Η τεχνική της συνδυασμένης (Fusion) απεικόνισης MRI – US στη διερεύνηση του καρκίνου του προστάτη

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Η τεχνική της συνδυασμένης (Fusion) απεικόνισης MRI – US στη διερεύνηση του καρκίνου του προστάτη

Η τεχνική της συνδυασμένης (Fusion) απεικόνισης MRI – US στη διερεύνηση του καρκίνου του προστάτη

2 • ΟΜΙΛΟΣ ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πρώτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες των δυτικών κοινωνιών, αποτελεί τη δεύτερη μετά τον καρκίνο του πνεύμονα αιτία θανάτου από νεοπλασματική νόσο, και εμφανίζεται συνήθως στις μεγάλες ηλικίες. Ο κίνδυνος ανάπτυξης του αυξάνεται με την ηλικία. Η εξέλιξη του είναι βραδεία και απαιτεί μακρό χρονικό διάστημα για να εκδηλωθεί, αν εκδηλωθεί ποτέ. Ένα ποσοστό 30% των ανδρών ηλικίας άνω των 50 ετών και 70% των ανδρών ηλικίας μεγαλύτερης των 80 ετών μπορεί να εμφανίσουν καρκίνο ο οποίος σε μεγάλο ποσοστό μπορεί να περάσει απαρατήρητος, να μην εκδηλωθεί ποτέ κλινικά ούτε να απειλήσει τη ζωή. Ένα ποσοστό 7% του πληθυσμού των ανδρών ηλικίας άνω των 50 ετών θα εμφανίσει καρκίνο κλινικά σημαντικό, ενώ συνολικά, σύμφωνα με στατιστικές παγκοσμίως θα πεθάνει ένας στους εκατό ασθενείς που θα νοσήσει από καρκίνο του προστάτη. Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στην αποτελεσματικότερη θεραπεία της όσο και στην μεγαλύτερη επιβίωση του πάσχοντος. Σε μερικές χώρες έχει καθιερωθεί ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος των ανδρών ηλικίας άνω των 50 ετών. ΟΜΙΛΟΣ ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ • 3

Η τεχνική της συνδυασμένης (Fusion) απεικόνισης MRI – US στη διερεύνηση του καρκίνου του προστάτη

Υποηχογενής εστία στο αριστερό πλάγιο της περιφερικής ζώνης του προστάτη. Η ίδια εστία εμφανίζει αυξημένη αιμάτωση στην ανάλυση με Power Doppler.

Στο διορθικό υπερηχογράφημα (ΑΡ εικόνα) απεικονίζεται ασθενώς υπόηχη εστία στο ΔΕ πλάγιο της περιφερικής ζώνης του αδένα. Η εστία αυτή γίνεται πιο εμφανής στην ελαστογραφία (ΔΕ εικόνα) όπου και απεικονίζεται σαν σκληρή περιοχή με έντονη υπόνοια για κακοήθεια.

Εικόνα καρκίνου του προστάτη, όπως φαίνεται στην Ιστολογική εξέταση μετά από λήψη βιοψιών.

4 • ΟΜΙΛΟΣ ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ

Η διάγνωση της νόσου

Η μαγνητική τομογραφία (MRI)

Η διάγνωση της νόσου στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται με τον συνδυασμό δακτυλικής εξέτασης και μέτρησης της τιμής του PSA. Στις περιπτώσεις που τίθεται υπόνοια παρουσίας της νόσου, η περαιτέρω διερεύνηση προκειμένου να τεκμηριωθεί η παρουσία της είναι επιβεβλημένη.

Η μαγνητική τομογραφία (MRI), είναι μέθοδος πολύ πιο ευαίσθητη στην ανίχνευση και απεικόνιση εστιών ύποπτων για ανάπτυξη καρκίνου στον προστάτη σε σύγκριση με το διορθικό υπερηχογράφημα, ιδιαίτερα μετά την εξέλιξη των σύγχρονων μαγνητικών τομαγράφων και τεχνικών όπως η πολυπαραμετρική MRI. Η εικόνα της MRI δεν αρκεί από μόνη της για τη λήψη αποφάσεων για τους περαιτέρω θεραπευτικούς χειρισμούς διότι προκειμένου να προχωρήσει ο θεράπων ιατρός σε αυτούς απαιτείται πάντοτε τεκμηρίωση με ιστολογική εξέταση μετά από βιοψία. Όμως λόγω της αδυναμίας χρήσης μεταλλικων υλικών, η λήψη βιοψιών απο εστίες που απεικονίζονται στην MRI είναι αδύνατη στο χώρο του μαγνητικού τομογράφου.

Το διορθικό υπερηχογράφημα είναι μια εξέταση πρώτης γραμμής, αξιόπιστη, φθηνή και εύκολη στη διερεύνηση των ασθενών με υπόνοια κακοήθειας. Με την εισαγωγή νέων τεχνικών υπερηχογραφίας όπως το έγχρωμο υπερηχογράφημα ή η ελαστογραφία, έχουμε πλέον τη δυνατότητα να μελετήσουμε την αιμάτωση συγκεκριμένων εστιών ή τη σκληρότητά τους ανεβάζοντας έτσι τη διαγνωστική αξία της εξέτασης. Παρόλα αυτά όμως, ένας σχετικά μεγάλος αριθμός καρκίνων δεν είναι ορατοί στο διορθικό υπερηχογράφημα. Η προστατική βιοψία με βελόνα καθοδηγούμενη υπό υπερήχους, αποτελεί την εξέταση εκλογής στη διάγνωση της νόσου, έχει όμως περιορισμούς. Σε κάποιες περιπτώσεις το υλικό δεν λαμβάνεται από την καρκινική εστία αλλά από τον γύρω υγιή ιστό και ως εκ τούτου παρατηρούνται ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα [1]. Όταν η καρκινική εστία είναι εμφανής στο υπερηχογράφημα, η βιοψία είναι εύκολο να γίνει, με μεγάλη ακρίβεια και το υλικό να ληφθεί κυρίως απο την εστία αυτή. Όταν όμως η εστία δεν απεικονίζεται στο διορθικό υπαρηχογράφημα - που είναι αρκετά συχνό - η λήψη γίνεται από «τυχαία» σημεία ακολουθώντας συγκεκριμένο πρωτόκολλο, με την ελπίδα ότι σε κάποιο από αυτά θα υπάρχει η νόσος. Ακόμα όμως και με την διαδικασία αυτή, κάποιοι κλινικά σημαντικοί καρκίνοι μπορεί να διαφύγουν καθιστώντας έτσι αναγκαία είτε την επανάληψη της βιοψίας ανά τακτά χρονικά διαστήματα, είτε την εξέταση με άλλες μεθόδους.

Η τεχνική Fusion Η τεχνική Fusion είναι μια νέα τεχική που μπορεί να συνδυάσει εικόνα από διάφορες τεχνολογίες (MRI, PET– CT, Αξονική τομογραφία) με την εικόνα του υπερήχου. Έχει πολλές εφαρμογές σε διάφορα όργανα, κυρίως όμως στον προστάτη και το ήπαρ. Στον προστάτη χρησιμοποιείται είτε σαν μέθοδος για την λήψη βιοψίας για πρώτη φορά, είτε σε ασθενείς όπου παρά την έντονη υπόνοια κακοήθειας η προηγηθείσα βιοψία ήταν αρνητική. Χρησιμοποιείται επίσης για τη λήψη βιοψιών από περιοχές της κεντρικής ή μεταβατικής ζώνης που πολύ δύσκολα απεικονίζονται στην υπερηχογραφική εξέταση, και οι οποίες εύκολα απεικονίζονται στην πολυπαραμετρική MRI.

ΟΜΙΛΟΣ ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ • 5

Η τεχνική της συνδυασμένης (Fusion) απεικόνισης MRI – US στη διερεύνηση του καρκίνου του προστάτη

Ύποπτη εστία στο δεξιό τμήμα της περιφερικής ζώνης του προστάτη που απεικονίζεται μόνο στην MRI. Στον ίδιο ασθενή, στο διορθικό υπερηχογράφημα η εστία αυτή δεν απεικονίζεται.

Εικόνα συνδυασμένης απεικόνισης (Fusion) MRI – Υπερήχου. Στην ύποπτη εστία που απεικονίζεται μόνο στην εικόνα της MRI (αριστερά κάτω) έχει τοποθετηθεί ο στόχος (Τ1). Έχοντας συνδυάσει την εικόνα της MRI με αυτή του διορθικού υπερήχου μέσω ειδικού λογισμικού, ο στόχος πλέον απεικονίζεται ταυτόχρονα στην αντίστοιχη θέση και στην εικόνα του υπερήχου (δεξιά επάνω), κι έτσι είναι πλέον εύκολο να ληφθεί υλικό για βιοψία από τη συγκεκριμένη εστία - στόχο.

6 • ΟΜΙΛΟΣ ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ

Στην περίπτωση ανίχνευσης καρκίνου του προστάτη χρησιμοποιούμε την τεχνική Fusion προκειμένου να συνδυάσουμε την εικόνα από την πολυπαραμετρική MRI η οποία ανιχνεύει τις ύποπτες εστίες με εκείνη του διορθικού υπερηχογραφήματος με το οποίο μπορεί να καθοδηγηθεί η βελόνα τις βιοψίας. Ο εξεταζόμενος αρχικά υποβάλεται σε εξέταση MRI. Αφού γίνει η καταγραφή των ύποπτων εστιών, οι εικόνες της MRI «φορτώνονται» στον υπερηχογράφο είτε μέσω του δικτύου αρχειοθέτησης της εικόνας (PACS) όταν ο ασθενής έχει εξετασθεί στον ίδιο χώρο, είτε μέσω CD όταν η εξέταση έχει πραγματοποιηθεί σε άλλο ιατρείο. Μέσω ειδικού λογισμικού και συσκευής η οποία χρησιμποποιεί μαγνητικό πεδίο, αφού πρώτα ορισθούν οδηγά σημεία σε συγκεκριμένες θέσεις του οργάνου τόσο στην εικόνα της MRI όσο και την εικόνα του υπερηχογραφήματος ώστε να επιτευχθεί πλήρης τοπογραφική αντιστοίχηση, οι δύο εικόνες συνδυάζονται σε

μία. Με τον τρόπο αυτό κάθε κίνηση του ηχοβολέα των υπερήχων κινεί ταυτόχρονα και την εικόνα της μαγνητικής, επιτυγχάνοντας έτσι ένα σύστημα πλοήγησης (Navigation) στον προστάτη. Θέτοντας σαν στόχους στις εστίες που είναι oρατές στην εικόνα της MRI, έχουμε τη δυνατότητα πλέον να προσδιορίσουμε ακριβώς την αντίστοιχη θέση και στο υπερηχογράφημα και με τον τρόπο αυτό να λάβουμε υλικό από τα ύποπτα σημεία με μεγάλη ακρίβεια, μετατρέποντας έτσι μια προστατική βιοψία από τυφλή σε στοχευμένη. Σε πρόσφατες δημοσιεύσεις καταδεικνύεται ότι η χρήση της στοχευμένης βιοψίας με Fusion τεχνική, βελτιώνει κατά πολύ τον ανιχνευόμενο αριθμό των καρκίνων του προστάτη που είναι κλινικά σημαντικοί. Για τους καρκίνους αυτούς θα απαιτηθεί επιθετικότερη προσέγγιση. Αντίθετα καρκίνοι οι οποίοι μπορεί να διαφύγουν απο την συγκεκριμένη τεχνική φαίνεται ότι είναι κλινικά μη σημαντικοί [2].

Ο Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ τοποθετώντας πάνω απ' όλα τον άνθρωπο και έχοντας σαν πρώτη προτεραιότητα την παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλού επιπέδου, πρώτος στην Ελλάδα εφαρμόζει τη μέθοδο της Fusion MRI-US απεικόνισης του προστάτου για λήψη διορθικών βιοψιών σε ασθενείς με υπόνοια κακοήθειας. Για τον σκοπό αυτό έχει εξοπλισθεί σε επιλεγμένα υποκαταστήματά της με υπερηχογράφο Philips Epic με ειδικό λογισμικό και συσκευή PercuNav. Η χρήση των συσκευών αυτών από ειδικούς ιατρούς με μεγάλη εμπειρία και εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο εγγυώνται τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Βιβλιογραφικές αναφορές 1.

Shariat S F, Roehrborn C G. Using Biopsy to Detect Prostate Cancer. Rev Urol 2008; 10(4): 262-280.

2.

Minhaj Siddiqui M, et al. Comparison of MR/Ultrasound Fusion–Guided Biopsy With Ultrasound-Guided Biopsy for the Diagnosis of Prostate Cancer. JAMA 2015; 313(4):390-397.

ΟΜΙΛΟΣ ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ • 7

ΑΤΤΙΚΗ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Λ. Μεσογείων 384, 15342, Αγ. Παρασκευή Τηλ.: 210 6007006

ΚΑΛΛΙΘΕΑ Ελ. Βενιζέλου 155-157, 17672, Καλλιθέα, Τηλ.: 210 9591100

ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ Μελίνας Μερκούρη 34, 14121, Νέα Ιωνία Τηλ.: 210 2836208

ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ Παναγή Τσαλδάρη 75-77, 12134, Περιστέρι Τηλ.: 210 5775588

ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ Χελμού 24, 14565, Άγιος Στέφανος Τηλ.: 210 6215200

ΚΗΦΙΣΙΑ Λ. Κηφισίας 227 (κτίριο 2) 14561, Ανάβρυτα Τηλ.: 210 6124592

ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ Λ. Ελ. Βενιζέλου 231 & Ψαρρών, 17563, Π. Φάληρο Τηλ.: 214 6878800

ΠΕΥΚΗ Λ. Αμαρουσίου 14, 14123, Hράκλειο Τηλ.: 214 6878880

ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ Γρηγ. Λαμπράκη 93, 18120, Κορυδαλλός Τηλ.: 214 6871250

ΝΙΚΑΙΑ Π. Ράλλη 235, 18450, Νίκαια Τηλ.: 214 6871230

ΠΛ. ΑΜΕΡΙΚΗΣ Πατησιών 180, 11257, Πατήσια Τηλ.: 214 4001420

ΑΛΙΜΟΣ Λ. Βουλιαγμένης 578, 16452, Αργυρούπολη Τηλ.: 210 9937770 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ Λ. Κηφισίας 132 & Παπαδά, 11526, Αθήνα Τηλ.: 210 6966000 ΓΛΥΦΑΔΑ Λ. Βουλιαγμένης 187 & Άρτης, 16674, Γλυφάδα Τηλ.: 210 8981174 ΔΑΦΝΗ Λ. Βουλιαγμένης 191, 17237 Δάφνη, Τηλ.: 214 6871210 ΙΛΙΣΙΑ Μιχαλακοπούλου 2-6, 11528, Περιοχή Χίλτον Τηλ.: 210 7263800

ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ Λ. Σουνίου & Μυρινούντος, 19003, Μαρκόπουλο Τηλ.: 2299 440970 ΜΕΛΙΣΣΙΑ Λ. Δημοκρατίας 73 & Γ’ Σεπτεμβρίου, 15127, Μελίσσια Τηλ.: 214 6870880 ΜΕΝΙΔΙ Λ. Αθηνών 5 (επέκταση Λ. Δημοκρατίας) & Αν. Βρεττού, 13674, Αχαρνές (Πρώην ΙΚΑ) Τηλ.: 214 6870770

ΝΙΚΑΙΑ (Μαγνήτης) Π. Ράλλη 250, 18450, Νίκαια Τηλ.: 214 6871230 ΠΑΛΛΗΝΗ Λ. Μαραθώνος 87-Κρήτης & Σαλαμίνος, 15351, Παλλήνη Τηλ.: 210 6034414 ΠΑΤΗΣΙΑ Πατησίων 125,11251, Αθήνα Τηλ.: 210 8237100 ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ηρώων Πολυτεχνείου 55-57, 18535, Πειραιάς Τηλ.: 210 4297446-8

ΡΑΦΗΝΑ 26ο χλμ. Λ. Μαραθώνος Αγ. Βαρβάρα, 19009, Ραφήνα Τηλ.: 2294440010 ΧΑΪΔΑΡΙ Λ. Αθηνών 429Α, 12462, Χαϊδάρι Τηλ.: 210 5317794 ΧΑΛΑΝΔΡΙ Λ. Πεντέλης 44 & Ηρακλέους 2, 15234, Χαλάνδρι Τηλ.: 210 6800991-2

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΥΟΣΜΟΣ Καραολή & Δημητρίου 150, 56221, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 774540

ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ Εθν. Αντιστάσεως 18-20, 55133, Καλαμαριά Τηλ.: 2310 459660

ΝΕΑΠΟΛΗ Α. Παπανδρέου 246, 56626, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 672002

ΠΕΡΑΊΑ Λ. Θεσσαλονίκης 2, 57019, Περαία Τηλ.: 23920 22622

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Κλεάνθους 10, 54642, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 868460-1

ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΕΩΣ Ερμού 53, 54623, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 281876-7

ΞΗΡΟΚΡΗΝΗ Γρ. Κολωνιάρη 55, 54629, Ξηροκρήνη Τηλ.: 2310 548122

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΡΤΙΟΥ Β. Ολγας 154, 54645, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 880100-99

ΚΥΠΡΟΣ Από το εξωτερικό: +357 22204900

ΚΈΝΤΡΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΊΑΣ: Αγλαντζιά, Άγιος Δομέτιος, Λακατάμια, Λατσιά, Μακεδονίτισσα, Στρόβολος, Αστρομερίτης, Λεμεσός

Αθηνών

Πειραιά

Θεσσαλονίκης

Μ. Γερουλάνου 15, 11524, Αθήνα Τηλ.: 210 6962600

Φιλελλήνων 34 18536, Πειραιάς Τηλ.: 210 4582200

Μητροπόλεως 86 54622, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 372600

ΑΤΤΙΚΗ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΑΘΗΝΑ Μιχαλακοπούλου 6 (Είσοδος από Θέτιδος 5), 115 28, Αθήνα Τηλ.: 210 7217517

ΚΗΦΙΣΙΑ Λεωφ. Κηφισίας 225-227 145 61, Κηφισιά Τηλ.: 210 6129112-3

ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Μητροπόλεως 83, 3ος όροφος 546 22, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 275986

ΑΛΙΜΟΣ Λ. Βουλιαγμένης 578α, 2ος όροφος, 174 56, Άλιμος Τηλ.: 210 9918797

ΜΑΡΚΌΠΟΥΛΟ Λ. Σουνίου & Μυρινούντος, 1ος όροφος, 19003, Μαρκόπουλο Τηλ.: 2299 440970-89

ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ Εθνικής Αντιστάσεως 15, 1ος όροφος, 551 33, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 486876

www.bioiatriki.gr

BIO-FUSION-8P-2018-V2-GR

ΚΕΝΤΡΙΚΌ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ: Λ. Ιφιγενείας 59, Λευκωσία Τηλ.: 77771310