H2O 2/3 2020 - Beursspecial by H2O magazine

2/3

13 maart 2020 53ste jaargang

Vakblad van Koninklijk Nederlands Waternetwerk

h2owaternetwerk.nl

GOVERT SCHILLINGS kosmische kijk op water Waterconflicten zijn te voorspellen! Zijn waterschappers meer betrokken en bevlogen? Vakbeurs: focus op kennisdelen en ketensamenwerking

S G N I R RIOLKEDAGEN VA

Advertentie

Bezoek ons tijdens Aqua Nederland vakbeurs stand J.129

REDACTIONEEL

De watertechnologie moet leveren De beursvloer van de evenementenhal in Gorinchem staat deze maand weer vol met water technologie. Aqua Vakbeurs Nederland beleeft zijn veertiende editie. De druk staat erop, want de watersector heeft dringend behoefte aan nieuwe innovatieve technieken. Energie transitie, klimaatadaptatie, circulaire bedrijfsvoering, het zijn opgaven die waterbeheerders en waterbedrijven niet kunnen invullen als er geen adequate technologieën voorhanden zijn. Ze hebben door maatschappelijke druk en bestuurlijke akkoorden met doelen en deadlines haast. Ze moeten leveren. Neem afvalwater. Het moet niet alleen ontdaan worden van steeds meer microverontrei nigingen, door circulaire doelstellingen krijgt het een andere status. Afvalwater wordt een grondstof die na zuivering en raffinage hergebruikt wordt in natuur en landbouw met wa tertekorten. In Terwolde staat een proefopstelling van de waterfabriek van de toekomst die full-scale gerealiseerd moet worden in Wilp. De installatie is compact, modulair en circulair en moet water leveren van ‘sublieme kwaliteit’. De proefopstelling is ingevuld met beproefde technieken, nieuw is de combinatie ervan. Het project geldt als internationale showcase. De vernieuwing gaat dus door. De innovaties zijn prijswinnend bovendien. Het Nereda-proces is uitgeroepen tot mondiale doorbraaktechnologie van het vorige decennium, de Waterfabriek Wilp wint De Vernufteling, Nijhuis Water Technology en Royal HaskoningDHV zijn in de race voor de Global Water Award. Indrukwekkend, maar de duurzame opgaven vragen om meer. Waterbeheerders moeten investeringsbeslissingen nemen met lange doorlooptijden. Dat zijn bestuurlijke worstelingen, want kies je voor bestaande technieken die in de loop van de tijd (nog meer) gedateerd raken en te weinig milieuwinst opleveren of voor innovaties die veelbelovend maar niet proven zijn. Waterschap Drents Overijsselse Delta zit middenin zo’n afweging. De geplande herbouw van de sliblijn op de rwzi in Echten is afgeblazen omdat de installatie niet stikstofproof is. In de herkansing ontwikkelt het dagelijks bestuur alternatieven met de ambities van het waterschap als uitgangspunt: circulair en klimaatneutraal. Het plan: biogas omzetten in groengas, aquathermie gebruiken voor verwarming slib en CO2 afvangen. Maar het algemeen bestuur aarzelt, want de kosten zijn torenhoog en de technieken nieuw. Deze worsteling leert: de huidige opgaven vragen niet alleen om bestuurlijk lef maar ook om een palet van nieuwe bewezen technieken, die modulair inpasbaar zijn en met verkorte af schrijvingstermijnen kunnen worden vervangen door nieuwe met nog meer rendement, nodig om de doelen en deadlines te halen. Laat dat onderwerp van gesprek zijn op de vakbeurs, ook de watertechnologie moet leveren.

Bert Westenbrink

NR2/3 MAART 2020

Advertentie

INHOUD

H2O NR2/3 MAART 2020

Vakblad van Koninklijk Nederlands Waternetwerk (KNW)

Govert Schilling: ‘Planetoïden waren de waterbrengers op aarde’

Inhoud 16

Podium: Naar een eerlijker watersysteemheffing

NR2/3 MAART 2020

Waterconflicten: globaal voorspellen, lokaal voorkomen

Zijn waterschappers meer betrokken en bevlogen?

Advertentie

Al uw druk- en niveaumetingen on-demand in de

KELLER KOLIBRI Cloud

www.kolibricloud.com www.keller-holland.nl/iot-internet-of-things

INHOUD

Inhoud

Blokonderhoud en Multi-criteria analyse

En verder

3 REDACTIONEEL

De watertechnologie moet leveren BEURSSPECIAL

19 IN THE PICTURE

Stefanie Stubbé: ‘Het kwartje viel: de waterwereld is het’

26 HOOGSTANDJE

Een langverwachte overstroming

58 H2O ONLINE 60 PRAKTIJKCODES DRINKWATER

Beursspecial: focus op kennisdelen en ketensamenwerking

COLOFON Vakblad H2O, H2O Online en kennismagazine Water Matters zijn uitgaven van Koninklijk Nederlands Waternetwerk (KNW). UITGEVER/BLADMANAGEMENT Monique Bekkenutte (KNW). HOOFDREDACTEUR Bert Westenbrink. Redactieadres: Koningskade 40, 2596 AA Den Haag, mail: redactie@h2o-media.nl. Aan dit nummer werkten mee: Jan van den Berg, Eric Burgers, Mirjam Jochemsen, Dorine van Kesteren, Kees Jan van Kesteren, Hans Klip, Barbara Schilperoort, Martien Versteegh. Bijdragen aan H2O Online: Hans Klip, Pauline van Kempen, Kees Jan van Kesteren, Jaap Hoeve, Jan van den Berg. REDACTIEADVIESRAAD Astrid van Bragt-Schol, Mathijs van den Brink, Erwin de Bruin, Alice Fermont, Roberta Hofman-Caris, Hans Gehrels, Warry Meuleman, Johan van Mourik, Leon Korving, Jos Peters, Jan Roelsma, Joris Schaap, Peter Schipper, Marie-José van de Vondervoort, Tea de Vries, Egbert Zaadstra, Jason Zondag VORMGEVING Ronald Koopmans WEBBEHEER Tim Koorn ADVERTENTIEVERKOOP Daan Mooijman, h2o@mooijmanmarketing.nl, 070-3234070. DRUK Veldhuis Media, Raalte ABONNEMENTEN secretariaat@h2o-media.nl, 070-3222765

NR2/3 MAART 2020

62 NEW BUSINESS

• Vooraf | Twee topprijzen geven kleur aan water technologie • Sensileau: podcasts uitkomst om kennis bij te houden • Lamb Weston/Meijer: gebruik drinkwater en chemicaliën naar nul • WIS Award: van plasticafvalschep tot monitoring assets met algoritmes

66 WATERWETENSCHAP

• PFAS-verwijdering uit blus- en afvalwater • Kansrijke maatregelen per landbouwperceel voor schoner water

71 WATERNETWERK

• KNW Voorjaarscongres: water in de circulaire economie • Wat doet de antiaanbaklaag in de circulaire waterketen? • KNW studentendag voor mbo-ers • Lustrum voor CoP Beheer en Onderhoud • Nieuw bij Waternetwerk op Instagram

Govert Schillings kosmische kijk op water

‘PLANETOÏDEN WAREN DE WATERBRENGERS OP AARDE’ TEKST DORINE VAN KESTEREN | FOTOGRAFIE MARCEL MOLLE

‘Compleet uitzoomen is nieuw voor de meeste mensen die dagelijks met water bezig zijn’

Het ontstaan van water op aarde is verweven met de geschiedenis van het universum. Feit is dat het heelal veel water bevat en dat er zo goed als zeker aardeachtige planeten draaien rond andere sterren dan de zon. Wie weet ook met zeeën en oceanen – en dus misschien ook wel met leven. Wetenschapsjournalist Govert Schilling zet water in een breder perspectief.

GOVERT SCHILLING

overt Schilling, wetenschaps journalist met een fascinatie voor sterrenkunde, is niet de meest voor de hand liggende spreker voor een w atervakbeurs. Of toch wel? Ervaring met waterprofessionals als publiek heeft hij in ieder geval wel, en hij laat hen – letterlijk en figuurlijk – van grote afstand naar hun werk kijken. “Ik heb een kosmische kijk op water en behandel vragen als: hoe en wanneer is het element waterstof ontstaan, waarom komt er zo verschrikkelijk veel water voor in het heelal, hoe is het in ons zonnestelsel en op aarde terechtgekomen? En is er ook water te vinden op andere hemellichamen?” Compleet uitzoomen dus, en dat is nieuw voor de meeste mensen die dagelijks met water bezig zijn in laboratoria, fabrieken, bestuurscentra en op kantoren. “Water professionals zijn vaak primair gericht op informatie en kennis, die ze vervolgens toepassen in hun eigen vakgebied en werk zaamheden. Ik merk dat ze het interessant vinden om de zaken eens in een wat breder perspectief te zien. Het is een dankbare doelgroep om dit verhaal aan te vertellen, er is veel belangstelling en na afloop wor den altijd een hoop leuke vragen gesteld.” Oerknal Schilling begint zijn betoog helemaal aan het begin: bij de oerknal, bijna 14 miljard jaar geleden. Uit het niets ontstonden toen gigantische hoeveelheden energie en mate rie. Na ongeveer één minuut ontwikkelden zich protonen en neutronen, die u iteindelijk atomen vormden. “Die afzonderlijke atomen hadden toen lang niet de verschei denheid die we nu kennen. Sterker, het waren er maar twee, de simpelste atomen die er bestaan: waterstof en helium.” Vraag is dan natuurlijk waar alle a ndere elementen vandaan komen. “Waar de waterstofwolken dicht genoeg waren, ging het gas zich ophopen. De dichtste opeen hopingen werden de eerste sterren. >

NR2/3 MAART 2020

‘ Vermoedelijk is het water op onze planeet niet uit werd de aarde bekogeld door talloze één bron afkomstig’ In het binnenste van de sterren werden de druk en de temperatuur op een gegeven moment hoog genoeg voor een kernfusie, waarbij onder meer koolstof, stikstof en zuurstof en nog zwaardere elementen zoals ijzer ontstonden. Die bleven niet opgeslo ten in het inwendige van de sterren, maar werden bij sterexplosies de ruimte ingeblazen. En zo kwam de hele verscheidenheid aan elementen in de kosmos terecht.” Hij vervolgt: “Met het periodiek sys teem van de scheikundeles in gedach ten zijn we nog weleens geneigd te denken dat alle elementen in ver gelijkbare hoeveelheden voorkomen, maar dat is een misverstand. In het hele heelal zijn zwaardere elementen dan waterstof en helium nog steeds uiterst zeldzaam. Het bestaat voor ongeveer driekwart uit waterstof en voor een kwart uit helium. Alle andere elementen bij elkaar maken nog geen 2 procent van het heelal uit.” Waterbrengers Veel waterstof en zuurstof dus – de basis voor H2O was rijkelijk aanwezig. Maar dan moeten die twee atomen wel nog versmelten tot watermole culen. “Onderzoek laat zien dat dit gebeurt in de omgeving van oude ster ren en in de omgeving van gaswolken waar nieuwe sterren ontstaan.” Toen de aarde ruim 4,5 miljard jaar geleden ontstond door de samenklontering van kleinere hemellichamen, stenen, meteorieten en gruis die met veel kracht op elkaar botsten, kwam er enorm veel warmte vrij. “Die inslag energie deed al het aanwezige water op de nieuwe planeet verdampen, waarna de waterstofatomen in de ruimte verdwenen. Kort na het ont staan was de aarde dus waarschijnlijk kurkdroog.” In de eerste paar honderd miljoen jaar

kometen: kleine hemellichamen die voornamelijk uit ijs bestaan. Lange tijd dacht men dus ook dat het meeste water op aarde daarvan afkomstig was. “Recent onderzoek heeft echter uitgewezen dat komeetijs een wat andere samenstelling geeft dan aards oceaanwater.” Hoe kunnen we het bestaan van water op aarde dan wel verklaren? Schilling vertelt over planetoïden: kleinere brokstukjes in ons zonnestelsel, die wél water konden vasthouden omdat ze nooit bloot stonden aan inslag energie. “Dankzij zwaartekrachtsto ringen van de reuzenplaneet Jupiter vond er een kleine 4 miljard jaar geleden een waar bombardement van deze kleine hemellichamen plaats. Planetoïden waren dus de waterbren gers op aarde.” Toch denken sommige geologen dat een deel van het water al aanwezig was sinds de geboorte van de p laneet. “Een extreem dikke dampkring heeft misschien voorkomen dat al het oerwater verdampte, ondanks de hoge temperatuur. Over de ontstaans periode van de aarde is per slot van rekening nog maar weinig in detail bekend. Vermoedelijk is het water op onze planeet niet uit één bron afkom stig. Het is goed mogelijk dat een deel er altijd al is geweest en dat de rest deels van kometen en deels van planetoïden komt. Hoe die verhoudin gen precies liggen, komen we wellicht nooit te weten.” Leven De aarde is de enige planeet in ons zonnestelsel met zeeën en oceanen. Schilling relativeert de omvang hier van. “Het aardoppervlak bestaat voor 71 procent uit water. De meeste zeeën en oceanen zijn echter relatief ondiep: hooguit een paar kilometer. De totale hoeveelheid water op aarde is dus niet zo groot, in ieder geval niet in ver

houding tot de grootte van de planeet. Alles bij elkaar – poolkappen, opper vlaktewater, grondwater, water in de atmosfeer – gaat het om ruim 1,3 mil jard kubieke kilometer. Ofwel: een denkbeeldige bol van 1.385 kilometer in de middenlijn. Ter vergelijking: de doorsnede van de aarde bedraagt 12.742 kilometer.” Op de overige zeven planeten die om de zon draaien, is geen water. “Mer curius en Venus zijn veel te heet. Op Mars is wel water, maar alleen in be vroren vorm. En op Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus liggen de tempe raturen nog veel lager. Wel is ontdekt dat onder de bevroren buitenkant van sommige manen van Jupiter en Saturnus, een vloeibare oceaan zit. Zo bevat de oceaan onder de ijskorst van Jupitermaan Europa twee keer zoveel water als aardse oceanen: mogelijk leven daar ook micro-organismen.” Leven, het woord is gevallen. Water is een van de meest fundamentele moleculen in ons heelal. Het leven op aarde is zo goed als zeker ontstaan in de oceanen. Levende organismen bestaan voor een groot deel uit water: 60 procent in het geval van mensen. Mensen, planten en dieren kunnen zonder water niet overleven. Kortom: waar water is, kan leven zijn. “De afgelopen kwart eeuw hebben we dui zenden planeten gevonden die niet in een baan om de zon draaien, maar om andere sterren, ver hier vandaan. En daar zitten tal van planeten tussen die als twee druppels water op de aarde lijken, inclusief zeeën en oceanen. Het is dus bijna ondenkbaar dat het ontstaan van leven maar één keer en op één moment heeft plaatsgevonden. Eigenlijk is het een beetje arrogant om daarvan uit te gaan.” Verlammende werking De wetenschapsjournalist zou het fijn vinden als de toehoorders de dag, week of maand na de Aqua Nederland

GOVERT SCHILLING

Vakbeurs nog eens terugdenken aan zijn verhaal. “Het doel van mijn spreek- en schrijfactivitei ten is dat mensen die ‘uitzoom gedachte’ een beetje kunnen vasthouden. We maken ons met z’n allen wel heel druk op dit klei ne planeetje, maar het leven op aarde, wij dus, had nooit kunnen ontstaan zonder die 14 miljard jaar geschiedenis van het heelal en het water. Ik hoop dat dit besef leidt tot een iets relativerender en rijkere kijk op ons eigen leven.” Het licht van de eeuwigheid, de evolutie van de kosmos, onze plaats in de ruimte en de tijd en een tijdhorizon van ‘miljarden jaren’ onderstrepen ook maar weer eens hoe nietig en onbete kenend wij als mensen zijn. Merkt Schilling nooit dat zijn verhaal bijna een soort verlammende werking heeft op zijn publiek? Lachend: “Ik doe mijn uiterste best om dat te voorkomen. Maar inderdaad, soms vinden mensen het bijna bedreigend: wat is het nut van alles? Mijn visie is dat we de zin van ons leven niet moeten zoeken in die miljarden jaren geschiedenis en het oneindige heelal. Die zin ligt natuurlijk heel duidelijk in vandaag, in de wereld om ons heen. Tegelijk krijgt ons bestaan juist waarde als we bedenken hoe mooi en bijzonder het geheel is waarvan wij deel uitmaken. Die blik van ontzag, waardering en bewondering is misschien een extra stimulans om het bestaan van jezelf en je medemens ook in het hier en nu waardevoller te maken.”•

‘ De totale hoeveelheid water op aarde is niet zo groot’ NR2/3 MAART 2020

Keynote speaker op Aqua Nederland Vakbeurs Tijdens de Aqua Nederland Vakbeurs laten waterprofessionals zich bijpraten over de nieuwste innovaties en producten op het gebied van waterbehandeling, watermanagement en watertechnologie. Dit keer wordt voor het eerst uitgebreid ingespeeld op de actuele ontwikkelingen rond de klimaatadaptieve stad, deltatechnologie en energieneutrale oplossingen. Govert Schilling is keynote spreker. De vakbeurs wordt georganiseerd in combinatie met de Rioleringsvakdagen. Lees meer over de vakbeurs in de special in deze H2O.

WATERCONFLICTEN: GLOBAAL VOORSPELLEN, LOKAAL VOORKOMEN TEKST KEES JAN VAN KESTEREN BEELD ISTOCKPHOTO

Wie oorlogen en conflicten kan voorspellen, kan ze voorkomen of er in elk geval op anticiperen. Met dit idee in het achterhoofd ontwikkelde het Water, Peace and Security partnerschap een hulpmiddel om – tot twaalf maanden vooruit – te ontrafelen waar ter wereld het risico op water gerelateerde conflicten toeneemt.

WATERCONFLICTEN

e WPS Global Early Warning Tool combineert politieke, economi sche, sociale en demografische factoren met water gerelateerde variabelen, bijvoorbeeld water schaarste en mislukte oogsten. Dat doet de tool voor Afrika, het MiddenOosten en Zuid- en Zuidoost-Azië. “Het is bekend dat er correlaties bestaan tussen waterschaarste en conflict. Maar hoe die verbanden exact lopen, welke fac toren allemaal meespelen, is heel complex en verschilt per locatie”, zegt Rolien Sasse. Als extern adviseur is Sasse van begin af betrokken bij het Water, Peace and S ecurity partnerschap. “Door die correlaties te ontrafelen, zijn we erin geslaagd te defi niëren wanneer waterproblemen leiden tot conflicten.” Het Water, Peace and Security (WPS) partnerschap wordt uitgevoerd onder leiding van het IHE Delft, een kennis- en opleidingscentrum voor water. Naast het IHE Delft zijn er nog andere partners: het World Resources Institute (WRI), Deltares, het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), de ngo’s Wetlands International en International Alert en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. “Deltares, het WRI en het HCSS deden al heel veel met dataanalyse en het ministerie van Buitenlandse Zaken was bezig met waterdiplomatie. Die twee stromingen kwamen eigenlijk samen in het WPS”, legt Rolien Sasse uit. “De ngo’s zijn erbij betrokken omdat Wetlands International specifieke kennis bezit over ecosystemen en International Alert over conflicthantering. Hun toegevoegde waarde is verder dat zij ter plekke aanwezig zijn omdat ze in de landen programma’s uit voeren.” 80 relevante variabelen De onderzoekers analyseerden data van de afgelopen twintig jaar en stelden meer dan 80 relevante ecologische, economische en sociale variabelen vast. Denk daarbij aan plotselinge volksverhuizingen, eerdere con flicten in de regio en hydrologische >

NR2/3 MAART 2020

Rolien Sasse

Karen Meijer

WATERCONFLICTEN ‘Aan preventie van gewelddadige crises moet je ook in de regio’s zelf werken’ ontwikkelingen. De WPS Global Early Warning Tool maakt gebruik van ma chine learning. Door conflicten in de geschiedenis te analyseren, werden de variabelen geïdentificeerd die bij feitelijke conflictsituaties een bepa lende rol hebben gespeeld. Sasse: “Vervolgens gaat het erom relaties tussen die factoren te leggen. De tool vergelijkt de ingevoerde patronen met actuele omstandigheden en kan tot 12 maanden in de toekomst kijken.” De WPS Global Early Warning Tool brengt op wereldschaal de potentiële conflicthaarden in beeld. Hiermee wordt de internationale gemeenschap, bijvoorbeeld supranationale instellin gen, donoren of ngo’s, gewezen op de mogelijke komst van conflicten. Maar gekoppeld aan het globale overzicht, ontwikkelde het Water, Peace and Security partnerschap ook lokale dashboards. Dat zijn er op dit moment twee, voor Mali en Irak. “Het is van zelfsprekend belangrijk dat de wereld kan zien welke crises er mogelijk aan zitten te komen”, zegt Karen Meijer van Deltares. Deltares is bij het WPS verantwoordelijk voor de ontwikke ling van de lokale analytische tools, waaronder dashboards. “Maar aan de preventie van gewelddadige crises, moet je natuurlijk ook werken in de betreffende regio’s zelf.” Binnen de dashboards is fijnmazig uit gewerkt waarom de bewuste gebieden risico lopen op gewelddadige, water gerelateerde conflicten. Om deze conflicten te vermijden, koppelt het WPS de dashboards aan een concrete aanpak in de regio. Ze brengt lokale belanghebbenden in dialoog rond de analyse van water gerelateerde pro blemen, om zo te komen tot concrete acties. Meijer: “De lokale dashboards zijn bedoeld als middel om de lokale stakeholders te voorzien van informa tie en ze rond het onderwerp water om tafel te brengen. De dashboards helpen de lokale politiek en maat

schappelijke organisaties om de acute situatie goed te kunnen beoordelen, te weten welke acties er mogelijk zijn om de waterproblemen aan te pakken en zo de escalatie van een dreigende crisis te vermijden.” Dialoog Een dialoog die van start gaat rond het onderwerp water, kan volgens Meijer op den duur leiden tot een beter wederzijds begrip en kan zo moge lijk bijdragen aan de preventie van conflicten. “We praten natuurlijk over complexe gebieden. Daar is vaak van alles aan de hand. Waterproblemen zijn dan niet het eerste waar mensen aan denken. Maar anderzijds, je komt wel met bewijzen dat een acuut ge vaar dreigt en je beschikt over kennis, die deze gevaren misschien af kunnen wenden.” Tot nu toe vonden er onder de vlag van het WPS projecten plaats in Mali en Irak. In Irak was de gebrekkige waterkwaliteit er de oorzaak van dat tienduizenden mensen uit het zuiden en midden van het lands binnenlands migreerden. Het WPS onderzocht daar de oorzaak van de afnemende water kwaliteit en stelde interventies voor die de waterkwaliteit weer zouden kunnen verbeteren. In Mali werd de Inner Niger Delta gemodelleerd. Ook werd de mense lijke reactie op het overstromings gevaar in de Nigerdelta onderzocht. Meijer: “Zo hebben we de aandacht kunnen v estigen op de twee k anten van de medaille: enerzijds het waterprobleem, het watertekort en de verminderde overstroming van de Inner Niger Delta. En anderzijds de menselijke reacties, bijvoorbeeld aansluiting bij gewelddadige groepen of vertrek uit het gebied. Dat heeft tot debatten geleid en in elk geval op lokaal niveau de ogen wel geopend.” Na een aanloopperiode van twee jaar, hoopt het WPS de komende 5 jaar

zowel het aantal concrete acties op lokaal niveau als de Global Early Warning Tool verder uit te breiden. Sasse: “Het allerbelangrijkste is dat we de globale tool en de lokale dash boards nog beter aan laten sluiten bij de dagelijkse praktijk in de regio’s waar het om gaat. Alleen dan kan er daadwerkelijk wat worden bereikt.”•

172 WATERCONFLICTEN IN AFGELOPEN 10 JAAR In de geschiedenis van de mensheid speelde water al heel vaak een belangrijke rol bij het ontstaan van conflicten. Circa 3000 voor Christus, zo vertelt het beroemde Soemerische scheppingsverhaal, straften de Goden de mensheid al met een zondvloed. Al twintig jaar houdt de ngo Pacific Institute/waterworld bij waar ter wereld conflicten over water uitbreken, waar water als wapen in een conflict wordt gebruikt en waterbronnen of watersystemen als gevolg van geweld buiten bereik van de bevolking kwamen. Het instituut dook ook in de geschiedenis en telde, met de Soemerische zondvloed als chronologisch beginpunt, in totaal 926 watergerelateerde conflicten. Bij 316 daarvan was water aanwijsbaar de oorzaak van het conflict. De afgelopen tien jaar veroorzaakte water 172 keer een conflict. In het jaar 2019 vonden er volgens het instituut 19 van zulke geschillen plaats. Afrika was vorig jaar het toneel van de meeste en de ernstigste door water veroorzaakte conflicten. In Tsjaad, Mali, Ghana en Zuid Soedan vielen slachtoffers bij gewelddadige conflicten tussen nomaden, boeren en herders over de toegang tot water. Misschien wel het ernstigste watergerelateerde conflict gebeurde in Mali. Een conflict tussen bevolkingsgroepen, ook over de toegang tot water en land, leverde honderden doden en circa 50.000 vluchtelingen op.

Advertenties

Standnr. F.139 | Aqua Nederland Vakbeurs & Rioleringsvakdagen

Alligator wateropslag

Mobiele vloeistofopslag

Alligator Bagtank

Biogas opslag

Albers Alligator levert al meer dan 35 jaar kwaliteitsproducten voor (tijdelijke) opslag van WATER, AFVALWATER, BIOGAS en industriële vloeistoffen. Degelijk, duurzaam en bedrijfszeker.

SINDS 1901

Wageningen, T 0317 419 144, info@albersalligator.com, www.albersalligator.com

PODIUM

COÖRDINATIE: MIRJAM JOCHEMSEN

Al sinds 2014 wordt, naar aanleiding van het OESO-rapport Water Governance in the Netherlands: Fit for the future?, nagedacht over aanpassing van het belastingstelsel van de waterschappen. Met name de verdeling van de kosten voor het watersysteem (watersysteemheffing) over burgers, bedrijven, agrariërs en natuur blijft de gemoederen bezighouden. Voorstellen voor een nieuwe regeling kregen onvoldoende draagvlak.

Hans André de la Porte (Vereniging Eigen Huis)

NAAR EEN EERLIJKER

‘WONINGBEZITTER TE EENZIJDIG BELAST’

“H

et systeem van de water schapsheffing moet op de schop. De balans tussen beta ling, belang en zeggenschap is zoek. We dringen bij de Unie van Waterschappen aan op een eerlijker, duidelijker en duurzamer heffingen stelsel. In 2018 werd volgens het CBS ruim 1,5 miljard euro aan watersysteem heffing in rekening gebracht. Bijna 88% daarvan (1,3 miljard euro) is af komstig van de categorie ‘gebouwd en ingezetenen’. Van dit enorme bedrag

wordt het overgrote deel opgebracht door huishoudens. Slechts 10 procent punt is afkomstig van eigenaren van bedrijfspanden. Onlangs liet de Unie van Waterschappen al weten dat de totale waterschapslasten in 2020 met 3,6% verder zullen stijgen. De hoogte van de heffing voor huis houdens wordt bepaald door de WOZ-waarde van een woning. Omdat de waarde van woningen al jaren veel sneller stijgt dan die van bedrijfspan den valt de lastenverdeling steeds meer in het nadeel van huishoudens uit. Alleen al tussen 2017 en 2019 steeg de gemiddelde WOZ-waarde van woningen met 17,5 % terwijl bedrijfs panden in die periode gemiddeld slechts 1% meer waard werden, aldus toezichthouder de Waarderingskamer. Dit jaar loopt dat verschil alleen maar verder op: voor woningen wordt een waardestijging van 8% verwacht, voor bedrijfspanden van 1%. Omdat waterschappen voor eigenaren van woningen hetzelfde heffingsta rief hanteren als voor eigenaren van bedrijfspanden is een steeds groter deel van de opbrengsten afkom stig van huishoudens. Gemeenten doen dat anders. Ook zij hebben

te maken met deze WOZ-waarde verschillen, maar ze hanteren voor de onroerendezaakbelasting juist verschillende tarieven voor woningen en bedrijfspanden, waardoor er meer evenwicht komt in de opbrengsten. Ook waterschappen kunnen verschil lende tarieven hanteren in de catego rieën ‘gebouwd’. Bovendien: hoewel de belangen voor woningeigenaren en huurders gelijk zijn, is de heffing dat allerminst. Eige naren betalen gemiddeld 35 procent hogere lasten dan huurders, zo blijkt uit berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Vereniging Eigen Huis maakt be zwaar tegen het feit dat de hogere waterschapslasten steeds meer op woningbezitters worden afgewenteld, terwijl huurders, bedrijven en boeren relatief worden ontzien. De rekening voor de hogere waterschapslasten mag niet eenzijdig bij woningbezit ters worden neergelegd. Voor lokale overheden zijn woningbezitters vaker een dankbare bron van inkomsten, maar huiseigenaren worden al zwaar genoeg belast.”•

PODIUM

De UvW besloot in december de draad weer op te pakken; een (nieuwe) Commissie Aanpassing Belastingstelsel (CAB) moet nog dit jaar met een nieuw voorstel komen. Hans André de la Porte (woordvoerder Vereniging Eigen Huis) en Wubbo de Raad (adviseur LTO Nederland) geven aan waar voor hen de pijn zit in de bestaande regeling en hoe het volgens hen beter kan.

WATERSYSTEEMHEFFING

Wubbo de Raad (LTO)

‘BEHOUD HET SOLIDARITEITSPRINCIPE’

“D

e basis van de huidige water systeemheffing is de eco nomische waarde van het te beschermen object. LTO vindt dit een goed vertrekpunt omdat een hogere economische waarde veelal gelijk opgaat met een groter belang. Er zit echter een ‘weeffout’ in het huidige belastingsysteem: naast land bouwgrond en natuurgrond zijn ook (spoor)wegen bij de categorie ‘onge bouwd’ gevoegd. Iedereen maakt gebruik van een (spoor)weg en heeft daarvan profijt, maar de belastingaanslag ervoor komt voor een onevenredig groot deel terecht op het bordje van de boeren. De scheve verdeling is nog vergroot door het zogenaamde wegenarrest uit 2018. Deels wordt dat verzacht door hoge tariefdifferentiaties (400%), maar toepassing daarvan is niet overal mogelijk. Vanuit LTO hechten wij sterk aan het solidariteitsprincipe, dat ook aan de basis ligt van de ontstaansgeschie denis van de waterschappen. Het is volgens ons nog altijd valide en wordt nog steeds toegepast, zoals onder andere blijkt uit de (rijks)HWBPheffing voor de waterschappen en uit het ontbreken van tariefverschil NR2/3 MAART 2020

binnen een waterschap voor hoogen laaggelegen gronden. We missen het solidariteitsprincipe echter in de voorstellen van de Unie van Waterschappen en de CAB. LTO heeft zich daarom in de afgelopen periode verzet tegen deze voorstel len. Wij vinden het voorgestelde gebiedsmodel, met de uitwerking via het BBP-systeem, arbitrair en met veel subjectieve elementen omgeven, waardoor het niet leidt tot een eerlijke kostenverdeling. Wat LTO wél wil is een watersysteem heffing die eenvoudig, transparant en na te rekenen is, de weeffout oplost en geen grote tariefwijzigingen o plevert. Daarvoor neemt LTO de huidige tarief verhoudingen als vertrekpunt. Voor ‘ingezetenen’ sluiten we ons aan bij het CAB-voorstel (logaritmische for mule op basis van inwonersdichtheid). Voor de overige categorieën gaat LTO uit van de waarde van het o nroerend goed – nog steeds een breed geac cepteerd criterium. Na vaststelling van het berekend generiek tarief voor alle categorieën op basis van de totale economische waarde, wordt een zogenoemde profijtfactor vastgesteld op basis van de huidige tarieven. Deze profijtfactor is bediscussieerbaar en

zal per waterschap verschillen. Daar mee krijgt het bestuur een sleutel om politieke posities in de tariefstelling tot uiting te laten komen. Eenzelfde ‘profijtknop’ kan toegepast worden als sturingsknop voor de belasting van infrastructuur. Ideeën om, net als gemeenten, onder scheid tussen woningen en nietwoningen te maken in de tariefstelling OZB, zijn interessant om verder uit te werken. Daarmee wordt tegelijk het onderscheid tussen eigenaar en gebruiker opgelost.”•

VERVANG UW POMP EN BESPAAR TOT 50% ENERGIE

ENERGIEREDUCTIE

Probeer een Grundfos SP-pomp als u op zoek bent naar de meest energiezuinige oplossing.

GRUNDFOS BRONPOMPOPLOSSINGEN – POMPSYSTEMEN ZONDER VERRASSINGEN Ons complete systeem combineert een roestvrij stalen SP-dompelpomp, een MS/MMS motor die bij de pomp past, een speciale elektronische motorbeveiliging of frequentieregelaar, plus een extern besturingssysteem. Eén van de grootste voordelen van het toepassen van dit complete SP-systeem is de aanzienlijke kostenbesparing.

Handelsmerken die in dit materiaal worden getoond, waaronder en niet alleen beperkt tot Grundfos, het Grundfos-logo en “be think innovate”, zijn geregistreerde handelsmerken en eigendom van The Grundfos Group. Alle rechten voorbehouden. © 2020 Grundfos Holding A/S, alle rechten voorbehouden.

Advertentie

19 TEKST BARBARA SCHILPEROORT

YOUNG WATERPROFESSIONALS

THE

Stefanie Stubbé (29), consultant Water and Finance International bij Royal HaskoningDHV Locatie: de drinkwaterzuivering in Accra, hoofdstad van Ghana

PICTURE ‘HET KWARTJE VIEL: DE WATERWERELD IS HET’ WIE Omdat ze werkelijk geen idee had wat ze later zou gaan doen, maakte ze haar bèta-pakket zo breed mogelijk, met vakken als Frans en filosofie. Zodat ze probleemloos verschillende soorten studies zou kunnen volgen. Maar wat moet je kiezen als 17-jarige gymnasiast die 100 dingen leuk vindt? Het kwartje viel toen ze tijdens haar tussenjaar in de pauze van een cursus Spaans al googelend stuitte op de studie economie en beleid aan Wageningen UR. Dit is het, wist ze meteen. Want ze volgde óók al eerder een training in het ontdekken van je eigen motivatie: begrijpen waar je blij van wordt, wat energie geeft. Deze gecombineerde studie in Wageningen zou zeker ook met natuur te maken hebben. Een voorwaarde, want duurzaamheid is belangrijk. Bovendien is ze altijd graag buiten. Napratend met de professor van een gastcollege over water en economie viel een tweede kwartje. Een (water)wereld ging open. Ze deed twee masters: watertechnologie aan Wetsus Centre of Excellence (cum laude) en watermanagement aan de TU Delft. “Tussen de nerds van de techniek voel ik me prima thuis maar ik beheers óók de business development-kant. Ik weet bijvoorbeeld hoe je een project moet verkopen aan een potentiële financier. Na een stage bij Royal Haskoning DHV koos ik in eerste instantie toch voor de business-baan bij McKinsey & Company, maar kwam snel weer terug NR2/3 MAART 2020

omdat ik verlangde naar het water. Meteen kon ik aan de slag in Indonesië. Tegenwoordig werk ik vanuit Nederland aan projecten in het buitenland. Een ideale combinatie. Want eerlijk gezegd miste ik in Indonesië mijn Nederlandse familie en vrienden.”

WAAR Bij een waterzuiveringsinstallatie in Accra, de hoofdstad van Ghana. “We onderzoeken of slib geschikt is voor her gebruik in constructiematerialen als cement en baksteen, zoals in Europa ook al gebeurt. Het is een voorbeeld van de projecten waarbij ik als coördinator of economischfinancieel analist bij betrokken ben.” Deze selfie is geno men met een drone. Als tussendoortje deed ze ook een cursus drone-besturen.

(TOEKOMST)DROOM “Je moet je blijven ontwikkelen, als mens en als organisa tie. Niet denken dat je de waterwijsheid wel in pacht hebt omdat wij hier in Nederland daarin zoveel kennis en ervaring hebben opgedaan. Zelf heb ik een passie voor leren. Daarom wil ik ooit als Human Resource Officer bij een waterbedrijf aan het werk. Maar dan wel in een functie die beslissingsrecht en uitvoeringskracht combineert. Er bestaan leuke MBA’s die daarvoor opleiden. Om te worden toegelaten is vier jaar werkervaring vereist. Daar werk ik nu eerst aan…” •

Verkiezing ‘Ambtenaar van het Jaar’

ZIJN WATER SCHAPPERS MEER BETROKKEN EN BEVLOGEN? TEKST BARBARA SCHILPEROORT BEELD ISTOCKPHOTO E.A.

VERKIEZING ‘AMBTENAAR VAN HET JAAR’

‘Ambities, deskundigheid, bevlogenheid zijn sleutelwoorden’

Eveline de Kruijk

In 2019 was bijna één op de tien kandidaten voor de titel ‘Ambtenaar van het Jaar’ een waterschapper. Toeval? Of onderscheiden ze zich als het gaat om ambities, deskundigheid, bevlogenheid?

olgens juryvoorzitter Eveline de Kruijk, secretaris-directeur van waterschap Drents O verijsselse Delta, is het toeval dat er op de lijst met 100 genomineerde ambtenaren veel waterschappers stonden. Maar Peter van Duijnhoven, die op de 9e plaats eindigde en daarmee de best geklasseerde waterschapper werd, ziet vooral bij zijn collega’s in de buitendienst ‘een bijzondere passie’. En juist dat is iets waar de jury speciaal op lette. Sinds 2010 vindt de jaarlijkse verkiezing van de ‘beste ambtenaar’ plaats. Organisator is het netwerkplatform Publiek Denken waarin onder meer diverse overheidsorganisaties participeren. Zoals op de website staat te lezen, wil men de aandacht vestigen op ambtenaren die een ‘excellente prestatie’ leveren. Wie zijn de succesvolle sleutelfigu ren bij de overheid? En wat maakt hen tot een voorbeeld voor anderen? “Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen rijksoverheid en decentrale overheden: gemeenten, provincies en waterschappen. En tussen management, beleid en uitvoeren de, ondersteunende functies. Alle 9 jury leden zijn ook uit die categorieën afkomstig”, licht De Kruijk toe. “Ambities, deskundig heid, bevlogenheid zijn sleutelwoorden. Als jury letten we er vooral op of iemand

NR2/3 MAART 2020

een sterke persoonlijke drive heeft, goed verbindingen kan leggen met verschillende partijen, erg enthousiast is over het eigen vak en ook werkelijk stáát waarvoor hij of zij staat.” Iedereen kon via de website van Publiek Denken kandidaten aandragen. De orga nisatie selecteerde daaruit een lijst met 100 kandidaten waarop publiek en collega’s vervolgens hun stem konden uitbrengen. Dat is maar liefst 14 duizend keer gedaan. Na het tellen van de stemmen ontstond een top 12 waaruit de jury de beste drie moest selecteren. De Kruijk: “Dat deden wij aan de hand van zelfgemaakte filmpjes waarin de kandidaten zich presenteerden, hun cv’s, de aanbevelin gen die anderen over hen deden. En omdat we iedereen graag persoonlijk wilden leren kennen, organiseerden we voor de eerste keer ook speeddates. Ik was zo enthousiast over ieders kwaliteiten dat ik ze allemaal wel in mijn eigen organisatie had willen aan nemen!” Ze vindt het puur toeval dat de top 100 zoveel waterschappers telde. En dat heeft helemáál niets te maken met het feit dat zij juryvoor zitter was. “Als voorzitter leid je vooral het proces. Alhoewel elk jurylid natuurlijk wel kijkt met een persoonlijke blik. Maar ik zie wel in toenemende mate belangstelling >

‘Ik zie wel in toenemende mate belangstelling voor wat waterschappen doen’ voor wat waterschappen doen. Met de klimaatveranderingen neemt het belang van ons werk ook toe.” Ze participeerde in totaal drie keer in de jury, twee keer als lid, een keer als voorzitter. Volgens de regels is haar jurywerk daarmee voorbij. Lachend: “Nu kan ík gaan lobbyen om een waterschapper in de hoogste regionen te krijgen!”

‘De gedrevenheid, de passie, om de wereld en de natuur mooier te maken, zie je vooral bij de buitenmensen’

Banketbakkerij Peter van Duijnhoven is vakspecialist regio beheer Waterschap Limburg, een aantal jaren geleden ontstaan uit een fusie tussen de waterschappen Peel en Maasvallei en Roer en Overmaas. Sinds kort heet zijn func tie senior inspecteur watersysteem ofwel ‘areaal beheer’. “Een nieuwe benaming, die nog voortvloeit uit het hele fusieproces. Maar m’n werk is hetzelfde gebleven.” Hij is geboren boven de banketbakkerij van zijn ouders in Helmond en was eigenlijk voorbestemd om óók banketbakker te wor den. “Maar ik droomde er altijd van om iets in de natuur te gaan doen. Ik werd vrijwilli ger bij het IVN, las boeken. Ja, ik ben in feite een autodidact. Een vriend van mij zit in het maatschappelijk werk. Hij leerde mij dat – als je je doel wil bereiken – je steeds kleine stapjes moet zetten. Ik ging vissen, kocht een boot, haalde mijn jachtdiploma. Via een uitzendbureau kon ik bij het waterschap aan het werk – als muskusratbestrijder. Tijdens het jagen schiet ik meestal expres mis omdat ik er helemaal niet van houd om dieren dood te maken. En die bijvangst in de rattenklemmen – denk aan eenden - stond me steeds meer tegen. Ik wilde juist natuur beschérmer worden!” Bij het Waterschap kreeg hij alle kansen om zich verder te ontwikkelen. Na de nodige cursussen kon hij in deze functie aan het werk. Een collega die zelf al eerder was ge nomineerd, heeft op zijn beurt hem voorge dragen en gelobbyd om op hem te stemmen. Anders? Zijn waterschapsambtenaren anders dan

andere ambtenaren? “Lastig te zeggen. Toen ik nog in de banketbakkerij werkte, keek ik ’s morgens voordat de winkel openging altijd rond. Al die taarten, taartjes, vlaaien en koekjes zagen er prachtig uit, roken heerlijk. Dat maakte me trots, ik had iets gemáákt! In feite doen we dat hier ook. We richten een natuurgebied in, beheren het, houden in de gaten wat er gebeurt, grijpen zo nodig in. Die gedrevenheid, die passie, om de wereld en de natuur mooier te maken, zie je vooral bij de buitenmensen.” En dus ook bij hemzelf. “Maar in mijn gedre venheid om natuur en water te beschermen, houd ik ook altijd rekening met belangen van mensen die hier anders in staan. Tijdens een cursus ‘systemisch werken’ leerde ik hoe je erachter kunt komen waaróm mensen iets doen. Dat helpt bijvoorbeeld enorm tijdens bewonersavonden. Een stadsbewoner op driehoog kijkt heel anders naar plannen voor de herinrichting van een beek dan een agrariër die in dat gebied zijn boerderij heeft staan. Dagelijks krijgen we vele meldingen binnen. Een oudere mijnheer wilde bijvoor beeld dat we distels en brandnetels in een strook land weghalen, omdat die uitzaaien in zijn naastgelegen moestuin. Dan leg ik uit dat dat heel nuttige planten zijn voor de biodiversiteit. En dat daar vlinders en bijen op afkomen die helpen bij de bestuiving van zijn gewassen. Een ander klaagde over de bever die aan zijn boom knaagt. Dan vertel ik dat bevers een beschermde diersoort zijn. Dat hij een hek om zijn tuin kan plaatsen en gaas om zijn boom kan aanbrengen. Aan boeren die mopperen dat hun land te nat is en vinden dat wij daarom de grondwaterstand moeten verlagen, leggen we uit dat er nog steeds een watertekort is. Kortom, hoe krijg je din gen voor elkaar zónder dwang op te leggen – want dat schiet niet op. Dat kan ik.” “Wij maken de wereld en de natuur mooier”, vervolgt hij. “En we zijn er voor de mensen. Dat noemen wij onze ‘watermerken’ die we als waterschap kortgeleden met z’n

VERKIEZING ‘AMBTENAAR VAN HET JAAR’

BETROKKEN EN BEVLOGEN

Peter van Duijnhoven geeft les

llen hebben geformuleerd. We werken aan a meer biodiversiteit, maaien minder, planten bomen. Maar we moeten ook goed naar mensen luisteren. Hen een oor bieden. En dan goed uitleggen waarom we wat doen. Wij willen dat mensen ons werk waarderen en daarvoor moeten we zelf ons best doen. Ook bij het uitleggen van noodzakelijke aan passingen in het kader van klimaatverande ringen aan klimaatontkenners.” Filmpje In het kader van de beste-ambtenaarverkiezing maakte hij een filmpje over zijn werk. Hij monteerde filmbeelden, die bij verschillende gelegenheden al eerder waren gemaakt, en citaten van collega’s naar aanleiding van zijn nominatie. Zij waarderen NR2/3 MAART 2020

zijn vakkennis, collegialiteit, enthousias me, gedrevenheid, passie, dat hij altijd op zoek is naar oplossingen. En dat hij: “mooie dingen doet vanuit passie voor mens, dier en natuur, op zoek naar drijfveren en belangen. En zo gebied, organisatie en mensen aan elkaar verbindt.” Wat het meedoen met deze verkiezingen hem heeft gebracht? “Betere relaties”, antwoordt Van Duijnhoven zonder aarzeling. “En daar begint het mee, dat is de basis van waaruit je functioneert. Mijn buren hadden de ramen van mijn huis versierd en daarop geschreven ‘voor ons ben jij toch de beste ambtenaar!’ Mijn baas had ervan ge maakt: ‘voor ons ben jij de beste Limburgse ambtenaar!’ Dat klopt, want er stonden geen andere Limburgse ambtenaren boven mij. Kijk, dat heb ik toch maar mooi bereikt!”•

Zeer recent verscheen een onderzoeksrapport van het A&O-fonds Waterschappen over wat het werken voor een waterschap aantrekkelijk maakt. Daaruit blijkt dat medewerkers vooral de inhoud van hun werk, het maatschappelijk belang ervan en het feit dat ze zelfstandig kunnen werken waarderen. Waterschappers zijn betrokken bij hun werk en bevlogen. Dit zijn nu juist belangrijke criteria waaraan de beste ambtenaren moeten voldoen. Zo bekeken, is het dus géén toeval dat bijna één op de 10 genomineerden een waterschapper was bij de verkiezing van de Ambtenaar van het Jaar.

BLOKONDERHOUD

Waternet wil blokonderhoud gaan toepassen bij alle installaties

WATERNET VOERT BLOK ONDERHOUD IN

Henri Broekhuijsen en Corine Hoogenbosch

Waternet is bezig om al het onderhoud op een nieuwe manier te gaan uitvoeren. Dit zogeheten blokonderhoud kenmerkt zich door de preventieve onderhoudswerkzaamheden aan bijvoorbeeld een sluis, gemaal of waterzuiveringsinstallatie te concentreren in één periode of blok van door de bank genomen twee weken. TEKST JAN VAN DEN BERG

eze opzet van blok heeft diverse voordelen, zegt Corine Hoogenbosch, afdelingshoofd techniek van Waternet. “Het werken in een blok gebeurt door verschillende disciplines. Monteurs en andere technici met een verschil lende achtergrond werken dus nauw samen en kunnen veel van elkaar leren. Doordat ze aan meer verschil lende soorten assets werken, leren ze bovendien de installaties van Waternet

beter kennen. Bovendien leidt deze manier van plannen ertoe dat we efficiënter werken. We kunnen met hetzelfde aantal mensen dus meer doen.” Dat is belangrijk, want de komende tien jaar gaat 23 procent van tech nisch kader met pensioen. Nieuwe mensen zijn, zoals vrijwel overal in de techniek, maar moeilijk te vinden. Blokonderhoud kan ook helpen om technici te behouden, blijkt uit de woorden van Hoogenbosch. “Mensen hebben meer plezier in hun werk. Ze werken minder vaak alleen en meer in teams. Bovendien is het werk op de nieuwe manier gevarieerder.” Grotere efficiëntie Het toepassen van blokonderhoud houdt daarnaast in dat de samenwer king met onderhoudspartners nauwer wordt. Ook dat draagt bij aan een grotere efficiëntie. En het leidt tot een beter toezicht op hun werk. Naast een doelmatiger inzet van zowel de eigen technici als de werknemers van partners zal blokonderhoud tot gevolg hebben dat de downtime van de installaties korter is. Blokonderhoud hangt samen met digitalisering. Waternet wil op termijn

toe naar conditiegestuurd onderhoud. Daarvoor is het nodig om te kunnen voorspellen wanneer een c omponent of installatie het gaat begeven. Hiervoor zijn veel data nodig over de installaties. “We voeren de gegevens die we verzamelen bij het blokonder houd meteen in in onze databases”, legt Henri Broekhuijsen uit. Hij is teamleider onderhoudsmanagement. “Daardoor leren we deze beter ken nen. Ook evalueren we alle data van het onderhoud zelf. Dat stelt ons in staat volgende onderhoudswerkzaam heden beter te plannen en efficiënter uit te voeren.” Fors tempo Blokonderhoud wordt in een fors tempo ingevoerd. Eerst zijn proef projecten bij assets voor drinkwater uitgevoerd, vertelt Hoogenbosch. “Daarna zijn we begonnen bij assets voor afvalwater. In deze sector willen we dit jaar volledig overstappen op blokonderhoud. Volgend jaar zullen we alle installaties voor drinkwater volgens deze m ethode gaan onder houden.” In 2020 wordt blokonder houd ingevoerd voor de assets die de gemalen betreffen. Dan is blokonder houd de standaard bij Waternet.•

MULTICRITERIA-ANALYSE

MULTICRITERIA-ANALYSE MAAKT OPMARS IN ONDERHOUD TEKST JAN VAN DEN BERG | BEELD WATERNET

Multicriteria-analyses helpen prioriteiten vast te stellen bij onderhoud

Waterschap Hollandse Delta past sinds kort de multicriteria-analyse (MCA) toe bij het onderhoud van wegen. De gemeente Rotterdam studeert op het toepassen van de MCA in het onderhoud aan waterassets. ”We gaan MCA breed gebruiken.”

et budget voor onderhoud kan beter worden benut met MCA, zegt Kees van Twist, maintenance engineer wegen van waterschap Hollandse Delta. Vooralsnog is de volgende stap om de MCA te gebruiken voor het bepalen van de prioriteit bij het onderhoud van duikers, legt Van Twist uit. “Dat hoort bij de pilotfase, waar we nu nog in zitten. Wat de volgende soort assets worden waarvoor we de MCA bij het onderhoud gaan gebruiken, weten we nog niet. Maar het staat wel vast dat deze methode uiteindelijk breed gaan gebruiken.” Het voorbeeld van de wegen laat zien welke criteria een rol kunnen spelen. Allereerst is dat het beschikbare bud get, dat nu eenmaal beperkingen stelt aan de hoeveelheid onderhoudswerk dat in een jaar gedaan kan worden. Een ander criterium is de staat waarin NR2/3 MAART 2020

een weg verkeert, zegt Van Twist. “Ook van belang is hoe intensief een weg gebruikt wordt. Hollandse Delta beheert verschillende soorten wegen. Gebiedsontsluitingswegen worden intensief gebruikt en zullen om die reden prioriteit krijgen boven wegen die toegang geven tot een erf. Maar soms wordt zo’n weg ook gebruikt door scholieren. Dan krijgt die weg priori teit boven erftoegangsweg die weinig gebruikt wordt.” Andere factoren die een rol spelen zijn het soort schade, het imago en duurzaamheid. Rotterdam De gemeente Rotterdam studeert ook op het toepassen van de MCA en wel voor het onderhoud aan waterassets, zegt voorlichter Jason Zondag. “Je kunt dan denken aan de riolering. In principe kun je de MCA op alle assets toepassen. De proef bij Hollandse

elta op het gebied van wegen laat D zien hoe bruikbaar deze methode is voor elke vorm van infrastructuur.” De belangrijkste reden om de MCA te gebruiken, is dat het objectieve methode is om keuzes te maken. Dat is belangrijk voor bestuurders die de uitgaven voor onderhoud willen verantwoorden. Voor de technisch beheerders leidt de MCA tot een goed onderbouwd onderhoudsplan. Ook voor andere stakeholders biedt de MCA houvast. Een waterschap of gemeente kan met de uitkomsten van een MCA in de hand duidelijk uitleggen waarom weg A of rioolleiding B wel onderhoud krijgt, terwijl andere wegen of leidingen pas over enige tijd aan de beurt komen. Ook als boeren, burgers of bedrijven het hier niet mee eens zijn, kunnen ze waarschijnlijk wel beter begrijpen, waarom een bepaald besluit is genomen.•

Hoogstandje

EEN LANGVERWACHTE OVERSTROMING TEKST BERT WESTENBRINK | FOTOGRAFIE MARCEL MOLLE

e storm Ciara, springvloed en een hoge waterafvoer in de rivier zorgden voor een primeur: de Noordwaard stroomde vol. Dat gebeurde op 10 februari. De waterbeheerders konden hun geluk niet op. “Een histo risch moment”, zei Nick Schoone van Rijkswaterstaat tegen Omroep Brabant. “Dit is de eerste keer dat het water over de drempel komt en dat is ook de bedoeling.” De Noordwaard is een zogeheten door stroomgebied met een omvang van zo’n 4.450 hectare tussen de Brabantse Biesbosch en de Nieuwe Merwede. In 2015 werd ze in het kader van Ruimte voor de Rivier ontpolderd. De primaire waterkering aan de noordoostzijde en zuidwestzijde van de polder werd verlaagd. Doel: de druk op de dijken langs de Merwede

NR2/3 MAART 2020

verminderen bij stijgende waterafvoer. De waterstand bij Gorinchem zou minimaal 30 centimeter moeten dalen als het water door de Noordwaard stroomt. Er moest vijf jaar worden gewacht of deze theorie klopte. Daarom de opwinding op 10 februari. Rijkswaterstaat toonde zich tevreden: “We hebben enige water standsverlaging gezien bij Gorinchem en de bewoners van de Noordwaard hebben droge voeten gehouden”, zei Sieben Poel van RWS. Alleen, niet de verhoogde waterafvoer was er de oorzaak van dat de Noordwaard volstroomde. De hoogwatergolf reikte bij W erkendam niet tot de berekende drempelhoogte. Het was de wateropzet uit zee die het water stuwde, Ciara en het springtij deden de Noordwaard volstromen.

Advertentie

HÉT TOONAANGEVENDE EVENEMENT VOOR DE NATIONALE WATERBRANCHE WWW.AQUANEDERLAND.NL

17, 18 & 19 MAART 2020 EVENEMENTENHAL GORINCHEM

NIEUW: EXTRA BEURSHAL EN UITGEBREID KENNISPROGRAMMA!

RIOOLBEHEER & STEDELIJK WATERMANAGEMENT W W W.RIOLERINGSVAKDAGEN.NL

Bestel uw gratis ticket met code

2164

TWITTER.COM/AQUA_RIO_EH WWW.LINKEDIN.COM /COMPANY/AQUA-EN-RIO

BEURSSPECIAL

Welkom! S RIOLERAIGNEGN VAKD

U leest nu de speciale beurseditie ter gelegenheid van Aqua Nederland Vakbeurs en RioleringsVakdagen. Easyfairs organiseert alweer voor de 14e keer het jaarlijkse netwerkmoment voor de waterbranche. U bent van dinsdag 17 maart tot en met donderdag 19 maart van harte welkom in Evenementenhal Gorinchem. Deze en komende edities gaan over ‘samen werken aan water’. We staan bekend om het laagdrempelige netwerken en het brede aanbod op een compacte en gastvrije locatie. U treft maar liefst 370 exposanten die hun nieuwste producten en diensten tonen aan 9.500 waterprofessionals. Hier voegen we dit jaar kennisdelen en samenwerken aan toe. Met de vernieuwde bovenverdieping Next Level komt er meer beursruimte beschikbaar waarbij de nadruk ligt op ketensamenwerking, kennisdeling, innovatie, advies, carrière en netwerken. Advertentie We doen dit gelukkig niet alleen. Samen met een brede selectie aan brancheorganisaties en kennisinstellingen is er een mooi programma uitgewerkt. Er zijn diverse kennistheaters op de bovenverdieping te vinden met elk hun eigen thema’s. Zo is de Industriewater Dinsdag, Waterschap Woensdag en Drinkwater Donderdag in het leven geroepen, evenals het Stedelijk Water en Rioolbeheer Theater. Ook treft u hier de Innovatiestraat en diverse leveranciers, advies- en ingenieursbureaus. Te veel om op te noemen. Je leest er in ieder geval meer over in deze beursspecial. Bezoekersbadge Een andere grote vernieuwing naast de uitbreiding in beursvloer en programma, is de ‘slimme’ bezoekersbadge. In veel sectoren heeft digitalisering de processen veranderd en gemakkelijker gemaakt. Om de naam Easyfairs eer aan te doen, krijgen alle bezoekers een gechipte naambadge, waarmee ze eenvoudig informatie ophalen bij een exposant. Aan het einde van de dag ontvangt de bezoeker alle informatie van de gescande stands direct in de mailbox. Niet langer een zware tas met losse folders en visitekaartjes die kwijtraken, maar een efficiënt beursbezoek met een digitale draagtas. Zoals u van ons gewend bent, ontbreekt het u aan niets in de gastvrije Evenementenhal Gorinchem. Onze medewerkers staan voor u klaar om u te voorzien van een lekker hapje en drankje, zodat u zich volledig kunt richten op netwerken, zaken doen en het bijspijkeren van uw kennis. Kortom, 17, 18 & 19 maart is Evenementenhal Gorinchem voor u als water-/riolerings professional een must om te bezoeken. Lees snel verder om Aqua Nederland Vakbeurs en RioleringsVakdagen te ontdekken. Met vriendelijke groet, Beursteam Aqua Nederland Vakbeurs en RioleringsVakdagen Esther Rodenburg – Romy Helsdingen – Ivo Horn – Robin Vissers – Michelle van Geffen

NR2/3 MAART 2020

Advertenties

ON-LINE WATER ANALYZERS VOOR HET BESTE RESULTAAT!

On-line analyzers voor: ammonium, arseen, benzeen, BOD, cadmium, chloor, chloordioxide, chroom, COD, fosfaat, geleidbaarheid, H2S, hydrazine, koper, lood, molybdeen, natrium, nikkel, nitraat, nitriet, olie in water, ozon, pH, redox, SAC, silica, slibniveau, sulfide, TOC, troebelheid, TSS, UV toepassingen, VOC, waterstof, ijzer, zink en (opgelost) zuurstof. Hoofdstraat 104, 9355 TB MIDWOLDE The Netherlands | info@bestinstruments.nl | T. +31 (0)594 513373 | www.bestinstruments.nl

Bezoek ons op AquaNederland Vakbeurs en Rioleringsvakdagen Gorinchem, Nederland 17-19/03/2020, Brenntag stand nr. D.112

WATER IS LIFE – THAT’S WHY WE CARE Brenntag Nederland BV Brenntag Water Treatment Donker Duyvisweg 44 3316 BM Dordrecht Nederland Tel. +31 35 58 89 261 e-mail: friso.okken@brenntag.nl

De afdeling Brenntag Water Treatment van Brenntag Nederland BV maakt deel uit van Brenntag Benelux, die marktleider is in de distributie van zowel industrie- als specialiteiten chemicaliën. Onze technische specialisten en verkoopmedewerkers van Brenntag Water Treatment bieden producten en oplossingen aan voor diverse waterbehandelingstoepassingen. Ons productengamma bestaat onder meer uit flocculanten, coagulanten, ontschuimers, bio-addtieven, aktief kool, filtermedia, hars voor ionenwisselaars, desinfectantia, klantspecifieke mengsels, koolstofbronnen, ...

www.brenntag.nl

30688_BT_Benelux_WT_181x117mm_Dutch.indd 1

10.02.20 11:06

AQUA NEDERLAND VAKBEURS

BEURSSPECIAL

Next Level geeft nieuwe dimensie aan Aqua NL Vakbeurs

FOCUS OP KENNISDELEN EN KETENSAMENWERKING De Aqua Nederland Vakbeurs en Roleringsvakdagen beleven 17, 18 en 19 maart hun veertiende editie. Organisator Easyfairs wil de beurs laten uitgroeien tot hét jaarlijkse event voor de watersector waar technologie en kennis elkaar ontmoeten. Kennis delen, samenwerken in de keten, het wordt steeds belangrijker. En de nieuw ingerichte eerste ver dieping van de evenementenhal, de Next Level, is bij uitstek geschikt om daar invulling aan te geven, aldus de beursorganisator. Vernieuwing van de bovenverdieping levert 4.000 vierkante meter aan beursvloer op. Deze ruimte is met een centrale roltrap verbonden met de beurshal, wat van twee ruimten één maakt. Op de eerste verdieping ontwikkelt organisator Easyfairs in samenwerking met diverse partners uit de sector een kennisprogramma dat een plus moet geven aan de vak beurs. Easyfairs gaf vorige maand een kickoff van de beurs, die als motto ‘Samen werken aan water’ heeft. Daar werd met het publiek onder meer gedeeld hoe de editie van 2019 gewaardeerd. De bezoekers gaven de beurs een 7,5, de exposanten een 7. Cijfers die de beursorganisator tevreden stemden. De organisatie wil dit jaar nog meer dan in vorige edities kennis delen tussen praktijk en kennis, vertelt Ivo Horn, marketing event manager van Easyfairs. “We peilen en kijken wat er in de markt en sector speelt en dat NR2/3 MAART 2020

De centrale roltrap verbindt de beursvloer met Next Level

heeft ons geleerd dat kennisdeling en ketensamenwerking belangrijk worden gevonden. En daar geven wij invulling aan. En om dat steeds beter te doen is onze stip op de horizon.” LAAGDREMPELIG De vakbeurs is een uitgelezen moment om laagdrempelig de community van kennisinstituten en adviesbureaus met watertechno logiebedrijven samen te brengen, aldus Easyfairs. “Op Next Level krijgen zij een podium om het net werk te versterken en belangrijke kennis te ontsluiten die nodig is om de watersector vooruit te helpen en kunnen zij meeliften op de bestaande infrastructuur en de aanwezigheid van 9.500 waterprofessionals.” Door de extra vierkante meters op Next Level kan de beurs op de begane

vloer wat ruimer worden opgezet. Er zijn zo’n 350 exposanten, vertelt Horn. Op de vernieuwde verdieping is er naast ruimtes voor workshops en een theater onder meer plaats voor de

Ivo Horn , marketing event manager van Easyfairs

Innovatiestraat. Ook zijn de kennispart ners van de beurs aanwezig op Next Level met stands. Daaronder ook de ingenieursbureaus Sweco Nederland en Royal Haskoning DHV Nederland die terugkeren op de beurs na een korte afwezigheid, vertelt Horn. “En daar zijn we blij mee.”>

Advertenties 203045-6 Mous promotie.qxp_rioleringsvakdagen [88 x 125 mm] 12-02-20 13:06 Pa

Gevoel voor water Mous Waterbeheer werkt dagelijks aan nieuwbouw, renovatie en onderhoud van gemalen, sluizen en bruggen. Onze jarenlange ervaring en expertise in telemetrie, elektrotechniek, werktuigbouwkunde en civiele techniek zetten we in voor toonaangevende projecten door heel Nederland. Standnummer B.135

E.113

MOUSWATERBEHEER.NL

AUTHORIZED SERVICE CENTRE

sulteq distributie pompen

- SCHROEFSPINDEL POMPEN - CENTRIFUGAAL POMPEN - PROPELLOR POMPEN - EXCENTRISCHE WORM POMPEN - SLANGEN POMPEN - TANDWIEL POMPEN - MACERATOREN

Sulteq bv - Opaalstraat 60 - Hengelo (o) - Nederland - Tel +31 88 25 88 900 - info@sulteq.nl - www.sulteq.nl

AQUA NEDERLAND VAKBEURS

BEURSSPECIAL

iStockphoto

De vakbeurs is een netwerkevent

NIEUWE EXPOSANTEN Op de vakbeurs staan nieuwe exposanten met watertechnologie oplossingen voor de drinkwater-, afvalwater- en industriewaterketens, zoals Siemens, Blue-tec, ABB B.V., H2O Biofouling Solutions en Power spex. Ook op de beursvloer van de Rioleringsvakdagen staan nieuwe exposanten, als Amiblu Netherlands en Lapinus, onderdeel van de Rock wool Groep. In het kennistheater en de workshop ruimtes op Next Level staan tijdens de beursdagen waterketens cen traal. Wetenschapsjournalist Govert Schilling houdt een keynote-lezing over 14.000 miljoen jaar geschiedenis van het water. Verder vult Easyfairs het kennisdeel in met dagelijks een ander thema: industriewater (dinsdag), waterschap (woensdag) en drinkwater (donderdag). Brancheorganisatie en beurspartner Envaqua houdt enkele Techtalks. Ver der zijn er inhoudelijke bijdragen in de kennistheaters door KWR, Wateroplei dingen, VPdelta, RVO, Water Platform Brabant, KNW, EFGF, Deltares, Water Window en Platform Dio.

NR2/3 MAART 2020

Nieuw op de beurs is dit jaar de Smart Badge. Met de badge ontsluit Easyfairs digitale mogelijkheden die een bezoek aan de beurs makkelijker en aantrekkelijk maakt. Exposanten en bezoekers worden aan elkaar gelinkt zodat er digitaal contact ontstaat, die ook na de beurs kan worden voortgezet. Bij inschrijven bij de balie krijgt elke bezoeker een badge. Deze is voorzien van een chip die informatie scant als de badge contact maakt met een kastje op de stand. Elke ex posant heeft een eigen, uniek kastje. Ivo Horn: “Doel is om de exposanten een beter inzicht te geven in wie de stand bezoeken tijdens de beurs. De bezoeker ontvangt na afloop alle informatie van de gescande

SMART BADGE

NIEUW!

stands direct in de mailbox.” Exposanten kunnen in een dash board informatie laden over hun bedrijf en deze ook na de beurs actualiseren. Easyfairs: “Hoe uitgebreider de exposant zijn of haar o nline profiel vult, hoe meer relevante informatie de bezoeker verzamelt.” Easyfairs, die het digitale platform faciliteert, ziet in de nieuwe tool een belangrijke meerwaarde van de beurs. Exposanten krijgen inzicht in wie de stand hebben bezocht ook als er geen face-to-face contact is ge weest en kunnen na de beurs contac ten voortzetten. De bezoeker kunnen zonder losse folders, catalogussen en visitekaartjes de beurs bezoeken, alles wordt ze immers digitaal met de Smart Badge aangeleverd.

De Smart Badge maakt contact met een kastje van een exposant

Advertenties

WATER MATTERS, hét kennismagazine voor waterprofessionals. In print en online!

Elke druppel telt De vraag naar water groeit ieder jaar en hiermee ook het belang van eﬃciënter watermanagement.

GEA heeft vele jaren ervaring als slibspecialist in de afvalwaterindustrie. Deze machines leveren optimale resultaten in combinatie met de grootst mogelijke besparing van water en energie. Op deze wijze dragen ze significant bij aan een duurzame wereldwijde watervoorziening. Want, elke druppel telt.

Water Matters is het kennismagazine van H2O en bevat onderzoeken over uiteenlopende onderwerpen, geschreven door Nederlandse waterprofessionals op basis van gedegen onderzoek. De onderzoeken, resultaten en bevindingen leveren artikelen op met nieuwe kennis, inzichten en technieken met uitzicht op praktische toepassing in de dagelijkse praktijk van de watersector.

Meer informatie? gea.com/Nederland

www.h2o-watermatters.com

AQUA NEDERLAND VAKBEURS

BEURSSPECIAL

VERBREDING IN WATERTHEMA’S Tijdens Aqua Nederland Vakbeurs wordt uitgebreid ingespeeld op actuele vraagstukken met betrekking tot de klimaatadaptieve stad en energieneutrale oplossingen. Daarnaast worden er een speciale kennisdagen ingericht voor de bezoekers uit de waterschappen, drinkwaterbedrijven en de industrie. Plaats van handeling: de vernieuwde bovenetage Next Level. Dinsdag staat in het teken van op Industriewater. Op woensdag is het thema Waterschap en op donderdag Drinkwater. Het programma (onder voorbehoud): Dinsdag 17 maart INDUSTRIEWATER - KENNISTHEATER 2

• KWR Industriewater & Koninklijke Vereniging van Nederland se Papier-en Kartonfabrieken: Waterbesparingen voor industriële toepassingen • RWB Water: Chemievrije en duur zame koelwaterbehandeling • Ferdinand Kiestra: Afvalwater als nieuwe waterbron • Otto Schepers & Bas van Eijk, Evides: De weg van het water • Harry Polman, H2O Biofouling Solutions B.V. : Inzicht in effectiviteit biofouling bestrijding in koelwater systemen Overige kennissessie - congreszaal 1a • Water Wereld Dag: programma gericht op MBO studenten STEDELIJK WATERTHEATER KENNISTHEATER 1

• Wortelgroei in en om leidingen • RVO : Export toolbox, Zoek je kansen in het buitenland • WaterWindow, Ministerie van Infra structuur en Waterstaat: Leren van innovatiesuccessen NR2/3 MAART 2020

Woensdag 18 maart WATERSCHAP - KENNISTHEATER 2

• Siert Wiersema, Aerzen: In 5 stap pen naar een toekomstbestendige beluchting • James Chalmers, ABB: Waste water applications where a Variable Frequency Drive can improve the process • Rick Schneiders , Siemens, Leon Verhaegen, Waterschap Limburg & Jos Voermans, Waterschap Limburg:Water verbindt | Van losse stroompjes naar integraal eco systeem • Bert Geraats, Eliquo Water & Energy: Doekfitratie & Ultrasound, bouwstenen voor kwaliteitsver hoging effluent • Wouter van Osch, Brabantse Delta: Praktische handvatten en inzichten vanuit de mega afvalwaterperslei ding van Moerdijk naar RWZI Bath • Frank Beltsohn, FSM Franken berger GmbH & Co: Modern ways of waste water pre-treatment – How to reach highest capture rates Overige kennissessie • RVO & ENVAQUA: ExportEnabler Californië STEDELIJK WATERTHEATER KENNISTHEATER 1

• WaterWindow & Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat: leren van innovatiesuccessen • Willy Spanjer, The Green Village & Robert van Roijen, VPdelta: Klimaatadaptatie, #hoedan | Van Proeftuin naar opschaling in de wijk

• Daan de Kubber Lapinus & John Evers, Kragten: Make room for rain Donderdag 19 maart DRINKWATER - KENNISTHEATER 2

• James Chalmers, ABB: Water appli cations where a Variable Frequency Drive can improve the process • ENVAQUA TechTalk: Simuleren, voorspellen en monitoren, samen maken we de drinkwaterwereld slim! • Aad van Duijvenvoorde Sweco: De vitale waterinfrastructuur van de toekomst • VEGA, Royal HaskoningDHV, Datawatt: Periferie en metingen op ondergrondse drinkwaterleidingen Overige kennissessie - congreszaal 2 • Keynote speaker Govert Schilling: ’14 miljard jaar water’ • STOWA & RIONED: Omgaan met extreem weer STEDELIJK WATERTHEATER KENNISTHEATER 1

Bouwend Nederland: Toekomst bestendige en klimaatadaptieve ondergrondse infra bestaat uit de volgende sessies: • Aline Boomstra-Mulder, MH Poly Consultants & Engineers: CROW400 en PFAS; de huidige ontwikkelingen • |Hajo Heusinkveld Royal HaskoningDHV: Snelle detectie waterleidingbreuk met Aquasuite BURST • Van Tongeren: DSI methode; infiltratie hemelwater • Kabel en Leiding

Advertentie

Voorkom overdosering van uw coagulanten Met de Zetasizer WT kunt u de dosering van uw coagulanten on-line monitoren. Met als resultaat een besparing op uw coagulanten, zoals FeCl3, FeSO4 en AlSO4. Wilt u meer info? Bezoek onze website of onze stand op de beurs.

Vind ons op stand J.142

www.sysmex.nl

AQUA NEDERLAND VAKBEURS

BEURSSPECIAL

Inspiratie-awards

Innovatiestraat

Tijdens Aqua Nederland Vakbeurs 2019 presenteerde Water Alliance voor het tweede jaar op een rij de ‘Innovatiestraat’. Hier konden bezoekers terecht voor een divers aanbod van watertechnologiebedrijven die hun vernieuwingen presenteerden. Easyfairs geeft de straat een vervolg en deze is te zien op de vernieuwde verdieping Next Level. Water Alliance is te vinden in de stand van WaterCampus Leeuwarden, samen met de partners Centre of Expertise Water Technology (CEW), het Centrum voor Innovatie Vakmanschap CIV Water en onderzoeksinstituut Wetsus.

Fitterijdemonstraties

In 2019 werden ze voor het eerst gegeven op de Aqua Nederland Vakbeurs. Deze editie komen de fitterijteams terug. De wedstrijden zijn een vakbekwaam heidstest. Het is de bedoeling dat de teams zo snel mogelijk een 150 mm GN/C drinkwater distributieleiding onder druk aanboren, vervolgens de aansluitleiding koppelen aan een me teropstelling en deze doorverbinden naar een tapkraan. Op het moment dat er water uit de tapkraan komt is het over en wordt de tijd gestopt.

NR2/3 MAART 2020

Brancheorganisatie ENVAQUA wil meer aandacht voor het werken in de water- en technologiesector. Er is een tekort aan vakmensen en tehcnologen. Om aandacht te genereren houdt de organisatie een verkiezing van het ‘Grootste Talent’ en de ‘Beste Werkgever’. In de campagne werkt ENVAQUA samen met het Centre of Exper tise Water Technology (CEW) in Leeuwarden. “Goed onderwijs en het aantrekken en behouden van talent is van vitaal belang voor de toekomst van de Nederlandse Watertechnologiesector”, aldus de brancheorganisatie voor bedrij ven op het gebied van water- en milieutechnologie. De twee Inspiratie Awards worden uitgereikt op 19 maart tijdens de Aqua Nederland Vakbeurs.

Advertenties

WE KEEP YOU R A PPLI C ATIONS GOING

Get into the ﬂow. Conﬁgureer uw eigen procesklep: snel eenvoudig, betrouwbaar

Maak wat u zelf nodig hebt: met de nieuwe Festo configurator voor procesventielen. Configureer snel uw perfecte oplossing - het grote productportfolio biedt u op elkaar afgestemde hoogwaardige componenten voor allerlei doeleinden. De visualisatie van uw procesventielunit als 3D-weergave en de configuratieklare CAD-gegevens laten geen ruimte voor fouten.

MICROVERONTREINIGINGEN

BEURSSPECIAL Microvezeldoeken van Mecana

Bert Geraats

VEZELDOEK EN ULTRAGELUID TEGEN MICROVERONTREINIGINGEN

aterschappen kijken volgens Geraats soms met een be paalde bril naar technieken die op de markt beschikbaar zijn. “Jammer want dan mis je kansen. Geef marktpartijen de vrijheid om nieuwe technieken met mogelijk veel toegevoegde waarde aan te bieden.” De manager technologie houdt een presentatie tijdens de kennissessie Woensdag Waterschap (18 maart) op de Aqua Nederland Vakbeurs. Het thema is hoe doekfiltratie en ultra soon geluid de kwaliteit van effluent kunnen verhogen. Hij licht dit toe aan de hand van drie innovaties die het Barneveldse bedrijf Eliquo Water & Energy introduceert. Buitenlandse zus terondernemingen binnen de Eliquo Water Group hebben daarmee al goede ervaringen opgedaan. “Wij zijn een platformbedrijf”, vertelt Geraats. “We binden nieuwe technieken en techno logieën aan ons om die vervolgens in de Nederlandse markt te realiseren.” Vacht Eén van die technieken is filtratie met door het Zwitserse bedrijf Mecana ontwikkelde microvezeldoeken. “Zeer geschikt om bij rioolwaterzuiveringen fosfor en zwevende stof te verwijde NR2/3 MAART 2020

ren”, zegt Geraats. “In Engeland zijn inmiddels tientallen installaties gebouwd. Het doek werkt eigenlijk als de vacht van een dier. De vezels steken uit in het water en vangen zo erg veel deeltjes op.” Doekfilters zijn volgens Geraats effec tiever en goedkoper dan klassieke zandfilters en continufilters. “De con centraties fosfaat en zwevende stof in effluent worden zeer fors verlaagd. Dat kost weinig energie. We zijn in gesprek met een aantal waterschappen over testen om te laten zien dat de techniek goed werkt.” In combinatie met actieve kool kan doekfiltratie ook worden ingezet voor de verwijdering van medicijnresten. Actieve kool wordt in de nabehande lingsinstallatie gedoseerd en neemt de medicijnresten op. “De Mecana doeken voorkomen dat kooldeeltjes terecht komen in effluent. Tegelijkertijd wordt de hoeveelheid fosfaat enorm ver minderd. Een dubbel resultaat tegen relatief lage kosten.” Ultrageluid Behandeling met ozon is een andere methode om organische microver ontreinigingen zoals medicijnres ten uit water te halen. De klassie

Filtratie met microvezel doeken en ultrageluid in combinatie met ozon zijn twee nieuwe wapens in de strijd tegen microverontreinigingen in afvalwater. De technieken hebben zich in de praktijk al bewezen, zegt Bert Geraats van Eliquo Water & Energy. ke ozontechniek is gebaseerd op membraanbeluchting. Op zich niets mis mee, aldus Geraats. “Maar er zijn goede alternatieven. We werken zelf samen met de firma Up2e! die ultra geluid toepast.” In de installatie worden een voorge schakelde ultrasone module en een innovatieve roterende module voor de inbreng van ozon gecombineerd. Geraats licht toe: “Het water gaat door een leidingwerk waarin deze modules zijn aangebracht. Zij zorgen ervoor dat ozon heel efficiënt in aanraking komt met organische microverontreinigin gen, waardoor minder ozon nodig is. Deze bewezen methode is interessant voor waterschappen en waterbedrijven die kiezen voor ozonbehandeling.”• A3OP technologie van Up2e!

Advertentie

RADAR IS DE BETERE ULTRASOON

80 GHz radar sensor met vaste aansluitkabel (IP68)

436,- € VEGAPULS C 11

Alle voordelen van radar technologie:

www.vega.com/vegapuls

VITENS

BEURSSPECIAL

VITENS WIL COMPLEET DIGITAAL INZICHT VAN BRON TOT TAP

Louis Brussee

‘Beter sturen met ons water: minder verspilling, minder verstoringen en ook minder energiegebruik’

Vitens heeft het energieverbruik bij de productielocaties teruggedrongen door realtime gegevens te verzamelen. Nu zet het drinkwaterbedrijf in op de koppeling met andere informatie. “We kunnen dan beter sturen met ons water.”

edewerkers kunnen op hun mobiele telefoons zien hoe efficiënt het energieverbruik op de 93 productielocaties is: groen, oranje of rood? Dat is in tien jaar met digitalisering bereikt vanuit een situatie van bijna nul, vertelt Louis Brussee, specialist energiereductie en duurzaamheid bij Vitens. Tegelijkertijd is er in zijn ogen nog veel meer winst te behalen. “We willen toe naar een compleet digitaal inzicht van bron tot tap.” Brussee geeft een presentatie bij de op 19 maart door Envaqua georgani seerde TechTalk over het managen van drinkwater assets op de Aqua Nederland Vakbeurs. In zijn verhaal gaat hij in op twee onderwerpen: hoe krijg je een goed beeld van het ener gieverbruik? En hoe weet je waarvoor energie allemaal wordt gebruikt, zodat je de juiste beslissingen kunt nemen? Interessante daling In 2012 had Vitens 440 watt aan NR2/3 MAART 2020

energie nodig voor een kubieke meter drinkwater, nu nog 436 watt. “Een interessante daling gezien de wet van de grote getallen”, zegt Brussee. “We gebruiken jaarlijks ongeveer 157 gigawatt om water aan 5,7 miljoen klanten te leveren. Het is een mooi resultaat dat we 1 procent minder energie hoeven in te kopen, zeker omdat de vereiste zuiveringsinspan ningen steeds groter worden. We zijn efficiënter bezig. De data over energie komen tegenwoordig realtime binnen, waardoor we snel aanpassingen kun nen doorvoeren.” Het waterbedrijf wil nu de v olgende stap zetten door gegevens over ener gie te koppelen aan gegevens over grondwaterstanden, waterkwaliteit en grondstoffen. Brussee: “Daarmee kunnen we beter sturen met ons water: minder verspilling, minder verstoringen en ook minder energie verbruik.” Een probleem is dat een deel van de informatie over de andere aspecten per maand of kwartaal wordt

verzameld. “Dat moet vlugger.” Digitale tweeling Vitens zet bij deze stap sterk in op co-creatie. Tijdens de TechTalk staat de schijnwerper op de samenwerking met Powerspex, een technisch bedrijf gespecialiseerd in oplossingen voor procesautomatisering. “We geven dit bedrijf inzage in ons systeem om hiervan een analyse maken”, aldus Brussee. Powerspex licht de distributiepomp stations volledig door met de Energy & Performance Scan. Daarvoor wordt een digitale tweeling van een pompstation gemaakt. Met dit virtuele simulatiemodel gaan Powerspex en Vitens na welke pompen het meest efficiënt zijn, zegt Brussee. “Blijken de huidige pompen in een station niet optimaal te draaien, dan bekijken we wat het effect is van vervanging door andere pompen. Dit effect kan per winningslocatie verschillen. Zo kun nen we betere beslissingen nemen.”•

Wateranalyses

Advertenties

Erkende resultaten door IKC n 2 in 1: test van fotometrische juistheid en lineariteit n Gemakkelijk: testrapport met één druk op de knop n Snel: test van uw spectrofotometer in slechts 4 minuten

der-Str. 6–8 · 52355 Düren · Deutschland

00 05 t.com

MACHEREY-NAGEL NANOCONTROL NANOCHECK 2.0 Eenvoudigste testmiddelcontrole

www.mn-net.com

FR: Tel.: +33 388 68 22 68 Fax: +33 388 51 76 88 E-Mail: sales-fr@mn-net.com

Samen bouwt het beter

Om onze integrale manier van samenwerken in de watermarkt te presenteren zijn Croonwolter&dros en Mobilis aanwezig op het evenement voor de waterbranche: Aqua Nederland. Neem een kijkje bij stand D.105 en ga in gesprek met één van onze experts uit de watermarkt.

WATERSTRAAT

BEURSSPECIAL De WaterStraat wordt in gebruik genomen

PROEFTUIN WATERSTRAAT KRIJGT OOK EEN HITTEPLEIN Stedelijk waterbeheerders moeten rekenen op zowel nattere als drogere tijden. Op de campus van TU Delft ligt sinds mei 2018 de WaterStraat waar oplossingen worden getest en doorontwikkeld. De straat wordt binnenkort uitgebreid met een Hitteplein.

et zestien opstellingen is de straat inmiddels een volwaardige proeftuin. Nu de meeste overheden hun klimaatstresstesten in het kader van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie hebben afgerond, groeit de vraag naar pro ducten die de gebouwde omgeving klimaat bestendiger maken. “We ontvangen hier geregeld medewerkers van gemeentelijke ingenieursbureaus en afdelingen stadsont wikkeling”, vertelt Marjan Kreijns, directeur van The Green Village. Het ‘duurzame dorp’ op de campus van de TU Delft, waarvan de WaterStraat onderdeel uitmaakt, staat in het teken van innoveren op het gebied van de energietransitie, circulaire productie en klimaatadaptatie in de gebouwde omgeving. “Uitvinders krijgen hier de ruimte om hun vondsten te onder zoeken in samenwerking met de universiteit en hogescholen én ontmoeten potentiële klanten. Dat laatste vinden we als publiekprivaat samenwerkingsverband erg belang rijk. Ondernemers met liefde voor techniek vergeten weleens zich af te vragen wat de klant wil.” Hoeveel gaat het onderhoud van zo’n waterberging kosten? Kun je met de borstelmachine over die bestrating? Een beheerder van de openbare ruimte komt NR2/3 MAART 2020

vooral met praktische vragen, weet Kreijns uit ervaring. “Als die naar tevredenheid kunnen worden beantwoord, neemt de kans toe dat het nieuwe product wordt toegepast.” Hitte en droogte De balans vinden tussen water afvoeren en water vasthouden in een verharde om geving is een acute opgave. Waar kan het water van een enorme plensbui heen zodat overlast wordt voorkomen? Bij voorkeur de grond in, waar het verder de bodem in kan zakken of – in droge tijden – juist water tekorten kan helpen voorkomen. Niet voor niets zijn verschillende toepassingen in de WaterStraat gericht op de opvang, opslag, en verdere benutting van regenwater. Maar zoals de afgelopen zomers hebben aangetoond, is wateroverlast niet de enige zorg voor de toekomst. Kreijns gaat in haar ‘living lab’ ook aandacht besteden aan hittestress en droogte. “Tijdens lange hete zomers is water in de stad juist hard nodig. Alleen al om te voorkomen dat het stedelijk groen, dat de broodnodige verkoe ling brengt, verkommert. Daarom voegen we een Hitteplein toe waar oplossingen op het gebied van waterbuffering, verneveling, verdamping en vergroening een plaats krijgen. Zien is geloven, hè.”•

Marjan Kreijns

Aroen Mughal

EERSTE BUFFERBLOCK IN WOONWIJK Aroen Mughal is een van de ondernemers in de WaterStraat. Met zijn Bufferblock hoopt hij gemeenten een aantrekkelijk alternatief te bieden voor de infiltratie kratten die vaak worden gebruikt om hemelwater te bergen en naar de bodem af te voeren. “We hebben ons product hier uitgebreid kunnen beproeven, in combinatie met zowel een straatkolk als waterpasserende verharding. Als gevolg van een bezoek van de gemeente Capelle aan den IJssel wordt het binnenkort in een woonwijk toegepast, waar de blokken gelijk als lichtgewicht ophogingsmateriaal dienen. Een mooie nevenfunctie die we zelf niet eens hadden bedacht.”

Advertenties

Choose better technology Accurate, versatile chemical pumps Flow rates from 0.1 to 2000 ml/min at 7bar Simple drop-in installation eliminates ancillary equipment One minute tool-free maintenance

Solenoid

PC pump

wmftg.com/qdos-pumps-nl | sales.nl@wmftg.com | +31 (0)85 5360010

Connecting Global Competence

Environmental technologies for our water. May 4–8, 2020 • Messe München Solutions for the safe handling of water and sewage—at IFAT 2020. Water treatment, sewage disposal and drinking water production— international exhibitors gather on the 270,000 m² of the world‘s largest platform for environmental technologies to present innovative solutions for the future of water.

Secure your online ticket now! ifat.de/tickets/en

World‘s Leading Trade Fair for Water, Sewage, Waste and Raw Materials Management ifat.de

IFAT20-Besucheranzeige-Wasser-Copytext-181x125-H2O-NL-E.indd 1

Information: van Ekeris Expo service b.v. Tel. +31 23 525 8500 | info@vanekeris.nl

19.12.19 14:55

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020

PLATTEGROND

BEURSSPECIAL

Broodje Pulled Pork IKN3

IKN2

Foyer

I C J L 205 K

A.212

B.204

B.209

D.215

D.214

D.212

D.213

ie E C 205 G

t va ie ra St

B.206

B.205

A.204

E.210

D.209

ra St

A.206

Congreszaal 1B

Buffet

F.213

G.213

F.211

G.211

D.210

A C B D 205 C

B.203

E.208 F.209

Horeca

F.208 I.213 F.204 G.207

D.204

Welcome Area

Aqua Lounge

D.208 D.206 E.205

Business Lounge

Horeca

t va

A.208

IKN5

IKN Straat

Congreszaal 1A

IKN4

IKN6

IKN1

Kennistheater 1

Healthy Bar

A C E

Congreszaal 2

B D.201 D.201

F.202 G.203 D

Kennistheater 2

Soepen

Wafels en IJs C.156

E.155

F.156

E.156

K.156

G.155 Buffet

L.155

M.155

Horeca

Buffet

E.154

F.154 G.153

H.154 I.153

G.154 H.153

Hal 1

K.149

F.146 G.145

D.150 E.151

H.146

I.145

J.145

Horeca

C.142 D.141

C.139

C.140

D.142

F.144

G.143

F.141

E.140

D.140

J.144 J.144 H.142 I.141

G.142 F.139

G.141

I.142

J.140

Welcome Area

C.138

B.133

D.138

E.138

B.135

L.142 M.141

K.142

Salades

Horeca

F.138 G.137

E.132 F.136

B.134

A.130

B.131

I.138 J.137

J.138 K.137

C.134

D.134

F.134

A.126

B.127

I.134

J.133

K.133

K.134 L.133 L.132

J.129

Buffet

E.130

M.128 K.130 L.129

B.123

L.130 G.130

D.126 E.125

F.126

C.126 A.124

B.124

I.130 J.127

H.130

K.128

J.128

M.126

J.126

H.128

E.124

D.124

M.127

F.130 G.131

C.128 D.125 B.126 C.127

Buffet

G.135

F.132

D.128 E.127

B.128 C.129

L.138

L.134 M.134

C.132 D.131

B.132

L.137

K.135

Healthy Bar

Binnenplaats

M.144 L.144

L.143

A.134

G.126

I.126

J.125

K.126

C.124

M.125

K.124

M.124

L.123

A.123 A.122 A.121

A.120

B.122

D.121

D.122

E.122

D.118

E.120

F.122

G.121

H.123

B.117

B.118 C.117

I.119

C.118 D.117 D.116

B.116

C.114

A.115

A.110

C.112

E.116

D.112 E.113

E.114

F.112

I.120 J.119

J.116

C.108

E.109

D.107

E.106

Welcome Area

C.104

D.105

G.106

H.106

M.120

M.118 M.117

L.112 M.113 K.112

L.110 M.111

M.114

M.110

J.111 J.110

K.109

K.110

G.110 H.109 H.108

L.116

M.119

L.113

J.112 K.111 H.112

F.106 G.107

F.104

E.104

L.118

J.106

I.106

K.108

L.109 L.107

L.108 M.107

M.106

K.107 K.106 L.105

I.104 J.105

L.106

Buffet

J.104

D.103

D.101

Garderobe

E.105

F.105

K.118

J.113

J.109 F.108

L.122 M.121

L.115

J.114

I.114

E.110 F.109 B.108

J.118

K.122 L.121

I.116 J.117

G.114

F.110

B.109

A.109 A.108

J.122

Buffet

H.116

B.112 C.111 A.111

D.115

H.118 I.115

F.115

E.118

B.113 D.113

I.122

H.120

A.118

A.112

H.124 I.121

B.119

A.119

A.117

Horeca

D.102

E.102

G.101

G.102

Horeca

H.102

J.101

K.101

K.102

L.101

Horeca

Sandwiches NR2/3 MAART 2020

M.148 M.146

K.146 L.145

K.143

I.140

H.140

Horeca

Entree Aqua Nederland Vakbeurs

M.149 L.146

G.144 H.143

M.150

L.148 K.148

I.143 E.142 F.143

Entree Riolerings Vakdagen

Receptie

L.150 M.153

Fitterij Demo

G.150 E.150

K.150 L.153

I.150 J.149

D.154 E.153

Aqua Bacon Burger

RIOLERINGSVAKDAGEN

OVERZICHT AQUA NEDERLAND VAKBEURS EN RIOLERINGSVAKDAGEN 2020, GORINCHEM EXPOSANTEN AQUA NEDERLAND VAKBEURS GORINCHEM 2020

E.120

ABB B.V.

M.124

Bcool Waterservice BV

B.204

Acquaint BV

I.145

BERNARD CONTROLS BENELUX

J.137

ADS Groep Water en ADS Groep

L.150

Bertfelt Benelux

Toelevering Water

ATB Nederland

F.112

BEST Instruments

A.108

Aerzen Nederland B.V.

standnummer J.104

F.108

bestUV BV

IKN 5

Afmitech Friesland BV*

Westeinde 220

C.112

Beulco Holland

C.142

Afvalwatertechniek NB Milieu BV*

8351 HP Wapserveen

J.110

Binder Engineering

L.107

Air Liquide BV

www.atbnederland.nl

E.155

Biogas Holland*

K.148

AkaNova B.V.

T: 0521–38 39 00

L.132

Blue-tec bv

J.117

Akatherm BV

E: atb@atbnederland.nl

A.120

BOEG B.V. - EVOQUA Water Technologies

K.101

Börger Benelux

Bij ATB Nederland kunt u al sinds 1988 terecht

B.122

Bosman Watermanagement BV

voor alles op het gebied van doseren, roeren,

L.143

BRAY CONTROLS BENELUX B.V.

mengen, pompen en filtreren. Ook verhuren wij en beschikken over een breed aanbod van Albers Alligator Projekten B.V. *

occasions. ATB Nederland staat voor persoon

standnummer F.139

lijke, enthousiaste en efficiënte service. Kom

Nude 37B

naar standnummer K103 en ervaar het zelf! Brenntag Nederland BV

6702 DK Wageningen

standnummer D 112

E: info@albersalligator.com H.154

Atox NV

Donker Duyvisweg 44

B.116

AUMA Benelux B.V.

3316 BM Dordrecht

Al bijna 120 jaar is Albers Alligator

F.132

Avedko BV*

T: +31 (0)35–588 92 61

gespecialiseerd in de verwerking van

C.138

AVK Nederland BV*

E: friso.okken@brenntag.nl

flexibele materialen. Onze focus ligt op

H.153

AWT Watertreatment B.V.

W: www.brenntag.nl

het produceren van flexibele opslagsys

M.150 AxFlow

temen en doekconstructies. De nieuwste

L.137

BakerCorp, a United Rentals® Company

De afdeling Brenntag Water Treatment van

materialen en betrouwbaarste technieken

M.121

Bar Instruments

Brenntag Nederland BV maakt deel uit van

W: www.albersalligator.com

worden gebruikt om bestaande p roducten

Brenntag Benelux, die marktleider is in de

te verbeteren en om nieuwe producten te

distributie van zowel industrie- als speciali

ontwikkelen waarmee we U optimaal van

BERMAD Holland

teiten chemicaliën. Onze technische specia

dienst zijn.

Kunst in afsluiters / Water Control Solutions

listen en verkoopmedewerkers van Brenntag

standnummer J.126

Water Treatment bieden producten en

Postbus 5130

oplossingen aan voor diverse waterbehan

A.126

Allsorb Air Filter B.V.*

3295 ZG ’s-Gravendeel

delingstoepassingen. Ons productengamma

L.105

Almond Techniek B.V.

T: 078–673 47 61

bestaat o.m.uit flocculanten, coagulanten,

M.119

Ambi Smeersystemen

E: info@bermad.nl

ontschuimers, bio-addtieven, aktief kool,

D.125

Amiblu Netherlands BV*

W: www.bermad.nl

filtermedia, hars voor ionenwisselaars,

J.109

APT B.V.

M.146

Aqua Innovation Network

BERMAD biedt oplossingen op maat voor beheer

B.118

Aquador BV

en beheersing van waterdistributie in de drink

K.135

AquaKing / BIMEX

water, utiliteit, brandpreventie en tuinbouw.

E.125

Ardani Valves*

Het BERMAD programma bestaat hoofdzakelijk

G.154

Brinck Meettechniek

J.125

Arveon / Altop Kunststoftechniek

uit medium-gestuurde afsluiters, met een of

G.114

Bürkert Contromatic

J.127

Askové Milieutechniek B.V.

meerdere regelfuncties. De afsluiters zijn uitge

L.146

Busch BV

E.138

Aspatec holland B.V.*

voerd in kunststof, messing, brons, gietijzer- en

F.105

ASV-Services B.V.

staal-gecoat of in speciale roestvaste legeringen

Business Business Lounge Aqua Nederland Lounge Vakbeurs & RioleringsVakdagen

desinfectantia, klantspecifieke mengsels,

verkrijgbaar. Van klein tot groot (¾”- 48”)

koolstofbronnen, ...

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020 DEELNEMERSLIJST BEURSSPECIAL E.104

Danfoss B.V.

en energiewinning uit afvalwater. Gedurende

L.153

Dejonghe Techniek

jarenlang onderzoek en ontwikkeling is er een

A.134

Desman Pumps BV*

eigen product-, chemie- en technologielijn

Buveco Gasdetection B.V.*

K.112

DESOTEC

ontworpen, welke wereldwijd in grote getalen

standnummer G.141

G.142

Distrimex Pompen & Service B.V.

geleverd worden. Het pakket van EnviroChemie

Zuidpool 9

L.142

DL Plastics BV

BV bestaat uit chemisch-fysische flocculatie

2801 RW Gouda

D.107

Dryden Aqua NL / Pomaz BV

installaties (o.a. Split-O-Mat), flotatie installat

T: +31 (0)10–521 73 44

D.122

Duijvelaar Pompen bv

ies (o.a. Lugan), biologische zuiveringsinstal

E: sales@buveco.com

D.101

Dutair by Sjerp & Jongeneel

laties, membraanfilterinstallaties en Advanced

W: www.Buveco.com

L.111

Dutch Filtration

Oxidation Processes.

K.102

Dutch Spiral BV

Buveco Gasdetection B.V. is een fabrikant en

L.155

EagleBurgmann Netherlands B.V.

leverancier van gasdetectie-apparatuur met

D.140

Eekels Pompen BV*

L.129

Epimid-Vorrink Kunststoffen BV

een eigen R&D afdeling. Buveco is gevestigd in

I.115

Efcon® Water B.V.

C.205j

EQA Energy

Gouda en zelfstandig actief in Nederland en Bel

G.110

Eliquo Water and Energy B.V.

G.130

ERIKS

gië, in o.a. de volgende branches: scheepvaart,

B.112

Elobau

E.132

Eurad International BV*

voedingsmiddelen, water, olie en gas, R&D-labs

K.130

EURO-INDEX b.v.

en technische universiteiten. Vanuit Gouda

I.213

Evides Industriewater

adviseren wij u, verkopen, verhuren, produceren

K.142

Evilim Industriewater B.V.

en doen wij onderhoud aan onze gasdetectie

G.101

Feralco Nederland B.V.

instrumenten en systemen.

E.116

Ferrotech BV

ELSCOLAB BV standnummer G.102 E.127

Buytenhek Pumps International B.V.*

Tolboomweg 10

M.113

BYTECH Pompen

3784 XC Terschuur

J.144

CARMEUSE

T: +31 (0)342–42 60 80

I.104

CG Drives & Automation / Emotron

E: main@elscolab.com

Festo Benelux*

K.110

CGK - CHEMICAL PROCESS SOLUTIONS

W: www.elscolab.com

standnummer B.134

L.108

CirTec B.V.

K.137

Colasit Holland B.V.

Wij zijn jouw partner voor innovatieve en

F.110

Colsen B.V.

duurzame oplossingen in een complete range

Wij werken samen met u aan de ontwikkeling

B.117

Conval Nederland B.V.

aan ‘milieumetingen’, zowel voor industriële

van automatiseringsoplossingen voor de wate

IKN 2

Copier Water B.V.*

installaties als voor waters gaande van riolen,

rindustrie en adviseren u over het hele traject,

J.114

CRA Nederland B.V. - Maxx Gm bH

beken, kanalen tot maritieme uitdagingen. We

van de compressor, sturing tot en met de laatste

- TriOS GmbH

garanderen dat je toepassingen blijven draaien

klep. Voor totaalprojecten, deelsystemen of

door onze ondersteuning en opleiding tijdens

componenten.

W: www.festo.nl

implementatie, onderhoud en training. J.128

Filtration Group

Croonwolter&dros B.V.

H.112

Endress+Hauser Nederland

J.133

Flexim Instruments Benelux B.V.

standnummer D.105

E.104

Engie Electroproject B.V.

C.114

Flottweg Nederland bv

Marten Meesweg 25

F.122

Entec Holland BV

3068 AV Rotterdam

A.202

Envaqua

T: +31 (0)88–923 33 44

#Scheidingstechnologie M.120

Flowserve B.V.

A.119

FSM Frankenberger GmbH & Co. KG

E: info@croonwolterendros.nl W: www.croonwolterendros.nl Croonwolter&dros is het grootste in elektro techniek, werktuigbouwkunde, automatisering

EnviroChemie B.V.

en informatisering gespecialiseerde bedrijf

standnummer A.118

Gardner Denver Nederland b.v.

van Nederland. Vanuit het motto ‘Intelligentie

Waarderweg 52c

– Robuschi – Elmo Rietschle

door Technologie’ draagt Croonwolter&dros

2031 BP Haarlem

standnummer K.134

met intelligente technologische oplossingen bij

T: +31 (0)235–34 54 05

Barwoutswaarder 3

aan het duurzaam presteren van haar klanten.

E: info@enviro-chemie.nl

3449 HE Woerden

Croonwolter&dros is onderdeel van TBI.

W: www.envirochemie.nl

T: 0313-41 55 70 F: 0313-41 54 33

EnviroChemie BV is een leidende Europese

E: info.nl@gardnerdenver.com W: www.gardnerdenver.nl

J.118

DAB Pumps B.V.

installatiebouwer op het gebied van industriële

M.149

DAC

afvalwaterzuivering, proceswaterbereiding

NR2/3 MAART 2020

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020 DEELNEMERSLIJST

De afdelingen Robuschi en Elmo-Rietschle,

C.140

Kin Pompentechniek B.V.*

onderdeel van Gardner Denver, en zijn verant

J.145

Kleiss & Co.bv

J.149

KNW/KNW fitterijwedstrijden/H2O/

woordelijk voor verkoop, advies en service van

HG Ulfima BV

Robuschi en Elmo Rietschle producten in Neder

standnummer H.124

land, België en Luxemburg. Beide zijn gespeci

Stationsstraat 142

D.102

Kobato BV

aliseerd op het gebied van olievrije lucht of gas-

5963 AC Hegelsom

K.150

Kolmer Elektromotoren B.V.

en vloeistofverplaatsing. Vanuit Woerden leveren

T: +31 (0)77-327 50 90

L.122

Kozegho, Lda

Robuschi en Elmo-Rietschle een uitgebreide

E: info@hg-ulfima.com

G.126

KROHNE Nederland B.V.

range aan blowers, schroefcompresssoren,

W: www.hg-ulfima.com

B.108

KSB Nederland BV

H.106

Kuipers Electronic Engineering B.V.

vacuüm- en centrifugaalpompen, welke voldoen

Watervacatures

aan de strengste eisen van de huidige industri

HG Ulfima is gespecialiseerd in het ontwikkelen,

ële normen. Montage van complete aggregaten

leveren, installeren en onderhouden van Ultra

D.138

(TMX) Kwakernaak BV*

en servicewerkzaamheden worden uitgevoerd

filtratie systemen voor het preventief bestrijden

D.209

KWR Water Research Institute

in onze eigen moderne en volledig geoutilleerde

van legionella bacteriën in o.a. drinkwaterin

C.128

KWT Waterbeheersing BV*

werkplaats te Woerden of op locatie.

stallaties. HG Ulfima, een technisch vooruitstre

I.140

vende partner die met de heersende weten

C.108

L. van Raak Milieutechniek B.V.

regelgeving u voorziet van hoogst betrouwbare,

L.121

Lagersmit Sealing Solutions B.V.

M.127

Gebuwin BV

uiterst praktische en toch zeer betaalbare totaal

M.110

GENAP B.V.

oplossingen!

D.213

Geodirect B.V.*

H.116

Georg Fischer NV

IKN 4

Gep Water BV*

E.130

Hidrostal B.V.

F.138

GMB Rioleringstechnieken*

H.120

Hiller GmbH

Landustrie Sneek B.V.

F.126

GMB Services BV

K.118

Hofmeijer MP B.V.

standnummer L.106

D.124

Gorman-Rupp Europe

K.133

Holland Filter BV

Pieter Zeemanstraat 6

I.138

GroenLeven B.V.

G.135

Hollander Techniek BV

Postbus 199

H.128

Grundfos Nederland BV

B.132

Homa Pompen BV*

8600 AD Sneek

F.202

H2O Biofouling Solutions B.V.

E.105

Hoppenbrouwers Techniek

T: 0515–48 68 88

H.123

Hach

L.134

Hoyer Motors

E: info@landustrie.nl

G.131

Hailo-Werk Rudolf Loh GmbH & Co. KG

K.109

HSF BV

W: www.landustrie.nl

L.110

Hanna Instruments bv

D.113

Huba Control A.G.

D.204

HaskoningDHV Nederland B.V.

K.106

Hubert Stavoren BV

Landustrie heeft meer dan 100 jaar ervaring op

L.148

Hatenboer-Water

F.110

HydroBusiness

het gebied van watertechnologie. In dit vakgebied

L.144

Hydrochemie-Conhag bv

leveren wij wereldwijd een breed assortiment van

E.204

Hydrorock International*

producten. Deze worden in eigen huis ontworpen

B.113

Hydrothane STP BV

en gefabriceerd en zijn terug te vinden op AWZI’s,

L.123

IA Groep BV

in gemalen en pompinstallaties. Daarnaast

HAUS Europe BV

C.156

IE Systems B.V.*

levert Landustrie de waterkrachtvijzel waarmee

standnummer J.129

M.117

ifm electronic bv

duurzame energie wordt opgewekt.

Oosterparkweg 35C

I.142

Imbema

2985 SX Ridderkerk

G.107

IMD bv

T: 085-489 11 90

J.116

Indaver Separation Technologies

E.208

Lapinus / ROCKWOOL BV*

E: info@hauseurope.com

L.109

Induvac bv

I.153

Lechler Benelux

W: www.hauseurope.com

B.124

Infra-SCADA*

H.146

Instra bedrijfswagen- en werkplaats

HAUS verkoopt producten voor de behandeling

inrichtingen

van slib en (afval)water. Het assortiment bestaat

D.128

Inter Act BV*

o.a. uit decanteercentrifuges, schroefpersen,

J.138

INVENT Umwelt- und Verfahrens technik AG

Leiderdorp Instruments B.V.

pompen. Ons serviceteam zorgt voor de installa

K.126

Inventflow B.V.

standnummer K.108

tie en onderhoud van deze en andere producten

A.115

I-Real BV

Achthovenerweg 19

en met ons professionele netwerk kunnen wij u

H.109

ISS Tanks

2351 AX Leiderdorp

zowel binnen als buiten Europa van dienst zijn.

M.134

Iwaki Europe Branch NL

T: 071–541 55 14

L.133

Jotem Waterbehandeling BV

E: info@leiderdorpinstruments.nl

J.122

JUMO Meet- en Regeltechniek B.V.

W: www.leiderdorpinstruments.nl

separatoren, turboblowers, polymeerunits en

C.111

Heartfil B.V.

F.115

Kaeser Compressoren B.V.

IKN 3

Hendrikse Relinen*

D.118

Kemeling Kunststoffen

Leiderdorp Instruments met innovatieve hydro

D.116

Kemira Rotterdam BV

logie-meetapparatuur op Aqua Nederland

J.112

Kersten coating technology

Leiderdorp Instruments ontwerpt, assembleert

Advertenties

Läckeby warmtewisselaars: recuperatie en hergebruik van water en energie

Teveel warmte gaat nog verloren in bedrijven. Zorgeloos warmte recupereren uit diverse slibstromen, maar ook uit andere hoog viskeuze vloeistofstromen. Onderhoudsvriendelijk, verstoppingsongevoelig, minimale footprint.

Wat moet u doen om legionella te voorkomen? Roto-Sieve trommelzeven: verwijderen van vaste deeltjes en vezels uit afvalwater en proceswater

Roterende trommelzeven voor de verwijdering van vaste stoffen uit diverse afvalwater- en proceswaterstromen. Doeltreffend, duurzaam en onderhoudsvriendelijk.

Als eigenaar van een collectieve drinkwaterinstallatie moet u maatregelen nemen. Om te voorkomen dat mensen besmet raken heeft de overheid regels opgesteld. Maar wat betekent dit voor u?

Ben ik prioritair of zorgplichtig? Hoe geef ik invulling aan mijn zorgplicht? Wat zijn mijn risico’s? Heb ik invloed op het beheer?

Bezoek onze stand H.124 voor antwoorden op deze vragen én onze oplossingen! Bekijk ook onze website www.hg-ulfima.com

Task Industriële Milieutechnieken – Kerkhofstraat 33 - 2220 Heist-opden-Berg – België - +32 15 242115 - info@task.be – www.task.be Exclusief Benelux verdeler Roto-Sieve en Läckeby Zweden

en verkoopt meetapparatuur voor toepassing in

in de waterbehandeling- en zwembadsector.

Als civiele bouwer werkt Mobilis al jaren aan

de geotechniek, waaronder hydrologie-meet

Leveringsprogramma: Doseerpompen, TOPAX

toonaangevende projecten die oplossingen

apparatuur. Tijdens de beurs Aqua Nederland

meet- en regelapparatuur, Drukhoud- en Over

bieden op het gebied van infrastructuur, water

presenteert het bedrijf op stand K.108 loggers

stortventielen, Injectiestukken, Zoutelectrolyse,

& energie en industrie. Hierbij staat centraal

voor waterstand, waterkwaliteit en waterspan

Desinfectie-systemen, Doseercontainers en

het aangaan van een duurzame en transparante

ning. Deze instrumenten worden ingezet voor

tevens ook: Vat- en containerpompen, Flowme

relatie met opdrachtgevers en samenwerkende

grondwaterstand, oppervlaktewater, rioolover

tersystemen, Luchtaangedreven-Dubbelmem

partijen. Mobilis is ervan overtuigd dat beter

storten en EC-metingen.

braanpompen en Centrifugaalpompen.

bouwen begint met slim verbinden. Mobilis is onderdeel van TBI.

L.118

Leister Technologies Benelux B.V.

G.213

M.J. Oomen Moerdijk*

G.144

Lek/Habo

D.141

Macero B.V.*

I.106

Lenntech BV

M.123

Lhoist

A.130

Lincotech B.V.*

Modderkolk Projects & Maintenance B.V. standnummer D.117 Nieuweweg 143 MACHEREY-NAGEL GmbH & Co. KG

6603 BL Wijchen

standnummer L.113

T: 024–648 64 00

Neumann-Neander-Str. 6-8

E: info@modderkolk.nl

Logisticon Water Treatment b.v. &

52355 Düren

W: www.modderkolk.nl

Logisticon Verhuur b.v.

Germany

stand nummer F.104

W: www.mn-net.com

Energieweg 2

Modderkolk is een toonaangevend bedrijf in industriële elektrotechniek. Technische instal

2968 LE Groot-Ammers

Sinds 1911 staat MACHEREY-NAGEL garant voor

laties zijn voor onze opdrachtgevers geen doel

T: +31 (0)184–60 82 60

hoge kwaliteit, innovatie en betrouwbaarheid

op zich. Het zijn middelen om businessdoel

E: water@logisticon.com

in de moleculair-biologische en chemische

stellingen te bereiken, zoals kosten besparen,

W: www.logisticon.com

analyse. Vriendelijk en deskundig advies en zorg

doorlooptijden verkorten en productieprocessen

voor onze klanten is even vanzelfsprekend als

optimaliseren. Wij helpen organisaties hierbij,

Met ruim 30 jaar ervaring bouwt Logisticon

de voortreffelijke kwaliteit van onze producten.

door projecten van ontwerp tot installatie en

Water Treatment in eigen fabriek kwalitatief

Ons portfolio bestaat uit de terreinen filtratie,

inspectie uit te voeren.

hoogstaande waterzuiveringsinstallaties. Deze

sneltests, wateranalyse, chromatografie en

worden verkocht of verhuurd met mogelijkheid

bioanalyse, met meer dan 25.000 producten, die

tot uitbesteding van bediening en onderhoud.

speciaal zijn afgestemd op de eisen van onze

G.150

Moekotte

Logisticon Verhuur heeft Europa’s grootste

klanten. MACHEREY-NAGEL producten staan

I.141

Monostore bv

verhuurvloot van mobiele Waterbehandeling

voor kwaliteit “100% made in Germany”.

G.106

Morselt Watertechniek BV

K.124

Mosman Installatie & Kunststof

voor afvalwaterzuivering, effluent polishing, chemicaliënopslag en -dosering tot proces- en drinkwater bereiding.

C.118

Lubrafil Filtration

Lutz-Jesco Nederland B.V.

techniek B.V. F.130

Machinefabriek Bosker en Zonen BV*

K.156

Machinefabriek De Smidse BV

G.155

MANN+HUMMEL Vokes Air BV

F.136

Mavalma Valves Made BV*

L.101

Melotte Pumptechnology BV

M.141

Merrem & la Porte B.V.

Mous Waterbeheer*

H.102

Messner Aeration Systems B.V

standnummer B.135

I.119

Metrohm Nederland

Eigen Haard 41

F.146

microLAN Online Biomonitoring

8561 EX Balk

I.122

Milder Holland B.V.

T: 0514–60 89 00

standnummer J.101

E: verkoop@mouswaterbeheer.nl

Postbus 26

W: www.mouswaterbeheer.nl

2980 AA Ridderkerk T: 0180–49 94 60

De vakmensen van Mous Waterbeheer beden

F: 0180–49 75 16

Mobilis B.V.

ken, ontwikkelen, leveren en onderhouden inno

E: info@lutz-jesco.nl

standnummer D.105

vatieve oplossingen voor de watersector. We zijn

W: www.lutz-jesco.nl

Landdrostlaan 49

actief op het gebied van gemalen, bruggen en

7327 GM Apeldoorn

sluizen en zorgen ervoor dat Nederland droge

Lutz-Jesco heeft als fabrikant zeer ruime er

T: +31 [0]55–538 22 22

voeten houdt.

varing op het gebied van doseertechniek en het

E: info@mobilis.nl

Onze jarenlange ervaring en expertise in tele

begeleiden van de producten bij toepassingen

W: www.mobilis.nl

metrie, elektrotechniek, werktuigbouwkunde

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020 DEELNEMERSLIJST BEURSSPECIAL en civiele techniek zetten we dagelijks in voor

D.141

QM Environmental Services Nederland

advies, onderdelen en service van Allweiler,

B.V.*

Imo, Houttuin en Zenith producten. Montage van

E.102

Qsenz B.V.

complete pompsets en revisiewerkzaamheden

E.142

Qua-vac B.V.*

worden uitgevoerd in onze eigen moderne en

F.141

Rae Benelux BV*

volledig uitgeruste werkplaats in Hengelo of op

K.122

Reko Industrial Equipment BV

klantlocatie.

D.134

Remondis*

A.208

Renotec*

B.109

Rietland

C.156

Riool EnZo BV*

toonaangevende projecten; van advies tot en met uitvoering, van onderhoud tot en met beheer.

D.115

MPI Pumps

E.210

Sweco Nederland

F.109

RLC Roosterreiniger BV

Multi Instruments Analytical B.V.

I.130

RWB Water

standnummer F.106

I.120

Safic-Alcan Necarbo BV

Edisonweg 1

G.137

Saint-Gobain PAM Nederland

4207 HE Gorinchem

D.126

Sandfirden Technics - Thordon Bearings*

Sysmex Nederland

T: 0183–62 88 88

IKN 6

Sanitas-Water*

standnummer J.142

W: www.multi-instruments.nl

L.112

SCHENKgroep

Ecustraat 11

A.109

Schmidt Watertechniek B.V.

4879 NP Etten-Leur

Passie voor water en gas-analysetechniek! Wij

H.130

Schneider Electric B.V.

T: 076–508 60 00

zijn gespecialiseerd in het engineeren, bouwen,

K.107

Schwer Fittings BV

E: info@sysmex.nl

installeren en onderhouden van industriële

K.143

Seepex GmbH

W: www.sysmex.nl

water en gasanalysesystemen. Analysers voor

J.113

SEM Waterbehandeling B.V.

pH/ORP, NH3, NOx, Nitraat, Nitriet, opgelost

C.134

Sencon / SAM*

Sysmex is sinds 1968 een leverancier van high-

zuurstof, fosfaat, troebelheid en geleidbaarheid.

H.142

Service in Separation BV

tech analysesystemen. Voor water treatment

Bezoek onze stand: F.106.

D.208

Siemens

leveren wij zetapotentiaal systemen (on-line mo

M.114

Snoek Technology

nitoring van uw coagulanten) en flowcytometers

J.119

Sodeco Valves B.V.

(microbiologische analyses). Verder helpen we u

J.140

Solvoy B.V.

ook graag verder voor andere applicaties.

management

M.126

Spaans Babcock BV

D.142

Nering Bogel BV*

K.146

SPIE Nederland B.V., Smart city

C.117

Netzsch Pompen Nederland B.V.

H.118

SPIRAC BV

E.110

Talis Benelux BV

I.121

Nidec Netherlands B.V.

M.107

Spirofil B.V.

E.114

Taneco BV

C.205a Nijhuis Industries

L.138

SPX FLOW Europe Ltd - The Netherlands

C.205b Nijhuis Industries

C.205H Stadlandwater | Management en Advies*

E.122

NKI Neede B.V.

B.127

Staka Schakelkasten*

A.111

Nordic Water Benelux BV

M.144

STC Trade B.V.

M.125

Novotec N.V.

L.145

Steelfast BV

B.119

ODS Metering Systems B.V.

IKN 1

Stichting IKN*

K.149

Omicron Benelux BVBA

A.202a Stichting Netherlands Water

G.143

Omnial Waterzuivering Techniek B.V.

C.132

Opticon Benelux Naarden BV*

I.150

OTT Hydromet GmbH

C.205k Munisense - smart city water

K.128

Pentair

M.128

Pentair

B.128

Pewag Nederland BV*

standnummer J.111

Partnership (NWP)

Kerkhofstraat 33

Stork

2220 Heist-op-den-Berg België

M.124a P.B. International BV L.130

Task Industriële Milieutechnieken

sulteq pompen en revisie

sulteq distributie pompen

T: +32 [0]15–24 21 15 E: info@task.be W: www.task.be

Sulteq Pompen en Revisie BV /

C.205L Plastic Road B.V.*

Sulteq Distributie Allweiler BV

Task Industriële Milieutechnieken is gespeci

I.114

Plasticon The Netherlands BV

standnummer E.113

aliseerd in industriële luchtzuivering (emis

E.106

Pmt Benelux Nv

Opaalstraat 60

siebehandeling), geurbestrijdingsinstallaties,

J.105

Poly Products B.V.

7554 TS Hengelo

waterzuiverings- en waterbehandelingsinstal

F.208

Powerspex

T: 088–258 89 99 / 088–258 89 00

laties. Ook renovatie en optimalisatie van be

A.123

Primozone Production

W: www.sulteq.com / www.sulteq.nl

staande installaties behoren tot ons vakgebied.

C.127

Pro Water BV

E: info@sulteq.com / info@sulteq.nl

Task levert tevens equipment voor water- en

D.206

PROCENTEC

F.134

Prodek Solutions B.V.*

I.134

Profilplast BV

C.104

ProMinent Verder BV

A.123

PureBlue Water

B.133

putrenovatie.nl*

NR2/3 MAART 2020

luchtzuiveringstoepassingen en is exclusief Sulteq Pompen en Revisie is een merk-onaf hankelijk revisiebedrijf voor al uw pompen, motoren en rotating equipment. Sulteq Distri butie Pompen is verantwoordelijk voor verkoop,

Benelux verdeler van de Roto-Sieve roterende trommelzeven en Läckeby slib-slib en slib-water warmtewisselaars voor energierecuperatie

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020 DEELNEMERSLIJST

C.126

Triflex BV*

D.212

Wageningen University & Research

I.116

TSE

E.151

WASYS BENELUX*

A.117

Turbin BV

A.202b Water Alliance Van Ekeris Expo Service B.V.

B.206

WaterCampus

Marsstraat 54

L.116

Waterslag BV

2024 GE Haarlem

C.205f

Waterstromen B.V.

Postbus 1519 2003 BN Haarlem U-F-M b.v. | Ultrasonic Flow Management

T: +31 (0)23-525 85 00

standnummer A.122

E: info@vanekeris.nl

Argon 24

W: www.vanekeris.nl Watson-Marlow BV

4751 XC Oud Gastel T: +31 (0)165–85 56 55

Officiële vertegenwoordiging IFAT in de Benelux.

standnummer A.121

E: info@u-f-m.nl

Op www.ifat.de kunnen bezoekers terecht voor

Oslo 9

W: www.u-f-m.nl

de voorbereiding van hun beursbezoek, bestel

2993 LD Barendrecht

ling van toegangskaarten, het programmaover

T: +31 (0)85–536 00 10

Vanaf de buitenkant meten wat vanbinnen

zicht, de beursplattegrond en de exposantenlijst.

F: +31 (0)85–536 00 11

stroomt. Of het nu afvalwater, drinkwater, lekde

In de Benelux wordt IFAT vertegenwoordigd door

M: sales.nl@wmftg.com

tectie, open riool of een gesloten buis betreft, met

Van Ekeris Expo Service B.V.

W: www.watson-marlow.nl

een ultrasone flowmeter heeft u snel en makke lijk betrouwbare resultaten. De externe montage

Watson-Marlow Fluid Technology Group (WM

van clamp-on sensoren maakt deze methode een

D.150

Van Kaam B.V.*

FTG) is wereldleider op het gebied van slangen

interessant alternatief voor in-line flowmeten.

H.140

Van Remmen UV Technology

pompen en bijbehorende vloeistof technologie

A.124

Van Walraven B.V.

voor levensmiddelen, farmacie, chemische en

D.210

Vandervalk + Degroot BV*

waterindustrie. Bestaat uit tien gevestigde mer

L.115

Vandezande

ken, elk met een eigen expertisegebied, maar

E.109

VDH Watertechnology B.V.

samen bieden we onze klanten een ongeëven

C.129

Umwelttechnik Hoffmann GmbH*

aarde gamma aan oplossingen voor hun pompen vloeistoftransporttoepassingen.

UVAR holland bv

VEGA

G.121

Watts Benelux

Filtratie op maat / Customized Water Filtration

standnummer D.121

J.106

WEG Benelux

standnummer J.126

Arnhemseweg-Zuid 213-2

D.131

Wemeco Products B.V.*

Postbus 5169

3817 CG Amersfoort

B.123

Wetlantec Nederland BV

3295 ZH ’s-Gravendeel

T: +31 [0]33–450 25 02

A.110

Wiefferink B.V.

T: 078-673 14 77

E: info.nl@vega.com

I.126

Wilo Nederland BV

E: info@uvar.nl

W: www.vega.com

H.130

Wonderware Benelux & Schneider

Innovatieve niveau- en drukmeettechniek van de

H.143

Wopereis

UVAR holland biedt het UDI filter-programma

hoogste veiligheid en efficiëntie met eenvoudige

M.111

WTA Luchttechniek B.V.

welke zijn toepassing vindt in tal van watersys

bediening: dat is waar al 60 jaar VEGA voor staat.

B.209

YP Your Partner*

temen. Waterfilters ter verwijdering van vaste

De producten beschikken over alle noodzakelijke

I.143

ZDS Pump Innovation

stoffen en als voorfiltratie van waterbehande

certificaten en goedkeuringen voor gebruik we

ling; zeeffilters, zand-/mediafilters en automa

reldwijd. Met ongeveer 1.600 medewerkers wil

tische filters worden toegepast in saneringspro

VEGA de hoogste kwaliteit garanderen volgens

jecten, waterinname en distributie, irrigatie en

de kwaliteitsbelofte ‘Made in Germany’.

W: www.uvar.nl

Electric

re-circulatiesystemen. E.118

Verder Nederland

C.124

Van de Lande B.V.

H.108

Verhoeve Milieu en Water BV

A.112

Van den Borne B.V.

K.111

VGE International BV

E.124

Van der Ende Groep

M.106

Vink Kunststoffen BV

C.205c Vislift BV G.203

VLST*

E.154

Vogelsang B.V.*

D.103

Vopo Pompen- en Machinefabriek BV

E.140

VTN - Veiligheidstechniek Nederland B.V.*

* Exposanten RioleringsVakdagen

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020 PRODUCTNIEUWS BEURSSPECIAL ALBERS ALLIGATOR Pieken in (riool-) water aanvoer op vangen? Albers Alligator heeft altijd de passende oplossing voor u. Een verplaatsbare tijdelijke vloeistof opslag, de Winbag. Of een grote opslag, onderhoudsarm met een lange levensduur. Daarvoor maken wij de Rioolwaterbuffers en Bagtanks. Betontanks afdekken, een bio-gasopslag, of drijvende afdekkingen op uw drinkwaterbekken, Albers Alligator heeft de jarenlange ervaring en de beste materialen om u te helpen. Uw wens en de best passende oplossing is onze inspiratie, onze honderden referentie projecten het bewijs. Alle producten worden in ons familiebedrijf in Wageningen geproduceerd. Neem contact op voor een vrijblijvende afspraak. Tel: +31 (0)317-419144 Mail: info@albersalligator.com Standnummer F.139

ATB NEDERLAND De nieuwe Josef-Emmerich HBW membraanpomp: compact, veelzijdig en oerdegelijk! ATB Nederland presenteert de nieuwste innovatie op pompgebied. De HBW membraanpomp is zeer geschikt voor het voeden van filterpersen en het transporteren van abrasieve/aggresieve vloeistoffen. Uniek is de compacte samenbouw en de flexibiliteit van de HBW pomp. Zo is een enkelkops pomp eenvoudig te upgraden naar een dubbelkops versie. Ideaal bij procesgroei!

BEST INSTRUMENTS Ammonium en Fosfaat analyzer WTW heeft recentelijk de Alyza serie geïntroduceerd. Deze analyzer is geschikt voor de bepaling van ammonium of ortho-fosfaat en is beschikbaar in een enkel- of een dubbelkanaals uitvoering. Meetrange voor ammonium 0,02 – 4,00 mg/L NH4-N of 0,10 – 20,00 mg/L NH4-N terwijl de meetrange voor ortho-fosfaat 0,02 – 15,00 mg/L PO4-P of 0,2 – 50,0 mg/L PO4-P is. De analyzers zijn extreme zuinig met de reagentia (200 mL per 6 maanden), hierbij worden de reagentia aangeleverd in drupvrije zakjes. De kalibratie en het reinigen van de Alyza gebeurt volledig automatisch wat resulteert in een gemiddeld onderhoud van 10 minuten per 3 maanden. De analyzer wordt standaard geleverd in een beschermende kast welke ook buiten geplaatst kan worden. WTW heeft de volgende applicatie mogelijkheden: ammonium, BOD, COD, fosfaat, geleidbaarheid, nitraat, nitriet, pH, redox, SAC, slibniveau, TOC, troebelheid, TSS, UV toepassingen en zuurstof. BEST Instruments (www.bestinstruments.nl) Standnummer F.112

Ook nieuw: slagbegrenzing en automatische positieregeling van het dubbelmembraan. Waardoor overstrekking van het membraan en het door draaien van de pomp bij een tekort aan hydraulische vloeistof voorkomen wordt. Interesse? Kom deze pomp (en meer) ontdekken op stand J104!

UVAR HOLLAND / BERMAD HOLLAND Direct werkende druk ontlast afsluiter De BERMAD FP-3HC is een UL-listed en FM-approved direct werkende membraantype druk ontlast- / drukhoud afsluiter. Typische toepassingen van de BERMAD FP-3HC zijn onder meer het gebruik als een circulatieventiel om oververhitting van pompen bij nul flow te voorkomen, drukopbouw preventie tegen thermische expansie en overdrukpreventie na een drukregeling.

BRENNTAG NEDERLAND BV Water Treatment “Chemie voor een beter milieu”

Wanneer de FP-3HC in een drukkontlast of drukhoud systeem is geïnstal leerd, gebeurt dit volledig automatisch, de klep opent modulerend totdat de inlaat druk het gekozen instelpunt heeft bereikt.

Meer dan ooit wordt het bedrijfsleven geconfronteerd met verscherpte emissie-eisen voor water en lucht. Via onze specialisten voorzien wij u van advies om te kunnen voldoen aan deze eisen. Brenntag beschikt over een compleet portfolio aan chemische hulpstoffen voor alle industriële sectoren. • Nutriënten (micro&macro, stikstof/fosfaatblends en koolstofbronnen): biologische zuiveringen, vergisting, bodemsanering en afvalwater • Actief kool: lucht, biogas, rookgas, afvalwater, proceswater en bodem sanering • Coagulanten (ijzer, aluminium en organische basis): afvalwater, defosfatatie, H2S en mestverwerking • Precipitanten: struviet reactoren en zware metaal verwijdering

Stand J.126

Meer informatie bij Brenntag op standnummer D 112.

De afsluiter wordt bediend door een drukgevoelige veer belast membraan, welke een evenwicht wil bereiken met de vooringestelde veerkracht, hierdoor wordt de gekozen, vooraf ingestelde, inlaat druk gehandhaafd of ontlast.

NR2/3 MAART 2020

ENVIROCHEMIE B.V. EnviroChemie heeft de beproefde Split-O-Mat productlijn geoptimaliseerd om de prestaties en het gebruiksgemak verder te verbeteren. De compacte installaties zijn ontworpen voor de chemisch-fysische zuivering. Alle 4 nieuwe product types in de serie automatiseren en visualiseren het zuiveringsproces.

BUVECO GASDETECTION B.V. GAS-SENSOREN H2S, O2, CH4, CO2, O3 …….. BETTER SAFE THEN SORRY! Uw afvalwaterzuivering, drinkwater productie locatie kan een stuk veiliger worden met de gasdetectoren en de gasdetectie systemen van Buveco Gasdetection B.V. Robuust, bedrijfszeker, Explosieveilig ( ATEX en IECex ), kalibreren zonder special tools, zijn de kenmerken van onze gasdetectie sensoren / transmitters. Veel gassen zijn detecteerbaar, zoals H2S, O2, O3, Methaan, CO2 en ClO2. Als fabrikant van gasdetectie systemen, adviseren en begeleiden wij u graag, van A tot Z, van aanvraag tot uitvoer en m.b.t. het preventief onder houd. Meer informatie; sales@buveco.com Standnummer G.141

Door waterexperts voor waterexperts Met de door EnviroChemie ontwikkelde WaterExpert™ app heeft u en ieder lid van uw team te allen tijde een compleet overzicht van de gehele bedrijfsvoering en alle processen van uw zuiveringsinstallatie. De WaterExpert™ app combineert real-time databewaking, alarmma nagement, gedigitaliseerde fabrieksrondleidingen, kennismanagement, onderhoudsmanagement, asset management en, indien gewenst, toegang op afstand tot uw installatie in één gebruiksvriendelijk platform. Standnummer A.118

FESTO BENELUX Wij werken samen met u aan de ontwikke ling van automatiseringsoplossingen voor de waterindustrie en adviseren u over het hele traject, van de compressor, sturing tot en met de laatste klep. Voor totaalprojec ten, deelsystemen of componenten.

Get into the ﬂow. Conﬁgureer uw eigen procesklep: snel eenvoudig, betrouwbaar

Configurator voor proceskleppen Nieuw: van handmatig bediende tot geautomatiseerde bolkranen en vlinder kleppen – de nieuwe configurator maakt het selecteren van de juiste oplossing heel gemakkelijk. Stel de parameters in en de configurator geeft gelijk suggesties voor passende combinaties. Dit maakt het engineeringproces sneller, betrouw baarder en simpeler! De 3D-weergave van uw procesventielunit en de configuratieklare CAD-gegevens laten geen ruimte voor fouten. Standnummer B.134 Maak wat u zelf nodig hebt: met de nieuwe Festo conﬁgurator voor procesventielen.

Conﬁgureer snel uw perfecte oplossing - het grote productportfolio biedt u op elkaar afgestemde hoogwaardige componenten voor allerlei doeleinden. De visualisatie van uw procesventielunit als 3D-weergave en de conﬁguratieklare CAD-gegevens laten geen ruimte voor fouten.

ELSCOLAB B.V. Veilig H2S-gas meten in riolering zonder personen in gevaar te brengen. Rioleringen worden steeds meer opgevolgd naar H2S-concentraties. Rioolbeheerders kunnen daarop inspelen door het doseren van chemi caliën en zo de vorming van H2S voorkomen. Door de moeilijke omstandigheden in de riolering, net als de afwezigheid van elektrische voeding of communicatie, brengt Ijinus met de Logaz een oplossing op de markt in de vorm van een autonoom, compact en slim toestel. Door het connecteren van een elektrochemische cel op het Ijilog-platform ontstaat de meetoplossing op batterij, inclusief datalogging en 3G of Sigfox communicatie. Op die manier kunnen metingen uitgevoerd worden zonder personen in de potentieel gevaarlijke ruimte te sturen. Bezoek onze stand G.102 www.elscolab.com

GARDNER DENVER NEDERLAND B.V. Robuschi ROBOX DIRECT blower Op onze stand zal Gardner Denver de Robuschi ROBOX DIRECT blowerunit laten zien. Door de directe aandrijving van de blower is een compacte bouwvorm en een aanzienlijke energiebesparing gerealiseerd. De compacte bouwvorm en het unieke ontwerp maakt het mogelijk deze blowers zelfs in de kleinste ruimte te plaatsen. De directe aandrijving geeft naast de energiebesparing tevens een besparing op het onderhoud. Naast de ROBOX DIRECT zal Gardner Denver blowers en c ompressoren uit het Elmo Rietschle programma tentoonstellen. Deze hebben hun jarenlange betrouwbaarheid in de waterzuiveringen bewezen. Deze blowers en compressoren kunnen drukken bereiken tot 14 bar en zijn geschikt om lucht of biogas te comprimeren. Onderhoudskosten is tegen woordig een veelbesproken onderwerp. De Elmo Rietschle producten bewijzen keer op keer dat wordt voldaan aan de wensen om de kosten voor onderhoud en energie te minimaliseren. Standnummer K.134

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020 PRODUCTNIEUWS BEURSSPECIAL HAUS EUROPE BV Naast de beste resultaten in slibontwatering en het terugwinnen van waarde volle stoffen met de inmiddels bewezen HAUS performance legt HAUS Europe BV een steeds sterkere focus op service. Met een groeiend team sterk toegewijde service engineers en onze voorraad van alle cruciale componenten, waaronder trommels schroeven en tandwielkasten in ons magazijn te Ridderkerk, wordt stilstand tijdens service of calamiteit tot een minimum beperkt. Op de beurs laten wij u graag zien wat volgens ons service is voor een duurzame en waardevaste afvalwaterbehandeling. Standnummer J.129

HG ULFIMA BV Dé legionellapreventie specialist. “Voorkomen is beter dan genezen!” Waarom zou u de legionella-bacterie laten binnenkomen in u gebouw, als u deze ook kunt buitensluiten? Door het plaatsen van een Ulfima® poortwach ter-systeem zorgen wij ervoor dat de bacterie geen kans meer krijgt om binnen te komen. Voor élke locatie - groot en klein - denken wij met u mee naar een passende en veilige oplossing. Heeft u een specifieke vraag over de mogelijkheden op uw locatie? Dan zien we u graag terug op onze stand tijdens de Aqua Nederland. Bezoek onze stand H.124 www.hg-ulfima.com

LEIDERDORP INSTRUMENTS Leiderdorp Instruments met innovatieve hydrologie-meetapparatuur op Aqua Nederland Leiderdorp Instruments ontwerpt, assembleert en verkoopt meetappa ratuur voor toepassing in de geotechniek, waaronder hydrologie-meet apparatuur. Tijdens de beurs Aqua Nederland presenteert het bedrijf op stand K.108 loggers voor waterstand, waterkwaliteit en waterspanning. Deze instrumenten worden ingezet voor grondwaterstand, oppervlakte water, riooloverstorten en EC-metingen. Bezoekers kunnen op de stand met specialisten van gedachten te wisselen over: • De nieuwe ElliTrack waterspanningsmeter + logger met 3 opvallende voordelen; Beter te ontluchten, kleiner meetvolume en met groter filter. • LevelStick: Autonome waterstandlogger (optioneel met LoRa). Geen gedoe met kabels, stekkers of laptop. Real-time aflezing op smartphone. • Toepassing van de nieuwste communicatie technieken NBIoT, LoRa en LTE-M. Bezoek ons op stand K.108

NR2/3 MAART 2020

LOGISTICON WATER TREATMENT B.V. Waterhergebruik actueler dan ooit Schaarste van beschikbaar zoetwater is regelmatig in het nieuws. Veel bedrijven hebben hierdoor de wil om hun water footprint te verkleinen maar vragen zich af welke technieken beschikbaar zijn, hoe deze te imple menteren en te bedrijven. Wij begrijpen deze uitdagingen! Logisticon is gespecialiseerd in water behandeling, waterhergebruik en de implementatie van deze installaties. Wij kunnen deze installaties tevens 24/7 bedrijven en onderhouden. Onze oplossingen leveren gegarandeerd dezelfde of zelfs een betere waterkwali teit dan uw huidige bron en dat veelal tegen lagere kosten! Bezoek onze stand F.104 of neem vrijblijvend contact met ons op voor deskundig advies.

LUTZ-JESCO NEDERLAND B.V. Uitgebreide serie Stappenmotor-membraandoseerpompen met digitaal kleurendisplay van Lutz-Jesco De stappenmotor-membraan doseerpompen zijn op basis van hun ontwerp bijzonder geschikt wanneer het om zeer nauwkeurige en reproduceerbare industriële doseertaken gaat. De stappen motor, met een slijtarme tandrie maandrijving, zorgt voor een bijzonder homogene en rustige dosering. De nieuwe MEMDOS SMART serie valt niet alleen op vanwege het elegante ontwerp maar ook door het grafische kleurendisplay met meertalig keuzemenu met daardoor een eenvoudige bediening. De doseerpompserie is in verschillende capaciteit bereiken (tot 30 l/uur) en in vier materiaalvarianten, voor vele vloeistoffen, beschikbaar. Bezoek onze stand J.101 op de Aqua Nederland Vakbeurs

MACHEREY-NAGEL GMBH & CO. KG Testmiddelcontrole eenvoudiger dan ooit tevoren! Met NANOCONTROL NANOCHECK 2.0 en de NANOCOLOR®-spectro fotometers Een interne kwaliteitscontrole (IKK) is een basisvoorwaarde voor correcte en geldige meetresultaten in de wateranalyse. Daarom heeft MACHEREY-NAGEL zijn productassortiment uitgebreid met nog een eenvoudig controlemiddel waarmee de fotometrische juistheid en lineariteit gecontroleerd kunnen worden. Met de nieuwe N ANOCONTROL NANOCHECK 2.0 is een secundaire standaard beschikbaar die een ongeëvenaard eenvoudige controle mogelijk maakt, Met NANOCONTROL NANOCHECK 2.0 kunnen alle golflengten van de NANOCOLOR®-rondecu vettest op fotometrische juistheid worden getest. Daarvoor worden twee kleuroplossingen gebruikt waarvan de testset drie concentraties van elk bevat. De oplossingen wor-den in het kader van de MACHEREYNAGEL-kwaliteitscontrole gecontroleerd op een referentiefotometer. Met de spectrofotometers NANOCOLOR® VIS II en NANOCOLOR® UV/ VIS II kunt u dus in combinatie met NANOCON-TROL NANOCHECK 2.0 de complete testmiddelcontrole in minder dan 10 minuten uitvoeren en documenteren. Meer infor-matie vindt u op onze website www.mn-net.com/NANOCHECK. Standnummer L.113

MODDERKOLK PROJECTS & MAINTENANCE BV Modderkolk is een toonaangevend installatiebedrijf in industriële elektro techniek. Wij zijn ruim 95 jaar actief in de technische dienstverlening en streven naar een eeuwig florerend bedrijf. Dat vraagt om een duurzame filosofie, die wij ‘De kunst van techniek’ noemen. Kort samengevat houdt deze visie in dat mensen in hun werk optimaal gebruik maken van tijd, geld en energiebronnen. Het watermanagement is één van de drie branches waar wij ons op richten. Modderkolk helpt waterbedrijven, gemeentes, waterschappen en Rijks waterstaat om hun taken op een verantwoorde én kostenefficiënte manier uit te voeren met oplossingen voor stuwen, gemalen, sluizen, bruggen, rioleringen, rioolwaterzuiveringsinstallaties en drinkwaterinstallaties. Standnummer: D.117

MULTI INSTRUMENTS ANALYTICAL B.V. De nieuwe ABB pH sensoren hebben kalibratie gegevens opgeslagen in de sensor elektronica. Hierdoor is calibratie elders geen enkel probleem. Uniek is dat deze pH sensor zijn resterende levensduur voorspelt tot op dag en tijd. Een uniek ontwerp met een zeer groot teflon oppervlak voor het referentie systeem. Een dubbele junctie referentieafscherming verlengt de levens duur van de sensor en vergroot de nauwkeurigheid. De transmitters zijn met zowel 2- als 4 draadtechniek verkrijgbaar en in ATEX uitvoering. Deze pH sensoren kunnen nu tot twee jaar op voorraad liggen zonder aan kwali teit te verliezen. Kom hem bekijken op onze stand F.106

OMICRON BENELUX Of het nu gaat om het lassen van buizen,platen of folies… Omicron Benelux levert u de betere speciaalapparatuur. MOBILIS B.V. Door de aanscherping van de Europese Kaderrichtlijn Water en daarmee gepaard gaande aanpassingen en/of nieuwbouw van assets, zien we dat steeds meer bedrijven in de waterschapssector het roer omgooien. Ze gaan werken met langdurige raamcontracten, waar integrale samenwer king, duurzaamheid, veiligheid en innovatie belangrijke onderdelen zijn. Bij de RWZI in Weert werkten Mobilis en Croonwolter&dros tezamen met haar partners als één Bouwteam met één taal en één werkwijze aan het project. Door vroegtijdig bij het project kennis en kunde in te brengen, is er maximale maatschappelijke waarde gecreëerd. Deze samenwerking is uniek en zorgt voor optimale resultaten. Eind oktober 2019 is RWZI Weert in een recordtijd van 11 maanden opgeleverd. Normaal neemt de bouw van een traditionele rioolwaterzuiveringsinstallatie twee jaar in beslag. Standnummer: D.105

Als verwerker van kunststof bent u afhankelijk van goed gereedschap. Het is daarom een geruststellende gedachte te weten dat Omicron altijd het passende antwoord heeft op uw vraag naar speciaalapparatuur. Compleet met kennis van zaken,verhuur, serviceverlening en reparatiemogelijkheden ter plaatse of in eigen werkplaats. Kennis en professionaliteit zijn de gewoonste zaak van de wereld. Omicron is al vele jaren actief in de branche van het kunststof lassen. Omicron levert de volgende merken: GF lasmachines, Munsch en Dohle ectruders, Riexinger zaagmachines. Bezoek onze stand K149

AQUA NEDERLAND VAKBEURS | RIOLERINGSVAKDAGEN 2020 PRODUCTNIEUWS BEURSSPECIAL

SULTEQ DISTRIBUTIE ALLWEILER Introductie nieuwe Allweiler AEB-DE Doseerpomp Deze nieuw doseerpomp is standaard uitgevoerd in RVS, waardoor deze universeel toepasbaar is voor vrijwel elke toepassing. De slimme opbouw van de serie maakt een groot capaciteits- en druk bereik mogelijk, waarbij de buitenafmetingen van de vier pompgroottes gelijk zijn. Voor een ander debiet kan eenvoudig de rotor/stator combinatie worden uitgewisseld, en behoeft het leidingwerk niet te worden aangepast. Wij willen u graag alle mogelijkheden van deze pomp en alle andere pompen toelichten tijdens uw bezoek op onze stand! Sulteq Distributie Pompen / info@sulteq.nl / 088-2588900 Standnummer E.113

SYSMEX NEDERLAND Voorkom overdosering van uw coagulanten Met de on-line Zetasizer WT kunt u de dosering van uw coagulanten monitoren. Hierdoor kunt u besparen op coagulanten als FeCl3, FeSO4 en AlSO4. Door het meten van het zetapotentiaal kunt u het flocculatieproces nauwkeurig volgen en heeft u volledige controle over de dosering. Wilt u meer te weten komen? Onze applicatiespecialist Jeroen Goorden helpt u graag verder. www.sysmex.nl U bent welkom op onze stand J.142

TASK INDUSTRIËLE MILIEUTECHNIEKEN Task Industriële Milieutech nieken is gespecialiseerd in industriële luchtzuive ring (emissiebehandeling), geurbestrijdingsinstallaties, waterzuiverings- en waterbehandelingsinstallaties. Ook renovatie en optimali satie van bestaande installaties behoren tot ons vakgebied. Task levert tevens equipment voor water- en luchtzuiveringstoepassingen.

U-F-M B.V. | ULTRASONIC FLOW MANAGEMENT De UFM-70 FS is een clamp-on ultrasoon flowmetersysteem gericht op flexibiliteit en prestaties. Het praktische modulaire ontwerp en de grote verscheidenheid aan beschik bare transmitter- en transducerversies garanderen dat dit systeem inzetbaar is voor alle mogelijke toepassingen. Van eenvoudige waterstromingsmetingen tot het meten van de wisselende stroomcondities in een vrijvervalriolering, een drukriolering, persleiding en langdurige meetcampagnes in ondergrondse installaties. Deze duizend poot kan worden voorzien van uitgangen, drukmeter, GPRS-communicatie, accuvoeding enz. Ook het loggen van data is met de UFM-70 FS geen probleem. Tevens inzetbaar voor langere meetcampagnes. www.u-f-m.nl |stand A.122

VEGA Nieuwe compacte niveausensoren voor de water- en afvalwaterbranche VEGA heeft haar portfolio aan radarsensoren met een nieuwe serie instrumenten uitgebreid. De sensoren op basis van 80 GHz zijn geschikt voor prijs gevoeligere toepassingen, zoals onder andere in de water- en afvalwaterbranche voorkomen. Zij leveren dankzij nauwkeurige focussering betrouwbare meetwaarden onafhankelijk van externe omstandigheden, zoals temperatuur en verontreinigingen. De nieuwe serie VEGAPULS-instrumenten is er zowel als compacte uitvoering met plaats voor de kabelaansluiting (links op de foto) als met vaste kabelaansluiting (IP68). De nieuwe serie wordt aangevuld door de VEGAMET-meetversterker, waarop alle meetwaarden zichtbaar kunnen worden gemaakt. Bezoek onze stand D121 www.vega.com/vegapuls.

Task is exclusief Benelux verdeler van de Roto-Sieve roterende trommel zeven en Läckeby slib-slib en slib-water warmtewisselaars. De ROTO- SIEVE roterende trommelzeven verwijderen vaste deeltjes en vezels uit diverse vloeistof- en slibstromen. Bijna 5.000 toestellen wereld wijd in werking in tal van industrieën. Läckeby warmtewisselaars slib/slib, slib/water en lucht/water: de meest efficiënte weg naar energierecuperatie uit diverse slibstromen en andere hoog viskeuze vloeistoffen. Onderhoudsvriendelijk, verstoppingsongevoelig, minimaal ruimtebeslag (modulair en stapelbaar systeem).

WATSON-MARLOW BV Wanneer je bijtende chemicaliën of abrasieve slurry verwerkt, kunnen pompstoringen een regelmatig terugkerend probleem zijn. Qdos slangenpompen hebben geen kleppen, schoepen of waaiers. Ze bieden lange onderhoudsintervallen, met minder downtime en een lagere ‘cost of ownership’. Deze pompen zijn ontwikkeld voor vele toepassingen: van nauwkeurige chemische toepassingen tot het verwerken van schuurslib en slurry. Qdos slangepompen hebben duidelijke voordelen vergeleken met andere pomptypes. Tijdens Aqua Nederland presenteren we Qdos slangenpompen en onze nieuwste innovaties en producten voor waterbehandeling, waterbeheer en watertechnologie.

Standnummer J.111

Standnummer A.121

NR2/3 MAART 2020

58 iStockphoto

Meer weten?

Kijk op de website van H2O! h2owaternetwerk.nl

Naast vakblad H2O is er een complete website met het meest actuele (water) nieuws, watervacatures en H2Ovakartikelen, voor wie de verdieping zoekt. Deze H2O- vakartikelen zijn geschreven door waterprofessionals. Op deze pagina een overzicht van de meest recente artikelen die op de site www.h2owaternetwerk.nl zijn verschenen.

Financiering van natuurinclusieve klimaatadaptatie vergt een nieuw verhaal De financiering van natuurinclusieve klimaatadaptatie staat nog in de kinder schoenen. Wanneer geld nodig is, wordt al snel naar de overheid gekeken. Door een impuls te geven aan het ontwikkelen en testen van een nieuw verhaal, het delen van risico’s en passende weten regel geving kan de overheid gebruik maken van de gezamenlijke energie van burgers en bedrijven.

Biologische actiefkoolfiltratie met zuurstofdosering: veelbelovende techniek voor verwijdering geneesmiddelen? Sinds 2010 produceert NieuWater ultrapuur water uit effluent van de RWZI Emmen. Dit water wordt als proceswater geleverd aan de NAM in Schoonebeek. De biologische actieve koolfiltratie met zuurstofdosering (BODAC), die als voor zuivering gebruikt wordt, lijkt ook een veelbelovende techniek om geneesmidde len te verwijderen.

Sander van den Burg, Rolf Michels & Trond Selnes (Wageningen Economic Research)

Peter van der Maas (WLN, VHL University of applied sciences), Gerrit Veenendaal (Nieuwater), Jaap Nonnekens (waterschap Vechtstromen), Henk Brink (WMD), Dennis de Vogel (WLN)

Bijzondere kwaliteiten van H2O - een vierde aspect van waterkwaliteit Het waterkwaliteitsonderzoek is uitge groeid tot een professionele aangelegen heid. In alle gevallen wordt gekeken naar wat er zoal in het water zit. De intrinsieke eigenschappen van water als zodanig blijven daarbij tot nu toe buiten beeld. In dit artikel wordt aangegeven dat dit eigen lijk een tekortkoming is, gezien de vele verschillende intrinsieke eigenschappen en kwaliteiten van water zelf. Theo Claassen (gepensioneerd aquatisch ecoloog)

Geen biofouling op omgekeerde- osmosemembranen door voorzuivering met biologische actiefkoolfiltratie Biofouling is een van de meest voor komende typen vervuiling bij installa ties voor omgekeerde osmose (RO). Bij de UltraPuurWater-(UPW)-fabriek in Emmen wordt sinds 2010 biologisch- actiefkoolfiltratie met zuurstofdosering (BODAC) succesvol toegepast als voor zuivering voor RO. Marcel Boorsma (WLN), Simon Dost (WMD), Hilde Prummel (WLN)

Bezinkvoorzieningen in de praktijk Dertien Amsterdamse regenwaterstelsels zijn voorzien van een bezinkvoorziening. Omdat niet duidelijk is of deze bezinkvoor zieningen doeltreffend functioneren, zijn ze alle dertien onderzocht. Mark Nijman, Maikel Votel en Peter Beemsterboer (Waternet)

Medicijnresten te lijf met (geavanceerde) oxidatie Met het traject Ge(O)zond Water worden organische microverontreinigingen, met name medicijnresten, door oxidatie ver wijderd uit effluent van RWZI Wervershoof. Onderzoek op laboratorium- en pilotschaal heeft uitgewezen dat ozonisatie van de effluentstroom toereikend is voor afbraak van de medicijnresten conform de beoogde normering. Bram Delfos (Delfos Ventures), Ruud van der Neut (PWN), Maaike Hoekstra (Hoogheemraadschap Hollands Noorder kwartier), Bram Martijn (PWN Technologies)

Maatregel op de Kaart: Kansrijke landbouwmaatregelen per perceel voor schoner gronden oppervlaktewater De kwaliteit van het gronden opper vlaktewater in Nederland is de afgelopen decennia weliswaar verbeterd, maar is op veel plekken nog niet op orde. Om het nemen van maatregelen makkelijker te maken is een kaart ontwikkeld die voor elk landbouwperceel in Nederland aangeeft welke vrijwillige maatregelen kansrijk zijn. Luuk van Gerven (WENR), Stefan Jansen (Deltares), Arnaut van Loon (KWR), Saskia Lukacs (RIVM), Frank Verhoeven (Boeren verstand), Debby van Rotterdam (NMI) en Piet Groenendijk (WENR)

De succesfactoren voor citizen science Bij het opzetten van een succesvol citizen science-project komt veel kijken. In Delft is het WaterLab ontwikkeld om organisaties en individuen met interesse in wateronder zoek te ondersteunen en faciliteren in het opstarten van CS-projecten. Sandra de Vries (TU Delft, PULSAQUA), Tanja Klop, Marit Bogert (TU Delft), Bas van den Hurk, Sarita Mateboer (Hoogheemraadschap van Delfland), Kim Anema, Onno Giller (IHE Delft)

Van elk nieuw artikel op H2O-Online een melding krijgen? Volg ons dan op Twitter: @vakbladh2o. De ambitie om een H2O-vakartikel te schrijven? Kijk op onze website voor de auteursinstructies. En stuur uw artikel naar redactie@h2owaternetwerk.nl

Advertenties

Tijd voor verandering … de nieuwe doseerpompengeneratie van Lutz-Jesco

Werken aan elektrotechnische installaties binnen een groeiend familiebedrijf?

Interesse? Bel, app of mail ons!

DE SMART SERIE Stappenmotor membraan doseerpompen 2,4 – 30,7 l/uur tot 20 bar

De Lutz-Jesco App is beschikbaar in de iTunes App Store

MEMDOS SMART LB, MEMDOS SMART LD, MEMDOS SMART LK, MEMDOS SMART LP Lutz-Jesco Nederland B.V. Nijverheidstraat 14 c 2984 AH Ridderkerk E-Mail: info@lutz-jesco.nl / www.lutz-jesco.nl

Mobiel: 06-30260412 Telefoon:024-6486459 Email: pz@modderkolk.nl Website: www.modderkolk.nl Momenteel zijn wij op zoek naar: - Elektromonteurs - Hardware Engineer Eplan - Servicemonteur - Validatie engineer - Software Engineer

‘Like’ ons ook op Facebook en volg ons op Linkedin: @modderkolk Totaalpartner voor industriële elektrotechniek, watermanagement en de zorg.

Bezoek ons op stand: F.106

Oplossingen voor vrijwel al uw analyse vraagstukken!

De specialisten in: • Gasanalyse techniek • CEMS systemen • Stoom en condensaat metingen • Gasdetectie

Multi Instruments Analytical b.v.

multi-instruments.nl

Analysers voor: pH/ORP, NH3, Nitraat, Nitriet, opgelost zuurstof, fosfaat, troebelheid en geleidbaarheid

Edisonweg 1, 4207 HE Gorinchem, 0183 - 628888, verkoop@multi-instruments.nl

VIJF NIEUWE PRAKTIJKCODES DRINKWATER

aterbedrijven gebruiken praktijk codes als handvatten voor een efficiënte en kwalitatief hoogwaar dige bedrijfsvoering. Het Platform Bedrijfsvoering zorgt ervoor dat deze documenten structureel worden geactua liseerd. Medewerkers van waterbedrijven en ook andere geïnteresseerden hebben via een vrij toegankelijke website toegang tot de documenten, die worden aangeduid als ‘Praktijkcode Drinkwater’. Zo kunnen de bedrijven deze ‘PCD’s’ in hun eigen werk gebruiken en ook bijdragen aan het actueel houden ervan. Eind 2019 is een viertal nieuwe praktijk codes vastgesteld en beschikbaar gekomen: • ‘Reservoirs en andere constructies voor drinkwater(bereiding): Deel 1: Algemeen’ (PCD 4-1:2019) Hoofdstuk 2 van de vorige editie van de praktijkcode (PCD 4-1:2018) over de berekening van de benodigde capaciteit van een reservoir was sinds het schrij ven van de oorspronkelijke editie in 2010 niet meer gewijzigd. In de achter liggende jaren is bij de drinkwater bedrijven programmatuur ontwikkeld en geïntroduceerd, die wordt aangeduid als ‘automatische distributiesturings programma’s’ (eerst) of ‘waterprognose software’ (later). Op basis van deze stand der techniek is het hoofdstuk met begeleiding van een projectgroep met deskundigen vanuit de drinkwatersec tor separaat tegen het licht gehouden, geëvalueerd, bijgesteld en vastgesteld. Bij dat hoofdstuk was destijds een Excel rekentool gebouwd, die gebruiksvriende lijker is gemaakt.

Eind 2019 zijn viertal nieuwe praktijkcodes vastgesteld. In januari van dit jaar volgde een nieuwe code.

• ‘Controlemethodiek brandkranen’ (PCD 7:2019) Na ruim 10 jaar is in 2016 een aange past inspectieprotocol ontwikkeld, dat is vastgelegd in de eerste editie van een praktijkcode (PCD 7:2016). In 2017 is een project van relatief beperkte omvang uitgevoerd met de intentie dit protocol vanaf 2018 bij de drinkwaterbedrijven te implementeren. De vertegenwoordigers in de projectgroep wilden het aangepaste protocol gaan gebruiken en daarmee nieuwe gegevens gaan verzamelen. Door gegevens van verschillende bedrijven te integreren, zou relatief snel kunnen wor den bekeken welke gevolgen het protocol kan hebben op de inspectie-intervallen en de onderhoudskosten voor brand kranen. Met name door de ontwikkeling van een ‘meetframe’ liep dit project in 2017 vertraging op en was er in de eerste helft van 2018 een vervolg (van beperkte omvang) voor de afronding. Op basis van de verschillende ervaringen is gecon stateerd dat de uitvoering van de punten ‘Wat is de afstand tussen de bovenkant pot en bovenkant klauw?’ en ‘Hoeveel wijkt het midden van de brandkraan af in lengte en breedte richting ten opzichte van de straatpot?’ niet realistisch was, aangezien die naar verwachting niets bruikbaars zouden gaan opleveren. Er is daarom een aangepast protocol opgesteld, dat aan het einde van 2019 is vastgesteld. • ‘Putten en puttenvelden ten behoeve van drinkwater; Deel 1: Algemeen’ (PCD 13-1:2019) en ‘Putten en puttenvelden ten behoeve van drinkwater; Deel 2: Ontwerp’ (PCD 13-2:2019)

P In het kader van het gezamenlijke onderzoek is in 2000 de eerste editie van het ‘Kennisdocument Putten(velden)’ verschenen (rapport BTO 2000.110). Het kennisdocument is op basis van nieuwe kennis en ontwikkelingen op het gebied van pompputten in 2009 – 2010 geactualiseerd en in 2011 aangevuld met het onderdeel waarnemingsputten: het rapport KWR 2011.014 ‘Kennisdocu ment Putten(velden); Ontwerp, aanleg en exploitatie van pompputten; update 2011’. Steeds was er nog de wens om dit document uit te breiden met infiltratie putten. In 2018 is in het kader van de update van dit kennisdocument eerst een ‘voortraject’ uitgevoerd met als op brengst een projectplan voor de periode 2019 – 2022. In dat projectplan is een traject beschreven om te komen tot een omzetting en actualisatie van het huidige ‘Kennisdocument Putten(velden)’ naar een serie praktijkcodes van negen delen (‘Putten en puttenvelden ten behoeve van drinkwater’). De eerste fase van dit projectplan is in 2019 uitgevoerd en heeft geleid tot vaststelling van de eerste twee delen van de serie. Daarbij is gecon stateerd dat de serie niet uit negen, maar uit zes delen zal bestaan door het ontwerp, de aanleg en de exploitatie van putten en puttenvelden (toch) steeds in één deel en niet in twee delen uit te werken. Deel 3 van de serie over de aanleg van putten(velden) zal naar verwachting eind 2020 worden afgerond en beschikbaar komen. De delen 4 tot en met 6 over respectievelijk de exploitatie van putten(velden), waarnemingsfilters NR2/3 MAART 2020

NIEUWE PRAKTIJKCODES DRINKWATER

en infiltratiefilters staan voor de komen de twee jaren op het programma. Begin 2020 is de volgende praktijkcode vastgesteld: • ‘Hygiënecode Drinkwater; Opslag, transport en distributie’ (PCD 1-4:2019) De derde editie van de Hygiënecode (2016) is als uitgangspunt genomen voor de totstandkoming van de update. Ten opzichte van de vorige editie van de Hygiënecode is deze vierde editie uitsluitend uitgebreid met de zogeheten watermeeneemmethode. Er heeft dus geen actualisatie van de tekst volgens en/of uitbreiding ten opzichte van de tekst volgens de derde editie plaats gevonden. Actualisatie van die tekst en uitbreiding met ‘sneller meten’ en de ‘RT-PCR-methode’ voor E. coli staan voor 2020 op de rol. De watermeeneemmethode is in 2018 door een zestal drinkwaterbedrijven (Brabant Water, WML, Dunea, Oasen, Evides Waterbedrijf en Vitens) ontwikkeld binnen de werkgroep ‘Landelijke Projectgroep Vervangingsmethoden’. De bijbehorende wijze van werken en de consequenties op het gebied van de waterkwaliteitsbeoordeling zijn in de vierde editie verdisconteerd. ‘Praktijkcodes drinkwater’ met de onder liggende documenten zijn in te zien via de website www.PraktijkcodesDrinkwater.nl

Voor meer informatie: Martin Meerkerk van KWR Water Research Institute (030) 60 69 591

0 62

NEW BUSINESS

NIEUWE WATERTECHNOLOGIE VAN NEDERLANDSE BODEM VOORAF | Twee topprijzen geven kleur aan watertechnologie De innovatiekracht van de Nederlandse watertechnologie is weer eens onderstreept met twee opmerkelijke en aansprekende prijzen. Januari dit jaar maakte Hydraloop furore op de grote technologiebeurs Consumer Electronics Show in Las Vegas door de verkiezing van ‘Best of the best’. En afgelopen maand werd het Nereda-proces van TU Delft en Royal HaskoningDHV door Global Water Intelligence (GWI) verkozen tot beste doorbraaktechnologie wereldwijd in het afgelopen decennium! Deze waarderingen geven kleur aan onze innovatieve Nederlandse water technologie. Ze laten zien dat we op de goede weg zijn én het onderstreept ook nog eens de diversiteit in de sector. Hydraloop is gericht op de consu mentenmarkt en Nereda is een utility product, ontwikkeld voor de afval waterzuivering, die wereldwijd al op 80 locaties is geïnstalleerd. En ook hebben ze nog eens gemeen dat beide innovaties gericht zijn op duurzaam gebruik van water. Want dat is waar het nu om draait. Zo is het in onze sector een uitdaging om producten uit water te halen en recyclen. We hebben stoffen als cellulose en de polymeer PHA, maar nu laat Nereda zich ook gelden, met Kaumera als spin-off. Het is heel boeiend om te volgen hoe deze grondstof zijn weg vindt op de markt en gaat bijdragen aan het businessmodel. De grondstof wordt eerst afgezet in de landbouw en dat is een mooi voorbeeld van een cross-sectorale toepassing. Want dat is cruciaal; als je er niet in slaagt andere ketens erbij te betrekken dan worden de kansen voor afzet van de grondstof of toepassing van je technologie een stuk kleiner. Je moet werelden aan elkaar knopen, ketens verbinden, nieuwsgierig blijven en open zijn over je innovatie, want dat is de manier om snel verder te komen. En die open mind zit nog niet altijd voldoende tussen de oren. Samenwerken dus. Het blijft belangrijk en dat is wat je ziet bij ons op de WaterCampus. Het was ook de boodschap tijdens de viering van ‘Tien jaar Water Alliance’ in Leeuwarden, afgelopen januari tijdens een mooie en geslaagde WaterLink. Het was een succesvolle start van het jaar, dat nu een vervolg krijgt op Aqua Nederland Vakbeurs en in september met de European Water Technology Week in Leeuwarden. Dan krijgen we de finale van de WIS Award, met weer nieuwe veelbelovende watertechnologieën. Ik kijk er nu al naar uit! Hein Molenkamp Managing Director Water Alliance h.molenkamp@wateralliance.nl

Water Alliance is een samenwerkingsverband van overheid, kennisinstellingen én bedrijfsleven op het gebied van watertechnologie in Nederland. Water Alliance richt zich vooral op het midden- en kleinbedrijf in de innovatieve en duurzame watertechnologie die wereldwijd vermarkt kan worden. Water Alliance ondersteunt de bedrijven op het gebied van (internationale) matchmaking, netwerken en business development.

wateralliance Agora 4 8934 CJ Leeuwarden 058-2849044 www.wateralliance.nl

WATERNETWERK NEW BUSINESS

Corina Carpentier

SENSILEAU: PODCASTS UITKOMST OM KENNIS BIJ TE HOUDEN Sensileau biedt kennis over zeer uiteenlopende sensoren voor waterkwaliteit

Sensileau Sensor Platform publiceert sinds kort podcasts over sensortechnologie en -producten. Op 8 januari ging een podcast online over monitoring van lood in distributiesystemen voor drinkwater. De aanleiding om deze podcast te ma ken was het probleem van verhoogde loodconcentraties in drinkwater in de Verenigde Staten. Onverwacht bleek dit probleem ook in Nederland te spelen. “Dat heeft natuurlijk geleid tot extra aandacht voor onze eerste podcast”, zegt Corina Carpentier, oprichter van Sensileau. Er zijn verschillende redenen om over te gaan tot de publicatie van podcasts, legt Carpentier uit. “In de eerste plaats vind ik het zelf een prettige manier om kennis tot me te nemen. Maar dat zegt natuurlijk weinig over anderen. Toen we bij klanten gingen vragen op welke manier ze hun kennis bijhouden, bleek al snel dat mensen in de waterwereld hier weinig tijd NR5 / MEI NR2/3 MAART 20132020

voor hebben. Monteurs zitten steeds minder op één locatie en zijn veel onderweg van de ene installatie naar de andere. Hetzelfde geldt voor mon sternemers. De tijd om rustig iets te lezen, is er nauwelijks meer.” Hier biedt een podcast uitkomst, want die kun je in de auto of elders beluis teren. “We hebben bewust gekozen voor podcasts, dus alleen audio, die je met een smartphone overal kunt beluisteren.” De eerste editie duurt 25 minuten en dat vindt Carpentier aan de lange kant. “We streven naar een lengte van 15 minuten.” In de eerste podcast praat Carpen tier met Rick Bacon, ceo van Aqua Metrology Systems. Ze bespreken de noodzaak van loodmonitoring, met specifieke aandacht voor loodpartikels in de waterstroom. Vervolgens hebben ze het over geautomatiseerde monito ring op een zodanige manier dat tijdig actie kan worden ondernomen indien verhoogde loodconcentraties worden aangetroffen. Op deze manier kunnen

de risico’s voor volksgezondheid wor den gereduceerd. Deze podcast is in het Engels, hetgeen voor de hand ligt gezien het interna tionale publiek dat Sensileau bedient. Maar er zijn ook Nederlandse klanten met specifiek Nederlandse vragen. Er zullen dan ook podcasts in beide talen komen. De volgende twee hebben betrekking op de monitoring van blauwalgen. Een Engelstalige variant gaat vooral over de bestrijding hiervan op de Grote Meren in Canada en de Verenigde Staten. Een Nederlandstalige podcast gaat in op de situatie in ons land. Het is de bedoeling om jaarlijks vijf of zes podcasts uit te brengen. Die kunnen gaan over sensoren voor alle soorten water. “Het kan bijvoorbeeld zinvol zijn om een podcast te maken over nitraatmonitoring in de land bouw”, zegt Carpentier. “We zullen de actualiteit blijven volgen.”

63 0

0 64

NEW BUSINESS Powered by Water Alliance

Dankzij IVG20-C installaties van Pathema kan Lamb Weston/Meijer 39 procent waterbesparing realiseren

LAMB WESTON/MEIJER: GEBRUIK DRINKWATER EN CHEMICALIËN NAAR NUL Lamb Weston/Meijer produceert diepgevroren aardappelproducten en gedroogde aardappelvlokken. Hiervoor is veel water nodig, onder andere in de fabriek in Bergen op Zoom. Om kosten te besparen en duurzamer te gaan produceren wil het bedrijf het gebruik van drinkwater en chemicaliën voor de elf koeltorens tot nul reduceren. Hiervoor worden installaties van Pathema gebruikt. “We hebben de eerste installatie van het type IVG20-C geleverd in 2015”, zegt Mark Boeren, directeur van Pathema. “In 2017 volgde de tweede en dit jaar de derde.” De IVG20-C werkt op basis van een vortex. Deze wekt cavitatie op, zodat er dat er gasbelletjes ontstaan, die vervolgens naar het vacuüm in de vortex worden getrok ken. Hierdoor ontstaan calciumcarbonaat kristallen in het water. Deze worden uitgefilterd, zodat het calciumcarbo naat niet aan de warmtewisselaar of leidingen kan hech ten. Hierdoor zijn er geen chemicaliën meer nodig om het koelwater te behandelen tegen kalk, corrosie en micro biologische groei. “Tijdens de hete zomers van de afgelopen twee jaar merkte Lamb Weston/Meijer dat zij veel meer drinkwater moesten innemen, dan waarin het kon voorzien om te zorgen voor voldoende water voor de koeltorens”, zegt Boeren. “We zijn nu bezig om afvalwater zodanig te zuiveren, dat het zonder toevoeging van chemicaliën geschikt is om de koeltorens te suppleren. In 2020 is de planning om deze methode op operationele schaal te gaan toepassen. Dan is er voor

de koeltorens helemaal geen water meer nodig van het drinkwaternet.” Om dit mogelijk te maken meet het waterzuiverings systeem continu de kwaliteit van het proces- en koelwater, waardoor het mogelijk is tijdig in te spelen op het ontstaan van vervuilingen. Op deze manier is er sprake van een reductie van schoon leidingwater voor koeling van mini maal 95 procent. De totale waterfootprint van het produc tieproces wordt 39 procent lager. “Nu we de stap gezet hebben naar een chemievrije water behandeling, is het volgende doel om de koeltorens en de stoomproductie, dus alle utilities, nagenoeg vrij van drink waterinname te maken. Zo loopt er nu ook een proefproject voor de productie van water voor de stoomketels uit afvalwater.” De vortextechnologie is vrij generiek te gebruiken. Pathema past deze nu voornamelijk toe bij Lamb Weston/ Meijer en andere producenten van voedingsmiddelen. Volgens Boeren is het echter heel goed mogelijk dat de installaties in de toekomst ook in andere sectoren een plek krijgen in de waterbehandeling.

WATERNETWERK NEW BUSINESS

WIS AWARD: VAN PLASTICAFVALSCHEP TOT MONITORING ASSETS MET ALGORITMES Van een plasticafvalschep tot de smartbox, van een zelfreinigend biologisch filter tot nanobubbles dit jaar dingen negen bedrijven mee naar de WIS Award, de prijs van netwerkorganisatie Water Alliance voor de beste innovatie in de watertechnologie.

v lamvertragers en kunstmest. Daarmee heeft de technologie niet gewonnen, de presentatie was een opwarmronde. In september gaat het erom en worden de technologieën gepresenteerd voor het internationale publiek van EWTW. Het zijn er dan mogelijk tien.

verbindingen in water worden foto chemisch gekraakt. Semiotic Labs brengt SAM4 onder de aandacht. De technologie biedt met geavanceerde algoritmes inzicht in de conditie, prestaties en het energieverbruik van aangesloten assets en bestaat uit sensor-hardware, analytics en een Bart van den Berg pitcht op WaterLink het biologische filter van Befil Pure Cleantech

De WIS Award is de innovatieprijs waarmee Water Alliance Nederlandse bedrijven een podium geeft om nieuwe technologieën onder de aandacht te brengen. De prijs wordt dit jaar uitgereikt tijdens de European Water Technology Week, het internationale congres van Water Alliance, Wetsus en het Centre of Expertise Water Tech nolgy dat in september wordt gehou den in Leeuwarden. Op het WaterLink Symposium afge lopen januari in Leeuwarden werd de aftrap van de verkiezing gegeven met negen pitches. Het publiek mocht in een real-time peiling zijn voorkeur uitspreken. De meeste stemmen gingen naar Susfire, een gepaten teerde technologie van de start-up Susphos die reststromen uit afval water opwaardeert tot fosfaatproduc ten die direct op de markt afgezet kunnen worden, bijvoorbeeld als NR5 / MEI NR2/3 MAART 20132020

Naast Susphos is dat Noria met de plasticafval-schep. Het ontwerp met een scheprad dat werkt op de stroming van de rivier, voert het ge vangen afval via de holle as af naar de zijkant, waar het wordt verzameld en periodiek afgevoerd. Jotem Water behandeling pitcht een update van de Smartbox, de compacte, draagbare en robuuste waterbehandelingsunit, die nu ook te gebruiken is met nanofiltra tie en omgekeerde osmose. Befil Pure Cleantech presenteert de VBBR Vortec Biochip Bed Reactor. Het biologische filter haalt de opge loste vervuiling uit het water met behulp van bacteriën en werkt zeer effectief. De flow van de circulatie pomp creëert een vortexstroming, die geen extra energie vereist. O3 systems toont de FOX Friendly Oxodation, de reiniging van water met een laserbron. ‘Bijna alle’ schadelijke

dashboard die realtime monitoring mogelijk maakt. Daarmee is in een vroeg stadium te zien wanneer een pomp gaat falen. Berghof Membrane Technology brengt de Tubular FO, ‘een innovatie in de membraantechnologie’. De techno logie van buisvormige voorwaartse osmose (TFO) gebruikt minder ener gie, is beter bestand tegen vervuiling en is ‘ontworpen voor ontwatering en concentratie voor verschillende stromen’. Royal Brinkman doet een gooi naar de WIS award met de Nanobubbletechnologie die de waterkwaliteit voor tuinders in de tuinbouw ‘significant’ verbetert. De bellen verhogen het zuurstofgehalte in het irrigatiewater met als gevolg dat gewassen beter in staat zijn voedingsstoffen op te nemen, wat de gezondheid, opbrengst en gewascyclus verbetert.

65 0

iStockphoto

PFAS-VERWIJDERING UIT BLUS- EN AFVALWATER Eind 2018 raakte door een vergissing bij een olieterminal in Noord-Holland ongeveer 200 m³ water verontreinigd met PFAS-houdend blusschuim. Betrokkenen gingen op zoek naar een betere oplossing dan het, zoals gebruikelijk, af te voeren naar een verwerker.

Blusschuim bevat vaak verschillende typen PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen). Veel blusschuimhoudend afvalwater belandt via verschillende routes in het oppervlakte water – niet alleen bij brand, maar ook bijvoorbeeld tijdens brandoefeningen of via afvalverwerkers of rioolwaterzuiverings installaties. Vanwege de mogelijke milieuen gezondheidsrisico’s is het echter van belang om verontreiniging van het opper vlaktewater met deze producten zoveel mogelijk te voorkomen. Vroeger werden PFOS (perfluoroctaansulf onzuur) en PFOA (perfluoroctaanzuur) ge bruikt in blusschuim. Deze giftige, niet-af breekbare en bio-accumulatieve stoffen zijn inmiddels vervangen, maar ook de vervan gende typen PFAS zijn ongewenst. Ook deze zijn namelijk slecht afbreekbaar en moge lijk giftig, en ze verspreiden zich makkelijk in water. Bij incidenten moeten er vaak grote hoeveelheden verontreinigd water afgevoerd worden naar een verwerker. Die doen hun werk echter niet altijd even effec tief: in veel gevallen komt PFAS-houdend afvalwater alsnog ongezuiverd terecht in het milieu, zo blijkt uit onderzoek van onder andere de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Vaak zijn de installaties namelijk niet ingericht op verwijdering van PFAS. Zowel milieutechnisch als financieel is dergelijke ‘verwerking’ ongewenst: de veroorzaker betaalt een aanzienlijk bedrag, terwijl de verontreiniging uiteindelijk toch in het milieu terechtkomt.

Verwijderen van PFAS uit water Er zijn inmiddels verschillende onder zoeken gedaan naar het verwijderen van PFAS uit water. De belangrijkste resultaten hieruit: • Veel PFAS-verbindingen zijn niet vluchtig en goed oplosbaar in water. • Ze zijn ongevoelig voor behandeling met hitte (onder 1.000°C), zuren, basen, ozon of UV-licht en worden ook niet biologisch afgebroken. • Doordat ze vaak in erg lage concen ztraties in het water voorkomen, zijn technieken als flocculatie en zand filtratie niet effectief. Al met al is het reinigen van met PFAS ver vuild water niet eenvoudig. Toch zijn enkele technieken bewezen wél effectief. Een daar van is het gebruik van actief kool: dit wordt momenteel gezien als de meest effectieve, werkbare en goedkope methode. De effectiviteit van de behandeling met actief kool verschilt wel sterk per type PFAS. In het algemeen geldt dat de PFAS-verbindingen die goed aan de b odem hechten, ook goed aan actief kool adsor beren, en dat PFAS die goed in water oplossen juist minder makkelijk aan actief kool hechten. Meer specifiek kunnen we zeggen: PFAS met lange ketens hechten beter aan actief kool dan die met korte ketens, PFAS met een sulfonzuurgroep adsorberen beter dan die met een carbonzuurgroep, en lineaire PFAS adsorberen beter dan vertakte. Bij

WATERWETENSCHAP

TOEGEPASTE WETENSCHAP IN DE WATERSECTOR

Concentratie PFAS in afvalwater voor en na zuivering over actief kool

een mengsel van verschillende PFAS-verbindingen ont staat competitie: de verbindingen die het beste adsorberen verdringen deels de andere die wat minder goed hechten. Poedervormig actief kool werkt sneller en effectiever dan granulair kool. Poeder is daarom meestal een betere keuze voor incidenten die vragen om een directe oplossing. Granulair kool is geschikter als lange-termijnoplossing. Voor beide typen actief kool is het verwijderingsrendement en de benodigde contacttijd afhankelijk van de concentratie PFAS en van de kwaliteit van het verontreinigde water (denk aan pH, anorganische ionen, organisch materiaal). Het rendement van actief kool neemt af naarmate het vaker gebruikt is. Een paar keer per jaar regenereren is daarom wenselijk, maar hiervoor bestaat nog geen goede methode. Over het algemeen wordt gebruikte kool verbrand. Praktijkvoorbeeld Bij een incident eind 2018 bij een olieterminal in Noord-Holland raakte ongeveer 200 m³ water verontrei nigd met 60 liter PFAS-houdend blusschuim. Het vervuilde water werd in een tank opgeslagen. Na overleg besloten toezichthouder Rijkswaterstaat en het bedrijf om het niet naar een verwerker af te voeren maar de PFAS-verontrei niging op locatie te zuiveren met een hoog-adsorberend actiefkoolfilter. Van tevoren was onduidelijk welk rendement behaald zou worden. Er is 1.500 kg actieve kool gebruikt (Desotec, ORGANOSORB 10-AA, 0,60-2,36 mm). Het continue debiet was 6 m3 per uur, dus de contacttijd was ongeveer 20 mi nuten. De maximum luchttemperatuur was ongeveer 9 °C. NR2/3 MAART 2020

Het water werd voor en na het filter geanalseerd op 31 verschillende PFAS-ver bindingen. Het verwijde ringsrendement bleek vrij wel 100% te zijn: de totale PFAS-concentratie daalde van 31 µg/L naar 0,5 ng/L. De gebruikte kool werd af gevoerd voor verbranding. Bij temperaturen boven 1000 °C worden PFAS afgebroken. In Nederland is geen afvalverwerker die beschikt over een verbran dingsoven die dit kan, wel kan het in België (Indaver). Goede oplossing De kosten waren met circa € 40.000 slechts een fractie van de geschatte kosten voor het afvoeren van het vervuilde water naar een erkende verwerker (circa € 250.000). Bij incidenten met fluorhoudend blusschuim is het gebruik van actief kool dus zeker een optie. Er zijn nog wel onduidelijkheden, zoals rendementsverlies in de tijd, invloed van het debiet, de benodigde hoeveelheid actief kool en de effectiviteit voor verschillende concentra ties en typen PFAS. Bram Rutten, Anne Jans en Rob B erbee (Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving) Een uitgebreide versie van dit artikel is te vinden op H2O-Online. Het is te lezen door gebruik te maken van de QR-code of te kijken op www.h2owaternetwerk.nl (onder H2O-vakartikelen).

SAMENVATTING De praktijk heeft laten zien dat PFAS-verbindingen, onder ideale omstandigheden, bijna volledig uit water verwijderd kunnen worden met actief kool. Deze methode is effectiever en goedkoper dan afvoeren naar een verwerker. Wel is er nog onderzoek nodig om het gebruik van actief kool te optimaliseren.

68 iStockphoto

KANSRIJKE MAATREGELEN PER LANDBOUWPERCEEL VOOR SCHONER WATER De kwaliteit van het gronden oppervlaktewater in Nederland is de afgelopen decennia weliswaar verbeterd, maar is op veel plekken nog niet op orde. ‘Maatregel op de Kaart’ is ontwikkeld om het nemen van maat regelen makkelijker te maken. De kaart geeft voor elk landbouwperceel in Nederland namelijk aan welke maatregelen kansrijk zijn.

Schoon gronden oppervlaktewater zijn be langrijke onderdelen van een gezonde leef omgeving. De ingezette verbetering daarvan lijkt te stagneren, terwijl de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) voor ecologisch gezond water op de meeste plekken nog niet worden gehaald. Ook dient de gronden oppervlaktewaterkwaliteit te verbeteren voor de productie van drinkwater. Een van de zorgpunten is de uit- en afspoeling van meststoffen vanuit het landelijk gebied. De landbouwsector is zich ervan bewust dat extra inspanningen nodig zijn bovenop de verplichte maatregelen uit het mestbeleid. Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) heeft daarom in juni 2017 een lijst met 99 landbouwmaatregelen vastgesteld in het Bestuurlijk Overleg Open Teelten en veehouderij (BOOT). De uitvoering van deze BOOT-lijst komt echter maar beperkt van de grond. Dat komt vermoedelijk door het doolhof aan mogelijke maatregelen en het gebrek aan duidelijkheid over de meest effectieve maatregel per locatie. Een ge richter advies aan agrariërs kan dit moge lijk verhelpen. In het project ‘Maatregel op de Kaart’ is de BOOT-lijst daarom omgewerkt tot een landelijke maatregelenkaart. Voor ieder landbouwperceel in Nederland is een lijst met maatregelen beschikbaar die op

dat specifieke perceel het meest kansrijk zijn voor het verminderen van de uitstoot van stikstof en fosfor naar gronden oppervlaktewater. Welke maatregelen dat zijn hangt af van de kenmerken van het perceel. Het betreft een inspiratielijst waarbij de keuzevrijheid ligt bij de agrarisch ondernemer. Ook omdat vooraf lastig te bepalen is welke maatregel het allerbeste is. Dit hangt mede af van de manier waarop de maatregel wordt uitgevoerd en van de precieze perceelskenmerken, die niet alle maal bekend of openbaar zijn. De kaart biedt aanknopingspunten om met verschillende partijen, zoals agrariërs, landbouwadviseurs, waterschappen en provincies, op verschillende schaalniveaus te werken aan betere waterkwaliteit. Methode We hebben de BOOT-maatregelen bekeken die effect hebben op de emissie van fosfor en stikstof naar het water. Daarnaast hebben we hier nog vier maatregelen aan toegevoegd, die niet op de BOOT-lijst staan, maar wel kansrijk kunnen zijn. Vervolgens hebben we voor elk van de 54 m aatregelen toepassingscriteria vastgesteld. De toe pasbaarheid hangt af van de volgende perceelskenmerken: gewas, landbouwsec tor, bodemtype, grondwatertrap, helling,

WATERWETENSCHAP

TOEGEPASTE WETENSCHAP IN DE WATERSECTOR

De stappen die zijn doorlopen om te komen tot een landelijke maatregelenkaart

omgrenzing door water, aanwezigheid van buisdrains en risico op bodemverdichting. Op basis van GIS-analyses zijn voor elk perceel in Nederland de hierboven genoemde perceelskenmerken bepaald. Hierbij is gebruik gemaakt van openbaar beschikbaar kaartmateriaal. Daarna konden we de toepasbaarheid combineren met de perceelsken merken. Ten slotte hebben we de effectiviteit van maatre gelen beoordeeld. Bovendien is elke maatregel gescoord op praktische uitvoerbaarheid en kosten. Een maatregel is kansrijker naarmate deze leidt tot minder uitspoeling, gemakkelijker uitvoerbaar is en goedkoper is. De maatregelenkaart is gemaakt met openbare data en is door iedereen te downloaden en online te bekijken op www. kennisimpulswaterkwaliteit.nl. De kaart geeft weliswaar informatie op perceelsniveau, maar kan ook worden inge zet op een groter schaalniveau, bijvoorbeeld om te bepalen welke maatregelen kansrijk zijn op stroomgebiedsniveau. Vervolg Bij gebruik is het belangrijk te weten dat de maatregelen kaart dit jaar in het kader van de Kennisimpuls Water kwaliteit verder wordt ontwikkeld, in samenwerking en afstemming met andere initiatieven en tools over land bouwmaatregelen. Steekwoorden daarbij zijn verbeteren, verbreden en toetsen. De ontwikkelrichtingen staan nog niet vast, maar gedacht kan worden aan: • Kwantificeren van het effect van maatregelen. • Beter bepalen van de kosten en inpasbaarheid van maatregelen. • Toevoegen van perceelskenmerken als bodemeigen schappen en bemestingsdruk. • Bepalen van de lokale waterkwaliteitsopgave. • Uitbreiden van de kaart door ook te kijken naar andere opgaves, zoals voor klimaat, biodiversiteit en stikstofe missies naar de lucht. NR2/3 MAART 2020

• Interactief maken van de kaart, zoals het zelf kunnen toevoegen van perceelskenmerken of reeds genomen BOOT-maatregelen. Volgens belanghebbenden biedt de kaart meerwaarde voor een gericht, perceelspecifiek advies over kansrijke maat regelen voor schoner gronden oppervlaktewater. Tevens vormt de kaart een goed uitgangspunt om met verschillen de partijen samen te werken aan een betere waterkwaliteit en een gezonde leefomgeving. Luuk van Gerven (WENR), Stefan Jansen (Deltares), Arnaut van Loon (KWR), Saskia Lukacs (RIVM), Frank Verhoeven (Boerenverstand), Debby van Rotterdam (NMI) en Piet Groenendijk (WENR) Een uitgebreide versie van dit artikel is te vinden op H2O-Online. Het is te lezen door gebruik te maken van de QR-code of te kijken op www.h2owaternetwerk.nl (onder H2O-vakartikelen).

SAMENVATTING ‘Maatregel op de Kaart’ biedt inzicht in kansrijke maat regelen op landbouwperceelsniveau om uitstoot van fosfor en stikstof naar het water te verminderen. De kaart moet zich nog in de praktijk bewijzen en wordt verder doorontwikkeld. Maar belanghebbenden geven aan dat de kaart nu al helpt bij het kiezen van de beste maatregelen voor schonere gronden oppervlaktewater. Daarmee faciliteert ‘Maatregel op de Kaart’ onder meer agrariërs bij het nemen van de juiste maatregelen om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te halen.

Advertenties

Water and Wastewater Treatment Plants, Operating Equipment & Services: A dynamic Partnership Water Recycling / Reuse Energy & Resource Recovery Plants: Individual & modular Process Water Treatment

Discover new Developments!

EnviroChemie BV Waarderweg 52c 2031 BP Haarlem Tel. +31 235345405

www.envirochemie.nl

CLAMP-ON ULTRASOON FLOW METEN

WATER EN RIOLERING accuraat

service

ULTRASOON FLOWMETEN. VANAF DE BUITENKANT METEN W AT V A N BIN N EN S T R O O MT .

U-F-M B.V. | +31 (0)165 855 655 | info@u-f-m.nl | www.u-f-m.nl

WATERNETWERK

NIEUWS UIT HET NETWERK VAN WATERPROFESSIONALS

Agenda@Waternetwerk KNW-activiteiten Meer info en aanmelden: www.h2owaternetwerk.nl tenzij anders vermeld. 27 MAART, AMSTERDAM Wat doet de antiaanbaklaag in de circulaire waterketen? Middag over de problemen en oplossingen rond de PFAS-problematiek. 7 APRIL, NOORD-BRABANT Trots op ons Waterbeheer -successen uit de praktijk, CoP Beheer en Onderhoud 15 MEI, NIEUWEGEIN Water in de Circulaire Economie - KNW voorjaarscongres 11 JUNI, DE BILT Bouw Informatie Systeem door IT-toepassingen 14-19 JUNI, ERMELO International Society for Subsurface Microbiology Conference 2020 Zie: iwcconferences.com 15-19 juni, AMERSFOORT Congress and Exhibition on Arsenic in the environment [www.as2020conference.com] Zie: as2020conference.com 7-9 SEPTEMBER, DELFT Conference on Sociohydrology Zie: delft2020.org 21-24 SEPTEMBER, LEEUWARDEN European Water Technology Week, save-the-date

Wilt u een activiteit voor waterprofessio nals aanmelden voor de H2O-agenda? Mail dan naar: info@waternetwerk.nl

NR2/3 MAART 2020

Water en de circulaire economie

Het KNW-voorjaarscongres op 15 mei heeft als thema: Water in de Circulaire Economie. KNW-themagroepen verzorgen bijdrages.

Wat doet de antiaanbak laag in de circulaire waterketen? Op vrijdagmiddag 27 maart organiseert de KNW themagroep Circulaire Watertechnologie een bijeenkomst bij Waternet in Amsterdam over PFAS: wat is het, wat doet het, waar komt het vandaan en hoe komen we er weer vanaf? Er zijn sprekers vanuit verschillende werkvelden (UvA, expertisecentrum PFAS, technologieleveranciers); doel is om de watersector te informeren over de huidige technische stand van zaken met betrekking tot PFAS.

KNW studentendag voor mbo-ers

Tijdens de Aqua Nederland Vakbeurs organiseert de KNW werkgroep Kennis in de Regio samen met o.a. HHNK een informatieve dag voor mbo-studenten om ze kennis te laten maken met en te enthousiasmeren voor het werken in de watersector. Het wordt een actieve dag waarin de studenten worden uitgedaagd met opdrachten en proefjes bij en op de beurs.

Lustrum voor CoP Beheer en Onderhoud De CoP Beheer en Onderhoud bestaat vijf jaar en heeft inmiddels 10 sympo sia georganiseerd over de rol van beheer en onderhoud bij thema’s als maaibeheer, aanbestedingen, exoten, innovaties, klimaat, etc. Op 7 april organiseren we weer een bijeenkomst in Oirschot over de meest interessante onderwerpen van de afgelopen jaren en wat heeft de onderhoudsmedewerker in 2030 allemaal nodig?

Nieuw bij Waternetwerk op Instagram

JongKNW geeft op Instagram Stories om de week op vrijdag een leuk kijkje in de werkweek van een jonge waterprofessional. Imke Okkerman van de JongKNW kerngroep heeft afgelopen week het spits afgebeten. Volg nu ook @waternetwerk op Instagram!

Advertentie

Hoe EFFICIËNT is uw bEluChTINg werkelijk?

lET’s Talk ben van Maanen, sales Engineer +31 683 077866 ben.van.maanen@aerzen.nl

echte efficiëntie betekent dat in de fluctuerende luchtbehoefte van waterzuiveringsinstallaties nauwkeurig wordt voorzien. Beluchting verbruikt tot 80% van de totale energiebehoefte. Het grootste besparingspotentieel is dus hier te vinden. Met onze Performance3-productportfolio, bestaande uit Blower, Hybrid en Turbo, vinden we altijd de meest efficiënte en op maat gemaakte oplossing voor u. Profiteer van tot 30% energiebesparing! leT’s Talk! we zullen u graag adviseren! www.aerzen.nl