zegt Joris. ‘In Nederland gaat het eigenlijk heel goed; we hebben genoeg
W W W. H A F F. N L
opdrachten en aandacht. Het zou natuurlijk mooi zijn als we aan de nominatie goede contacten in Amerika overhouden. Maar het is nooit ons doel geweest om in Hollywood door te breken.’ Bijna iedereen in Nederland heeft waarschijnlijk weleens iets van Job, Joris & Marieke gezien. Ze maken hun eigen korte animatiefilmpjes, zoals het bekende schattig-gruwelijke Mute, waarmee ze op het HAFF 2014 de Grand Prix én de Publieksprijs voor Nederlandse film wonnen, maar ook veel videoclips en filmpjes in opdracht van bedrijven
6
Hoe is de verhouding tussen werk in opdracht en vrij werk? ‘Die twee gaan hand in hand. We zorgen altijd dat we tijd inruimen voor vrij werk, maar we willen ook opdrachtwerk blijven doen. We slaan bijna wekelijks opdrachten af. Soms komt het niet uit qua tijd, soms is de opdracht al te ver uitgewerkt, of de opdrachtgever is niet echt serieus. Een vrije film die we hebben uitgebracht levert vaak weer opdrachtgevers op die ook zoiets willen. Dankzij Mute hebben we een opdracht van de Londense metro binnengehaald. Het filmpje Bon Voyage!, een clip bij een nummer van Blaudzun in opdracht van de gemeente Utrecht voor de start van de Tour de France, was voor ons een ideale opdracht. Het is een videoclip en promotiefilm, maar voor ons een korte film. Het is leuk als je een verhaal mag overbrengen.’ Ben je een vaste bezoeker van het HAFF? ‘Ik ga elk jaar, ik ben blij dat Utrecht Job, Joris & Marieke
7
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
en instellingen. Job is daarnaast ook de drijvende kracht achter muziekproject Happy Camper. Het gezicht van die band is dan weer een karakter uit de animatiestudio, Manfred de Yeti. ‘Onze karakters zien er raar uit, meestal zonder neus en nek, ze zijn herkenbaar als onze stijl,’ vertelt Joris. Maar ze zijn niet zo raar dat ze afstandelijk worden. Dat is een beetje het spanningsveld waar we mee werken: vreemde karakters waarmee je wel kan meeleven. En de verhalen zijn opgewekt met een donker randje. We hoeven geen moeite te doen om bij onze stijl te blijven. Die vloeit vanzelf voort uit onze smaak en voorkeuren. Dat is ook handig bij het aantrekken van opdrachtgevers.’
Bon Voyage!
Mute
zo’n festival heeft. Je hebt niet zo veel kans om je eigen film of andere animaties op groot scherm te zien. Maar verder ga ik meer naar speelfilms dan animatiefilms. Heel veel animatie zien stompt mij een beetje af, dan krijg ik bij het maken snel het gevoel: dat is al gedaan. Dus ik kijk met mate.’ Gaat het goed met de animatiefilm? ‘Ja, dat kan ik zeker zeggen. Dat zie je aan het feit dat de gemeente een animatiefilm als promotie voor de Tour de France laat maken. Ook heb ik het idee dat je in muziekclips en
commercials steeds meer animatie ziet. Dankzij internet is het veel makkelijker om animatiefilms te verspreiden. Mensen zijn katten die verongelukken op YouTube ook wel beu en willen weleens een echt mooi filmpje zien. En de laatste jaren is het door technologische vooruitgang veel makkelijker geworden om animaties te maken. Met een computer en de juiste software kom je heel ver, en kan het dus zo ver komen dat een kleine studio als de onze kan wedijveren om een Oscar met Disney. Je hebt niet veel geld nodig om iets moois te maken.’ Wat zijn jullie toekomstdromen? ‘Onze grote droom is een lange animatiefilm. We gaan nu een film maken voor NTR Kort! van tien minuten en ook een van een half uur. Dan moet anderhalf uur ook wel lukken. Maar we hebben ook net een expositie gemaakt, in Amersfoort. Het is een installatie in de ruimte, waarin je alle stukken van de animatie ziet. Elk frame is geprint met de 3D-printer. En we zijn bezig met een kinderboek. Dus ik hoop dat we nooit één ding zullen doen.’
W W W. H A F F. N L
DOOR M I C H A E L M I N N E B O O
Shaun the Sheep, bekend van de gelijknamige tvserie, heeft nu ook een feature gekregen: Shaun the Sheep Movie
S
haun the sheep dook voor het eerst op in de Wallace & Gromit-film A Close Shave en kreeg later een eigen, succesvolle televisieserie. Nu is er een feature rond het sympathieke schaap. Richard Starzak en Mark Burton tekenen voor zowel scenario als regie. Hoe moeilijk is het om een film zonder dialoog te maken? Richard Starzak: ‘Net als de televisieserie wilden we een verhaal met zo min mogelijk verbale communicatie vertellen. Dat was erg moeilijk, maar ook ontzettend leuk. We hebben twee jaar aan het script gewerkt, zelfs nog tijdens het filmen. The Artist was een belangrijke
invloed, en ook Pixars WALL-E. Daar zit een half uur zonder dialoog in, wat ik het beste deel vind. Zonder dialoog zijn scènes waar emoties in overgebracht moeten worden het moeilijkste te animeren. De scène waarin Shaun en de rest van de kudde somber zijn omdat de boer ze niet meer herkent en dus wegstuurt, was daarom erg lastig. We hebben in sommige shots verschillende reacties van Shaun uitgeprobeerd om te zien welke het beste werkte.’ Welke sequentie was het leukst om te maken? ‘De scène in het restaurant is mijn favoriet. De dieren, verkleed als mensen, proberen de andere gasten in het restaurant na te doen om niet door de mand te vallen. Erg leuk om te regisseren omdat er zo veel fysieke comedy in zit.’ Toen de kudde door de stad op zoek was naar hun baasje de boer, moest ik aan de Muppet-films van Jim Henson denken. ‘Ik ben een groot fan van de Muppets. In deze film wilden we de
persoonlijkheden van de dieren in de kudde en de onderlinge relaties meer uitdiepen. Ik denk dat die aanpak inderdaad wel lijkt op de Muppets, al is de film niet bedoeld als hommage.’ Shaun schijnt nogal populair te zijn in het Midden-Oosten. Er worden daar zelfs liveshows opgevoerd. Kun je dat verklaren? ‘Ik denk dat het een combinatie van factoren is. De beste animatiefiguren zijn te herkennen aan hun silhouet en Shaun heeft ook zo’n herkenbaar ontwerp. Ook de visuele humor, vergelijkbaar met slapstick uit de stille film, doet het over de hele wereld goed. Het ontbreken van dialoog is ook belangrijk voor de aantrekkingskracht. We hebben veel studie gedaan naar de bewegingen en expressies van de personages. Bij Shaun moet je veel met zijn ogen doen, want hij heeft geen wenkbrauwen. Hoe onze ogen reageren op bepaalde processen in het brein is universeel over de hele wereld. Als je bijvoorbeeld naar beneden kijkt probeer je je een telefoonnummer of iets abstracts te herinneren.’ Zijn er nog plannen voor nieuwe films met Wallace & Gromit? ‘We willen er zeker nog meer maken, maar Nick Park werkt op dit moment aan een film waar ze niet in voorkomen. Het kan dus nog even duren.’
Masterclass Shaun the Sheep Maak kennis met Richard Starzak en Mark Burton op het HAFF. Op 21 maart geven ze een masterclass voor publiek.
9
W W W. H A F F. N L
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
Sympathiek schaap
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
Little Freak (3’33”) Edwin Schaap (25), studeerde
in 2013 af aan de HKU: ‘Sinds november 2013 woon ik in Londen omdat ik daar een baan aangeboden kreeg bij het bedrijf waar ik stage had gelopen: Framestore. Met Little Freak wilde ik een geloofwaardig, emotionerend personage creeren waarmee het publiek zich kon verbinden. Daarover had ik eerder mijn masterscriptie
Beren op de weg (4’07”)
Nadia Meezen (22), studeerde in 2014 af aan de Willem de Kooning Academie: ‘We hadden zes maanden de tijd voor ons afstudeerproject. Daarvoor had ik alleen in het tweede jaar een film gemaakt, de opleiding behandelt vooral alle losse onderdelen die je in de vingers moet krijgen. Beren op de weg bestaat uit een combinatie van cut-out,
geschreven: welke elementen zijn daarvoor nodig? Ik gaf het misvormde jongetje veel nattige details, zoals tranen, zweet, snot en speeksel, gecombineerd met subtiele trillingen in bijvoorbeeld zijn lichaam en kin. Maar vooral het feit dat de hoofdpersoon een kind is
met grote puppyogen dat niet gelukkig is met wat zijn vader voor hem wil, lijkt mensen aan te spreken. Het is mijn eerste film met dialoog. Na twintig concepten koos ik voor het simpelste, omdat ik me wilde kunnen focussen op maar een paar shots. Little Freak begon in kleur, hoewel ik wel aan de sfeer van The Elephant Man van David Lynch dacht. Maar om een technische reden heb ik uiteindelijk voor zwart-wit gekozen; in de vele lagen waarmee ik werkte, kwamen de kleuren niet mooi genoeg uit. Hoe het nu is, doet de tijdgeest goed; het filmpje lijkt er ouder door en misschien zelfs geloofwaardiger, alsof dat jongetje echt heeft bestaan.’ www.edwinschaap.com
Nieuwe In het onderdeel ‘BesteBuren’ toont het HAFF werk van de jongste generatie animatietalent uit Nederland en België. Edwin Schaap, Nadia wat een stroever bewegende wereld geeft, en soepelere 2D-animatie om het verschil tussen realiteit en fantasie duidelijk aan te geven. Voor het eerste gebruikte ik digitale foto’s waaruit ik onderdelen knipte die ik digitaal beschilderde; daarmee bouwde ik hoofdpersoon
Theo en zijn omgeving op. Een methode die in Nederland niet vaak gebruikt wordt. De paarse beren die Theo na de aanrijding overal voor zich ziet, het tweede element, heb ik beeld voor beeld op de computer getekend. Wanneer mensen ergens bang voor zijn, maken ze de angst in hun hoofd soms steeds groter, waardoor ze zichzelf beperken. Beren op de weg gaat over het overwinnen daarvan. Omdat ik wilde dat die boodschap voor iedereen duidelijk is, moest het spreekwoord niet leidend zijn; meer een knipoog naar wie het kent. De letterlijk in het Engels vertaalde titel doet het dan ook zonder die extra betekenis, en gezien de internationale festivalbelangstelling blijkt dat geen bezwaar.’ www.nadiameezen.com
W W W. H A F F. N L
10
Joanne van der Weg (26), in 2014 afgestudeerd aan AKV|St. Joost: ‘Het onderwerp voor Blindelings viel mij in de schoot toen er bij mijn ouders een blinde man langskwam. Ik mocht hem alles vragen – hoe pin je, hoe ga je naar de wc, hoe maak je geld over? – en merkte dat klasgenoten zich dezelfde dingen afvroegen. Daarom wilde ik er een film over maken: hoe ziet de wereld eruit wanneer je blind bent? Ik ben zelf geblinddoekt en met een stok door de stad gaan lopen en merkte dat niet kunnen zien niets te maken heeft met zwart, wit of grijs. Je loopt vooral door een wereld van geluiden en ervaart slechts gedeelten van voorwerpen, zoals de
deur van de tram, niet ook de voorof achterkant ervan. Eerst wilde ik tekenen zoals blinden dat doen. Zij hebben een beeld van dingen door wat ze voelen, en wanneer ze daar een 2D-tekening van maken klopt er
makers Meezen, Joanne van der Weg en Christopher Holloran lichten hun afstudeerfilm toe. DOOR A N G E L A VA N D E R E L S T
Wile E. (14’33”) Christopher Holloran (27), in 2012 afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie: ‘Na een Europees uitwisselingsprogramma waaraan ik vanuit een Engelse universiteit deelnam, werd ik uitgenodigd om in Amsterdam verder te komen studeren. Sindsdien ben ik hier blijven wonen. Omdat narratieve film een fantastische manier blijkt om iemand zich makkelijk in een andere realiteit te laten verliezen, wilde ik weten wat er gebeurt wanneer ik heel duidelijk zou laten zien dat mensen naar iets geconstrueerds kijken. Voor Wile E., over het contact tussen een jongen in Amsterdam en een meisje in New York, heb ik mijn filmopnamen geprojecteerd op papier, die vervolgens beeld voor beeld uitgeknipt en daarna
11
digitaal gefotografeerd en gemonteerd. Kaders bewegen daardoor, drijven op een wit vlak; allemaal om de nadruk op de vorm te leggen, die het verhaal niet per se dient. Daarnaast gebruikte ik de klassieke driedeling voor een vertelling – ontmoeting, meningsverschil, conclusie
voor zienden niks van de verhoudingen. Maar dat was te moeilijk. Daarom koos ik ervoor om in 3D te werken en met braillepuntjes een “blinde” weergave te maken van iets alledaags als een treinritje. Ik ben blij met het resultaat, maar was totaal verrast door het winnen van de Dioraphte Award afgelopen september.’ www.neonja.nl
– en voegde ik overduidelijk manipulatieve muziek toe. Maar zelfs zo zichtbaar werkten de regels; publiek bleek zich nog steeds te identificeren en min of meer “gewoon” naar een film te kijken. Dat voelde als falen. Daardoor ben ik een tijdje installaties gaan maken, om de fysieke componenten nog meer uit elkaar te kunnen halen, maar nu werk ik weer aan een nieuwe animatiefilm.’ www.holloran.nl
W W W. H A F F. N L
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
Blindelings (2’20”)
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
DOOR J A N P I E T E R E K K E R
Onder de noemer ‘Expanding Animation’ zijn op het HAFF zes bijzondere animatie-installaties te zien; combinaties van animatie, film en beeldende kunst.
FEBRUAR
Animatie
uitgebreid O
p een bankje op het Janskerkhof, hartje Utrecht, zit een zwerver met een enorme, grijze baard, een cowboyhoed en veel te grote sneakers, die losjes aan zijn voeten bungelen. De zon schijnt, op de achtergrond kondigen twee rode wapperende banieren de komst van de goedheiligman aan. Een duif waggelt voorbij, een man komt het beeld inlopen en zet zijn
fiets tegen een tweede bankje. ‘Ben je aan het fotograferen?’ zegt hij richting de camera. ‘O, eeehh, flash, huh?’ Hij maakt er een vreemd handgebaar bij, dat duidelijk moet maken wat hij precies bedoelt. De aandacht van de zwerver is nu ook gewekt. Hij kijkt ook in/naar de camera. De man gaat op het andere bankje zitten en haalt een fototoestel met een joekel van een telelens tevoorschijn.
W W W. H A F F. N L
Dan klinkt er opeens een mysterieus, industrieel gebrom. Om de hoofden van beide mannen verschijnen kriebelige lijnen. Het alledaags leven wordt ondergedompeld in magie. Het achtergrondbeeld wordt transparant, sommige objecten verdwijnen zo maar, andere verdwijnen onder een dikke laag kleurpotlood. Het volgende moment verschijnt opeens een dik, groen lint in beeld,
12
Expanding Animation Naast Le Tour Utrecht zijn er onder de noemer ‘Expanding Animation’ nog vijf bijzondere animatieinstallaties te zien op het HAFF; stuk voor stuk bijzondere combinaties van animatie, film en beeldende kunst. In de kassen van de Oude Hortus van het Universiteitsmuseum komt een koepel te staan van animatiekunstenaar Maarten Isaäk de Heer (FEBRUAR). Wie onder zijn halve bol plaatsneemt, verdwijnt in een oneindige, met pietepeuterige precisie geanimeerde wereld, waarin de relatie tussen mens en natuur aan de tand gevoeld wordt. In de verte klinkt feestgedruis, dat steeds
13
Places and Monuments 7: Le Tour Utrecht
weer wordt overstemd door regen en wind. Angstige dieren brengen zich schielijk in veiligheid. Nóg speelser – en daarmee nog geschikter voor kinderen – is SaVer, een intrigerende interactieve installatie van de Frans-Mexicaanse kunstenaar Simon Gerbaud, die stopmotion gebruikt om alledaagse objecten laag voor laag te ontleden. Meer precies: door in een sensor te blazen worden een schoen, een laptop en een aantal andere gebruiksvoorwerpen vermalen tot gruis, door te schreeuwen krijgen ze weer vaste vorm. De Brit Paul Bush knutselde samen met de Zwiterse Aline Hochli een archaïsch houten bioscoopje in elkaar, waarin levende wasmotten zijn fantastische film When Darwin Sleeps gaan bekijken, wat voor bezoekers te volgen is op een groot scherm in de Hortus. Dat is natuurlijk niet voor niets: het vijf minuten durende filmpje, dat wel wat doet denken aan het werk van de Quay Brothers, is geïnspireerd op de insectencollectie van de Zwitserse schilder Walter Linsenmaier in het natuurhistorisch museum in Luzern. In een razend tempo verschijnen meer dan drieduizend insecten in beeld; gloeiende kleuren en verschillend gevormde vleugels en borststukken gaan naadloos in elkaar over.
In het Centraal Museum is 3rd Page from the Sun te zien, een overweldigende, driekanaals video-installatie van de Bulgaars-Canadese animator, graphic designer, illustrator en multimediakunstenaar Theodore Ushev. In vitrines liggen een overgeschilderd woordenboek, een overgeschilderde festivalcatalogus en een overgeschilderde bijbel; op drie schermen is te zien hoe de boeken pagina voor pagina onder dikke lagen rode, oranje en knalgele verf worden bedekt. Het is creatie door vernietiging. Zoals eeuwen geleden de bovenste (tekst-)laag van kostbaar perkament werd geschraapt opdat het opnieuw beschreven kon worden, geeft Ushev met behulp van verfkwast en de computer nieuwe betekenis aan de drie boeken.
Boven: When Darwin Sleeps Onder: SaVer
W W W. H A F F. N L
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
op de plek waar even daarvoor nog stadsbussen reden. In het groene lint duikt een peloton wielrenners op, in een vreemd perspectief. Zo snel als ze zijn gekomen, zo snel verdwijnen ze ook weer uit beeld. De zwerver legt zijn hoed naast zich neer op het bankje, het beeld wordt weer normaal. Places and Monuments 7: Le Tour Utrecht heet deze combinatie van live-action en animatie; het maakt deel uit van de Places and Monuments-serie van de Canadese kunstenaar Pierre Hébert, die hem eerder naar steden als Quebec, Lyon, Tokio en Berlijn voerde. November vorig jaar was de kunstenaar drie dagen in Utrecht en volgde hij het 13,7 kilometer tellende parcours van de openingsrit van de Tour de France, op zoek naar de beste locaties voor de ‘real footage’ die als basis dient voor zijn monnikenwerk met de computer. Het grappige, inventieve, veellagige filmpje, gemaakt om de start van de Tour van 1 tot 5 juli luister bij te zetten, is in installatievorm te zien op het HAFF, in het nieuwe Utrechtse Stadskantoor, direct naast station Utrecht Centraal, én in het festivalhart in het Louis Hartlooper Complex, waar ook een aantal schetsen worden geëxposeerd.
>>>
HKU-studenten presenteren op het HAFF o.a. de volgende films:
Bodily Dysfunctions Aisha Madu
The Counter Yasser Farahi
Cursed
Merel van den Broek & Nicole Derksen
Little Freak
Edwin Schaap Winnaar webcompetitie HAFFTube 2014 Animatie studeren aan HKU? Kom naar onze Open Dag op 21 maart Check www.hku.nl/animation en www.hku.nl/opendag
Staatsburgerschap Nog spectaculairder is Republic of Jing Bang van de Chinees Sun Xun. HAFF-directeur Gerben Schermer ontdekte Sun Xun in 2008 in de ShanghART Gallery in Shanghai. Dat jaar besteedde het animatiefestival direct een klein retrospectief aan hem en sindsdien is het HAFF hem blijven volgen. In 2010 maakte Sun Xun, die vrijelijk de mogelijkheden van beeldende kunst en animatiefilm combineert, als artist in residence de fraaie, inktzwarte, politiek beladen animatie-installatie Clown’s Revolution (nu te zien op de tentoonstelling Move On…! 100 jaar animatiekunst in Kunsthal KAdE in
Republic of Jin Bang
Amersfoort). Deze editie presenteert het HAFF in het oude Utrechtse Stadhuis aan de Ganzenmarkt Sun Xuns multimedia-installatie Jing Bang: A Country Based on Whale (2014). Het is een tijdelijk land, dat bestaat zolang een walvis boven water komt om te ademen. Jing Bang is niet ontstaan na een gewelddadige strijd, religie speelt er geen rol. Wind is entertainment, dauw dient er als voedsel. Eén dag per jaar mag er in Jing Bang alleen maar worden gelogen. Als onderdeel van het tot in de kleinste details uitgewerkte kunstproject kunnen honderd mensen het staatsburgerschap aanvragen (een dubbele nationaliteit is er
toegestaan). Voor het lieve sommetje van 13.000 dollar krijgen de nieuwbakken burgers een prachtig koffertje met een paspoort van Jing Bang, de nationale vlag (het land mag dan fictief zijn, de vlag mag tijdens het HAFF niet worden opgehangen voor het Stadhuis, omdat het een overheidsgebouw is en de officiële vlaginstructie zulks verbiedt), een wetboek, drie originele tekeningen en een animatiefilm met dezelfde naam. Het is een hypnotiserend drieluik waarin Sun Xun houtsneden, schilderijen, aquarellen en inkttekeningen verwerkte van vuurwerk en de zee, slagregens en een wonderlijke magiër met een hoge hoed waaruit een witte duif tevoorschijn komt. Voor liefhebbers met een wat kleinere beurs zijn er overigens ook goedkopere, tijdelijke visa verkrijgbaar.
Vanaf het festivalhart Louis Hartlooper Complex vormen de installaties een lint door de stad Utrecht, via het Centraal Museum (een nieuw gedeelte achter de Nicolaïkerk), de Oude Hortus (ingang via Universiteitsmuseum), het Stadhuis (Stadhuisbrug) en het nieuwe Stadskantoor (Stadsplateau). De meeste locaties zijn geopend van 11.00-17.00 uur.
15
W W W. H A F F. N L
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
SaVer
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
Jack and the Cuckoo Clock Heart
Het HAFF presenteert een uiteenlopend programma met features in competitie. DOOR M I C H A E L M I N N E B O O
HAFF Features L’Arte delle Felicita /Art of Happiness (ALESSANDRO RAK, I 2013)
Prachtige, contemplatieve animatiefilm in semi-realistische stijl over de band tussen twee broers. Tien jaar geleden verkoos Alfredo leven als boeddhistische monnik in India boven het familieleven in Napels. Daarmee maakte hij een einde aan het succesvolle muzikale duo dat hij samen met zijn broer vormde. Broer Sergio keert de muziek en zijn familie de rug toe en wordt een taxichauffeur die praktisch in zijn auto leeft. Terwijl hij naar de excentrieke verhalen van zijn passagiers luistert, probeert Sergio de weg naar zichzelf terug te vinden in herinneringen, berouw en de getroebleerde relatie met zijn broer.
opnemen. Maar voor het zover is moet hij eerst een betere strijder worden en zelfvertrouwen vinden. Europese première.
Giovanni’s Island (MIZUHO NISHIKUBO, J 2014)
Nederlandse première. Zie p. 19.
Hôtel 12 étoiles /12 Star Hotel (BORISLAV SAJTINAC, FR 2014)
Middels een symbolische reis van het cruiseschip Europa wordt de geschiedenis van werelddeel Europa verteld vanaf de Griekse mythologie tot en met het heden. Regisseur, animator en producent Borislav Sajtinac focust zijn enigszins cy-
nische vertelling op de moeizame weg die de Europese Unie aflegt om een eenheid te worden en op de conflictsituaties uit de twintigste en 21ste eeuw. Sajtinac vermengt tekeningen, foto’s en filmmateriaal in een geanimeerde collage. Internationale première.
Jack et la Mécanique du Coeur /Jack and the Cuckoo Clock Heart (STÉPHANE BERLA, MATHIAS MALZIEU, FR/BE 2014)
Co-regisseur Mathias Malzieu maakte een gelikte en swingende animatie gebaseerd op zijn eigen roman en bijbehorend conceptalbum van zijn band Dionysos. In
When Marnie Was There
Dragon Nest: Warriors’ Dawn (SONG YUEFENG, CHN 2014)
Gebaseerd op videogame Dragon Nest, waar de 3D-computeranimatie veel van weg heeft. In Altera wonen mensen en elfen gescheiden omdat ze elkaar wantrouwen. Als de vrede wordt bedreigd, trekken strijders uit beide kampen er gezamenlijk op uit om het nest van de zwarte draak te vinden. Hun lot ligt in handen van de jonge, onervaren Lambert die het tegen de draak zal
W W W. H A F F. N L
16
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
het Edinburgh van eind negentiende eeuw wordt Jack geboren op een dag die zo koud is dat zijn hart bevriest en vervangen moet worden door een koekoeksklok. Vanwege zijn delicate tikker, mag Jack nooit aan de wijzers zitten of kwaad worden en mag hij al helemaal niet verliefd worden. Als Jack op straat een mooi meisje ziet zingen, begint een spannende reis door verschillende landen om haar terug te vinden.
Possessed
On the White Planet (BUM-WOOK HUR, ZK 2014)
Op de witte planeet is alles zwart-wit en heeft iedereen een witgekleurde huid. Alleen Choi Min-Je heeft wat wij een normale huidskleur zouden noemen, en dat maakt juist dat hij een opgejaagd buitenbeentje is. Zijn leven wordt gekleurd door extreem geweld. Wanneer Min-Je zich inlaat met een bende huurlingen is het de vraag of ze hem zullen verraden voor de premie die op zijn hoofd staat. De eerste lange animatiefilm van de ZuidKoreaanse regisseur Bum-wook Hur, die ook het scenario schreef en de film monteerde, zit vol geweld en grofgebekte personages. Nederlandse première.
Pos Eso /Possessed (SAM, SP 2014)
Damian, de achtjarige zoon van een beroemde flamencodanseres en een al even fameuze stierenvechter, blijkt bezeten en verantwoordelijk voor allerlei gruwelijkheden. Het is aan priester Lenin, die doorgaans als een soort Indiana Jones op avontuur wordt gestuurd door een corrupte bisschop, om de demon uit te drijven. Droogkomische claymation tjokvol
verwijzingen naar films als The Exorcist, Beetlejuice en Taxi Driver. Nederlandse première.
The Satellite Girl and Milk Cow (HYUNG-YUN CHANG, ZK2014)
Speelfilmdebuut van Hyung-yun Chang, in de stijl van animestudio Ghibli. KITSAT-1 is een satelliet die op een dag een lied afkomstig van Aarde hoort. Nieuwsgierig naar de mensheid verandert ze zichzelf in het meisje Il-ho. De zanger van het liedje blijkt Kyung-chon, een muzikant die door zwarte magie in een melkkoe is veranderd. Il-ho gaat hem helpen weer mens te worden. Een tovenaar in de vorm van een rol wc-papier sluit zich bij hen aan. Actievol, doldwaas en hartverwarmend liefdesverhaal. Nederlandse première.
Shaun the Sheep Movie (RICHARD STARZAK, MARK BURTON, GB 2015)
Zie het interview met Richard Starzak op p. 9. Hôtel 12 étoiles
17
The Stressful Adventures of Boxhead & Roundhead (ELLIOT COWAN, VS/ROE2013)
Na een reeks prijswinnende korte films krijgen Boxhead en Roundhead hun eerste, sympathieke speelfilm van geestelijk vader Elliot Cowan. De twee zwartgekleurde figuurtjes, waarvan de ene een vierkant en de ander een rond hoofd heeft, moeten het in het dagelijks leven opnemen tegen monsters en boosaardige mensen als ze water halen uit de put. Als hun huis wordt vernietigd, reist het duo af naar de vervuilde stad om verhaal te halen. Roundhead raakt verstrikt in de wereld van avant-gardekunst en Boxhead krijgt een baan bij een onsympathieke Nederlander. Door Boxhead en Roundhead zal de stad drastisch veranderen. Internationale première.
When Marnie Was There (HIROMASA YONEBAYASHI, J 2014)
Ontroerende anime-adaptatie van het gelijknamige boek van auteur Joan G. Robinson. De twaalfjarige Anna wordt door haar adoptiemoeder naar familie aan de kust gestuurd. De zeelucht zal het astmatische meisje goed doen. Bij de onbewoonde villa aan het moeras ontmoet de schuchtere Anna het mysterieuze meisje Marnie met wie ze een bijzondere vriendschap krijgt. Deze magisch-realistische familiefilm is naar verluidt de laatste productie van de Japanse animatiestudio Ghibli.
W W W. H A F F. N L
e-ticketing•verkoop op locatie• •personeel•call center•
•
w w w. f e s t i v a l t i c ke t s . n l 2013 Adv FT iM 148x210 02.indd 3
DCP ✶ video ✶ 70 mm ✶ 35 mm ✶ 16 mm ✶ Super 8 ✶ 8 mm www.filmtechniek.nl
22-02-14 23:01
2014 HAFF 170x125.indd 3
Half the Horizon
24-02-14 09:00
Met de multimediale muziektheatervoorstelling Half the Horizon geven vader en zoon Paul en Menno de Nooijer de naderende dood kunstzinnig vorm. DOOR A N G E L A VA N D E R E L S T
V
ader en zoon Paul en Menno de Nooijer maken al sinds de jaren tachtig samen werk. Dat varieert van fotografie, (animatie) film en videoclips tot commercials en performances. Voornaamste inspiratiebron is altijd wie en wat de heren omringt en bezighoudt, met logischerwijs persoonlijke producties tot gevolg. Zo gaat hun meest recente en mogelijk laatste samenwerking, de multimediale muziektheatervoorstelling Half the Horizon, over de naderende dood. Een gevolg van de diagnose waarmee Paul in 2006 geconfronteerd werd: prostaatkanker. ‘Een boze, bizarre droom,’ zo ervaart Paul zijn ziekte, en hetzelfde zegt hij over de podiumversie die hij er behalve met Menno met
W W W. H A F F. N L
componist Jorrit Tamminga over maakte, gebaseerd op een tekst van journalist en lotgenoot Matt Dings. Half the Horizon is een combinatie van ernst en lichtvoetigheid waarbij herinneringen, toekomstillusies, waan en werkelijkheid over elkaar heen buitelen. Onder andere vormgegeven middels projecties op ontblote bovenlijven en muzikaal ondersteund door blokfluitist Erik Bosgraaf en gitarist Izhar Elias. ‘We maken drama,’ zegt Paul, ‘en toch is het geen zware kost.’ Bovendien: ‘Ik vind weglachen ook wel gezond.’ Half the Horizon, 19 en 20 maart, 19.30 en 21.30 uur, een Nederlandse en Engelse voorstelling per avond, Theater Kikker
18
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
Giovanni’s Island
Ontheemding Een hoogbejaarde Japanse lerares en een vroegere leerling keren terug naar het eiland dat ze na WO II moesten verlaten. Giovanni’s Island vertelt hun verhaal. DOOR O L I V E R K E R K D I J K
‘I
n tijden van oorlog zwijgen de wetten,’ noteerde de Romeinse retoricus Marcus Tullius Cicero. Woorden die, door de krijgseeuwen heen tot in het deprimerende nu, telkens opnieuw kunnen dienen als bijschrift bij ieder conflict dat met wapens wordt uitgevochten. Die wetten worden gemaakt en soms het zwijgen opgelegd door volwassenen – kinderen hebben aan dat mechaniek part noch deel. Niettemin zijn zij er onverminderd de dupe van. In Jobanni no shima, tijdens het HAFF in de oorspronkelijk Japanse versie vertoond onder de titel Giovanni’s Island, beschouwt animemaker Mizuho Nishikubo het fenomeen oorlog door kinderogen. In tegenstelling tot wat men hieruit zou kunnen concluderen leverde dat een film op die niet per se voor een zeer jong publiek is gemaakt. Voor wie al lang heeft begrepen dat anime een kunstvorm is, komt dit uiteraard allerminst als een verrassing.
19
In 1945 is het Noord-Japanse visserseiland Sjikotan nog elektriekloos. Junpei en zijn jongere broertje Kanta duiken op een zonnige dag naar eieren, de oorlog is nauwelijks meer dan een abstractie in een vaag ‘daarginds’. Wanneer Japan capituleert en het Rode Leger het eiland bezet, neemt het onbezorgde leven van de jochies echter een tragische wending. Deze geschiedenis van ontheemding en groot verlies is vervat in een raamvertelling: meer dan zestig jaar later reizen de oude lagereschoollerares Sawako en haar vroegere leerling Junpei, voor een bijzondere ceremonie en voor het eerst, per schip terug naar Sjikotan. Zowel de titel van deze anime als de namen van de broertjes refereren aan de vertelling Ginga tetsudô no yoru, vrij vertaald: ‘Nachttrein door de Melkweg’ van Kenji Miyazawa (1896-1933). Miyazawa begon er in de jaren twintig aan om de dood van zijn zus te verwerken, maar liet een
onvoltooide roman na. Zijn hoofdpersonages, boezemkameraadjes Giovanni en Campanella, stonden model voor Junpei en Kanta. In Giovanni’s Island laat hun vader, die jaren eerder zijn echtgenote heeft verloren, Junpei elke dag een stuk uit het boek voorlezen. En in hun fantasie en dromen neemt de galactische stoomtrein Junpei en Kanta mee op reis. Die scènes, zo kort als ze duren, hebben een magische kwaliteit die aan sommige Ghiblianime doet denken. Met name Isao Takahata’s anti-oorlogsklassieker Hotaru no haka/Grave of The Fireflies (1988) is – ook thematisch – een referentiepunt. Nu in de vroege 21ste eeuw de tijdens WO II moeizaam heroverde democratieën naar westers model aan trage uitholling en directe bedreiging blootstaan, ziet ineens ook Japan zich geconfronteerd met een nieuwe barbarij. In dit sombere licht lijkt de humanistische toon van Mizuho Nishikubo’s even wondermooie als intens verdrietige film een bijna futiel gebaar. Deze droevige vlinder in animegedaante, echter, herinnert ons eraan wat het is om een vrij mens te zijn. En aan de paradox dat, teneinde die grootste aller waarden te verdedigen, de wetten soms helaas zwijgen.
W W W. H A F F. N L
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
What Happened in Past Dragon Year
Simulacra
Habana
We Can’t Live Without Cosmos
Man Meets Woman
World of Tomorrow
Een greep uit de ruim tweehonderd films uit de verschillende competities met recente films. 8 Balles (8 BULLETS, FRANK TERNIER,
FR 2014/12:30) Gekweld door herin-
neringen en hoofdpijn, volgt een 36-jarige Franse expat zakenman in Taipei een mysterieuze rode vis.
Anatomy of a spider (KISS VOJTECH, TSJ 2014/26:10) Schrijnende
poppenanimatie over de eenzaamheid van het individu versus de ongeïnteresseerde massa. Maar ergens in de verte, waar dromen beginnen, gloort er hoop.
The Bigger Picture (DAISY JACOBS,
GB 2014/7:05) Innovatieve film over de zorg voor een ouder. Moeder wil niet naar een verzorgingstehuis.
Black Tape (URI KRANOT/MICHELLE
KRANOT, DK/PAL 2014/3:00)
Militairen in vol ornaat en anonie-
me burgers, daders en slachtoffers, zijn gevangen in een repeterende pas à deux.
Cat Meets Dog (PAUL DRIESSEN, CA/
NL/BE 2015/11:08) Een hond en een kat worden uitgenodigd voor een romantisch rendez-vous. Split screen in vier panelen.
The Counter (YASSER FARAHI, NL 2014/2:58) Grafisch zorgvuldig uitgewerkt onderzoek naar de beleving van tijd en tijdlagen, het verleden en de toekomst.
Het HAFF stript! ‘Ik denk dat strips geschikter zijn om over de innerlijke roerselen van een personage en het mondaine leven te vertellen dan overdreven fantasieverhalen,’ vindt de Canadese stripmaker en illustrator Seth (Gregory Gallant). Met dit statement begint de documentaire Seth’s Dominion van Luc Chamberland. Seth’s Dominion, bij het HAFF te zien in het filmprogramma, schetst een beeld van het leven en werk van de stripmaker. In korte animaties komen zijn beeldverhalen tot leven. Seth verwierf bekendheid met de strip Palookaville, waarin eenzame personages dikwijls in het verleden zingeving hopen te vinden.
Seth weet in (autobiografische) verhalen het alledaagse op een tragikomische manier te vatten en een weemoedige, poëtische glans te geven. De zevende editie van de Kunststripbeurs vindt zaterdag 21 maart plaats in Nicolaïkerk. Stripmakers, illustratoren en ander grafisch talent uit Nederland en België die hun werk presenteren en verkopen. Een mooie gelegenheid om kennis te maken met tekentalent en om originelen, prints en small-press uitgaven te bekijken, te besnuffelen en aan te schaffen. Nieuwe albums worden ten doop gehouden. Ook zal de StripGrafiekPrijs weer worden uitgereikt.
W W W. H A F F. N L
MICHAEL MINNEBOO
20
op het ritme van prachtige dromen en hartstochtelijke nachten.
Splintertime (ROSTO, NL/FR/BE
2015/8:50) Derde deel uit het vierdelige muziekproject met Thee Wreckers. De vier bandleden vertrekken in een ambulance en laten een leegte achter.
Black Tape
Teeth (DANIEL GRAY/TOM BROWN, GB/ US/H 2015/6:10) Het leven aan de
hand van een gebit, verteld door een betoverende voice-over. De eerste tand kwam pas laat, toen hij tweeënhalf was.
Tu Ressembles à Moi (YOU LOOK
LIKE ME, PIERRE HÉBERT/RENÉ LUSSIER, CA 2014/5:04) Ik zag je voorbijgaan,
maar ik kon je ogen niet vergeten. Liefdevol relaas over mensen, wat hebben we gemeen?
We Can’t Live Without Cosmos (KONSTANTIN BRONZIT, RUS 2014/15:20)
Astronouten in training nr. 1203 en 1204 zijn verreweg de besten van de hele ploeg en door dik en dun bevriend. Tekenanimatie met trefzekere timing, grappig en weemoedig.
8 Balles
Don’t Do This to Me Now (JACK
een man op een stoel. Tekenanimatie in zachte tinten speelt met perspectief en materie.
Don’t Sit Under the Poo Tree
Een wetenschapper gaat op onderzoek naar een mysterieus eiland in de Zuid-Chinese zee. Daar treft hij een prostituee en een slang. Animatie met keramiek.
FITZGERALD, NL 2014/8:37) Satirische blik op de moderne maatschappij in eenvoudige lijnen. (STEPHEN TEMPLER/ROSS PAYNE, NZ 2014/2:40) Vrolijke muziekfilm. Een
boerenfamilie musiceert.
Eager (ALLISON SCHULNIK, VS
2014/8:30) Bewegend schilderij toont
choreografie van organische vormen in een uitbundig ballet van kleuren en materialen.
Follow Through (LIZ EL SAADANY, NL 2014/5:56) Een eindeloze dans loopt
uit op een confrontatie in leiderschap en vertrouwen.
Fugue for Cello, Trumpet and Landscape (JERZY KUCIA, PL
2014/18:00) Poëtische typering van
landschappen door herinneringen aan verschillende seizoenen in meditatieve aaneenschakeling van beelden en muziek.
Myself Smoke & Universe (AN-
DREAS HYKADE, DE 2014/1:36) Serie waarin de filmmaker zich rechtstreeks wendt tot het publiek. Voor hulp om te stoppen met roken, of samen het universum te ontdekken. PÄRN/OLGA PÄRN, CA 2014/16:00) Drie piloten zijn gestrand in de woestijn. Op weg naar huis hebben ze allerlei verleidelijke visioenen. Geanimeerd met zand.
Planet Sigma (MOMOKO SETO, FR 2014/11:50) Een planeet ontploft,
2014/22:00) Amoreel Havanna in de
Man Meets Woman (DMITRY GELLER, RUS 2014/16:40) Man ontmoet vrouw.
JOHNSON, H 2014/8:40) In een doolhof vol met illusies en verweerde en beslagen spiegels probeert een man zichzelf te vinden. Welk beeld is de realiteit?
nabije toekomst. Fake-documentaire volgt Lazaro uit het getto door de dreigende stad. Winnaar International Short Film Festival Berlijn 2014. Barrières doemen op wanneer hij haar beter leert kennen.
Man on the Chair (DAHEE JEONG,
FR/KR 2014/6:55) Bespiegelingen van
atieve beschouwing over ontwikkelingen in China naar aanleiding van het jaar van de draak (2012), het legendarische symbool voor voorspoed en macht.
World of Tomorrow (DON HERTZ-
FELDT, VS 2015/16:30) Even hartverscheurende als grappige sciencefiction. De jonge Emily krijgt een volwassen kloon van haarzelf uit de toekomst op bezoek. Winnaar Sundance Film Festival 2015.
Pilots on the Way Home (PRIIT
de ijsmassa breekt dramatisch in stukken en ingevroren wezens komen weer tot leven.
Habana (EDOUARD SALIER, FR
21
Mr. Sea (XUE GENG, CHN 2014/13:15)
What Happened in Past Dragon Year (SUN XUN, CHN 2014/9:35) Associ-
Simulacra (IVANA BOSNJAK/THOMAS
Sonámbulo (THE SLEEPWALKER,
THÉODORE USHEV, CA 2015, 4:20) Geïnspireerd door een gedicht van Federico García Lorca. Visuele poëzie
NPO Doc Onder de noemer ‘De geanimeerde werkelijkheid’ vertoont NPO Doc documentaires waarin animatie om te verbeelden wat de makers niet kunnen filmen een hoofdrol speelt. 14 t/m 20 maart www.npodoc.nl
NPO Cultura NPO Cultura zendt dagelijks animatieprogramma’s uit, met recente Nederlandse films, documentaires (o.a. van Paul Wells, zie p.22), en speciale aandacht voor Andreas Hykade en Job, Joris & Marieke (zie p. 6). 16 t/m 20 maart npocultura.nl/haff
W W W. H A F F. N L
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
Don’t Sit Under the Poo Tree
H O L L A N D A N I M AT I O N F I L M F E S T I VA L
DOOR E L J A L O O I J E S T I J N
Sweater
Voor het HAFF stelde Paul Wells een speciaal programma samen over de relatie tussen animatie en sport.
P
rofessor Paul Wells is directeur van de Animation Academy aan Loughborough University in het Britse Leicestershire. Hij breidde zijn toch al indrukwekkende oeuvre onlangs uit met een boek over de relatie tussen animatie en sport. Voor het HAFF stelde hij een speciaal programma samen rond het thema, waaruit blijkt dat de twee uitstekend bij elkaar passen. Bent u een groot sportliefhebber? Paul Wells: ‘Ik ben al van jongs af aan dol op sport, vooral voetbal en cricket. Ik ben al mijn hele leven supporter van Chelsea, en hun overwinning op Bayern München in de finale van de Champions League in 2012 reken ik tot de mooiste dagen van mijn leven. Tot ik dit boek schreef was sport en spel iets wat ik naast mijn werk deed om te ontspannen, maar dit boek heeft mijn werk en hobby samengebracht.’ Wat zijn de overeenkomsten tussen animatie en sport? ‘In beide disciplines gaat het om vooraf bepaalde en nauwkeurige bewegingen, die uitgevoerd worden met een fysiek doel. Sport en animatie hebben beide te maken met specifieke activiteiten rondom tijd en plaats. Ze gaan allebei in essentie over “spel” en we kunnen er iets over onszelf van leren, door ze te zien als een metafoor.’
Waarom is animatie een goede manier om sport te laten zien? ‘Zowel in de animatie als in de sport moet een serie specifieke bewegingen fysiek uitgevoerd worden, steeds beter, om een resultaat te bereiken. Die manier van bewegen kun je met animatie heel duidelijk benadrukken en uitvergroten. Animatie kan daarom sport weergeven op een manier die je niet ziet bij een gewone sportuitzending of fotografie.’ Waarop heeft u uw keuzes voor het sport en animatieprogramma gebaseerd? ‘Aan de ene kant draait het om de start van de Tour de France, die vorig jaar in Groot-Brittannië was en dit jaar in Utrecht. Verder heb ik films geselecteerd die allerlei facetten van de sport laten zien. I Love Hooligans gaat over de paradox van een homoseksuele voetbalhooligan die deelneemt aan de homofobische maar ook mogelijk homo-erotische voetbalcultuur. The Sweater gaat over een ander soort fan, de adoratie van een ijshockeyspeler en de gevolgen daarvan voor iemands identiteit. War Game gaat
W W W. H A F F. N L
over de wapenstilstand in de Eerste Wereldoorlog, kerstmis 1914, toen de Britse en Duitse troepen samen gingen voetballen. The Olympic Champ is een voorbeeld van de vele korte sportfilms van Disney, met Goofy, de grootste sportman uit de animatiewereld.’ U heeft enorm veel gepubliceerd op animatiegebied en de thema’s van uw werk variëren van auteursrechten tot het dier in de animatie. Welke onderwerpen wilt u verder nog uitdiepen? ‘Ik heb inderdaad veel over animatie geschreven, en ook veel voor animatie. Maar toch heb ik af en toe het idee dat ik de animatie toch nog maar oppervlakkig heb behandeld. Ik zou graag nog dieper ingaan op de relatie tussen animatie en traditionele beeldende kunst, of boekverfilmingen.’ I Love Hooligans
22
Tentoonstelling
William Kentridge
If we ever get to heaven
De Zuid-Afrikaanse kunstenaar William Kentridge (Johannesburg, 1955) is een homo universalis die naast zijn beeldende werk ook actief is als operaregisseur, theatermaker, scenograaf en performer. Speciaal voor EYE ontwikkelde Kentridge More Sweetly Play the Dance, een 45 meter lang fries van bewegende beelden, een soort eeuwigdurende ‘danse macabre’.
Naast dit nieuwe werk toont EYE nog een aantal andere werken van William Kentridge, waaronder de filminstallatie op 8 schermen I Am Not Me, the Horse Is Not Mine uit 2008, gebaseerd op het korte verhaal De neus van de Russische schrijver Nikolaj Gogol uit 1836. Het is voor het eerst dat een dergelijk omvangrijke tentoonstelling met werken van Kentridge in Nederland te zien zal zijn.
25 apr – 30 aug 2015 EYE FILMMUSEUM AMSTERDAM
eyefilm.nl/kentridge