THOM, IWAN EN DE SCHAPEN ZIJN WEER OP HUN PLEK
©JACQUELINE VAN DEN BOOM
Er ging een pittige dagmars aan vooraf pas geleden (van thuisbasis Milsbeek via de Sint Jansberg, het Groesbeekse bos, Mulderskop, Heumensoord en het vennengebied), maar schaapsherder Thom Manders is weer terug in park Staddijk. Samen met bordercollie Iwan, zijn onmisbare steun en toeverlaat, hoedt hij ongeveer 250 Kempische schapen. De kudde zorgt tussen april en eind december voor unieke ecologische variatie in het gebied. Wie Thom twee jaar terug een carrière als schaapsherder had voorgespiegeld, was waarschijnlijk voor gek verklaard. Vooral omdat-ie bang was voor honden. Toen ontmoette Thom Wouter Bos, de vorige schaapsherder van park Staddijk. ‘Hij vertelde over de ecologische meerwaarde van het werken als schaapsherder en de bijdrage die je op deze manier kan leveren aan het beheer van de natuur’, zegt Thom. ‘Zijn verhaal was zó inspirerend. Ik waagde de gok.’ Thom en de jonge bordercollie Iwan, allebei groen als gras, liepen twee dagen mee met Wouter. Toen mochten ze samen op pad. ‘Ik ben toevallig in het vak gerold’, zegt Thom, ‘maar ik wil nooit meer iets anders. Ik ben verslingerd aan het werk, de schapen en Iwan. Het hele jaar door, van het ochtendgloren tot zonsondergang, ben ik buiten, in prachtige natuur. Ik werk afwisselend in het mooiste park van Nijmegen en het mooiste natuurgebied van Nederland: de Hatertse en Overasseltse vennen.’
42
Nauwkeurig werk Thom geniet van zijn baan ‘met het mooiste uitzicht denkbaar’, maar tegelijk is het flink aanpoten. De begrazing van het gras en de hei is nauwkeurig werk. Thom kient uit wat, waar, wanneer en hoe lang de kudde eet. ‘De schapen zorgen voor ecologische diversiteit. Ze eten gras, maar bijvoorbeeld ook braamstruiken, wilde peen, smalle weegbree en reuzenbereklauw. Die vreten ze tot de grond toe af. Daarnaast verspreiden ze zaden via hun vacht. Dankzij de schapen tref je op een wandeling allerlei kruiden en bloemen die zonder schapenbegrazing geen kans zouden krijgen. Vooral nu het klimaat verandert, rukken ongewenste exoten op en wordt het werk van schapen alleen maar belangrijker.’ Intelligent Als de kudde herkauwt, haalt Thom water, maait hij bosschage en hakt hij boompjes weg. Dat groenbeheer is net als educatie ook onderdeel van zijn taak. ‘Een bosmaaier en takkenschaar zijn standaard onderdeel van mijn uitrusting, net als een stok om schapen uit het water te vissen én een stevige broodtrommel. Schapen zijn ontzettend intelligent. Ze wisten het lipje van mijn vorige broodtrommel open te krijgen en aten alles op. Waar ze nog meer slim in zijn? Schapen herkennen tot wel vijftig verschillende gezichten en koppelen gezichtsuitdrukkingen aan emoties. Ze eten ook hun eigen kruidenmengsel bij elkaar, waardoor ze zelden antibiotica nodig hebben. En dreigt er gevaar of valt er iets te snacken? Dan werkt de kudde feilloos samen. Eikels zijn hun onbetwiste lievelings-fastfood. Dan zijn ze zelfs voor Iwan niet te houden.’
samen maken we dukenburg
de Dukenburger - april 2019