Heimilispósturinn - september 2021

HEIMILISPÓSTUR

Grundarheimilanna

PISTILL FORSTJÓRA

Grund 100 ára á næsta ári

Kæri lesandi

Á haustin er í mörg horn að líta. Sumarfríin búin að mestu og undirbúningur vetrarstarfsins í fullum gangi. Í svo viðamikilli starfsemi sem rekstur Grundarheimilanna er, þá má nú reyndar segja að við séum sífellt að undirbúa næsta tímabil, sama hvað það heitir. En á haustin fer starfsemin aftur í sinn vanagang. Fastir starfsmenn taka aftur við af þeim sem hafa leyst okkur öll af í sumar. Dásamlegt sumarstarfsfólk fer ýmist aftur í skóla eða hverfur til annarra verkefna. Vonandi munu einhver þeirra koma aftur til okkar að loknu námi og leyfa okkur að njóta þeirra góðu starfskrafta.

Á tímum veirunnar hefur ýmislegt gefið eftir og við höfum eftir fremsta megni reynt að aðlaga okkar líf og starf að þessari andstyggðar veiki. Því miður fór sem ég taldi útilokað annað, að hún sýkti starfsmenn og heimilismenn okkar, en svo virðist sem að þeir sem veiktust muni ná sér. Í mínum huga hefur bólusetningin þar úrslitaáhrif og án hennar væri að mínu mati ekki hægt að haga starfseminni með þó þeim frjálsa og góða hætti og raun ber vitni. Einhverjir lesendur eru eflaust ósammála mér með þetta meinta frelsi, en það er nú það góða við lífið, maður má alveg vera ósammála. Og miðað við hvernig sóttvarnar- og heilbrigðisyfirvöld tala þessa dagana er því miður líklegt að við verðum með einhverjar takmarkanir í okkar góða starfi næstu árin. Tek æðruleysisbænina á það.

Gísli Páll Pálsson forstjóri Grundarheimilanna.

Smalað meðfram Kverká

Haustin eru minn tími. Tími skotveiða og smalamennsku. Þetta árið var ég svo heppinn að fá að fara á hreindýraveiðar með góðum vini mínum. Hann fékk leyfi en ekki ég en engu að síður fór ég með honum á veiðar og var það afar skemmtilegt í alla staði. Við fórum og veiddum nálægt upptökum Selár norðvestan við Vopnafjörð. Sól og yfir 20 stiga hiti. Frábær útivera, spenna, góður félagsskapur og að lokum feikn bragðgott kjöt. Þá stendur til að veiða gæsir og rjúpur eins og enginn sé morgundagurinn. Reyndar rjúpur í takmörkuðum mæli, bara fyrir okkur Öldu og mömmu. En gæsaveiðin verður án takmarkana. Ég er bara þannig gerður, geri allt á rúmlega 100% snúningi. Smalamennskan verður góð í haust. Stefni að ferð norður í Þistilfjörð í byrjun september þar sem ég smala meðfram Kverká og niður að Hafralónsá og svo bíður Skaftártungan mín viku seinna.

Fögrufjöll, Faxasund, Tungnárbotnar, Skælingar, Ófærudalur, Svartahnúksfjöll og margir fleiri fallegir og skemmtilegir staðir. Þetta eru mínar bestu stundir, utan dyra frjáls, nánast eins og fuglinn og að gera eitthvað með höndunum.

Tekið af Gretti yfir Blautulón.

Hugsanleg stækkun Grundar?

Það er nefnilega þannig með mig, að stundum finnst mér eins og ég geri ekki neitt, þar sem ég er ekki að framleiða sjálfur beint einhverja vöru eða þjónustu. En ég veit auðvitað betur. Allir þeir rúmlega 700 starfsmenn Grundarheimilanna, fyrirtækjanna með íbúðir fyrir 60 ára og eldri og starfsmenn þvottahússins í Hveragerði, eru á hverjum einasta degi, hvern einasta klukkutíma sólarhringsins, að framleiða hágæða þjónustu til þeirra sem búa hjá okkur. Og einhvers staðar þar kem ég inn í, með mismiklum og mismunandi hætti. Án allra þeirra frábæru starfsmanna sem vinna hjá okkur myndi mitt starf vera ansi tilgangslítið.

Ég hlakka til vetrarins og allra þeirra fjölmörgu áskorana sem bíða okkar. Hugsanleg stækkun Grundar á höfuðborgarsvæðinu, halda upp á 100 ára afmæli Grundar, huga að frekari endurbótum á herbergjum Grundar og Áss, byggja nýtt hjúkrunarheimili í Ási og svo mætti lengi telja.

Góðar stundir

Heimilismenn taka virkan þátt

í að gróðursetja

Þúsundir af sumarblómum koma úr gróðurhúsum Áss í byrjun sumars og í Ási hefur sú hefð skapast að heimilisfólk sem tök hefur á kemur og velur sér sumarblóm til að setja niður. Þegar heilsan er orðin þannig að fólk á erfitt með að setja niður sjálft þá er gott að velja samt blóm og aðstoða aðra við að setja saman svo fallegt verði. Hér er það Fanney Björg iðjuþjálfi í Ási sem hefur heimiliskonur með sér við að gróðursetja á svölum hjúkrunarheimilisins.

Guðrún að setja niður sumarblómin.Guðjón sá um að halda stéttinni snyrtilegri.

Guðrún, Fríða og Dagbjört ræða hvernig planta eigi niður sumarblómunum.

Fanney Björg þiggur ráðleggingar heimilisfólksins.

GÓÐ HEIMSÓKN Í PORT GRUNDAR

Fallegir tónar og fullt af glingri

Spilandi vinnuskóli Reykjavíkurborgar mætti á Grund í sumar og þvílík gleði. Um var að ræða ungmenni í í 8.-10. bekk sem eru í elstu sveit Skólahljómsveitar Vestur- og Miðbæjar. Það var dásamlegt að sjá þessi glöðu ungmenni deila með heimilisfólki þessum skemmtilegu tónum og ekki skemmdu svo fyrir ungu verslunarkonurnar sem höfðu komið sér fyrir á gangstéttinni og buðu upp á allskyns glingur á góðu verði. Við fögnum af heilum hug heimsóknum sem þessum sem lífga upp á tilveruna hér á heimilinu. Takk fyrir frábæra stund.

Það er alltaf vinsælt að fá heimsóknir sem þessar.

Alltaf gaman að hlusta á skemmtilega tónlist.

Gott að eiga hlýtt teppi þegar setið er utandyra.

Heimilisfólk bjó til skreytingu

í anddyrið

Að undanförnu hefur heimilisfólk verið að búa til haustlauf sem voru sett í staðinn fyrir blómin á sumartrénu sem blasir við þegar komið er inn á hjúkrunarheimilið í Mörk. Heimiliskonurnar Hanna

Rún og Auður hjálpuðu til við að setja upp herlegheitin. Fallegir haustlitir sem minna á árstíðina sem er að ganga í garð.

Skreytingin í anddyri Markar endurspeglar árstíðina.

Heimilisfólkið hefur undanfarnar vikur undirbúið haustskreytinguna.

SUMARHÁTÍÐ GRUNDAR

Garðurinn iðaði af lífi

Það var bjart yfir heimilisfólki síðla júní sem þá bauð ættingjum sínum til sumarhátíðar í garði Grundar. Garðurinn iðaði af lífi, börnum var boðið í hoppukastala og húlla hopp, Jón Ólafur gekk um með nikkuna og afi og amma buðu upp á íspinna. Ættingjar settust í grasið með ungviðinu og heimilismenn tylltu sér á bekki sem búið var að setja víða um garðinn. Það sannaðist að Grund á sannkallaðan gimstein í þessum stóra dásamlega garði sem snýr í suður.

Heimilisfólkið á Grund átti yndislega stund með fólkinu sínu.

Veðurblíðan var einstök þennan daginn.

Það var setið um allan garð og spjallað.

SUMARHÁTÍÐ

Ungviðið skemmti sér konunglega.

Hjónin Ágúst Þórarinsson og Sigríður Hanna Jóhannesdóttir en Ágúst lést í júlí síðastliðnum.

Ester bauð gestum og gangandi upp á íspinna.

SUMARHÁTÍÐ ÁSS

Sápukúlur og samvera

Sumarhátíð í Ási var haldin í blíðskaparveðri. Starfsfólk og heimilisfólk hafði legið á bæn í von um gott veður og það skilaði svo sannarlega góðum árangri því önnur eins veðurblíða hafði ekki sést þetta árið. Heimilisfólk, fjölskyldur og starfsfólk átti saman góða stund. Hoppukastalinn var mjög vinsæll sem og sápukúlurnar. Boðið var upp á ís, kaffi og kökur. Tónlistaratriði voru í höndum Unnar Birnu og Sigurgeirs Skafta og var það samdóma álit allra að þessa hátíð yrði að gera að árlegum viðburði.

Margir sátu á skjólgóðri veröndinni fyrir utan nýja matsalinn.

Unnur Birna og Sigurgeir Skafti sáu um tónlistina.

Veðrið lék við gesti á sumarhátíðinni.

SUMARHÁTÍÐ MARKAR

Andlitsmálning og samvera

Heimilisfólk Markar bauð aðstandendum sínum á sumarhátíð í sumar þar sem boðið var upp á ýmsa spennandi afþreyingu fyrir ungviðið, hoppukastala, andlitsmálningu og ís. Það var kærkomin tilbreyting eftir heimsóknartakmarkanir og allir nutu samverunnar þó sólin léti lítið sjá sig þennan daginn.

Aðstandendur

nutu svo sannarlega samverunnar með heimilisfólki.

Notalegur dagur þar sem ungir sem aldnir skemmtu sér.

Þó ekki hafi verið bongóblíða tókst hátíðin vel og fólk klæddi sig bara eftir veðri.

SUMARHÁTÍÐ MARKAR

Fósturvísar glöddu með söng og Svavar Knútur mætti einnig.

Andlitsmálun var vinsæl og svo var bara gott að kúra undir teppi.

Sauðburðurinn var skemmtilegastur

Kristján Albertsson bóndi hefur búið á Ströndum alla ævi ef frá eru talin

tvö afdrifarík ár sem hann bjó fyrir sunnan. Guðbjörg R. Guðmundsdóttir heimsótti þennan öðling á Grund en hann lét sig hafa það í fyrra að flytja suður til að vera nær börnunum.

„Ég er fæddur á Bæ á Ströndum og foreldrar mínir voru Ósk Samúelsdóttir

og Albert Valgeirsson. Börnin voru fjögur og oft mikið fjör á bænum. Við vorum snemma farin að hjálpa til, bera vatn

úr brunni í bæinn og hjálpa til við heyskap og annað sem féll til. Móðir mín lést þegar ég var um fermingaraldur og pabbi minn var þá byrjaður að lamast. Við Jóhanna systir mín sáum að mestu um býlið eftir að mamma lést, ég tók að mér rollubúskapinn en pabbi reyndi sem lengst að sjá um kýrnar.“ Örlagarík ár í lífi Kristján voru árin 1966 til 1968 en þá flutti hann í bæinn ásamt Jóhönnu systur sinni en faðir þeirra var þá kominn á Reykjalund.

Einn harðasti vetur á öldinni

„Eitt kvöldið fór ég í Þórskaffi og það reyndist afdrifaríkt kvöld því þar hitti ég hana Ólöfu Snjólfsdóttur.“ Til að gera langa sögu stutta flutti hún með honum norður á Strandir og þar var hann búinn að kaupa jörðina Mela 2 þar sem þau hófu sinn búskap. „Hún var frá bænum Efri-Sýrlæk í Villingaholtshreppi.“ Það voru ekki blíðar móttökur frá náttúrunnar hendi þegar hún flutti með honum norður því veturinn 1968 var einn harðasti vetur aldarinnar á Ströndum og reyndar voru árin þar á eftir harðbýl líka.

Einstæður faðir með fjögur börn

Kristján og Ólöf eignuðust fjögur börn, Ósk, Egil, Gunnar og Bjarka. Þegar Bjarki, sá yngsti, var einungis fjögurra mánaða lést Ólöf eiginkona Kristjáns aðeins 32 ára gömul og hann stóð uppi einstæður faðir með fjögur börn á aldrinum fjögurra mánaða til sjö ára. Kristjáni vöknar um augu þegar hann rifjar upp þennan tíma en segir að þó mikið hafi verið lagt á ungan mann og lítil börn megi ekki gleyma því að hann hafi fengið aðstoð frá góðu fólki, Öllu systur sinni, nágrönnum og Bjarki sonur hans fór til að mynda til móðursystur sinnar og ólst þar upp. Hann kom hinsvegar alltaf heim á sumrin frá fimm ára aldri.

Melar 2 á Ströndum.

Systkinin fjögur

Hafís og harðindi

„Auðvitað var þetta mjög erfitt á köflum, tíðarfarið var oft þungt og hafísinn bar með sér mikinn kulda og harðindi. Það gekk illa að koma vörum til okkar svo maður varð að vera forsjáll og byrgja sig upp á haustin. Fyrstu árin var enginn flugvöllur og illfærir vegir svo það þurfti að nota sjóleiðina. En þegar hafísinn var við land var ófært þá leið líka.“

Slegið með orfi og ljá

Stundum fékk Kristján ráðskonur á heimilið en hann segir að Ósk, dóttir sín, hafi axlað ábyrgð mjög ung, kennt bræðrum sínum að bjarga sér og tekið að sér margvísleg störf á bænum. Kristján giftist aldrei aftur, það einhvern veginn kom aldrei til segir hann. Og allt bjargaðist þetta nú bætir hann við. „Það skorti ekki verkefnin. Heyskapurinn var skemmtilegur en líka krefjandi. Þá sló maður aðallega með orfi og ljá og það var rakað með hrífum.

Systurdóttir konunnar minnar, Systa, kom á hverju sumri til okkar

Gunnar, Bjarki, Ósk og Egill.

og hjálpaði til, alveg frá því hún var þrettán ára. Það munaði mikið um hana blessaða. Hún giftist svo hingað norður og er enn með annan fótinn þar. Krakkarnir fóru í heimavistarskóla hálfan mánuð í senn og komu svo heim á milli. Svo fóru þau að Reykjum og þá komu þau heim á sumrin og hjálpuðu til við heyskap og við annað sem þurfti. Þegar þau urðu eldri fóru þau svo að vinna og fluttu suður á endanum. Þau leigðu saman hér fyrir sunnan í nokkur ár þangað til þau stofnuðu sínar eigin fjölskyldur.

Rollur og rekaviður

Þegar ég spyr hann út í búskapinn segir hann: „Ég hef alltaf verið með rollubúskap, alveg frá því ég var fimmtán ára. Ég var enginn stórbóndi, yfirleitt með um 250 rollur og þekkti þær allar með nafni. Það er helst síðustu árin að mér var farið að förlast með nöfnin á þeim. Það var lítil spretta þegar vetur voru harðir svo þá þurfti ég að kaupa hey sem kom til mín sjóleiðis en svo með vörubílum þegar vegirnir komu. Það var svo um 1968-70 sem flugvöllur kom í kjölfar harðindanna sem voru 1968 þegar lengi vel var hvorki fært með bílum né bátum til okkar.“ Kristján segir það hafa verið erfitt að lifa af rollubúskapnum einum saman og þá hafi rekaviðurinn hjálpað til, sem rak að landi í miklu magni á

Kristján unir vel sínum hag á Grund.

Kristján í fjárhúsinu sínu.

Ströndum. „Ég hjó hann í sundur með fleygum og sleggju og klauf þannig í girðingarstaura sem ég seldi. Það hjálpaði heilmikið.“

Systursonur á næsta bæ

Það var honum gleðiefni þegar systursonur hans Björn flutti á næsta bæ, Mela 1, með konu sinni Böddu. „Þau voru mér aldeilis stoð og stytta og mikill samgangur verið alla tíð. Eftir aö börnin fóru að heiman hélt ég t.d. alltaf jólin hjá þeim. Þau eru enn bændur á Melum 1, eiginlega stórbændur í sveitinni“, segir hann og brosir.

Smölun tók þrjár vikur

„Við vorum að smala í um þrjár vikur“, segir Kristján þegar við tölum um sveitastörfin. „Þá vorum við á jeppum eftir að þeir komu til sögunnar og svo dreifðum við okkur gangandi, það var ekki mikið um hesta. Yfirleitt var gist eina nótt þegar við smöluðum í Ófeigsfirði

og þegar ég var ungur á Bæ þá var líka gist í Djúpuvík.“

En hvað var skemmtilegast við að vera bóndi? Hann er ekki lengi að hugsa sig um: „Sauðburðurinn. Það var mjög mikil vinna en gaman að taka á móti lömbunum. Svo fannst mér gaman að sjá féð koma af fjalli. Sjá hvernig það kom undan sumrinu. Eftir smölun var farið í sláturhús með féð og við unnum allir bændurnir við að slátra í kaupfélaginu í Norðurfirði. Þar vann ég við að flá í áravís. Þetta voru allt erfið störf en nú er búið að tæknivæða þetta allt svo mikið.“

Rollur eru skynugar skepnur

Þú segist alltaf hafa kosið að vera með rollubúskap. Er ástæða fyrir því?

„Mér hefur alltaf líkað vel við rollur. Þær eru skynugar skepnur, gáfaðar en ólíkar. Sumar eru styggar og aðrar gæfar. Kindurnar kaupa hlaupandi ef börn birtast og vilja þá gjarnan láta klappa sér. Þær þekkja sitt fólk og eru bara með svo skemmtileg skapgerðareinkenni.“ Fengu þær eitthvað annað en hey að éta hjá þér? „Já, fóðurbæti og kunnu vel að meta hann. Jú, og þegar ég var ungur þá var til siðs að bleyta upp í rúgmjöli og búa til stöngla úr því sem horaðar kindur fengu síðan.“

Hlustar á hljóðbækur

Hvernig fer svo um þig hér fyrir sunnan?

„Það er svosem allt í lagi þegar maður er orðinn þetta gamall

Heima á Melum 2.

að koma í bæinn. Ég sé orðið illa og sjónin versnar hratt. Ég er líka slæmur í fótum. Til dægrastyttingar hlusta ég á hljóðbækur og finnst það frábært því ég hef alltaf lesið mikið og ég horfi á íþróttir töluvert.“

Þið lásuð mikið í sveitinni þegar færi gafst? „Við gerðum það og svo spiluðum við. Ég hef aldrei verið söngmaður en börnin höfðu gaman af því ef ég raulaði fyrir þau vísur, laglaus maðurinn“, bætir hann við og kímir.

Sonurinn tekinn við jörðinni Í fyrravor veiktist Kristján. „Þá þurfti ég að gera það upp við mig að nú var kominn tími til að kveðja sveitina mína og fara suður til að vera nær börnunum. Reyndar ákvað þá Egill sonur minn á sextugsaldri að flytja að Melum með konu sinni Sólveigu Rögnvaldsdóttur. Þau eru bara spennt að takast á við sveitalífið, fá fé í haust og hafa verið að taka húsið í gegn, skipta um þak og dytta að ýmsu. Hann er múrari og hefur strax verið virkjaður í vinnu fyrir norðan.“

Börnin eru hamingja mín

Þegar ég spyr Kristján í lokin hvort hann hafi farið nýlega norður segist hann hafa farið í sauðburðinn eina helgi síðasta vor og verið þá hjá Agli syni sínum og Sólveigu.. „Það var gott að koma heim og sjá Egil og Sólveigu vera tekin við jörðinni. Núna er það alltaf tilhlökkunarefni um helgar þegar börnin koma hingað á Grund og bjóða mér í heimsókn. Ég er lánsamur með börnin mín og þeirra fjölskyldur. Barnabörnin eru tíu. Allt fyrirmyndarfólk. Og ég er hamingjusamur að þau hafi náð að mennta sig, Bjarki véltæknifræðingur, Egill múrari, Gunnar er trésmiður og Ósk uppeldisfræðingur. Ég er ákaflega stoltur af þeim, þau eru hamingja mín.“

VETURINN Í HEILSULIND MARKARINNAR

Sjúkraþjálfun hafin af fullum krafti

Undanfarna mánuði hafa forráðamenn hjá Mörkinni heilsulind átt í samningaviðræðum við sjúkraþjálfunina Stíganda og Sjúkratryggingar Íslands um að Stígandi sjái um sjúkraþjálfun fyrir íbúa Íbúða60+ í Mörkinni. Það var svo nú í byrjun september að sjúkraþjálfunin tók formlega til starfa og Laila M Arnþórsdottir, annar rekstraraðila heilsulindarinnar, segir mikla gleði ríkja með þessa ráðstöfun og bæði starfsfólk og íbúar heilsulindarinnar séu

„Sjúkraþjálfunin verður opin á þriðjudögum miðvikudögum og fimmtudögum og hægt að panta tíma hjá okkur hér í afgreiðslu heilsulindarinnar eða með því að hringja í síma 8989962. Íbúar þurfa að koma með beiðni frá sínum heimilislækni.“ Laila segir að þrír sjúkraþjálfarar komi að vinnu hjá heilsulindinni.

Vatnsleikfimi,

flot og stólaleikfimi

Nú er önnur vetrarstarfsemi heilsulindarinnar einnig að fara í gang og Laila minnir á sundið og vatnleikfimina á fimmtudögum og stólaleikfimi

Guðmundur Davíðsson kampakátur í ræktinni.

á þriðjudögum. Þá starfar einnig nuddarinn Kristinn Arnar Diego hjá heilsulindinni og hægt að panta tíma hjá honum. Hafi íbúar hug á að koma í flot í lauginni stendur það til boða á föstudögum. Sú hefð hefur skapast að vera með kynningar á vörum á haustin og Laila upplýsir að búið sé að bóka bæði sundfatakynningu og hársnyrtivörukynningu í heilsulindinni en nákvæmari tímasetning kemur síðar.

Að lokum hvetur Laila íbúa til að nýta sér tækjasalinn, gufuböðin í heilsulindinni og infra rauða klefann en ljósgeislarnir veita svokallaða djúphitun sem á m.a. að draga úr vöðvaverkjum, bólgum og liðverkjum.

Vatnsleikfimin er á sínum stað á fimmtudögum.

af tegundinni Sara Flex. Standlyftarinn mun koma sér ákaflega vel fyrir heimilisfólkið okkar, hann er rafknúinn, mjög öflugur og stöðugur og auðveldar starfsfólkinu störfin svo um munar. Thorvaldsensfélaginu

Kristín Ruth Fjólmundsdóttir formaður Thorvaldsensfélagsins afhendir hér Sigrúnu Faulk hjúkrunarframkvæmdastjóra Grundar standlyftarann.

Flutti Völuspá fyrir heimilisfólk

Heimilisfólkið kunni svo sannarlega að meta þegar Jón Gnarr heimsótti Ás síðla sumars og fór með Völuspá. Margir lyngdu aftur augunum og varir bærðust. Það var eins og fólk kynni Völuspána og væri að fara með þetta með honum.

Miklar umræður sköpuðust dagana á eftir. Jón sagði að Völuspá hefði verið sér hugleikin alveg frá því hann var barn. Hann hefur verið að leggja stund á MFA nám í sviðslistafræðum við Listaháskóla Íslands og Völuspáin lokaverkefni hans.

Jón samdi lagið sjálfur en naut leiðsagnar Hilmars Arnar Agnarssonar organista og stórmúsíkants. Auk hans koma að verkinu Hilmar Örn Hilmarsson allsherjargoði og Páll á Húsafelli. Jón valdi konungsbókarútgáfu Völuspár og fékk leiðsögn Gísla

HELLE FÉKK SÉR HVOLP

Naomi bræðir alla sem á vegi verða

Þær eru mestu mátar heimiliskonan Hella Svavarsdóttir og hvolpurinn Naomi en fyrir nokkru tók Hella að sér þennan fallega hvolp. Heimilismenn í Mörk eru farnir að kynnast Naomi líka því þær fara út að ganga í garðinum og eru á göngum hússins að spássera. Öllum ber saman um að Naomi sé alveg sérstakt krútt sem allir bráðna við að hitta og kynnast.

Naomi og Hella Svavarsdóttir.

Sumarbingó í Ási

Sumarbingó var haldið í glæsilegum matsal Áss í sumarbyrjun þar sem heimilismenn allra deilda komu saman og spiluðu bingó.

Þetta vakti mikla lukku þeirra sem tóku þátt þar sem aðgengi og aðstaða er nú til fyrirmyndar. Spilað var upp á marga skemmtilega og nytsamlega vinninga. Aðalvinningurinn, sem var kaffihúsaferð fyrir tvo, kom í hlut heimilismannsins Guðjóns Jónssonar sem ætlaði að nota tækifærið og bjóða dóttur sinni með sér.

Það voru margir sem mættu í sumarbingó í Ási.

Guðjón með aðal vinninginn.

SAUMAKLÚBBUR Á GRUND

Alltaf gaman þegar konur hittast í hóp

Mjög margar konur eru í einhverskonar kvennahópum sem hittast reglulega. Hér áður fyrr voru það saumaklúbbar því þá hittust konur til að sauma saman eða prjóna og spjalla í leiðinni yfir kaffibolla og kruðeríi. Þetta hefur breyst í áranna rás og margir saumaklúbbar í dag þar sem aldrei er snert á handavinnu en konur koma saman til að spjalla og njóta góðra veitinga. Hér á Grund er alltaf kátína og gleði þegar boðið er upp á saumaklúbb og umræðuefnin ótal mörg.

Fjör í saumaklúbbi á Grund.

Hittust aftur í Mörk

Sigrún Jóhannsdóttir og Eygló Karlsdóttir Celin fluttu báðar í Mörk árið 2019. Ekki löngu eftir að þær fluttu lágu leiðir þeirra saman fyrir tilviljun í vinnustofu heimilisins. Þær höfðu verið bestu vinkonur sem litlar stúlkur á Tálknafirði, Sigrún fædd árið 1935 og Eygló árið 1937. „Ég var mikið hjá ömmu og afa á Tálknafirði og kynntist Sigrúnu sem bjó ekki mjög langt frá. Það small bara alveg hjá okkur og við vorum samrýmdar, ef ein var á einhverjum stað þá var alveg víst að hin var á næsta leyti. Og það var margt sem þær bjástruðu saman sem litlar stelpur, fóru í sund, boltaleiki, léku sér í fjörunni, og fóru snemma að prjóna og svo tíndu þær ber þegar haustaði. Önnur þeirra flutti svo á Patraeksfjörð og smám saman dró úr sambandi þeirra svona eins og gengur og gerist þegar daglegt amstur fullorðinsáranna tekur við. Það var því mikil gleði þegar þær rákust á hvor aðra á ný vinkonurnar.

Á GRUNDARHEIMILUNUM

Grund og Ás með í fyrsta skipti

Fiskidagurinn litli var haldinn í sjöunda sinn í Mörk nú í ágúst síðastliðnum og í Ási og á Grund í fyrsta sinn. Það var árið 2015 sem byrjað var að halda upp á Fiskidaginn litla í Mörk með stuðningi Fiskidagsins mikla á Dalvík. Upphafið má rekja til þess að Júlíus Júlíusson forstjóri Fiskidagsins mikla og Gísli Páll Pálsson forstjóri í Mörk störfuðu samtímis um árabil í umönnunar- og þjónustugeira eldri borgara. Þá kom upp sú hugmynd að gera eitthvað sniðugt og öðruvísi í tilefni afmælis Markar, sem er í ágúst. Samherji og forsvarsmenn Fiskidagsins mikla voru alveg til í að leggja sitt af mörkum.

Íbúar íbúða 60+ í Mörk fjölmenna alltaf í mat þegar fiskisúpan er á boðstólum og borgararnir.

Æ síðan hefur borist frá Dalvík ýmislegt til að gera daginn hátíðlegan, fiskidagsblöðrur, merki, hljóðdiskar, Fiskidagsblaðið auk hráefnis í súpu og borgara. Í ár var Fiskidagurinn mikli ekki á dagskrá á Dalvík vegna Covid. Engu að síður sendu forsvarsmenn suður hráefni í borgara og súpu sem og mörg eintök af bókinni um Fiskidaginn mikla. Þeim eru sendar bestu þakkir fyrir tryggðina og rausnarlegar sendingar á ári hverju.

Valdi kokkur mættur í Mörk.

Allt var skreytt hátt og lágt á Grund.

Stuð í Ási þennan dag sem aðra.

Fanney í veiðigallanum.

Theodóra klikkar ekki á litavalinu.

Írena til í þetta.

Jón kann handbrögðin.

RUV mætti í Mörk og tók íbúa tali.

Kartöflugrösin lofa góðu

Eitt af því sem gerir lífið innihaldsríkara en ella er að fá að leggja af mörkum, finna að maður geti gert gagn og skipti máli. Svo einfalt en samt svo þýðingarmikið. Heimilisfólkið í Bæjarási setur niður útsæði á vorin og tekur svo upp nýjar kartöflur á haustin. Yfir sumartímann er fylgst með sprettunni og fátt bragðast betur en glænýjar kartöflur úr eigin garði með íslensku smjöri. Þá setja heimilismenn einnig niður jarðarber að vori og hvað er dásamlegra en fara út í garð, tína ber og fá sér með smá rjómalögg.

Guðrún og Ellen virða fyrir sér kartöflugrösin.

Sigurgeir að pota niður útsæði. Þorsteinn að gróðursetja blóm fyrir sumarið.

Ég hef gaman af ræktun

Þorvaldur S. Þorvaldsson sem býr í íbúð hjá Íbúðum 60+ í Mörkinni kann að njóta lífsins. Það er eiginlega það fyrsta sem kemur upp í hugann þegar hann ber á góma, jú og brosmildi líka. Þegar horft er út í garðinn frá Kaffi Mörk blasir við litríkt blómaskrúð á veröndinni hans. Kemur svo upp úr kafinu við nánari eftirgrennslan að hann sáir fyrir blómum á vorin og hlúir svo að græðlingum og litlum plöntum þangað til þær eru orðnar að þessum litríku og fallegu blómum. „Mér finnst þetta gaman“, segir hann brosandi þegar við komum við hjá honum á veröndinni. „Ég átti stóran garð í Árbænum og þegar við fluttum hingað á Suðurlandsbrautina þá var tilvalið að nýta veröndina og halda áfram að potast aðeins í

Þorvaldur á veröndinni heima á Suðurlandsbraut.

Tónlist og hreyfing

Þorvaldur hefur um árabil haldið utanum tónlistarstundir í Mörk, boðið íbúum hjá Íbúðum 60+ upp á tónleika og fyrirlestra þar sem hann ræðir tónskáld og óperur og finnur svo til upptökur sem hann miðlar áfram til áhugasamra. Stundum hafa verið teknar fyrir langar óperur og þá eru heilu kvöldin tekin undir herlegheitin og þétt setið kaffihúsið þar sem tónlistarstundirnar hafa verið síðustu misseri. Tónlistin hefur fylgt Þorvaldi frá unga aldri og þegar hann var að velja sér framtíðarstarf stóð valið milli arkitektúrs og tónlistar. Hið fyrra varð þá fyrir valinu en tónlistin hefur engu að síður alltaf skipað stóran sess í lífi hans.

Blómaskreyting að hætti meistarans.

HANN SÁIR FYRIR

Fyrir tveimur árum, þegar Þorvaldur var 86 ára, tókum við viðtal við hann hér í Heimilispóstinum og þá spurðum við hann um hreystina og lífsgleðina sem geislar af honum. Nú þessum árum síðar er hann alveg eins, syndir, gengur, ræktar andann með félagsskap, tónlist og ræktun blóma. Hann missti konuna sína, Steinunni Jónsdóttur, í júlí síðastliðnum en þau höfðu fylgst að í meira en sjötiu ár. Það eru mikil viðbrigði en Þorvaldur horfir áfram veginn með lífsgleðina að vopni og jákvæðnina, staðráðinn í að gera það besta úr þessu æviskeiði.

GRG.

Blómin hans Þorvaldar.

Gengið vonum framar

að elda fyrir öll heimilin

Nú er allur matur Grundarheimilanna undirbúinn í Ási í Hveragerði og keyrður í bæinn daglega en í Ási hefur verið reist fullkomið framreiðslureldhús sem hæglega getur annað allri starfseminni. Guðrún Lilja Jóhannsdóttir heimsótti Eyjólf K. Kolbeins sem er yfirmatreiðslumaður Grundarheimilanna.

„Fyrir tveimur árum voru þessi áform kynnt fyrir okkur matreiðslumönnunum, hvernig áformað væri að byggja stórt framleiðslueldhús fyrir öll heimilin og þannig ná fram hagkvæmni í innkaupum og nýtingu starfsfólks. Þessi áform urðu að veruleika og allt hefur gengið vonum framar.“

110 kíló af fiski

Eyjólfur segir að þegar t.d. fiskur er í matinn þá séu keypt 110 kíló

Eyjólfur K. Kolbeins yfirmatreiðslumaður Grundarheimilanna.

augaleið að innkaup af þessari stærðargráðu eru mun hagkvæmari en ef öll heimilin væru að kaupa hvert fyrir sig.“

Í nýja eldhúsinu vinna að jafnaði sex til tíu manns. Allir í Hveragerði héldu sínu starfi við breytingarnar en að auki komu matreiðslumennirnir frá Grund og Mörk sem vinna nú í Ási. Rakel Rós Geirsdóttir sér um að útbúa sérfæði fyrir heimilin og er rækt lögð við að bjóða upp á sama fæði fyrir þá sem það þurfa og aðra heimilismenn á Grundarheimilunum.

Eldað fyrir 700-800 manns

„Daglega er verið að undirbúa mat fyrir 700 til 800 manns og að auki súpu fyrir kaffihúsið Kaffi Mörk alla virka daga. Maturinn sem fer í Mörk og á Grund er full eldaður á heimilunum, þar er einnig úbúið salat, soðnar kartöflur og svo framvegis. Súpur og sósur eru lagaðar í Hveragerði og stærri steikur einnig en minni steikur eins og kótilettur og kjúklingabitar er eldað á Grund og í Mörk. Þrír starfsmenn og matartæknir starfa á hvoru heimili í bænum.“

Spurður um reynsluna af þessu fyrirkomulagi segir Eyjólfur

Matreiðslumennirnir Valdi, Ási og Gummi að skammta.

þetta gefast vel og hann heyri ekki annað en allir séu

ánægðir. „Lykilatriði er gott skipulag og að undirbúa daginn áður en matreiða á. Vinnudagurinn hefst klukkan sjö á morgnana og þá er nóg að gera þangað til maturinn er sendur í bæinn. Nú er einn matseðill fyrir öll heimilin og það hefur tekið tíma fyrir suma að aðlagast því þar sem gera þurfti þá ýmsar breytingar á öllum seðlum til að sameina í einn.“

Vitum með fyrirvara um vonskuveður

Í lokin er Eyjólfur spurður hvort hann og hans fólk hafi ekkert áhyggjur af færðinni á Hellisheiði í vetur og að það verði ófært með matinn?

„Við erum vel upplýst um veður og vinda hér á landi og getum gert ráðstafanir komi upp spá um vonskuveður.

Þá annaðhvort verður matargerðin einfaldari eða við sendum matinn daginn áður.“

GRUNDARHEIMILIN

Fögnuðu fjölbreytileikanum

Það ríkti tilhlökkun í aðdraganda hinsegin daga á Grundarheimilunum, kokkarnir bökuðu bollakökur og skreyttu í anda tilefnis, borðar, fánar, og veifur minntu á að á heimilum Grundar er fjölbreytileika fagnað. Það var haldið upp á daginn með ýmsum hætti, lesið upp efni sem tengist hinsegin dögum, búin til spurningakeppni, sungið og dansað. Sannkölluð gleðihátíð.

Í Ási var skreytt í tilefni dagsins.

Það var gleðihátíð í Mörk.

Ýmislegt var gert til að minna á að Grundarheimilin fagna fjölbreytileika.

Í MÖRK

Bakarameistarinn býður bakkelsið

Hjúkrunarheimilið Mörk býr svo vel að eiga skemmtilegt hjól sem notað er til að bjóða heimilismönnum í hjólatúra. Hjólið er lánað til áhugasamra aðstandenda sem vilja fara út með sitt fólk að hjóla en starfsfólk hefur einnig verið að hjóla með fólk.

Alda Ólafsdóttir íþróttafræðingur í Mörk fór með heimiliskonurnar Auði Þórisdóttur og Herdísi Eiríksdóttur í hjólatúr í Grasagarðinn nú í sumar og það er gaman að segja frá því að alltaf þegar komið er með heimilisfólk á hjólinu í Bakarameistarann í Glæsibæ býður

Herdís og Auður gæða sér á veitingum frá Bakarameistaranum.