TİRE’DE ÜÇ BEKTAŞİ TEKKESİ: ARAPPINARI, ALİ BABA VE KURT BABA THREE BEKTASHİ DERVISH LODGE AND TOMBS IN TİRE: ARAPPINARI, ALİ BABA AND KURT BABA Fahri MADEN1
İbrahim Baba’ydı. Evliya Çelebi tarafından “müfessir ve muhaddis” olarak belirtilen Ali Baba kaynaklarda Horsan erenlerinden ve Ahilerden gösteriliyorsa da onun Tire’de
ÖZ
kurduğu tekke zamanla Bektaşi dervişleri-
XIII. yüzyılda Hacı Bektaş Veli’nin Horasan’dan
Anadolu’ya
nin faaliyet gösterdiği bir kuruma dönüş-
gelerek
müştür. Bugün Ali Baba Türbesi içerisin-
Sulucakaraöyük’te yaktığı çerağ zamanla
de Hasan Baba gibi Bektaşi büyüklerinin
tüm Anadolu’da yayılmıştır. Hacı Bektaş
de mezarı bulunmaktadır. Rivayete göre
Veli’den sonra onun halifeleri tarafından
türbeye ismini veren Ali Baba, Hacı Bek-
Batı Anadolu’da çok sayıda tekke açılmış-
taş Veli’nin yol arkadaşlarından Bahaddin
tır. Bektaşiliğin yayıldığı ve temsil edildi-
Baba’nın oğludur. Ali Baba türbesi Tire’nin
ği yerler arasında Tire de bulunmaktadır.
doğusunda, ilçeye 5,5 km. mesafede bulu-
XIV. yüzyıldan itibaren Tire’de Arappınarı
nan Boynuyoğun köyü hudutları içerisin-
(Baba Sultan), Horasanlı Ali Baba ve Kurt
de, Ali Baba Türbesi diye anılan yerdedir.
Baba gibi Bektaşi tekke ve türbeleri faali-
Osmanlı döneminde Tire kazasının Hacı
yet göstermiştir. Baba Sultan ismiyle bili-
köyünde de bir Ali Baba Tekkesi’nin varlı-
nen tekke, Derekahve semtinin güneyinde
ğı bilinmektedir. Bununla birlikte Tire mer-
Güme Dağı eteklerinde bulunmaktaydı. Bu
kezindeki Bektaşi tekkelerinin en önemlisi
tekkenin bir diğer ismi “Asitâne” idi. Bu-
Kurt Baba Tekkesi’dir. 1826 yılında kapa-
nun sebebi halifeler tarafından idare edil-
tılan ve mal varlığına el konulan bu tekke,
mesiydi. Tekkenin bilinen ilk postnişini
42 kadar bina ve eklentileriyle büyük ve
Abdal Musa Sultan’ın halifelerinden Halil
zengin yapı topluluğuna sahipti. Bu itibarla zengin bir vakfı bulunan Kurt Baba
Makale geliş tarihi: 14.09.2018, Makale kabul tarihi: 26.11.2018 1 Dr. Öğr. Üyesi, Kastamonu Üniversitesi, FenEdebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-8529-9165.
Tekkesi’nin hane ve dükkânları kiraya verilerek elde edilen gelirler hazineye aktarılmıştı. Bu çalışmada Osmanlı arşiv kaynak179