2013 / Yıl: 3 Sayı: 6
olan İstanbul Atatürk Kitaplığı A 109 numa-
“Bu şairin hayatı hakkında tarihî men-
rada kayıtlı nüshada bu mersiyelerin hiçbiri
balarda ufak bir bilgiye tesadüf edemedim.”
mevcut değildir. Bu da bize eserin bilinme-
diyen Sadettin Nüzhet Ergun (1960: 137) ise
yen en az bir nüshası daha bulunduğunu
şairin Dîvân’ından hareketle bazı bilgilere
göstermektedir. Bu bilgilerden sonra akla
ulaşmıştır. Asıl adının Ahmed, babasının
Osmanlı Müellifleri’ndeki Gurbî’nin başka
adının Ali, doğum yerinin Yenipazar oldu-
birisi olması ihtimali gelebilir. Ama öyle
ğunu tespit eden Ergun; şairin Edirne’de
olmadığı eserdeki diğer bilgilerden anlaşıl-
bulunduğu, Seyyid Ali Dergâhı’nda Muslî
maktadır. Şairin Yenipazar’da metfun ol-
ile Mehmed adlı, Rahmî mahlaslı birine inti-
duğu, Ferhad Paşa’nın oğlu Mehmed Paşa
sap ettiği ve Dîvân’ını 1157’de tamamladığı4
için tarih düştüğü gibi bilgiler bu Gurbî’nin
bilgilerine yer verir. Ergun, şairin hem aruz-
yazımıza konu olan şair olduğunu göster-
la hem heceyle şiirler yazdığını kaydettikten
mektedir.
sonra örnek olarak altı adet şiirini yayınlar
Osmanlı Müellifleri’nde yer verilen şairin tek şiir örneği elimizdeki dîvân nüshasında bulunmamaktadır ancak üslûbuna bakıldığında Yenipazarlı Gurbî’ye ait olduğuna şüphe yoktur. Söz konusu şiir şudur: Ehl-i Hakk’ın nazarı herkese kîmyâ gibidir Gönli kâmil olanın ‘ayn ile deryâ gibidir
(1960: 137-138).
Dîvân’ına Göre Gurbî Gurbî hakkında kayda değer bilgileri şairin Dîvân’ında ve Dîvân’ının başında yer alan Eimmetü’l-asliyye’de bulabiliyoruz. Gurbî, Eimmetü’l-asliyye’sinin “sebeb-i te’lîf” bölümünde Bosna Yenipazarlı olduğunu açıkça söyler:
Kim ki sa’y-ile varup ‘ârif-i bi’llâh ola
Gel diyârım Bosna’dır bil sen benim
Hak hakîkatle olan sûreti ma’nâ gibidir
Hem Yenibâzâr olupdur meskenim (vr. 3b)
Tam bir “memleket âşığı” olduğu Meşrebi ‘âlî kimin olsa bilâ-şek o vücûd
anlaşılan Gurbî, pek çok şiirinde andığı
Bâğ-ı ‘âlemde hemân bir gül-i ra’nâ gibidir
Yenipazar’ın memleketi olduğunu şu mısralarla da ifade eder:
Her ki hıdmetle musâhib ola ‘âşık olana Sıdk-ile sâdık olan ‘ilm-ile dânâ gibidir
Benim şehrim Yenibâzâr içinde Çü bülbül oturup gülzâr içinde (vr. 39b)
Ehl-i nazm olan erenler arasında Gurbî Kuşlar içinde o bir bülbül-i gûyâ gibidir
4 Ancak ileride görüldüğü gibi Dîvân’ın tamamlanış tarihi 1157 değil 1160’tır.
19