Γ . ΖΑΓΓΕΛΙ∆ΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΑΡΑΤΕ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Γ. ΖΑΓΓΕΛΙ∆ΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΑΡΑΤΕ

SHOTOKAN RYU ΑΚΑ∆ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2007 -2008 © Γ. ΖΑΓΓΕΛΙ∆ΗΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος

Εισαγωγή

Σελ.

………………………………………………………………………

1

………………………………………………………………………..

3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Ιστορική αναδροµή – Στυλ του καράτε …………………………………………….

1.1.

1.2.

1.3.

1.4. .

1.5.

Ιστορική αναδροµή ………………………………………………….

Ο Gichin Funakoshi …………………………………………………

O σκοπός του καράτε –ντο……………………………………………

Ο µύθος του karate (shuri-te, naha te, tomari te) ……………………

5 6 7 9

Κύρια Ιαπωνικά στυλ του karate do ………………………………..

17

1.5.1. Goju-ryu .. ……………………………………………………

18

1.5.2. Shito-ryu………………………………………………………

19

1.5.3. Wado-ryu………………………………………………………

19

1.5.4. Shotokan-ryu ………………………………………………

20

1.5.4.1. Η σηµερινή φυσιογνωµία του shotokan …………

21

1.5.4.2. Τo shotokan στην Ελλάδα …………………………

1.6.

5

23

Γνωστά στυλ και υποοµάδες του καράτε ……………………………

23

1.6.1. Chito ryu karate ……………………………………………

24

1.6.2. Isshin-ryu karate ……………………………………………

24

1.6.3. Kajukenbo …………………………………………………

25

1.6.4. Kenpo (Αµερικής)…………………………………………

26

1.6.5. Kyokushin karate ……………………………………….........

26

1.6.6. Sankukai karate ……………………………………………

26

1.6.7. Shidokan karate ...………………………………………….....

27

1.6.8 Shorinji kempo ……………………………………………

27

1.6.9. Shorei ryu …………………………………………..………

28

1.6.10. Shorin ryu karate ………..………………………………

28

1.6.11. Seibukan shorin ryu ……….……………………………

29

1.6.12. Shotokai karate-do.……………………...…………………

29

1.6.13. Shukokai karate ……………………………………………

1.6.14. Uechi-ryu ……………………………………………………

29 30

Βιβλιογραφία – Παραποµπές ………………………………………………...………

31

2. Ορολογία των τεχνικών – Εθιµοτυπία – Βασικοί κανονισµοί ……………………

33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

2.1.

Οι στάσεις……………………………………………………………..

33

2.2.

Οι τεχνικές των αποκρούσεων-(µπλοκ) ……………………………...

34

i

2.2.1. Οι αποκρούσεις ενάντια στα κτυπήµατα …………………..…

2.2.1.1. Οι αποκρούσεις µε δυο χέρια …………………………

2.2.2. Οι αποκρούσεις ενάντια στα λακτίσµατα ……………………

2.3.

2.4.

2.5.

2.6.

2.7.

2.8.

Τα κτυπήµατα µε γροθιά ……………………………………………

Άλλα κτυπήµατα εκτός γροθιάς ……………………………………

Οι τεχνικές των λακτισµάτων ………………………………………... Οι όροι που χρησιµοποιούνται στην προπόνηση……………………

Η εθιµοτυπία ………………………………………………………… Οι βασικοί κανονισµοί και η ορολογία διαιτησίας των αγώνων ……

34 35 35 35 36 36 37 46 49

Βιβλιογραφία – Παραποµπές ………………………………………………………….

58

3. Η προπόνηση στο shotokan καράτε - Οι βασικές τεχνικές του καράτε - (kihon). …

59

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

3.1.

3.2 3.3.

Η προπόνηση στο shotokan καράτε ………………………………… Οι βασικές αρχές των τεχνικών του karate ………………………… Τα βασικά τεχνικά στοιχεία προόδου στο καράτε …………………

3.3.1. Οι θέσεις ……………………………………………………….

3.3.2. Η εισαγωγή στα βασικά (kihon) ………………………………

3.3.2.1. Οι στάσεις ……………………………………………

3.3.2.2. Οι αποκρούσεις και οι τύποι των αποκρούσεων ……

3.3.2.3. Τα βασικά κτυπήµατα του καράτε ……………………

3.3.2.4. Τα βασικά λακτίσµατα του karate ……………………

59 61 66 68 69 70 76 81 84

Βιβλιογραφία – Παραποµπές …………………………………………………………..

87

4. Ο αγώνας. (kumite ) και τα kata του shotokan καράτε …………………………….

88

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

4.1.

Το kumite - προπόνηση και πρακτική ……………………………….

4.1.1. Τα επίπεδα του kumite ………………………………………

4.2.

4.3.

4.4.

Οι ονοµασίες των kata – Χαρακτηριστικά και ιστορικά στοιχεία ….

Η εκτέλεση του kata σαν επίδειξη της τέχνης ………………………

Πίνακας (kata) για απονοµή βαθµών της Ελληνικής Οµοσπονδίας …

88 92 93 104 106

Βιβλιογραφία – παραποµπές …………………………………………………………

107

5. Οι σκοποί και το περιεχόµενο της εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών …………

108

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

5.1 5.2.

5.3.

Οι σκοποί της εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών …………………… Το περιεχόµενο της εκπαίδευσης …………………………………………

108 108

Παιδαγωγικά-προπαρασκευαστικά παιγνίδια για την εκµάθηση του karate

109

5.3.1.

109

Οµαδικά παιγνίδια ………………………………………………

ii

5.3.2.

Παιχνίδια σε ζευγάρια …………………………………………

112

προσανατολισµού στο χώρο ……………………………………

114

του αντιπάλου ……………………………………………………

115

συγχρονισµού ……………………………………………………

116

5.3.2.1. Παιχνίδια για την αίσθηση και καλλιέργεια του

5.3.2.2. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της αίσθησης της κίνησης 5.3.2.3. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της ισορροπίας και του 5.3.2.4. Παιχνίδια για την καλλιέργεια - διαµόρφωση αίσθησης της κατάλληλης στιγµής για την ανατροπή της ισορροπίας (ωθήσεις, έλξεις, περιστροφές) …………………………………

115

(άµυνας) στο έδαφος ……………………………………………

116

5.3.2.5. Παιχνίδια για την εκµάθηση των βασικών στάσεων 5.3.2.6. Παιχνίδια για την ανάπτυξη της δύναµης ………………

5.3.2.7. Παιχνίδια για την εκµάθηση των πτώσεων ……………

5.3.2.8. Παιχνίδια για την εκµάθηση κάποιων τεχνικών ρίψεων .

Βιβλιογραφία – παραποµπές ………………………………………………………

iii

117 117 118 119

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το Καράτε λόγω της µεγάλης του θεαµατικότητας και της εξέλιξης του σαν τέχνη

αυτοάµυνας

και

αθλήµατος

Ολυµπιακών

προδιαγραφών,

απολαµβάνει

µεγάλης

δηµοτικότητας τα τελευταία χρόνια στη χώρα µας, µε αποτέλεσµα την έλευση µεγάλων διακρίσεων σε διεθνές επίπεδο. Ο αυξανόµενος αριθµός των αθλητών του οφείλεται στο γεγονός ότι καλλιεργείται σε συλλόγους, ∆ήµους και ιδιωτικά γυµναστήρια.

Όπως και το οποιοδήποτε άθληµα, το Καράτε διαθέτει το δικό του περιεχόµενο, τις

δικές του τεχνικές και τις κατάλληλες µορφές οργάνωσης και προετοιµασίας. Το άθληµα του Καράτε χαρακτηρίζει ένα πλήθος τεχνικών από κτυπήµατα, λακτίσµατα, αποκρούσεις,

µετακινήσεις, αποφυγές, ρίψεις (µε ανατροπές, µε σαρώµατα, µε γαντζώµατα) κ.λπ.,

συµπεριλαµβάνει επίσης Kata, τεχνικές επίθεσης των ζωτικών σηµείων (Atemi-Waza) και

τεχνικές που χρησιµοποιούνται κυρίως στην αυτοάµυνα. Όλες αυτές οι τεχνικές προσδίδουν στο Καράτε δυναµισµό και θεαµατικότητα, ενώ συµβάλλουν παράλληλα στην καλλιέργεια της φαντασίας και της δηµιουργικής σκέψης των αθλητών.

Στη χώρα µας το καράτε εµφανίστηκε πριν δύο δεκαετίες, όµως αναγνωρίστηκε από τη

Γενική Γραµµατεία Αθλητισµού ως άθληµα στις 07/02/1990. Αντιπροσωπεύεται από την ΕΛ.Ο.Κ (Ελληνική Οµοσπονδία Καράτε) και εκπροσωπεί τη χώρα µας σε παγκόσµια

πρωταθλήµατα µε υψηλές διακρίσεις. Το άθληµα του Καράτε βασίζεται όπως και τα άλλα

αθλήµατα σε κανονισµούς, σε αντίθεση όµως µε τα αυτά τα οποία δεν έχουν καµία άλλη πρακτική εφαρµογή το Καράτε κάλλιστα µπορεί να λειτουργήσει και να υφίσταται και χωρίς

την ύπαρξη κανονισµών διότι βασίζεται σε φυσικές και αναγκαίες κινήσεις που γεννιούνται από το ένστικτο της επιβίωσης.

Αντίθετα από το «καθαρό σπορ», η «καθαρή πολεµική τέχνη» µπορεί να έχει άµεση

εφαρµογή στην καθηµερινή ζωή. ∆ύο από τους πιο σηµαντικούς λόγους ώστε να ασχοληθεί κανείς µε το καράτε είναι πρώτον η σωστή σωµατική εξάσκηση που προσφέρει και δεύτερον

η νοητική καλλιέργεια και η συναισθηµατική ισορροπία. Είναι επίσης πολύ δυναµικό και συναρπαστικό άθληµα. Γυµνάζει, δυναµώνει και αναπτύσσει αρµονικά το σώµα, γι` αυτό άφοβα τα παιδιά και οι γυναίκες µπορούν να µάθουν καράτε.

Για τις γυναίκες δεν υπάρχει κίνδυνος να χάσουν τη θηλυκότητα τους, γιατί το καράτε

είναι πιο κοντά στο κλασσικό µπαλέτο, παρά στην πυγµαχία. Το καράτε ταιριάζει στο σύγχρονο άνδρα ή γυναίκα γιατί διαµορφώνει ένα σωστό και υγιές σώµα και τους χαρίζει

αυτοπεποίθηση. Οι «καρατέκα» δεν είναι υπέρ της βίας, χρησιµοποιούν τη δύναµη και την τεχνική τους µόνο όταν κινδυνεύουν και υπερασπίζονται µε επιτυχία τον εαυτό τους.

1

Το πρώτο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας αναφέρεται στην ιστορία του καράτε

διαχρονικά µέχρι σήµερα, σε σηµαντικές προσωπικότητες καθοριστικές για την εξέλιξη του, στις κυριότερες τεχνοτροπίες – στυλ, καθώς επίσης και σε διάφορες γνωστές υποοµάδες -

στυλ. Στο δεύτερο επιχειρείται παράθεση της ορολογίας των τεχνικών και των όρων που χρησιµοποιούνται στην προπόνηση και τη διαιτησία στα ελληνικά. Επίσης περιγράφονται οι

γενικοί κανόνες που αφορούν την εθιµοτυπία και τη συµπεριφορά των εκπαιδευοµένων,

καθώς και οι βασικοί κανονισµοί διεξαγωγής των αγώνων.

Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στο τι περιλαµβάνει η προπόνηση στο καράτε, τις

βασικές αρχές των τεχνικών του karate, τα βασικά τεχνικά στοιχειά της προόδου στο καράτε,

αναλύονται επίσης µερικά από τα βασικά τεχνικά στοιχεία τα οποία κρίνονται απαραίτητα για

την εκµάθηση του σε αρχάριους. Το πρώτο µέρος του τέταρτου κεφαλαίου αναφέρεται στο κοµµάτι της προπόνησης για το αγωνιστικό καράτε, το kumite, ενώ το δεύτερο αναφέρεται

στα kata (σειρά κινήσεων και τεχνικών συνδεδεµένων µεταξύ τους οι οποίες αναπαράγουν

συγκεκριµένες φάσεις κινήσεων ενάντια σε φανταστικούς αντιπάλους).

Στο πέµπτο και τελευταίο κεφάλαιο παρατίθεται ένα θεωρητικό µοντέλο εκπαίδευσης

παιδιών ηλικίας 6-9 ετών (σκοποί, περιεχόµενο), το οποίο επιχειρεί να συµπεριλάβει όλες τις

απαραίτητες εκείνες ικανότητες για την προώθηση του νέου Karateka (αθλητή του καράτε)

στην ανώτερη περίοδο προετοιµασίας. Σε αναλογία µε το µοντέλο αυτό καθορίζονται οι

στόχοι της εκπαίδευσης. Στόχοι οι οποίοι επιδιώκουν την πραγµατοποίηση κάποιων

παραµέτρων όσον αφορά τη φυσική, την τεχνική, την τακτική, τη ψυχική και τη θεωρητική προετοιµασία.

Με την εργασία αυτή επιχειρείται η συµβολή στην κατεύθυνση της γνωριµίας µε το

άθληµα µε παράθεση στοιχείων τεχνικής, µεθοδικής, ορολογίας και βασικών κανονισµών, ιδιαίτερα για τους φοιτητές του Τ.Ε.Φ.Α.Α. οι οποίοι επιθυµούν να γνωρίσουν καλύτερα το άθληµα αυτό. Αυτή

καταγράφει και συστηµατοποιεί διάφορα στοιχεία τεχνικής και

µεθοδικής, τα οποία συµβάλλουν στην εκµάθηση του Καράτε σε µικρά παιδιά κυρίως, αλλά και γενικές πληροφορίες που αφορούν το Καράτε.

Στο σύνολό της είναι συνδυασµός

θεωρίας και πρακτικής, συµπεριλαµβάνοντας θέµατα, η γνώση των οποίων κρίνεται απαραίτητη για όσους ασχολούνται ή θα ασχοληθούν ενεργά µε το άθληµα αυτό.

Στο σηµείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι το καράτε σε Πανελλήνια κλίµακα εισήχθη

για πρώτη φορά στο Τ.ΕΦ.Α.Α.

Θεσσαλονίκης, σαν µάθηµα ελεύθερης επιλογής, το

Ακαδηµαϊκό έτος 2003-04, κατόπιν επιθυµίας των φοιτητών και µετά από εισήγηση του Κ.Φ.Α. Γ. Ζαγγελίδη, µε αποδοχή της σχετικής πρότασης από τον πρόεδρο και τη γενική συνέλευση του τµήµατος.

2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σχεδόν κάθε βιβλίο που γράφεται για το καράτε εµπεριέχεται και µια σύντοµη ιστορία

που λέει στον αναγνώστη το ίδιο πράγµα. Υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά µε την αρχικό στάδιο της ανάπτυξης των πολεµικών τεχνών. Οι περισσότεροι απολογισµοί

αναφέρουν την Κίνα να έχει µια σηµαντική επιρροή στην αρχική του εξάπλωση, εντούτοις

είναι σαφές ότι το νησί της Okinawa θεωρείται το λίκνο της τέχνης η οποία είναι γνωστή σαν

καράτε. Η Okinawa είναι ένα µικρό νησί της Ιαπωνίας ανάµεσα σε ένα σύµπλεγµα 60

µικρών νησιών στο νότο της ηπειρωτικής χώρας και εξ αιτίας της στρατηγικής θέσης του δεχόταν επισκέψεις συχνά από Ιάπωνες, Κινέζους, Κορεάτες και άλλους αλλοδαπούς. αυτές.

Πολλοί από τους ντόπιους επισκέπτονταν για λόγους εργασίας και σπουδών τις χώρες

Αυτό διευκόλυνε την ανταλλαγή αγαθών, υπηρεσιών και φυσικά συνέβαλε στη

διάδοση γνώσεων.

Η εγκατάσταση στην Okinawa ενός µικρού αριθµού Κινέζων για

οικονοµικούς λόγους συνέβαλε και στην διάδοση του κινέζικου chuan fa γνωστού σαν kempo

στα ιαπωνικά. Είναι ασαφές εάν αυτή η ανταλλαγή γνώσεων είχε µια αληθινά σηµαντική επιρροή στην ανάπτυξη του γηγενούς συστήµατος πάλης της Okinawa, γνωστής µε το όνοµα To-de ή Okinawa-te. Εντούτοις, δεν υπάρχει αµφιβολία ότι η ανάγκη κατείχε τον ισχυρότερο ρόλο στην ανάπτυξη της Okinawa–te σε αυτό που είναι γνωστό σήµερα ως καράτε.

Το καράτε είναι µια εντυπωσιακή τέχνη, την οποία χαρακτηρίζουν χτυπήµατα µε

γροθιές, λακτίσµατα, χτυπήµατα µε τα γόνατα, τους αγκώνες και τεχνικές ανοικτών χεριών

όπως: λαβές, τεχνικές εξάρθρωσης, καθηλώσεις, ακινητοποιήσεις, Χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη χρήση των ισχίων και των στάσεων από τα οποία και παράγεται εντυπωσιακή

δύναµη, από τη διακριτική χρήση της αναπνοής (απότοµη, εκρηκτική, µακρόσυρτη) την εστίαση της δύναµης, και από την χρήση των φορµών (kata) στην προπόνηση. Ο ασκούµενος

στο καράτε λέγεται karate-ka (Ιαπωνικά). Μια συνηθισµένη επίδειξη Karate είναι η θραύση υλικών όπως ξύλινες σανίδες ή διάφορες της δύναµης πλάκες µε ένα χτύπηµα, αυτό δείχνει το µέγεθος της ισχύος και της εστίασης.

Η λέξη "karate" αρχικά προέρχεται από την προφορά των κατοίκων της Okinawa των

Κινεζικών χαρακτήρων (ιδεογραµµάτων) "kara" αναφορικά µε την Κίνα ή τη δυναστεία των Tang και το "te" σηµαίνει χέρι. 唐⼿ "KARATE" Κατά συνέπεια "Κινεζικό χέρι" ή " χέρι των Tang " ή “Κινεζική πυγµή” ή "Κινεζικές

τεχνικές": " χέρι των Tang " µε την έννοια "πυγµαχία των Tang ", από την κινεζική δυναστεία

των Tang ή κατ' επέκταση "Κινεζικό χέρι", αναφορικά στην κινέζικη επιρροή. Το 1933 µετά από προσάρτηση της Ιαπωνίας ενός µεγάλου µέρους της Κίνας,, στην περίοδο 1931-3, ο

Gichin Funakoshi στην Ιαπωνία (γνωστός σαν ο πατέρας του σύγχρονου karate) άλλαξε τον χαρακτήρα "kara" στον οµώνυµο "karate" που σηµαίνει "άδειο-κενό".

3

空⼿ "KARATE" Από τότε χρησιµοποιείται η λέξη "karate" (ίδια προφορά, διαφορετικοί χαρακτήρες)

που σηµάνει "άδειο χέρι ". Ο όρος «άδειο χέρι» προέρχεται από το Ιαπωνικό Zen-βουδισµός Zen µε την έννοια του ότι όχι µόνο γιατί ο ασκούµενος στο καράτε δεν φέρει όπλα, αλλά για

τη διαδικασία του Zen-«διαλογισµός» στην κατεύθυνση της τελειοποίησης του χαρακτήρα

και της τέχνης µε παράλληλη "εκκένωση" της καρδιάς και του µυαλού από τις γήινες

επιθυµίες και την µαταιοδοξία. Το "κενό-άδειο" που προτείνεται από το νέο ιδεόγραµµα αναφέρεται στο εγώ, µε απώτερο σκοπό την περαιτέρω πνευµατική ανάπτυξη. Αυτή είναι την

έννοια έχει το kara ή "κενό-άδειο" του Karate-Dō." 空⼿道 "KARATE DO"

Το "do" επίθηµα χρησιµοποιείται και για διάφορες άλλες τέχνες και υπονοεί ότι δεν

είναι µόνο τέχνες αλλά εµπεριέχουν και πνευµατικά στοιχεία. Σε αυτήν την περίσταση είναι συνήθως µεταφρασµένο όπως " ο τρόπος-δρόµος ", όπως στο Aikido, στο Karate και το Kendo. Κατά συνέπεια, το "karate-do" είναι " ο τρόπος-δρόµος του άδειου-κενού χεριού ". Η προπόνηση στο karate διαιρείται σε τρία σηµαντικά µέρη: - Οι βασικές τεχνικές, ("kihon"στα ιαπωνικά).

- Οι φόρµες, τα ("kata" στα ιαπωνικά).

- Η εξάσκηση µε αντίπαλο, το ("kumite" στα ιαπωνικά) : α) µε συµφωνηµένη επίθεση (Jiyū ippon kumite) β) ο ελεύθερος αγώνας (Jiyū kumite)

Οι βασικές τεχνικές είναι η εκµάθηση των θεµελιωδών κινήσεων (Kihon), των

βασικών συστατικών, οι οποίες απαιτούνται γα την τελειοποίηση της τεχνικής. Τα Kata-

Φόρµες ή "η µίµηση τυποποιηµένων προτύπων". Είναι µια σειρά κινήσεων και τεχνικών συνδεδεµένων µεταξύ τους µε φυσικές και πνευµατικές αρχές, τις οποίες τα ίδια εκφράζουν

και αναπαράγουν συγκεκριµένες φάσεις κινήσεων ενάντια σε φανταστικούς αντιπάλους. Η εξάσκηση µε αντίπαλο ("kumite") και η σωστή εκτέλεση των φορµών συµβάλλει καταλυτικά

στη διεξαγωγή του ελεύθερου αγώνα ("kumite")

Είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι τα µέρη αυτά δεν αντιπροσωπεύουν ένα πρόγραµµα

εκπαίδευσης, ούτε είναι µια πλήρης αντιπροσώπευση του µεγέθους της τέχνης, αλλά ούτε και

απαραίτητα η "παραδοσιακότερη" προσέγγιση της. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές

εκφράσεις των τεχνικών του karate που συναντώνται σε διάφορες µορφές από τους

διαφορετικούς σε πολιτισµούς προέλευσης δασκάλους και κανένας δεν µπορεί να θεωρηθεί κατώτερος ή ανώτερος χωρίς µια λεπτοµερή έρευνα.

Πολλά στυλ karate περιλαµβάνουν επίσης εξειδικευµένο εξοπλισµό, όπως είναι η

makiwara (ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγµένο από ψάθα για προπόνηση στα χτυπήµατα)

κ.τ.λ. και εξασκούνται στα παραδοσιακά όπλα "kobudo" της Okinawa.

4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ∆ΡΟΜΗ – ΣΤΥΛ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΕ

Το Karate ή karate-dō είναι µια πολεµική τέχνη µε προέλευση από την Okinawa. Είναι

µια σύνθεση από τις γηγενείς µεθόδους πάλης της Okinawa και τις νότιες κινεζικές πολεµικές

τέχνες, ενδεχοµένως µια έκδοση του συστήµατος της κινέζικής πυγµαχίας των ναών των Shaolin ή του kung fu (chuan fa, kenpo). Στο πρώτο µέρος του κεφαλαίου επιχειρείται µια

ιστορική αναδροµή του καράτε και καταδεικνύεται ο ρόλος του δασκάλου Funakoshi ο οποίος και διαδραµάτισε έναν κεντρικό ρόλο στην διάδοση του καράτε αρχικά στην Ιαπωνία και µετέπειτα σε όλο τον κόσµο.

1.1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ∆ΡΟΜΗ Στην

Okinawa υπήρχαν πάντα

προβλήµατα µεταξύ των αντίπαλων Βασιλείων

(Chuzan, Nanzan, Hokuzan), αλλά το 1429 τα βασίλεια ήταν ενωµένα και προκειµένου να

διατηρηθεί αυτή η ενότητα εκδόθηκε ένα διάταγµα που απαγόρευσε την κατοχή όλων των

όπλων. Αυτό φάνηκε να λειτουργεί αρκετά καλά για σχεδόν 200 έτη, το 1609 η Okinawa

χωρίς πολλή αντίσταση κατακτήθηκε από τους Ιάπωνες κυβερνήτες της φυλής satsuma της περιοχής Kyushu.

Φυσικά δεν υπήρξε κανένα κίνητρο για τους νέους κυβερνήτες να επιτρέψουν στους

κατοίκους της Okinawa την κατοχή όπλων, οι οποίοι και προχώρησαν ακόµα περαιτέρω µε

εξαναγκασµό σε έλεγχο των µέσων καλλιέργειάς τους (που θα µπορούσαν να

χρησιµοποιηθούν ως όπλα) κάθε πρωί και την επιστροφή τους κάθε βράδυ. Χωρίς όπλα για

την υπεράσπιση των ίδιων και των οικογενειών τους οι κάτοικοι της Okinawa άρχισαν να αναπτύσσουν την τέχνη µάχης «των άδειων χεριών».

Η διδασκαλία και η εκπαίδευση γινόταν µυστικά στα µέσα της αρχής του δέκατου

όγδοου αιώνα. Ένα µεγάλο µέρος της κατάρτισης γινόταν τη νύχτα ενώ οι κατακτητές της

Okinawa κοιµόνταν και εποµένως η αµφίεση της εκπαίδευσης ήταν τα ενδύµατα ύπνου (ο προκάτοχος της στολής του σύγχρονου καράτε το "gi"). Κατά τη διάρκεια των ετών η

απαγόρευση ενάντια στην κατάρτιση του καράτε άρχισε να µειώνεται και διάφοροι µύθοι

άρχισαν να αναπτύσσονται. Υπάρχουν πάρα πολλοί που αναφέρονται σε αυτήν την

συνοπτική ιστορία, ο πιο σηµαντική αναφορά όµως είναι αυτή που περιλαµβάνει σίγουρα τον

Sokon Matsumura, που δίδαξε πολλούς µεγάλους δασκάλους συµπεριλαµβανοµένου του

Azato και Itosu. Αυτοί οι δύο κύριοι έγιναν οι δάσκαλοι του Gichin Funakoshi του ιδρυτή

του Shotokan.

5

1.2. Ο GICHIN FUNAKOSHI

Ο Gichin Funakoshi ήταν γεννηµένος πρόωρα και ήταν ευπαθές άτοµο, το οποίο και

δόθηκε στους από µητέρα παππού και γιαγιά του για περισσότερη φροντίδα. Παρακολουθώντας το σχολείο της πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης έγινε φίλος µε το γιο του

Yasutsune Azato και έκτοτε άρχισε το καράτε υπό την καθοδήγηση αυτού του µεγάλου

δασκάλου. Σύµφωνα µε τον Funakoshi, αφότου είχε εκπαιδευτεί µερικά έτη, συνειδητοποίησε

ότι η υγεία του είχε βελτιωθεί παρά πολύ και ότι δεν ήταν πλέον ευπαθής. Ήταν αυτή τη στιγµή που άρχισε να συλλογίζεται το καράτε σαν "ένα τρόπο της ζωής".

Ο Gichin Funakoshi έγινε δάσκαλος, αλλά συνέχισε να εκπαιδεύεται στο σπίτι του

κύριου Azato και επίσης κάτω από διάφορους άλλους µεγάλους δασκάλους. Τη χρονική αυτή

περίοδο δεν υπήρξαν πολλές επίσηµες "σχολές" καράτε και πολύ καρατέκα επιδίωξαν και εκπαιδεύτηκαν υπό την καθοδήγηση διάφορων άλλων επωνύµων. Αυτοί οι κύριοι

µοιράστηκαν επίσης τις πληροφορίες µεταξύ τους, συχνά χωρίς ανταγωνισµό ο ένας µε τον άλλον, αλλά µε το ίδιο πνεύµα και µε την ίδια αγάπη τις πολεµικές τέχνες.

Είναι επίσης η ίδια χρονική περίοδος κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών ζωής του

Gichin Funakoshi που οι µεγάλες αλλαγές σάρωσαν την Okinawa και την ηπειρωτική χώρα

της Ιαπωνίας. Η κυβέρνηση επιδίωξε ενεργά να αναπτύξει µια ισχυρότερη αίσθηση του

εθνικισµού και του µιλιταρισµού και οι πολεµικές τέχνες ήταν σίγουρα σηµαντικός παράγων

στην ανάπτυξη τους. Το 1902 ο Funakoshi εκτέλεσε την πρώτη επίσηµη καταγραµµένη επίδειξη καράτε και το 1917 την πρώτη δηµόσια επίδειξη στην Ιαπωνία στο Butoku-den του Kyoto (Hassel,1984). Ως αποτέλεσµα αυτού και άλλων επιδείξεων σε όλη την ηπειρωτική

χώρα Ιαπωνία, το καράτε όχι µόνο κέρδισε την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και

εισήχθη στα προγράµµατα σπουδών των δηµόσιων σχολείων, αλλά έγινε επίσης ίδρυµα των ιαπωνικών οργανώσεων νεολαίας, του µιλιταρισµού, των κολεγίων, των επιχειρήσεων, και του ευρύ κοινού.

εµπορικών

Ο Funakoshi ήταν περιζήτητος ως δάσκαλος και εγκαταστάθηκε µόνιµα στην

ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας για να παρακολουθήσει την εκπαίδευση του καράτε στους Γιαπωνέζους. Οι σπουδαστές του άρχισαν την οικοδόµηση του πρώτου δηµόσιου καράτε

dojo (αίθουσα κατάρτισης) που άνοιξε το 1936 και που ονοµάστηκε "Σοτο-καν" (χρησιµοποιώντας το υποκοριστικό του Funakoshi - "Shoto" και "kan" για το κτίριο,

(Maliswewski,1992). Η λέξη "Shoto" στα ιαπωνικά σηµαίνει «κύµατα πεύκων», την οποία και χρησιµοποιούσε για να υπογράψει τα ποιήµατα τα οποία έγραφε κατά τη νεότητα του και

αποδίδεται στο θρόισµα των πεύκων όταν φυσούσε και στη γοητευτική µοναξιά του δάσους,

την οποία ο ίδιος δια των περιπάτων του σε αυτό θεωρούσε ένα θαυµάσιο τρόπο για να πετύχει την νοητική γαλήνη που απαιτεί το καράτε.

Αν και ο δρόµος δεν ήταν ποτέ εύκολος για τον Funakoshi, το καράτε ήκµασε στην

ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας και κατά συνέπεια, το 1948 ιδρύθηκε η ιαπωνική ένωση 6

καράτε της Ιαπωνίας (JKA) της οποία υπήρξε και προϊστάµενος. Η καθιέρωση της JKA ανοίγει το δρόµο στη διάδοση του καράτε σε όλο τον κόσµο. Ο Masatoshi Nakayama, ένας

από τους καλύτερους µαθητές του Funakoshi διαδραµάτισε έναν κεντρικό ρόλο στην διάδοση

του καράτε σε όλο τον κόσµο. ∆ια µέσω των προσπαθειών της JKA το καράτε αληθινά έχει

γίνει µια παγκόσµια τέχνη, που εµπλουτίζει τις ζωές χιλιάδων νέων και ενήλικων µε έναν τρόπο που µόνο αυτοί οι ίδιοι µπορούν αληθινά να καταλάβουν.

1.3. Ο ΣΚΟΠΌΣ ΤΟΥ KΑΡΑΤΕ –ΝΤΟ

Φαινοµενικά το καράτε είναι ένα από τα πάρα-πολλά αθλήµατα. Στην πραγµατικότητα

όµως, είναι µια τέχνη άοπλης αυτοάµυνας, που συνδυάζει την συνεργασία των χεριών µε τα

πόδια, µε αποτέλεσµα την ταυτόχρονη άσκηση του νου και του σώµατος. Σκοπός του αθλήµατος είναι η διάπλαση του σώµατος και η διαµόρφωση του χαρακτήρα. Βασίζεται στη συνεχή άσκηση και την ηθική συµπεριφορά.

Ο νους, τα χέρια και τα πόδια συντονίζονται σε µια διαρκή ετοιµότητα και ικανότητα,

τέτοια ώστε σε περίπτωση που κάποιος δεχτεί µια ξαφνική επίθεση να µπορεί να την

αναχαιτίσει αποτελεσµατικά, όπως θα του δινόταν η ευκαιρία και µε αληθινά όπλα. Υπάρχει

η εντύπωση ότι το να παρουσιάσει κανείς την τέχνη του καράτε είναι πιο δύσκολο από το να την µάθει: Σε αυτό το είδος πάλης αποκαλύπτεται στον καρατέκα (ο αθλητής του καράτε) η µυστηριώδης φύση αυτής της τέχνης, που στην ουσία συνιστά έναν αόρατο εσωτερικό πόλεµο.

Ο µαθητής που ακολουθεί τον δρόµο του καράτε, δεν πρέπει να θεωρεί την τέχνη του

καράτε µόνο σαν σωµατική εκγύµναση, αλλά σαν µια ικανότητα, που απορρέει από ψυχοσωµατική άθληση. Αν πράγµατι, κάποιος, θέλει να γίνει αληθινός καρατέκα, οι τεχνικές

γνώσεις δεν αρκούν . Πρέπει να προχωρήσει πέρα από την τεχνική ώστε η αυτή να γίνει µια "

τέχνη χωρίς τέχνη-και να έχει τις ρίζες της στο υποσυνείδητο. Αυτό δεν επιτυγχάνεται παρά

µόνο, όταν ο καρατέκα έχει εντελώς απελευθερωθεί από το εγώ του. Όταν αυτός και η τελειότητα της τεχνικής του ικανότητας αποτελούν αρµονικά µια ενότητα (Καραστέργιος, 1993).

ΚΑRΑ=άδειο ΤΕ=χέρι και NTO=δρόµος

Ο µάστερ Μασατόσι Νακαυάµα. Έλεγε " η απόφαση ποιος είναι ο νικητής και ποιος ο

νικηµένος δεν είναι ο τελικός σκοπός του καράτε- Ντο. Το καράτε είναι επιστήµη για όλο το

ανθρώπινο γένος και σχολείο για την ανώτερη πειθαρχία της ψυχής. Γενικότερα είναι τρόπος ζωής. Καράτε -Ντο σηµαίνει άµυνα χωρίς όπλα, αλλά και χωρίς κακία (αγνός νους).

7

Το κύριο χαρακτηριστικό των τεχνικών του καράτε είναι το κίµε (kime). Το κίµε έχει

την έννοια µιας εκρηκτικής επίθεσης στο στόχο µε την κατάλληλη τεχνική και τη µέγιστη

ισχύ στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. (Πριν από χρόνια, υπήρχε η έκφραση ίκκεν χισάτσου-

ikken hisatsu-που σηµαίνει «να σκοτώσεις µ" ένα χτύπηµα», αλλά, το αν υποτεθεί ότι κάτι

τέτοιο είναι ο σκοπός, είναι επικίνδυνο και λανθασµένο. Οι παλιοί καρατέκα ήταν ικανοί να

εξασκούνται στο κίµε κάθε µέρα και µε απόλυτη σοβαρότητα χρησιµοποιώντας τη µακιβάρα

(makiwara), δηλαδή το ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγµένο από ψάθα, καουτσούκ ή σφουγγάρι προορισµένο να δέχεται και να απορροφά τα κτυπήµατα (Νακαγιάµα, 1979).

Το κίµε µπορεί να εκτελεστεί µε χτύπηµα, γροθιά ή λάκτισµα, αλλά επίσης και µε

απόκρουση. Μια τεχνική χωρίς κίµε δεν είναι ποτέ αληθινό καράτε, έστω και αν µοιάζει πολύ µε καράτε. ο αγώνας δεν αποτελεί εξαίρεση. Πάντως, είναι αντικανονικό να γίνεται επαφή

στο στόχο, µια και αυτό περικλείει κίνδυνο τραυµατισµού. Η λέξη Kime µεταφράζεται σαν

τη "µέγιστη αποτελεσµατικότητα" και αντιπροσωπεύει το σύνολο των φυσικών και πνευµατικών ενεργειών, οι οποίες συµµετέχουν και παρεµβαίνουν ταυτόχρονα στην τελευταία φάση µιας κίνησης, λίγο νωρίτερα από την εκτέλεσή της και διατηρούνται λίγο

µετά το Kake (το τέλος της τεχνικής). Οι ενέργειες αυτές συντελούν ώστε η καταβαλλόµενη από πλευράς Tori ενέργεια να εξασφαλίζει την ολοκλήρωση µιας τεχνικής.

Το Kime δεν παρεµβαίνει παρά µόνο στο τελευταίο µέρος της τροχιάς της ενέργειας

του Tori, δηλαδή τη στιγµή κατά την οποία ολόκληρη η δύναµη του σώµατος είναι

αποκλειστικά συγκεντρωµένη στην ενέργεια ολοκλήρωσης της τεχνικής. Κάποιες φορές το Kime γίνεται περισσότερο συγκεκριµένο µε το Kensei, δηλαδή την κραυγή εκείνη η οποία

ποτέ δεν θα πάψει να αιφνιδιάζει και να εντυπωσιάζει τους απρόσεκτους. Συνηθίζεται να ονοµάζεται επίσης Kiai, αλλά όµως στην πραγµατικότητα το Kiai δεν είναι τίποτε άλλο παρά µόνο η εσωτερική κατάσταση έντασης, η οποία προηγείται και προκαλεί αυτή την κραυγή.

Το Kensei είναι η εσωτερική εκείνη συγκέντρωση που εκδηλώνεται µε τρόπο

θορυβώδη. Η κραυγή είναι ένα συστατικό του Kime όπως φαίνεται από τα προηγούµενα και αντιπροσωπεύει την υλοποίηση µιας φυσικής και πνευµατικής έντασης, η οποία έφτασε

περίπου στο µέγιστο σηµείο της, την ακλόνητη θέληση για νίκη. Εκδηλώνεται µε φυσικό τρόπο, χωρίς προσπάθεια από το υπογάστριο, όχι από το λάρυγγα, υποστηρίζοντας την

τεχνική που εκτελείται παραλύοντας στον αντίπαλο για ένα δέκατο του δευτερολέπτου οποιαδήποτε αντίδραση. Η επιτυχία της εξαρτάται από την ηχητική της ένταση, τον τόνο της (η κραυγή πρέπει να είναι διαπεραστική) και προπάντων, µε πειθώ από αυτόν που την εκτελεί

στη δεδοµένη στιγµή πάνω στο πνεύµα του αντιπάλου του. Εάν ο Uke δεν είναι αρκετά αυτοσυγκεντρωµένος µπορεί να υποταχθεί από το Kensei.

Σούν-ντόµε (sun-dome) σηµαίνει να σταµατώ µια τεχνική ακριβώς πριν αγγίξω το

στόχο (ένα σούν, περίπου τρία εκατοστά). Αλλά, αν δεν τελειώσω µια τεχνική µε το κίµε, δεν

είναι αληθινό καράτε. 'Έτσι, στην ερώτηση πώς θα συµβιβαστεί η αντίθεση µεταξύ κίµε και 8

σουν-ντόµε; Η απάντηση είναι η εξής: αν θεωρηθεί ο στόχος λίγο πιο µπροστά από το ζωτικό

σηµείο του αντίπαλου. Τότε µπορεί κανείς να χτυπήσει µε ελεγχόµενο τρόπο και µέγιστη ισχύ, χωρίς να κάνει επαφή (Νακαγιάµα, 1979).

1.4. O ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ KARATE (SHURI-TE, NAHA TE, TOMARI TE)

Μεγάλος είναι µύθος γύρω από την ιστορία του καράτε διότι αρχεία όπως και άλλες

µορφές τεκµηρίωσης δεν χρησιµοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου ανάπτυξης των πολεµικών τεχνών. Οι µύθοι είναι συχνά βασισµένοι στα γεγονότα. Υπάρχουν

διάφοροι µύθοι, η παρακάτω ιστορία είναι από τις πλέον αντιπροσωπευτικές. πλέον

Αυτή η περίοδος ιστορίας της Okinawa στην οποία γίνεται αναφορά ήταν από τις βίαιες

και αυστηρής πειθαρχίας στην ιστορία του ανθρώπου.

Η γνώση και η

κατανόηση µαζί µε την υποµονή είναι αυτό που οι πραγµατικοί Karateka θα µεταφέρουν προς τους µαθητές τους µε τη διατήρηση της τέχνης όσο το δυνατό πλησιέστερα µε την αρχική της µορφή.

Η ενασχόληση µε τις πολεµικές τέχνες γίνεται συνήθως για τρεις κύριους λόγους:

αυτοάµυνα, σωµατική πειθαρχία και διανοητική πειθαρχία. Ιδανικά και τα τρία αυτά

πράγµατα συνυπάρχουν στη διαδικασία της εκµάθησης του Karate. Οι ρίζες του Karate, που διαµορφώθηκαν κατά τη διάρκεια του έκτου αιώνα απέβλεπαν προς την κατεύθυνση ότι η

εκπαίδευση του µυαλού και του σώµατος θα µπορούσαν να πραγµατοποιούνται ενιαία. Τα Kata όπως πολλοί από τους αρχαίους δασκάλους τα δίδαξαν κατέστησαν αυτήν την ενότητα πραγµατικότητα. Οι αρχαίοι δάσκαλοι έζησαν και πέθαναν χρησιµοποιώντας τις τεχνικές τους. Οι τεχνικές τους έχουν διατηρηθεί µέχρι σήµερα σαν δοκιµασίες µάχης στα παλαιά

kata. Τα Kata παραµένουν η ιστορία της επιβίωσης του Karate, το οποίο έφθασε ως εδώ από

τους ειδήµονες όσο το δυνατόν πιο αµετάβλητο από την αρχική του µορφή. Τα Kata

δηµιουργήθηκαν όταν είχαν οι ειδήµονες τις πνευµατικές ιδέες περί ενότητας του κόσµου. Η φιλοσοφία και η πνευµατική ενότητα µυαλού και σώµατος µπορούν να αναπτυχθούν δια

µέσου της πρακτικής του kata. Ο µαθητής βιώνει τη µέγιστη µάχη του στην πρακτική του στο

Kata, διότι πρέπει να ελέγξει το σώµα του µε το µυαλό του και να τα κάνει ένα.

Αυτή η ενότητα δεν είναι µια ξεπερασµένη ιδέα. Ενσωµατώνει την έννοια της

ισορροπίας και έχει εφαρµογή στην καθηµερινή ζωή. Μια πολύ µεγαλύτερη δύναµη είναι

διαθέσιµη σε µας από τη δύναµη µιας γροθιάς, η οποία είναι η ενοποίηση του µυαλού και του

σώµατος που αποκτώνται µετά από πολλές ώρες πρακτικής εξάσκησης. Αυτή η αντίληψη είναι ίσως το µέγιστο δώρο που οι ειδήµονες µας έχουν αποστείλει δια µέσω των αιώνων.

Η επιρροή άλλων ασιατικών πολιτισµών, όπως αυτού της Ινδίας, είναι εµφανής στην

Okinawa. Στον έκτο αιώνα µ.Χ. ένας Ινδός µοναχός ο Bodhidharma, Daruma στα ιαπωνικά

(470-473 µ.Χ), ταξίδεψε από την Ινδία στην Κίνα, και 9

άρχισε την πρώτη διδασκαλία

πολεµικών τεχνών γνωστή σαν "Bodhidharma, Daruma, ή Ta Mo. Αυτός έφθασε σε ένα ναό

των Shaolin (Shorin στα ιαπωνικά) περίπου το 520 µ.Χ. και εκεί ίδρυσε ένα µοναστήρι. Οι διδασκαλίες του συµπεριέλαβαν το Zen από τη φιλοσοφία βουδισµού, το διαλογισµό, καθώς και διάφορες µετατοπίσεις του σώµατος, αλλά και διάφορα φυσικά χτυπήµατα µε τα χέρια

και τα πόδια, στοιχεία που αποτελούν πρόδροµο του σηµερινού καράτε. Η διδασκαλία του

αυτή ενσωµατώθηκε στις υπάρχουσες κινεζικές πεποιθήσεις των Tao (ταοϊσµός), οι οποίες τόνιζαν ότι ο διαλογισµός αποβλέπει στην ενοποίηση µε το σύµπαν (Spiessbach,1992).

Ο Bodhidharma δίδαξε στους οπαδούς του έναν τρόπο να εκπαιδεύουν το µυαλό και τα

σώµατα τους, έτσι ώστε να µπορούν να ακολουθούν τις θρησκευτικές του οδηγίες. Η

εκπαίδευση του βασίστηκε στη γνώση της κίνησης των ζώων και της δηµιουργίας της φύσης.

Στους Βουδιστές δεν επιτρεπόταν να φέρουν τα όπλα, έτσι γεννήθηκε η ανάγκη

µιας

εναλλακτικής µορφής άµυνας. Τα "18 Lohan Shou", κινήσεις των χεριών βασισµένες σε

κινήσεις ζώων, ήταν το όνοµα που δόθηκε στις ασκήσεις του Bodhidharma και αποτέλεσαν τη βάση για "τις πέντε ζωικές µορφές του δράκου, της λεοπάρδαλης, του φιδιού, της τίγρης

και του γερανού" αυτές οι µορφές βρίσκονται ακόµα σε πολλά από τα στυλ που υπάρχουν

σήµερα.

Ιστορικά η Okinawa ήταν υπό είτε ιαπωνικό είτε κινεζικό έλεγχο. Παρά όλα αυτά το

εµπόριο και οι διπλωµατικές σχέσεις της Okinawa διατηρήθηκαν πάντα και µε τις δύο αυτές

µεγαλύτερες χώρες. Οι πειρατές και ο Ιάπωνες Σαµουράι τροµοκρατούσαν συχνά τους κατοίκους της Okinawa. Οι Κινέζοι έκαναν λίγα για να προστατεύσουν τους ντόπιους από

αυτές τις επιθέσεις, έτσι οι κάτοικοι έπρεπε να προστατεύονται µόνοι τους. Η σηµασία του µυστικού των πολεµικών τεχνών αυξήθηκε παρά πολύ.

Πρώτα γνωστή σαν To-de, έπειτα σαν kara-te", η κινεζική επιρροή των πολεµικών

τεχνών συνεχίστηκε. Πολλές κινεζικές οικογένειες ζούσαν στην Okinawa προς το τέλος του

1300 και µερικοί από αυτούς υποστήριξαν τις σηµαντικές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε τις κοινωνικές και εµπορικές συναλλαγές µεταξύ των δύο χωρών

. Οι επαφές µε αυτούς τους κινέζους επισκέπτες έδωσαν στους κατοίκους της Okinawa ακόµη περισσότερη γνώση στο θέµα των πολεµικών τεχνών και τους βοήθησαν να αναπτύξουν τις

καλύτερες δεξιότητες µάχης. Τώρα πλέον απέβλεπαν στην Κίνα για την παγιοποίηση της νέας τέχνης τους, το Karate.

Ο Tokugawa, αυτοκράτορας της Ιαπωνίας, είχε ενώσει την Ιαπωνία κάτω από την

ηγεσία του. Σε µια προσπάθεια να παγιωθεί η ειρήνη και να διατηρηθεί η αρµονία, παρέδωσε την Okinawa στη γενιά των Shimazu, µια οικογένεια Σαµουράι, η οποία καθοδηγούσε την φυλή των Satsuma και είχε αντιπαραταχθεί στον Tokugawa κατά το παρελθόν. Το 1609 οι πολεµιστές Satsuma κατέλαβαν τη βασιλική πόλη Shuri. Υπήρξε µια γενναία αλλά ανώφελη

προσπάθεια αντίστασης από τους κατοίκους της Okinawa και όλα τα όπλα του νησιού δηµεύθηκαν από τους Σαµουράι.

10

Τα µεταλλικά σκεύη µαγειρικής, καθώς επίσης και τα όπλα αφαιρέθηκαν από τους

Ιάπωνες. Η κανονική ζωή για τους ντόπιους άλλαξε δραστικά. Αντί να γίνουν αδύνατοι και

υποχωρητικοί, όπως οι Σαµουράι ανέµεναν, οι κάτοικοι της Okinawa αναζήτησαν τρόπους για ανεύρεση τροφής και άµυνας. Οι υπερήλικες των νησιών είχαν ακούσει τις ιστορίες της

Κίνας και των τροµερών χωρίς όπλα µαχητών εκείνης της χώρας. Επέλεξαν λοιπόν κάποιους νεαρούς άνδρες για να πάνε στην Κίνα να µελετήσουν αυτές τις πολεµικές τέχνες και στην

επιστροφή τους να µοιραστούν τη γνώση τους µε τους άλλους. Όλα αυτά έγιναν µε τη

µεγαλύτερη µυστικότητα. Η περιοχή Fukien της Κίνας ήταν ο προορισµός τους, στην οποία αναπτύχθηκε και παροικία όπου και διδάχθηκαν διάφορα στυλ Shaolin.

Το Okinawa-te ή To-de γεννήθηκε. Οι Ιάπωνες δεν ήξεραν ακόµα τίποτα για τις

σχετικές µε την άοπλη µάχη γνώσεις, αλλά όλο και περισσότεροι στρατιώτες βρέθηκαν

νεκροί και τα όπλα τους κλάπηκαν. Οι κάτοικοι του νησιού προσάρµοσαν σύµφωνα µε τις ανάγκες και τους στόχους τους τις κινεζικές τεχνικές. Το te καλλιεργήθηκε αρχικά στις τρεις πόλεις της Okinawa τη Shuri, τη Naha και την Tomari. Οι ντόπιοι εκπαιδεύθηκαν για να

αµύνονται ενάντια στις ένοπλες επιθέσεις και µπορούσαν να διαπεράσουν την πανοπλία ενός Σαµουράι µε τα ξύλινα όπλα τους.

∆ιάφορες τέχνες αυτοάµυνας αναπτύχθηκαν γνωστές σαν Naha-te, Tomari –te και

Shuri-te οι οποίες όλες µαζί είχαν τις ονοµασίες okinawa te, bushi no te, to-de. Από αυτές αναπτύχθηκε αργότερα περαιτέρω µέσω µιας διαδικασίας συστηµατοποίησης το σύγχρονο

καράτε, το όποιο βασίστηκε στις προσπάθειες των γνωστών Sokon Matsumura (1828-1898) από το Shuri-te σύστηµα, Kosaku Matsumora (1829-1898) από το Tomari-te σύστηµα και

Kanryo Higaonna (1853-1915) από το Naha-te σύστηµα. Στη Okinawa υπήρξαν 3 βασικά συστήµατα:

1). Το Shuri-Te ( το εξωτερικό, γνωστό επίσης σαν Shorin Ryu.)

2). Το Tomari-Te (το εξωτερικό και εσωτερικό, γνωστό επίσης σαν Isshin Ryu.)

3). Το Naha-Te ( το εσωτερικό, γνωστό επίσης σαν Goju Ryu.)

Η διάκριση των συστηµάτων σε εξωτερικά και εσωτερικά είναι ανάλογη µε τον βαθµό

αφοµοίωσης των ταοϊστικών αρχών και είναι περισσότερο εµφανής στην πρακτική των συστηµάτων τα οποία είναι γνωστά σαν εσωτερικά. Τα συστήµατα αυτά τα διακρίνουν απαλές διαδοχικές αµυντικές κινήσεις, ο διαλογισµός και αναπνευστικές τεχνικές, πάνω στις οποίες

στηρίζεται

η

καλλιέργεια

της

εσωτερικής

ενέργειας

(chi).

Σε

αυτά

συµπεριλαµβάνονται επίσης ιατρικές τεχνικές για τη θεραπεία τραυµατισµών. Τα εξωτερικά συστήµατα δίνουν έµφαση στην τεχνική και τη µυϊκή δύναµη και χαρακτηρίζονται από κινήσεις δυναµικές, ρυθµικές, γρήγορες και θεαµατικές που εκτελούνται µε τα άκρα.

Σταδιακά το καράτε διαχωρίστηκε σε δύο µεγάλες οµάδες το Shorin-ryu το οποίο

αναπτύχθηκε στις περιοχές Shuri και Tomari και το Shorei-ryu στην περιοχή της Naha. Παρά τις επιφανειακές τους διαφορές οι µέθοδοι και στόχοι των οκιβανέζικων καράτε είναι ίδιοι 11

(Howard, 1991). Το Shorin-ryu βασιζόταν σε γρήγορες και ευθείες κινήσεις µε φυσιολογική

αναπνοή και το Shorei-ryu σε σταθερές κυκλικές κινήσεις µε συγχρονισµό της αναπνοής σε κάθε κίνηση. Είναι ενδιαφέρον ότι τα δύο αυτά βασικά στυλ υπάρχουν επίσης στο Kung-fu

µε τον ίδιο διαχωρισµό χαρακτηριστικών (Wong, 1978).

SHURI-TE

Ένας κινέζος ειδήµων των πολεµικών τεχνών που ήρθε Okinawa το 1761 ήταν ο

Kushanku (Kong Su Kung), ο οποίος συµµετείχε σε πολλές επιδείξεις παρουσιάζοντας τις

τεχνικές των άδειων-χεριών (το γνωστό σαν κινέζικο Kempo, chuan fa). Το kata Kushanku,

γνωστό ως "Kwanku" στα ιαπωνικά στυλ, λέγεται ότι έχει ενσωµατώσει µερικές από τις αρχικές τεχνικές που χρησιµοποιήθηκαν από τον Kushanku στις επιδείξεις στην Okinawa. Ο Sakugawa "Tode" Satunushi (1733-1815)

Ενώ ήταν ακόµα στην Okinawa, ο Kushanku συνάντησε και δίδαξε σε έναν νέο

µαθητή Karate, τον Sakugawa Satunushi, ο οποίος έχει αναφερθεί ως "ο πρώτος δάσκαλος" και πρώτος ειδήµων αυτού που αποκαλείται συνήθως πραγµατικό Οκιβανέζικο και ιαπωνικό

Karate." Ο Sakugawa γεννήθηκε στο Shuri και στην εφηβεία του άρχισε Okinawa-te µε έναν

εντόπιο µοναχό τον Peichin Takahara., ενώ ταξίδεψε και στη Κίνα για να µελετήσει

πολεµικές τέχνες. Στα 23 του χρόνια περίπου ο Sakugawa άρχισε τη µελέτη του µε τον

Kushanku. Μετά από αρκετά έτη ο Kushanku επέστρεψε στην πατρίδα του την Κίνα. Ο Sakugawa ξόδεψε ένα µεγάλο µέρος του χρόνου του µε ταξίδια στη Κίνα και τη νότιο

Okinawa. Το kata Kushanku αναπτύχθηκε και διαδόθηκε από αυτόν.

Η αρχή του Shuri-Te συστήµατος ανάγεται στον Sakugawa Tode. Σε αυτόν αποδίδεται

ο συνδυασµός του Κινεζικού kempo µε τις ντόπιες τεχνικές της Okinawa που αποκαλούνταν "te". Το Karate και το kata έγιναν περισσότερο τυποποιηµένα κατά τη διάρκεια αυτής της

περιόδου και στον Sakugawa πιστώνεται η διαµόρφωση των αρχών του dojo σχετικά µε τον χαρακτήρα, την ειλικρίνεια, την προσπάθεια, την εθιµοτυπία και τον αυτοέλεγχο.

Ο

διασηµότερος µαθητής του ήταν ο Bushi Matsumura. Με τον Sakugawa µεταδόθηκε µαζί µε το Kusanku kata και ένα bo (ξύλινο ραβδί) kata.

Οι δάσκαλοι του Karate αυτήν την εποχή ήταν περιζήτητοι από τους κατοίκους του

νησιού για προστασία. Ο Sakugawa και οι µαθητές συνέβαλλαν στην αποµάκρυνση των κακοποιών. Για να ολοκληρώσουν αυτόν τον στόχο τους, οι µαθητές επεδίωξαν να βελτιώσουν καλά σε όλες τις πτυχές την τέχνη τους . Ο Sokοn (Bushi) Matsumura (1797-1889)

Ο Sakugawa ήταν 78 χρονών όταν δέχτηκε τον Sokon Matsumura ως µαθητή του. Ο

Matsumura µεγάλωσε µέσα στο χωριό Yamagawa της πόλης Shuri. Ήταν της τάξης των 12

πολεµιστών και ξόδεψε πάνω από τέσσερα έτη µελετώντας τις πολεµικές τέχνες κάτω υπό

την καθοδήγηση του Sakugawa. Στρατολογήθηκε στην υπηρεσία του βασιλέων της Okinawa

της οικογένεια Sho και έγινε ο κύριος εκπαιδευτής πολεµικών τεχνών του βασιλιά και έγινε

τελικά ο επικεφαλής σωµατοφύλακας του βασιλιά της Okinawa. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πέρασε αρκετό χρόνο στην Κίνα και έλαβε πρόσθετη κατάρτιση στις κινεζικές

πολεµικές τέχνες. Σε αναγνώριση των δυνατοτήτων και των επιτευγµάτων του, ο βασιλιάς της Okinawa του έδωσε τον τίτλο Bushi, που σηµαίνει " πολεµιστής."

Ο Matsumura έζησε στο Shuri και οργάνωσε το δικό σύστηµα του Karate. Ο “Bushi”

Sokon Matsumura θεωρείται ο ιδρυτής του Shuri-Te/Shorin-ryu. Ονόµασε την τέχνη του

Shorin Ryu, δεν όµως είναι το ίδιο στυλ µε αυτό που είναι σήµερα γνωστό µε το ίδιο όνοµα. Το στυλ του Matsumura το Shorin Ryu µεταφράζεται ως "σύστηµα καράτε του πευκοδάσους

" στο οποίο προσέθεσε και άλλα kata. Σε αυτόν πιστώνεται η ανάπτυξη της σειράς των

Naihanchi Kata. Το γεγονός αυτό χαρακτήρισε τις σηµαντικότερες αλλαγές στο Shuri-Te σύστηµα και τα kata του. Ο Bushi Matsumura δηµιούργησε το Shorin-Ryu σύστηµα karate.

Το Shuri-Te (επίσης γνωστό σαν shorin-ryu), κατόπιν διαιρεθηκε σε Kobayashi-Ryu

(Chosin Chibana), Matsubayashi-Ryu (Shoshin Nagamine), Shobayashi-Ryu (Chotoku Kyan) και Matsumura orthodox (Hohan Soken).

Από το Shorin-Ryu στη συνέχεια δηµιουργήθηκαν το Shotokan Ryu, το Kobayashi

Ryu και το Shito Ryu συστήµατα. Ο Sokon Matsumura θεωρείται ο ιδρυτής του shuri te µαζί

µε τους µαθητές του Anko Asato και Anko Itosu. Ο Matsumura δίδαξε τον "Anko" Itosu

Yatsume (1830-1915), άφησε όµως συνεχιστή του µε το βαθµό ju-Dan ( µαύρη ζώνη 10ου

βαθµού) τον εγγονό του Nabe Matsumura. Ο Nabe ήταν θείος και εκπαιδευτή karate του

Hohan Soken. Ο Hohan πέθανε το 1982, αλλά πριν από το θάνατό του, όρισε τον Fusei Kise κληρονόµο του στο παλαιό οικογενειακό στυλ των Matsumura. Μεταξύ των µαθητών του Matsumura, οι οποίοι επηρέασαν τις νέες γεννίες ήταν και οι Choki Motobu και ο Chotoku Kyan. Ο Anko Itosu(1831-1915)

Ο "Anko" Itosu Yatsune απλούστευσε τα Naihanchi kata, σε αυτόν αποδίδεται η

διαµόρφωση και η διατήρηση των περισσοτέρων από τα kata της Okinawa.

Υπάρχουν

αντιφατικές ηµεροµηνίες στις αναφορές για την εισαγωγή του Karate στο σχολικό σύστηµα

13

της Okinawa από τον Itosu, πιθανολογείται µεταξύ του 1900 και 1910. Αν και Itosu επέλεξε

να φέρει το Karate στις µάζες, αυτό δεν έγινε σε καµία περίπτωση µε την συναίνεση όλων γενικά των δασκάλων πολεµικών τεχνών.

Οι Sensei (δάσκαλοι) πολλών χωριών και

οικογενειακών στυλ διατήρησαν την τέχνη τους κρυφά, συνεχίζοντας όπως πριν µε µερικούς µόνο µαθητές.

Ο Itosu ήταν από Shuri. Μια ιστορία για αυτόν λέει πώς πήγε στη πόλη Νάχα και

πάλεψε για να υπερασπιστεί το Karate Shuri. Οι Karateka της Νάχα θεωρούσαν το στυλ τους Go-Ju σπουδαιότερο και καλύτερα προσαρµοσµένο για µάχη και εχθροπραξίες από το στυλ

Shorin Ryu του Shuri. Με το άκουσµα διαφόρων συζητήσεων για αποτυχία του στυλ του, ο

Itosu αποφάσισε να προκαλέσει σε αγώνα τον πρωταθλητή της Νάχα. Σε µια πασίγνωστη τοποθεσία της Νάχα σε ένα τεράστιο βράχο, ο Itosu νίκησε τρεις αντιπάλους τους δύο µε όπλα και τον πρωταθλητή Tomoyose. Όταν ο Tomoyose του επιτέθηκε ο Itosu χτύπησε τον βραχίονα του Tomoyose και τον έσπασε τελειώνοντας µε τον τρόπο αυτό τον αγώνα. Λόγω

αυτού και άλλων γεγονότων, όπως η δηµιουργία των Pinan Kata, η φήµη του Itosu διαδόθηκε.

Στον κατάλογο των µαθητών του Itosu συµπεριλαµβάνονται διάσηµοι µετέπειτα

δάσκαλοι όπως: ο Gichin Funakoshi, ο Chomo Hanashiro, ο Chotoku Kyan, ο Chosin Chibana, ο Kentsu Yabu, ο Choki Motobu, ο Kenwa Mabuni και ο Shigeru Nakamura. Ο Chibana Chosin (1885-1969)

Ο επόµενος στη γραµµή ιδρυτών είναι o Chibana Chosin (1885-1969). O Chibana

άρχισε την προπόνηση του µε τον Itosu σε ηλικία 15 ετών, στον Chibana Sensei πιστώνεται

το στυλ που ασκείται ουσιαστικά αµετάβλητο µέχρι σήµερα. Όταν άρχισε να διδάσκει karate θέλησε τη διαφοροποίηση µεταξύ των στυλ µέσα στο σύστηµα του Shorin- ryu και ονόµασε το στυλ του Shorin (Kobayashi), ή το στυλ του µικρού δάσους. Ήταν ο εκπαιδευτής στο τµήµα της αστυνοµίας του Shuri από 1954-1958. Ο Gichin Funakoshi (1870-1954)

Ο Itsosu είχε πολλούς µαθητές µερικοί από αυτούς έγιναν ειδήµονες και ιδρυτές

διαφόρων στυλ Karate.

Ένας τέτοιος µαθητής ήταν ο Gichin Funakoshi. Ο Funakoshi

επιλέχτηκε για να αντιπροσωπεύσει το Karate της Okinawa όταν ζητήθηκε από την Ιαπωνία

ένας Karateka για σύγκριση µε τους ειδήµονες των ιαπωνικών πολεµικών τεχνών. Αν και οι

Ιάπωνες ήταν δύσπιστοι ως προς την αξία του Karate, ο Funakoshi τους κέρδισε βαθµιαία. Έµεινε στην Ιαπωνία και άρχισε να διδάσκει την τέχνη του. Ίδρυσε το στυλ Shotokan που

ήταν το πρώτο συστηµατοποιηµένο στυλ Karate, στο οποίο και συµπεριέλαβε τον κώδικα των ιαπώνων Σαµουράι.

14

Το Shotokan είχε 19 το kata, 12 από το εξωτερικό σύστηµα Shuri-te ή Shorin Ryu και

7 από το εσωτερικό σύστηµα της Νάχα το Naha-te.

Τακτοποιώντας εκ νέου και

οργανώνοντας το στυλ, ο Funakoshi άλλαξε το όνοµα στα 5 Pinan Kata σε kata Heian(ήρεµο

µυαλό). Ο Funakoshi πέθανε το 1957 αφήνοντας ένα µεγάλο κενό στο στυλ του Shotokan του.

NAHA TE Το naha te καλλιεργήθηκε αρχικά από τον Kojo Uekata, τον Sakugawa, και τον Κινέζο

δάσκαλο Kushanku και στη συνέχεια από τον Kanryo Higaonna. Αυτό ήταν άµεσα

επηρεασµένο από τα κινέζικα αµυντικά συστήµατα και συµπεριελάµβανε µεταξύ άλλων και

τον έλεγχο της αναπνοής. ∆ύο ευδιάκριτα συστήµατα που προέρχονται από αυτό είναι: το Goju-Ryu και το Ueshi-Ryu

Ο Kanryo Higaonna (1845-1915)

Ο Kanryo Higaonna (1845-1915), ένας κορυφαίος Karateka του δέκατου ένατου αιώνα,

συνδύασε τις τεχνικές του Naha-te και του Shuri-te, πρόσθεσε και διάφορες κινήσεις από τις

κινέζικες τέχνες Shao Lin Chuan, mo-kempo, pakua και δηµιούργησε µία νέα τέχνη την

οποία και ονόµασε Shorei-ryu.

Ο Higaonna(Higashionna) µελέτησε Karate στην Okinawa κάτω από την καθοδήγηση

των κυρίων Sοkon Matsumura, Arakaki Κamadeunchu και Shao Lin Chuan κάτω από την

καθοδήγηση του κυρίου Liu Liu Ko (Doruku) για περίπου δέκα έτη στην επαρχία Fukien (Foochow) της Κίνας.

Το shorei-ryu είναι ένα στυλ το οποίο χαρακτηρίζουν οι ψηλές στάσεις και οι

δυναµικές κυκλικές κινήσεις. Ο Kanryo Higashionna καλλιέργησε και πίστεψε έντονα στη στάση Sanchin Dachi. Οι µαθητές του Higahonna και του µαθητή του Miyagi µελέτησαν και

πίστεψαν στην ενσωµάτωση της ταπεινότητας στο στυλ τους. Αυτός είχε υποσχεθεί ότι οι εκπαιδευτές του Karate

ποτέ να δεν θα κάνουν κακή χρήση της διδασκαλίας του µε

αποτέλεσµα τη βλάβη κάποιου και πάντοτε διατήρησε την υπόσχεση του. Ο Miyagi Chogun (1888-1953)

Το Goju Ryu είναι το εσωτερικό στυλ του Okinawa-te. Ο ιδρυτής και ο ειδήµων αυτού

του στυλ ήταν ο Miyagi Chogun (1888-1953), µαθητής του Kanryo Higaonna. Αρχικά το στυλ ονοµάζονταν Naha-te, από το θορυβώδες και φουρτουνιασµένο λιµάνι της πόλης Νάχα.

Ο Miyagi γεννήθηκε στη Νάχα (1888-1953) και όπως πολλοί άλλοι ειδήµονες των

πολεµικών τεχνών της εποχής του πήγε στην Κίνα στην επαρχία Fukien και µελέτησε τις

µορφές Saolin, Pa Kua, της κινέζικης πυγµαχίας και την αναπνοή του Zen. Συνδύασε αυτήν την αναπνοή στα δύο από τα kata του τα οποία είναι το Sanchin και το Tenso. (Ingo De Jong, 1989)

15

Ο Miyagi τόνισε την εφαρµογή του bunkai (ανάλυση του kata) στη διδασκαλία του

ανησυχώντας για το εάν ο µαθητής του καταλαβαίνει τη µορφή της εφαρµογής των τεχνικών

του. ∆ίδαξε τους µαθητές πώς να χρησιµοποιούν τους τις αποκρούσεις, τα κτυπήµατα και τα

λακτίσµατα για να θέσουν εκτός µάχης τους αντιπάλους. Ένα από το πρώτα που µελέτησαν κατά την επίσκεψη τους στην Κίνα οι οκιβανέζοι ήταν η έννοια του Yara, την οποίαν και

µετέφεραν στον τόπο τους δηλαδή την ζωτική σηµασία της ισορροπίας µεταξύ του µυαλού και του σώµατος. Ο Miyagi Chojun ενσωµάτωσε αυτήν την έννοια στη τέχνη του.

TOMARI TE Τέλος το tomari te που είχε στοιχεία και από τα δύο προηγούµενα συστήµατα,

αναπτύχθηκε από τον Kosaku Matsumora τον 19ο αιώνα, θεωρείται όµως κατώτερο από τα

δύο προηγούµενα. Το Tomari-Te το σύστηµα άρχισε µέσω των προσπαθειών του Sakugawa.

Το αρχικό kata που χρησιµοποιήθηκε ήταν µια έκδοση του Kusanku.

Το Tomari-Te αναπτύχθηκε από το Shuri-Te σύστηµα karate και ήταν ενδεικτικό των

ασκούµενων στο karate στην περιοχή του Tomari κοντά στο Shuri. Υπήρξαν διάφοροι κινέζοι

επισκέπτες στην περιοχή Tomari που δεν έφθασαν ποτέ στο Shuri. Οι διδασκαλίες τους δεν επηρέασαν αρχικά την πρόελευση του Shuri-Te, αλλά αργότερα µια ανταλλαγή στις ιδέες και τα kata πραγµατοποιήθηκε. Πολλά kata αποτέλεσαν µέρος και των δύο συστηµάτων.

Εντούτοις υπήρξαν και διάφορα kata, τα οποία είναι µοναδικά στο Tomari-Te. Ο

Yasutsune Itosu (1830-1915) λέγεται ότι ανέπτυξε τις εκδόσεις του Shodan, Nidan, και

Sandan από το Rohai kata του Tomari-Te. Πολλές από τις γνώσεις του Itosu πρόερχονται από

τον δάσκαλο του Tomari τον Gusukuma και από το δάσκαλο του Naha τον Nagahama και όχι µόνο από τον Sokon Matsumura. Οι διαφορές µεταξύ των δύο συστηµάτων είναι µικρές.

Οι διασηµότεροι δάσκαλοι του Tomari-te συστήµατος τον 19ο αιώνα υπήρξαν ο

Kosaku Matsumora (1829-1898), ο Kokan Oyadomari (1827-1905) και ο Gikei Yamazato (1835-1905). Ο Matsumora και ο Oyadomari υπήρξαν µαθητές δύο τοπικών δασκάλων του Οι

παραπάνω

(βλ. Kata), ο οποίος και δίδαξε το οµώνυµο Kata στον Sokon Matsumura.

Ο Kosaku

Kishin

Teruya

(1804-1864)

και

του

Giko

Uku

(1800-1850).

συµπεριλαµβανοµένου και του Gusukuma διετέλεσαν µαθητές του κινέζου Annan - Chinto

Matsumora θεωρείται ο διάδοχος του Annan., ο ίδιος θεωρούσε όµως τον Kishin Teruya σαν τον πραγµατικό του δάσκαλο.

Ένας από τους µετέπειτα διάσηµους δασκάλους του Tomari-Te συστήµατος είναι ο

Shoshin Nagamine (1907-1997). Το σύστηµα του Matsubayashi Ryu συµπεριλαµβάνει

πολλές εκδόσεις kata του Tomari-Te από τα kata του Shuri-Te. Στα Tomari-Te kata

συµπεριλαµβάνονται τα: Pinan, Wankan, Ananku, Gojushiho, Rohai, Wanshu, Passai, Naihanchi, Kusanku και Chinto.

16

Ανακεφαλαίωση

Αργότερα τα συστήµατα πολεµικών τεχνών της Okinawa χωρίστηκαν σε δύο µεγάλες

κατηγορίες.

Στην πρώτη ανήκουν τα αµιγώς κινεζικής προέλευσης συστήµατα που

αποτελούσαν συνέχεια του naha te µε κυριότερο το Shorei-ryu, ενώ στη δεύτερη κατηγορία περιλαµβάνονταν τα υπόλοιπα συστήµατα που προέρχονταν από τη µίξη των Shuri-Te και

Tomari-Te και έγιναν γνωστά σαν Shorin Ryu. Το στυλ του Shorin Ryu εκτελεί ακόµα το

Pinan Kata, ενώ το ιαπωνικό στυλ του Shotokan εκτελεί τα Heian Kata του Funakoshi. Το βήµα σε σχήµα µισού φεγγαριού (Sanchin Dachi) χρησιµοποιείται από τους εκπαιδευτές του Goju Ryu, αλλά όχι στο σύστηµα Shorin Ryu.

Σε γενικές γραµµές τα Shorin συστήµατα ήταν γρήγορα µε φυσική αναπνοή και ευθείες

κινήσεις, ενώ τα Shorei ήταν πιο αργά και στατικά µε καλή βάση, δυναµικές αναπνοές και

συγχρονισµό µεταξύ αναπνοών και κινήσεων. Οι τεχνικές των Shorei ήταν κατάλληλες για µεγαλόσωµα άτοµα, ενώ αντίθετα οι τεχνικές των Shorin δεν απαιτούσαν ιδιαίτερη σωµατική δύναµη. Βέβαια παρά το διαχωρισµό και τα Shorin συστήµατα είχαν σηµαντικές κινέζικες

επιρροές, αφού το ίδιο το όνοµα Shorin σηµαίνει Shaolin και παραπέµπει στον οµώνυµο κινέζικο ναό όπου άνθησαν οι πολεµικές τέχνες.

Από τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η Okinawa ενσωµατώθηκε στην ιαπωνική

αυτοκρατορία, πολλά πράγµατα άλλαξαν στις ντόπιες πολεµικές τέχνες. Μια νέα γενιά

δασκάλων προσπάθησε να τις προσαρµόσει στα ιαπωνικά δεδοµένα, ώστε να είναι δυνατή η

διάδοση τους. Ανάµεσα στους δασκάλους αυτούς βρίσκονται οι ιδρυτές των σηµαντικότερων συστηµάτων karate του 20ου αιώνα. Ο Gichin Funakoshi (µαθητής των Azato και Itoshu)

δηµιούργησε το Shotokan που µε µια έννοια είναι συνέχεια του shuri te, ενώ ο Chojun Miyagi (µαθητής του Kanryo Higaoanna) δηµιούργησε το goju ryu, σύστηµα που εκφράζει τις κινέζικες επιρροές και αποτελεί συνέχεια του naha te και του shorei ryu. Συνδυασµό των δύο

τάσεων έκανε ο Kenwa Mabuni, που έχοντας δασκάλους τον Itoshu (εκπρόσωπο του shuri te)

και τον Higaoanna (εκπρόσωπο του naha te), δηµιούργησε το shito ryu.

Τέλος, η είσοδος του karate στην Ιαπωνία κατά τον 20° αιώνα είχε σαν αποτέλεσµα τη

εµφάνιση δύο ακόµη σηµαντικών συστηµάτων karate, του wado ryu και του kyokushikai, τα οποία δηµιουργήθηκαν από Ιάπωνες δασκάλους των πολεµικών τεχνών.

1.5. ΚΥΡΙΑ ΙΑΠΩΝΙΚΑ ΣΤΥΛ ΤΟΥ KARATE DO

Επειδή είναι αδύνατο να αναλυθούν όλες οι µορφές στη συνέχεια εκτός των κυρίων

στυλ της Ιαπωνίας, Shotokan-Ryu, Goju-Ryu, Shito-Ryu, Wado-Ryu, τα οποία αναλύονται

παρακάτω, γίνονται και κάποιες αναφορές και σε άλλα στυλ τα οποία είναι σχετικά γνωστά, ενώ γενικά αποδίδεται µεγαλύτερη έµφαση στο στυλ του Shotokan.

17

1.5.1. GOJU-RYU KARATE Το Goju-ryu αναπτύχθηκε από το Naha-te, η δηµοτικότητά του οφείλεται πρώτιστα

στην επιτυχία του Kanryo Higaonna (1853-1915). Ο καλύτερος µαθητής του ο Chojun

Miyagi (1888-1953) αργότερα το 1930, ίδρυσε το στυλ Goju-ryu "σκληρός και µαλακός τρόπος". Στο Goju-ryu δίνεται πολλή έµφαση στο συνδυασµό των µαλακών κυκλικών

τεχνικών απόκρουσης µε τις γρήγορες ισχυρές και διαδοχικές αντεπιθέσεις. Το Goju-ryu

είναι ένας κλάδος των Ιαπωνικών καράτε

Το 1929 διεξήχθη ένα µεγάλο συνέδριο για τις πολεµικές τέχνες στο Κιότο της

Ιαπωνίας. Ο δάσκαλος Miyagi δεν µπορούσε να παρευρεθεί και έστειλε στη θέση του ένα µαθητή του τον Shinsato. Το κάθε πρόσωπο στο συνέδριο ρωτήθηκε ποιο ήταν το στυλ στο οποίο αυτός εκπαιδεύεται. Εκείνη τη χρονική στιγµή δεν υπήρχε κανένα όνοµα για το στυλ

στο οποίο ο Shinsato εκπαιδεύονταν. Έχοντας την αίσθηση ότι η τέχνη του υποβαθµίζονταν

και θα θεωρούνταν ερασιτεχνική, επέλεξε γρήγορα το Hankry-ryu, το οποίο σηµαίνει τον

τρόπο κατά το ήµισυ σκληρά. Όταν Shinsato είπε στον Miyagi τι είχε συµβεί, ο Miyagi

συµπάθησε την ιδέα την οποία έπειτα προχώρησε ένα βήµα περαιτέρω.

Από τις οκτώ κινέζικες γραφές ενός κινεζικού ποιήµατος, στο οποίο αναφέρεται ότι

:"Όλα στο σύµπαν αναπνέουν σκληρά και µαλακά.", ο Miyagi εµπνεύστηκε ένα νέο όνοµα το Goju-ryu «ο σκληρός και µαλακός τρόπος». σκληρός-µαλακός (απαλός) .

Οι λέξεις Go-ju σηµαίνουν στα ιαπωνικά

Στο στυλ αυτό δίνεται έµφαση στις απαλές κυκλικές αποκρούσεις σε συνδυασµό µε

σύντοµες και δυνατές αντεπιθέσεις µε γρήγορα διαδοχικά κτυπήµατα. Οι γενικές µετακινήσεις ολόκληρου του συστήµατος είναι βασισµένες στην ταχύτητα.

Ένα άλλο

γεγονός στο Goju είναι η ακραία λεπτοµέρεια µε την οποία τα χτυπήµατα αποδίδονται στο

Kumite (ελεύθερος αγώνας). Το στυλ τονίζει τον έλεγχο των κινήσεων και κάθε µαθητής πρέπει να είναι σε θέση να σταµατήσει ένα κτύπηµα ή ένα λάκτισµα ελάχιστα εκατοστά από το στόχο.

Υπάρχει µια άλλη µορφή Kata για την οποία το στυλ αυτό είναι διάσηµο και χωρίς την

οποία καµία εξήγηση του συστήµατος Goju δεν θα ήταν πλήρης. Αυτά είναι τα Kata

αναπνοής το Sanchin και το Tenso τα οποία έχουν αναφερθεί και προηγουµένως.

Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να γίνει αναφορά και στον µεγάλο δάσκαλο του goju-ryu

karate τον Gogen Yamaguchi (1909) ιδρυτή της οργάνωσης goju-Kai τον οποίο ο Miyagi

όρισε σαν εκπρόσωπο του στυλ του στην Ιαπωνία.

Αυτός συνδύασε τις θρησκευτικές πρακτικές µε την προπόνηση του καράτε και

ενσωµάτωσε το Yoga και το Shinto στο Goju-Kai θεµελιώνοντας το Goju-Shinto,

διακηρύττοντας ότι µυαλό και σώµα σχετίζονται µεταξύ τους και ότι δια µέσου της αναπνοής

και της αυτοσυγκέντρωσης καθίσταται κάποιος ικανός να κατανοήσει την ουσία των

18

πολεµικών τεχνών. Λόγος για τον οποίο το στυλ του goju έχει ενσωµατώσει τις

αναπνευστικές (ibuki) ασκήσεις, (Ingo De Jong, 1989).

Σε αυτόν αποδίδεται η πρώτη σκέψη ελεύθερου αγώνα µε κανονισµούς, το γνωστό (jyu

kumite), µερικοί από του οποίους ισχύουν µέχρι και σήµερα.

1.5.2. SHITO-RYU

Το shito-ryu θεµελιώθηκε από τον Kenwa Mabuni (1868-1952) το 1928 και είναι

άµεσα επηρεασµένο από το Naha-te και το Shuri-te (Shorei-ryu και Shorin-ryu) σε

συνδυασµό µε το κινέζικο Chuan Fa. Ο Mabuni ήταν γόνος της τάξης (bushi) των αριστοκρατικών πολεµιστών της Okinawa και ξεκίνησε την εκπαίδευση του στο καράτε το 1902 σε ηλικία 13 ετών υπό τον Anko Itosu, ιστορική φυσιογνωµία διότι ήταν ο άνθρωπος που για πρώτη φορά εισήγαγε το καράτε στο κανονικό σχολικό σύστηµα της νήσου Okinawa.

Αργότερα ο Μabυni έγινε ο δεύτερoς soke (ιδρυτής στυλ) του σύγχρονου shuri - Te

στυλ Ιtοshu-kai. Ο Μabuni επίσης διδάχθηκε καράτε από τον Chοjun Miyagi τον ιδρυτή του

Gοjυ Ryu καράτε, ο oπoίoς τον σύστησε στον Κanryo Higaonna, µεγάλη φυσιογνωµία του Naha Te. Άλλoς δάσκαλός του υπήρξε ο Araraki Κamadeunchu, δάσκαλoς επίσης του Gichin

Funakοshi (ιδρυτή του shotokan) και του Τsuyοshi Citose ιδρυτή του Chito Ryu.

Το 1929 µετά από παράκληση του Jigoro Κano, πατέρα του σύγχρονου judo,

εγκαταστάθηκε µονίµως στην πόλη Osaka όπου ίδρυσε το δικό του στυλ, το " Shito Ryu". Το όνοµα Shito δηµιουργήθηκε από συνδυασµό των γιαπωνέζικων χαρακτήρων (ιδεογράµµατα)

των δασκάλων του Mabuni, - Yasutsune "Anko" Itosu και Kanryo Higa'shi'onna.

Πιστός στις παραδόσεις του Okinawa, η εκµάθηση των παραδοσιακών όπλων του

Κοbudο πάντα έπαιξε ένα σπουδαίο ρόλο στο Shito Ryu. Όταν ο Μabuni πέθανε το 1952, φυσικός διάδoxος του ήταν ο γιος του, ο Kanei Μabuni. Στην δεκαετία του 70 διάφορες

άλλες κατευθύνσεις του Shito Ryu δηµιουργήθηκαν, µε πιο γνωστό το Hayashi-Ha Shito Ryu

από τον Τeruo Hayashi. Άλλες γνωστές διεθνείς φυσιογνωµίες που προέρχονται από το Shito

Ryu, είναι ο Yoshinao Νanbu, ιδρυτής του "Νanbudο" karate και ο Fumio Demura. Το στυλ του shito-ryu χρησιµοποιεί µεγάλο αριθµό από kata

περίπου 50,

συµπεριλαµβάνει τα ίδια kata µε το Shotokan-ryu και το Goju-ryu, χρησιµοποιεί τεχνικές µε

όπλα (Kobudo), ενσωµατώνει επίσης και πολλές τεχνικές από το Tai Jutsu-Ju Jutsu, και χαρακτηρίζεται από την έµφαση που αποδίδει στη δύναµη της εκτέλεσης των τεχνικών .

1.5.3. WADO-RYU Το Wado-Ryu (ο τρόπος της ειρήνης και της αρµονίας) ιδρύθηκε από τον Hironori

Ohtsuka γύρω στη δεκαετία του 1920 και θεµελιώθηκε το 1939. Ο Ohtsuka εκπαιδεύτηκε στο

Jujutsu για πολλά έτη πριν γίνει µαθητής του Gichin Funakoshi. Θεωρείται από µερικούς ο λαµπρότερος µαθητής του Funakoshi .

19

Αυτός συνδύασε τις µετακινήσεις και τις αποφυγές του Jujutsu µε τις εντυπωσιακές

τεχνικές του Karate της Okinawa δίνοντας έµφαση στην απαλότητα και την αρµονία των κινήσεων. Μεγάλη σηµασία αποδίδεται επίσης στην πνευµατική πειθαρχεία. Το στυλ έχει υψηλότερες στάσεις και πιο κοφτά κτυπήµατα από το shotokan .

Μετά από το θάνατο του Ohtsuka στις αρχές της δεκαετίας του 1980, το στυλ

διασπάστηκε στα δύο: το Wado Kai, που διευθύνεται από τους ανώτερους στην ιεραρχία

µαθητές του Ohtsuka και το Wado Ryu, που διευθύνεται από το γιο Ohtsuka, Jiro. Και τα δύο µέρη συνεχίζουν να διατηρούν τα περισσότερα από τα βασικά στοιχεία του στυλ.

1.5.4. SHOTOKAN-RYU Από το Okinawa–te (παλαιά πολεµική τέχνη των κατοίκων του νησιού) και την

εξάπλωση του προήλθαν διάφορα στυλ (ryu) µερικά από τα οποία εξακολουθούσαν να διδάσκονται ακόµη και µετά την απελευθέρωση της Okinawa και την είσοδό της στον 20ό αιώνα. Το Shotokan Karate επηρεάσθηκε άµεσα από το Shuri-te (Shorin-ryu) και

χαρακτηρίζεται από τις δυναµικές ευθείες τεχνικές του και τις βαθιές δυνατές στάσεις του. Το 1905 η τέχνη θεωρήθηκε πλέον αρκετά ήπια, ώστε να επιδειχθεί στο κοινό.

Η πρώτη

επίδειξη έγινε από τον Gishin Funakoshi (1868- 1957), έναν δάσκαλο και ποιητή, ο οποίος ήταν ευρέως γνωστός από το υποκοριστικό του "Shoto".

Έτσι το 1917 ο Funakoshi ταξιδεύει στην Ιαπωνία στο Κιότο, για να επιδείξει την

τέχνη του σε έναν περιορισµένο αριθµό Γιαπωνέζων ενδιαφεροµένων και επιστρέφει εκεί για

άλλη µια φορά το 1922, τη φορά αυτή όµως έχοντας λάβει επίσηµη πρόσκληση από το

Υπουργείο Παιδείας της Ιαπωνίας. Οι µεγάλοι δάσκαλοι της Okinawa επέλεξαν τον Funakoshi να τους αντιπροσωπεύσει στην Ιαπωνία, πρωταρχικά επειδή µιλούσε άπταιστα τα

γιαπωνέζικα (Hassel 1984). Επιπλέον όµως, ο Gishin Funakoshi ήταν ο πιο µορφωµένος και ο πιο καλλιεργηµένος από τους καρατέκα της Okinawa στην εποχή του και ο ιδιαίτερα

σεβαστός και δηµοφιλής Πρόεδρος της Εταιρείας Προαγωγής του Πνεύµατος των Πολεµικών Τεχνών της Okinawa.

Ο Funakoshi παρουσίασε επίσηµα την τέχνη του στους Γιαπωνέζους στην Έκθεση των

Εθνικών Σπορ, ένα µεγάλο ετήσιο γεγονός, που παρακολουθούσε ακόµη και η ίδια η βασιλική οικογένεια. Όντας ιδιαίτερα ειλικρινής και ταπεινός άνθρωπος, θέλησε να θεωρήσει

τον εαυτό του εκπρόσωπο όλων των στυλ του καράτε της Okinawa, παρά εκπρόσωπο του δικού του αγαπηµένου στυλ. Για τον λόγο αυτό, πριν φύγει για την Ιαπωνία, επισκέφθηκε

έναν- έναν όλους τους µεγάλους δασκάλους της Okinawa και τους ζήτησε να του διδάξουν τις τεχνικές εκείνες, οι οποίες ήταν οι χαρακτηριστικότερες του στυλ και της σχολής που εκπροσωπούσαν. Τις τεχνικές αυτές µετέφερε στην Ιαπωνία µε τη µορφή 15 kata.

Ο Funakoshi δεν επέστρεψε ποτέ πίσω στην Okinawa. 'Έµεινε στην Ιαπωνία βάζοντας

τη δική του προσωπική σφραγίδα στα πράγµατα του καράτε. Από το 1922 ήδη η ονοµασία 20

karate υπήρχε. Το ιδεόγραµµα "kara" σήµαινε "Κινέζικο" και αναφερόταν στη δυναστεία των Tang. Ο Funakoshi άλλαξε τους χαρακτήρες του ιδεογράµµατος "kara" και τους

αντικατέστησε µε άλλους από την παράδοση του Ζεν. Το νέο ιδεόγραµµα σήµαινε τώρα "άδειο" ή ακριβέστερα "η διαδικασία του να αδειάζει κανείς τον εαυτό του". Έτσι σήµερα, όταν αναφερόµαστε στον όρο "karate" µιλάµε για µία καθαρά γιαπωνέζικη τέχνη, η οποία συµµορφώνεται, στο πνεύµα και στην ουσία της, µε τις παραδοσιακές γιαπωνέζικες αντιλήψεις του ιπποτισµού, του καθήκοντος, της τιµής κλπ.

Υπάρχουν, ως γνωστόν, πολλά διαφορετικά karate ryu στην Ιαπωνία και την Okinawa

στις µέρες µας. Η µεγαλύτερη σχολή από όλες, είναι η Σχολή του Shotokan karate. "Kan"

σηµαινει κτίριο και "Shoto", όπως προαναφέρθηκε ήταν το υποκοριστικό του ίδιου του Funakoshi. 'Έτσι, σε ακριβή µετάφραση, Shotokan karate-do σηµαίνει "0 ∆ρόµος των άδειων

χεριών, που διδάσκεται στο κτίριο (σχολή) του Shoto". Λίγο πριν πεθάνει, ο Gishin

Funakoshi δάνεισε το όνοµά του σε έναν νεοσύστατο οργανισµό, την JKA (Japan Karate

Association) .Η JKA στα επόµενα χρόνια δηµιούργησε τους µεγαλύτερους και ικανότερους δάσκαλους .

Σηµείωση:

Αξίζει να τονιστεί ότι ο Yasutsune "Anko" Itosu και Kanryu Higashionna είναι τα δύο

πιο σηµαντικά ονόµατα στην ιστορία του συγχρόνου Karate-do. Τα τέσσερα µεγάλα στυλ

του σύγχρονου Ιαπωνικού Karate: Shito-ryu, Shotokan-ryu, Goju-ryu, και Wado-ryu, έχουν την αφετηρία του σε αυτούς.

Ο Kenwa Mabuni (1887-1952), ο ιδρυτής του Shito-ryu, υπήρξε µαθητής και των δύο,

του Yasutsune "Anko" Itosu & Kanryu Higashionna.

Ο Gichin Funakoshi (1886-1957), ο ιδρυτής του Shotokan, υπήρξε µαθητής του

Yasutsune "Anko" Itosu (επίσης και του Azato).

Ο Chojun Miagi (1888-1953), ο ιδρυτής του Goju-ryu, υπήρξε µαθητής του Kanryu

Higashionna. Ο Hironori Ohtsuka (1892-1982), ο ιδρυτής του Wado-ryu, υπήρξε µαθητής του Gichin

Funakoshi του shotokan.

1.5.4.1. Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ SHOTOKAN 1

Το 1987 ο δάσκαλος Nakayama έφυγε από τη ζωή και ο οργανισµό J.Κ.Α. που ίδρυσε

και διοίκησε αποτελεσµατικά έµεινε ακέφαλος. Ο Hirokazu Kanazawa, ο οποίος θεωρείτο από τους περισσότερους ο φυσικός του διάδοχος, διαβλέποντας το τι θα επακολουθούσε και

µην θέλοντας να εµπλακεί σ' έναν ψυχοφθόρο αγώνα διαδοχής, αποχώρησε ήδη από το 1977

από την J.K.A. και δηµιούργησε το S.K.I. (Shotokan Karate-do International). Λίγο µετά τον

θάνατο του Nakayama η J.K.A. χωρίζεται στα δύο. Η µία οµάδα έχει επικεφαλείς τους κ.κ.

Asai και Yiahara και η άλλη µε τον Nakahara που συσπείρωσε γύρω της έναν µεγαλύτερο 21

αριθµό από τους παλιούς, εκτός Ιαπωνίας δασκάλους, µε τον δάσκαλο Τanaka από τους ευρισκόµενους στην Ιαπωνία επικεφαλής.

Η κατάσταση που δηµιουργήθηκε τη δεκαετία του '90 µε την J.K.A., έδειξε πέρα από

τα άλλα, ότι υπήρχε και έλλειψη µιας καθολικά αποδεκτής ηγετικής φυσιογνωµίας, που θα συσπείρωνε γύρω του το Shotokan Karate, που θα το οργάνωνε διοικητικά και θα του έδινε

ένα νέο όραµα. 'Ήταν λοιπόν επόµενο, να δηµιουργηθούν φυγόκεντρες τάσεις. Η J.K.A. πια

να µην θεωρείται ο µοναδικός φορέας, εκφραστής και θεµατοφύλακας του Shotokan Karate.

Σήµερα η J.K.A. (οµάδα Nakahara), έχει τεχνικά επικεφαλής τους κ.κ. Μ. Suyiura, Μ.

Ueki, Μ. Tanaka, V. Osaka κλπ., υπάρχει η οµάδα του Asai η οποία φαίνεται να διασπάσθηκε

σε δύο οργανώσεις, η µία µε επικεφαλής τον κ. Asai (J.K.S.), η άλλη µε τον κ. Yahara. Σ' όλες τις Ηπείρους υπάρχει µια σχέση, στις περισσότερες περιπτώσεις χαλαρή, της J.K.A. µε

τους Ιάπωνες εκπαιδευτές, π.χ. στις Η.Π.Α. µε την I.S.K.F .(International Shotokan Karate Federation) του Okazaki Sensei (Sensei = ο δάσκαλος του καράτε).

Στην Ευρώπη, ο Enoenda Sensei (ESKA) πρόσφατα θανών (2003) είχε δεσµούς µε την

J.K.A., ενώ ο Shirai και ο Naito στην Ιταλία µε την I.T.K.F. του κ. Nishiyama, όπως και ο Kawazoe στην Μ. Βρετανία.

Το SKIF του Kanazawa Sensei είναι ένας άλλος οργανισµός, ενώ ο Taiji Kase Sensei,

αποτραβηγµένος από τις πολιτικές διαπλοκές, προάγει τη δικιά του εκδοχή για το Shotokan

Karate, µέσω της "World Karate Shotokan Academy". Οι Ιαπωνικές φυγόκεντρες τάσεις που υποκινούνται από την ανθρώπινη φύση.για την απόκτηση δόξας, χρήµατος και αρχηγικών θέσεων, δεν έχουν τελειωµό!

Στα 50 σχεδόν χρόνια που το Shotokan απέκτησε ερείσµατα εκτός Ιαπωνίας, πολλοί

ήταν οι δυτικοί Καρατέκα που έφτασαν σε υψηλό τεχνικό, ηθικό και φιλοσοφικό επίπεδο.

Μαθητές πρώτης ή δεύτερης γενιάς των πρώτων Ιαπώνων εκπαιδευτών, δεν επετράπη στις

περισσότερες περιπτώσεις να σηκώσουν κεφάλι, αν και σε αρκετές περιπτώσεις, τόσο

τεχνικά, όσο και ηθικά, αλλά και σε επίπεδο παιδείας και µόρφωσης οι περισσότεροι απ'

αυτούς ήταν ανώτεροι.

Κάποιοι όµως έφτιαξαν τις δικές τους οργανώσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις

όµως φερόµενοι µε σεβασµό και τυπικότητα διατήρησαν µία χαλαρή αλλά και αυτόνοµη σχέση µε τις Ιαπωνικές οργανώσεις ή τους Ιάπωνες δασκάλους τους. Τέτοιοι είναι οι Γιουγκοσλάβοι γιατροί, αδελφοί JORGA, που ενώ προΐστανται µιας πανευρωπαϊκής

εµβέλειας οργάνωσης της "FUDOKAN", έχουν δεσµούς µε την ITKF και τον κ. Nishiyama.

Μια άλλη περίπτωση είναι η "KUGB" στην Μ. Βρετανία, που παρ' όλο που συγκεντρώνει

φηµισµένες προσωπικότητες, όπως τους Α. Shery και ο Τerry 0' NeiII, διατηρούσε τους δεσµούς της µε τον κ. Enoenda. Μια άλλη περίπτωση είναι η "American JKA" και βέβαια ο

παγκοσµίου φήµης Stan Schmidt µε µια κολοσσιαία οργάνωση στην Νότιο Αφρική και µε

22

παραρτήµατα σε πολλές χώρες, που διατηρεί άριστες σχέσεις µε την J.K.A. και τον δάσκαλο Τanaka.

Είναι αρκετές δε οι περιπτώσεις των δυτικών δασκάλων διεθνούς εµβέλειας, που

λειτουργούν µέσα στις Εθνικές Οµοσπονδίες των χωρών τους, δουλεύοντας σε διάφορα

πόστα, όπως είναι στη Σουηδία ο Τ. Hedlund, ο Ευθύµιος Καραµήτσος στη Γερµανία, ο Γεώργιος Καραστέργιος στο παρελθόν στην Αυστραλία και πάρα πολλοί άλλοι.

1.5.4.2. ΤΟ SHOTOKAN ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

Το 1969, ο Γιάννης Βερώνης έρχεται στην Ελλάδα, µετά από παραµονή στην Ιαπωνία,

όπου εκπαιδεύτηκε στο Shotokan Karate και στο ΚΟDΟΚΑΝ JUDO. Ιδρύει στους Αµπελοκήπους, την πρώτη επίσηµα αναγνωρισµένη από την JKA, σχολή Shotokan Karate, το "ΒUDOΚΑΝ". Λίγο καιρό αργότερα (το 1970), προσλαµβάνει τον Ιάπωνα εκπαιδευτή κ.

NISHIMURA, ο οποίος παρέµεινε περισσότερο από τρία χρόνια (µέχρι τις αρχές του 1974), διδάσκοντας παράλληλα στο BUDOKAN και στο τµήµα των φοιτητών του ΕΜΠ.

Προς τα µέσα του 1974, φτάνει στην Ελλάδα ο κ. Tetsuo 0take και αρχίζει να διδάσκει

στο "SHOTOKAN ΚΑRΑΤΕ ACADEΜY". Αργότερα, ιδρύει το προσωπικό του DOJO, την JAMA. Είναι γεγονός, ότι πέρα από κάποιες εξαιρέσεις εκπαιδευτών που ήλθαν από το εξωτερικό, η πλειοψηφία των σηµερινών δασκάλων του Shotokan, έχουν ως αφετηρία τα δύο προαναφερθέντα DOJO.

Η σηµερινή ελληνική κατάσταση του Shotokan, παρουσιάζει ακριβώς την ίδια εικόνα ,

όσον αφορά τον οργανωτικό τοµέα και τη φυσιογνωµία, όπως και στη διεθνή κατάσταση. Υπάρχει λοιπόν µια µεγάλη οµάδα, που ακολουθούσε µέχρι πρόσφατα τον δάσκαλο Enoenda

(JKA) , µια άλλη ισχυρή οµάδα, που είναι µε το SKIF του KANAZAWA Sensei και αρκετές

µικρότερες αλλά αξιοσέβαστες οµάδες, που ακολουθούν η κάθε µία τον δικό της δάσκαλο:

Τον Kase Sensei, την FUDOKAN του Dr. JORGA, τον κ. Stan Schmidt, τον κ. Yahara, τον κ.

Kawazoe τον κ. Kasugia, ίσως και άλλους. ∆εν είναι λίγοι βέβαια οι νεότεροι κυρίως

εκπαιδευτές, που µην έχοντας το συναισθηµατικό δέσιµο των παλαιοτέρων, καλλιεργούν το

στυλ Shotokan αλλά ανήκουν οργανωτικά, µόνον στην Ελληνική Κρατική Οµοσπονδία

Καράτε (ΕΛ.ΟΚ.)

1

1.6. ΓΝΩΣΤΑ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΥΠΟΟΜΑ∆ΕΣ ΚΑΡΑΤΕ

Στο σηµείο αυτό του κεφαλαίου αυτό γίνεται αναφορά και σε κάποια άλλα στυλ

καράτε από τα οποία µερικά είναι πολύ γνωστά και άλλα όχι. Στο σύνολο τους τα στυλ αυτά

Μαστραπάς, Σ. (2002) : Η σηµερινή παγκόσµια κατάσταση του Shotokan και οι απαρχές του στην Ελλάδα. Το Μονοπάτι του Πολεµιστή, 10:38-41 1

23

προέρχονται από εξέλιξη ή συνδυασµό των παραδοσιακών στυλ. Φυσικά δεν είναι δυνατόν να γίνει αναφορά στο σηµείο αυτό όλων των στυλ και υποοµάδων που υπάρχουν.

1.6.1. CHITO RYU KARATE To Chito-Ryu Karate "ο δρόµος των χιλίων ετών ", δηµιουργήθηκε στο Τόκιο από έναν

ειδήµονα της νήσου Okinawa, το γιατρό Tsuyoshi Chitose (1898-1984). Το Chito-Ryu αποτελείται από συνδυασµό στοιχείων των οκιβανέζικων συστηµάτων Shorin-Ryu και

Shorei-ryu. Η διδασκαλία του βασίστηκε πάνω στα δύο παραπάνω αναφερόµενα συστήµατα

και τις ιατρικές του γνώσεις φυσιολογίας. Αυτός συνδύασε αυτά τα δύο συστήµατα µε αφαίρεση παράλληλα των στοιχείων κατάρτισης που ήταν καταστρεπτικά στην υγεία και την ευηµερία του ασκούµενου.

Ο δάσκαλος Chitose πρώτα µαθήτευσε κάτω από την καθοδήγηση του δασκάλου

Aragaki Κamadeunchu και στη συνέχεια ακολούθησε τον Chotoku Kyan (1870-1945). Με το

πέρασµα των χρόνων, ο Chitose είχε την ευκαιρία της πρακτικής εξάσκησης κάτω υπό την καθοδήγηση πολλών ειδικών, όπως του Chοjun Miyagi (ιδρυτή του Gοju-Ryu), του Kenwa

Mabuni (ιδρυτή του Shito-Ryu) και του Moden Yabiku (1882-1945 ιδρυτή του Ko-Bu-Jutsu).

Αυτός εισήγαγε το Karate στην Ιαπωνία µεταξύ 1915 και 1920, ακόµα και πριν των Choki Motobu και Gichin Funakoshi και ήταν ίσως το πρώτο άτοµο από την Okinawa που παρουσίασε αυτήν την τέχνη στους Ιάπωνες.

1.6.2. ISSHIN-RYU KARATE Το Isshin-Ryu Karate αναπτύχθηκε προς το τέλος 1940 και νωρίτερα από το 1950 από

τον Tatsuo Shimabuku (1908-1975). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου Shimabuku εξέλιξε το Isshin-Ryu από στοιχειά τα οποία συνέθεσε από τα διάφορα στυλ καράτε που είχε

µελετήσει. Αυτός άρχισε την ενασχόληση του µε το καράτε µε το Shuri-te και συνέχισε κάτω

από την επίβλεψη τριών µεγάλων δασκάλων, του Chotoku Kyan, του Chojun Miyagi και του

Choki Motobu, αλλά και του Shinken Taira στα παραδοσιακά όπλα. Ο Shimabuku ονόµασε

το στυλ του Isshin-Ryu Karate, "ο µοναδικός δρόµος της καρδιάς.".

Ο Kyan ήταν µαθητής του µεγάλου δασκάλου Yasutune Itosu, ο οποίος δίδασκε

Shuri-te και του δασκάλου Matsumοra ο οποίος δίδασκε Tomari-te. Αυτά τα δύο στυλ

συνδυάστηκαν για να διαµορφώσουν το Shorin-ryu (ονοµασία σύµφωνη µε την παράδοση του ναού των Shaolin), ο Kyan ήταν ένας από τους καλύτερους στο Shorin-ryu, διάσηµος για

τα ισχυρά λακτίσµατά του και για την ικανότητα στη διδασκαλία. O Shimabuku υπήρξε ένας από τους καλύτερους µαθητές του.

Ο Miyagi (1888-1953) ήταν ο καλύτερος µαθητής του µεγάλου δασκάλου του Naha-te,

Kanryo Higashionna (1845-1915). Ο Higashionna καθιέρωσε το Naha-te συνδυάζοντας το te µε το κινέζικο kempo, το οποίο µελέτησε για χρόνια στην Κίνα και το οποίο βασιζόταν στη 24

στάση Sanchin, την οποία ο Higashionna και τελειοποίησε. Ο Miyagi µαθήτευσε κάτω από

την επίβλεψη του Higashionna και κατόπιν πήγε και ο ίδιος στην Κίνα για να µελετήσει. Με την επιστροφή του στην Okinawa διαµόρφωσε το στυλ του το επονοµαζόµενο Goju-ryu (σκληρός και µαλακός τρόπος). Ο Tatsuo Shimabuku επηρεάστηκε σε µεγάλο βαθµό από

αυτόν στην ανάπτυξη του Isshin-Ryu, όπως στην έµφαση στην αναπνοή και την ένταση, τα χαµηλά λακτίσµατα και στην καλλιέργεια του µυαλού και τού σώµατος,

Ο Motobu ήταν ένας πολύ καλός γνώστης του Shorin-ryu και αδάµαστος µαχητής.

Αυτός πρόσφερε στον Tatsuo Shimabuku ανεκτίµητα µαθήµατα πρακτικής εφαρµογής της τέχνης του karate.

Κάτω από την επίβλεψη των µεγάλων αυτών δασκάλων ο Tatsuo

Shimabuku ανέπτυξε µεγάλες ικανότητες και γνώσεις οι οποίες και συµπλήρωσαν αµοιβαία η µια την άλλη και συνέβαλαν στη δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου στυλ καράτε.

1.6.3. KAJUKENBO

Μια εκλεκτή πολεµική τέχνη που είναι ένα µίγµα του Karate, του τζούντο, του Kempo,

και της πυγµαχίας (boxing), από τις οποίες τέχνες παίρνει και το όνοµά του. Το Kajukenbo

συντέθηκε στη Χαβάη κατά τη διάρκεια των ετών 1949-1952. Πέντε ειδήµονες των

αντίστοιχων πολεµικών τεχνών τους ανέπτυξαν το Kajukenbo συµπληρώνοντας ο ένας το

στυλ του άλλου για να το µετατρέψουν σε αποτελεσµατική πάλη. (Sijo Adriano, D.

Emperado που άσκησε το kempo και το escrima., P.Y.Y. Choo, Frank Ordonez, J. Holck, και ο καθηγητής C. Chang).

Οι τέχνες στις οποίες βασίζεται το Kajukenbo είναι τοTang soo do, (το οποίο λήφθηκε

σαν µορφή καράτε πράγµα το οποίο είναι τεχνικά ανακριβές), το τζούντο, το ju-jitsu, το

kempo, και το chu'an FA gung fu (κινέζικη πυγµαχία) ως εκ τούτου το όνοµα Ka-ju-kem-bo .

Στην ιαπωνική γλώσσα, τα σύµφωνα "ν" και "µ" έχουν το ίδιο σύµβολο, κατά συνέπεια στα αγγλικά η ορθογραφία είναι είτε "Kempo" είτε "Kenpo Υπάρχουν διάφορες τέχνες µε τη επωνυµία µε µεγάλες διαφορές όµως µεταξύ τους.

Το Kajukenbo επικεντρώνεται στην ύπαρξη µιας αποτελεσµατικής τέχνης σε όλες τις

µορφές της πάλης, στα λακτίσµατα – στα κτυπήµατα – τις ακινητοποιήσεις-τις ρίψεις. Ενώ

πολλά στυλ Karate και κορεατικών πολεµικών τεχνών επικεντρώνονται στο kata, το

Kajukenbo δίνει έµφαση στις τεχνικές αυτοάµυνας. Ο συλλογισµός πίσω από αυτό είναι ότι ένας ασκούµενος πρέπει να είναι ικανός να υπερασπίσει τον εαυτό του σε καταστάσεις αυτοάµυνας στο δρόµο πριν ακόµα τελειοποιήσει την "τέχνη" Kajukenbo.

Το Kajukenbo τονίζει τη διαδοχή των τεχνικών που βασίζονται όµως στις αντιδράσεις

των αντιπάλων και δεν σταµατά ποτέ µε ένα µόνο κτύπηµα.. Ο συλλογισµός είναι ότι ενώ

κάποιος πρέπει να προσπαθήσει να τελειώσει µια πάλη µε τις αναγκαίες τεχνικές, είναι σηµαντικό να είναι γνωστό πώς ένας αντίπαλος θα αποκριθεί στις επιθέσεις και πόσο

καλύτερα µπορεί να εκµεταλλευθεί τις αντιδράσεις του.

25

1.6.4. KENPO (ΑΜΕΡΙΚΗΣ) Αυτή η τέχνη αποκαλείται επίσης Karate Kenpo. Το αµερικανικό Kenpo είναι µια

τέχνη που αναπτύχθηκε από τον Ed Parker κάτοικο της Χαβάης στη δεκαετία του 1960. Η

τέχνη συνδυάζει το Kara-Ho Kenpo που ο Parker έµαθε από τον William Chow µε επιρροές

από κινέζικες, ιαπωνικές, χαβανέζικες και δυτικές πολεµικές τέχνες. Το αµερικανικό Kenpo

συνδυάζει τις κυκλικές κινήσεις και τις µετακινήσεις αποφυγής µε ευθεία λακτίσµατα και

χτυπήµατα. Η τέχνη είναι προσανατολισµένη αποκλειστικά προς την αυτοάµυνα. Μεγάλη έµφαση αποδίδεται επίσης στα βασικά και το kata.

1.6.5 KYOKUSHIN KARATE Το πλήρες όνοµα αυτού του συστήµατος καράτε σηµαίνει "ακραία ένωση

αλήθειας."

της

Η εκπαίδευση στο Kyokushin αποσκοπεί στο να ανακαλύψει κάποιος την

αλήθεια µέσα του. Ο µαθητής ωθείται στα όριά του, και επειδή το Karate δεν έχει κανένα

όριο, ο σπουδαστής επιδιώκει πάντα να βελτιωθεί. Αποδίδεται ιδιαίτερη έµφαση στην πλήρη

επαφή στο Kumite (ελεύθερος αγώνας) και στο Tameshiwari (τεχνικές θραύσης). Αυτή η τέχνη αναπτύχθηκε από τον Masutatsu Oyama (MAS) µε

συνδυασµό στοιχείων του

Shotokan και του Goju- Ryu. Αυτό που καθιστά αυτό το σύστηµα Karate διαφορετικό, βασικά είναι ότι δεν υπάρχει κανένας κανόνας. Η φιλοσοφία της τέχνης ότι ο αγώνας πρέπει

να είναι πραγµατικός, πλήρης επαφή χωρίς οποιαδήποτε προστατευτικά, πράγµα στο οποίο οφείλει το Kyokushin τη φήµη ως το ισχυρότερο Karate.

Ο Oyama έζησε και εκπαιδεύτηκε σε όπως οι Yamabushi (µοναχοί πολεµιστές) των

αρχαίων χρόνων. Απαίτησε και από τους µαθητές του εκπαιδεύονται επίσης µε αυτόν τον τρόπο.

Το Tameshiwari ή η τέχνη θραύσης άψυχου αντικειµένου κατέχει µια πολύ

σηµαντική θέση στο Kyokushin. Αυτό το στυλ υφίσταται ακόµα αλλά έχει διασπασθεί επίσης σε διάφορα άλλα στυλ Karate όπως: Oyama Karate, Shidokan, και Iaido Karate.

1.6.6. SANKUKAI KARATE

Το SANKUKAI Karate δηµιουργήθηκε µε συνδυασµό των αρχών και των τεχνικών

του aikido, του τζούντο, του shito ryu Karate και του shukokai Karate. Το σύµβολο του είναι τρεις κύκλοι δύο κόκκινοι και ένα λευκός.

Η κύρια ιδέα του Karate SANKUKAI, είναι η αρµονική σχέση µε τον αντίπαλο και η

χρήση της δύναµης του αντιπάλου εναντίον του µέσω αποφυγών, κυκλικών αποκρούσεων, κτυπηµάτων και λακτισµάτων. Αντίθετα από το shukokai, το SANKUKAI δεν προορίζεται

κυρίως για το kumite. Αποδίδεται µεγάλη έµφαση στις τεχνικές για την αυτοάµυνα και για

έναν πραγµατικά αληθινό αγώνα. Οι θέσεις στο SANKUKAI είναι υψηλές και χαµηλές µε τα

χέρια σε

kaisho, όπως στο shito ryu και το shukokai. Τα χτυπήµατα βασίζονται στη

26

δηµιουργία σοκ του αντιπάλου και εκτελούνται µε ενιαία ή διπλή ταλάντευση ισχίων. Στην διάρκεια της άσκηση και του αγώνα χρησιµοποιούνται συχνά κυκλικά χτυπήµατα.

Στην άµυνα χρησιµοποιούνται σε συνδυασµό αποφυγές και κυκλικές αποκρούσεις.

Στην επίθεση χρησιµοποιούνται διαδοχικά κτυπήµατα ή αλλαγές της κατεύθυνσης επίθεσης.

Μια άλλη ιδιαιτερότητα του Karate SANKUKAI είναι επίσης η πρακτική εξάσκηση µε συνασκούµενο. Οι τεχνικές δεν εκτελούνται ατοµικά όπως στα περισσότερα στυλ.

Η

πρακτική εξάσκηση σε ζευγάρια είναι αυτό που οι µαθητές ενθαρρύνονται για να κάνουν από

την αρχή στο Karate SANKUKAI. Με τον τρόπο αυτό µαθαίνει κανείς να προσαρµόζεται στον αντίπαλο και πώς να χρησιµοποιεί τη δύναµη και την ισχύ του.

1.6.7. SHIDOKAN KARATE Αυτό το ύφος δηµιουργήθηκε στο Τόκιο το 1981 από Yoshiji Soeno.

Αυτός

εκπαιδεύτηκε στο Karate µε τον Masutatsu Oyama. Ο Yoshiji Soeno ήταν δεύτερος στο

πρωτάθληµα Kyokushinkai Karate της Ιαπωνίας το 1969 και κέρδισε ένα αγώνα Muay-Thai (ταϊλανδέζικη πάλη) ενάντια στον Kannan Pai.

Σε ολόκληρη τη ζωή του κέρδισε

περισσότερα από 10 Muay-Thai -ταϊλανδικά πρωταθλήµατα 1.6.8. SHORINJI KEMPO

Το Shorinji Kempo, που σηµαίνει «Η Μέθοδος της γροθιάς του Μοναστηριού Σαολίν»

είναι n πολεµική τέχνη που δηµιούργησε, το 1948. ο µεγάλος ∆άσκαλος Doshin So,

γνωστόςκαι ως Kaiso (ιδρυτής) και θεωρείται ως το Ιαπωνικό αντίστοιχο του Shaolin Ghuan Fa. Αυτή n πολύ όµορφη και δυστυχώς, άγνωστη στη χώρα µας πολεµική τέχνη βασίζεται

στην κυκλική κίνηση, στα άµεσα και ευθεία χτυπήµατα και στις ανατροπές. Από τεχνικής

άποψης και πέρα από τις εµφανείς επιρροές από το Κινέζικο Shaolin Kung Fu, έχει πολλά

στοιχεία από το Karate και το Aikido. Η τέχνη δίνει πολύ µεγάλη σηµασία στον διαλογισµό Ζεν µε σκοπό την καλλιέργεια του πνεύµατος, στη θεραπεία και πρόληψη ασθενειών, καθώς και στην ηθική, πράγµα το οποίο είναι αρκετά εµφανές και από τις τεχνικές, οι οποίες σκοπό

έχουν αρχικά να µην βλάψουν τον αντίπαλο.

Στη δεκαετία του 1970, τα ιαπωνικά δικαστήρια ανάγκασαν τον Doshin στην αλλαγή

του ονόµατος του στυλ του σε Nippon Shorinji Kempo. Το στυλ τονίζει την ύπαρξη της ηρεµίας στη δράση. Οι µαθητές µαθαίνουν αρχικά να καλλιεργούν το πνεύµα τους και

κατόπιν µαθαίνουν τις τεχνικές

µάχης. Λόγω του συνδυασµού του βουδισµού, της

φιλοσοφίας και των πολεµικών τεχνών πολλοί θεωρούν το Shorinji Kempo µία θρησκευτική αίρεση.

27

1.6.9. SHOREI RYU Ο Kanryo Higaonna (1845-1915) είναι ο ιδρυτής του στυλ αυτού. Το Shorei Ryu είναι

ένα σκληρό στυλ καράτε της Okinawa. Είναι γνωστό για τις σκληρές, τις ισχυρές τεχνικές

και τη σκληραγωγία του σώµατος, αλλά και για τον πολυάριθµο αριθµό των στάσεων που

χρησιµοποιεί. Είναι καταλληλότερο για άτοµα µεγάλου βάρους. Στη µάχη το στυλ µιµείται

τις ενέργειες των 5 παραδοσιακών ζώων του kung fu και βασίζεται σε πέντε δυνάµεις και γροθιές σύµφωνα µε αυτά. Σε αυτό διδάσκονται επίσης τα παραδοσιακά όπλα της Okinawa, όπως το Bο, το tonfa, και το sai.

∆ΥΝΑΜΗ ΣΩΜΑ ΟΣΤΟ ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ &ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ∆ΕΡΜΑ

ΓΡΟΘΙΑ ∆ΡΑΚΟΣ ΤΙΓΡΗΣ ΦΙ∆Ι ΛΕΟΠΑΡ∆ΑΛΗ ΓΕΡΑΝΟΣ

1.6.10. SHORIN RYU KARATE Το

shorin-ryu

Karate είναι

ένα

από

τα

δύο

αρχικά

στυλ

Karate που

συστηµατοποιούνται βασικά στην Okinawa µαζί µε το Shorei Ryu που αναφέρεται

προηγουµένως. Τεχνικά τα στυλ Shorin Ryu τείνουν να χρησιµοποιήσουν περισσότερες

όρθιες στάσεις από τα ιαπωνικά στυλ, δίνοντας κατά συνέπεια στον ειδήµονα του στυλ

περισσότερη κινητικότητα. Αντίθετα από τα ιαπωνικά στυλ, ο γνώστης του Okinawa Shorin

Ryu δεν δίνει έµφαση αποκλειστικά σε σταθερή πίεση µπροστά σε µια αντιµετώπιση, ή όπως

τα κινέζικα στυλ στην έµµεση αντιµετώπιση, αλλά διατηρεί αρκετή ευελιξία, ώστε να

χρησιµοποιεί και τις δύο προσεγγίσεις πολύ αποτελεσµατικά και ουσιαστικά.

Θεωρείται ότι έχει ασκήσει επίδραση στην ανάπτυξη όλων των σύγχρονων

συστηµάτων Karate, µετά από την εµφάνισή τους στην Okinawa. Το Shorin-Ryu Karate

διασπάστηκε τελικά µακριά σε τέσσερις (4) οµάδες. Αυτές οι τέσσερις οµάδες είναι οι

ακόλουθες: Κατ' αρχάς, το αρχικό στυλ Shorin - Ryu που ιδρύεται από τον Sokon "Bushi" Matsumura, γνωστό και ως ορθόδοξο στυλ του Matsumura.

Το δεύτερο είναι το Shobayashi -Ryu (µικρή σχολή του δάσους), το οποίο και

διδάχθηκε αρχικά από ένα διάσηµο µαθητή του Yasutsune Itosu, τον Chotoku Kyan

(Τσοτόκου Κιγιάν), που εκπαίδευσε διάφορους ξεχωριστούς µαθητές όπως ο Shoshin Nagamine που το 1947 ίδρυσε τον κλάδο Matsubayashi Ryu του Shorin Ryu.

Το τρίτο είναι το Kobayashi-Ryu (νέα σχολή του δάσους). Ο Choshin Chibana (Τσοσίν

Τσιµπάνα) θωρείται ως ο πρώτος που δίδαξε το Kobayashi Ryu. Σύµφωνα µε µερικές πηγές

αυτό το σύστηµα είναι ίδιο µε Shobayashi Ryu. Θεωρείται ότι ο Choshin Chibana απλά έγραψε λανθασµένα τους kanji χαρακτήρες, οι οποίοι άλλαξαν την προφορά από Shobayashi Ryu σε Kobayashi Ryu.

28

Το τελευταίο είναι το Matsubayashi-Ryu (σχολή του δάσους των πεύκων). Τα

τελευταία τρία ονόµατα αναφέρονται στο µικρό δάσος πεύκων όπου βρέθηκε ο αρχικός ναός των Shao-lin στην Κίνα. Όλα τα στυλ του Shorin-Ryu ερµηνεύονται ως " ο τρόπος των Shao-lin ," απεικονίζοντας έτσι την κινεζική κληρονοµιά τους.

Το Shorin Ryu είναι ένα µαλακό στυλ της Okinawa, γνωστό για τις ανάλαφρες, τις

γρήγορες, και ευκίνητες τεχνικές του που είναι κατάλληλες για ένα άτοµο µε ελαφρύ σωµατικό βάρος.

1.6.11. SEIBUKAN SHORIN RYU To seibukan shorin ryu είναι ένα στυλ karate που αναπτύχθηκε από τον δάσκαλο

Zenryo Shimabukuro, µαθητή του µεγάλου δασκάλου Chotoku Kyan. ∆εν είναι ούτε ένα σκληρό ή µαλακό στυλ και απαιτεί τη δύναµη και την ακρίβεια, καθώς επίσης και την

ταχύτητα και την ευκινησία. Η επανάληψη των βασικών τεχνικών και των kata αποτελούν

την βάση της προπόνησης στο Seibukan Shorin Ryu. Η πρακτική εξάσκηση στο Seibukan

Karate-είναι µια πορεία αυτό-ανακάλυψης και αυτό-βελτίωσης.

1.6.12. SHOTOKAI KARATE-DO

Το Shotokai Karate-κάνει είναι ένα µη αγωνιστικό στυλ Karate που προέρχεται από το

Karate του Gichin Funakoshi και από τους κυρίους Yoshitaka (Gigo) Funakoshi και Shigeru Egami.

Ο Gichin Funakoshi χρησιµοποιούσε ως γνωστόν το ψευδώνυµο Shoto όταν

υπέγραψε στα ποιήµατα του. Η λέξη kai σηµαίνει οργάνωση. Κατά συνέπεια, Shotokai

σηµαίνει η οργάνωση του Shoto, ή η οργάνωση του κύριου Gichin Funakoshi. Το Shotokai δεν θεωρεί το Karate άθληµα. Μάλλον τονίζει το Karate ως τέχνη Budo που ενδιαφέρεται για

την προσωπική ανάπτυξη µέσω της µελέτης και της πρακτικής του Karate σαν Do, ένα τρόπο ζωής και ανάπτυξης της εσωτερικής ενέργειας Ki.

Οι µετακινήσεις του Shotokai είναι πλήρους ζωτικότητας και ενέργειας, αλλά

χρησιµοποιούν τις αρχές της αρµονίας και της χαλάρωσης και αποφεύγουν τη χρήση της ωµής βίας. Κάθε µαθητής του Shotokai σε µια οµάδα έχει το δικό τρόπο υλοποίησης της

ενότητας «µυαλό-Ki-σώµα», µε έναν τρόπο όµως που επιτρέπει σε όλους τους µαθητές να µαθαίνουν ένας από τον άλλον. Στην προπόνηση αποφεύγονται οι διακρίσεις, καλλιεργείται η επικοινωνία και ο αµοιβαίος σεβασµός προκύπτει ανεµπόδιστος.

1.6.13. SHUKOKAI KARATE ∆εδοµένου ότι δηµιουργήθηκε σαν προϊόν ανάγκης µίας µεθόδου άσκησης που θα

επέτρεπε στους µαχητές να πετυχαίνουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσµα στο πιο σύντοµο πιθανό χρονικό διάστηµα, το Shukokai προορίζεται κυρίως για την άσκηση του kumite. Το

στυλ εξελίχθηκε από µείωση τεχνικών του Sito Ryu και από την προσθήκη µερικών νέων 29

αθλητικών αρχών, γνωστών από άλλα αθλήµατα, ώστε να πετυχαίνεται το καλό αποτέλεσµα σε σχετικά σύντοµο χρονικό διάστηµα.

Το Shukokai είναι επιθετικό στυλ και δίνει το πλεονέκτηµα στην επίθεση. Οι επιθέσεις

εκτελούνται κυρίως µε τα ευθέα χτυπήµατα όπως το tsuki ή το mae geri και λιγότερο µε τα κυκλικά χτυπήµατα. Όλα τα χτυπήµατα αποβλέπουν στη δηµιουργία σοκ και εκτελούνται µε διπλή ταλάντευσης ισχίων, η οποία δίνει µεγάλη ταχύτητα και δύναµη. Οι στάσεις είναι

υψηλές και χαµηλές µε τα χέρια σε kaisho. Η κύρια στάση που χρησιµοποιείται συχνότερα

σε αντίθεση µε άλλα στυλ, είναι η kihon zenkutsu dachi. Είναι µια µικρή στάση, µε τον πρώτο βραχίονα ίσια προς τα εµπρός και µε την παλάµη σε shuto. Ο σκοπός του χεριού

αυτού είναι η απόκρουση-µπλοκ και ο έλεγχος του αντιπάλου. Ο τρόπος µάχης βασίζεται

στην αρχή του « Sen no Sen», το οποίο σηµαίνει επίθεση πρώτος. Εκτός από τη διπλή ταλάντευση ισχίων, χαρακτηριστικό του στυλ Shukokai είναι επίσης ότι τα κτυπήµατα από

θέση µάχης εκτελούνται µε το κέντρο βάρους να µετακινείται προς τα εµπρός και µε το βάρος ολοκλήρου του σώµατος χωρίς απώλεια της ισορροπίας.

1.6.14. UECHI-RYU Το Uechi-Ryu Karate αν και έχει γίνει µια από τις κύριες πολεµικές τέχνες της

Okinawa και έχει ενσωµατώσει πολλές από τις παραδοσιακές µεθόδους εκµάθησης του Karate της Okinawa, είναι ιστορικά και ως ένα ορισµένο βαθµό τεχνικά αρκετά ξεχωριστό. Το "Uechi" του Uechi-Ryu τιµά την µνήµη Uechi Kanbun, ενός κατοίκου της Οκινάουα που πήγε στη πόλη Fuzhou, πρωτεύουσα της επαρχίας Fujian στην Κίνα το 1897 για να αποφύγει

την κατάταξη του στον ιαπωνικό στρατό. Εκεί µελέτησε κάτω από κύριο Zhou Zihe για δέκα

έτη και τελικά άνοιξε τη σχολή του, ένας από τους λίγους µη-Κινέζους που αποτόλµησαν να

κάνουν κάτι τέτοιο εκείνη την περίοδο. Αν και έχει αρκετή επιρροή και έχει εξελιχθεί πιο

κοντά σε στυλ της Okinawa όπως το Goju-ryu κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, διατηρεί

ακόµα την αρχική κινεζική µορφή του, µέσα στην τεχνική του και µέσα στην κουλτούρα του dojo. Είναι "ένα µισό - σκληρά, µισό-µαλακό" στυλ πολύ παρόµοιο µε τα νότια κινεζικά

στυλ όπως το στυλ του «γερανού», του «χρυσού αετού» της Ταϊβάν, ακόµη και µε το Wing

Chun. Η βελτίωση της φυσικής κατάστασης του σώµατος για την επίθεση και για την υπεράσπιση είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό των στυλ Karate της Okinawa και των νότιων στυλ Shaolin και κατέχει υπό αυτήν τη µορφή ένα σηµαντικό µέρος της κατάρτισης στο Uechi. Βασικό συστατικό της πρακτικής εξάσκησης είναι η αναπνοή και οι διατατικές

ασκήσεις. Το Uechi δίνει έµφαση στους κυκλικούς φραγµούς-αποκρούσεις, τα χαµηλά αιφνιδιαστικά λακτίσµατα, σε συντονισµό µε

λαβές, µε τεχνικές κλειδώµατος, ρίψεις,

σαρώµατα και κοφτές γρήγορες άµυνες και επιθέσεις µε τα χέρια όπως το Wing Chun).

30

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

Farkas, E., & Corcoran, J., (1983). The Dictionary of Martial Arts, Overlook, New Υork.

Frederic, L., (Ι99Ι). Α Dictionary of the Martial Arts, Tuttle, Vernont.

Funakoshi, G., (Ι975). Karate-Do: Μy Way of Life. Kodansha Intemational, Tokyo.

HasseII, R.G., (1984). Shotokan Karate: Its History and Tradition. Focus Publications, Louis Missuri.

Higaonna, Μ., (1987). Traditional Karate-Do-Okinawa Goju Ryu, Volume 1, Minto Research an Publishing, Tokyo.

Ingo De Jong (1989). Goju Kai Karate Do, Hard and soft in Harmony, jakobsbergs Tryckeri AB, Stockholm Maliszewski, M., (1992). Meditative-Religious Traditions of Fighting Arts & Martial Ways, Joumal of Asian Martial Arts, Volume l, Number 3, Via Media Publishing Company, Erie Pennsylvania.

Nagamine, S., (1976). The Essence of Okinawan Karate-Do, Tutt1e, Tokyo Nakaya, T., (Ι986). Karate-Do History and Philosophy, JSS Publishing, Texas.

Reid, H., & Croucher, M., (1991). The Way of the Warrior, The Overlook Press, New York.

Wingate, C., ( 1993 ). Exploring Our Roots: Historical and Cultural Foundations of the ideology of Karate- Do, Journal of Asian Martial Arts, Volume 2, Number 3, Via Media Publishing Company , Erie Pennsylvania.

Spiessbach, M., (Ι992). Bodhidharma: Meditating Monk Martial Arts Master or Make Believe? , Journal of Asian Martial Arts, Volume l, Number 4, Via Media Publishing Company, Erie Pennsylvania.

Wingate, C., (1993). Exploring Our Roots: Historical and Cultural Foundations of the ideology of Karate- Do, Journal of Asian Martial Arts, Volume 2, Number 3, Via Media Publishing Company, Erie Pennsylvania.

Wong, J., (1978). Α source book in the Chinese martial arts: History, philosophy, systems and

styles: νοl. J, Koinonia Productions, Stockton, California. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Καραστέργιος, Γ.(1993). Καράτε Ντο, Η ήρεµη δύναµη, Εκδόσεις Dojo, Θεσσαλονίκη

Νακαγιάµα, Μ.(1979). Το καλύτερο Καράτε, Συνοπτική παρουσίαση, Kodasha International

LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα.

Σκοπελίτης, Ν.,(2004). Παγκόσµια συνοπτική ιστορία των πολεµικών τεχνών, Εκδόσεις ∆ΡΟΜΩΝ, Αθήνα.

31

Nagamine, S., (1999). Encounter With "Ti" Or "Karate".

http://www.matsubayashi-ryu .com/ Nagamine,

T.,

(1999),

World

Matsubayshi-Ryu

Karate

Association.

http://www.matsubayashi-ryu. com/ Ota, E., (1999). Shorin-Ryu Karate-do and Kobu-do Association.

http://www.shorin-ryu. com/ Scaglione, R., (1999). USA Shorin-Ryu Karate Homepage.

http://www.shorinryu. com/ Various.

(1999).

The

Okinawan

Shorin-Ryu,

http://www.okinawan-shorinryu. com/

32

Matsubayashi-Ryu

Homepage.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ 2.

ΟΡΟΛΟΓΙΑ

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

ΤΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΩΝ

–

ΕΘΥΜΟΤΥΠΙΑ

–

ΒΑΣΙΚΟΙ

Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στην ορολογία των τεχνικών, των όρων που

χρησιµοποίουνται στην προπόνηση και τη διατησία, των όρων που αφορούν τα µέρη του σώµατος που χρησιµοποιούνται σαν φυσικά όπλα αλλά και γενικά, καθώς και την απόδοση αυτών στα

ελληνικά.

Επίσης περιγράφονται οι γενικοί κανόνες που αφορούν την

εθυµοτυπία και τη συµπεριφορά των εκπαιδευοµένων, καθώς και οι βασικοί κανονισµοί διεξαγωγής των αγώνων.

2.1. ΟΙ ΣΤΑΣΕΙΣ - DACHI

«Ριζωµένη»Στάση. Αναφέρεται επίσης και

FUDO (φούντοο-ντάτσι)

σαν SOCHIN DACHI αλλά πρόκειται για δύο διαφορετικές στάσεις Η

GANKAKU DACHI. χρησιµοποιείται στο kata GANKAKU.

στάση

του

γερανού

η

οποία

HACHINOJI DACHI (χατσινότζι-ντάτσι) ή HACHIJI-DACHI (χατσίτσι ντάτσι). ∆ιάσταση. Τα πόδια έχουν το πλάτος των ώµων αλλά µε τα δάκτυλα στραµµένα προς το εξωτερικό 450

µοίρες , το αληθινό πλήρες όνοµα για αυτήν την στάση πρέπει να είναι" Soto Hachinoji Dachi

µε τα δάκτυλα στραµµένα προς το εσωτερικό 450 µοίρες, λέγεται "Uchi Hachinoji Dachi"ή Uchi hachiji-dachi.

HANGETSU DACHI (χανγκέτσου – ντατσι).

Στάση µισοφέγγαρο.

∆ιάσταση µε παράλληλα τα πέλµατα.

HEIKO DACHI (χέϊκοο-ντάσι).

Προσοχή µε τα πέλµατα παράλληλα

HEISOKU DACHI (χεϊσόκου-ντάτσι).

Μεγάλη διάσταση µε πόδια συσπειρωµένα

KIBA DACHI (κίµπα-ντάτσι). «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση.

Πίσω στάση.

KOKUTSU DACHI (κοοκούτσυ-ντάτσι).

Στάση µε διασταυρωµένα πόδια.

KOSA DACHI (κόοζα-ντάτσι).

Προσοχή µε απαγωγή.

MUSUBI DACHI (µουσούµπι-ντάτσι).

NANAME SHIKO DACHI (νανάµε-σίκο-ντάτσι). ∆ιαγώνια πλατειά στάση ή διαγώνια στάση Sumo.

Στάση γάτας.

NEKO-ASHI DACHI (νέκο-άσι-ντάτσι).

Στάση L.

RENOJI DACHI (ρενότζι-ντάτσι).

Στάση του ερωδιού ή στάση µε στήριξη στο

SAGI ASHI DACHI (σάτζι-άσι-ντάτσι). ένα πόδι.

SANCHIN DACHI (σάντσιν-ντάτσι). dachi, αλλά µε τα πόδια περισσότερο κλειστά .

33

Στάση κύκλου παρόµοια µε την hangetsu-

Πλατειά στάση ή στάση Sumo Μεγάλη

SHIKO DACHI (σίκο-ντάτσι).

διάσταση µε πόδια συσπειρωµένα όπως στη «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση αλλά µε τα πέλµατα στραµµένα προς τα έξω περισσότερο από 450.

Φυσική στάση.

SHIZEN-ΤΑΙ (σίζεν-ταϊ) .

∆ιαγώνιος ιππευτική στάση.

SOCHIN DACHI (σόοτσιν-ντάτσι).

Επίσης αναφέρεται ως FUDO DACHI αλλά είναι δύο διαφορετικές στάσεις. Στη Fudo Dachi

το βάρος είναι περισσότερο µπροστά.

Στάση Τ.

TEIJI DACHI (τέϊτζι-ντάτσι).

UCHI-HACHINOJI

DACHI (ούτσι-χατσινότζι-ντάτσι) . ∆ιάσταση. Τα πόδια έχουν το

πλάτος ώµων αλλά µε τα δάκτυλα στραµµένα προς το εσωτερικό.

Μπροστινή στάση.

ZENKUTSU DACHI (ζενκούτσου-ντάτσι).

2.2. ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΩΝ-(ΜΠΛΟΚ)

Οι τεχνικές αυτές χωρίζονται σε δύο οµάδες α) ενάντια στα κτυπήµατα και β) ενάντια

στα λακτίσµατα.

2.2.1. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ UKE (ούκε).

Απόκρουση.

CHODAN AGE-UKE ( τζόονταν άγκε ούκε). Προς τα πάνω απόκρουση επίθεσης στο πρόσωπο µε τον πήχη.

GEDAN-BARAI (γκεντάν µπαράϊ).

JUJI-UKE .

HAISHU-UKE. MOROTE-UKE. πήχη.

NAGASHI-UKE (ναγκάσι-ούκε).

SHUTO-UKE (σουτόο-ούκε).

Προς τα κάτω απόκρουση µε τον πήχη.

Απόκρουση "X".

Απόκρουση µε το πίσω µέρος της παλάµης.

Ενισχυµένη(από το άλλο χέρι) απόκρουση µε τον Απόκρουση σάρωµα µε την παλάµη. Απόκρουση µε κόψη παλάµης.

SOTO-UKE (σοτόο-ούκε) ή CHUDAN UDE UKE. Από έξω προς τα µέσα απόκρουση επίθεσης στο σώµα µε τον πήχη.

TEISHO-UKE(τέϊσοο-ούκε).

Απόκρουση µε τη βάση της παλάµης.

UCHI-UKE (ούτσι ούκε) ή CHUDAN UDE UKE. Από µέσα προς τα έξω απόκρουση

επίθεσης στο σώµα µε τον πήχη.

34

2.2.1.1. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΜΕ ∆ΥΟ ΧΕΡΙΑ

MOROTE UKE (µορότε ούκε)

Ενισχυµένη (από το άλλο χέρι) απόκρουση µε τον

JUJI UKE (τζούουτζι ούκε)

Απόκρουση "X".

πήχη.

SOKUMEN AWASE UKE (σοκούµεν αουάζε ούκε)

Πλάγια συνδιασµένη απόκρουση.

RYOSHO TSUKAMI UKE (ρυόοσοο τσουκάµι ούκε) Απόκρουση πιάσιµο δύο χεριών.

KAKIWAKE UKE (κάκιουάκε ούκε)

Απόκρουση ανάστροφης σφήνας.

2.2.2. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΛΑΚΤΙΣΜΑΤΑ

ASHIKUDI KAKE UKE (ασικούµπι κάκε ούκε)

Απόκρουση

GEDAN KAKE UKE (γκεντάν κάκε ούκε)

Κάτω απόκρουση γάνζωµα.

SOKUTO OSAE UKE (σοκούτοο οσάε ούκε)

Απόκρουση-πίεση µε την κόψη του

SHO SUKUI UKE (σόο σουκούι ούκε)

Απόκρουση–άρπαγµα

αστράγαλο.

SOKUBO KAKE UKE (σοκούµποο κάκε ούκε) πέλµατος. παλάµη.

γάνζωµα

µε

τον

Απόκρουση γάνζωµα ποδιού.

µε

την

SOKUTEI MAWASHI UKE (σοκουτέϊ µαγουάσι ούκε) Κυκλική απόκρουση µε το πέλµα.

SOKUTEI OSAE UKE (σοκουτέϊ οσάε ούκε)

TEISHO AWASE UKE (τέϊσοο αουάζε ούκε) βάσεις των παλαµών.

Απόκρουση-πίεση µε το πέλµα. Συνδιασµένη

2.3. ΤΑ ΚΤΥΠΗΜΑΤΑ ΜΕ ΓΡΟΘΙΑ TSUKI (επίσης ZUKI).

AGE-ΖUKI (άγκε-ζούκι).

AWASE-ΖUKI (αουάζε-ζούκι).

CHOKU-ΖUKI. GYAKU-ΖUKI(γκυάκου-ζούκι) .

HASAMI-ΖUKI (χασάµι-ζούκι).

HEIKO-ΖUKI(χέϊκοο-ζούκι).

KAGI-ΖUKI (κάγκι-ζούκι).

KIZAMI-ΖUKI(κιζάµι-ζούκι).

MAWASHI-ΖUKI (µαουάσι-ζούκι).

OI ZUKI (όϊ-ζούκι).

TATE-ΖUKI. URA-ΖUKI (ούρα-ζούκι).

Γροθιά.

Προς τα πάνω γροθιά. Γροθιές "U".

Ευθεία γροθιά.

Αντίθετη γροθιά. Γροθιές ψαλίδι.

Παράλληλες γροθιές. Γαντζωτή γροθιά. Γροθιά τίναγµα.

Κυκλική γροθιά.

Γροθιά µε βήµα µπροστά. Κάθετη γροθιά. Κοντή γροθιά.

35

απόκρουση

µε

τις

YAMA-ΖUKI (γιάµα-ζούκι).

Γροθιές µεγάλου "U".

2.4. ΑΛΛΑ ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ ΕΚΤΟΣ ΓΡΟΘΙΑΣ UCHI EMPI-UCHI (έµπι-ούτσι) HAITO-UCHI (χάϊτο-ούτσι) KENTSUI-UCHI (κεντσούϊ-ούτσι) προς τα έξω, χέρι σφυρί.

NUKITE (νουκίτε) SHUTO-UCHI (σουτόο-ούτσι) µέσα.

TEISHO-UCHI (τέϊσοο-ούτσι) TETTSUI-UCHI (τετσούϊ-ούτσι) προς τα κάτω, χέρι σφυρί.

URAKEN-UCHI (ουράκεν-ούτσι)

Χτύπηµα.

Χτύπηµα µε τον αγκώνα.

Χτύπηµα µε τη ράχη της παλάµης.

Χτύπηµα µε το κάτω µέρος της γροθιάς από µέσα

Χέρι λόγχη.

Χτύπηµα µε την κόψη της παλάµης από έξω προς τα Χτύπηµα µε τη βάση της παλάµης.

Χτύπηµα µε το κάτω µέρος της γροθιάς από πάνω Χτύπηµα µε την ράχη της γροθιάς.

2.5. ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΩΝ ΛΑΚΤΙΣΜΑΤΩΝ GERI (γκέρι)

Λάκτισµα.

Λάκτισµα µε την κόψη του πέλµατος.

FUMIKIRI-GERI (φουµικίρι-γκέρι)

Λάκτισµα µε τη φτέρνα.

FUMIKOMI-GERI (φουµικόµι-γκέρι) KAKATO GERI (κακάτο γκέρι)

Λάκτισµα -τσεκούρι µε τη φτέρνα.

Λάκτισµα µπροστινό.

MAE-GERI (µάε-γκέρι)

Λάκτισµα κυκλικό.

MAWASHI-GERI (µαουάσι-γκέρι)

Λάκτισµα ηµικυκλικό.

MIKAZUKI-GERI (µικαζούκι-γκέρι)

Λάκτισµα διπλό.

NIDAN-GERI (νίνταν-γκέρι)

Λάκτισµα διαδοχικό.

REN-GERI (ρεν-γκέρι)

Λάκτισµα µε το γόνατο.

SHITTSUI-GERI (σιτσούι-γκέρι) TOBI GERI (τόµπι γκέρι)

Άλµα-λάκτισµα.

Αντίστροφο κυκλικό λάκτισµα.

URA MAWASHI GERI

Λάκτισµα πίσω.

USHIRO-GERI (ουσίρο-γκέρι)

USHIRO-MAWASHI-GERI (ουσίρο µαουάσι-γκέρι)

YOKO-GERI KEAGE (γιόκο-γκέρι κεάγκε)

YOKO-GERI KEKOMI (γιόκο-γκέρι κεκόµι)

Λάκτισµα κυκλικό πίσω.

Λάκτισµα πλάγιο-τίναγµα.

Λάκτισµα πλάγιο-διεισδυτικό.

36

2.6. ΟΙ ΟΡΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ

Το µέρος αυτό του κεφαλαίου αναφέρεται αναλυτικότερα στην ορολογία και

συγκεκριµένα στα παρακάτω: α) στους γενικούς όρους και στις προπονητικές µεθόδους, β)

στα παραγγέλµατα, γ) στις κατευθύνσεις, δ) στα σηµεία στόχευσης, ε) στα µέρη του σώµατος

που µπορούν να χρησιµοποιηθούν σαν φυσικά όπλα, στ) στην αρίθµηση, η) στα χρώµατα, ι)

σε βασικές καθηµερινές λέξεις και φράσεις, κ) στα µέρη του σώµατος γενικά. Α.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ∆ΟΙ

ANZA AYUMI-ASHI BUDO: BUNKAI: DACHI: DO: DOJO: πνευµατικού δρόµου.)

DOZO: EMBUSEN: GERI: GI: GOHON KUMITE: HAI: HIKI-TE: LIE: IPPON KUMITE: JIYYU KUMITE: KAMAE: KARATE: KARATE DO: KARATEKA: KATA: προκαθορισµένες ακολουθίες κινήσεων KIAI: KIHON: KIME: KIZAMI: KOHAI:

Κάθισµα µε τα πόδια διασταυρωµένα (οκλαδόν). Κανονικό περπάτηµα

Ο δρόµος των πολεµικών τεχνών

Εφαρµογή (ανάλυση) των τεχνικών των kata Στάση-Θέση

Τρόπος, δρόµος

Σχολή ή αίθουσα προπόνησης (ο τόπος του Παρακαλώ

∆άπεδο, πάτωµα η γραµµή εκτέλεσης ενός kata.

Λάκτισµα

Στολή

Σειρά από πέντε συνεχόµενες επιθέσεις Ναι

Το χέρι που τραβιέται

Οχι

Μία επίθεση και άµυνα από κάθε πλευρά.

Ελεύθερος αγώνας

Στάση ετοιµότητας ¨Αδεια χέρια

O τρόπος-δρόµος του άδειου-κενού χεριού

Ο ασκούµενος στο Karate Πρακτική

µορφή

προετοιµασίας

Κραυγή / εστίαση της πνευµατικής ενέργειας Βασικά

Εστίαση

Η µπροστινή πλευρά από το σώµα

Κατώτερος, µαθητής που ξεκίνησε αργότερα 37

µε

Αγώνας

KUMITE:

Βαθµός

KYU:

Ζωτικής σηµασίας µέρη του σώµατος

KYUSHO

Απόσταση

MAAI:

ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγµένο από ψάθα για

MAKIWARA: προπόνηση στα χτυπήµατα

∆ιαλογισµός/ περισυλλογή

MOKUSO:

Ρίψη

NAGE:

Ζώνη

OBI:

Συνήθως προφέρεται σαν oss ή oos και σηµαίνει ναι

OSU:

ή "Καταλαβαίνω και θα δοκιµάσω το καλύτερό µου".Επίσης χρησιµοποιείται για να εκφράσει το σεβασµό και ενθουσιασµό ή εις υγείαν, ευχαριστώ. ∆εν χρησιµοποιείται έξω από το dojo! Χαιρετισµός

REI:

Είσοδος στο επίπεδο των δασκάλων

RENSHI:

Σειρά από τρείς συνεχόµενες επιθέσεις

SANBON KUMITE

Ο καλύτερος µαθητής ή και ο παλαιότερος µαθητής

SEMPAI: (σύµβουλος, καθοδηγητής).

∆άσκαλος

SENSEI:

Ειδικός (τιµητικός όρος που σηµαίνει υψηλόβαθµος

SHIHAN: δάσκαλος)

Φυσική στάση

SHIZEN TAI:

Πρώτος. Όταν χρησιµοποιείται από την άποψη της

SHODAN:

αξιολόγησης σηµαίνει µαύρη-ζώνη πρώτου βαθµού. Ο όρος χρησιµοποιείται επίσης γενικά για να σηµάνει το πρώτο µιας σειράς, πχ.., heian shodan – το πρώτο kata του shotokan.

SHOMEN :

Ιδρυτής,

sho-άτοµα,

«οι

πρωτοκλασάτοι».

Σήµερα

χρησιµοποιείται στο εθυµοτυπικό-χαιρετισµός όπως `shomen no rei' "υποκλινόµαστε στον ιδρυτή ή στους πρώτους στην ιεραρχία".

SHOTOKAN:

"Σπίτι

του

”Shoto”-“πευκόδασος”,

ψευδώνυµο

του

Funakoshi TATAME TAI-SABAKI: TSUGI-ASHI:

Το στρώµα της προπόνησης - αγώνων

Μετατόπιση σώµατος µε περιστροφή

Μετακίνηση όπου το µπροστά πόδι κινείται συνεχώς πρώτο

και το πίσω πόδι ακολουθεί (Yori- ashi) TSUKI (ZUKI): UCHI: UKE: WAZA:

Γροθιά

Χτύπηµα

Φραγµός- απόκρουση Τεχνική

38

YAKUSOKU KUMITE:

«Προκαθορισµένη εξάσκηση µε αντίπαλο» Μετακίνηση µε ολίσθηση των ποδιών

YORI-ASHI: ZANSHIN: κατάσταση ετοιµότητας) DAN µαύρων-ζωνών

Στάση και έλεγχος µετά την εκτελεση τεχνικής (διαρκής Ο φέρων διαβάθµιση "Dan-βαθµοί" είναι οι βαθµοί των

KUMITE: -- Αγώνας

(KIHON) GOHON KUMITE – (ΒΑΣΙΚΗ) ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ

(KIHON) SANBON KUMITE – (ΒΑΣΙΚΗ) ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΤΡΕΙΣ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ

(KIHON) IPPON KUMITE – (ΒΑΣΙΚΗ ΣΕΙΡΑ) ΜΙΑΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑΣ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΛΕΥΡΑ

JIYUU IPPON KUMITE --ΗΜΙ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ (ΜΙΑ ΕΠΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ

ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΛΕΥΡΑ)

(JIYUU) KUMITE -- ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

SHIAI -- ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ Β.

Παραγγέλµατα

• AGE-TE • HAJIME • MAWATTE

Αρχίστε

Στροφή γύρω-πρόσωπο στην αντίθετη κατεύθυνση –µεταβολή

Φωνάξτε-κραυγή

• KIAI • NA OTTE • NARANDE • OTAIGAI NI

Επιστροφή σε Shizen-tai ξεκουραστείτε-χαλάρωση

∆ιάταξη-παραταχθείτε

Πρόσωπο µε πρόσωπο ο ένας προς τον άλλο

χαιρετισµός

• REI • SEIRETSU • SEIZA • SENSEI NI • SHOMEN NI • YAME • YASUME • YOHI (yoi) Γ.

Χέρια επάνω (θέση κάλυψης)

Κατευθύνσεις

παράταξη κατά βαθµό

Γονατίστε

Πρόσωπο προς το δάσκαλο

Πρόσωπο κατευθείαν µπροστά

Στοπ-σταµατείστε

Χαλαρώστε (ή θέση ετοιµότητας)

Έτοιµος

Αυτοί οι όροι περιγράφουν τον τρόπο που εφαρµόζετα µια τεχνική

• AGE

Ανοδικά

39

• GYAKU • HIDARI

Αριστερός

Μετωπικά

• MAE • MAWASHI

Κυκλικά

∆εξιός

• MIGI • OTOSHI • SOKUMEN

Προς τα κάτω

Πλάγια

Εξωτερικός

• SOTO

Κάθετος

• TATE

Άλµα

• TOBI

Εσωτερικός

• UCHI • USHIRO • YOKO ∆.

Αντίθετα

Οπίσθιο Πλάγια

Σηµεία στόχευσης

CHUDAN GEDAN ζώνη) JODAN Ε.

Μεσσαίο επίπεδο-στόχευση στο ηλιακό πλέγµα

Χαµηλότερο επίπεδο (βουβώνας)-(οτιδήποτε κάτω από τη Ψηλότερο επίπεδο, στόχευση στο κεφάλι

ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ(ΦΥΣΙΚΑ ΟΠΛΑ)

• ASHI • ASHIKUBI • ATAMA • EMPI- ENPI (επίσης HIJI) • ENSHO • HARA-TANDEN σώµατος, η κοιλιά • HAISHU • HAITO • HEISOKU • HIRAKEN • HIZA (επίσης HITSUI) • IPPON KEN • JIKU ASHI • KAISHU • KAKATO

Πόδι

Αστράγαλος Κεφάλι

Αγκώνας

Το πίσω µέρος της φτέρνας

Το εσωτερικό σηµείο ισορροπίας - κέντρο βάρους του Πίσω µέρος παλάµης Η ράχη της παλάµης

Κορυφή (ταρσός) του ποδιού Οι αρθρώσεις των δακτύλων Γόνατο

Η άρθρωση του δείκτη Πόδι άξονας

Ανοικτό χέρι

Φτέρνα του ποδιού 40

• KAKUTO • KATA • KEITO

Ώµος

Καρπός- κεφάλι πουλιού Γροθιά, κλειστό χέρι

• KEN • KENTSUI • KOSHI • KUMADE • NAKADAKA KEN • NUKITE • NAIWAN • SEIKEN • SEIRYUTO • SHUTO • SOKUTO • TATE KEN

Πλάγιο µέρος γροθιάς, χέρι σφυρί Το µπροστά µέρος του πέλµατος Χέρι αρκούδα

Η άρθρωση του µέσου Χέρι λόγχη

Το πίσω µέρος του βραχίονα

Το µπροστινό µέρος της γροθιάς Χέρι – σαγόνι βοδιού

Χέρι µαχαίρι (shuto uke-απόκρουση µε κόψη παλάµης) Εξωτερικό µέρος- κόψη πέλµατος (µαχαίρι) του ποδιού

Κάθετη γροθιά Χέρι

• TE • TEISHO • TEISOKU • TEKUBI • TSUMASAKI

Βάση παλάµης

Κατώτατο σηµείο του ποδιού

Καρπός

Άκρα δακτύλων Βραχίονας

• UDE • URAKEN χτύπηµα µε ράχη γροθιάς • WASHIDE ΣΤ.

Λυγισµένος καρπός

Ράχη γροθιάς. Συνήθως χρησιµοποιείται σαν uraken uchiΧέρι αετός

ΑΡΙΘΜΗΣΗ

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αρίθµησης στην

Ιαπωνία, στα ιαπωνοκινέζικα, στα ιαπωνικά, για

την αρίθµηση µεγάλων αντικειµένων και για

πρόσωπα.

Ιαπωνοκινέζικα:

ichi (1), ni (2), san (3), yon ή shi (4), go (5), roku

(6), nana ή shichi (7), hachi (8), kyu ή ku (9), ju (10).

41

Ιαπωνικοί τακτικοί αριθµοί Ichi (Sho) Ni San Shi (Yo/Yon) Go Roku Shichi Hachi Ku Ju

1 2 3 4 5 6 7 8 9 l0

Ju Ichi Ju Ni Ju San Ju Shi (Ju Yon) Ju Go Ju Roku Ju Shichi (Ju Nana) Ju Hachi Ju Ku Niju

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Ιαπωνικά: hitotsu (1), futatsu (2), mittsu (3), yotsu (4), itsutsu (5), muttsu (6), nanatsu (7), yattsu (8), kokonotsu (9), to (10). Μεγάλα αντικειµένα: ippon (1), nihon (2), sambon (3), yonhon (4), gohon (5), roppon (6), nanahon (7), hichihon (8), kyuhon (9), jippon (10). Πρόσωπα hitori (1), futari (2), sannin (3), yonnin (4), gonin (5), rokunin (6), shichinin(7), hachinin (8), kyunin (9), junin (10). Η.

ΧΡΩΜΑΤΑ

AKA-Κόκκινο, AO-Μπλε, CHA-Καφέ, KI-Κίτρινο, KURO-Μαύρο, MIDORI-Πράσινο, MURASAKI-Πορφυρό, SHIRO-Άσπρο. Ι. ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ Α.

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Καληµέρα

O-HAYOU GOZAI MASU

Καλησπέρα

KONNICHIWA

Καλό βράδυ

KONBAN WA Β.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ

Ευχαριστώ

DOMO ARIGATOU

Σας ευχαριστούµε πάρα πολύ

DOMO ARIGATOU GOZAI MASHITA

Απάντηση:ευχαρίστησηµου, παρακαλώ

DOU ITASHI MASHITE

Σας καλοσωρίζω να προπονηθούµε µαζί

ONEGAI SHIMASU Γ.

ΣΥΓΓΝΩΜΕΣ

SUMI MASEN ή GO-MEN NASAI

Συγγνώµη

Λυπάµαι πολύ

HONTOUNI SUMI MASEN ∆.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

Ναι

HAI

Ναι καταλαβαίνω.

HAI, WAKARIMASU

Όχι

LIE

Όχι δεν καταλαβαίνω.

LIE, WAKARIMASEN 42

Παρακαλώ

KUDASAI

Γειά σου (χαιρετισµός στο τηλέφωνο ή στην

MOSHI MOSHI είσοδο σε δωµατίο)

Τι ώρα είναι;

NANJI DESU KA?

Ιαπωνική γλώσσα

NIHONGO

Αντίο

SAYONARA

Πού είναι η τουαλέτα?

TOIRE WA DOKO NI ARIMASU KA? Κ.

ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΓΕΝΙΚΑ

Σαγόνι ή πηγούνι

Ago Akiresu-Ken

Αχίλλειος τένοντας Πόδι

Ashi Ashi Ura Ashi Yubi Ashizoko

Πέλµα του ποδιού ∆άκτυλα ποδιού

Κατώτατο σηµείο πόδιού. Χρησιµοποιείτε για σάρωµα του

ποδιού των αντιπάλων κατά τη διάρκεια του ashi barai.

Ο κορµός του σώµατος

Do

Μαστοειδές οστό

Dokko

Αγκώνας (επίσης αποκαλούµενος hiji)

Empi

Το έξω χαµηλότερο µέρος του µηρού

Fukuto

Άρθρωση

Fushi Gai Wan Gan

(gansei)

Ganmen

Ούλο

Haguki

Πνεύµονας

Hai Haibu περιοχή στόχου στο καράτε.

Haimen Haisoku Hai-Wan

Το πίσω µέρος του κορµού, που χρησιµοποιείται σαν Πίσω ή οπίσθια πλευρά Ταρσός του ποδιού

Εσωτερικός βραχίονας Μύτη

Hana

Hifu

Περιοχή κεφαλιού και προσώπου ∆έρµα

Hada

Hidari

Μάτι

∆όντι

Ha

Hara

Εξωτερικός βραχίονας

(tandan).

Η κοιλία

Αριστερός (αριστερή πλευρά) ∆έρµα

43

Hiji

Αγκώνας

(Empi)

Άρθρωση αγκώνα

Hijikansetsu

Μέτωπο

Hitai

Άρθρωση δεικτών

Hitosashi

Γόνατο

Hiza

Επιγονατίδα

Hizagashira

Άρθρωση γόνατος

Hizakansetsu

Νεφρό

Jinzo

Κοιλία

Kafukubu

Χαµηλότερο µισό του σώµατος

Kahanshin Kakato Kami

Μαλλιά.

Πτέρνα ποδιού

Kami dori/tsukami είναι η αρπαγή µαλλιών, όπως στο kata

empi. Άρθρωση

Kansetsu Kanzo

(kimo).

Σώµα, διάπλαση

Karada Kasumi (komikami)

Μαλλιά

Ke

Περιοχή του λαιµoύ

Keibu

Αυχένας του λαιµού

Keichu

Αίµα

Ketto

Μύες

Kinniku

Όρχεις

Kinteki

Αρθρωση του καρπού

Koken

Koshi Kote (1)

Κρόταφος Ώµος

Kata

Komekami

Συκώτι

(kasumi)

Κρόταφος

Το µπροστά µέρος του πέλµατος, ή το ισχίο / µέση

Καρπός, µια άλλη µετάφραση για τον καρπό. Το Te είναι στο

τέλος και δηλώνει ότι αποτελεί το τελικό µέρος του χεριού. Ko σηµαίνει τόξο.

Kote (2) Kote (3) Kubi Kuchi Kyobu Mata Matsukaze Me

Πίσω µέρος χεριού

Αντιβραχίονας ή "εξωτερικός αντιβραχίονας" Λαιµός Στόµα

Θωρακική περιοχή

Κορυφή του µηρού

Η πλευρά του λαιµού Μάτι

44

Πρόσωπο

Men Mikazuki

Αυτί ή αυτιά

Mimi

Μηρός

Momo

Στήθος

Mune

Σφυγµός

Myaku

Περιοχή περίπου δύο εκατοστά κάτω από τον οµφαλό.

Myojo Nai Wan

Omote-Kote του αντιβραχίονα Oyayubi Rokkotsu

Senaka Ώµος.

ρίψη ώµου (τζούντο).

Shin Shintai Shinzo Shiri Shita Sho Shofu Soda Sokko Sokutei Sokuto ποδιού.

Suigetsu Sune Tai ή µετακίνηση.

Taikaku Tanden (hara)

Tendo

Μπροστινό µέρος του αντιβραχίονα ή το εσωτερικό µέρος Αντίχειρας ή µεγάλο δάκτυλο Πλευρό

Σπονδυλική στήλη

Sebone

Te

Εσωτερικός βραχίονας Λαιµός

Nodo

Seoi

Το χαµηλότερο µέρος του σαγονιού

Πλάτη

Στο Karate χρησιµοποιείται κυρίως ή λέξη 'kata'. Seoi nage Καρδιά

Σώµα, µια άλλη έκφραση για το σώµα Καρδιά

Γλουτοί

Γλώσσα

Παλάµη χερού

Πλευρά του λαιµού

Η περιοχή µεταξύ των ώµων Κορυφή του ποδιού Πέλµα του ποδιού

Άκρη του ποδιού. Η περιοχή του πλαϊνού λακτίσµατος του Ηλιακό-πλέγµα

Το καλάµι της κνήµης

Σώµα, όπως στο tai-sabaki tai = σώµα, sabaki = µετατόπιση ∆ιάπλαση

Κέντρο βάρους Χέρι

Kορυφή του κεφαλιού 45

Περιοχή µεταξύ της κορυφής του κεφαλιού και του µετώπου

Tento

Στοµάχι

Tomoe

Άκρες δακτύλων

Tsumasaki

Νύχι χεριού ή ποδιού

Tsume

Αντιβραχίονας πήχης

Ude

Άρθρωση χεριού

Udekansetsu

Πίσω µέρος αντιβραχίονα

Ura-Kote

Το σηµείο στη βάση της µύτης µεταξύ των µατιών

Uto

Πλευρά του θώρακα-στήθους

Wakibara

Βραχίονας

Wan

Το εσωτερικό του ανώτερου µηρού

Yako

Πρόσωπο

Yobo

∆άχτυλο

Yubi

Άκρο δακτύλου

Yubisaki

Ολόκληρο το σώµα

Zenshin

Αντιβραχίονας – πήχης

Zenwan

Κεφάλι ή εγκέφαλος

Zuno 2.7. Η ΕΘΙΜΟΤΥΠΙΑ SEIZA SENSEI NI REI SHOMEN NI REI OTAIGAI NI REI

Γονατίστε

Χαιρετισµός προς τον δάσκαλο

"Yποκλινόµαστε στον ιδρυτή ή στους πρώτους στην ιεραρχία".

Χαιρετιµός προς όλους τους παρευρισκόµενους-συναθλητές

Χαιρετισµός

REI * SEM-PANI-REI

Χαιρετισµός στον παλαιότερο µαθητή

Η προπόνηση στο Karate πραγµατοποιείται κατά ιαπωνικό παραδοσιακό τρόπο και ο

αθλητής του καράτε απαιτείται να τηρήσει ορισµένους κανόνες. Γενικοί κανόνες σχετικοί µε την εθυµοτυπία.

Τα παπούτσια αφήνονται πάντα έξω από το dojo. Η στολή του karate (gi) πρέπει

πάντα να διατηρείται καθαρή και σιδερωµένη. Σε περίπτωση φθοράς πρέπει να

επιδιορθώνεται ή να αντικαθίσταται άµεσα. Η στολή είναι λευκή χωρίς διακριτικά σήµατα εκτός όσων επιτρέπει η Παγκόσµια Οµοσπονδία του καράτε.

Πριν από την είσοδο στην αίθουσα ή κατά την αποµάκρυνση είναι απαραίτητος ο

χαιρετισµός. Αυτό είναι ένας τρόπος απονοµής σεβασµού στην ίδια την τέχνη και τους συναθλητές. Είναι παρόµοιο µε µια χειραψία ή έναν στρατιωτικό χαιρετισµό. Όταν οι εκπαιδευτές (ή ένας επισκεπτόµενος εκπαιδευτής) εισέρχονται στο dojo, οι µαθητές πρέπει να διακόπτουν και να υποκλίνονται.

46

Οι µαθητές µε µακριά µαλλιά µπορούν να φορέσουν κάτι για να τα κρατήσουν δεµένα

πίσω, των οποίων όµως το ύφος και το χρώµα δεν πρέπει να προκαλεί. Τα εξωτικά χτενίσµατα ή τα χρώµατα δεν αρµόζουν στο ύφος του αθλήµατος. Γυαλιά, φακοί επαφής, ακουστικά, µπορούν να φοριούνται κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Μερικοί εκπαιδευτές

δεν επιτρέπουν στους µαθητές να φορούν τα γυαλιά κατά τη διάρκεια των sparring, αλλά τα αθλητικά γυαλιά επιτρέπονται πάντα.

Οποιοιδήποτε τραυµατισµοί κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης πρέπει να αναφέρονται

στον εκπαιδευτή στο τέλος της προπόνησης. Κατά τη διάρκεια µίας προπόνησης, εξετάσεων τεχνικής κατάρτισης, ή αγώνων, επιβάλλεται η σιωπηρή παρακολούθηση από πίσω χωρίς

οµιλία, ενώ δεν επιτρέπεται το διάβασµα, η κατανάλωση τροφών και ποτών, καθώς και οι άσκοπες µετακινήσεις. Εάν κάποιος πρέπει να φύγει νωρίς λαµβάνει την άδεια εκ των προτέρων.

Για

αισθητικούς

και

λόγους

ασφάλειας

όλα

τα

κοσµήµατα

(συµπεριλαµβανοµένων των ρολογιών, δαχτυλίδια, αλυσίδες και σκουλαρίκια) πρέπει να

αφαιρεθούν πρίν την είσοδο στο dojo. Για τους ίδιους λόγους, τα νύχια πρέπει να διατηρούνται κοντά.

Ο αρχικός χαιρετισµός

Ο ιαπωνικός πολιτισµός δίνει µεγάλη έµφαση στο σεβασµό του πρεσβυτέρου. Όταν το

µάθηµα αρχίζει όλοι οι µαθητές παρατάσσονται κατά σειρά αρχαιότητας από τα δεξιά προς τα αριστερά ο ένας δίπλα στον άλλο µε µέτωπο µπροστά (shomen).

Το κέντρο της παράταξης βρίσκεται ακριβώς πίσω από τον εκπαιδευτή και µε πρόσωπο

προς τη φωτογραφία του Funakoshi. Οι µαθητές πρέπει να είναι ώµο µε ώµο. Μετά την

παράταξη οι µαθητές γονατίζουν ταυτόχρονα (seiza). Μετά από µια συνοπτική περίοδο περισυλλογής (mokusu), για να απελευθερωθούν από τις σκέψεις, ο καθένας υποκλίνεται µπροστά (shomen ni rei) και έπειτα στον εκπαιδευτή (senseini rei).

Οι µαθητές στη συνέχεια ανασηκώνονται ανά ένας µε τη σειρά αρχαιότητας των από

τα δεξιά προς τα αριστερά. Αυτή η διαδικασία εκτελείται γρήγορα όπως ένα κύµα που κυλά

από το δεξιά στα αριστερά και στη συνέχεια αρχίζει η προπόνηση. Κατά τη διάρκεια της προπόνησης

Κατά τη διάρκεια της προπόνησης, οι µαθητές δεν πρέπει να συζητούν µεταξύ τους ή

υποβάλλουν ερωτήσεις στους εκπαιδευτές. Στον ιαπωνικό πολιτισµό εκτιµάται ότι κάποιος

µαθαίνει από τη διορατικότητα που αναπτύσσεται µετά από πολύ εκπαίδευση, παρά από την αιτιολόγηση ή την εξήγηση, πράγµα το οποίο είναι πάρα πολύ αντίθετο από το πώς µαθαίνει

κάποιος στο δυτικό πολιτισµό. Εάν κριθεί απαραίτητο να τακτοποιηθεί η στολή ή ζώνη οι

µαθητές γυρίζουν την πλάτη τους για να τακτοποιηθούν. Κανονικά αυτό εκτελείται µόνο κατά τη διάρκεια µίας διακοπής της προπόνησης.

47

Θεωρείται αγένεια το χασµουρητό κατά τη διάρκεια της προπόνησης διότι υποδηλώνει

την πλήξη. Η παρακολούθηση του ρολογιού θεωρείται αγένεια επίσης για τον ίδιο λόγο. Εάν

καθυστερήσει κάποιος στην προσέλευση στέκεται στο πίσω µέρος της αίθουσας σε θέση seiza, πριν εισέλθει στο τµήµα. Εάν πρέπει να αποχωρήσει νωρίτερα, πριν από τη λήξη του προπόνησης (λόγω µιας άλλης υποχρέωσης, ασθένειας ή τραυµατισµού), χρειάζεται

απαραίτητα την άδεια του εκπαιδευτή. Ο τελικός χαιρετισµός

Στο τέλος της προπόνησης οι µαθητές παρατάσσονται όπως στον αρχικό χαιρετισµό

και παίρνουν τη θέση seiza. Ακολουθεί µία σύντοµη περίοδος περισυλλογής. Κατόπιν, οι µαθητές απαγγέλουν το dojo kuhn (µια υπόσχεση µετά την προπόνηση). Οι αρχές που

καθορίζονται στο dojo kuhn διέπουν όλη την εκπαίδευση του karate-do και προορίζονται να ισχύουν µέσα και έξω από το dojo.

Dojo Kun HITOTSU! JINKAKU KANSEI NI TSUTOMURO KOTO! HITOTSU! MAKOTO NO MICHI O MAMORU KOTO! HITOTSU! DORYOKU NO SEISHIN O YASHINAU KOTO! HITOTSU! REIGI O OMONZURU KOTO! HITOTSU! KEKKI NO YU O IMASHIMURU KOTO! Απαγγέλλεται από όλους εθιµοτυπικά στο τέλος µιας προπόνησης. Η γλώσσα είναι

αρχαΐζοντα Ιαπωνικά τα οποία σε γενικές γραµµές έχουν µεταφραστεί στην αγγλική και την ελληνική όπως παρακάτω:

Dojo Kun Seek perfection of character. Βελτίωσε τον χαρακτήρα σου Be faithful. Υπερασπίσου την αλήθεια Endeavour. Να είσαι αξιόπιστος-ευσυνείδητος Respect others. Προσπάθεια Refrain from violent behaviour Ευγένεια και σεβασµός Με ελάχιστες λέξεις το προηγούµενο θα µπορούσε να αποδοθεί ως εξής :

(Χαρακτήρας), (Αλήθεια), (Αξιοπιστία), (Προσπάθεια), (Ευγένεια), (Όχι βία).

Στη συνέχεια ακολουθεί και πάλι ο χαιρετισµός µε υπόκλιση µπροστά (shomen) αρχικά

και µετά στον εκπαιδευτή. Κατόπιν οι µαθητές από την ίδια θέση στρέφονται προς τα δεξιά για να έχουν οπτική επαφή και χαιρετιόνται µεταξύ τους (otaigai ni rei - Χαιρετισµός προς

όλους τους παρευρισκόµενους-συναθλητές)

Ο εκπαιδευτής ανασηκώνεται πρώτος και µετά οι µαθητές, από τα δεξιά στο αριστερά,

κατά σειρά αρχαιότητας. Είναι ευγενικό, αλλά όχι υποχρεωτικό µια τελευταία υπόκλιση – χαιρετισµός µπροστά πριν το τµήµα διαλυθεί.

48

2.8. ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ Η ΟΡΟΛΟΓΙΑ ∆ΙΑΙΤΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ Έναρξη αγώνα

SHOBUHAJIME ATOSHIBARAKU

Μετά την ανακοίνωση του, ο διαιτητής κάνει ένα βήµα προς τα πίσω. ∆ίνεται ηχητικό σήµα από τον Χρονοµέτρη 10 δευτερόλεπτα πριν από την οριστική λήξη του αγώνα και ο διαιτητής φωνάζει ATOSHI-BARAKU ∆ιακοπή ή λήξη του αγώνα. Κοφτή κίνηση του διαιτητή από πάνω προς τα κάτω. Αγωνιζόµενο» και διαιτητής επιστρέφουν στην αρχική τους θέση.

Έναρξη παράτασης Παύση

YAME MOTO-NOICHI TSUZUKETE

Αρχική θέση Συνεχίστε

Συνέχιση του αγώνα µετά από µη εγκεκριµένη παύση.

TSUZUKETE- Συνεχίστε τον αγώνα, 0 διαιτητής στέκεται στη γραµµή του και κάνει βήµα προς ξεκινήστε. τα πίσω σε Zenutsu dachi. Μόλις πει Tsuzukete τεντώνει HAJIME τα χέρια του µε τις παλάµες στραµµένες προς τους αγωνιζόµενους. Όταν πει Ηajime, στρέφει γρήγορα τις παλάµες του την µία προς την άλλη και ταυτόχρονα επιστρέφει σε όρθια θέση^ Κάλεσµα κριτή 0 διαιτητής καλεί τους κριτές είτε στο τέλος του SHUGO αγώνα/µατς είτε για να ζητήσει Shikkaku.

HANTEI

Κρίση

HIKIWAKE

Ισοπαλία

TORIMASEN

Μη αποδεκτή τεχνική

0 διαιτητής σφυρίζει για να ζητήσει την απόφαση των κριτών. Αυτοί σηκώνουν πς σηµαίες τους ενώ ο διαιτητής ταυτόχρονα σηκώνει το χέρι του για να δείξει την προσωπική του άποψη. Σε περίπτωση ισοπαλίας µε Hantei, ο διαιτητής σταυρώνει τα χέρια του και µετα τα τεντώνει µε τις παλάµες στραµµένες προς τα έξω.

0 διαιτητής σταυρώνει τα χέρια του και κάνει κίνηση διακοπής µε τις παλάµες στραµµένες προς τα κάτω.

Αγώνας διάρκειας ένος Ο διαιτητής ξαναρχίζει τον αγώνα µε την εντολή “SAI λεπτού.

SHIAI, Shobu Hajime”. Ταυτόχρονες τεχνικές ∆ε δίνεται πόντος σε κανέναν αντίπαλο. 0 διαιτητής που σκοράρουν ενώνει τις γροθιές µπροστά στο στήθος.

SAI SHIAI

AIUCHI

AKA (AO) NO Νίκη του (µπλε) KACHI

κόκκινου 0 διαιτητής σηκώνει πλάγια το χέρι του πάνω προς την πλευρά του νικητή.

AKA (AO) 3 πόντους για κόκκινο (µπλε) SANBON

τον 0 διαιτητής σηκώνει το χέρι του σε γωνία 45ο προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε.

(AO) 2 πόντους για κόκκινο (µπλε)

τον 0 διαιτητής σηκώνει µέχρι τον ώµο προς την πλευρά που σκόραρε.

ΑΚΑ ΝΙΗΟΝ

ΑΚΑ (AO) 1 πόντος για τον κόκκινο (µπλε) ΙΡΡΟΝ Πρώτη προειδοποίηση CHUKOKU για σφάλµα από την κατηγορία 1 ή 2 χωρίς ποινή.

KEIKOKU

HANSOKUCHUI

0 διαιτητής απλώνει το χέρι κάτω σε γωνία 45ο, προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε. Για σφάλµατα από την κατηγορία '1, ο διαιτητής στρέφεται προς τον υπαίτιο, σταυρώνει τα χέρια του στο ύψος του στήθους. Για σφάλµατα από την κατηγορία 2, ο διαιτητής στρέφει το δείκτη του (χέρι λυγισµένο) προς το πρόσωπο του υπαίτιου. Προειδοποίηση µε ποινή 0 διαιτητής ανακοινώνει σφάλµα από την κατηγορία 1 ή 2, ΙΡΡΟΝ µετά στρέφει το δείκτη του 45ο κάτω προς την πλευρά του υπαίτιου και δίνει ΙΡΡΟΝ (1 πόντος) στον αντίπαλο. Προειδοποίηση µε ποινή 0 διαιτητής ανακοινώνει σφάλµα από την κατηγορία 1 ή 2, ΝΙΗΟΝ µετά στρέφει το δείκτη του οριζόντια προς τον υπαίτιο και δίνει ΝΙΗΟΝ (2 πόντοι) στον αντίπαλο.

49

HANSOKU

Αποκλεισµός

JOGAI

Έξοδος από αγωνιστικό χώρο

SHIKKAKU ΚΙΚΕΝ ΜUΒΟΒΙ

Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλµα από την 1 ή 2 κατηγορία, µετά στρέφει το δείκτη πάνω σε γωνία 45ο προς την πλευρά του υπαίτιου και ανακοινώνει τη νίκη του αντιπάλου.

τον 0 διαιτητής στρέφει το δείκτη του προς την πλευρά του παίχτη που βγήκε από τον αγωνιστικό χώρο.

Αποκλεισµός, 0 διαιτητής στρέφει το δείκτη πάνω σε γωνία 45ο προς την Αποµάκρυνση από τον πλευρά του υπαίτιου, οπισθοχωρεί, λέει Aka (AO) αγωνιστικό χώρο Shikkaku και ανακοίνωνει τη νίκη του αντιπάλου. Εγκατάλειψη

0 διαιτητής στρέφει το δείκτη κάτω σε γωνία 45ο προς την αρχική θέση του αγωνιζοµένου.

Έλλειψη αυτοπροστασίας

0 διαιτητής αγγίζει το πρόσωπο του, στρέφει το χέρι του µπροστά και µετά πίσω για να ανακοινώσει στους κριτές ότι ο αγωνιζόµενος αδιαφορεί για την προσωπική του ασφάλεια.!

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

1. Ο αγωνιστικός χώρος πρέπει να είναι επίπεδος και οµαλός

2. Ο αγωνιστικός χώρος πρέπει να είναι ένα τετράγωνο στρωµένο µε tatami, µε

πλευρές 8 µέτρων (µετρηµένος από την εξωτερική πλευρά) συν δύο µέτρα ζώνη ασφαλείας,

από κάθε πλευρά. Η ζώνη ασφαλείας δεν πρέπει να παρουσιάζει καµιά ανωµαλία. Η περιοχή

µπορεί να είναι υπερυψωµένη µέχρι και ένα µέτρο από την επιφάνεια του εδάφους Η κάθε

πλευρά της υπερυψωµένης επιφάνειας πρέπει να έχει µήκος τουλάχιστον 12 µέτρα, έτσι ώστε να περικλείει τον αγωνιστικό χώρο καθώς και την περιοχή ασφαλείας

3. Μία γραµµή µήκους 0,5 µέτρου πρέπει να χαραχθεί σε απόσταση 2 µέτρων από το

κέντρο του αγωνιστικού χώρου, όπου θα στέκεται ο διαιτητής.

4. ∆ύο παράλληλες γραµµές µήκους 1 µέτρου, κάθετες στη γραµµή του διαιτητή,

πρέπει να χαραχθούν σε απόσταση 1,5 µέτρου από το κέντρο του αγωνιστικού χώρου. όπου

θα στέκονται οι αγωνιζόµενοι.

5. Οι κριτές θα κάθονται στην περιοχή ασφαλείας, ο ένας απέναντι από το διαιτητή και

δύο άλλοι πίσω από κάθε αγωνιζόµενο σε 1 µέτρο απόσταση από το διαιτητή. Κάθε ένας θα είναι εξοπλισµένος µε µία κόκκινη και µία µπλε σηµαία. ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΙ

1. Οι αγωνιζόµενοι πρέπει να φορούν λευκό karate-gi. χωρίς, ριγέ, ή διακριτικά

σήµατα. Μόνο το έµβληµα ή η σηµαία της χώρα, επιτρέπεται στη θέση του αριστερού στήθους, εφόσον το συνολικό µέγεθός του δεν ξεπερνά τα 10 εκατοστά. Επιτρέπεται µόνο το

σήµα ένδειξη, του κατασκευαστή πάνω στο karate-gi. Επιπλέον. στην πλάτη του αγωνιζόµενου µπορεί να υπάρχει ένα διακριτικό νούµερο που δίνεται από την Οργανωτική

Επιτροπή. Ο ένας αγωνιζόµενος, πρέπει να φορά κόκκινη ζώνη ενώ ο άλλος µπλε. Οι ζώνες

50

αυτές πρέπει να είναι φάρδους, 5 cm περίπου και όταν είναι δεµένες το µήκος της κάθε άκρης

του, να ξεπερνά τα 15 cm.

- Το σακάκι όταν είναι δεµένο πρέπει να καλύπτει τους γοφούς, αλλά όχι πάνω από τα 3/4

του µηρού. Οι γυναίκες αθλήτριες πρέπει να φορούν κάτω από το karate-gi ένα απλό λευκό µπλουζάκι.

- Το µέγιστο µήκος των µανικιών δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τον καρπό και να µην είναι κοντύτερο από τον µέσο του πήχεως. Επίσης, δεν επιτρέπεται να είναι διπλωµένα προς τα πάνω.

- Το παντελόνι πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον τα 2/3 της κνήµης και να µην φθάνει κάτω από τον αστράγαλο. Τα µπατζάκια δεν επιτρέπεται να είναι διπλωµένα προς τα πάνω.

- Τα προστατευτικά γάντια που υποδεικνύει η Παγκόσµια Οµοσπονδία Καράτε ειναι υποχρεωτικά: ο ένας αγωνιζόµενος φορά κόκκινα γάντια και ο άλλος µπλε.

- Οι προστατευτικές µασέλες είναι υποχρεωτικές.

- Τα λεπτά προστατευτικά κνήµης επιτρέπονται. Τα προστατευτικά κνήµης/ταρσού είναι υποχρεωτικά.

* Ο αθλητής φορά µα απλή ζώνη, κόκκινη για τον ΑΚΑ και µπλε για τον ΑO. Ζώνες ενδεικτικές του βαθµού δεν επιτρέπονται κατά τη διάρκεια του αγώνα. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΓΩΝΩΝ KUΜIΤΕ

Μία διοργάνωση karate µπορεί να περιλαµβάνει αγώνες kumite ή kata ή και τα δύο

ταυτόχρονα. Το µέρος του kumite µπορεί να είναι χωρισµένο σε ατοµικούς και σε οµαδικούς αγώνες. Οι ατοµικοί αγώνες µπορεί στη συνέχεια να χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα µε

την ηλικία και τα κιλά.

Οι κατηγορίες κιλών χωρίζονται σε διάφορα “µατς”. Ο όρος “µατς” χρησιµοποιείται

και για την περιγραφή των ατοµικών αγώνων που πραγµατοποιούνται στη διάρκεια του οµαδικού kumite.

Στους οµαδικούς αγώνες οι ανδρικές οµάδες αποτελούνται από 7 µέλη από τα οποία τα

5 συµµετέχουν σε κάθε γύρο, νικήτρια ανακηρύσσεται η οµάδα µε τις τρείς νίκες. Οι

γυναικείες οµάδες αποτελούνται από 4 µέλη από τα οποία τα 3 συµµετέχουν σε κάθε γύρο,

νικήτρια ανακηρύσσεται η οµάδα µε τις δύο νίκες.

«Γύρος» είναι ένα εξελικτικό στάδιο σε µια διοργάνωση το οποίος οδηγεί στην τελική

ανάδειξη των φιναλιστ. Σε µια διοργάνωση kumite σε ένα γύρο αποκλείεται το 50% των

αθλητών, συµπεριλαµβανοµένων και των αθλητών χωρίς αντίπαλο (bays). Κατά αυτή την έννοια, ο κάθε γύρος αποτελεί ένα στάδιο, είτε πρόκειται για προκριµατικούς είτε πρόκειται για ρεπεσάζ.

Για κάθε αγώνα το σώµα διαιτησίας αποτελείται από ένα ∆ιαιτητή (shushin), τρεις

κριτές (Fukushin) και ένα Σηµειωτή (Kansa).

51

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΑ

ΕΦΗΒΩΝ – ΝΕΑΝΙ∆ΩΝ (+14-15 ΕΤΩΝ), ΝΕΩΝ ΑΝ∆ΡΩΝ- ΓΥΝΑΙΚΩΝ (+1617ΕΤΩΝ) ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 21 ΕΤΩΝ

ΕΝΗΛΙΚΩΝ

(CADET, JUNIOR, UNDER 21)

Κάτω των 21 ετών

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Εφήβων – νεανίδων (+14-

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΑ (SENIOR)

Νέων ανδρών- γυναικών

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Ατοµικό Kata

(+16-17ετών)

(Ηλικία +16)

Ατοµικό Kata

Ατοµικό Kata

Ανδρών/Γυναικών

(Ηλικία 14/15)

(Ηλικία 16/17)

15 ετών)

Ανδρών/Γυναικών

Ατοµικό Kumite

Ανδρών/Γυναικών

Ανδρών

(Ηλικία +18)

ΑτοµικόKumite Ανδρών

ΑτοµικόKumite Ανδρών

ΑτοµικόKumite Ανδρών

- 60 Kg.

(Ηλικία 18,19,20)

(Ηλικία 14/15)

(Ηλικία 16/17)

- 67 Kg.

- 55 Kg.

- 75 Kg.

- 61 Kg.

- 84 Kg.

- 68 Kg.

+ 84 Kg.

- 76 Kg.

Ατοµικό Kumite

- 52 Kg. - 68 Kg.

- 57 Kg.

- 78 Kg.

- 63 Kg.

+78 Kg.

- 70 Kg.

Γυναικών

+ 76 Kg.

+70 Kg.

(Ηλικία +18)

ΑτοµικόKumite Γυναικών

ΑτοµικόKumite Γυναικών

ΑτοµικόKumite Γυναικών

- 50 Kg.

(Ηλικία 18,19,20)

(Ηλικία 14/15)

(Ηλικία 16/17)

- 55 Kg.

-53 Kg.

-47 Kg.

-48 Kg.

- 61 Kg.

-60 Kg.

-54 Kg.

-53 Kg.

- 68 Kg.

+60 Kg.

+54 Kg.

-59 Kg.

+ 68 Kg.

+59 Kg.

Οµαδικό Kata

Οµαδικό Kata

(Ηλικία +16)

(Ηλικία 14/17) Ανδρών/Γυναικών

Ανδρών/Γυναικών

6

10

13

16

Κατηγορίες συνολικά

Κατηγορίες συνολικά

Κατηγορίες συνολικά

Κατηγορίες συνολικά

Στα Πανελλήνια πρωταθλήµατα διεξάγονται και οι παρακάτω κατηγορίες kumite και kata: Kumite παίδων 13 ετών - 47 - 52 - 57 - 63 + 63

Kumite κορασίδων 13 ετών - 45 - 50 + 50

52

Kata παίδων/κορασίδων 8,9,10,11,12,13 ετών

Η ∆ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

1.Η διάρκεια του αγώνα καθορίζεται σε 3 λεπτά για το kumite ανδρών ατοµικό και

οµαδικό και σε τέσσερα λεπτά στους ατοµικούς αγώνες για τα µετάλλια. Η διάρκεια των αγώνων των γυναικών καθορίζεται 2 λεπτά και σε τρία λεπτά στους ατοµικούς αγώνες για

τα µετάλλια. Η διάρκεια των αγώνων και εφήβων – νεανίδων (+14-15 ετών), νέων ανδρών-

γυναικών (+16-17ετών) είναι 2 λεπτά και ένα λεπτό sai shiai. Η διάρκεια των αγώνων των αγώνων παίδων - κορασίδων (+7-13ετών) είναι 1 λεπτό και 30’’ δευτερόλεπτα sai shiai.

2. Η χρονοµέτρηση του µατς ξεκινά όταν ο διαιτητής δίνει το σήµα έναρξης και

διακόπτεται κάθε φορά που αυτός φωνάζει “YAME".

3. Ο χρονοµέτρης δίνει σαφή ακουστικά σήµατα µε καµπανάκι, βοµβητή ή κουδούνι

για να υποδείξει «10 δευτερόλεπτα ως τη λήξη» ή «τέλος χρόνου», ο διαιτητής φωνάζει ATOSHI-BARAKU. Η ένδειξη «τέλος χρόνου» δείχνει τη λήξη του αγώνα.

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ

Τα αποτελέσµατα είναι τα ακόλουθα:

Α) SANBON

3 πόντοι,

Β) ΝΙΗΟΝ

2 πόντοι,

Γ) ΙΡΡΟΝ

Μία τεχνική θεωρείται αποτελεσµατική όταν τηρεί τα ακόλουθα κριτήρια: Α) Καλή παρουσίαση. Β) Αθλητική συµπεριφορά Γ) ∆υναµική (ρωµαλέα) εφαρµογή

∆) Zanshin Ε) Σωστός χρονισµός ΣΤ) Σωστή απόσταση

SANΒOΝ δίνεται για:

α) λάκτισµα Jodan (πρόσωπο, κεφάλι, αυχένας),

β) οποιαδήποτε έγκυρη τεχνική που σκοράρει στον αντίπαλο που

βρίσκεται στο έδαφος µετά από ρίψη ή σάρωµα των ποδιών του ή

από δική του απώλεια της ισορροπίας.

SANΒOΝ ΣΗΜΑ (3 πόντοι) Ο διαιτητής σηκώνει το χέρι του σε

γωνία 45° προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε

ΝΙΗΟΝ δίνεται για:

Α) λάκτισµα chudan (κοιλιά, θώρακας, πλάτη, πλευρά)

ΝΙΗΟΝ ΣΗΜΑ (2 πόντοι) Ο διαιτητής απλώνει το χέρι του στο ύψος του ώµου προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε.

53

1 πόντος

ΙΡΡΟΝ δίνεται για:

Α) chudan ή βαθµολόγησης.

jodan tsuki στα 7

προκαθορισµένα σηµεία

Β) uchi (άλλα επιτρεπόµενα κτυπήµατα πλην γροθιάς) στα 7

προκαθορισµένα σηµεία βαθµολόγησης.

ΙΡΡΟΝ ΣΗΜΑ(1 πόντος)

Ο διαιτητής απλώνει το χέρι κάτω σε γωνία 45°, προς την πλευρά του αθλητή που σκόραρε. Τα χτυπήµατα περιορίζονται στα εξής σηµεία:

Α) Κεφάλι Β) Πρόσωπο Γ) Αυχένας ∆) Κοιλιά

Ε) Θώρακας ΣΤ) Πλάτη Ζ) Πλευρά

ΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΡΙΤΩΝ ΜΕ ΣΗΜΑΙΕΣ IPPON

NIHON

SANBON

Θεωρείται έγκυρη µία αποτελεσµατική τεχνική όταν εκτελείται µε το σήµα της λήξης

του αγώνα. Επίθεση, έστω και επιτυχής, η οποία γίνεται µετά το σήµα διακοπής ή λήξης του αγώνα, δεν υπολογίζεται και µάλιστα µπορεί να επιφέρει και τιµωρία του παραβάτη.

Αποτελεσµατικές τεχνικές που πραγµατοποιούνται ταυτόχρονα και από τους δύο

αγωνιζόµενους (AIUCHI) δε σκοράρουν.

*Εάν ένας αθλnτής γλιστρήσει πέσει και χάσει την ισορροπία του σαν αποτέλεσµα

δικής του ενέργειας και ο αντίπαλος σκοράρει το σκορ θα δοθεί κανονικά όπως θα συνέβαινε όταν ο αθλητής ήταν όρθιος

Καµία επαφή στο κεφάλι - Jodan µε τεχνικές χεριών (συµπεριλαµβανοµένου και

προσώπου) για τους εφήβους – νεανίδες (+14-15 ετών) και τους νέους άνδρες- γυναίκες

(+16-17ετών) και µόνο µιας ελαφριά επαφή (επιδερµική) επιτρέπεται για τις τεχνικές

λακτίσµατος Jodan. Η απόσταση καθορίζεται µέχρι 10cm από το πρόσωπο, το κεφάλι ή το λαιµό, (5cm για τους πάνω από 18 έτη).

Η απόσταση του κτυπήµατος σχετίζεται επίσης µε το κατά πόσο το χτύπηµα βρίσκεται

κοντά ή όχι στο στόχο. Μια γροθιά ή ένα λάκτισµα που φτάνει σε απόσταση µεταξύ

54

επιδερµικής επαφής και 2 - 3 εκατοστών από το πρόσωπο. θεωρείται ότι έχει σωστή

απόσταση. Ωστόσο, τα χτυπήµατα Jodan που καταλήγουν σε µία λογική απόσταση από το στόχο, ενώ ο αντίπαλος δεν κάνει καµιά προσπάθεια µπλοκ ή αποφυγής, σκοράρουν, αρκεί να υπακούουν και στα υπόλοιπα κριτήρια.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗ

Το αποτέλεσµα ενός αγώνα υπολογίζεται είτε όταν ένας αθλητής πετύχει καθαρή νίκη

µε διαφορά 8 πόντων από τον αντίπαλό του, είτε όταν προηγείται κατά τη λήξη του αγώνα,

είτε κατόπιν απόφασης Hantei σε περίπτωση ισοπαλίας, είτε κατόπιν απόφασης ΚΙΚΕΝ, HANSOKU ή SHIKΚAKU που επιβάλλεται ως ποινή.

1. Όταν στο τέλος του αγώνα. οι δύο αγωνιζόµενοι είναι ισοπαλία. ο ∆ιαιτητής

ανακοινώνει την ισοπαλία (HIKIWAKE) και την έναρξη του Sai Shiai. Το Sai Shiai είναι

ένας απολύτα νέος αγώνας µικρής διάρκειας. Όλες τα προηγούµενα αποτελέσµατα και οι

ποινές διαγράφονται από τον πίνακα βαθµολογίας. Το υψηλότερο αποτέλεσµα κερδίζει ή η

απόφαση από το Hantei.

2. Εφόσον κανένας αγωνιζόµενος δεν πετύχει πόντο κατά τη διάρκεια της παράτασης η

απόφαση θα βγει µε την τελική ψήφο του ∆ιαιτητή και των τριών Κριτών (ΗΑΝΤΕΙ). Η απόφαση υπέρ του ενός ή του άλλου αθλητή από την πλευρά των διαιτητών είναι υποχρεωτική και λαµβάνεται µε βάση τα ακόλουθα:

Α) τη συµπεριφορά, το αγωνιστικό πνεύµα και τη δύναµη που επέδειξαν οι αγωνιζόµενοι. Β) τη σπουδαιότητα των τεχνικών και την τακτική που ακολουθήθηκε.

Γ) ποιος από τους αγωνιζόµενους υπερείχε στο µεγαλύτερο µέρος των συµπλοκών ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Η απαγορευµένη συµπεριφορά χωρίζεται σε δύο κατηγορίες την κατηγορία 1 και την

κατηγορία 2:

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1

1. Τεχνικές µε υπερβολική επαφή αναλόγως της περιοχής του στόχου και

τεχνικές µε επαφή στο λαιµό

2. Επιθέσεις στη βουβωνική χώρα, στα χέρια ή στα πόδια και στους συνδέσµους

µε λάκτισµα.

3. Επιθέσεις στο πρόσωπο µε τεχνικές ανοιχτού Xεριού.

4. Επικίνδυνες ή απαγορευµένες τεχνικές ρίψεων. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2

1. Προσποίηση τραυµατισµού ή µεγαλοποίηση τραυµατισµού.

2. Επαναλαµβανόµενες έξοδοι από τον αγωνιστικό χώρο (JOGAI).

55

3. Οποιαδήποτε επικίνδυνη συµπεριφορά ή ενέργεια από την πλευρά ενός αγωνιζόµενου για

τον ίδιο του τον εαυτό, δηλαδή µειωµένη αυτοπροστασία η οποία µπορεί να προκαλέσει τον

τραυµατισµό του από τον αντίπαλό του (MUBOBI).

4. Aποφυγή της συµπλοκής ώστε να µη δοθεί η ευκαιρία στον αντίπαλο να σκοράρει.

5. Αγκάλιασµα, πάλη, σπρώξιµο ή άρπαγµα χωρίς προσπάθεια ρίψης ή άλλης τεχνικής.

6. τεχνικές οι οποίες εκ φύσεως δε γίνονται µε κοντρόλ ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του αντιπάλου και επικίνδυνες επιθέσεις χωρίς κοντρόλ.

7. Επιθέσεις µε το κεφάλι, τα γόνατα και τους αγκώνες.

8. Οµιλία µε τον αντίπαλο, µη τήρηση των εντολών των διαιτητών, οποιαδήποτε απρεπής

συµπεριφορά προς τους διαιτητές και γενικά κάθε µη ενδεδειγµένη συµπεριφορά. Προειδοποiηση (CHUKOKU)

Προειδοποίηση γίνεται για µικρές παραβάσεις ή την πρώτη φορά που συµβαίνει µια µικρή παράβαση.

Είναι µια ποινή µε την οποία προστίθεται ένα ΙΡΡΟΝ (1 πόντος)στη βαθµολογία του αντιπάλου. Keikoku δίνεται για µια µικρή παράβαση για την οποία έχει ήδη γίνει προειδοποίηση και για.παραβάσεις όχι αρκετά σοβαρές ώστε να δοθεί HANSOKUCHUI. Είναι µία ποινή µε την οποία προστίθεται ένα ΝΙΗΟΝ (2 πόντοι)στη βαθµολογία του HANSOKU-CHUI αντιπάλου. HANSOKU-CHUI δίνεται συνήθως για παραβάσεις οι οποίες έχουν ήδη χρεωθεί µε ΚΕIΚΟΚU ή για παραβάσεις πιο σοβαρές οι οποίες όµως δεν µπορούν να τιµωρηθούν µε HANSOKU. ∆ίνεται για πολύ σοβαρή παράβαση ή όταν ένα HANSOKU-CHUI έχει ήδη δοθεί HANSOKU ισοδυναµεί µε αποκλεισµό του αγωνιζόµενου. Σε οµαδικούς αγώνες το σκορ του προσβεβληµένου αθλητή γίνεται 8 πόντοι ενώ το σκορ του αντιπάλοu µηδενίζεται. Είναι ο αποκλεισµός από το τουρνουά, από τη διοργάνωση ή από τον αγώνα. Προκειµένου να διαπιστωθεί η Εµβέλεια του SHIKΚAKU, ζητείται η συµβουλή της Επιτροπής ∆ιαιτησίας. SHIKΚAKU δίνεται όταν κάποιος αγωνιζόµενος προσβάλει SHIKKAKU µε την πράξη του το γόητρο και την τιµή του Karate-Do, όταν δε λαµβάνει υπ'όψη του τις διαταγές του διαιτητή ή όταν παραβιάζει τους κανονισµούς και το πνεύµα του τουρνουά. Στους οµαδικούς αγώνες. το σκορ του προσβεβληµένου αθλητή γίνεται 8 πόντοι ενώ το σκορ του αντιπάλου µηδενίζεται ΚΕlΚΟΚU

ΚΕlΚΟΚU Προειδοποίηση µε ποινή ΙΡΡΟΝ.

Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλµα από την κατηγορία 1 ή 2, µετα

στρέφει το δείκτη κάτω σε γωνία 45ο προς τον υπαίτιο και δίνει ippon

(1 πόντος) στον αντίπαλο.

HANSOKU-CHUI Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλµα από την κατηγορία 1 ή 2,

µετα κρατά το δείκτη οριζόντια στραµµένο προς τον υπαίτιο και δίνει

nihon (2 πόντους) στον αντίπαλο.

56

HANSOKU "Αποκλεισµός" Ο διαιτητής ανακοινώνει σφάλµα από την κατηγορία

1 ή 2, µετά στρέφει το δείκτη πάνω σε γωνία 45° προς τον υπαίτιο και

κηρύσσει τον αντίπαλο νικητή.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΓΩΝΩΝ ΚΑΤΑ

Οι αγώνες kata περιλαµβάνουν ατοµικά και οµαδικά αγωνίσµατα. Τα οµαδικά

αγωνίσµατα διεξάγονται ανάµεσα σε οµάδες των τριών οµάδων. Κάθε οµάδα αποτελείται αποκλειστικά από άνδρες ή αποκλειστικά από γυναίκες. Τα ατοµικά αγωνίσµατα συνίστανται σε ατοµικές εµφανίσεις σε ξεχωριστές κατηγορίες ανδρών και γυναικών.

Κατά τη διάρκεια των αγώνων, οι αγωνιζόµενοι πρέπει να εκτελέσουν τόσο

υποχρεωτικά (SHITEI) όσο και δικής τους επιλογής kata, (TOKUI-τοκούι). Τα kata πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικά σχολών του karate-do αναγνωρισµένων από τη Παγκόσµια Οµοσπονδία Καράτε, που βασίζονται στα συστήµατα-στυλ Goju, Shito, Shotokan και Wado.

Οι αγωνιζόµενοι πρέπει να εκτελούν διαφορετικό kata σε κάθε γύρο. Το kata µπορεί να

αποδοθεί µόνο µία φορά.

Αριθµός και τύπος kata που απαιτούνται από αθλητές ή οµάδες Απαιτούµενα Kata Tokui Shitei 65-128 7 5 2 33-64 6 4 2 17-32 5 3 2 9-16 4 3 1 5-8 3 3 0 4 2 2 0

Αθλητές ή Οµάδες

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

Το kata πρέπει να εκτελείται µε ικανότητα και να επιδεικνύει καλή κατανόηση των

παραδοσιακών αρχών που το διέπουν. Για την εξασφάλιση της ορθότητας µιας εκτέλεσης, τόσο σε ατοµικούς όσο και σε οµαδικούς αγώνες, οι κριτές λαµβάνουν υπ'όψη τους τα παρακάτω:

α. Μια ρεαλιστική επίδειξη της σηµασίας του kata.

β. Κατανόηση των τεχνικών που χρησιµοποιήθηκαν (BUNΚAI)

γ. Καλός χρονισµός, ρυθµός, ταχύτητα, ισορροπία και εστίαση της δύναµης (ΚΙΜΕ).

δ. Κατάλληλη και σωστή χρήση της αναπνοής ως βοήθεια στο ΚΙΜΕ.

ε. Εστίαση της προσοχής (CHAKUGAN) και αυτοσυγκέντρωση.

στ. Σωστές θέσεις (DACHI), κατάλληλη πίεση στις κνήµες, πατούσες που ακουµπούν

εντελώς στο έδαφoς.

ζ. Σωστή ένταση στην κοιλιακή χώρα (ΗΑRΑ) χωρίς να ανεβοκατεβαίνουν οι γοφοί

κατά τη µετακίνηση.

57

η Σωστή παρουσίαση (ΚΙΗΟΝ) του συστήµατος που χρησιµοποιείται

θ. Η ικανότητα εκτέλεση, του kata αξιολογείται επίσης και µε βάση άλλα σηµεία όπως

η δυσκολία του κάθε kata.

ι. Σε οµαδικούς αγώνες, ένας επιπλέον παράγοντας είναι ο συγχρονισµός χωρίς

εξωτερική βοήθεια.

∆ΙΕΞΑΓΩΓΗ ΑΓΩΝΩΝ

Στην έναρξη κάθε προκριµατικού και όταν καθοριστούν τα ονόµατα των δύο

αγωνιζοµένων, ο ένας φορά την κόκκινη ζώνη (ΑΚΑ), ο άλλος την µπλε (ΑΟ) και στέκονται

περιµετρικά του αγωνιστικού χώρου, απέναντι από τον επικεφαλής κριτή. Μετά το

χαιρετισµό προς τους διαιτητές, ο ΑΟ αποµακρύνεται από τον αγωνιστικό χώρο. Στη

συνέχεια, ο ΑΚΑ κατευθύνεται στο σηµείο έναρξης και αφού εκφωνηθεί το όνοµα του kata

που πρόκειται να εκτελεστεί, ξεκινά. Μετά την ολοκλήρωση του kata, ο ΑΚΑ αποµακρύνεται

από το χώρο και τη θέση του παίρνει ο Αο. Μετά την ολοκλήρωση του kata και από τον ΑΟ,

και οι δύο επιστρέφουν στη γραµµή περιµετρικά του αγωνιστικού χώρου και περιµένουν την απόφαση της διαιτησίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Farkas, E., & Corcoran, J., (1983). The Dictionary of Martial Arts, Overlook, New Υork.

Frederic, L., (Ι99Ι). Α Dictionary of the Martial Arts, Tuttle, Vernont.

Κανονισµοί αγώνων kata & kumite (2009). Παγκόσµια οµοσπονδία Καράτε.

Νακαγιάµα, Μ.(1979). Το καλύτερο Καράτε, Συνοπτική παρουσίαση, Kodasha International

LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα.

Νακαγιάµα, Μ.(1982), Θεµελειώδεις Αρχές, Kodasha International LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ,

Αθήνα.

Νακαγιάµα, Μ.(1983). Το καλύτερο Καράτε, Κούµιτε 1, Kodasha International LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα.

Νακαγιάµα, Μ.(1983). Το καλύτερο Καράτε, Κούµιτε 2, Kodasha International LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα.

Okazaki, T., & Stricevic, M., (1984). The Text Book of Modern Karate, Kodasha International LTD, Tokyo.

http://www.karatedojo.com/terms/terms.html http://www.theshotokanway.com/karateterminology.html

58

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

3. Η ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΟ SHOTOKAN ΚΑΡΑΤΕ - ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΕ - (KIHON).

Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στο τι περιλαµβάνει η προπόνηση στο καράτε και

αναλύονται µερικά από τα βασικά τεχνικά στοιχεία τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την εκµάθηση του καράτε σε αρχάριους. Σε όλες τις µορφές των

«πολεµικών τεχνών» η

καλλιέργεια των απαιτούµενων δεξιοτήτων εξαρτάται από την ποιότητα των βασικών

τεχνικών στοιχείων. Για το λόγο αυτό και αποδίδεται µεγάλη σηµασία στην πρακτική και την αναζήτηση για την τελειότητα στα βασικά-Kihon.

3.1. Η ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΟ SHOTOKAN ΚΑΡΑΤΕ

Στο Shotokan καράτε η προπόνηση διαµοιράζεται µεταξύ τριών συστατικών: Το kihon

waza (οι βασικές τεχνικές), τα kata (οι φόρµες) και το kumite (ο ελεύθερος αγώνας). Το πρώτο αποτελεί τον µεγαλύτερο µέρος της προπόνησης στις περισσότερες σχολές.

Kumite αποτελεί συνέχεια του kihon λόγω του τρόπου που διδάσκεται.

Το

Το Kumite

διδάσκεται τυποποιηµένα και µε έλεγχο, οι συναθλητές γνωρίζουν κάθε µια τεχνική που πρόκειται να εφαρµόσουν την οποία και έχουν διδαχθεί όπως και τις βασικές τεχνικές

(kihon). ∆εδοµένου ότι οι άνθρωποι βελτιώνονται στο karate, οι δεξιότητες που αποκτούν στο kumite συµβάλουν ώστε αυτοί να είναι ικανοί να αµύνονται σε τεχνικές που εκτελούνται

απροειδοποίητα, καθώς επίσης και να ξεπερνούν τις απρόβλεπτες άµυνες του αντιπάλου µε σκοπό την νίκη. Οι τεχνικές του kumite είναι καθορισµένες και αναγνωρίζονται από τα στοιχεία της θέσης, της απόστασης και του χρόνου της εκτέλεσης τα οποία και

έχουν

αλλάξει σε σχέση µε το kihon. Υπάρχει έτσι µια σαφής πρόοδος από τις βασικές τεχνικές στην ελεύθερη εκτέλεση αυτών στο kumite.

Το Kata αποτελεί ένα ξεχωριστό κοµµάτι του καράτε. Είναι δυνατόν να είναι κάποιος

πολύ καλός στα Kata αλλά όχι στο kumite. Τα δύο ακριβώς δεν είναι συνδεµένα. Το Kata

είναι πλήρες τεχνικών και συνδυασµών που δεν φαίνεται να χρησιµοποιούνται είτε στο kihon

είτε στο kumite. Η πιο κοινή αιτιολόγηση για την πρακτική τους είναι ότι είναι η παραδοσιακή µορφή της τέχνης. Είναι η παλαιότερη πτυχή της τέχνης.

Το Kata αποτελεί τον ίδιο τον πυρήνα όλων των αρχαίων πολεµικών τεχνών. Το ίδιο

Shotokan δεν είναι αρχαίο αλλά πολλά από το kata που διαµορφώνουν τη σπονδυλική στήλη του είναι. Είναι ουσιαστικά όλες οι βασικές τεχνικές που τακτοποιούνται σε σύνθετους συνδυασµούς µε στόχο τη βελτίωση της τεχνικής, την πειθαρχία, την αυτοσυγκέντρωση και

τη ροή της µετακίνησης. Σε έναν άσχετο µοιάζουν µε έναν βίαιο χορό, µε τον γνώστη να κινείται επάνω, κάτω από αριστερά και δεξιά στο Dojo µε αποκρούσεις και χτυπήµατα σε φανταστικούς αντιπάλους. Μεγάλη συζήτηση γίνεται για την αξία των Kata σε ένα σύγχρονο Karateka µε κάποιους να τα θεωρούν ως άνευ αξίας άσκηση ενώ άλλοι υψίστης αξίας.

59

Οι αρχάριοι διδάσκονται κανονικά πρώτα το kihon, έπειτα το kata και στη συνέχεια το

kumite. Το Kata απαιτεί έναν αριθµό βασικών δεξιοτήτων πριν επιχειρηθεί. Το Kumite εκτός

από τις δικές µας κινήσεις και απαιτεί την ικανότητα αντίληψης των κινήσεων του άλλου. Οι απαιτήσεις του Kata είναι διαφορετικές. Το σχήµα παρακάτω επιδεικνύει πώς οι τρεις πτυχές

του karate συσχετίζονται η κάθε µε την ίδια ισότιµη αξία. Τα βέλη δείχνουν τη ροή της

βελτίωσης των τεχνικών και της εκµάθησης. Το Kihon πρέπει να βελτιώνει το kata, το kata πρέπει να βελτιώνει το kumite, µε το kumite πρέπει να βελτιωθεί το kihon. Ένας χρηστός κύκλος που παράγει τις βελτιώσεις παντού.

Kihon

Kata

Kumite Εάν διαγραφούν οι γραµµές που συνδέουν το kata και το kumite το Shotokan χωρίζεται

σε δύο µέρη ένα το kata και ένα το kumite, µε το kihon να αποτελεί το κοινό υπόβαθρο που

τα στηρίζει. Αυτό έχει νόηµα γιατί η σύγχρονη πρακτική διδάσκει πρώτα το kihon αλλά

εστιάζεται κυρίως πάνω τους. Ποια πορεία θα επιλέξει κάποιος εξαρτάται από τον ίδιο µε το kata και το kumite να αποτελούν εξελίξεις µε ρίζες στο kihon. Με την εξέλιξη εννοείται από

τεχνική και όχι ιστορική άποψη (το kihon είναι νεότερο από το kata). Τελικά πρέπει κάποιος

να ξεκινά από τη ρίζα και να συνεχίζει µε τους δύο άλλους κλάδους την κατάρτισή του. Το πράγµα αυτό Θα µπορούσε να γίνει ταυτόχρονα διαµοιράζοντας το χρόνο εξίσου µεταξύ του καθενός ή µπορεί να ακολουθηθεί πρώτα η µια πορεία και έπειτα η άλλη. Το σχήµα εξαπατά

λίγο εν τούτοις. Υποδεικνύει ότι και τα δύο είναι της ίδιας αξίας ενώ στη πραγµατικότητα

πολλές σχολές καράτε ασκούν πολύ λιγότερο τα kata.

Σε πολλά στυλ καράτε αλλά και παραδοσιακά χρησιµοποιείται η Makiwara.

Η

µακιβάρα είναι βασικά ένας στύλος που στερεώνεται στο χώµα και τυλίγεται µε άχυρο ή

σκοινί. Μια makiwara σήµερα αποτελείται συνήθως από έναν ίσιο ξύλο που επάνω του µέρος

τυλίγεται σφουγγάρι καλλυµένο µε καµβά ή δέρµα και χρησιµοποιείται για κτυπήµατα. Είναι

ένας στόχος εξάσκησης και κατάρτισης στις τεχνικές χεριών. Αποτελεί ένα κοµµάτι του εξοπλισµού ουσιαστικό στη σκλήρυνση των χεριών και την ενίσχυση των καρπών.

Στη σηµερινή εποχή πάντως η εξάσκηση στη µακιβάρα αγνοείται από την πλειοψηφία

των καρατέκα. Θεωρείται συχνά σαν απαρχαιωµένη επικίνδυνη και άσχετη µε τις ανάγκες

των σηµερινών µαχητών. Είναι αλήθεια ότι η απερίσκεπτη υπερπροπόνηση πάνω σε σανίδα

για χτυπήµατα µπορεί να δηµιουργήσει µόνιµη βλάβη στο χέρι. Με τους σωστούς όµως

60

κανόνες ασφάλειας η µακιβάρα µπορεί να προσφέρει πλεονεκτήµατα που δεν µπορούν να τα

προσφέρει ούτε η πιο δυναµική εξάσκηση σε σάκο. Όπως σχεδιάστηκε από τους κατασκευαστές του, ο στύλος χτυπηµάτων δεν επινοήθηκε για να προκαλέσει, αλλά για να προστατεύσει από ζηµιές τη γροθιά.

Η συχνή χρήση της makiwara θα καταστήσει ισχυρή την τεχνική και είναι ένας

άριστος τρόπος να αποκτηθεί η αίσθηση των τεχνικών του karate που εφαρµόζονται σε έναν

πραγµατικό στόχο, παρά στον κενό αέρα. Η εξάσκηση µε αυτήν συµβάλλει στην εστίαση του στόχου, το µυϊκό έλεγχο,

τον έλεγχος της αναπνοής και σκληραίνει το δέρµα των

αρθρώσεων και άλλων σηµείων. Επειδή είναι δύσκολο να κυριαρχηθεί η τεχνική εστίασης

(συγκέντρωση της δύναµης τη στιγµή του κτυπήµατος), πολλοί εµπειρογνώµονες του karate θεωρούν ότι οι τεχνικές εκείνες που δεν χρησιµοποιούν τη makiwara στερούνται δύναµης.

Το makiwara χρησιµοποιείται κυρίως για την άσκηση των τεχνικών των χεριών, αν και

οι τεχνικές ποδιών µπορούν µερικές φορές επίσης να ασκηθούν ιδανικά. Για τον σκοπό αυτό ένα δεύτερο, πιο ισχυρό makiwara θα ήταν καταλληλότερο. Κατά την εξάσκηση απαιτείται

εστίαση της προσοχής στη σωστή µορφή της τεχνικής, συµπεριλαµβανοµένης της κατάλληλης ισορροπίας και περιστροφής των ισχίων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σηµείο της εστίασης είναι περίπου 5 εκατοστά στην άλλη πλευρά της makiwara όταν είναι

στάσιµη. Τη στιγµή του χτυπήµατος γίνεται µια σύντοµη απότοµη εκπνοή και ακολουθεί η

εισπνοή όταν το χέρι αποµακρύνεται. Αυτό είναι µια καλή προπόνηση για τον έλεγχο αναπνοής.

Στις τεχνικές χεριών το κτύπηµα δίνεται σωστά µε τις αρθρώσεις της γροθιάς

κρατώντας τον καρπό ευθύ, στην αρχή Θα υπάρξει µια τάση για το χέρι να φεύγει µακριά,

αλλά η συνεχής πρακτική θα το διορθώσει αυτό. Οι αρχάριοι πρέπει να αρχίσουν µε 20 έως 30 χτυπήµατα ανά χέρι και να εξασκηθούν αργά επάνω στην Makiwara διότι µπορεί να

προξενηθεί τραυµατισµός. Η χρήση της Makiwara δεν συστήνεται για τους εφήβους ενώ τα

οστά τους αναπτύσσονται ακόµα, διότι αυτά σε ένα νεαρό άτοµο δεν είναι αρκετά σκληρά για να αντισταθούν στην πίεση που ασκείται επάνω σε τους από αυτόν τον τύπο προπόνησης.

3.2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΤΟΥ KARATE

Οι τεχνικές τsuki (γροθιάς), uchi (τα χτυπήµατα), keri (τα λακτίσµατα), και uke (οι

αποκρούσεις), είναι οι θεµελιώδεις τεχνικές του karate. Αυτές είναι ταυτόχρονα η αρχή και ο τελικός στόχος karate. Οι µαθητές µπορούν εύκολα να µάθουν να εκτελούν αυτές τις βασικές

κινήσεις σε ελάχιστο διάστηµα, αλλά η τελειότητα στην εκτέλεση τους µπορεί να είναι και

αδύνατη. Εποµένως οι µαθητές πρέπει να εξασκούνται τακτικά µε τη µέγιστη αυτοσυγκέντρωση και προσπάθεια κατά την εκτέλεση κάθε κίνησης.

Οι µαθητές πρέπει να µαθαίνουν τις τεχνικές σε επιστηµονική βάση, µε εκπαιδευτή που

χρησιµοποιεί ένα συστηµατικό και κατάλληλα σχεδιασµένο σύστηµα προπόνησης. Η 61

προπόνηση στο Karate µπορεί να θεωρηθεί επιστηµονική µόνο όταν βασίζεται στις αρχές

της προπονητικής και της εργοφυσιολογίας.

Μια ανάλυση των τεχνικών του karate που δηµιουργήθηκαν στο παρελθόν και που

έχουν καθαριστεί µέσω της συνεχούς µελέτης και της πρακτικής αποκαλύπτει ότι αυτές οι

τεχνικές συµφωνούν µε τις σύγχρονες επιστηµονικές αρχές. Εντούτοις, η περαιτέρω µελέτη είναι πάντα δυνατή. Πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια ανάλυσης των τεχνικών ακατάπαυστα µε στόχο τη συνεχή βελτίωση.

Τα ακόλουθα σηµεία είναι πρωταρχικής σπουδαιότητας στη µελέτη του karate.

- Η µορφή των κινήσεων, η ισορροπία και το κέντρο βάρους Το Karate δεν είναι ο µόνο ένα άθληµα

που επικεντρώνεται στη βέλτιστη

χρησιµοποίηση του ανθρώπινου σώµατος ή που βασίζεται σε φυσικές αρχές και τις αρχές της φυσιολογίας. Όλες οι πολεµικές τέχνες και πολλά άλλα αθλήµατα εξαρτώνται από τη σωστή µορφή των κινήσεων για την αποτελεσµατικότητα των τεχνικών τους. Η σωστή µορφή είναι

ιδιαίτερα σηµαντική στο karate. Όλα τα µέρη του σώµατος πρέπει να εναρµονίζονται για να

παρέχουν την απαραίτητη σταθερότητα στο σοκ που δηµιουργείται κατά τη διάρκεια ενός χτυπήµατος ή ενός λακτίσµατος.

Ο µαθητής του karate πρέπει συχνά να σταθεί σε ένα πόδι κατά τη διάρκεια µιας

επίθεσης ή άµυνας. Κατά συνέπεια η ισορροπία είναι πρωταρχικής σπουδαιότητας. Εάν τα

πόδια του τοποθετούνται πολύ µακριά µε επακόλουθο το χαµήλωµα του κέντρου βάρους, το λάκτισµα ή το χτύπηµα του θα είναι ισχυρότερο. Εντούτοις, είναι ευκολότερο να κινηθεί εάν

το κέντρο βάρους του είναι κάπως υψηλότερα και τα πόδια του πιο κοντά παρά στη µέγιστη

πιθανή έκταση. Εποµένως αν και η σταθερότητα είναι σηµαντική, υπάρχει ένα σηµείο πέρα

από το οποίο δεν αξίζει. Εάν ο µαθητής ενδιαφερθεί υπερβολικά για τη σταθερότητα θα χάσει

την ελαστικότητα του. Εάν κάµπτει τα γόνατά του για να διατηρήσει πάρα πολύ την ισορροπία, το λάκτισµά του δεν θα είναι αποτελεσµατικό. Κατά συνέπεια η θέση του σώµατος και συνεπώς του κέντρου βάρους εξαρτάται από τις περιστάσεις.

Το κέντρο βάρους µετατοπίζεται πάντα. Μερικές φορές το βάρος του σώµατος

κατανέµεται οµοιόµορφα και µεταξύ των δύο ποδιών και µερικές φορές περισσότερος στο πόδι απ'ό,τι στο άλλο. Κατά εκτέλεση του yoko-geri (πλάγιο λάκτισµα), το βάρος

µετατοπίζεται εντελώς σε ένα πόδι. Σε αυτήν την περίπτωση, ο µαθητής πρέπει να σταθεί σταθερά σε ένα πόδι διαφορετικά ο κλονισµός του λακτίσµατος θα ανατρέψει την ισορροπία

του.

Εντούτοις, εάν στέκεται επάνω ένα πόδι για υπερβολικά µεγάλο χρονικό διάστηµα, ο

αντίπαλός του µπορεί εύκολα να επιτεθεί. Εποµένως, η ισορροπία του πρέπει να

µετατοπίζεται

συνεχώς από το ένα πόδι στο άλλο. Το κέντρο βάρους του πρέπει να

µετατοπιστεί γρήγορα από το δεξιό στο αριστερό και πίσω πάλι για να µην δώσει στον

62

αντίπαλο καµία ευκαιρία να του επιτεθεί. Συγχρόνως, ο µαθητής πρέπει συνεχώς να ψάχνει ένα άνοιγµα στην άµυνα του αντιπάλου του.

- Η ∆ύναµη και η ταχύτητα

Η µυϊκή δύναµη αποτελεί σηµαντικό παράγοντα υπεροχής στις πολεµικές τέχνες και

στα άλλα αθλήµατα. Η αποτελεσµατική χρήση της δύναµης είναι σηµαντική. Η εφαρµογή της δύναµης σε οποιαδήποτε κίνηση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ένας από τους σηµαντικότερους είναι η ταχύτητα.

Τα βασικά χτυπήµατα και λακτίσµατα του karate επιτυγχάνουν τη δύναµή τους από τη

συγκέντρωση της µέγιστης δύναµης τη στιγµή της επαφής. Αυτή η συγκέντρωση της δύναµης εξαρτάται πολύ από την ταχύτητα της οποίας αποτέλεσµα είναι η αυξανόµενη δύναµη. Η γροθιά ενός προχωρηµένου karateka ταξιδεύει µε µια ταχύτητα 13 περίπου µ. ανά δευτερόλεπτο και παράγει δύναµη ίση µε 680 περίπου κιλά.

Η ταχύτητα αποτελεί ένα σηµαντικό στοιχείο στην εφαρµογή της δύναµης, αλλά η

ταχύτητα δεν µπορεί να επιτύχει τη µέγιστη συµβολή της χωρίς καλό έλεγχο της κίνησης. Το είδος κίνησης που απαιτείται στις θεµελιώδεις τεχνικές του karate δεν είναι αυτό που θα

κινήσει έναν βαρύ αντικείµενο αργά, αλλά αυτό που θα κινήσει ένα ελαφρύ αντικείµενο µε

τη µέγιστη ταχύτητα. Κατά συνέπεια, η ισχυρή αλλά αργή άσκηση της απαραίτητης δύναµης

να ανυψώσει µια µπάρα δεν είναι τόσο αποτελεσµατική στο karate όσο η δύναµη που

αναπτύσσεται µε το χτύπηµα µιας γροθιά στο σάκο (makiwara) µε τη µεγαλύτερη ταχύτητα.

Μια άλλη αρχή είναι ότι η µεγαλύτερη ταχύτητα µπορεί να παραχθεί εάν η

µεταφερόµενη δύναµη ταξιδεύει µια µακρύτερη διαδροµή προς το στόχο της. Παραδείγµατος χάριν στο λάκτισµα, το γόνατο του ποδιού λακτίσµατος πρέπει να καµφθεί όσο το δυνατόν περισσότερο και το σώµα να τοποθετηθεί κατά τέτοιο τρόπο σε σχέση µε το στόχο ώστε το

πόδι να είναι πλήρως τεντωµένος κατά τη στιγµή της επαφής. Όσο µεγαλύτερη είναι η

διαδροµή προς το στόχο, τόσο ισχυρότερο θα είναι το λάκτισµα .

Προκειµένου να αυξηθούν η δύναµη και η ταχύτητα, είναι απαραίτητο στην πρακτική

εξάσκηση να πραγµατοποιούνται αιφνίδιες

οι επιθέσεις. Μια τέτοια πρακτική, µαζί µε

κατανόηση και εφαρµογή της δυναµικής της κίνησης, θα συµβάλει στην µείωση του χρόνου αντίδρασης.

- Η συγκέντρωση της δύναµης

Ένα χτύπηµα ή ένα λάκτισµα είναι αδύνατο εάν εφαρµόζεται µόνο µε το χέρι ή το

πόδι. Για να επιτευχθεί µε τη µέγιστη δύναµη είναι απαραίτητο να χρησιµοποιηθεί η δύναµη όλων των µερών του σώµατος ταυτόχρονα. Κατά τη διάρκεια ενός χτυπήµατος ή ενός

λακτίσµατος, η δύναµη κινείται αρχικά από το κέντρο του σώµατος και τους σηµαντικότερους µύες, προς τα άκρα και καταλήγει στο χέρι ή το πόδι.

Αυτή η δύναµη κινείται από ένα µέρος του σώµατος προς το επόµενο µε µια ταχύτητα

του 1/100 ενός δευτερολέπτου. Ολόκληρη η κίνηση από την αρχή ως το τέλος διαρκεί µόνο 63

15 ως 18 εκατοστά ενός δευτερολέπτου εφόσον η κατάλληλη ορµή σε αυτήν την ενέργεια

αξιοποιείται σωστά. Η προπόνηση πρέπει να στοχεύει έτσι ώστε όλη η διαθέσιµη δύναµη να κατευθύνεται στο πόδι κατά το λάκτισµα και στο χέρι κατά το χτύπηµα.

Είναι σηµαντικό οι διάφοροι µύες και οι τένοντες να είναι χαλαροί για να επιτρέπουν

τη άµεση αντίδραση σε µεταβαλλόµενες περιστάσεις. Εάν οι µύες είναι ήδη σε σύσπαση δεν µπορούν να τεντωθούν περαιτέρω τη στιγµή της εστίασης στο στόχο.

Η δύναµη που συγκεντρώνεται κατά την διάρκεια της εστίασης πρέπει να

απελευθερώνεται αµέσως ώστε ο αθλητής να είναι προετοιµασµένος για την επόµενη ενέργεια. Η διαρκής προπόνηση εναλλαγής σύσπασης και χαλάρωσης του σώµατος είναι

πολύ σηµαντική στην απόκτηση της ικανότητας εφαρµογής των τεχνικών karate.

- Ο Ρόλος της µυϊκής δύναµης

Η δύναµη στο σώµα παρέχεται από τους µύες. Οι καλά γυµνασµένοι, ισχυροί, και

ελαστικοί µύες είναι απαραίτητοι στο karate. Ακόµα κι αν ο µαθητής είναι καλά

ενηµερωµένος στη θεωρία του karate και ξέρει τις αρχές της δυναµικής της κίνησης, η τεχνική του θα είναι αδύνατη εάν οι µύες του δεν είναι αρκετά ισχυροί. Εποµένως, η διαρκής προπόνηση είναι απαραίτητη για την ενδυνάµωση των µυών του σώµατος.

Εάν η προπόνηση στο karate διεξάγεται επιστηµονικά, είναι επίσης απαραίτητο να

είναι γνωστό ποιοι µύες συµµετέχουν στην εκτέλεση µιας ιδιαίτερης τεχνικής. Κατά τη εξάσκηση µιας νέας τεχνικής, οι µαθητές χρησιµοποιούν µερικές φορές περιττούς µύες ή µύες που εµποδίζουν πραγµατικά στην απόδοση της τεχνικής.

Εποµένως, οι αρχάριοι πρέπει προσεκτικά να ακολουθήσουν τις συµβουλές των

δασκάλων τους. Όταν οι κατάλληλοι µύες λειτουργούν πλήρως και αρµονικά, η τεχνική θα

είναι ισχυρή και αποτελεσµατική. Αφ' ετέρου, εάν οι περιττοί µύες συµµετέχουν θα οδηγήσουν στο ελάχιστο δυνατό αποτέλεσµα, στην απώλεια ενέργειας και στη χειρότερη περίπτωση σε µια ατελέσφορη τεχνική. Τέλος η ταχύτητα της µυϊκής συστολής είναι

σηµαντική, επειδή όσο γρηγορότερα ένας µυς διατείνεται τόσο η παραχθείσα δύναµη θα είναι µεγαλύτερη.

- Ο Ρυθµός

Ένα απαραίτητο στοιχείο κατά την εκτέλεση των τεχνικών στις πολεµικές τέχνες και

αλλά αθλήµατα είναι ο ρυθµός. Η κατάλληλη εκτέλεση µιας σειράς κινήσεων

σε

οποιοδήποτε άθληµα είναι αδύνατη χωρίς ρυθµό. Επίσης, ο ρυθµός που είναι εµφανής κυρίως

στις κινήσεις των αθλητών είναι πιο περίπλοκος και δεν µπορεί να εκφραστεί µε όρους, του µουσικού ρυθµού. Είναι ουσιαστικό για το µαθητή του karate να µάθει το σωστό ρυθµό και στις βασικές τεχνικές και σε περισσότερο προχωρηµένες τεχνικές (kumite).

Η αίσθηση του ρυθµού σε θέµατα τακτικής είναι η ικανότητα να γίνεται αντιληπτή η

απλή και σύνθετη ρυθµική κίνηση κάθε

ενέργειας και να χρησιµοποιείται ο ατοµικός

64

προσωπικός ρυθµός σαν πλεονέκτηµά έναντι ενός άλλου προσώπου ώστε ο ατοµικός ρυθµός του άλλου προσώπου να στρέφεται εναντίον του.

Ο ρυθµός δεν είναι ο χρονισµός. Είναι διαφορετικό να πραγµατοποιείται µια τεχνική σε

συγκεκριµένο στόχο την κατάλληλη χρονική στιγµή, από τη διαπίστωση της κατάλληλης

χρονικής στιγµής για προσπάθεια εφαρµογής της τεχνικής στο συγκεκριµένο στόχο. Ο χρονισµός είναι η σύνδεση των τεχνικών µε στόχους που είναι σε κίνηση.

Ο ρυθµός είναι η κατανόηση των κινήσεων προκειµένου να βρεθεί ένα άνοιγµα στον

αντίπαλο ή να γίνει ένα προσωπικό κλείσιµο προκειµένου να ασκηθεί έλεγχος σχετικά µε την

απόσταση και τον χρονισµό για τη δηµιουργία πλεονεκτήµατος. Ο ρυθµός είναι βασικότερη

δεξιότητα τακτικής που στοχεύει στη δυνατότητα χειρισµού, ελέγχου και αντίληψης του

αντιπάλου. Υπάρχουν βέβαια και πολλές άλλες δεξιότητες που βοηθούν στην αποτροπή της άµυνας του αντιπάλου και συµβάλλουν στην αποτελεσµατικότητα των επιθέσεων.

Ο ρυθµός είναι ιδιαίτερα απαραίτητος κατά την εκτέλεση της τυποποιηµένης µορφής

εξάσκησης (kata). Τα

τρία σηµαντικότερα στοιχεία στην εκτέλεση ενός kata είναι η

εφαρµογή της δύναµης στο σωστό χρόνο, ο έλεγχος της ταχύτητας στις τεχνικές και από

τεχνική σε τεχνική και η οµαλή µετάβαση του σώµατος από µια τεχνική στην επόµενη. Αυτές

οι απαιτήσεις δεν µπορούν να ικανοποιηθούν χωρίς ρυθµό. Η εκτέλεση ενός kata από ένα προχωρηµένο αθλητή του karate είναι δυναµική, ρυθµική και συνεπώς όµορφη.

- Ο χρονισµός

Ο σωστός χρονισµός είναι εξαιρετικά σηµαντικός στην εφαρµογή των τεχνικών. Εάν ο

χρονισµός είναι λανθασµένος η τεχνική θα αποτύχει. Ένα λάκτισµα ή ένα χτύπηµα που κατευθύνονται στο στόχο είτε πάρα πολύ νωρίς είτε πάρα πολύ αργά είναι συχνά χωρίς αποτέλεσµα

Η έναρξη µιας επίθεσης στο karate µε τα χέρια και τα πόδια ξεκινά από συνηθισµένη

θέση της ετοιµότητας ή της άµυνας. Προφανώς τα χέρια και τα πόδια πρέπει πάντα να

τοποθετηθούν έτσι ώστε οι τεχνικές να µπορούν εύκολα και γρήγορα να εφαρµοστούν. Αµέσως µετά από την εφαρµογή µιας τεχνικής πρέπει να επιστρέφουν στην προηγούµενη

θέση τους έτοιµα για την επόµενη κίνηση. Επιπλέον κατά τη διάρκεια αυτών των κινήσεων το σώµα πρέπει να διατηρείται χαλαρωµένο, αλλά σε επιφυλακή, µε τους µύες γεµάτους ενέργεια και έτοιµους για οποιαδήποτε πιθανότητα.

- Η κοιλία και τα ισχία

Οι προπονητές του σύγχρονου αθλητισµού τονίζουν συνεχώς το ρόλο των ισχίων στη

µέγιστη δύναµη σε οποιαδήποτε κίνηση. Στην Ιαπωνία η σηµασία του tanden-hara (το κάτω

µέρος της κοιλίας) έχει διδαχθεί από πολύ παλιά. Οι δάσκαλοι των πολεµικών τεχνών και

εκείνοι άλλων τεχνών, έχουν υπογραµµίσει συνεχώς τη σηµασία του. Πίστευαν ότι αυτή η

περιοχή είναι το κέντρο του ανθρώπινου πνεύµατος και ότι αποτελεί τη βάση της δύναµης και της ισορροπίας.

65

Το tanden είναι η περιοχή µεταξύ του οµφαλού και του κέντρου βάρους του σώµατος.

Όταν το σώµα είναι κάθετο σε µια στάση καράτε το κέντρο βάρους του σώµατος βρίσκεται

εδώ. Μια σωστή στάση θα επιτρέψει στο µαθητή να διατηρήσει την ισορροπία του στα

ανώτερα και χαµηλότερα µέρη του σώµατός του, µε συνέπεια την αρµονική αλληλεπίδραση των µυών και µια ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας.

Εάν η δύναµη που συγκεντρώνεται στη περιοχή αυτή εκδηλωθεί στην εκτέλεση των

τεχνικών του karate, τα πυελικά και τα οστά των ισχίων υποστηρίζονται σταθερά από τους

µηρούς και τον κορµό από τη σπονδυλική στήλη, µε αποτέλεσµα ισχυρές τεχνικές.

Το κέντρο του σώµατος, δηλαδή η χαµηλότερη κοιλιακή περιοχή και τα ισχία, παίζουν

έναν µεγάλο ρόλο στις διάφορες κινήσεις. Εποµένως τα κτυπήµατα, τα λακτίσµατα και οι αποκρούσεις πρέπει να εκτελούνται µε δύναµη που προέρχεται από τα ισχία.

3.3. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΟ∆ΟΥ ΣΤΟ ΚΑΡΑΤΕ

Στο σηµείο αυτό αναλύονται βασικά τεχνικά στοιχεία του καράτε σχετικά την µε την

πρακτική του στις αίθουσες προπόνησης. Τα στοιχεία αυτά και οι µεθοδολογικές υποδείξεις

απευθύνονται κυρίως σε τµήµατα τα οποία απαρτίζονται από µεγάλο αριθµό µαθητών

διαφόρων ηλικιών κυρίως έφηβους και πάνω. Είναι πολύ βασικό να υπάρχει ένα πλάνο προπόνησης για κάθε χρονική περίοδο.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι µε τους οποίους µπορεί κάποιος εκπαιδευτής να διδάξει τα

τµήµατα του. Το σηµαντικότερο όµως στη διαδικασία αυτή είναι ο εκπαιδευτής να γνωρίζει

τι κάνει και να µπορεί να το αιτιολογεί. Όλα τα στιλ του καράτε έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά. Το κοινό τους γενικό χαρακτηριστικού είναι ότι όλα διαχωρίζουν την προπόνησή τους σε τρεις βασικούς άξονες Οι βασικοί άξονες της πρακτικής του καράτε όπως έχει ήδη αναφερθεί είναι οι παρακάτω.

Kihon, Kata, Kumite Οι στόχοι και η έµφαση της προπόνησης εξαρτώνται από τους ατοµικούς στόχους του

προπονητή και των µαθητών του (αυτοάµυνα, µαύρη ζώνη, αγώνες και τα λοιπά). Τεχνικά στοιχεία προόδου στο καράτε.

Η πρόοδος στο καράτε εξαρτάται από τα παρακάτω στοιχεία: τις θέσεις, τις στάσεις,

τις µεθόδους γενικής ενδυνάµωσης, το συνδυασµό των προηγούµενων, τους συνδυασµούς,

τα Kata και το Kumite

- Οι Θέσεις. Πριν από κάθε τι πρέπει να υπάρχει σωστή θέση, κατά τη διάρκεια όλης

της προπόνησης. Με τη σωστή θέση υπάρχει η δυνατότητα πρόσληψης οξυγόνου. Αυτή αποτελεί τη βάση της κατανόησης κάθε καινούργιας τεχνικής. Η πρόσληψη περισσότερου

οξυγόνου στους µυς συµβάλει στην αύξηση της απόδοσης. Από τη στιγµή που η σωστή θέση γίνει κατανοητή πρέπει και να διατηρείται συνεχώς .

66

- Οι στάσεις αποτελούν το δεύτερο βασικό θεµέλιο στοιχείο του καράτε, ουσιαστικό

στην εκµάθηση και την κατανόηση της ισορροπίας. Πριν από την εκµάθηση οποιουδήποτε

καινούργιου τεχνικού στοιχείου είναι σηµαντική η κατοχή της κατάλληλης στάσης. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές στάσεις και η καθεµία από αυτές έχει τη δική της ξεχωριστή

σηµασία και χρησιµότητα. Είναι σηµαντικό να κατανοηθεί και να τελειοποιηθεί η κάθε

στάση για να µπορεί η κάθε τεχνική να χρησιµοποιείται αποτελεσµατικά.

- Οι ατοµικές τεχνικές είναι το τρίτο σηµαντικό στοιχείο του καράτε. Αυτές οι

τεχνικές είναι οι γροθιές, τα χτυπήµατα µε τα χέρια, οι αποκρούσεις και τα λακτίσµατα. Το καράτε συµπεριλαµβάνει επίσης τεχνικές εξάρθρωσης, πνιγµούς, σαρώµατα και ρίψεις.

Υπάρχει πληθώρα τεχνικών στο καράτε και η έµφαση που αποδίδεται σε αυτές διαφέρει από εκπαιδευτής εκπαιδευτή.

- Η παραγωγή δύναµης και οι µέθοδοι που χρησιµοποιούνται για το σκοπό αυτό

είναι το επόµενο στοιχείο. Στο παρελθόν όλη προσπάθεια ήταν εστραµµένη στην ορθή κατανόηση και πρακτική της τεχνικής. Η δύναµη και η ταχύτητα πηγάζουν από το σωστή εκτέλεση της τεχνικής.

Οι µέθοδοι παραγωγής δύναµης συνήθως περιγράφονται µε αναφορές στους γοφούς

και τα ισχία.

Οι πέντε µορφές παραγωγής δύναµης είναι η περιστροφή των ισχίων, η

αντίθετη περιστροφή, η οριζόντια µετακίνηση – κατεύθυνση µπρος ή πίσω των γοφών, η κάθετη µετακίνηση – κατεύθυνση πάνω κάτω των γοφών και η παλµική κίνηση. Με βάση τα

προηγούµενα είναι σηµαντικό πριν απ το οιοδήποτε χτύπηµα µε µόνη τη δύναµη του χεριού η

του ποδιού να συµµετέχει δύναµη προερχόµενη από ολόκληρο το σώµα.

- Οι συνδυασµοί των στοιχείων από τη στιγµή που διατηρείται η σωστή θέση και

στάση, η τεχνική µπορεί να εκτελεστεί µε την εφαρµογή των µεθόδων παραγωγής δύναµης.

Αρχικά χωρίς µετακίνηση στη συνέχεια µε µετακίνηση προς τα πίσω η πλαγία. Σιγά σιγά

πολλές κατευθύνσεις και µέθοδοι παραγωγής δυνάµεις προστίθενται µέχρι να γίνει δυνατό ο µαθητής να µπορεί να κινηθεί αποτελεσµατικά προς µια ή και όλες τις κατευθύνσεις.

- Οι συνδυασµοί µεµονωµένων τεχνικών είναι το επόµενο βήµα.

Αρχικά

χρησιµοποιούνται δύο µεµονωµένες τεχνικές ενώ διατηρείται η θέση και η ίδια στάση, µε µετακίνηση στην ίδια στάση, µε τη χρησιµοποίηση µίας ή και δύο από τις µεθόδους παραγωγής δύναµης. Στη συνέχεια από τη στιγµή που ο µαθητής αποκτά περισσότερη

εµπιστοσύνη και συγχρονισµό προστίθενται τεχνικές, στάσεις, θέσεις και µέθοδοι παραγωγής δύναµης.

Τα

ανωτέρω

τεχνικά

στοιχεία

προόδου

εντάσσονται

στο

Kihon.

Αυτό

συµπεριλαµβάνει τις βασικές τεχνικές που χρησιµοποιούνται στο καράτε. Τα συγκεκριµένα στοιχεία συνδέονται δυναµικά το ένα µε το άλλο και πάνω του στηρίζεται η πρόοδος κάποιου.

67

Τα άλλα δύο συστατικά µέρη της προπόνησης του καράτε είναι το Kata και το

Kumite. Παρόλο που αυτά τα δύο είναι άµεσα συνδεδεµένα µεταξύ τους και καλλιεργούνται

ταυτόχρονα, σηµαντικό ρόλο παίζει ο τρόπος µε τον οποίο ασκείται κανείς σε αυτά. Εάν οι

µαθητές δεν ασκούνται, πράγµα το οποίο γίνεται συνήθως, στην ανάλυση και πρακτική

εφαρµογή των Kata η σχέση µεταξύ των δύο περιορίζεται. Το σίγουρο όµως είναι ότι χωρίς το kihon δεν να υπάρξει το kata και το kumite.

Με την πρόοδο τους στο καράτε οι µαθητές είναι ικανοί να συνδιάσουν µεγάλο

αριθµό τεχνικών. Αυτοί οι συνδιασµοί είναι περίπου όπως ένα Kata. Στα Kata οι κινήσεις είναι τοποθετηµένες και τελειοποιούνται σε µια σωστή σειρά. Αυτά εµπεριέχουν πολλές

πρακτικές εφαρµογές που µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε διάφορες καταστάσεις.

Εµπεριέχουν επίσης διάφορες θέσεις, στάσεις, τεχνικές και µεθόδους παραγωγής δύναµης και εκτελούνται µε διαφορετικές ταχύτητες, ρυθµό και χρονισµό. Τα Kata αποτελούν τη βάση δεδοµένων του καράτε.

Το άλλο συστατικό µέρος µέρος της προπόνησης έχει να κάνει µε την τελειοποίηση

των τεχνικών σε συνεργασία µε άλλους µαθητές.

Στην αρχή ο συναθλητής στόχος

συνεργάζεται πλήρως είτε στατικά, είτε σε κίνηση. Με την πρόοδο στη φάση αυτή αυτός

συνεργάζεται όλο και λιγότερο, µετακινείται ελεύθερα, αποκρούει και αντεπετίθεται (kumite).

3.3.1.

ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ

Το πρώτο στοιχείο στη βαθµίδα προόδου είναι η σωστή θέση του σωµατος. Σε κάθε

στάση που λαµβάνεται η πλάτη πρέπει να είναι ίσια, όπως επίσης και ο λαιµός και πρέπει να βρίσκονται στις φυσικές τους θέσεις.

Η προπόνηση στο καράτε βασίζεται σε φυσικές κινήσεις του σώµατος, έτσι ώστε να

αποφεύγονται οι τραυµατισµοί, λόγος για τον οποίο και όλα όσα έχουν αναφερθεί

προηγουµένως κρίνονται ιδιαίτερα σηµαντικά. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο πρέπει να

αποδίδεται έµφαση στη σωστή θέση είναι ότι η διατήρηση της έχει σηµαντικό αποτέλεσµα στην αναπνοή.

Η αναπνοή. Σε όλα τα στάδια της προπόνησης του καράτε αποδίδεται έµφαση στο

ξεχωριστό τρόπο αναπνοής του καθενός. ∆εν υπάρχει ένας συγκεκριµένος τρόπος γενικά

τρόπος αναπνοής στο καράτε. ∆ιάφοροι εκπαιδευτές καράτε µαθαίνουν στους µαθητές τους

κάποιους ειδικούς τρόπους ρύθµισης της αναπνοής έτσι ώστε να βελτιώνουν την επίδοση τους.

Οι περισσότεροι συµφωνούν ότι ατοµική αναπνοή σύµφωνα µε τους στόχους του

καράτε περιλαµβάνει εισπνοή από το κάτω µέρος της κοιλιάς αντίθετα από το στήθος. Αυτό

σηµαίνει ότι το στήθος παραµένει χαλαρό. Κατά την εισπνοή το κάτω µέρος της κοιλιάς εκτείνεται προς τα έξω και κατά την εκπνοή συσπάται.

68

Η εισπνοή γίνεται µέσω της µύτης και η εκπνοή µέσω του στόµατος. Η διαρκής

αναπνοή είναι απαραίτητη, διότι µε τη συγκράτηση της συνεπάγεται αναίτια σύσπαση των µυών και κατά συνέπεια περιορισµός στην ανάπτυξη της ταχύτητας. ∆εν απαιτείται ξεφύσηµα και παρατεταµένη αναπνοή.

Το ερώτηµα που τίθεται είναι πότε γίνεται η εισπνοή και πότε η εκπνοή. Είναι πολύ

πιθανό κάποιος να συµφωνεί ή και να διαφωνεί για το ότι η αναπνοή πρέπει να συγχρονίζεται

µε την τεχνική και το ότι κάποιος πρέπει να αναπνέει φυσικά σε όλες τις καταστάσεις.

Το προτιµότερο είναι για τους αρχάριους και λίγο προχωρηµένους µαθητές είναι η

εκπνοή να γίνεται σε κάθε τεχνική. Με τον τρόπο αυτό δηµιουργείται µια κατάσταση

σύσπασης του σώµατος, η οποία και προφυλάσσει από ενδεχόµενο τραυµατισµό. Στη συνέχεια αναλόγως µε την πρόοδο του ο αθλητής µπορεί να δοκιµάσει και άλλους τρόπου αναπνοής.

3.3.2.

Η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΒΑΣΙΚΑ (KIHON)

Η λέξη kihon στα ιαπωνικά σηµαίνει βασικό, θεµέλιο, βάση. Στην ορολογία του

καράτε το kihon αποτελείται από τις βασικές τεχνικές, τις στάσεις, τις κινήσεις που συντελούν στην παραγωγή δύναµης, τα οποία εκτελούνται σε στατικές και δυναµικές

καταστάσεις. Όπως ήδη έχει αναφερθεί µαζί µε τα kata και το kumite, το kihon αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά µέρη της προπόνησης του καράτε, στο οποίο και αποδίδεται στα

αρχικά στάδια η µεγαλύτερη έµφαση συγκριτικά µε τα άλλα δύο µέρη. Χωρίς αυτό δεν µπορούν να υπάρξουν τα άλλα δύο.

Στο kihon συµπεριλαµβάνονται τα παρακάτω: α) οι στάσεις, β) οι ατοµικές τεχνικές,

γ) οι µέθοδοι γενικής ενδυνάµωσης, δ) ο συνδυασµός των προηγούµενων, ε) οι συνδυασµοί.

Πρίν την περιγραφή των ανωτέρω στοιχείων υπάρχουν διάφορες σηµαντικές

εκτιµήσεις σχετικές µε την πρακτική του kihon που αξίζουν την προσοχή. Μεταξύ του

σηµαντικότερων αυτών των εκτιµήσεων είναι τα ακόλουθα. Είναι σηµαντικό ο µαθητής να έχει ένα καθορισµένο πλαίσιο εξάσκησης που να ακολουθεί κατά τη διάρκεια των αρχικών

σταδίων της κατάρτισης του.

Σε όλο το κείµενο που ακολουθεί οι τεχνικές και οι διάφορες έννοιες περιγράφονται

στην πιό βασική µορφή τους. Είναι δεδοµένο ότι όσο περισσότερη εµπειρία αποκτιέται και οι µαθητές ξεφεύγουν από τα αρχικά και τα ενδιάµεσα στάδια της κατάρτισης τους στα προηγµένα επίπεδα, πολλοί από τους περιορισµούς που συνδέονται µε αυτό το πλαίσιο αρχίζουν και αφαιρούνται.

Για παράδειγµα οι περισσότεροι προχωρηµένοι µαθητές

ακολουθούν "συντοµότερους δρόµους" στις βασικές αποκρούσεις που θα περιγραφούν στη

συνέχεια..

Η θεωρία στη χρησιµοποίηση αυτών των βραχυνµένων κινήσεων είναι εφόσο ο

ατοµικός χρονισµός και οι µέθοδοι παραγωγής δύναµης γίνονται κατανοητοί και µπορούν να 69

εφαρµοστούν, είναι δυνατή η αποτελεσµατικη εκτέλεση των παραπάνω κινήσεων χωρίς τα βήµατα που περιγράφονται στο κείµενο που ακολουθεί. Ένα άλλο κοινό παράδειγµα είναι

στη χρήση των στάσεων. Ενώ οι νέοι µαθητές του karate τις χρησιµοποιούν σαν πάγιες στάσεις, οι προχωρηµένοι µαθητές τις χρησιµοποιούν περισσότερο σαν ενδιάµεσες στάσεις.

Πρέπει ρητά να σηµειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις απαιτούνται πολλά έτη

κατάρτισης προτού κάποιος να µπορέσει να αρχίσει να ακολουθεί κάποιο από αυτούς τους

συντοµότερους δρόµους. Στο αρχικό επίπεδο είναι σηµαντικό να γίνουν κατανοητές και να

εκτελεσθούν οι καθαρές θεµελιώδεις ενέργειες. ∆ιότι τελικά είναι εξαιρετικά δύσκολο να διορθωθούν λάθη και οι παλαιές συνήθειες εάν έχει υπάρξει πρόβληµα στο αρχικό στάδιο εκµάθησης.

∆εν υπάρχει κανένας κανόνας

που να ισχύει γενικά για

όλες τις καταστάσεις.

Σύµφωνα µε τα προηγούµενα είναι δυνατόν να παρεκκλίνει κάποιος στο αρχικό στάδιο

εκµάθησης από το καθορισµένο πλαίσιο εξάσκησης στα βασικά. Αυτό υποδηλώνει δύο διαφορετικές αλλά εξίσου σηµαντικές έννοιες.

Πρώτον πρέπει να διαχωριστεί ότι δεν υπάρχει κανένας συγκεκριµένος τρόπος για να

τελειοποιηθεί µια τεχνική. Επειδή κάτι γίνεται διαφορετικά από ότι περιγράφεται εδώ δεν

σηµαίνει ότι είναι λάθος. Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι για να γίνουν κάποια πράγµατα. Παραδείγµατος χάριν, ακόµη και στα αρχικά στάδια της κατάρτισης µπορεί να είναι

απαραίτητο να τροποποιηθούν µερικές από τις τεχνικές για να προσαρµοστούν πάνω σε κάποια ατοµικά χαρακτηριστικά. Τελικά το κάθε πρόσωπο αποτελεί µια ξεχωριστή οντότητα. Επιπλέον τα διάφορα στυλ

karate έχουν τους δικούς τρόπους προσέγγισης στις

ατοµικές τεχνικές και τις δικές τους αντιλήψεις σχετικά µε το πώς κάνουν karate. Αυτός είναι

επίσης αποδεκτό, δεδοµένου ότι κανένα στυλ karate δεν είναι και απαραίτητα καλύτερο από

τα οποιαδήποτε άλλα.

∆εύτερον είναι σηµαντικό να αναγνωριστεί ότι τις βασικές τεχνικές αποτελούν τα

κτυπήµατα και οι αποκρούσεις, αυτό δεν σηµαίνει ότι ένα κτύπηµα δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν απόκρουση και αντίστροφα. Αυτό που είναι το σηµαντικότερο είναι ότι η πραγµατική εφαρµογή της τεχνικής πρέπει να λαµβάνεται πάντα υπόψη. Ουσιαστικά όλα τα άλλα εξαρτώνται από αυτό.

3.3.2.1. ΟΙ ΣΤΑΣΕΙΣ

Σύµφωνα µε όσα αναφέρθησαν προηγουµένως σχετικά µε µια γραµµική πρόοδο στην

κατάρτιση στο καράτε, το πρώτο τεχνκό στοιχείο µελέτης του πεδίου του kihon είναι οι

στάσεις. Το γεγονός ότι οι στάσεις είναι δεύτερες µετά τις θέσεις στη γενική κλίµακα της

προόδου του karate δεν είναι µια σύµπτωση. Όπως οι θέσεις, οι στάσεις είναι ένα πολύ σηµαντικό στοιχείο της προπόνησης στο karate, από το οποίο εξαρτάται και η επίδοση στα

επόµενα τεχνικά στοιχεία. Αυτό σηµαίνει ότι πριν από την έναρξη της µελέτης των 70

οποιωνδήποτε τεχνικών ή εννοιών πρέπει να αφιερώνεται σηµαντική προσπάθεια για τη

θεωρητική κατανόηση και την πρακτική εξάσκηση σε µερικές από τις ο συνηθέστερα

χρησιµοποιηµένες στάσεις στο Shotokan karate. Το πράγµα αυτό θα παράσχει στον µαθητή µια ισχυρή βάση επάνω στην οποία και θα ενσωµατώσει τις περαιτέρω βελτιώσεις του.

Ο όρος "στάση" αναφέρεται στους σχηµατισµούς των ισχίων και των ποδιών αλλά και

την µυϊκή ένταση που παράγεται κατά τη διάρκεια αυτών. Με την έννοια αυτή, οποτεδήποτε είναι κάποιος σε µια σταθερή θέση µπορεί να θεωρηθεί ότι υιοθετεί κάποιο είδος στάσης. Η

τεχνική κατάρτιση στο καράτε για να µπορεί να ακολουθήσει ένα συγκεκριµένο πλαίσιο

εκµάθησης βασίζεται σε ένα σύνολο τυποποιηµένων θεµελιωδών στάσεων, οι οποίες και ποικίλουν ανάλογα µε τα διάφορα στυλ. Η χρησιµοποίηση αυτών των συνόλων των τυποποιηµένων θεµελιωδών στάσεων στο καράτε, συµβάλλει στην κατάρτιση και µπορεί να

βοηθήσει σε µια καλύτερη εκτίµηση των εννοιών της δύναµης, της ισορροπίας, και της

κινητικότητας. Στην πραγµατικότητα, το κλειδί για την κατανόηση της χρήσης και της

εφαρµογής των στάσεων είναι η εύρεση του τρόπου µε τον οποίο αυτές συντελούν στην αποδοτική µετακίνηση και την αποτελεσµατική εφαρµογή της τεχνικής.

Υπάρχουν µετακινήσεις που συνοδεύονται µε τη διατήρηση πολύ χαµηλά του κέντρου

βάρους. Αν και η διατήρηση των ισχίων χαµηλά θα διευκολύνει στην απόδοση µιας

ισορροπηµένης και σταθερής στάσης., η διατήρηση τους πάρα πολύ χαµηλά θα οδηγήσει

αντίστοιχα στη µειώση της κινητικότητας και της δυνατότητας να παραχθεί δύναµη µέσω της

ταχύτητας. Αφ' ετέρου, η διατήρηση των ισχίων σε ψηλή θέση (µέσω της µη κάµψης των ποδιών) θα παράγει την άριστη κινητικότητα, αλλά και τη σχετικά ελλιπή ισορροπία. Μέσω της κατάρτισης του στο karate, ο µαθητής θα έχει την ευκαιρία να πειραµατιστεί µε µια ευρεία ποικιλία στάσεων που διερευνούν όλους αυτούς τους τύπους των καταστάσεων.

Πιο συγκεκριµένα, κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της εκναθησης του karate,

αποδίδεται έµφαση συχνά στις στάσεις που αναφέρονται συνήθως ως "µακριές και χαµηλές",

αυτό σηµαίνει ότι οι φτέρνες έχουν µεγάλη απόσταση µεταξύ τους και το λιγότερο το ένα από τα γόνατα κάµπτεται σηµαντικά, µε αυτόν τον τρόπο τα ισχία χαµηλώνουν. Αν και συχνά

αδέξιοι στην εκτέλεση των στάσεων αυτών οι µαθητές, δια µέσω αυτών των τύπων των στάσεων αποκτούν ισορροπία και σταθερότητα, καθώς επίσης αποκοµίζουν και οφέλη στη φυσική τους κατάσταση Παράλληλα µε την πρόοδο τους σε πιο προχωρηµένα επίπεδα προπόνησης οι µαθητές χρησιµοποιούν τις στάσεις συχνά λιγότερο σαν σταθερές στάσεις και

περισσότερο σαν µεταβατικές. Σε ψηλό επίπεδο οι παραδοσιακές στάσεις συναντόνται µόνο σε κάποιες χρονικές στιγµές.

Όπως και για τα υπόλοιπα τεχνικά στοιχεία του καράτε, έτσι και για τις στάσεις

υπάρχει µια βαθµίδα προόδου.

Η κατανόηση τους είναι κρίσιµη από την αρχή της

εκπαίδευσης επειδή διευκρινίζεται ότι µε την πρακτική τους εξάσκηση αλλά και µε τη χρήση τους αυτές θα εξελιχθούν κατά τη διάρκεια του χρόνου. Η χρησιµοποίηση 71

των

τυποποιηµένων θεµελιωδών στάσεων στις ασκήσεις της

πρόπονησης γίνεται στα πλέον

βασικά από τα kihon, τα kata και τα kumite. Πρέπει να τονιστεί ότι οι θεµελειώδεις µορφές

των στάσεων προορίζονται πρώτιστα για τους στόχους της προπόνηση. Ταξινόµηση των στάσεων

Οι βασικές στάσεις στο καράτε συχνά ταξινοµούνται σε δύο οµάδες: α) στάσεις εξωτερικής πίεσης στα πόδια

β) στάσεις εσωτερικής πίεσης στα πόδια

Η ταξινόµηση αυτή έχει δηµιουργηθεί µε βάση το κυρίως σύνολο των µυών που

χρησιµοποιείται. Γενικά οι στάσεις εξωτερικής πίεσης στα πόδια είναι εκείνες στις οποίες τα

γόνατα αποµακρύνονται το ένα από το άλλο, ενώ οι στάσεις εσωτερικής πίεσης στα πόδια είναι εκείνες οι οποίες τα γόνατα συγκλίνουν το ένα προς το άλλο.

Παραδείγµατα στην πρώτη περίπτωση αποτελούν οι στάσεις, ZENKUTSU DACHI

(ζενκούτσου-ντάτσι) µπροστινή στάση, KOKUTSU DACHI (κοοκούτσου-ντάτσι) πίσω

στάση, KIBA DACHI (κίµπα-ντάτσι) µεγάλη διάσταση µε πόδια συσπειρωµένα «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση.

Παραδείγµατα στην δεύτερη περίπτωση αποτελούν οι στάσεις, HANGETSU DACHI

(χανγκέτσου – ντατσι) στάση µισοφέγγαρο, NEKO-ASHI DACHI (νέκο-άσι-ντάτσι) στάση γάτας, SANCHIN DACHI (σάντσιν-ντάτσι) στάση κύκλου παρόµοια µε την hangetsu-dachi, αλλά µε τα πόδια περισσότερο κλειστά .

Εκτός από τα προηγούµενα στην εξάσκηση στις στάσεις υπάρχουν και διάφορα άλλα

σηµεία τα οποία πρέπει να τονίζονται ιδιαίτερα κατά την περιγραφή τους και να

εφαρµόζονται. Η πλάτη και ο λαιµός πρέπει να βρίσκονται στη φυσική τους θέση, όπως στο φυσιολογικό βάδισµα. Τα γόνατα και τα πέλµατα έχουν την ίδια κατεύθυνση, προς αποφυγή τραυµατισµών. Το βλέµµα σταθερά µπροστά ή στα ύψος των µατιών του συνασκούµενου.

Στην συνέχεια περιγράφονται µερικές από τις πλέον βασικές στάσεις του Shotokan.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ

SHIZEN-ΤΑΙ (σίζεν-ταϊ),.φυσική στάση

Οι πιο βασικές και ευκολότερες στάσεις ονοµάζονται «φυσικές», διότι οι πιέσεις που

ασκούνται είναι παρόµοιες µε εκείνες τις οποίες δέχεται κάποιος όταν περπατά ή στέκεται φυσικά και καθότι εύκολες διδάσκονται πρώτες.

Υπάρχουν διαφορετικές παραλλαγές της φυσικής στάσης. Ένα σηµαντικό γνώρισµα

κοινό για όλες αυτές τις παραλλαγές είναι ότι η κατανοµή βάρους είναι περίπου 50/50,

κατανεµηµένη οµοιόµορφα. Αυτό καθιστά ιδανικές τις στάσεις αυτές για µετακίνηση σε οποιαδήποτε άλλη στάση όποτε οι καταστάσεις το απαιτούν. Εκτός από την πλάτη και το

λαιµό, τα γόνατα πρέπει επίσης να παραµείνουν σε ευθεία στις φυσικές θέσεις τους και δεν πρέπει να κάµπτονται ή να εκτείνονται υπερβολικά.

72

Στάσεις προσοχής

Υπάρχουν δύο παραλλαγές της στάσης προσοχής. Η πρώτη γνωστή σαν heisoku-

dachi (χεϊσόκου-ντάτσι). Προσοχή µε τα πέλµατα παράλληλα στα ιαπωνικά. Αυτή η έκδοση της στάσης προσοχής είναι η πιό τυπική – επίσηµη έκδοση.

Στην άλλη έκδοση γνωστή σαν musubi-dachi (µουσούµπι-ντάτσι). προσοχή µε

απαγωγή. Οι φτέρνες των ποδιών αγγίζουν η µια την άλλη, αλλά τα πέλµατα δείχνουν εξωτερικά σε γωνία 45-µοιρών, δηλ. µια γωνία 90-µοιρών σχηµατίζεται από τα πόδια. Αυτό θεωρείται άτυπη – ανεπίσηµη θέση προσοχής.

Οι διαστάσεις. Στάσεις µε αποµακρυσµένα τα ισχία

Πρόκειται για τις στάσεις στις οποίες οι φτέρνες είναι στην ίδια ευθεία η µία µε την

άλλη. Τα χέρια διατηρούνται σε µια χαλαρή θέση δίπλα στο σώµα σε γροθιές.

- Hachiji-dachi (χατσίτσι-ντάτσι), ανοικτή στάση µε τα πόδια σε διάσταση και τα

πέλµατα να δείχνουν σε γωνία 45 µοιρών. Χρησιµοποιείται συνήθως στο (Yoi) έτοιµοι.

- Heiko-dachi (χέϊκοο-ντάσι). ∆ιάσταση µε παράλληλα τα πέλµατα και τα δάχτυλα να

δείχνουν κατ' ευθείαν µπροστά.

- Uchi-hachiji-dachi ή

UCHI-HACHINOJI DACHI (ούτσι-χατσινότζι-ντάτσι).

∆ιάσταση µε τα πόδια να έχουν το πλάτος ώµων αλλά µε τα δάχτυλα στραµµένα προς το εσωτερικό σε γωνία 45 µοιρών.

- Teiji-dachi (τέϊτζι-ντάτσι) Στάση Τ τα πέλµατα διαµορφώνουν ένα σχήµα που µοιάζει

µε Τ. Το µπροστινό πόδι είναι στραµµένο µε τα δάχτυλα να βλέπουν κατευθείαν µπροστά ενώ τα δάχτυλα του πίσω ποδιού βλέπουν πλάγια ή είναι ελαφρά γυρισµένα προς τα εµπρός).

Το µπροστινό πέλµα απέχει όσο και το εύρος των ισχίων και είναι σε ευθεία µε τον ταρσό του

πίσω ποδιού.

- Ρenoji-dachi (ρενότζι-ντάτσι). Στάση L. Είναι βασικά η ίδια µε την στάση Τ εκτός

του ότι η µπροστινή φτέρνα αγγίζει την φτέρνα του πίσω ποδιού. Οι τρείς µεγάλες

Οι τρεις χαρακτηριστικές στάσεις του Shotokan karate είναι η ZENKUTSU DACHI

(ζενκούτσου-ντάτσι) µπροστινή στάση, KOKUTSU DACHI (κοοκούτσου-ντάτσι) πίσω

στάση, KIBA DACHI (κίµπα-ντάτσι) µεγάλη διάσταση µε πόδια συσπειρωµένα «στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση. Οι τρείς αυτές στάσεις έχουν κάποια κοινά σηµεία µεταξύ τους, ο

λαιµός και η πλάτη είναι πάντοτε σε ευθεία, τα πέλµατα απέχουν περίπου το ίδιο µεταξύ

τους, τα ισχία είναι στο ίδιο επίπεδο ύψους και τα πέλµατα εφάπτονται συνεχώς µε το έδαφος,

73

ZENKUTSU DACHI (ζενκούτσου-ντάτσι), Μπροστινή στάση (στάση εξωτερικής

πίεσης στα πόδια.

Η στάση αυτή είναι µια από τις κύριες στάσεις, τις πλέον χρησιµοποιούµενες και από

τις πλέον δυνατές. Οι πιέσεις που δέχονται οι µυς στα πόδια είναι παρόµοιες µε εκείνες του

περπατήµατος ή του τρεξίµατος. Το βάρος του σώµατος µοιράζεται κατά 60% εµπρός και

κατά 40% στο πίσω πόδι µε το σώµα να παραµένει όρθιο χωρίς να γέρνει. Η πλάτη είναι

κατακόρυφη ακριβώς πάνω από τους γοφούς. Το µπροστινό γόνατο είναι λυγισµένο κάθετα πάνω από το πέλµα του ποδιού και το πίσω πόδι είναι τεντωµένο.

Το µπροστινό πέλµα έχει κατεύθυνση κατευθείαν µπροστά, ενώ το πίσω ελαφρά προς

τα έξω σε µια γωνία 15-45 µοιρών. Τα πέλµατα εφάπτονται στο πάτωµα. Η απόσταση του

ενός πέλµατος από το άλλο είναι ένα περίπου µέτρο (δύο φορές το πλάτος των ώµων) και το

πλάτος 40 περίπου εκατοστά (πλάτος των ώµων). Το σώµα διατηρείται ίσιο και κάθετο στο πάτωµα. Το πρόσωπο κοιτάζει ευθεία µπροστά. Τα ίσχυα και οι ώµοι επίσης είναι ίσια µπροστά.

Κατά τη µετακίνηση πόδι που µετακινείται διαγράφει ένα ηµικύκλιο (µισοφέγγαρο)

από µέσα προς τα έξω. Κατά την διάρκεια της κίνησης το πέλµα σέρνεται ελαφρά στο

πάτωµα. Το µπροστινό γόνατο διατηρείται λυγισµένο και οι γοφοί όσο το δυνατό πιο χαµηλά. Κατά την διάρκεια της κίνησης το σώµα εξακολουθεί να είναι κάθετο στο πάτωµα.

Στην πλάγια (hanmi) παραλλαγή αυτής της στάσης το κορµί (ώµοι ισχία) έχει κλίση

450 ως προς την ευθεία κατεύθυνση µε το κεφάλι να παραµένει ευθεία µπροστά. Το πίσω

γόνατο κάµπτεται ελαφρά και µε κατεύθυνση προς το πέλµα του πίσω ποδιού, αλλά όχι περισσότερο. Υπάρχει µια ακόµη παραλλαγή της στάσης αυτής, η αντίθετη πλάγια µπροστινή

στάση. Όπως διαφαίνεται και από το όνοµα η στάση αυτή είναι και η πλέον κατάλληλη για

τεχνικές στις οποίες η δύναµη κατευθύνεται προς τα εµπρός όπως το µπροστινό λάκτισµα ή η αντίθετη γροθια (gyaku zuki)

KIBA DACHI (κίµπα-ντάτσι). Μεγάλη διάσταση µε τα πόδια συσπειρωµένα

«στάση του ιππέα», ή πλάγια στάση

Η µεγάλη διάσταση µε πόδια συσπειρωµένα είναι βασική για την εδραίωση κάποιας

σταθερής θέσης και για την εξάσκηση των ποδιών και των γοφών. Είναι αποτελεσµατική για

επιθέσεις προς τα αριστερά ή δεξιά. Τα πόδια ανοίγουν στη µεγάλη διάσταση µε τα πέλµατα παράλληλα και τις φτέρνες σε ευθεία. Το βάρος πέφτει ανάµεσα στα πέλµατα και µοιράζεται ισόβαρα και στα δύο πόδια. Τα δάχτυλα των ποδιών ελαφρώς προς τα µέσα Τα γόνατα είναι

λυγισµένα πάνω από τα δάχτυλα των ποδιών και πιέζονται προς τα έξω. Οι γοφοί είναι

χαµηλωµένοι κατακόρυφα, ή πλάτη είναι ίσια και κάθετη στο έδαφος και το σώµα κατευθείαν µπροστά.

74

Το πλάτος της στάσης είναι δύο φορές το πλάτος των ώµων. Για τον υπολογισµό της

απόστασης αυτής µπορεί να χρησοµοποιηθεί ο παρακάτω τρόπος. Από τη heisoku-dachi

(χεϊσόκου-ντάτσι) προσοχή µε τα πέλµατα παράλληλα, πέρασµα στην άτυπη θέση προσοχής (προσοχή µε απαγωγή - musubi-dachi) µε τα πέλµατα σε γωνίες 45 µοιρών, στη συνεχεια µε

περιστροφή στην άκρη του πέλµατος οι φτέρνες µετακινούνται προς τα έξω στη στάση Uchi-

hachiji-dachi ή uchi-hachinoji dachi (ούτσι-χατσινότζι-ντάτσι), διάσταση µε τα πόδια να

έχουν το πλάτος ώµων αλλά µε τα δάχτυλα στραµµένα προς το εσωτερικό σε γωνία 45

µοιρών. Κατόπιν επαναλαµβάνεται πίβοτ στις φτέρνες για µια ακόµη φορά ώστε τα δάκτυλα

να στραφούν εξωτερικά σε γωνία 45 µοιρών. Τελικά γίνεται ένα ακόµη πίβοτ στις άκρες των ποδιών για να στραφούν τα πέλµατα ευθεία µπροστά και να έιναι παράλληλα.

Η κίνηση µε την kiba dachi γίνεται στα πλάγια ως επί το πλείστον. Το πόδι

µεταφέρεται από τα εµπρός προς τα δεξιά ή τα αριστερά και διασταυρώνεται µε το άλλο, στη

συνέχεια το άλλο πόδι τοποθετείται στα πλάγια σε ευθεία γραµµή µε το πόδι έναρξης της

κίνησης. Το σώµα διατηρείται ίσιο και κάθετο στο πάτωµα.

KOKUTSU DACHI (κοοκούτσου-ντάτσι).

Πίσω στάση

Το µπροστινό πέλµα είναι στραµµένο κατευθείαν µπροστά ενώ το πίσω πέλµα είναι

στραµµένο πλάγια σε γωνία 90 µοιρών όπως σε ένα ορθογώνιο τρίγωνο. Όταν τα πόδια είναι

το ένα κοντά στο άλλο σχηµατίζουν το κεφαλαίο λατινικό γράµµα L.

Η απόσταση των ποδιών απέχει ένα µέτρο περίπου και τα πέλµατα είναι το ένα πίσω

από το άλλο σε ευθεία γραµµή. Το πίσω γόνατο είναι λυγισµένο επάνω από τα δάχτυλα και

πιεσµένο προς τα έξω, αποτέλεσµα του αυξανόµενου βάρους στο πίσω πόδι είναι το πίσω

γόνατο να κάµπτεται περισσότερο απ' ό,τι στην kiba dachi. Το µπροστινό πόδι προβάλλει ελαφρά και το γόνατο είναι ελαφρά λυγισµένο. ∆εδοµένου ότι τα γόνατα αποµακρύνονται το ένα από το άλλο, η πίσω στάση θεωρείται στάση εξωτερικής πίεσης στα πόδια.

Το βάρος του σώµατος µοιράζεται κατά 70% στο πίσω πόδι και κατά 30% στο

µπροστινό πόδι, χωρίς να γέρνει το σώµα, το οποίο είναι κάθετο πάντα προς το πάτωµα. Οι γοφοί είναι χαµηλωµένοι και ή πλάτη σε πλάγια θέση. Ο λαιµός είναι γυρισµένος τόσο έτσι ώστε το κεφάλι να βλέπει µπροστά.

Από τη στάση kokutsu dachi όταν η κίνηση πραγµατοποιείται προς τα πίσω για

οπισθοχώρηση, η τοποθέτηση των πελµάτων πρέπει να γίνεται σε ευθεία γραµµή. Η κίνηση εκτελείται µε ένα µεγάλο βήµα προς τα πίσω φέρνοντας το µπροστινό πόδι προς τα πίσω, τα γόνατα είναι διαρκώς λυγισµένα.

Η απόσταση µεταξύ των φτερνών είναι περίπου όση και στη πλάγια στάση. Για το

καθορισµό της ατοµικής απόστασης χρησιµοποιείται ο παρακάτω τρόπος. Από την πλάγια

στάση εκτελείται πίβοτ σε µια από τις φτέρνες και το πέλµα στρέφεται εξωτερικά. Το βάρος

µετατοπίζεται στο πίσω πόδι και το γόνατο κάµπτεται, το κεφάλι στρέφεται προ της 75

κατεύθυνση του πέλµατος που κινήθηκε. Το µπροστινό ισχίο τραβιέται ελαφρά πίσω και οι ώµοι ευθυγραµµίζονται ένας µε τον άλλο, έτσι ώστε ο πίσω να µην είναι ορατός από

µπροστά. Η θέση του πίσω ισχίου είναι παρόµοια µε τη θέση του µπροστινού ισχίου στην πλήρη µπροστινή στάση. Τα ισχία είναι στο ίδιο ύψος όπως στην µπροστινή και πλαγιά στάση.

Η στάση αυτή χρησιµοποιείται περισσότερο για προπονητικούς σκοπούς, στην

πρακτική εξάσκηση των βασικών τεχνικών στοιχείων, στην αποφυγή µίας επίθεσης. Χρησιµοποιείται κυρίως για άµυνα και είναι αποτελεσµατική σε αποκρούσεις επιθέσεων από

µπροστά.

Μετακινήσεις

Το επόµενο λογικό βήµα αµέσως µετά την εκµάθηση των βασικών στάσεων είναι ο

τρόπος µετακίνησης και η σύνδεσή τους µεταξύ τους. Με γνώµονα το παραπάνω η πλέον

κοινοί τρόποι µετακίνησης από στάση σε στάση είναι ο βηµατισµός, και το γλίστρηµα.

Φυσικά σε πλέον προχωρηµένα επίπεδα προστίθενται και άλλοι τρόποι µετακίνησης πχ. άλµα, ρολάρισµα κτλ

Ο βηµατισµός στα αρχικά και ενδιάµεσα στάδια της κατάρτισης γίνεται κυρίως σε

µερικές προκαθορισµένες κατευθύνσεις, µπροστά πίσω και πλάγια. Τα σηµεία που πρέπει να τονιστούν κατά την µετακίνηση είναι τα παρακάτω.

- Τα ισχία πρέπει να διατηρούνται στο ίδιο ύψος σε όλη τη διάρκεια της µετακίνησης

για να µην υπάρχει απώλεια δύναµης. Το υπερβολικό όµως χαµήλωµα των ισχύων συντελεί στην απώλεια της ταχύτητας και στη δυσχέρεια της µετακίνησης

- Στα αρχικά στάδια της κατάρτισης όλες οι περιστροφές εκτελούνται πάνω στις

φτέρνες µε όσο το δυνατόν µεγαλύτερη επαφή µε το έδαφος για τη διατήρηση της κατάλληλης ισορροπίας.

- Πριν από κάθε βηµατισµό από τις βασικές στάσεις πρέπει να προηγείται κάµψη στα

γόνατα.

- Η πλάτη και ο λαιµός πρέπει να κρατηθούν σε ευθεία µε τα µάτια να παραµένουν

σταθερά µπροστά.

- Η κατανοµή του βάρους πρέπει ακόµα να είναι περίπου 50/50 και από αυτήν την

θέση πρέπει να είναι δυνατό να µπορεί να µετακινηθεί κάποιος σε οποιαδήποτε κατεύθυνση

και στάση γρήγορα.

3.3.2.2. ΟΙ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΥΠΟΙ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΩΝ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στο kihon εµπεριέχονται αρκετά από τα σηµαντικότερα

τεχνικά στοιχεία του καράτε στην κλίµακα της ατοµικής γραµµικής προόδου του µαθητή. Στο σηµείο αυτό µετά τις στάσεις ακολουθούν οι µεµονωµένες ατοµικές τεχνικές. Στο καράτε 76

εµπεριέχονται µια πλειάδα ατοµικών τεχνικών. Στη διδακτέα ύλη στο στυλ του Shotokan αποδίδεται κυρίως έµφαση στα χτυπήµατα, τις αποκρούσεις και τα λακτίσµατα, ενώ τεχνικές όπως σαρώµατα, ρίψεις και τεχνικές στρέβλωσης καλλιεργούνται λιγότερο.

Η απόκρουση-µπλοκ είναι µια ενέργεια προστασίας που περιγράφει µια κατάσταση

στην οποία ένα µέρος του σώµατος χρησιµοποιείται για να εκτρέψει ή

να

αποπροσανατολίσει µια επίθεση. Η παρεµπόδιση ενός χτυπήµατος µε το βραχίονα ή το πόδι σαφώς και είναι προτιµότερη από την απορρόφηση του. Η προστασία πρέπει βεβαίως να

είναι η πρώτη προτεραιότητα οποιασδήποτε απόκρουσης σε µια επίθεση, το πράγµα όµως

αυτό µπορεί να επιτευχθεί ορισµένες φορές ευκολότερα µε την αποφυγή. Η απόκρουση πρέπει να επιχειρείται σωστά ώστε να παρέχει τη δυνατότητα αντεπίθεσης και να αποτρέπει τον αντίπαλο για συνεχόµενες επιθέσεις.

Αν και οι φραγµοί οι αποκρούσεις στο karate χρησιµοποιούνται συνήθως σαν τεχνικές

παρεµπόδισης µπορούν επίσης να χρησιµοποιηθούν για υπεράσπιση ενάντια σε λαβές ή ακόµα και να χρησιµοποιηθούν σαν κτυπήµατα τεχνικές. Ταξινόµηση των αποκρούσεων

Υπάρχουν διάφοροι τύποι αποκρούσεων συνήθως όµως ταξινοµούνται σε αυτές µε

κατεύθυνση από «µέσα έξω» και αντίθετα από «έξω µέσα». Στην πρώτη περίπτωση οι µύες των χεριών συσπώνται εσωτερικά και ακολουθεί η διάταση τους για απόκρουση της

επίθεσης. Το αντίθετο συµβαίνει στη δεύτερη περίπτωση.

Μια άλλη µέθοδος διαχωρισµού γίνεται µε βάση την αλληλεπίδραση τους µε την

επίθεση. Με βαση το προηγούµενο διαχωρίζονται: - Αποκρούσεις µε πρόσκρουση

- Αποκρούσεις µε σάρωµα

Σε ορισµένες περιπτωσεις της οι δύο αυτοί τύποι έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά.

Οι αποκρούσεις µε πρόσκρουση γίνονται σε γωνία 90 µοιρών, η δύναµη συναντά τη

δύναµη, η ταχύτητα και η δύναµη είναι απαραίτητες για την απόκρουση µε επιτυχία ενάντια σε µια ισχυρή επίθεση. Η πρόθεση σε µια τέτοια απόκρουση είναι η απώλεια της ισορροπίας

και του ρυθµού του επιτιθέµενου, η πρόσκρουση συχνά επιφέρει µώλωπες και στα δύο συµπλεκόµενα άκρα. Στα αρχικά και τα ενδιάµεσα στάδια της εκµάθησης η πρόσκρουση γίνεται συνήθως στο ύψος του καρπού. Στα πιο προχωρηµένα επίπεδα η επαφή γίνεται όσο το δυνατό πιο κοντά στο σηµείο έναρξης της απόκρουσης. Στις

αποκρούσεις µε σάρωµα απαιτείται µεγαλύτερη προσοχή. Μια σαρωτική

απόκρουση συνοδεύει µε επαφή την επίθεση. Ο στόχος είναι να εκτραπεί αργά ή να

αποπροσανατολιστεί η επίθεση χωρίς τη χρήση πολλής δύναµης. Με αυτόν τον τρόπο και ο

επιτιθέµενος και ο αµυνόµενος έχουν τη λιγότερη πιθανότητα για τραυµατισµό απ’ό,τι της αποκρούσεις µε πρόσκρουση.

77

Ο άριστος συγχρονισµός είναι απαραίτητος, ειδικά όταν πρόκειται πρόκειται να

χρησιµοποιηθεί ενάντια σε µια επίθεση που χρησιµοποιεί ένα µεγαλύτερο άκρο από αυτό που

χρησιµοποιείται για την άµυνα. Οι αποκρούσεις αυτές κάνουν την επαφή µε την επίθεση στα

αρχικά της στάδια και παραµένουν σε επαφή έως ότου έχει αποπροσανατολιστεί η επίθεση,

σε αντίθεση µε της προηγούµενες αποκρούσεις της οποίες η επαφή διαρκεί για µια πολύ µικρή χρονική περίοδο.

Μια άλλη ταξινόµηση συµπεριλαµβάνει

της ενισχυµένες αποκρούσεις, της

αποκρούσεις σχήµατος χ, της αποκρούσεις υπό µορφή φτυαρίσµατος, της διπλές αποκρούσεις και αυτές υπό µορφή γαντζώµατος.

Πριν από την περιγραφή και τη διδασκαλία των βασικών αποκρούσεων κρίνεται

απαραίτητο για την ορθή της εκτέλεση να είναι γνωστά τα παρακάτω: - Ο σχηµατισµός της γροθιάς (Seiken),

- Η σηµασία του χεριού έλξης (Hikite),

- Οι τρεις βασικές περιοχές στόχων του karate. Προϋποθεσεις

- Ο σχηµατισµός της γροθιάς (Seiken)

Για να σχηµατιστεί η κατάλληλη γροθιά κάµπτονται οι µεσαίες και ακραίες αρθρώσεις

των δακτύλων στη βάση της παλάµης. Στη συνέχεια τα δάχτυλα διπλώνονται εσωτερικά και

πιέζονται στη παλάµη, αρχικά από το µικρό, τον παράµεσο και µετά από το µέσο και τι δείκτη µε τον αντιχείρα τελευταίο να πιέζει συνεχώς το δείκτη και το µέσο.

Αυτή η βασική θέση των χεριών είναι πάντοτε χρήσιµη σε όλες τις βασικές ασκήσεις

για επίθεση και άµυνα. Στα κτυπήµατα µε γροθιά χρησιµοποιείται µόνο η επιφάνεια των δείκτη και µέσου, διότι αποτελούν δύο από σκληρότερες επιφάνειες του σώµατος.

Στις αποκρούσεις η θέση αυτή πρέπει να συµβάλλει στην αποφυγή των τραυµατισµών

σε όλη τη διάρκεια τους και να διατηρείται συνεχώς. Είτε σε επιθέσεις είτε σε άµυνες η

γροθιά πρέπει να είναι χαλαρή στη διάρκεια της κίνησης και να σφίγγεται µόνο κατά τη στιγµή της πρόσκρουσης.

- Το χέρι της έλξης (Hikite) Κατά την εξάσκηση

των κτυπηµάτων

µε

γροθιά και

των αποκρούσεων

χρησιµοποιούνται τα χέρια, το ένα για να συναντήσει το στόχο η να ανακόψει µια επίθεση,

ενώ το άλλο τραβιέται πίσω πάνω από το ισχίο ή τις νόθες πλευρές. Το χέρι έλξης είναι αυτό που κινείται αντίθετα από το χέρι που κινείται έξω από το σώµα. Αυτές οι δύο ενέργειες εκτελούνται ταυτόχρονα

Το χέρι έλξης έλκεται δυνατά από τον αγκώνα κοντά στο σώµα ώστε να διανύει την

πιο σύντοµή διαδροµή προς τις νόθες πλευρές. Μετά την άφιξη του µε συστροφή στη θέση αυτή το χέρι πρέπει να πιέζεται έντονα στο σώµα µε τις κορυφές των αρθρώσεων των δακτύλων στραµµένες προς τα κάτω και τον αντίχειρα πάνω.

78

Είναι σηµαντικό να τονιστεί εξαρχής ο ρόλος του χεριού της έλξης στη µεγιστοποίηση

της απόδοσης της κίνησης και το συγχρονισµό των µεγάλων µυϊκών οµάδων που επηρεάζουν

τη διδασκόµενη τεχνική. Η έλξη του χεριού συντελεί επίσης στη διατήρηση της ισορροπίας

και στη παραγωγή δύναµης λόγω της περιστροφής. Η θεωρία που κρύβεται κάτω από το

επιχείρηµα της ισορροπίας είναι ότι για κάθε δράση υπάρχει µια ίση και αντίθετη αντίδραση (νόµος Newton).

- Οι τρεις βασικές περιοχές στόχων

Υπάρχουν διάφορα διαφορετικά σηµεία στο ανθρώπινο σώµα που µπορεί να

θεωρηθούν στόχοι. Αυτοί οι πιθανοί στόχοι οµαδοποιούνται γενικά σε τρεις περιοχές. Οι

τρεις βασικές περιοχές στόχων είναι το ανώτερο επίπεδο (joudan), το µέσο επίπεδο (chuudan) και το χαµηλότερο επίπεδο (gedan). Στα αρχικά στάδια τυποποιηµένοι στόχοι για κάθε µια

από τις τρεις περιοχές είναι, για το ανώτερο επίπεδο η µύτη, το ηλιακό επίπεδο για το µέσο

επίπεδο και χαµηλά στην κοιλιά (οτιδήποτε κάτω από τη ζώνη) για το χαµηλότερο επίπεδο.

Κάποιες γενικές παρατηρήσεις που αφορούν τις αποκρούσεις είναι ότι οι γροθιές

πρέπει να διατηρούνται συνεχώς σε ευθεία και οι ώµοι να παραµένουν χαλαροί και χαµηλά. ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΟΚΡΟΥΣΕΩΝ

GEDAN-BARAI (γκεντάν µπαράϊ). Προς τα κάτω απόκρουση µε τον πήχη

Η τεχνική αυτή είναι συγχρόνως βασική απόκρουση και θέση προετοιµασίας στη

βασική εκπαίδευση.

Χρησιµοποιώ το χέρι µε σφιγµένη γροθιά για

απόκρουση προς τα κάτω και πλάγια των χτυπηµάτων εναντίον της κοιλιακής χώρας.

1. Με τον αγκώνα ως άξονα το χέρι τεντώνεται και

αποκρούει µε µία µεγάλη προς τα κάτω κίνηση , η γροθιά ποδιού.

φέρεται περίπου δεκαπέντε εκατοστά πάνω από το γόνατο του µπροστινού

2. Και τα δύο χέρια συστρέφονται και σχεδόν αγγίζουν το ένα το άλλο όταν

διασταυρώνονται. δυνατή.

3. 'Εναντίον ενός προς τα πάνω λακτίσµατος, πρέπει η απόκρουση να είναι πολύ

79

CHODAN AGE-UKE ( τζόονταν άγκε ούκε). Προς τα πάνω απόκρουση επίθεσης

στο πρόσωπο µε τον πήχη

Είναι µία βασική τεχνική απόκρουσης χτυπηµάτων µε:

στόχο από το λαιµό και πάνω. "Αποκρούω προς τα πάνω δυνατά µε:

την εξωτερική πλευρά τού πήχη.

1 .Τα χέρια διασταυρώνονται στο ύψους τού σαγονιού µε:

αυτό πού θα αποκρούσει απ' έξω. Τα χεριά κινούνται κοφτά και

δυναµικά διατηρώντας τον αγκώνα τού χεριού της απόκρουσης σε γωνία 900.

2. Το χέρι της απόκρουσης καταλήγει περίπου δέκα εκατοστά µπροστά από το

µέτωπο, µε: τη γροθιά λίγο ψηλότερα από τον αγκώνα και την παλάµη προς τα έξω µετά από

την περιστροφή χωρίς να εµποδίζει την ορατότητα..

3. Η γροθιά είναι σφιγµένη τη στιγµή της απόκρουσης. Το ίδιο και οι κοιλιακοί µύες..

Η ισχύς και ένταση των κοιλιακών πρέπει να µεταδοθεί στους µυς γύρω από τη µασχάλη και από κει στο χέρι πού αποκρούει.

Η πιο κοινή παραλλαγή της απόκρουσης αυτής περιγράφεται µε τον ακόλουθο τρόπο.

Το χέρι κινείται από το ισχίο κατευθείαν επάνω στο κέντρο του σώµατος σαν να εκτελεί ένα

uppercut (κτύπηµα κάτω από το σαγόνι). Όταν η γροθιά φτάνει κάτω από τα µάτια ο πήχης

συστρέφεται προς τα έξω και µακριά από το σώµα , όπως περιγράφεται στο 2, το χέρι έλξης κινείται ακριβώς αντίθετα , τα δύο χέρια συναντιόνται σε σχήµα σταυρού στο κέντρο του σώµατος µε το χέρι της απόκρουσης να βρίσκεται εξωτερικά και το άλλο κολλητά στο σώµα

SOTO-UKE (σοτόο-ούκε) ή CHUDAN UDE UKE. Από έξω προς τα µέσα

απόκρουση επίθεσης στο σώµα µε τον πήχη

Χρησιµοποιείται εναντίον γροθιάς µε στόχο το στήθος ή το πρόσωπο. .Αποκρούω το

χέρι τού αντιπάλου προς τα πλάγια χτυπώντας µε την έξω άκρη τού καρπού.

1. Στο τέλος o αγκώνας τοu χεριού της απόκρουσης είναι

λυγισµένος σε γωνία περίπου 90 µοιρών µε το πήχη σχεδόν κατακόρυφο. Ο πήχης και το πλαϊνό µέρος τού σώµατος πρέπει να είναι

περίπου ευθυγραµµισµένα .

2. 'Η γροθιά βρίσκεται µπροστά από το σαγόνι, ο αγκώνας

περίπου δέκα εκατοστά µπροστά από το σώµα και οι µύες γύρω από τη µασχάλη σε σύσπαση

3. Το άλλο χέρι φέρεται πίσω στο πλευρό µε σφιγµένη γροθιά. και οι γοφοί

συστρέφονται µε ισχύ προ τη κατεύθυνση της απόκρουσης. µεγάλη δύναµη.

80

UCHI-UKE (ούτσι ούκε) ή CHUDAN UDE UKE. Από µέσα προς τα έξω

απόκρουση επίθεσης στο σώµα µε τον πήχη

Χρησιµοποιείται επίσης εναντίον γροθιάς µε στόχο το

στήθος ή το πρόσωπο. Αποκρούω το χέρι τού αντιπάλου προς τα πλάγια χτυπώντας µε την έσω άκρη τού καρπού.

1. Η τροχιά του χεριού της απόκρουσης είναι από έξω, από

το χέρι που τραβιέται πίσω

2. Το άλλα στοιχεία πού αναφέρονται στην περίπτωση της απόκρουσης ς από έξω

προς το µέσα, έχουν και εδώ εφαρµογή

SHUTO-UKE (σουτόο-ούκε). Απόκρουση µε κόψη παλάµης. Είναι µία αµυντική τεχνική εναντίον επιθέσεων προς το

στοµάχι, το στήθος, ή το κεφάλι. .Η κόψη της παλάµης χτυπά µε πλάγια κίνηση σαν να πρόκειται να κόψει το χέρι τού αντιπάλου.

1. Το άλλο χέρι, αντί να έρθει στο πλευρό, έρχεται

µπροστά στο ηλιακό πλέγµα µε την παλάµη προς τα πάνω. Έτσι µπορεί να χρησιµοποιηθεί αµέσως µετά την απόκρουση σαν χέρι λόγχη (nukite) µε αντεπίθεση στο στοµάχι τού αντιπάλου.

2. Από θέση δίπλα στο αυτί, το χέρι πού αποκρούει έρχεται µπροστά και διαγώνια

κάτω, περνώντας πάνω από το βραχίονα του άλλου χεριού., το χέρι το οποίο τραβιέται περνάει κάτω από το χέρι πού αποκρούει.

3. Στην τελική θέση, ό αγκώνας τού χεριού πού αποκρούει πρέπει να σχηµατίζει ορθή

γωνία και οι µύες γύρω από τη µασχάλη πρέπει να είναι σε σύσπαση. Το χέρι το οποίο τραβιέται δεν πρέπει να βγαίνει έξω από το πλευρό.

4. Συνήθως η απόκρουση γίνεται µε στάση kokutsu dachi και για να είναι

αποτελεσµατική θα πρέπει να γίνεται µε βήµα διαγώνια προς τα πίσω.

3.3.2.3. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΚΤΥΠΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΕ (ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΡΟΘΙΑΣ TSUKI)

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές και ταξινοµήσεις των κτυπηµάτων. Τα πλέον κοινά

είναι η γροθιά µε βήµα µπροστά-OI ZUKI (όϊ-ζούκι), η αντίθετη γροθιά-GYAKU-ΖUKI

(γκυάκου-ζούκι) και η γροθιά τίναγµα-KIZAMI-ΖUKI (κιζάµι-ζούκι).

TSUKI (επίσης ZUKI).

AGE-ΖUKI (άγκε-ζούκι).

AWASE-ΖUKI (αουάζε-ζούκι).

CHOKU-ΖUKI. GYAKU-ΖUKI(γκυάκου-ζούκι).

HASAMI-ΖUKI (χασάµι-ζούκι).

Γροθιά

Προς τα πάνω γροθιά Γροθιές "U"

Ευθεία γροθιά

Αντίθετη γροθιά Γροθιές ψαλίδι

81

HEIKO-ΖUKI(χέϊκοο-ζούκι).

KAGI-ΖUKI (κάγκι-ζούκι).

KIZAMI-ΖUKI(κιζάµι-ζούκι).

MAWASHI-ΖUKI (µαουάσι-ζούκι).

OI ZUKI (όϊ-ζούκι).

TATE-ΖUKI. URA-ΖUKI (ούρα-ζούκι).

YAMA-ΖUKI (γιάµα-ζούκι).

Παράλληλες γροθιές

Γαντζωτή γροθιά Γροθιά τίναγµα

Κυκλική γροθιά

Γροθιά µε βήµα µπροστά

Κάθετη γροθιά

Κοντή γροθιά

Γροθιές µεγάλου "U"

Τα κτυπήµατα εκτελούνται συνήθως χρησιµοποιώντας µια δράση ώθησης- διείσδυσης,

αλλά και υπό µορφή τινάγµατος µε γρήγορη επαναφορά. Το κτύπηµα είναι γενικά µια ευθεία τεχνική µε πρόθεση να βρει κάποιο στόχο. Η τεχνική τελειώνει µε κλείδωµα στο στόχο.

Κατά την εκτέλεση µιας τεχνικής υπό µορφή τινάγµατος ο αγκώνας επαναφέρεται

γρήγορα στην αρχική του θέση αµέσως µετά την επαφή µε το στόχο.

Οι τεχνικές αυτές

γενικά χρησιµοποιούνται σε µικρούς στόχους, όπως το κεφάλι, ενώ οι τεχνικές διείσδυσης σε µεγάλους στόχους, όπως ο κορµός. Στη πρώτη περίπτωση η πλέον γνωστή τεχνική είναι η

γροθιά τίναγµα-KIZAMI-ΖUKI (κιζάµι-ζούκι), ενώ στην περίπτωση των τεχνικών διείσδυσης η αντίθετη γροθιά-GYAKU-ΖUKI (γκυάκου-ζούκι). Κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της κατάρτισης χρησιµοποιούνται κτυπήµατα διείσδυσης- ώθησης. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΓΡΟΘΙΑΣ

Για το σχηµατισµό της γροθιά τα δάχτυλα κάµπτονται ώστε οι άκρες τους να αγγίξουν

τη βάση των δακτύλων σε πρώτη φάση. Στη συνέχεια η κάµψη ολοκληρώνεται µέχρι οι άκρες των δακτύλων να πιεστούν γερά στην παλάµη µε τον αντίχειρα να πιέζει ακριβώς από πάνω τους.

Το µέρος της γροθιάς µε το οποίο επιχειρείται το κτύπηµα είναι το µπροστά µέρος της

γροθιάς και ιδιαίτερα το σηµείο των δύο αρθρώσεων του δείκτη και του µέσου. Κατά την στιγµή του χτυπήµατος όλη η δύναµη του σώµατος συγκεντρώνεται στη γροθιά, ενώ ο

καρπός και η γροθιά είναι σε ευθεία γραµµή. Εάν ο καρπός είναι λυγισµένος η δύναµη δεν πάει στη γροθιά και ο καρπός πιθανότατα να τραυµατιστεί.

Η θέση εκκίνησης της γροθιάς είναι στο πλαϊνό µέρος του κορµού στο ύψος της µέσης

µε το χέρι σε ορθή γωνία Η ορθή πορεία στην γροθιά, είναι η ευθεία γραµµή από την αρχική

θέση της µέχρι το στόχο. Οι ώµοι διατηρούνται χαµηλά και το σώµα χαλαρό. Η έναρξη της κίνησης γίνεται από το γοφό µε την παλάµη της γροθιάς προς τα πάνω. Ο πήχης συστρέφεται

προς τα µέσα κατά τη διαδροµή προς τον στόχο. Κατά την διάρκεια της κίνησης ο αγκώνας

εφάπτεται στα πλάγια του σώµατος, έτσι η δύναµη της γροθιάς δεν χάνεται. Το κτύπηµα

γίνεται µε την παλάµη της γροθιάς προς τα κάτω και τον καρπό τεντωµένο γερά, µε τους ώµους χαλαρούς και χωρίς να στρίβουν.

82

ΕΥΘΕΙΑ ΓΡΟΘΙΑ CHOKU ZUKI

Είναι η γροθιά που γίνεται από την όρθια θέση όταν ο αντίπαλος βρίσκεται ακριβώς

µπροστά µου. Ανάλογα µε τον στόχο πρόσωπο, ηλιακό πλέγµα, κοιλία αυτή διαχωρίζεται σε: - πάνω ευθεία γροθιά (jodan choku zuki)

- µέση ευθεία γροθιά (chudan choku zuki) - κάτω ευθεία γροθιά (gedan choku zuki)

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΡΟΘΙΑΣ

Η ταχύτητα Χωρίς µεγάλη ταχύτητα δεν µπορείς να περιµένεις µεγάλο αποτέλεσµα.

Για να πετύχεις την ανώτερη ταχύτητα και δύναµη στη γροθιά, τράβηξε το άλλο χέρι όσο πιο

γρήγορα µπορείς πίσω στον γοφό. Αυτή η αστραπιαία κίνηση διπλασιάζει τη δύναµη της γροθιάς,.

Για παράδειγµα, εάν το χέρι που χτυπά έχει ταχύτητα 30%, το άλλο χέρι έρχεται πίσω

στο γοφό µε ταχύτητα 70%. Συνεπώς το χέρι που αποσύρεται έχει µεγαλύτερη ταχύτητα. Αποτέλεσµα αυτής της κίνησης είναι να διπλασιάζεται η δύναµη της γροθιάς.

Για να πετύχετε την σωστή γροθιά εξασκείστε τον εαυτό σας πολλές φορές, ώστε η

κίνηση να γίνεται αστραπιαία και µε δύναµη. Tsuki (τσούκι) Γροθιά. Πολλές φορές, µ" αυτό

τον όρο εννοούµε την ευθεία γροθιά, παρόλο πού υπάρχουν και άλλοι τύποι. "Όταν ό

αντίπαλος είναι ακριβώς µπροστά µου, τινάζω ευθεία µπροστά το χέρι µου και χτυπώ το

στόχο µε τις δυο κύριες αρθρώσεις του µπροστινού της γροθιάς. Ό βραχίονας συστρέφεται προς τα µέσα κατά τη διαδροµή του προς το στόχο.

Ανάλογα µέ τό στόχο - πρόσωπο ηλιακό πλέγµα, κοιλιά, - οι τεχνικές αυτές είναι

γνωστές σάν: πάνω ευθεία γροθιά, (τζόονταν τσόκου-ζούκι), µέση ευθεία γροθιά, (τσούουνταν τσόκου-ζούκι) ή κάτω ευθεία γροθιά, (γκεντάν τσόκου-ζούκι).

Σε κάθε περίπτωση για να είναι αποτελεσµατική ή γροθιά, πρέπει να µελετήσουµε

τους παρακάτω βασικούς παράγοντες καί νά εξασκηθούµε σ' αυτούς:

Ή σωστή διαδροµή. Ή συντοµότερη διαδροµή προς το στόχο είναι ή ευθεία, πού είναι

και ή σωστή διαδροµή της γροθιάς. Την "ίδια στιγµή πού ό αγκώνας ξύνει ελαφρά το πλευρό µου, συστρέφω το βραχίονα προς τα µέσα.

Ή ταχύτητα. Χωρίς µεγάλη ταχύτητα, ή γροθιά δεν θα έχει µεγάλο αποτέλεσµα. Για να

µεγιστοποιήσω την ταχύτητα και την ισχύ, τραβώ πίσω το άλλο χέρι όσο µπορώ πιο γρήγορα χρησιµοποιώντας έτσι το δηµιουργηµένο ζεύγος δυνάµεων.

Ή συγκέντρωση ισχύος. Μία καλή γροθιά εξαρτάται από µια καλή αρχική ελαστική

στάση και από την αποφυγή άχρηστου σφιξίµατος στους µυώνες του χεριού και τού ώµου. Χτυπώ οµαλά αλλά ταχύτατα µε τη γροθιά, συγκεντρώνοντας όλη την ισχύ του σώµατος τη

στιγµή της κρούσεως. Πρέπει να αποκτήσω πλήρως την ικανότητα να συγκεντρώνω 83

στιγµιαία την ισχύ µου. Για να εξασκηθώ σ'αυτό, σηκώνω τα δύο µου χέρια µπροστά, µε τις

γροθιές στο ύψος του ηλιακού πλέγµατος και σφίγγω και χαλαρώνω διαδοχικά τους µυς τού σώµατος.

Στο σηµείο θα πρέπει να γίνει αναφορά και στο ρόλο της αναπνοής κατά τη διάρκεια

του κτυπήµατος, το kiai.

Το kiai είναι µια κραυγή που χρησιµοποιείται στο karate και άλλες µαχητικές τέχνες.

Το kiai πρέπει να είναι σύντοµο και δυνατό, να συνοδεύεται από µέγιστη µυϊκή ένταση και να

σταµατά µε την επαφή στο στόχο. Ο σκοπός του kiai είναι να βοηθήσει στην ανάπτυξη της

κατάλληλης αναπνοής, δεν στοχεύει πρωταρχικά στο να τροµάξει ή να εκφοβιστεί ένας αντίπαλος. Αυτό µπορεί να είναι ένα δευτεροβάθµιο όφελος του kiai, αλλά δεν είναι ο

αρχικός στόχος της τεχνικής. Το Kiai συνήθως χρησιµοποιείται σε κάθε πέµπτη ή δέκατη επανάληψη µιας τεχνικής.

3.3.2.4. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΛΑΚΤΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ KARATE

Η βασική κατάρτιση στο karate δίνει έµφαση στις ισχυρές και σταθερές στάσεις και

τις τεχνικές που εκτελούνται από αυτές τις σταθερές στάσεις. Μια στάση είναι ισχυρότερη

όταν τοποθετούνται σταθερά και τα δύο πόδια στο έδαφος. Οποτεδήποτε αποµακρύνεται ένα

πόδι από το έδαφος είναι φυσικό να υποτεθεί ότι θα είναι δυσκολότερο να επιτευχθεί και να

διατηρηθεί η καλή ισορροπία από εάν και τα δύο πόδια παραµένουν σταθερά στο έδαφος.

Για αυτόν τον λόγο, οποτεδήποτε εκτελείται ένα λάκτισµα υπάρχει µεγαλύτερος κίνδυνος από µια τεχνική που κρατά και τα δύο πόδια στο πάτωµα.

Παρά το σηµαντικό µειονέκτηµα, το λάκτισµα παρέχει και τα πλεονεκτήµατά του. Τα

πόδια είναι µεγαλύτερα και µακρύτερα από τα χέρια και ισχυρότερα. Εποµένως υπάρχει µια δυνατότητα να επιτευχθεί περισσότερη το ζηµία σε έναν στόχο κατά χρησιµοποίηση των ποδιών συγκριτικά µε τα χέρια.

Τα λακτίσµατα του Karate διαιρούνται συνήθως σε δύο κατηγορίες, λακτίσµατα

ώθησης-διεισδυτικά και λακτίσµατα υπό µορφή τινάγµατος µε γρήγορη επαναφορά. Η διαφοροποίηση µεταξύ αυτών των δύο κατηγοριών είναι παρόµοια µε αυτήν των κτυπηµάτων. Τα λακτίσµατα ώθησης έχουν γενικά µια ευθεία πορεία στο στόχο µε πρόθεση την διείσδυση, πρόσκρουση,συντριβή.

Τα λακτίσµατα υπό µορφή τινάγµατος µε γρήγορη επαναφορά, γενικά τινάζουν

απότοµα το γόνατο προς το στόχο µε ένα κυκλικό τρόπο, είτε ανοδικά, είτε σε καµπύλη. Υπάρχει µια µεγάλη ποικιλία των λακτισµάτων στο karate και πολλά από αυτά µπορούν να διδαχθούν ως είτε λάκτισµατα ώθησης είτε

λακτίσµατα στο Shotokan karate είναι:

ως λακτίσµατα τινάγµατα. Τα έξι βασικά Λάκτισµα (γενικά)

GERI (γκέρι) MAE-GERI KEAGE (µάε-γκέρι κεάγκε )

Λάκτισµα τίναγµα µπροστινό

84

MAE-GERI KEKOMI (µάε-γκέρι κεκόµι)

Λάκτισµα µπροστινό διεισδυτικό

YOKO-GERI KEAGE (γιόκο-γκέρι κεάγκε)

Λάκτισµα πλάγιο-τίναγµα

YOKO-GERI KEKOMI (γιόκο-γκέρι κεκόµι)

Λάκτισµα πλάγιο-διεισδυτικό

Λάκτισµα τίναγµα κυκλικό

MAWASHI-GERI (µαουάσι-γκέρι)

Λάκτισµα διεισδυτικό πίσω

USHIRO-GERI (ουσίρο-γκέρι)

Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση), το λάκτισµα, η επαναφορά (στην

αρχική θέση) και η τοποθέτηση του ποδιού στο έδαφος είναι οι τέσσερεις κοινές φάσεις οι οποίες συµπεριλαµβάνονται σένα λάκτισµα, διεισδυτικό ή λάκτισµα τίναγµα. Ο διαχωρισµός στις φάσεις αυτές είναι µια απλή µέθοδος που χρησιµοποιείται για επεξηγηµατικούς και διδακτικούς σκοπούς.

Μπροστινό λάκτισµα τίναγµα (Mae Geri Keage)

Το µπροστινό λάκτισµα τίναγµα είναι γενικά το πιο κοινό λάκτισµα που

χρησιµοποιείται στη βασική κατάρτιση του karate. Το µπροστινό διεισδυτικό λάκτισµα είναι

γενικά η πιο χρήσιµη τεχνική επίθεσης σε κάποιο στόχο. Αν και για εκπαιδευτικούς στόχους

το λάκτισµα διαχωρίζεται όπως έχει αναφερθεί προηγουµένως σε τέσσερεις φάσεις, κατά την

εκτέλεση του όµως πρέπει να εκτελείται το ταχύτερο δυνατό.

Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση).

Το πόδι του λακτίσµατος

ανασηκώνεται από το έδαφος στο ύψος της µέσης, το γόνατο κάµπτεται µέχρι το πέλµα να πλησιάσει κοντά στο πίσω µέρος του ισχίου

Η άρση του γόνατος γίνεται µε κατεύθυνση στο κέντρο του σώµατος και προς το στόχο

σαν να επιχειρείται ένα δυνατό κτύπηµα µε αυτό. Ταυτόχρονα κάµπτονται τα

ακροδάχτυλα και ο αστράγαλος προς τα πάνω το περισσότερο δυνατόν. Το

πόδι στήριξης είναι ελαφρά λυγισµένο, το γόνατο βρίσκεται ακριβώς επάνω

από τα δάχτυλα και το πέλµα σε συνεχή επαφή µε το έδαφος. Το λάκτισµα

κατευθύνεται προς το στόχο µε τη συµµετοχή και του ισχίου ενώ το στήθος

διατηρείται χαλαρό σε αυτήν την µετακίνηση. Το λάκτισµα πρέπει να χτυπήσει

το στόχο µε το µπροστά µαλακό µέρος του πέλµατος. Το γόνατο είναι σχεδόν σε ευθεία και φτάνει περίπου τα 2-3 εκατοστά από το στόχο. Ο αστράγαλος εκτείνεται προς τα κάτω όσο το δυνατόν περισσότερο, (σαν ώθηση στο πεντάλ ενός αυτοκινήτου) και τα δάχτυλα κάµπτονται

έτσι ώστε δεν χτυπούνε το στόχο. Τό λάκτισµα γίνεται µε το γόνατο και το µπροστά µέρος του πέλµατος σε πλήρη εναρµόνιση.

Κατά τη διάρκεια του λακτίσµατος οι ώµοι διατηρούνται στην ίδια ευθεία, ο κορµός

είναι κάθετος στο έδαφος και τα ισχία ωθούν προς τα εµπρός στο στόχο. Οι κύριες περιοχές στόχων είναι συνήθως είναι η βουβωνική χώρα, το στοµάχι και το πρόσωπο.

Η επαναφορά γίνεται απότοµα µε κάµψη του γόνατος στη θέση της συσπείρωσης χωρίς

να υπάρξει καµία καθυστέρηση, µόλις το λάκτισµα φθάσει στη µέγιστη έκταση του.

85

Η τοποθέτηση του ποδιού στο έδαφος. - ∆εδοµένου ότι η ισορροπία µειώνεται κατά το

λάκτισµα, είναι σηµαντικό να τοποθετηθεί το πόδι πίσω στο έδαφος όσο το δυνατόν γρηγορότερα µε έναν ελεγχόµενο τρόπο και χωρίς θόρυβο. Πλάγιο λάκτισµα - τίναγµα (yoko-geri keage)

Το πλάγιο λάκτισµα -τίναγµα (yoko geri keage) εµφανίζεται σε αρκετά βασικά και

προχωρηµένα kata του Shotokan. Ο στόχος του είναι ψηλά κάτω από το σαγόνι ή τις µασχάλες. Το πλάγιο λάκτισµα -τίναγµα χρησιµοποιείται περισσόερο για εξάσκηση και έχει

κάποια περιορισµένη πρακτική εφαρµογή, ενώ το πλάγιο-διεισδυτικό λάκτισµα (yoko-geri kekomi) που κατευθύνεται στα χαµηλότερα επίπεδα είναι γενικά το πιό χρήσιµο των δύο για

να χτυπήσει πραγµατικά έναν στόχο. Όπως και στο µπροστινό λάκτισµα η περιγραφή και του

λακτισµατος αυτού γίνεται επίσης σε τέσσερεις φάσεις.

Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση). Το πόδι του λακτίσµατος

ανασηκώνεται επάνω από το γόνατο του ποδιού στήριξης.. Το γόνατο του ποδιού

λακτίσµατος στρέφεται πλάγια προς το στόχο. Η εξωτερική πλευρά του πέλµατος του

λακτίσµατος πρέπει να πιέζεται πάνω στο πόδι στήριξης. µε τα δάχτυλα στραµµένα προς τα πάνω.

Το λάκτισµα γίνεται µε απότοµο τίναγµα του ποδιού έξω πλάγια και πρός τα πάνω στο

στόχο. Η επαφή µε το στόχο γίνεται µε την κόψη του ποδιού. Το γόνατο και η κόψη του

ποδιού είναι σε ευθεία.

Στην ολοκλήρωση του

λακτίσµατος, το γόνατο πρέπει να εκταθεί πλήρως στην πλευρά, η πλάτη πρέπει να παραµείνει όσο το δυνατόν όρθια και οι ώµοι πρέπει να παραµείνουν σε ευθεία στραµµένοι διαρκώς µπροστά.

Η επαναφορά και η τοποθέτηση του ποδιού στο έδαφος γίνεται το συντοµότερο

δυνατό.

Κυκλικό λάκτισµα -τίναγµα (mawashi-geri) (

Το λάκτισµα αυτό είναι ένα από τα δηµοφιλέστερα λακτίσµατα που

χρησιµοποιούνται. στους αγώνες.

Η συσπείρωση (άρση του ποδιού στην αρχική θέση) Από την πλάγια

(hanmi) µπροστινή στάση µε το κορµί (ώµοι ισχία) σε κλίση 450 ως προς την

ευθεία κατεύθυνση µε το κεφάλι να παραµένει ευθεία µπροστά, το πόδι του

λακτίσµατος ανασηκώνεται στο ύψος της µέσης µε το γόνατο να είναι στραµµένο πλάγια

Το γόνατο κάµπτεται πολύ έτσι ώστε η φτέρνα να πλησιάζει πάρα πολύ το πίσω µέρος

του ποδιού. Τα δάχτυλα του ποδιού λακτίσµατος κάµπτονται προς τα πάνω µε το πέλµα να είναι στραµµένο πίσω. Ο µηρός και η κνήµη του ποδιού λακτίσµατος πρέπει επίσης να είναι

παράλληλα µε το έδαφος και στο ίδιο ύψος. Σε περίπτωση που δεν µπορεί να επιτευχθεί το 86

παρακάτω το καλύτερο δυνατό είναι το γόνατο να µην βρίσκεται κάτω από την κνήµη δηλαδή η φτέρνα δεν πρέπει να είναι ψηλότερα από το γόνατο. Το πόδι στήριξης είναι

ελαφρά λυγισµένο µε το γόνατο ακριβώς πάνω από τα δάχτυλα, το πέλµα είναι σε επαφή µε το έδαφος µε τα δάχτυλα στραµµένα κατευθείαν µπροστά.

Στο λάκτισµα τα ισχία ταλαντεύονται σε µια κυκλική κίνηση και

ταυτόχρονα το γόνατο εκτινάσσεται προς το στόχο στο κέντρο του σώµατος.

Κατά τη διάρκεια αυτής της κίνησης το πόδι του λακτίσµατος πρέπει να είναι

παράλληλο µε το έδαφος. Για το χτύπηµα χρησιµοποιείται το εµπρός µέρος του πέλµατος ή ο ταρσός-κουτουπιέ για χτυπηθεί το πρόσωπο, ο λαιµός, το στήθος, ή τα πλευρά.

Εάν το χτύπηµα επιχειρείται µε το πίσω πόδι, ταυτόχρονα µε την κίνηση των ισχίων

και του γόνατος προς το κέντρο του σώµατος εκτελείται και περιστροφή πάνω στο πόδι

στήριξης για µην προκληθεί ζηµιά στους συνδέσµους του. Κατά τη στιγµή της επαφής τα ισχία πρέπει να έχουν περιστραφεί εντελώς.

Επίσης στη µέγιστη έκταση του λακτίσµατος τα δάκτυλα του ποδιού της στήριξης

µετακινούνται εντελώς αντίθετα από το πόδι που λακτίζει. Τα ισχία και οι ώµοι πρέπει να

είναι στην ίδια ευθεία και προς την ίδια κατεύθυνση µε τα δάχτυλα του ποδιού στήριξης. Το κεφάλι στρέφεται στο στόχο και το πόδι του λακτίσµατος είναι σε ευθεία µε τα ισχία και τους ώµους.

Η επαναφορά γίνεται στη θέση της συσπείρωσης χωρίς να υπάρξει καµία

καθυστέρηση, µόλις το λάκτισµα φθάσει στη µέγιστη έκταση του.

Η τοποθέτηση του ποδιού στο έδαφος γίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα µε έναν

ελεγχόµενο τρόπο και χωρίς θόρυβο. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Καραστέργιος, Γ.(1993). Καράτε Ντο, Η ήρεµη δύναµη, Εκδόσεις Dojo, Θεσσαλονίκη

Νακαγιάµα, Μ.(1979). Το καλύτερο Καράτε, Συνοπτική παρουσίαση, Kodasha

International LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα

Νακαγιάµα, Μ.(1982). Θεµελειώδεις αρχές, Συνοπτική παρουσίαση, Kodasha

International LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα Karate union of Australia. www.kua.com.au http://www.kua.com.au/kihon.htm

Okazaki, T., & Stricevic, M., (1984). The Text Book of Modern Karate, Kodasha International LTD, Tokyo.

87

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

4. Ο ΑΓΩΝΑΣ (KUMITE) ΚΑΙ ΤΑ KATA ΤΟΥ SHOTOKAN ΚΑΡΑΤΕ

Το πρώτο µέρος του κεφαλαίου αναφέρεται στο κοµµάτι της προπόνησης για το

αγωνιστικό καράτε, το kumite, ενώ το δεύτερο αναφέρεται στα kata. Στο κεφάλαιο αυτό

παρατίθενται αλφαβητικά όλα των kata του Shotokan (JKA). Μαζί µε τα ονόµατα και τις κινήσεις συµπεριλαµβάνεται και λίγη ιστορία για το κάθε ένα από αυτά. Το κάθε kata είχε

ένα πολύ ενδιαφέρον παρελθόν και εάν περισσότεροι άνθρωποι το γνώριζαν αυτό,

ενδεχοµένως θα ήθελαν να εξασκηθούν περισσότερο σε αυτά. Το Kata είναι η καρδιά και η ψυχή του Shotokan και για το λόγο αυτό δεν πρέπει να χαθούν.

Οι διάφορες οργανώσεις του Shotokan αναγνωρίζουν συνολικά 26 kata, τα οποία και

προέρχονται από διάφορες πηγές. Παραλλαγές των kata αυτών χρησιµοποιούνται και από

άλλα στυλ. Ανεξάρτητα από το σύστηµα-στυλ τα kata εκτελούνται σήµερα πάνω σε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις:

α) εκτέλεση του kata σαν επίδειξη της τέχνης.,

β) εκτέλεση του kata και πρακτική εφαρµογή των τεχνικών του σε πραγµατικές

συνθήκες µάχης..

Συνήθως οι εκπαιδευτές ασχολούνται µε την πρώτη προσέγγιση και παραµελούν τη

δεύτερη. Με τον τρόπο αυτό µειώνονται οι δυνατότητες βελτίωσης της αποτελεσµατικότητας της τέχνης σαν εργαλείο αυτοάµυνας.

Στο κεφάλαιο επίσης παρατίθεται ένας πίνακας µε τα kata του shotokan που

χρησιµοποιεί η Ελληνική Οµοσπονδία για την απονοµή των βαθµών.

4.1. ΤΟ KUMITE - ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

Το Kumite κυριολεκτικά σηµαίνει "ανταλλαγή κτυπηµάτων", αναφέρεται συνήθως και

µε τη αγγλική λέξη sparring. Το kumite - Sparring είναι µια δυναµική άσκηση προπόνησης που χρησιµοποιεί τον ελεύθερο αγώνα για πρακτική στις δεξιότητες των κτυπηµάτων και

των λακτισµάτων. Είναι µια ελεύθερη µορφή αγώνα που αναπτύσσει την αίσθηση της απόστασης, το συγχρονισµό των κινήσεων και την εστίαση του στόχου. Ο σκοπός είναι να εκπαιδευθεί ο αθλητής να αντιδρά αυθόρµητα σε µια επίθεση που δεν προσχεδιάζεται.

Το Kumite αναπτύσσει την µαχητική ικανότητα και τη ρευστότητα των τεχνικών του

αθλητή κάτω από την πίεση του συναγωνισµού. Αυτό συµβάλλει στη δηµιουργία και την

ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης σε ένα συγκεκριµένο σύνολο δεξιοτήτων, είναι ένας ρεαλιστικός τρόπος πρακτικής εξάσκησης χωρίς τη διακινδύνευση τραυµατισµού.

Μια

ποικιλία αντιπάλων -συνεργατών προπόνησης επιτρέπουν στον αθλητή την πρακτική του

εξάσκηση στις τεχνικές του σε µια ελεγχόµενη κατάσταση. Αυτό έχει επίσης τα οφέλη του στην βελτίωση της πνευµατικής εστίασης και την ανάπτυξη ένας ισχυρού πνεύµατος.

88

Το Kumite είναι µια πρωταρχική µέθοδος καλλιέργειας των ατοµικών δεξιοτήτων και

υπό αυτήν τη µορφή είναι ένα αναπόσπαστο τµήµα της προπόνησης του karate. Είναι επίσης ο καλύτερος δείκτης του επιπέδου ικανότητας και προετοιµασίας των µαθητών. Εντούτοις,

το Kumite δεν είναι µάχη και ο αντίπαλος-συνεργάτης δεν είναι εχθρός. Ένας πραγµατικός

αντίπαλος θα προσπαθούσε να νικήσει, ο ρόλος των συνεργατών είναι να ωθήσουν ο ένας τον

άλλον προς ένα πιο υψηλό επίπεδο ικανότητας. Το Kumite είναι µόνο η µυρωδιά και όχι η

ουσία µιας πραγµατικής πάλης. Αυτό διεξάγεται πάντα µε ασφάλεια, χωρίς φόβο, και µε µια

συνεργατική διάθεση.

Αν και πολλοί µαθητές ξεκινούν αρχικά το karate για να µάθουν να υπερασπίζονται

τους εαυτούς τους, κάποιοι µπορεί να είναι διστακτικοί να συµµετέχουν στο kumite. Γενικά

αυτό γίνεται επειδή είναι ανήσυχοι µε την ιδέα "του χτυπήµατος" ενός άλλου ατόµου ή φοβούνται τον προσωπικό τραυµατισµό ακόµη και έχοντας κατανοήσει ότι οι τεχνικές

εφαρµόζονται χωρίς δύναµη. Συνεπώς, για να µη διατηρηθεί ένα επαπειλούµενο περιβάλλον δηµιουργήθηκε ένα σύστηµα κλιµακωτών απαιτήσεων.

Η έννοια των κλιµακωτών απαιτήσεων είναι αρκετά απλή, η προπόνηση στο kumite

καθοδηγείται σε προοδευτικές φάσεις. Κάθε µαθητής προετοιµάζεται για τα διαδοχικά επίπεδα δυσκολίας και έντασης µε προοδευτική προπόνηση. Το Kumite αρχίζει στην κίτρινη ζώνη.

Ο ελάχιστος αριθµός κατηγοριών kumite για κάθε βαθµίδα εξαρτάται από τις

απαιτήσεις των ζωνών. Το Kumite ελέγχεται από περιεκτικούς κανόνες ασφάλειας που παρατίθενται στη συνέχεια. Ο προσωπικός προστατευτικός εξοπλισµός επίσης παρατίθενται

στη συνέχεια, οι απαιτήσεις του εξοπλισµού είναι συνδεδεµένες µε το επίπεδο του µαθητή. Εντούτοις, η απόκτηση του πλήρους εξοπλισµού του αντιπάλου-συνεργάτη (sparring partner)

νωρίτερα ενθαρρύνεται έντονα.

Η πρακτική εξάσκηση στο Kumite αρχίζει σε µια µεθόδευση στην οποία δεν υπάρχει

καµία επαφή στο κεφάλι ή τον κορµό. ∆εδοµένου ότι οι karate-ka (µαθητές) γίνονται

ικανότεροι, προοδευτικά επιτυγχάνεται ελαφριά επαφή στον κορµό και τελικά φθάνουν στο

jiu kumite (ελεύθερο αγώνα). Σε έναν αγώνα µε αντίπαλο-συνεργάτη το επίπεδο του kumite

διεξάγεται πάντοτε µε µαθητές της ίδιας βαθµίδας τεχνικής κατάρτισης. ∆εδοµένου όµως ότι

οι µαθητές αναπτύσσουν τις δεξιότητες τους σε διαφορετικά ποσοστά, το επίπεδο της

ικανότητας στο kumite ενός ατόµου είναι ανεξάρτητο από τις βαθµίδες των ζωνών.

Εποµένως, ρυθµός της προόδου εξαρτάται από τον ατοµικό ρυθµό του κάθε µαθητή. Το

επίπεδο ενός µαθητή στο kumite καθορίζεται από τον επικεφαλής εκπαιδευτή.

Είναι ευκολότερο για κάποιον να χτυπήσει ή να λακτίσει δυνατά και γρήγορα και

δυσκολότερο να αποφύγει την σύγκρουση µε διάφορους τρόπους: α) αποφυγή πρώτα, β)

αµυντικές τεχνικές µόνον όταν είναι απαραίτητο γ) επιθετικότερους ελιγµούς µόνο ως τελευταία δυνατότητα.

Υπάρχουν διαφορετικοί λόγοι για την εφαρµογή του Kumite και συµπεριλαµβάνουν: 89

1. Προπόνηση & εκµάθηση, 2. Αγώνα, 3. Αυτοάµυνα

Το Kumite για την προπόνηση και την εκµάθηση γίνεται απλά µε τον απόλυτο έλεγχο

ώστε να µη προξενηθούν τραυµατισµοί. Τα περισσότερο Dojo προτιµούν την µη-επαφή ή την ηµι-επαφή (επιφανειακή επαφή δέρµατος) σαν συνιστώµενη µέθοδο άσκησης Kumite για

την περίπτωση αυτή. Αυτό το είδος Kumite απαιτεί µεγάλη προσοχή και µεγάλη

αυτοσυγκέντρωση. Είναι απαραίτητο για έναν µαθητή να ολοκληρώσει και να τελειοποιήσει

ορισµένα συστήµατα "δοµηµένου" Kumite προκειµένου να ικανοποιεί τις απαιτήσεις για την απόκτηση βαθµού-kyu στις εξετάσεις για βαθµό , όσο υψηλότερος ο βαθµός επιχειρείται, το τόσο πιό τεχνικά δύσκολο δοµηµένο Kumites γίνεται. Στο σηµείο αυτό ακολουθεί µια

σύνοψη του δοµηµένου Kumite

Gohon Kumite: (5 -βήµατα βασικό Kumite)

Ο επιτιθέµενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής του, κατόπιν κινείται προς

τα εµπρός προς αντίπαλο χτυπώντας τον του µία φορά σε κάθε ένα από 5 βήµατά του, α) πρώτα στο πρόσωπο, β)στη δεύτερη επίθεση 5 φορές στο σώµα. Ο αµυνόµενος πρέπει να βαδίζει προς τα πίσω και να ταιριάξει µε το βήµα του επιτιθέµενου το δικό του βήµα για να

διατηρήσει την ασφαλή απόσταση και ταυτόχρονα να αποκρούει τα κτυπήµατα µε τις κατάλληλες αµυντικές τεχνικές. Ο αµυνόµενος πρέπει µετά από κάθε 5η άµυνα να επιτίθεται

µε αντίθετη γροθιά και να αναλαµβάνει τον ελέγχου της περιόδου από τον επιτιθέµενο.

Sanbon Kumite: (3- βήµατα βασικό Kumite)

Στην περίπτωση αυτή ένας επιτιθέµενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής

του, κατόπιν κινείται προς τα εµπρός προς τον αντίπαλό του µε µια επίθεση συνδυασµού

περιλαµβάνοντας κτυπήµατα στο πρόσωπο και το σώµα και ένα λάκτισµα στο σώµα. Ο αµυνόµενος πρέπει να χρησιµοποιήσει τις κατάλληλες τεχνικές για να εκτραπούν και οι 3 επιθέσεις του συνδυασµού, κατόπιν επιτίθεται µε αντίθετη γροθιά και να αναλαµβάνει τον ελέγχο της περιόδου από τον επιτιθέµενο.

Kihon-Ippon Kumite: (1-βήµα βασικό Kumite)

Ο επιτιθέµενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής του, κατόπιν κινείται προς

τα εµπρός προς τον αντίπαλο µόνο µε ένα βήµα του ανά επίθεση. Οι επιθέσεις

περιλαµβάνουν χτυπήµατα στο πρόσωπο και το σώµα, λακτίσµατα τινάγµατα και διείσδυσης στο σώµα, η κάθε επίθεση γίνεται µε τον ίδιο τρόπο δύο φορές. Ο αµυνόµενος µε ένα ενιαίο βήµα προς τα πίσω και µε µια κατάλληλη τεχνική πρέπει να εκτρέψει κάθε επίθεση, που

ακολουθείται αµέσως από µια αντίθετη τεχνική επίθεσης και νανάληψη του ελέγχου της

περιόδου από τον επιτιθέµενο. Το προστιθέµενο χαρακτηριστικό γνώρισµα αυτού του Kumite

είναι ότι επειδή η κάθε επίθεση γίνεται µε τον ίδιο τρόπο δύο φορές, ο αµυνόµενος πρέπει να εκτρέψει και να αντιµετωπίσει δύο φορές αλλά µόνο στη

πρώτη φορά µπορεί να

χρησιµοποιήσει µια βασική τεχνική. Η δεύτερη πρέπει να είναι µια µη-βασική, ή λιγότερο κοινή τεχνική ή περισσότερο "ελεύθερη τεχνική" που πρέπει να είναι εξίσου αποτελεσµατική.

90

Ο σκοπός αυτού είναι να βοηθηθεί µια µετάβαση µεταξύ του βασικού δοµηµένου Kumite και

της δυνατότητας να εφαρµοστούν οι τεχνικές ελεύθερου στυλ σε πραγµατικές αµυντικές καταστάσεις.

Jiyu-Ippon Kumite: (1-βήµα ελεύθερο βασικό Kumite)

Αυτή η µορφή Kumite δεν έχει κανέναν επίσηµο περιορισµό θέσης, απόστασης ή

στάσης. Οι µαθητές είναι ελεύθεροι να αµυνθούν φυσικά και από ο,τιδήποτε στάση είναι

άνετη για αυτούς. Ο επιτιθέµενος ανακοινώνει αρχικά την πρόθεση επίθεσής του, κατόπιν κινείται προς τα εµπρός προς αντίπαλο µε µόνο ένα βήµα του ανά επίθεση. Οι επιθέσεις περιλαµβάνουν τις κτυπήµατα στο πρόσωπο και το σώµα, λακτίσµατα - τινάγµατα και

διείσδυσης στο σώµα και ένα κυκλικό λάκτισµα – τίναγµα στο κεφάλι. Κάθε επίθεση γίνοται

δύο φορές, χρησιµοποιώντας αριστερά και δεξιά χέρια και πόδια. Ο αµυνόµενος πρέπει να

εκτρέψει την επίθεση χρησιµοποιώντας τις κατάλληλες τεχνικές, που ακολουθούν αµέσα (ή που εκτελούνται ταυτόχρονα µε την επίθεση) µε µια αντίθετη τεχνική επίθεσης και αναλαµβάνει τον ελέγχο της περιόδου από τον επιτιθέµενο.

Ο σκοπός αυτού είναι να

προαχθεί µια µετάβαση µεταξύ βασικού δοµηµένου Kumite, και της δυνατότητας να εφαρµοστούν οι τεχνικές ελεύθερης στυλ σε πραγµατικές αµυντικές καταστάσεις.

Jiyu Kumite: (ολοκληρωτικά ελεύθερο στυλ Kumite)

∆εν υπάρχει καµία επίσηµη απαίτηση για την επίθεση ή την άµυνα. Μπορεί να είναι

οποιεσδήποτε κατάλληλες τεχνικές χωρίς την προειδοποίηση ή αναγνώριση. Μπορεί επίσης

να είναι οποιαδήποτε κατάλληλη αµυντική µέθοδος. Φυσικά, µε σκοπό την προπόνηση, τηω απόκτηση βαθµού ή τους αγώνες, ο έλεγχος των επαφών είναι ακόµα πολύ πιο σηµαντικός για την αποφυγή των τραυµατισµών.

Το Kumite για τους αγώνες είναι αυτό που κατευθύνεται από του κανόνες και τις

οδηγίες των πρωταθληµάτων που διοργανώνει W.K.F., επάνω σε ειδικά στρώµατα µε τον κατάλληλο εξοπλισµό ασφάλειας και µε πάνω από 5 διαιτητές που διαιτητεύουν και που

κρίνουν τον αγώνα µόνο 2 αθλητών τη κάθε φορά κάτω από τις πολύ ελεγχόµενες µεθόδους

σηµείωσης χρόνου και πόντων Αυτό το είδος Kumite απαιτεί µεγάλη ικανότητα, συγχρονισµό και τον ολοκληροτικό έλεγχο.

Το Kumite για την αυτοάµυνα είναι αυτό που διεξάγεται όταν δεν ασκείται κανέναν

έλεγχος εκ των άνω στο περιβάλλον, τις περιστάσεις ή τους αντιπάλους. Αυτό περιορίζεται

σε εκείνες τις στιγµές όταν θίγεται η ασφάλειά µας, ή αυτή άλλων αθώων ανθρώπων, κάτω

από την επικείµενη απειλή και όλοι οι εναλλακτικοί δρόµοι για την

εκτόνωση της

κατάστασης είτε δεν έχουν καµιά θετική επίπτωση, ή δεν είναι εφαρµόσιµες. Σε αυτό το

Kumite χρησιµοποιείται το ποσοστό δύναµης και ο έλεγχος που κρίνονται απαραίτητα

προκειµένου να επιτευχθεί η θετικότερη έκβαση και απιτούνται όλες οι δεξιότητες, κρίση, τεχνικές και συντονισµό στα οποία κάποιος έχει εκπαιδευτεί

91

4.1.1. ΕΠΙΠΕ∆Α ΤΟΥ KUMITE Επίπεδα kumite 1 2 3 4 5

6 7

.

∆ραστηριότητα

Απόσταση, δεξιότητες κτυπηµάτων & αποκρούσεων. ¨Όχι επαφή. ∆εξιότητες κτυπηµάτων, λακτισµάτων & αποκρούσεων. ¨Όχι επαφή. Πρακτική εξάσκηση χωρίς επαφή. Πρακτική εξάσκηση µε ελαφριά επαφή στο σώµα. Καµία επαφή στο κεφάλι Πρακτική εξάσκηση µε ελαφριά επαφή στο σώµα., το κάλυµµα το κεφαλής, & χαµηλά λακτίσµατα στον κορµό. Καµία επαφή στο πρόσωπο Πρακτική εξάσκηση µε ελαφριά επαφή σε όλα τις περιοχές στόχων και σαρώµατα στα πόδια Πλήρες Jiu Kumite

Εξοπλισµός

Κάλυµµα κεφαλής, µασέλα & προστατευτικό βουβωνικής χώρας Αµυντική – πλευρική θέση Γάντια Προστατευτικά ταρσού (µπότες)

Τα προστατευτικά των κνηµών συστήνονται

Κανόνες ασφαλείας του Kumite στην προπόνηση.

1. Το Kumite διεξάγεται µόνο κάτω υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτή ή κάποιας

αναγνωρισµένης µαύρης ζώνης.

2. Οι συµµετέχοντες έχουν ως πρώτη προτεραιότητά τους την ασφάλεια του

συναθλητή τους. Οποιαδήποτε τεχνική που από τη φύση της δεν µπορεί να ελεγχθεί για την

ασφάλεια του αντιπάλου είναι απαγορευµένη. Η αγενής συµπεριφορά έχει σαν αποτέλεσµα την διακοπή του ή και την αποβολή του υπαίτιου.

3. Οι συµµετέχοντες υπακούν άµεσα στις εντολές της µαύρης ζώνης που ελέγχει τον

αγώνα. Η διαµαρτυρία αποτελεί πειθαρχικό παράπτωµα. Οι τυποποιηµένες εντολές είναι οι ακόλουθες:

α. Kiotsuke - Προσοχή β. Rei – χαιρετίστε

γ. Kumite No Kamae - Υιοθετήστε τη στάση επιφυλακής.

e. Hajime – Αρχίστε (sparring) f. Yame – Σταµατήστε

4. Οι συµµετέχοντες φορούν τον προστατευτικό εξοπλισµό που απαιτείται για τα

αντίστοιχα επίπεδα του kumite τους. Αυτός ο εξοπλισµός πρέπει να ανταποκρίνεται στις τυποποιηµένες προδιαγραφές. Οι συµµετέχοντες έχουν τα νύχια τους κοµµένα

και δεν

φορούν κοσµήµατα. Οι συµµετέχοντες προσεγγίζουν την προπόνηση σοβαρά και επιδεικνύουν τον κατάλληλο σεβασµό για την ασφάλειά τους πάντοτε (κατάλληλη αµυντική προετοιµασία). Τα χέρια κρατούνται κλειστά κατά τη διάρκεια του kumite.

6. ¨Όλες οι τεχνικές είναι ελεγχόµενες, η υπερβολική επαφή απαγορεύεται.

7. ¨Όλα τα επόµενα απαγορεύονται:

92

α. Επιθέσεις στις αρθρώσεις, στο λαιµό, στο πίσω µέρος του κεφαλιού, στη σπονδυλική

στήλη και την πλάτη, στη βουβωνική χώρα και στα πόδια. Κάτω από το 5ο επίπεδο όλες οι τεχνικές πρέπει να στοχεύουν και να εκτελούνται πάνω από τη µέση. β. Επιθέσεις στο πρόσωπο µε shokutei (το πέλµα του ποδιού).

γ. Τεχνικές Shuto (µε κόψη παλάµης) και nukite (χέρι λόγχη).

δ. Εναγκαλισµοί, λαβές ή ωθήσεις (εκτός από το επίπεδο 7 που επιτρέπονται οι ρίψεις)

και επικίνδυνες ρίψεις που από τη φύση τους παρεµποδίζουν τη δυνατότητα του αντιπάλου να προσγειωθεί ακίνδυνα. ε. Τυφλές τεχνικές.

στ. Κτυπήµατα τα οποία χρησιµοποιούν το γόνατο, τον πήχη, τον αγκώνα, ή το κεφάλι.

4.2. ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ KATA – ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οκιβανέζικα

Ιαπωνικά

Έννοια του τίτλου

Chinto

Gankaku

Μάχη στην ανατολή ή Γερανός στο βράχο

Jiin

Jiin

Περιοχή ναού

Jion Jitte

Jion Jitte

Ήχος ναού ∆έκα χέρια

Kusanku Dai

Kanku Dai

Kusanku Sho

Kanku Sho

Naihanchi Shodan

Tekki Shodan 1

Naihanchi Nidan

Tekki Nidan 2

Naihanchi Sandan Niseshi

Tekki Sandan 3 Nijushiho

Passai Sho

Bassai Dai

Passai Dai Pinan Shodan* Pinan Nidan* Pinan Sandan Pinan Yondan Pinan Godan Rohai Seisan (Seishan)

Bassai Sho Heian Nidan (2) Heian Shodan(1) Heian Sandan Heian Yondan Heian Godan Meikyo Hangetsu

Sochin Unshu Useshi, Gojushiho

Sochin Unsu Gojushiho

Wankan

Matsukaze Wankan

Wansu (Wanshu)

Empi

Chinte

Chinte

Μυστήρια χέρια

∆είτε τον ουρανό ∆είτε τον ουρανό

Πάλη µε διατήρηση του έδαφους, ιππασία(tekki) Πάλη µε διατήρηση του έδαφους, ιππασία(tekki)

Πάλη µε διατήρηση του έδαφους, ιππασία(tekki) 24 ή εικοσιτέσσερα βήµατα Κατάληψη του κάστρου - Μεγάλο

Κατάληψη του κάστρου - Μικρό Ήρεµο µυαλό 1 Ήρεµο µυαλό 2 Ήρεµο µυαλό 3 Ήρεµο µυαλό 4 Ήρεµο µυαλό 5 Λευκός ερωδιός,Φωτεινός καθρέφτης 13, Μισό φεγγάρι

Κίνηση στη µάχη,διατήρηση της ειρήνης Χέρια σύννεφα 54 Βήµατα, Μαύρη τίγρη, το χτύπηµα του λευκού γερανού(το παλαιότερο της Okinawa) Η κορώνα του βασιλιά (Wankan) / Άνεµος των πεύκων (Matsukaze) Το πέταγµα του χελιδονιού(Empi) / Ο απεσταλµένος (Wanshu)

* Ο Funakoshi άλλαξε τη σειρά των δύο αυτών kata

93

Taikyoku Shodan. Συνήθως γνωστό σαν 'kihon' (Βασικές τεχνικές).

Το πρώτο-πρώτο kata το οποίο

(χαµηλή απόκρουση) και το oi zuki (µακρινή γροθιά).

Αποτελείται από 20 κινήσεις.

µαθαίνουν οι νέοι karateka του Shotokan. Περιέχει µόνο δύο βασικές τεχνικές: το gedan barai Τεχνικά δεν είναι ένα αληθινό kata, αλλά πολλές οµοσπονδίες το διδάσκουν στους αρχάριους για την απόκτηση του 9ου kyu (βαθµού).

Pinan - Heian kata O Yasutsune Itosu (1830-1915), από το σύστηµα του Shuri-Te, ανέπτυξε τα Pinan

(ειρηνικό-ήρεµο µυαλό), τη σειρά των πέντε kata γύρω στα 1905. Η ιστορία µας λέει ότι ο Itosu δηµιούργησε τα Pinan από δύο άλλα kata Shuri γνωστά σαν Kusanku και Channan.

Το Channan kata έχει χαθεί, αλλά µύθος µας αφηγείται ότι το κατείχε ο Bushi

Matsumura, ο δάσκαλος του Itosu, ο οποίος είτε επινόησε αυτό το kata ή το δηµιούργησε από ένα παλαιότερο σύνολο από κινέζικα kata και του τα µετάδωσε.

Αυτές οι µορφές διδάχθηκαν στα παιδιά των δηµοτικών σχολείων της Okinawa και

όταν ο Gichin Funakoshi µετακόµησε στην Ιαπωνία για να διδάξει karate τα χρησιµοποίησε σαν βασικό κορµό στη διδασκαλία των kata. Ο Funakoshi άλλαξε τη σειρά των δύο πρώτων και τα µετονόµασε σε Heian.

Heian Shodan.

Αρχικά αυτό το Kata ονοµάστηκε Pinan Nidan, εντούτοις περίπου στο 1900 ο Shihan

Gichin Funakoshi µετέτρεψε το όνοµα αυτού του kata σε Pinan Shodan. Μερικά έτη

αργότερα το όνοµα του Kata το άλλαξαν πάλι σε Heian Shodan. Ο λόγος που το όνοµα αυτού του kata το άλλαξαν πάλι σε Heian είναι λόγω των κινήσεων του στην αρχή και στο τέλος

που αποκαλούνται Heiwa-Antei (ειρήνη και ηρεµία). Το Heian κατά προσέγγιση µεταφράζεται σε ειρηνικό-ήρεµο µυαλό.

Heian Nidan.

Αυτό το kata ήταν αρχικά γνωστό σαν Pinan Shodan. Εντούτοις το αντικατέστησε µε

το τωρινό Heian Shodan kata περίπου το 1900. Ο Shihan Funakoshi έκανε αυτήν την αντικατάσταση επειδή το Heian Shodan ήταν το ευκολότερο µεταξύ των δύο kata να το µάθει κάποιος και αισθάνθηκε ότι θα ήταν µια καλύτερη αρχή από το Heian Nidan.

Heian Sandan. Αυτό το Kata ήταν αρχικά γνωστό σαν Pinan Sandan. Το kata χαρακτηρίζεται από τις

τεχνικές Yoko-uke και Gedan Barai στην αρχή του kata, καθώς επίσης και από τις τεχνικές

Nukite και Ushiro Empi το οποίο εκτελείται µε µια περιστροφή από την µπροστινή στάση. Αυτό το kata χαρακτηρίζεται επίσης και από την τέλεια µετακίνηση-περιστροφή του σώµατος tai sabaki.

94

Heian Yondan. Αυτό είναι το 4ο kata στη σειρά των Heian, και όπως και τα προηγούµενα το όνοµα

του ήταν αρχικά Pinan Yondan. Το kata αναγνωρίζεται από την αργή κίνηση άρσης των

χεριών στην αρχή, καθώς επίσης και από τη χρησιµοποίηση των τεχνικών yoko geri και empi.

Αυτό το kata περιέχει ένα από τα καλύτερα bunkai της σειράς των Heian Heian Godan.

Αρχικά ήταν γνωστό σαν Pinan Godan, αυτό το δυναµικό kata περιέχει

τεχνικές

άλµατος, τεχνικές στρέβλωσης της άρθρωσης, και µετακινήσεις µπροστά και προς τα πίσω. Αυτό το kata έχει την µικρότερη προ της αρχική έννοια (ειρηνικό-ήρεµο µυαλό) σχέση της σειρά των heian kata.

Tekki Shodan. Γνωστός επίσης και σαν Naihanchi. Ο Shihan Funakoshi το µετονόµασε σε Tekki, το

οποίο κατά προσέγγιση µεταφράζεται σε σιδερένιος ιππότης. Λέγεται ότι ο ειδήµων του karate Motobu ήξερε µόνο αυτό το kata και ότι µέσω της επαναλαµβανόµενης πρακτικής

εξάσκησης του θα µπορούσε κανείς να καταλάβει την ουσία του tode, ως εκ τούτου τη

δυσκολία και το βάθος του. Ένα από τα κύρια σηµεία είναι η γραµµή της εκτέλεσης του (enbusen). Όλες οι µετακινήσεις του είναι πλευρικές και εκτελούνται από τη µία πλευρά στην άλλη.

Ανάλογα µε το στυλ οι στάσεις ποικίλουν µερικώς και ονοµάζονται διαφορετικά, Uchi-

Hachi-Dachi, Naihanchi Dachi ή Kiba Dachi. ∆υστυχώς µέσω της πορείας του χρόνου

µερικές από τις λεπτοµέρειες αυτού του kata έχουν αλλάξει. Εάν κάποιος ασκεί αυτό kata

κάθε πρωί και βράδυ µπορεί να ονοµασθεί

karate-ka. Ένας εκπαιδευτής µπορεί να

αξιολογήσει το τεχνικό επίπεδο των µαθητών του παρατηρώντας τους να εκτελούν αυτό το kata. Οι µεγάλοι δάσκαλοι του karate υποστηρίζουν ότι αυτό µπορεί να εκτελεστεί σωστά

µόνο µετά από εξάσκηση τουλάχιστον δέκα χιλιάδες φορές. Θεωρείται ότι ο Μatsumura Sokon της πόλης Tomari δηµιούργησε το Tekki Shodan Kata.

Tekki Nidan. Το δεύτερο από τα Tekki Kata. Αυτό το kata δηµιουργήθηκε από τον Itosu Yasutsune.

Tekki Sandan. Το τρίτο από τα Tekki Kata. Αυτό το kata was δηµιουργήθηκε από τον Itosu Yasutsune.

(Passai) - Bassai Dai. Ο αρχικός δηµιουργός του Passai είναι άγνωστος αν και ο µύθος λέει ότι ο Bushi

Matsumura (1797-1889) έφερε την αρχική µορφή (Dai) από την Κίνα Η σηµερινή του µορφή

έχει την καταγωγή της στο Shuri-Te αν και το Passai αγαπήθηκε ιδιαίτερα και από τους karateka γύρω από το Tomari.

95

Μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτό το kata δηµιουργήθηκε από τον ειδήµονα του Karate

τον Oyadomari. Η λέξη Bassai µπορέστε να µεταφραστεί σαν "κατάληψη του κάστρου".

Υπάρχουν µερικοί άνθρωποι που θεωρούν ότι αυτό το kata, καθώς επίσης και τα Empi, Jion,

Ji'in και Jutte αρχικά προήλθαν από την Κίνα λόγω του τρόπου της έναρξης αυτών των kata. Ενδεχοµένως η αρχική µετά τον χαιρετισµό χειρονοµία στην έναρξη µπορεί να προέρχεται

από την Κίνα σαν σηµάδι του σεβασµού. Μπορεί επίσης ένας εµπειρογνώµονας του karate της Okinawa να άρχιζε πάντα το kata του από αυτήν την θέση και διατηρήθηκε η κίνηση αυτή µέχρι σήµερα. ∆εν µπορούµε πραγµατικά να είµαστε βέβαιοι για την ιστορία αυτού του kata.

Bassai Sho. Η µικρότερη(Sho) έκδοση του Passai αναπτύχθηκε από τον Yasutsune Itosu (1830-

1915). Αυτή η έκδοση τονίζει τη χρήση των ισχίων στην παραγωγή της δύναµης και τις γρήγορες εναλλαγές των στάσεων. ∆ιδάσκει τον τρόπο προστασίας κατά τη µετατόπιση ώστε

να µη εκτεθούν οι ζωτικής σηµασίας περιοχές. Άλλες τεχνικές που περιλαµβάνονται σε αυτό το kata έχουν σαν στόχο την πάλη κατά τη νύχτα και την άµυνα απέναντι σε bo (ξύλινο ραβδί). Η άµυνα ενάντια σε bo εκτελείται µε ανοικτή παλάµη και

για αυτόν το λόγο

απαιτείται δύναµη. Το Passai Sho πρέπει να εξασκείται µετά από την ιδιοποιήση του Passai Dai. Τα δύο kata διαφέρουν στο σηµείο ότι το Passai Dai φαινοµενικα εµφανίζεται δυναµικότερο και κατανυκτικό ενώ το Passai Sho µε την ηρεµία των τεχνικών του περιέχει µια εσωτερική δύναµη.

Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές του Bassai Dai που εξασκούνται στην Okinawa και

το πιθανότερο είναι ότι αυτό το kata βασίστηκε σε µια άλλη µακρινή παραλλαγή του Bassai διαφορετική από το Bassai Dai. Kanku Dai. Αυτό το kata είναι επίσης γνωστό σαν Kushanku, Kwanku, Koshunkyu, και Kanaku.

Εντούτοις ο Funakoshi µετονόµασε αυτό το kata σε Kanku Dai όταν πήγε στην Ιαπωνία. Η λέξη Kanku µεταφράζεται σαν "η θέα του ουρανού" ή "ατενίζοντας το κενό". Ένας θρυλικός Κινέζος διπλωµάτης ονοµαζόµενος

Kung Siang Chung υποθετικά

έφερε αυτό kata από την Κίνα ή την Okinawa. Άλλοι µύθοι λένε ότι αυτός δηµιούργησε το

kata, άλλοι λένε ότι ο µαθητής του ο Sakugawa δηµιούργησε το kata και το έδωσε το όνοµα του δάσκαλου του Kung Siang Chung. Ο οκιβανέζικος τρόπος προφοράς των τριών

ιδεογραµµάτων kanji του Kung Siang Chung είναι Ku Shan Ku.

Σύµφωνα µε το µύθο, ο Kung Siang Chung είναι ένας διάσηµος Κινέζος διπλωµάτης

που ταξίδεψε στην okinawa προς το τέλος του 1700. Έζησε υποθετικά στη πόλη Shuri και

έγινε φίλος µε τον Sakugawa έναν ειδικό των οκιβανέζικων πολεµικών τεχνών. Αυτός ο

Κινέζος διπλωµάτης ήταν πολύ καλά εκπαιδευµένος στις τέχνες του έθνους του και δίδαξε

96

τον κινεζική πυγµαχία στον Sakugawa, ο οποίος µε τη σειρά του στη συνέχεια τη δίδαξε στον Matsumura Sokon. Υπάρχουν κάποια ερωτήµατα σχετικά µε την προέλευση αυτού του kata. Ο θρυλικός

Kung Siang Chung, ή Kushanku/Koshokun, δηµιούργησε το γνωστό στις µέρες Kanku-Dai ή

κάποιος άλλος δηµιούργησε το Kanku-Dai από το Channan kata το οποίο ο Kung Siang

Chung µετέφερε στην Okinawa; Αυτός ο Κινέζος διπλωµάτης υπήρξε πραγµατικά, ή είναι αυτός µια µεταφορά για όλους τους Κινέζους διπλωµάτες που έζησαν στο νησί της Okinawa ;

Ο µύθος λοιπόν µας λέει ότι ο Kung Siang Chung ήταν φίλος µε τον Sakugawa, έναν

από τους πρώτους επίσηµα αναγνωρισµένους ανθρώπους του karate της Okinawa στο

γενεαλογικό δέντρο του Shotokan karate. Ο καθένας τους, ο Kung Siang Chung, ο Sakugawa

ή ο µαθητής του ο Matsumura υποθετικά δηµιούργησαν το kata Kushanku και του έδωσαν το όνοµα του Κινέζου φίλου του Sakugawa.

Γύρω στα 1906 ο Anko Itosu ενδεχοµένως χρησιµοποίησε τις µορφές του Kusanku

µαζί µε το ξεχασµένο kata το Channan για να δηµιουργήσει τα Pinan. Πολλές κινήσεις από τα Pinan διακρίνονται στο Kusanku.

Είναι προφανές ότι η Κίνα άσκησε µεγάλη επίδραση στην okinawa. Είναι επίσης

προφανές ότι η Κορέα, η Ιαπωνία, και η Φορµόζα (Ταϊβάν) επίσης επηρέασαν τον πολιτισµό

του νησιού. Επίσης προφανές είναι ότι το karate της Okinawa περιέχει µερικά kata που έχουν την προέλευση τους σαφώς στις νότιες κινεζικές πολεµικές-τέχνες..

Kanku Sho. Αυτό είναι ένα άλλο Kata που πιστώνεται στο δάσκαλο Itosu της Okinawa. Θεωρείται

ότι δηµιούργησε αυτό το kata στα τελευταία έτη του από τη δυσκολία που αντιµετώπιζε στην εκτέλεση του Kanku Dai. Εντούτοις αυτό το kata περιέχει τεχνικές που καταρρίπτουν αυτήν την ιδέα. Το kata αυτό θεωρείται από τα καλύτερα για τους αγώνες.

Jion. Το όνοµα Jion είναι άγνωστης προέλευσης. Υπάρχουν φήµες ότι το όνοµα προέρχεται

από έναν ναό που ονοµάζεται Jion-Ji, η λέξη Jion σηµαίνει ναός. Ji σηµαίνει καθολική αγάπη, προσφορά, ευγένεια και στοργή. Η λέξη On σηµαίνει επιείκεια, εύνοια, καλοκαγαθία, ή ευγένεια.

Είναι ένας βουδιστικός όρος που απαριθµείται σε µερικά αρχαία κείµενα και δεν

χρησιµοποιείται πλέον στη σύγχρονη γλώσσα. Μερικοί συνδέουν το Jion µε την προέλευση του πίσω στην Κίνα. Αλλά υπάρχουν πολλοί ναοί στην Ιαπωνία µε το όνοµα Jion, πολλοί από

τους οποίους χρησιµοποιούν τα ίδια ιδεογράµµατα-kanji για τα ονόµατά τους. Επειδή το

όνοµα είναι τόσο κοινό, ακόµα και αν το Jion πήρε το όνοµα του από έναν ναό, ποτέ δεν θα

ήµαστε σε θέση να ξέρουµε ποιος είναι αυτός..

97

(Seishan) - Hangetsu Αρχικά το όνοµα του kata ήταν Seisan (Seishan) από ένα διάσηµο κίνεζο ειδικό στις

πολεµικές τέχνες που έζησε στην Okinawa γύρω 1700. Ο Seisan συνοδευόταν µε έναν

αστρονόµο και κατασκευαστή χαρτών επωνοµαζόµενο Takahara Perchin ο οποίος ήταν ο πρώτος δάσκαλος του "Tode" του Sakugawa. Το kata είναι επίσης γνωστός γιατί έχει

εκτελεστεί από µερικούς από τους πιο διάσηµους karateka στην ιστορία, µεταξύ άλλων ο Bushi Matsumura, ο Yasutsune Itosu, και ο Chotoku Kyan. Το Seisan χρησιµοποιείται από πολλά συστήµατα της Okinawα όπως το Isshinryu, το ShorinRyu, και το Shurite και µεταφράζεται στον αριθµό "13".

Υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοσεις του kata. Η Naha-Te έκδοση του Seisan µε

κινέζικη επιρροή και η Shuri-Te έκδοση µε τη δική της εξέλιξη. Η Shuri-Te έκδοση ανάγεται

στον Bushi Matsumura και περιλαµβάνει επαναλαµβανόµενους τριπλά συνδιασµούς,

αποκρούσεις µε ανοιχτές παλάµες και µια άµυνα ενάντια σε λακτίσµα της βουβωνικής περιοχής.

Η λέξη Hangetsu θα µπορούσε να µεταφραστεί όχι σαν ηµισέληνος, αλλά µάλλον ως

µισός µήνας, πράγµα το οποίο αποτελεί επίσης ερµηνεία του ονόµατος Hangetsu. Ολόκληρος το kata θα µπορούσε να εκληφθεί από κάποιους σαν τον κινεζικός λαϊκό χορό στον οποίο ο χορευτής ερµηνεύει τις φάσεις των παλιρροιών, όπως κα τον κύκλο του διαστήµατος των 13

ηµερών κατά τον οποίο το φεγγάρι περιστρέφεται γύρω από τη γη. Εκτός των τεχνικών του

karate που το kata αυτό περιλαµβάνει, οι µετακινήσεις του αυτού του kata παραπέµπουν στις ασιατικές µετακινήσεις χορού οι οποίες καταδεικνύουν τις φάσεις του φεγγαριού φάσεις των παλιρροιών.

ή τις

Οι περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να προτιµούν το όνοµα ηµισέληνος λόγω των

ηµικυκλικών µετακινήσεων και κινήσεων που παρατηρούνται στο kata. Το όνοµα Hangetsu

αρχικά ήταν Seishan, το οποίο σηµαίνει 13 στη γλώσσα της Okinawa, και αποτελούσε µέρος

της µεθόδου διδασκαλίας karate της πόλης του Shuri. Η πηγή του ονόµατος Hangetsu είναι

άγνωστη, αλλά είναι πιθανώς δουλειά του Funakoshi. Στο βιβλίο του Ryukyu Kenpo Karate

κατονοµάζει αυτό kata µε το όνοµα Seishan. Το όνοµα Seishan θα µπορούσε να είναι µια

αναφορά στον κύκλο 13 ηµερών των φάσεων του φεγγαριού και ξέροντας το αυτό ο Funakoshi θα µπορούσε να έχει ονοµάσει το kata "µισός µήνας/φεγγάρι."

Gankaku Ο δηµιουργός αυτού του kata είναι άγνωστος. Η ηµεροµηνία δηµιουργίας του kata

είναι επίσης άγνωστη. Εντούτοις, το αρχικό όνοµα του kata ήταν "Chinto" το οποίο σηµαίνει

µάχη της ανατολής. Ο Funakoshi επιτυχώς άλλαξε το όνοµα σε Gankaku όχι µόνο για να του

δώσει ένα ιαπωνικό όνοµα, αλλά και για να αφαιρέσει την έννοια του πολέµου και της µάχης που εµπεριέχονται στο όνοµα Chinto. Το Gankaku, τώρα µεταφράζεται "ο γερανός πάνω σε έναν βράχο", από τη στάση πάνω στο ένα πόδι που αντιπροσωπεύει αυτό το kata.

98

Ο µύθος αφηγείται για ένα Κινέζο ναυτικό µε το όνοµα Chinto ή (Annan), ναυαγό στην

Okinawa από µια φοβερή θύελλα. Αυτός κρύφτηκε στις σπηλιές κοντά στην παραλία και

έκλεψε τη νύχτα τρόφιµα για να επιζήσει. Οι χωρικοί παραπονέθηκαν και ένας διάσηµος

πολεµιστής ο Sokun (Bushi) Matsumura στάλθηκε για να λύσει το πρόβληµα. Ο Matsumura προσπάθησε να συλλάβει τον ναυαγό.

Όταν ήλθαν αντιµέτωποι ο Chinto εµπόδισε ή

απέφυγε όλες τις τεχνικές του Matsumura και κατόπιν έτρεξε µακριά. Αργότερα ο Matsumura τον βρήκε σε ένα κοιµητήριο και έγιναν φίλοι. Ο Matsumura βοήθησε το ναυτικό

µε παροχή σε τρόφιµα και τον έκρυψε, σε αντάλλαγµα ο ναυτικός του δίδαξε τις τεχνικές του. Εάν ο µύθος του ναυτικού είναι αληθινός ή όχι τα γεγονότα φαίνεται ότι να επιβεβαιώνουν

ότι ο Sokοn matsumura διαµόρφωσε τις κινήσεις του σύγχρονου kata γνωστού σαν Chinto.

O Chinto επίσης δίδαξε και στους κατοίκους της περιοχής του Tomari, τον kosaku

Matsumora και τον Kokan Oyadomari. Οι τεχνικές του Chinto είναι πιθανόν ότι προέρχονταν από ένα κινεζικό σύστηµα αποκαλούµενο Chunan Fa (Kempo). Ήταν ένα δηµοφιλές

σύστηµα που διδάσκονταν κατά µήκος της νοτιοανατολικής ακτής της Κίνας στο παρελθόν.

Το Chinto εισήχθη πιθανότατα κατευθείαν στο Tomari, αλλά υιοθετήθηκε και στο σύστηµα του Shuri-Te. Υπάρχουν πάνω από πέντε εκδόσεις του Chinto. Η έκδοση του Tomari-Te έχει

κινέζικη επιρροή σε αντίθεση µε αυτή του Shuri-Te, η οποία είναι απλοϊκότερη. Το kata

ενσωµατώθηκε και στο Isshinryu µέσω του δασκάλου Shimabuku µαθητή του Chotoku Kyan. Ο δάσκαλος Kyan ήταν µαθητής του Sokun Matsumura.

Jutte. Αυτό το kata µεταφράζεται σε "10 χέρια" και θεωρείται ότι έχει προέλθει από το

Tomari-te. Εκτός από αυτό δεν υπάρχει κάτι άλλο γνωστό για αυτό kata. Το Jitte (Jutte) kata µαζί µε το Jiin και το Jion είναι ταξινοµηµένα σαν Shuri-Te kata αν και ιστορικά µπορεί να είχαν δηµιουργηθεί στο Tomari-Te σύστηµα από τον Matsumura.

Enpi. Το αρχικό όνοµα αυτού του kata είναι Wanshu - ίσως έχει δηµιουργηθεί από τον

Κινέζο Suppashi Wanshu, ένα διάσηµο εκπαιδευτή karate του παρελθόντος της Okinawa.

Είναι ένα από τα δηµοφιλέστερα kata και έχει υποβληθεί σε πολλές τροποποιήσεις.

Θεωρείται ότι έχει την προέλευση του στην Κίνα γύρω στα 1690. Το Wansu

χρησιµοποιήθηκε πρώτα στην περιοχή του Tomari και αποτελεί µέρος του Tomari-Te σύστηµατος. Μερικές φορές αυτό το kata αναφέρεται και σαν Empi. Ο καθένας τρόπος (Enpi or Empi) είναι σωστός. Η λέξη Empi µεταφράζεται σε "ταξίδι χελιδονιού" ή "πέταγµα χελιδονιού".

Meikyo. Αυτό kata είναι επίσης ένα Tomari-Te kata µε µια µακροχρόνια ιστορία. Αρχικά

ονοµάζόταν Rohai που σηµαίνει "Λευκός Ερωδιός". Το όνοµα Meikyo αποτελείται από δύο

ιδεογράµµατα-kanji τα οποία ερµηνεύονται σε φωτεινός και καθρέφτης. Το όνοµα του kata 99

σηµαίνει "Φωτεινός καθρέφτης". Το όνοµα προφανώς αποδόθηκε από την εναρκτήρια

τεχνική κατά την οποία ο αυτός που εκτελεί τραβά και τις δύο παλάµες από ψηλά στο πρόσωπο του και κοιτάζει µέσα τους σαν να κρατά έναν καθρέφτη.

Η Ιαπωνία έχει τρεις εθνικούς θησαυρούς. Τα κειµήλια αυτά φυλάσσονται στο ναό

Shinto στο Tokyo, το ξίφος του Hachiman που φυλάσσεται στον ναό Atsuta, και τον καθρέφτη της Ιαπωνίας που φυλάσσεται στο µεγάλο ναό στο Ise. Η αναφορά στους εθνικούς

θησαυρούς γίνεται για το λόγο ότι ίσως το Meikyo είναι συµβολικό του καθρέφτη της Ιαπωνίας που φυλάσσεται στο Ise.

Το Meikyo ήταν το αγαπηµένο kata του Nakayama Masatoshi. Αυτός έλεγε ότι το

Meikyo είναι παρόµοιο µε έναν λαϊκό χορό που εκτελείται µε σκοπό να πείσει τη θεά

Amaterasu να βγει µέσα από τη σπηλιά που κρύβεται. Ο Ιαπωνικός µύθος του Shinto

αφηγείται ότι η Amaterasu η θεά του ήλιου, έκλεγε και τα δάκρυα της έπεσαν στη θάλασσα της Ιαπωνίας και διαµόρφωσαν τα νησιά της Ιαπωνίας.

Ji'in. Το όνοµα Jiin κυριολεκτικά µπορεί να έχει δύο διαφορετικές έννοιες, δεδοµένου ότι το

όνοµα γράφεται συχνά µε διαφορετικούς χαρακτήρες από διάφορους Ιάπωνες εκπαιδευτές.

Το ένα όνοµα σηµαίνει "ο χώρος του ναού." Η άλλη πιθανότητα είναι το όνοµα να σηµαίνει "

Έλεος και ευγένεια". Η χρησιµοποίηση του χαρακτήρα για το ναό σαν πρώτο χαρακτήρα ξεχωρίζει το όνοµα από το όνοµα του Jion, εντούτοις ο χαρακτήρας για το έλεος είναι ο ίδιος όπως και στο Jion έτσι ώστε αυτό το όνοµα είναι το πιθανότερο το κατάλληλο για την σωστή

ορθογραφία. Ο Funakoshi προσπάθησε να µετονοµάσει το Jiin, µαζί µε πολλά άλλα kata και απέτυχε. Το όνοµα το οποίο για το επέλεξε Jiin ήταν Shokyo ή «σκιά πεύκων» το οποίο όµως ποτέ δεν καθιερώθηκε.

Το Ji'in, το Jion και το Jitte συγκριτικά µε τα υπόλοιπα kata αρχίζουν µε την ίδια

χαρακτηριστική kamae, η οποία προφανώς έχει τις ρίζες της στο αρχαία κινέζικη πυγµαχία. Το Ji'in πιθανά προέρχεται από το Tomari-te. Ο δάσκαλος Funakoshi δεν δίδαξε ποτέ εκτενώς αυτό kata. Εντούτοις αυτό παραµένει σηµαντικό για την εκτέλεση πολλών τεχνικών ταυτόχρονα,

των συχνά επαναλαµβανόµενων στάσεων, των γρήγορων εναλλαγών της

κατεύθυνσης µε παράλληλη διατήρηση της ισορροπίας, το δυναµισµό του και τους βηµατισµούς µε το ίδιο µήκος.

Chinte.

Chinte είναι ένα µοναδικό Shuri-Te kata το οποίο Itosu διδάχθηκε από τον Bushi

Matsumura. Κανένας δεν γνωρίζει ακριβώς πότε πήρε το όνοµα του. Το Chinte είναι γεµάτο

µε τεχνικές και µετακινήσεις οι οποίες θα µπορούσαν να θεωρηθούν ενδεικτικές των

Ασιατικών παραδοσιακών χορών. Υπάρχει µια φήµη ότι το Chinte προέρχεται από έναν χορό

που περιγράφει στις νέες γυναίκες τα πράγµατα που θα πρέπει να ξέρουν για να επιζούν στον κόσµο.

100

Πολλές από τις τεχνικές προέρχονται από έναν λαϊκό χορό στον οποίο µια νέα γυναίκα

παρουσιάζει το µωρό της στους φίλους της, µαθαίνει πειθαρχία στα παιδιά της και

αντιπαλεύεται το εγώ του συζύγου της. Οι τελευταίες τρεις τεχνικές του kata είναι πιθανά συµβολικές και υποδεικνύουν την υποταγή, παραδοχή και την υποχώρηση στο θυµό του συζύγου

ή τουλάχιστον τη σκέψη ότι αυτός έχει τον δικό τρόπο του χειρισµού των

καταστάσεων και γνωρίζει

τι να κάνει για τις επιθυµίες της. Η λέξη Chin µπορεί

να

αναφέρεται σε µια κινεζική τεχνική επίθεσης στα ζωτικής σηµασίας σηµεία του σώµατος. Εποµένως το kata θα µπορούσε να περιγράφει τις τεχνικές επίθεσης στα ζωτικής σηµασίας σηµεία του σώµατος.

Η σχέση µε την Κίνα ενισχύεται περαιτέρω από τα κινεζικά χέρια του ονόµατος του

kata. Αυτό το όνοµα µπορεί να είχε δοθεί στο kata µετά από την εισαγωγή στην Okinawa από

την Κίνα και µεταφράζεται σε "Παράξενο χέρι", "Κινεζικό χέρι" ή "Απίστευτα χέρια". Ο δάσκαλος (Shihan) Funakoshi αναφέρει το kata σαν Shoin αλλά δεν είναι γνωστό πως πήρε αυτό το όνοµα.

Nijushiho. Το όνοµα του kata αρχικά ήταν Niseishi. Μετονοµάστηκε σε Nijushiho, το όποιο είναι

το ίδιο όπως το Niseishi ακριβώς στη διάλεκτο της Okinawa. Το Nijushiho µεταφράζεται σε "24 βήµατα".

Το Nijushiho περιέχει δύο πλάγια διεισδυτικά λακτίσµατα τα οποία οι

σύγχρονοι ειδικοί στα

kata ισχυρίζονται ότι αποτελούν πρόσφατες προσθήκες.

Στην

πραγµατικότητα, η προσθήκη των δύο λακτισµάτων οφείλεται στον Asai Tetsuhiko, πρώην τεχνικό διευθυντή της Ιαπωνικής Οµοσπονδίας (JKA).

αποσπασθείσας οµάδας εκπαιδευτικών του Shotokan, οι

Ο Asai ηγέτης πλέον µιας οποίοι για κάποιο χρόνο

ονοµαζόταν επίσης JKA. Αρχικά αυτές οι δύο τεχνικές ήταν άρσεις των γονάτων. Ταινίες από την δεκαετία του '50 και την δεκαετία του '40 παρουσιάζουν τον Obata Isao, έναν από

τους ιδρυτές εκπαιδευτές της JKA, να εκτελεί το Nijushiho χωρίς τα δύο πλάγια διεισδυτικά

λακτίσµατα, µε άρση των γόνατων του κατ' ευθείαν επάνω χωρίς λάκτισµα. Λόγω της

πρόσφατης αυτής αποκάλυψης από την δηµοσιοποίηση παλαιών ταινιών από τάξεις του Funakoshi, κάποιοι Αµερικανοί εκπαιδευτές σταµάτησαν να εκτελούν τα λακτίσµατα και έχει επιστρέψει στην εκτέλεση µε άρση των γονάτων.

Ο συλλογισµός τους είναι ότι τα

λακτίσµατα περιορίζουν την απόσταση για τις εφαρµογές των τεχνικών των χεριών. Αυτοί οι εκπαιδευτές θεωρούν ότι οι τεχνικές των χεριών είναι τεχνικές περιορισµένης απόστασης και

τα λακτίσµατα στο συγκεκριµένο σηµείο είναι αδύνατο να επεξηγηθούν.

Το Nijushiho µέχρι κάποιο σηµείο έχει δεχθεί επιρροές τα πρόσφατα χρόνια. Είναι

ενδιαφέρον να σηµειωθεί ότι δεν υπάρχει κανένα επίσηµο έγγραφο από την JKA στο οποίο κάποιοι εκπαιδευτές να αναλαµβάνουν την ευθύνη για τις τροποποιήσεις αυτού του kata.

101

Sochin. Η λέξη αποτελείται από 2 kanji.

So και Cheen. "So" σηµαίνει γερός, ενήλικας,

ενεργητικός, σφριγηλός ή µεγαλοπρεπής. Το Cheen σηµαίνει υποτάσσω, καταστέλλω

δυναµικά, ή ηρεµώ. Έτσι το όνοµα αυτού kata θα µπορούσε να µεταφραστεί σαν "Μεγαλοπρεπής καταστολή", "Ενεργητική ηρεµία" ή "Σφριγηλή παρεµπόδιση". Το Sochin

είναι πιθανώς το δηµοφιλέστερο Shotokan kata για έναν λόγο, είναι απλά πολύ όµορφο.

Ο Shihan Funakoshi επιδίωξε να µετονοµάσει αυτό το kata σε Hakko στις αρχές των

δεκαετιών του 20ου αιώνα.. Η λέξη Hakko αποτελείται από δύο χαρακτήρες. Ο πρώτος χαρακτήρας Hachi σηµαίνει "οκτώ." Ο επόµενος χαρακτήρας Ko σηµαίνει " τραχύς, άγριος,

βίαιος, θυελλώδης, καταστρέφω, λεηλατώ. Μια καλή µετάφραση θα µπορούσε να είναι «Οκτώ θύελλες».

∆εδοµένου ότι αυτό είναι ένα άλλο ιαπωνικό όνοµα

και όχι µια

τυποποιηµένη λέξη, δεν υπάρχει καµία τέλεια µετάφραση χωρίς τις αρχικές λέξεις του δηµιουργού σε αυτό που το όνοµα. Ένα από τα πράγµατα που είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστο για

αυτό kata είναι το embusen (η γραµµή εκτέλεσης) και στάση που κυριαρχεί. Η στάση που

χρησιµοποιείται σε αυτό το kata είναι η Sochin Dachi (διαγώνια ιππευτική στάση) ή Fudo Dachi. Fudo είναι ο Θεός της βροντής της ιαπωνικής µυθολογίας, προστάτης των ναών και υπάρχουν αγάλµατα του παντού στην Ιαπωνία.

Wankan. Στα τυποποιηµένα ιαπωνικά αυτό θα προφέρονταν σαν Ohkan. Εντούτοις η προφορά

"wan" εισάχθηκε και στην Ιαπωνία από τη διάλεκτο της Okinawa. Είναι ενδιαφέρον ότι

λέξεις όπως Heian άλλαξαν από την προφορά της Okinawa που ήταν Pinan, ενώ το όνοµα αυτού του kata προφέρεται ακόµα στη διάλεκτο της Okinawa.

Αυτό είναι το µικρότερο Kata στο Shotokan Karate και δυστυχώς είναι επίσης και ένα

από τα λιγότερο εξασκούµενα kata. Το πιο µυστήριο πράγµα για αυτό kata είναι το όνοµα και

η κορώνα που δηµιουργείται σαφώς από τις πρώτες τρεις τεχνικές. Οι βασιλείς της Okinawa

ποτέ δεν φόρεσαν µεταλλικές κορώνες όπως εκείνες της µεσαιωνικής Αγγλίας και έτσι δεν

µπορεί να εξηγηθεί πώς το kata πήρε αυτό το όνοµα από την µορφή των τεχνικών του. Το Wankan κατά προσέγγιση µεταφράζεται σε "Κορώνα του βασιλιά". Αυτό το kata είναι

επίσης γνωστό σαν Shofu, Matsukaze και Hito. Η ακριβής προέλευση αυτού του kata είναι άγνωστη, αλλά έχει διαδοθεί µέσω του Tomari-Te συστήµατος. Το kata χαρακτηρίζεται από τις ενιαίες φάσεις άµυνας και επίθεσης των τεχνικών του, οποιές είναι όµορφες και δυναµικές.

Unsu. ∆ύο χαρακτήρες αποτελούν το όνοµα αυτού του kata. Un και Shu. Το Un µεταφράζεται

σε χέρια και το Shu µεταφράζεται σε σύννεφα. Έτσι το όνοµα αυτού του kata µπορεί να είναι

"Χέρια όπως τα σύννεφα". Ο µύθο αφηγείται ότι ολόκληρο το kata είναι όπως µια θύελλα. Οι πρώτες κινήσεις των χεριών είναι όπως ένα µπουρίνι στον ορίζοντα.

102

Τα πόδια κινούνται κυκλικά

στο έδαφος όπως η σκόνη ανακατεύεται στον

ανεµοστρόβιλο και ανεβαίνει προς τα σύννεφα. Τα κτυπήµατα µε τα δάχτυλα είναι σαν τις αστραπές που χτυπούνε το έδαφος καθώς τα σύννεφα πλησιάζουν. Τελικά ο αέρας χτυπά

στις τέσσερις κατευθύνσεις στο Βορρά, την ανατολή, το νότο, και τη δύση και αποκρούεται

µε τέσσερα µπλοκ και ισάριθµα χτυπήµατα. Τα κυκλικά λακτίσµατα που διενεργούνται από

το έδαφος είναι ενδεικτικά των αστραπών που έχουν προηγηθεί, από το έδαφος προς τα

πάνω στον ουρανό. Στη συνέχεια υπάρχει µια φαινοµενική ηρεµία στη θύελλα όπως δείχνουν

τα απλωµένα χέρια. Μετά ξεσπά µε αληθινή αγριότητα η θύελλα παρασύροντας τα πάντα, στο Βορρά και το νότο όπως δείχνουν και οι τεχνικές προς αυτές τις κατευθύνσεις, οι οποίες και εκτελούνται µε εναλλαγές πέρα δώθε.

Υπάρχει και µια ακόµη φάση ηρεµίας στη θύελλα και έπειτα τελικά το γιγαντιαίο

πήδηµα είναι υποτιθέµενος ανεµοστρόβιλος. Το kata τελειώνει µε µια βροντή της θύελλας

και έπειτα όλα είναι ήρεµα. Εάν η αρχική προέλευση του kata είναι από έναν λαϊκό χορό, θα µπορούσε να επεξηγηθεί όχι µόνο η τάση του προς την υψηλή ποιοτικά τεχνική εκτέλεση,

αλλά θα εξηγούσε επίσης γιατί αυτή η έννοια έχει συνδεθεί µε το kata για τόσο πάρα πολύ.

Ίσως το Unsu ήταν αρχικά ένας λαϊκός χορός της Okinawa εκτελούµενος για να ερµηνεύει τη βροχή, την θύελα, και τα παλιρροιακά κύµατα.

Gojushiho Dai. Το όνοµα Gojushiho σηµαίνει"54 Βήµατα " ή "54 Κατευθύνσεις".

Το Gojushiho

αποκαλείται Useishi στην Okinawa. Το Useishi είναι ο αριθµός 54 στη ιαπωνική διάλεκτο της Okinawa. Το kata µετονοµάστηκε από τον Funakoshi σε Hotaku, το όποιο είναι στα Ιαπωνικά

το πουλί δρυοκολάπτης. Η ιδέα για το όνοµα προέρχεται από την κίνηση ραµφίσµατος και

στα δύο kata κοντά στο τέλος όπου αυτός που εκτελεί χτυπά µε το µέτωπο σε µια θραύση που

θυµίζει δρυοκολάπτες. Το Gojushiho Dai και Sho θεωρείται ότι έχουν δηµιουργηθεί από τον Matsumura Sokon, τον µεγάλο δηµιουργό και αυτόν που τροποποίησε τα kata, αυτόν ο

οποίος µαθήτευσε µε τον Sakugawa στη πόλη Tomari. Ο Matsumura συχνά αναφέρεται µε το

προσωνύµιο Bushi Matsumura. Η λέξη Bushi σηµαίνει πολεµιστής. Στον Matsumura Sokon

ιστορικά πιστώνεται η δηµιουργία ενός µεγάλου αριθµού kata και λέγεται ότι ο αυτός υπήρξε

ο κύριος δηµιουργό των kata της Okinawa. Υπάρχει ένας µύθος ότι το Gojushiho ήταν η καλύτερη και η τελευταία του δηµιουργία kata στο σύστηµά του το Tode.

Gojushiho Sho ∆εν είναι ευρέως γνωστό ότι στα kata αυτά έχουν αντιστραφεί τα ονόµατά τους από

την JKA. Κανονικά υπάρχουν δύο kata µε το ίδιο όνοµα, το ένα είναι dai ("Μεγάλο") kata

και το άλλο είναι sho ("Μικρό") kata. Το sho kata είναι συνήθως πολύ µικρότερο και πιο

περίπλοκο, κατά συνέπεια το όνοµα Gojushiho-Sho σηµαίνει" 54 µικρά βήµατα". Εάν

εξετάσει κανείς αυτό το kata, είναι αρκετά σαφές ότι δεν έχει την κατάλληλη ονοµασία. Το Dai kata είναι µικρής κλίµακας και πιο περίπλοκο από το Sho kata. Αυτό δεν ισχύει µε τα 103

άλλα Dai-Sho ζευγάρια όπως το Bassai-Dai και το Bassai-Sho ή το Kanku-Dai και το Kanku-Sho. Αρχικά το Gojushiho Dai ήταν το όνοµα που δόθηκε στον πιο βασικό από τα δύο.

Περιέχει πολλές πίσω στάσεις και κινήσεις µεγαλύτερης κλίµακας από το αρχικό Sho kata.

Αυτό είναι που θεωρείται ότι έχει δηµιουργηθεί πρώτα και το Sho kata προστέθηκε πιθανά

αργότερα. Εντούτοις φηµολογείται ότι σε κάποιο JKA πρωτάθληµα µερικά έτη πριν κάποιος

υψηλόβαθµος, ο Ueki, εκτέλεσε το Dai kata και λανθασµένα το αποκάλεσε µε το όνοµα

"Gojushiho-Sho!" στον τελευταίο γύρο των αγώνων, που µεταδίδονταν στην εθνική

τηλεόραση της Ιαπωνίας. Σύµφωνα µε αυτήν την ιστορία οι κριτές δεδοµένου ότι η απόδοση του Ueki ήταν τέλεια αλλά µε λάθος την εκφώνηση έδωσαν στον Ueki την πρώτη θέση και

άλλαξαν τα ονόµατα των δύο kata. Σήµερα οι karateka οι οποίοι ξεπερνούν σε βαθµό τον Ueki γενικά αποκαλούν το πιο βασικό kata Dai. Εντούτοις οι περισσότεροι άνθρωποι στην

JKA και τα καλύτερα βιβλία του Karate αναφέρουν το Dai σαν περισσότερο δύσκολο και το Sho σαν ευκολότερο.

4.3. Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ KATA ΣΑΝ ΕΠΙ∆ΕΙΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Είναι γεγονός ότι η εκτέλεση του kata σαν επίδειξη της τέχνης συµβάλλει στη

βελτίωση του µηχανισµού της µνήµης, αποτελεί πολύ καλή µέθοδο εκγύµνασης και πρόκληση για επίδοση και συναγωνισµό. Ιδιαίτερα όµως η εκτέλεση του χρησιµοποιείται για αγωνιστικούς λόγους µε σκοπό την νίκη στους αγώνες.

Με τη βοήθεια του ένας µεγάλος αριθµός βασικών αλλά και προχωρηµένων τεχνικών

αποµνηµονεύεται. Πολλές από τις τεχνικές του καράτε δεν διδάσκονται κατά την εκµάθηση

των βασικών τεχνικών. Με το kata ο ασκούµενος έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει ένα µεγάλο αριθµό τεχνικών, συνδυασµών και να διερευνήσει τις εφαρµογές τους σε µια

περισσότερο δυναµική κατάσταση, µε τη προϋπόθεση βέβαια ότι δεν το εκτελεί µόνο µε στόχο τον συναγωνισµό και τη νίκη στους αγώνες.

Το kata είναι ένας πολύ καλός τρόπος εκγύµνασης, µια εξαίρετη άσκηση για τους

ανθρώπους που ασχολούνται µε το καράτε. Περιλαµβάνει όλα τα είδη µετακινήσεων, προς

όλες τις κατευθύνσεις, οι οποίες και εκτελούνται συνήθως µε µεγάλη ταχύτητα. Είναι

σηµαντικό ότι οι αθλητές δεν πρέπει να ασκούνται στο kata µόνο για συναγωνισµό στους αγώνες διότι έτσι παραλείπονται όλα τα πιθανά οφέλη που συνδέονται µε τη πρακτική του εφαρµογή σε πραγµατικές καταστάσεις αυτοάµυνας.

Κατά την διάρκεια εκτέλεσης ενός kata πρέπει να λαµβάνονται υπόψη διάφορα βασικά

στοιχεία όπως:

Η σωστή ακολουθία των τεχνικών.

Η σωστή ακολουθία καλύπτει τις πτυχές όπως η εκτέλεση των τεχνικών στην

τυποποιηµένη τους µορφή (εφαρµογή της σωστής τεχνική στο σωστό χρόνο, στη σωστή θέση 104

µε την κατάλληλη µορφή) και την εκτέλεση του kiai στις κατάλληλες στιγµές. Είναι επίσης

σηµαντικό να εκτελείται κάθε µια από τις µετακινήσεις στη σωστή κατεύθυνση και στο στόχο.

2) Η εφαρµογή της δύναµης όπου απαιτείται.

Με τη χρήση της δύναµης εννοείται η χρησιµοποίηση των κατάλληλων µυών στο

σωστό χρόνο. Η δύναµη παράγεται από τη σωστή χρήση των ποδιών και των γοφών. Για το

προηγούµενο απαιτείται η κατανόηση της στροφής και της αντίθετης στροφής των γοφών, της ταλάντευσης τους, της κάθετης και της οριζόντιας µετακίνησης τους, στα σηµεία που

απαιτείται. Ανάλογα µε την τεχνική η στροφή των γοφών µπορεί να είναι κανονική ή αντίθετη. ∆εν υπάρχει καµία διαφορά στην αποτελεσµατικότητα της τεχνικής. Η κατάλληλη ταχύτητα.

Είναι βασικό να είναι γνωστή η ταχύτητα που απαιτείται στις διάφορες κινήσεις του

kata. Είναι γνωστό ότι η ταχύτητα δηµιουργεί τη δύναµη. Όσο περισσότερο γρήγορα γίνεται

το κτύπηµα στο στόχο, τόσο µεγαλύτερη δύναµη ασκείται σε αυτόν. Εντούτοις, δεν εκτελούνται όλες οι κινήσεις σε ένα kata µε πλήρη ταχύτητα.

Υπάρχουν φάσεις στο kata που απαιτούν γρήγορες µετακινήσεις, άλλες αργές

µετακινήσεις, άλλες µε επιτάχυνση και άλλες µε επιβράδυνση. Η γνώση µε ποια ταχύτητα

εκτελείται η µετακίνηση, απαιτεί και γνώση και του χρονισµού και ρυθµού. Ένα σωστά εκτελεσµένο kata πρέπει επίσης να είναι αισθητικά όµορφο να έχει ροή και να εκτελείται

αβίαστα.

Πάντα πρέπει να διατηρείται ο έλεγχος στις τεχνικές που εκτελούνται. Η εκτέλεση µιας

τεχνικής µε πλήρη ταχύτητα και δύναµη χωρίς τον έλεγχο της απόστασης εµπεριέχει κίνδυνο

τραυµατισµού. Μέρος του ελέγχου αποτελεί και η επίθεση και παραµονή στο στόχο κάθε φορά.

Η µετάβαση από την µια κίνηση σε άλλη κίνηση καταδεικνύει το βαθµό ανάπτυξης του

ελέγχου, το ίδιο ισχύει και για τις µετακινήσεις από µια στάση σε άλλη. Πολύ συχνά οι

µαθητές εστιάζουν λανθασµένα µόνο στο τελευταίο κοµάτι της µετακίνησης. Στο καράτε ο

έλεγχος των κινήσεων επιφέρει την ακρίβεια των κινήσεων η οποία και είναι καταλυτική στο αποτέλεσµα.

Ένα άλλο σηµείο που πρέπει να λαµβάνεται υπόψη είναι ότι όλες οι τεχνικές πρέπει να

εκτελεσθούν µε προσπάθεια εκατό τοις εκατό.

Επίσης η αυτοσυγκέντωση σε όλη τη

διάρκεια ολόκληρου του kata είναι σηµαντική. Ένας τρόπος να καταδειχθεί αυτό είναι µέσω

των µατιών. Τα µάτια µπορούν να δώσουν έξω πολλές πληροφορίες. Η ένταση στα µάτια

διατηρείται σε όλο το kata, µε τη φαντασία ότι κοιτυάζει πάντα άµεσα τα µάτια του αντιπάλου. Το Kiai όπως και προσδιορίζεται η σηµασία του.

Η κατάλληλη στάση είναι κάτι που είναι σηµαντικό όχι µόνο στην εκτέλεση ενός kata,

αλλά στην καθηµερινή ζωή επίσης. Η πλάτη και ο λαιµό διατηρούνται ευθείς στις φυσικές 105

θέσεις τους. Εκτός αν συγκεκριµένες απαιτήσεις επιβάλλουν κάτι διαφορετικό, όπως αποφυγή προς τα εµπρός ή προς τα πίσω.

Ένα κοινό λάθος είναι για τους µαθητές έιναι να χαλαρώνουν στο τέλος του kata.

Φυσικά, το kata δεν τελειώνει παρά µόνο µέχρι και την τελική µετακίνηση ή όταν ο εκπαιδευτής το απαιτεί. Στην τελευταία µετακίνηση πρέπει να επιδεικνύεται ισχυρή

συνειδητοποίηση πρίν την επιστροφή στη φυσική στάση, επιφυλακή παραµονής. Επειδη το

τέλος του kata είναι το τελευταίο πράγµα που µένει σένα πρόσωπο που το προσέχει αυτό και θα δει και θα θυµάται. Με το σκεπτικό αυτό ενδεχόµενα και η εντύπωση δεν θα είναι καλή.

Τέλος δεν είναι αρκετό για κάποιον να είναι σε θέση µόνον να εκτελεί όλες τις

κινήσεις ενός kata. Πρέπει να γίνει κατανοητό γιατί εκτελούνται αυτές οι κινήσεις. Στην εκµάθηση η ακολουθία των κινήσεων είναι σχετικά εύκολη, µακροπρόθεσµα οπωσδήποτε, τα

λεπτά του σηµεία όµως είναι εκείνα που θα προκαλούν το ενδιαφέρον για πολλά έτη. ∆εν

απαιτούνται συνήθως για τους περισσότερους ανθρώπους παρά µερικές εκατοντάδες ή ακόµη µερικές χιλιάδες επαναλήψεις για την εκµάθηση της ακολουθίας.

Παρόλα αυτά όµως

απαιτούνται από τους περισσότερους ανθρώπους πάρα πολλές εκτελέσεις για να γίνουν κατανοητές όλες οι περιπλοκές του kata.

4.4 ΠΙΝΑΚΑΣ (KATA) ΓΙΑ ΑΠΟΝΟΜΗ ΒΑΘΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝ∆ΙΑΣ KATA ΒΑΘΜΟΣ (Kyu-Dan) KATA ΒΑΘΜΟΣ (Kyu-Dan)

Kihon Kata (Taikyoku) Heian Shodan Heian Nidan Heian Sandan Heian Yondan Heian Godan Tekki Shodan Bassai Dai Empi Kanku Dai Hangetsu Jion Bassai Sho Kanku Sho

9 Kyu 8 Kyu 7 Kyu 6 Kyu 5 Kyu 4 Kyu 3 Kyu 1 Dan 1 Dan 1Dan 1 Dan 1 Dan 2 Dan 2 Dan

106

Jitte Nijyushiho Tekki Nidan Goju Shiho Sho Sochin Gankaku Meikyo Goju Shiho Dai Unsu

2 Dan 2 Dan 2 Dan 3 Dan 3 Dan 3 Dan 3 Dan 4 Dan 4 Dan

Tekki Sandan (3) Jin Chinte Wankan

5 Dan 5 Dan 5 Dan 5 Dan

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Tartglia, F., (2001). Shotokan- kata bis zum schwarzgurt, Spectra-Design & fotografie Göppingen.

Tartglia, F., (2001). Shotokan- kata ab zum schwarzgurt, Spectra-Design & fotografie Göppingen. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Νακαγιάµα, Μ.(1983), Το καλύτερο Καράτε, Κούµιτε 1, Kodasha International LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα.

Νακαγιάµα, Μ.(1983), Το καλύτερο Καράτε, Κούµιτε 2, Kodasha International LTD, Tokyo, ΕΣΠΙ, Αθήνα.

Karate union of Australia. www.kua.com.au http://www.kua.com.au/kumite.htm http://www.kua.com.au/kata.htm Traditional shotokan kata. http://sodergren.com/dojo/?p=72

107

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

5. ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΠΑΙ∆ΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 6-9 ΕΤΩΝ

5.1 ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΠΑΙ∆ΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 6-9 ΕΤΩΝ

Παρ' όλο που τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν ακολουθούν µια εξειδικευµένη αθλητική

προετοιµασία διαφοροποιηµένη στους παράγοντες της προπόνησης µε σκοπό την

πραγµατοποίηση του τελικού µοντέλου, ο καθορισµός των σκοπών γίνεται στην φυσική,

τεχνική, θεωρητική και τακτική προετοιµασία. α. Φυσική προετοιµασία

• ∆ιαµόρφωση και καλλιέργεια - ανάπτυξη της αίσθησης της ισορροπίας.

• ∆ιαµόρφωση και καλλιέργεια - ανάπτυξη της αίσθησης του ρυθµού των κινήσεων.

• Ανάπτυξη της ευλυγισίας των αρθρώσεων ώµου, του ισχύου και της σπονδυλικής

στήλης.

• Ανάπτυξη της επιδεξιότητας και του συγχρονισµού των κινήσεων του σώµατος και

των µελών.

β. Τεχνική προετοιµασία kihon waza

Εκµάθηση των βασικών στάσεων και των µετακινήσεων στο στρώµα. Εκµάθηση βασικών χτυπηµάτων, λακτισµάτων και αποκρούσεων.

∆ιαµόρφωση της αίσθησης του αντιπάλου, της απόστασης, της µετακίνησης σε σχεση

µε αυτόν (Gohon Kumite) και των κατάλληλων στιγµών για ενέργειες. Ιδιοποίηση της ικανότητας αποπροστασίας.

Kata από την οµάδα Heian

γ. Θεωρητική προετοιµασία

• Ιδιοποίηση των βασικών εννοιών όσον αφορά την ατοµική υγιεινή και την ενδυµασία (φόρµα, kimono).

• Ιδιοποίηση κάποιων γενικών εννοιών διαιτησίας. της.

• Ιδιοποίηση κάποιων στοιχειωδών γνώσεων σχετικά µε την αναπνοή και τη σηµασία δ. Ψυχολογική προετοιµασία

• Καλλιέργεια της επιθυµίας και της ευχαρίστησης του συναγωνισµού και της πάλης.

• Ανάπτυξη του θάρρους, της µαχητικότητας και της επιµονής.

5.2. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ

Επειδή στην ηλικία αυτή δεν επιδιώκονται στόχοι πρωταθλητισµού, το περιεχόµενο

της εκπαίδευσης εξαρτάται από τους σκοπούς που έχουν αναλυθεί προηγουµένως. Η ηλικία

108

των 6-9 ετών αποτελεί το προοίµιο της εξειδικευµένης δραστηριότητας στο Karate,

προπαρασκευαστική περίοδο ενσωµάτωσης των παιδιών στους αθλητικούς συλλόγους.

Το περιεχόµενο της εκπαίδευσης δεν είναι προσανατολισµένο προς την ανάπτυξη

κάποιων ειδικών για το Karate φυσικών ικανοτήτων και την ιδιοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων τεχνικών, αλλά στην πραγµατοποίηση µιας γενικής φυσικής προετοιµασίας, την αρµονική ανάπτυξη του οργανισµού, τη διαµόρφωση κάποιων βασικών κινήσεων και

δεξιοτήτων, οι οποίες θα διευκολύνουν στο µέλλον την ορθή ιδιοποίηση των τεχνικών του Karate, καθώς και τη διαµόρφωση κάποιων φυσικών ικανοτήτων απαραίτητων γι' αυτόν τον

αθλητικό κλάδο.

Τα παιδιά βρίσκουν συχνά τις διανοητικές απαιτήσεις του karate δύσκολες στα αρχικά

στάδια και έτσι τα παιχνίδια υιοθετούνται συχνά για να ενθαρρύνουν τη συµµετοχή τους. Το

κυριότερο µέσο για την πραγµατοποίηση των σκοπών εκπαίδευσης στην ηλικία των 6-9 ετών το αποτελεί το παιχνίδι (Hantau I., 1989).

Τα παιχνίδια που περιγράφονται στη συνέχεια αποτελούν µόνο µερικά παραδείγµατα, ο

αριθµός τους είναι πολύ µεγαλύτερος.

Οι καθηγητές και οι προπονητές Karate έχουν

υποχρεώσει να συλλέγουν και να χρησιµοποιούν τέτοια παιχνίδια στην εκπαιδευτική τους πορεία.

Στην εκπαίδευση των παιδιών στο Karate µπορούν να χρησιµοποιηθούν ακόµα

ασκήσεις από την ενόργανη γυµναστική (για την ανάπτυξη της ισορροπίας, την ευλυγισία,

την ενδυνάµωση των άκρων, τη σταθερότητα των αρθρώσεων), την κολύµβηση (για την

ανάπτυξη της αναπνευστικής λειτουργίας, τη σκληραγωγία του οργανισµού, την αναψυχή), το τζούντο (για την ταχύτητα αντίδρασης, το θάρρος, την ευλυγισία), τον κλασικό αθλητισµό

(για την ανάπτυξη της ταχύτητας, της εκρηκτικότητας), τις αθλοπαιδιές (για την εξοικείωση σε µεικτές προσπάθειες, την ανάπτυξη της οµαδικότητας), ακόµη και ασκήσεις µε βάρη προσαρµοσµένες στις δυνατότητες των παιδιών.

Όλες οι παραπάνω ασκήσεις πρέπει όµως να έχουν παιγνιώδη µορφή, συναγωνιστικό

χαρακτήρα, αποφεύγοντας τις µονότονες επαναλήψεις. Στα παραµικρότερα σηµάδια φυσικής ή ψυχικής κούρασης οι ασκήσεις πρέπει να αλλάζουν ή να γίνεται διάλειµµα. Τα παιχνίδια

είναι ευπρόσδεκτα και εξαιρετικά δηµοφιλή και µπορούν να χρησιµοποιηθούν στο dojo.

Ακόµη µπορεί ο καθένας να επινοήσει τα δικά του. Μια συνέπεια όµως µπορεί να είναι, λόγω της δηµοτικότητάς τους, η απώλεια της εστίασης στα µαθήµατα του karate 5.3.

ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΑ-ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ

ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ KARATE

ΠΑΙΓΝΙ∆ΙΑ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

5.3.1. Οµαδικά παιγνίδια

1. Sumo σε κύκλο (δύναµη, λαβή-"πιάσιµο", ανατροπή "σπάσιµο" ισορροπίας).

Κατασκευάζεται ένας κύκλος πάνω στα στρώµατα µε κιµωλία ή και µε ζώνες αν οι µαθητές 109

έχουν Kimono. Ο κύκλος έχει διάµετρο 7-10 µ.. Οι µαθητές µπαίνουν στον κύκλο και µε το

σύνθηµα του καθηγητού-προπονητή αρχίζει το παιχνίδι. Ο κάθε µαθητής προσπαθεί να βγάλει από τον κύκλο τους άλλους.

Επιτρέπεται το σπρώξιµο-ώθηση και το τράβηγµα-έλξη από τη φόρµα. Εκείνος που θα

µείνει τελευταίος, είναι και ο νικητής.

2. Ποδόσφαιρο µε ιατρική µπάλα (αγόρια)

Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο οµάδες.

Η µπάλα τοποθετείται στο κέντρο των

στρωµάτων. Με το σύνθηµα του καθηγητή, αρχίζει το παιχνίδι. Όποια οµάδα κατορθώσει,

κτυπώντας την µπάλα µε τα πόδια, να την περάσει πίσω από την γραµµή των τελευταίων

στρωµάτων της αντίπαλης οµάδας περισσότερες φορές σ' ένα καθορισµένο χρόνο, κερδίζει το παιχνίδι.

Αναλόγως µε τους µαθητές µπορεί να επιτραπεί και το σπρώξιµο µε τον ώµο του

αντιπάλου.

3. «Ζώνη παγίδα». Τα παιδιά παρατάσσονται κατά µήκος ενός τοίχου του Dojo µε

µέτωπο στη απέναντι πλευρά. Ο Sensei στέκεται στη µέση µε τη ζώνη του στο χέρι του. Στην

εντολή του, "Hajime", τα παιδιά πρέπει να τρέξουν γρήγορα κατά µήκος της αίθουσας µε σκοπό να φθάσουν στην απέναντι πλευρά, ο δάσκαλος τους πιάνει µε τη µε τη ζώνη (πολύ

ήπια). Εκείνοι που πιάνονται από τη ζώνη κάθονται στην πλευρά ενώ άλλοι προετοιµάζονται για την επόµενη εντολή για να ορµίσουν στον απέναντι τοίχο. Το παιχνίδι συνεχίζεται έως ότου παραµένει µόνο ένα παιδί (πάντα έχει έναν διαφορετικό νικητή).

4. Τρέξιµο στο στρώµα χωρίς να αγγίζουµε τον άλλο (αντίληψη, ταχύτητα

αντίδρασης, προσοχή, επιδεξιότητα).

Το παιχνίδι αρχίζει µε το παράγγελµα του καθηγητή, µε τρέξιµο ελαφρό στα στρώµατα

προς όλες τις κατευθύνσεις. Υποδεικνύεται στους µαθητές η θέση των χεριών. Τεντωµένα

µπροστά, στην έκταση, ανάταση, ανάκαµψη κ.λπ..

Στην µετακίνησή τους τα παιδιά, δεν επιτρέπεται να αγγίζουν τους άλλους.

Οποίος αγγίξει τον άλλο, δέχεται κάποια ποινή (κάµψεις, αλµατάκια κ.λπ.).

Σιγά-σιγά περιορίζεται ο χώρος, αυξάνοντας το βαθµό δυσκολίας του παιχνιδιού.

5. Η προσοχή και ταχύτητά σου σε σώζει (ταχύτητα αντίδρασης, δύναµη).

Τα παιδιά είναι συγκεντρωµένα στην άκρη της µιας πλευράς των στρωµάτων, σε θέση

κάθισµα βαθύ. Στο παράγγελµα του καθηγητή ξεκινούν µε κατεύθυνση την απέναντι πλευρά

των στρωµάτων.

Σε ανύποπτο χρόνο ο καθηγητής δίνει σύνθηµα για αλλαγή στο τρέξιµο ταχύτητας

κ.λπ.. Ο τελευταίος ή οι τελευταίοι δέχονται διάφορες ποινές.

Επίσης, όποιοι καθυστερούν να εκτελέσουν τις εντολές του καθηγητή, δέχονται

κάποιες ποινές.

110

6. Η ουρά του δράκου. Τα παιδιά σχηµατίζουν έναν κύκλο, η ακτίνα της οποίας είναι

το µήκος της ζώνης ενός ενηλίκου. Ο εκπαιδευτής στέκεται στο κέντρο και µε τη ζώνη του

στο δικοί χέρι του και εκτελεί περιστροφές. Η ζώνη πρέπει να χτυπήσει περίπου στο ύψος αστραγάλων, ενώ τα παιδιά προσπαθούν να την αποφύγουν πηδώντας από πάνω της µε

αλµατάκια. Εκείνοι που δεν το κατορθώνουν είναι υποχρεωµένοι να εγκαταλείψουν τον

κύκλο. Η ζώνη µπορεί αργότερα σταδιακά να ανεβαίνει ψηλότερα αυξάνοντας το βαθµό της δυσκολίας. Το τελευταίο πρόσωπο που αγγίζεται είναι ο νικητής

7. Υποχρέωσε τον αντίπαλο να φύγει από το παιχνίδι (δύναµη). Σχηµατίζεται πάνω στα στρώµατα ένα τετράγωνο.

Οι µαθητές χωρίζονται σε δύο οµάδες και τοποθετούνται η µία απέναντι από την άλλη.

Οι οµάδες χαιρετούν η µία την άλλη, µε υπόκλιση.

Με το παράγγελµα τα παιδιά µπαίνουν στο τετράγωνο και προσπαθεί η κάθε µία οµάδα

να βγάλει έξω από το τετράγωνο τους παίκτες της αντίπαλης οµάδας.

Επιτρέπεται το σπρώξιµο και τράβηγµα από τη φόρµα (kimono). Απαγορεύονται τα

κτυπήµατα και οι οποιεσδήποτε βιαιότητες.

Κερδίζει η οµάδα που µένει το λιγότερο µε έναν παίκτη στο τετράγωνο.

Η διάρκεια των παιχνιδιών κανονίζεται ανάλογα από το θέµα και την διάρκεια του

µαθήµατος. Συνήθως το κάθε παιχνίδι διαρκεί 2-4 λεπτά.

8. Ιπποδροµίες.

Τα παιδιά µπορούν να παραταχθούν κατά µήκος µιας πλευράς του Dojo και στην

εντολή των εκπαιδευτώνν τους "Hajime", εξόρµούν προς την άλλη. Ο νικητής είναι το παιδί

που φθάνει πρώτο απέναντι. Οι παραλλαγές του παιχνιδιού περιλαµβάνουν συναγωνισµό µέχρι σε ένα σηµείο µερικά µέτρα µακριά, άγγιγµα του πατώµατος, στροφή και τρέξιµο πίσω

στην αφετηρία. Μόλις φθάνουν εκεί δεν σταµατούν αλλά κάνουν πάλι στροφή και τρέχουν

προ ένα άλλο σηµείο λίγο µακρύτερα από το προηγούµενο και στη συνέχεια επιστρέφουν στην αφετηρία. Αυτό συνεχίζεται έως ότου φθάσουν στην απέναντι πλευρά Dojo από όπου

πρέπει να τρέξουν πίσω στη αφετηρία.

Μια άλλη παραλλαγή σε αυτό είναι όταν τα παιδιά πρέπει να εκτελέσουν κάποιες

ασκήσεις όπως 10 εγέρσεις από την εδραιία θέση, 10 γροθιές και 10 κάµψεις,

σε

διάφορετικούς σταθµούς. Αυτή η δραστηριότητα µπορεί να είναι αρκετά έντονη όσον αφορά

την ένταση της και µπορεί να γίνει και σε ενήλικους. Ο εκπαιδευτής µπορεί να συµµετέχει επίσης στον συναγωνισµό και να δίνει την ευκαιρία στα παιδία να τον κερδίζουν.

9. Τα καβούρια.

Η στάση των καβουριών είναι ουσιαστικά η Kiba Dachi (η στάση του ιππέα) µε τα

χέρια που κρατιούνται ψηλά επάνω από το κεφάλι. Τα δάχτυλα πρέπει να µπλεγµένα µε τον αντίχειρα εκτεταµένο χωριστά. Τα παιδιά κατόπιν µετακινούνται λοξά µε χρησιµοποίηση του

111

κατάλληλου διαγώνιου βήµατο) στο Dojo µε τα νύχια του ποδιού µετακίνησης να αγγίζουν

κάθε φορά το έδαφος (σαν γραστούνισµα).

10. Ο Sensei λέει.

Ο εκπαιδευτής δίνει τις διαταγές στις οποίες όλοι πρέπει να υπακούουν, χωρίς όµως να

προηγούνται της εντολής, ενώ παράλληλα πρέπει να εκτελούν και σωστά. Εάν εκτελέσουν λανθασµένα βγαίνουν από το παιχνίδι ή εκτελούν κάποιες σύντοµες ασκήσεις όπως κάµψεις

και ψηλά άλµατα. Επισης µπορούν να εκτελέσουν βασικές τεχνικές (kihon waza) από τη βασική µπροστινή στάση. Καλό είναι ο εκπαιδευτής στην αρχή τουλάχιστον να είναι αρκετά

επιεικής. Επίσης στις εντολές είναι καλό να συµπεριλαµβάνονται και εκπλήξεις του τύπου «δέκα κάµψεις», ή «αγγίξτε τα δάκτυλα των ποδίων σας».

5.3.2. Παιχνίδια σε ζευγάρια

1. Πάτα τις µύτες των ποδιών του άλλου (αγόρια - κορίτσια).

∆ύο παίκτες.

Σκοπός: Ταχύτητα αντίδρασης, ταχύτητα εκτέλεσης, επιδεξιότητα. ∆ιάρκεια παιχνιδιού: 1-2 λεπτά.

∆ύο παίκτες στέκονται ο ένας απέναντι στον άλλο ξυπόλητοι. Με το παράγγελµα

προσπαθούν να πατήσει ο καθένας τις µύτες των ποδιών του άλλου.

Εκείνος που το

κατορθώνει, παίρνει ένα βαθµό. ∆εν επιτρέπεται η χρήση των χεριών και του σώµατος, κατά τη διάρκεια της µάχης.

Ο ρόλος του διαιτητή είναι δύσκολος και γι' αυτό το παιχνίδι

στηρίζεται και στην ειλικρίνεια των παικτών, οι οποίοι και πρέπει να αναγνωρίζουν τις επιτυχηµένες προσπάθειες του άλλου.

Θεωρούνται επιτυχηµένες οι προσπάθειες, στις οποίες το πάτηµα είναι ξεκάθαρο.

Παραλλαγή: Θεωρείται επιτυχία µόνο το πάτηµα του δεξιού ποδιού ή µόνο του

αριστερού.

Παραλλαγή: Θεωρείται επιτυχία µόνο η επαφή του αριστερού ή δεξιού ποδιού.

2. Χτύπα τον αντίπαλο στους µηρούς (εσωτερικά πάνω από τα γόνατα) (αγόρια -

κορίτσια).

∆ύο παίκτες.

Σκοπός: ταχύτητα, επιδεξιότητα.

∆ιάρκεια παιχνιδιού: 1-2 λεπτά.

∆ύο παίκτες ο ένας απέναντι στον άλλο σε απόσταση 1,5 µ. Το παιχνίδι αρχίζει µε

παράγγελµα.

Σκοπός του κάθε παίκτη είναι να αγγίξει µε το χέρι του τον αντίπαλό του πάνω από τα

γόνατα. Το παιχνίδι απαιτεί ταχύτητα και επιδεξιότητα. Κάθε κτύπηµα βαθµολογείται µε ένα βαθµό. ∆εν επιτρέπεται το πιάσιµο του χεριού του άλλου.

Παραλλαγή: Λαµβάνοντας υπ' όψη µόνο τις επαφές µε το δεξί ή αριστερό χέρι.

112

3.Πιάσε τον άλλο από τη µέση (αγόρια - κορίτσια). ∆ύο παίκτες.

Σκοπός: ταχύτητα, επιδεξιότητα.

∆ύο παίκτες ο ένας απέναντι στον άλλο. Με το σύνθηµα προσπαθεί ο καθ' ένας να

φθάσει στην πλάτη του άλλου και να τον αγκαλιάσει από τη µέση. Κερδίζει αυτός που το επιτυγχάνει πρώτος.

4.Ασκήσεις ισορροπίας (αγόρια - κορίτσια). Σκοπός: επιδεξιότητα.

∆ύο παίκτες στέκονται πρόσωπο µε πρόσωπο µε τα πέλµατά τους σε κοντινή

απόσταση.

Τα χέρια είναι λυγισµένα µε τις παλάµες να βλέπουν εµπρός.

Ο καθ' ένας σπρώχνει τις παλάµες του άλλου, προσπαθώντας να τον κάνει να χάσει την

ισορροπία του. Ο παίκτης, ο οποίος σηκώνει ή κινεί το πόδι του, χάνει.

Παραλλαγή: ∆ύο παίκτες ο ένας δίπλα στον άλλο, µε τα πόδια σε διάσταση (το δεξί

πόδι του ενός είναι δίπλα στο δεξί πόδι του άλλου). Οι παίκτες πιάνονται µε το δεξί τους χέρι

και µε τράβηγµα ή σπρώξιµο προσπαθούν ο καθ' ένας να σπάσει την ισορροπία του άλλου. Ο

παίκτης ο οποίος σηκώνει ή κινεί το πόδι του χάνει.

5. Κοκοροµαχία (αγόρια).

∆ύο παίκτες ο ένας απέναντι στον άλλο, πηδούν µε το ένα τους πόδι, κρατώντας το

άλλο πόδι σηκωµένο και λυγισµένο ελαφρά.

Τα χέρια είναι δεµένα στην πλάτη. Με ελαφρά χτυπήµατα µε το στήθος, ώµους ή

γοφούς, οι παίκτες προσπαθούν συγχρόνως να σπάσει ο ένας την ισορροπία του άλλου. Εκείνος ο οποίος πατά κάτω το λυγισµένο πόδι, χάνει το παιχνίδι.

Στη διάρκεια του παιχνιδιού, απαγορεύεται η αλλαγή των ποδιών. Παραλλαγή: Σπρώξε µε το σώµα σου.

∆ύναµη (χαράζονται στο έδαφος 3 παράλληλες γραµµές). ∆ύο παίκτες ο ένας απέναντι

στον άλλο σε µικρή απόσταση στη µεσαία γραµµή, µε τα χέρια δεµένα πίσω. Σπρώχνει ο ένας τον άλλο µε το στήθος, προς τα πίσω.

Σκοπός του παιχνιδιού είναι να οδηγήσει ο κάθε παίκτης τον άλλο έξω από την περιοχή

του. Το παιχνίδι γίνεται και µε σπρώξιµο των ώµων.

6. Μην τον αφήσεις να σηκωθεί (αγόρια - κορίτσια).

Σκοπός: δύναµη, επιδεξιότητα.

Χαράζεται στο έδαφος ένας κύκλος µε διάµετρο 2 µέτρων. Ο ένας παίκτης κάθεται

στο κέντρο µε σταυρωµένα τα πόδια. Ο άλλος βρίσκεται όρθιος πίσω από την πλάτη του. Με το σύνθηµα ο καθισµένος παίκτης προσπαθεί να σηκωθεί όσο µπορεί πιο γρήγορα και ο άλλος προσπαθεί να τον εµποδίσει.

113

Κερδίζει ο παίκτης που θα σηκωθεί γρηγορότερα.

αλλάζουν οι ρόλοι των παικτών.

Μετά ένα µικρό διάλειµµα,

7. Η στάση του πολέµου.

Οι ζώνες σε κάθε ένα από τα παιδιά περιστρέφονται γύρω τους έτσι ώστε ο κόµπος να

είναι στις πλάτες τους. Τα παιδιά σχηµατίζουν ζευγάρια. Ένα παιδί ανά κάθε ζευγάρι στέκεται πίσω από άλλο και πιάνει το τέλος της ζώνης του άλλου. Και οι δύο παίρνουν τη στάση Zenkutsu Dachi (µπροστινή στάση). Στην εντολή του εκπαιδευτή,

"Hajime", το

οπίσθιο παιδί προσπαθεί να κάνει βήµα προς τα πίσω (µε χρησιµοποίηση της κατάλληλης ηµικυκλικής τεχνικής βηµατισµού), ενώ το µπροστινό παιδί προσπαθεί να πάει προς τα

εµπρός. Αυτό που ακολουθεί είναι ουσιαστικά µια διελκυστίνδα που χρησιµοποιεί τις στάσεις του karate. Όταν η κούραση είναι προφανής, σταµατούν µε την εντολή του εκπαιδευτή

"Yame". Ο νικητής είναι αυτός ο οποίος µετακίνησε το συνεργάτη τους πιο πολύ. Το παιχνίδι

σε παραλλαγή µπορεί να γίνει µε σύνδεση των ζωνών και προσπάθεια των παιδιών για µετακίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση.

χώρο

5.3.2.1. Παιχνίδια για την αίσθηση και καλλιέργεια του προσανατολισµού στο 1. "Ο κύκλος"

Γίνονται κύκλοι στο Tatami µε τις ζώνες. Από την θέση της γονάτισης µέσα στον

κύκλο µε στήριξη στις παλάµες έξω από τον κύκλο, τα παιδιά µετακινούνται κυκλικά µε

"προστιθέµενα βήµατα" (το ένα πόδι ακολουθεί το άλλο, ενώ το βλέµµα είναι στραµµένο ευθεία µπροστά). ∆εν επιτρέπεται η επαφή µε τις ζώνες, µε τα χέρια ή τα πόδια.

Η ίδια άσκηση µπορεί να γίνει και αντίθετα, δηλαδή τα χέρια στον κύκλο και τα

γόνατα έξω από αυτόν. Η µετακίνηση πραγµατοποιείται µε τα πόδια.

Η άσκηση αυτή συµβάλλει και στην ενδυνάµωση των µυών της πλάτης και του

αυχένα.

2. "Τα βατραχάκια"

Από την θέση του ηµικαθίσµατος µε τα χέρια στην ανάκαµψη µέσα σ' ένα κύκλο

φτιαγµένο από ζώνες πάνω στο Tatami εκτελούνται αλµατάκια σαν τα βατραχάκια µπροστά, πίσω, δεξιά-αριστερά έξω από τον κύκλο. ∆εν επιτρέπεται η επαφή µε τις ζώνες. Το κεφάλι

και η πλάτη είναι σε ευθεία. Με την άσκηση αυτή αναπτύσσεται η δύναµη των ποδιών και της πλάτης.

3. "Γύρω από τον κύκλο" (1)

Σε ζευγάρια τα παιδιά µε αµοιβαία λαβή των χεριών τους.

Ανάµεσά τους

παρεµβάλλεται ένας κύκλος φτιαγµένος από µια ζώνη. Πραγµατοποιούνται µετακινήσεις δεξιά-αριστερά γύρω από τον κύκλο. ∆εν επιτρέπεται η επαφή των ποδιών µε τον κύκλο.

114

4. "Γύρω από κύκλο" (2)

Το κάθε παιδί φτιάχνει µε τη ζώνη του στο Tatami έναν κύκλο και στέκεται όρθιο µε

το πρόσωπό του στραµµένο προς αυτόν. Πραγµατοποιούνται µετακινήσεις µε "προστιθέµενα

βήµατα" (Tsugi Ashi) γύρω από τον κύκλο και πολύ κοντά σ' αυτόν. ∆εν επιτρέπεται στο παιδί να πατήσει τη ζώνη του.

Οι µετακινήσεις γίνονται και προς τα δεξιά και προς τ' αριστερά. Αυτές µπορούν να

γίνουν επίσης και µε πλάτη στον κύκλο, ενώ µετά από πολλές επαναλήψεις γίνονται και µε τα

µάτια κλειστά.

5.3.2.2. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της αίσθησης της κίνησης του αντιπάλου 1. "Να µη πέσει η ζώνη"

Σε ζευγάρια τα παιδιά δένονται µε µια ζώνη από τη µέση τους. Η ζώνη πρέπει να

διατηρείται συνέχεια τεντωµένη. Το ένα από τα παιδιά µετακινείται µπροστά, πίσω ή πλάγια,

το άλλο παιδί πρέπει να το ακολουθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε η ζώνη να µην πέφτει κάτω. Οι ρόλοι αλλάζουν σε τακτικά χρονικά διαστήµατα.

2. "Ακολούθησέ µε" (1)

Τα παιδιά είναι σε ζευγάρια το ένα απέναντι στο άλλο, κρατώντας αµοιβαία το καθένα

από µια ζώνη στο κάθε χέρι. Οι ζώνες είναι τεντωµένες. Το ένα από τα παιδιά µετακινείται

πίσω, µπροστά ή πλάγια και τραβά τις ζώνες, το άλλο πρέπει να αντιλαµβάνεται την κίνηση

του αντιπάλου και να τον ακολουθεί έτσι ώστε η ζώνη να παραµένει διαρκώς τεντωµένη.

Αλλάζουν τακτικά οι ρόλοι.

3. "Ακολούθησέ µε" (2)

Άσκηση παραλλαγή της προηγούµενης, µόνο που οι ζώνες είναι δεµένες από τα πόδια

των παιδιών. Στην προσπάθεια µετακίνησης του ενός ο άλλος πρέπει να αντιλαµβάνεται την

κίνησή του και να τον ακολουθεί. Οι ζώνες δεν πρέπει να αγγίζουν το στρώµα.

5.3.2.3. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της ισορροπίας και του συγχρονισµού

1. "Οι καβαλάρηδες"

Το ένα από τα παιδιά βρίσκεται στην θέση της γονάτισης µε στήριξη στις παλάµες. Το

άλλο παιδί σε ιππευτική θέση πάνω σ' αυτό, χωρίς να συγκρατείται µε τα χέρια του. Το "άλογο" µε διάφορες κινήσεις προσπαθεί ν' ανατρέψει τον "αναβάτη" του, ο οποίος µε τη σειρά του προσπαθεί να συγκρατηθεί. Οι ρόλοι αλλάζουν συνεχώς.

Το ίδιο παιχνίδι µπορεί να γίνει σε προχωρηµένη φάση µε τους αναβάτες όρθιους ή σε

κάθισµα βαθύ πάνω στ' άλογα.

115

2. "Άλογα και καβαλάρηδες"

Ανά δύο, ο ένας στην πλάτη του άλλου. Τα άλογα στην όρθια θέση. Ο αναβάτης µε το

ελεύθερό του χέρι προσπαθεί αγγίξει άλλους αναβάτες. Το παιχνίδι διεξάγεται µέχρι να

µείνει στο στρώµα ένα µόνο ζευγάρι.

Εκτός από την ισορροπία, το παιχνίδι αυτό καλλιεργεί και επιδεξιότητα, το θάρρος, το

αγωνιστικό πνεύµα κ.λπ.. Αλλάζουν τακτικά τόσο οι ρόλοι όσο και το χέρι.

5.3.2.4. Παιχνίδια για την καλλιέργεια - διαµόρφωση αίσθησης της κατάλληλης

στιγµής για την ανατροπή της ισορροπίας (ωθήσεις, έλξεις, περιστροφές) 1."Τα βατραχάκια"

Σε ζευγάρια πρόσωπο µε πρόσωπο από τη θέση κάθισµα βαθύ µε στήριξη σ' όλο το

πέλµα. Ο καθένας προσπαθεί µε έλξη, ώθηση ή αποφυγή, να αποτρέψει την ισορροπία του αντιπάλου του. Η επαφή των αντιπάλων γίνεται µόνο µε τις παλάµες. Μεταξύ των παιδιών

τοποθετείται µια ζώνη την οποία δεν επιτρέπεται κανείς να ξεπεράσει. Είναι ένα πολύ καλό

παιχνίδι για την εκµάθηση µιας βασικής αρχής του Karate "να µην αντιστέκεται στην δύναµη µε δύναµη" ή "υποχώρησε για να νικήσεις".

2. "Κοκοροµαχία" Σε ζευγάρια ή οµάδες.

Το κάθε παιδί έχει τα χέρια του µπροστά στο στήθος ή

µπλεγµένα πίσω στην πλάτη. Με αλµατάκια στο ένα πόδι ο καθένας προσπαθεί να ανατρέψει

την ισορροπία του άλλου. Όποιος αγγίζει και µε τα δύο του πόδια το στρώµα χάνει.

Τα παιδιά πρέπει να µάθουν να αποφεύγουν τον αντίπαλο όταν αυτός επιτίθεται, έτσι

ώστε αυτός να χάνει από µόνος του την ισορροπία του και να επιτίθεται όταν αυτός υποχωρεί.

3. "Skandenberg" Σε ζευγάρια πρόσωπο µε πρόσωπο µε τα ίδια πόδια (αριστερό ή δεξί) µπροστά, τα

πέλµατά του ενωµένα στην ίδια γραµµή.

Με το αντίστοιχο χέρι του ποδιού που είναι

µπροστά, τα παιδιά πιάνονται αµοιβαία, το άλλο χέρι είναι πίσω στην πλάτη. Με κινήσεις

έλξης και ώθησης µπροστά, πίσω και πλάγια, επιχειρείται η ανατροπή της ισορροπίας του άλλου. Το πόδι που είναι µπροστά δεν επιτρέπεται να µετακινείται. Με το παιχνίδι αυτό τα παιδιά µαθαίνουν το πότε να ενεργούν και πότε να υποχωρούν.

5.3.2.5. Παιχνίδια για την εκµάθηση των βασικών στάσεων (άµυνας) στο έδαφος

1. "Ακούµπησέ τον αν µπορείς"

Το ένα από τα παιδιά σε ύπτια κατάκλιση µε τα χέρια του σε πρόταση ελαφρά

λυγισµένα στην άρθρωση του αγκώνα, το άλλο στην όρθια θέση (βασική στάση) µπροστά στα πόδια του. Το παιδί από την όρθια θέση προσπαθεί µε διάφορες µετακινήσεις να αγγίξει µε την παλάµη του το κεφάλι του συνασκούµενού του στο στρώµα.

116

Αυτός που βρίσκεται κάτω προσπαθεί ν' αµυνθεί µε χέρια και πόδια, µετακινούµενοι

µε την πλάτη στο στρώµα, έτσι ώστε να βρίσκεται συνεχώς µε τα πόδια του στραµµένα στον

αντίπαλό του.

Με το παιχνίδι αυτό αναπτύσσεται και ο συγχρονισµός, η φαντασία και η ταχύτητα

εκτέλεσης και από τα δύο.

5.3.2.6. Παιχνίδια για την ανάπτυξη της δύναµης

1."Η εκπαίδευση του σκύλου"

Σε ζευγάρια στην άκρη του στρώµατος.

γονάτισης µε τα χέρια του στο γόνατο.

Το ένα παιδί βρίσκεται στην θέση της

Το άλλο παιδί όρθιο, σε θέση πρόκυψης, είναι δίπλα του µε λαβή µε το ένα του χέρι

στη ζώνη και το άλλο στο πέτο του kimono. Το "σκυλάκι" προσπαθεί να οδηγήσει τον

εκπαιδευτή του στην απέναντι πλευρά των στρωµάτων, ενώ ο αυτός προσπαθεί να το

ακινητοποιήσει. Αλλάζουν οι ρόλοι για 2-3 φορές αναδεικνύοντας κάθε φορά και ένα νικητή.

2. "Τα κριάρια"

Τα ζευγάρια πρόσωπο µε πρόσωπο µε στήριξη στα τέσσερα πέλµατα. Το κάθε παιδί

ωθεί µε τον ώµο του τον ώµο του άλλου, µε σκοπό να το εξωθήσει έξω από έναν κύκλο. Για κάθε προσπάθεια αποδίδεται χρόνος 10-15 sec. Το παιχνίδι επαναλαµβάνεται για 3-4 φορές, αυτό µπορεί να γίνει και σε οµάδες χωρίζονται τα παιδιά σε ίσο αριθµό και µε το αυτό βάρος.

3. "Βγάλτον από τον κύκλο"

Από την όρθια θέση σε ζευγάρια µέσα σ' ένα κύκλο φτιαγµένο από δύο ζώνες. Ο

καθένας προσπαθεί να βγάλει τον άλλον από τον κύκλο µόνο µε ώθηση.

5.3.2.7. Παιχνίδια για την εκµάθηση των πτώσεων 1. "Ο κυνηγός και οι λαγοί"

Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο οµάδες, Α και Β, στην κάθε οµάδα υπάρχει ένας κυνηγός

και οι λαγοί. Όλοι οι λαγοί είναι σε θέση κάθισµα βαθύ, ενώ οι δύο κυνηγοί στην όρθια θέση.

Με το παράγγελµα του προπονητή αρχίζει το κυνήγι. Ο κάθε κυνηγός προσπαθεί να

αγγίξει τους λαγούς της αντίπαλης οµάδας. Κάθε λαγός που αγγίζεται, κυλάει προς τα πίσω πέφτοντας στην πλάτη.

Ο κυνηγός ο οποίος τελειώνει πρώτος έχει τόσους βαθµούς όσους και οι λαγοί τους

οποίους δεν άγγιξε ο αντίπαλος κυνηγός. Το παιχνίδι διεξάγεται πολλές φορές µε αλλαγή των κυνηγών.

2. "Τα λιοντάρια και οι τίγρεις"

Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο οµάδες: λιοντάρια και τίγρεις. Σχηµατίζονται ζευγάρια µ'

ένα λιοντάρι και µια τίγρη, τα οποία τοποθετούνται σε θέση κάθισµα βαθύ πλάτη µε πλάτη, 117

ωθώντας ελαφρά το ένα το άλλο. Όταν ο προπονητής φωνάζει "λιοντάρια" όλα τα παιδιά από

την οµάδα των λιονταριών εκτελούν πίβοτ - περιστροφή στο ένα τους πόδι αφήνοντας τις τίγρεις να πέσουν πάνω στην πλάτη τους. Το παιχνίδι αυτό αναπτύσσει την προσοχή και διαµορφώνει την αντίληψη της δύναµης αντίστασης.

3. "Το αναποδογύρισµα του σάκου"

Ζευγάρια, το ένα από τα παιδιά είναι στη θέση της γονάτισης µε στήριξη στις παλάµες,

το άλλο παιδί είναι στα γόνατα πλάγια - αριστερά. Το παιδί από τα πλάγια σκύβει πάνω στην πλάτη του συνασκούµενου και µε το δεξί του χέρι πιάνει από κάτω τη ζώνη αυτού. Το παιδί

που βρίσκεται από κάτω αγκαλιάζει µε το δεξί του χέρι το κεφάλι του από πάνω, µε στήριξη

στο αριστερό χέρι, τεντώνει τα γόνατά του και ανασηκώνοντας και την λεκάνη ανατρέπει τον αντίπαλό του πάνω από το κεφάλι του ρίχνοντάς τον µε την πλάτη.

Η άσκηση

επαναλαµβάνεται πολλές φορές µ' εναλλαγή των ρόλων. Αποδίδεται προσοχή στον τρόπο µε τον οποίο γίνεται η πτώση αυτού που ανατρέπεται.

5.3.2.9. Παιχνίδια για την εκµάθηση κάποιων τεχνικών ρίψεων

Στην ηλικία αυτή ο καθηγητής πρέπει να δίδει την ευκαιρία στα παιδιά ν'

ανακαλύπτουν διάφορες τεχνικές. Για παράδειγµα (Hantau, I.):

Στα πλαίσια της πάλης στην όρθια θέση µε τον ίδιο τρόπο µπορεί να φθάσει κανείς

στην εκµάθηση κάποιων κινήσεων φραγµού, σαρώµατος και ανατροπής του αντιπάλου, χρησιµοποιώντας τις κινήσεις ώθησης και έλξης αυτού.

Για τον σκοπό αυτό γίνονται µια σειρά από παιχνίδια στα οποία ο προπονητής αποδίδει

ρόλους στους δύο συνασκούµενους χωρίς όµως ο ένας να ξέρει το ρόλο του άλλου. Για παράδειγµα:

1. Σε ζευγάρια µέσα σ' έναν κύκλο, του ενός του δίδεται εντολή να τραβά έξω από τον

κύκλο, ενώ του άλλου να ρίξει κάτω τον αντίπαλό του, χρησιµοποιώντας την κίνηση έλξης

αυτού. Επειδή τα παιδιά δουλεύουν σε ζευγάρια, εύκολα ανακαλύπτουν ότι αυτός ο οποίος

τραβά ευκολότερα ανατρέπεται εάν παρεµποδιστεί από ένα πόδι στο εσωτερικό. Η κίνηση αυτή που ανακαλύπτεται, επαναλαµβανόµενη και ιδιοποιούµενη από τα παιδιά, διευκολύνει

αργότερα την εκµάθηση των τεχνικών O-Uchi-Gari ή Ko-Uchi-Gari.

2. Τα παιδιά µε λαβή των χεριών ή των kimono µετακινούνται κυκλικά µε

"προστιθέµενα βήµατα" (το ένα πόδι ακολουθεί το άλλο). Ζητείται από το κάθε παιδί να

προσπαθήσει ν' ανατρέψει τον αντίπαλό του, αυτά στη συνέχεια θα ανακαλύψουν πως το

πράγµα αυτό θα το πετύχουν µ' ένα σάρωµα του ποδιού τη στιγµή που αυτό πρόκειται να πατήσει στο στρώµα. Η κίνηση αυτή διευκολύνει αργότερα την εκµάθηση των τεχνικών

σαρώµατος όπως το De-Ashi-Barai, Ko-Soto-Gari.

3. Το κάθε ζευγάρι τοποθετείται µέσα σ' έναν κύκλο που κατασκευάζεται από δύο

ζώνες, το ένα από τα παιδιά έχει ρόλο να απωθήσει το άλλο έξω από τον κύκλο. Στο άλλο 118

παιδί δίδεται ο ρόλος να εκµεταλλευθεί την κίνηση ώθησης του άλλου και να τον ανατρέψει

ύστερα από πολλές προσπάθειες ανακαλύπτεται ότι µε µια στροφή µε πλάτη στον συνασκούµενο, ο οποίος ωθεί και µε κάµψη-λύγισµα των ποδιών, αυτός πέφτει µπροστά και

πάνω από το κεφάλι του. Η κίνηση αυτή αποτελεί τη βάση για την εκµάθηση στο µέλλον των ρίψεων µε περιστροφή (, Koshi-Waza –ρίψεις γοφούκ.λπ.).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βratu, I. (1985). Deprinderi motrice de baza (Οι βασικές κινητικές δεξιότητες), Ed. SportTurism, Bucuresti. Ηantau, I. (1980). Judo. Curs pentru specializare (Τζούντο. Μαθήµατα ειδικότητας) M.E.I./I.E.F.S., Bucuresti Ηantau, I. (1989). Instruirea copiilor s. juniorilor, (Η εκπαίδευση των παιδιών και των

εφήβων) I.E.F.S., Bucuresti, 13-19, 20-21.

Ηantau, I. (1994). Judo. Curs de baza, (Τζούντο. Βασικά µαθήµατα) A.N.F.E.S., Bucuresti

Μuraru, A. (1975). Lectii de judo, (Μαθήµατα τζούντο), Edit. Stadion, Bucuresti

Νikulescu, Α., Cruli, N. (1976). Exercitii si jocuri in scoala, (Ασκήσεις και παιχνίδια στο σχολείο), Ed. Sport-Turism, Bucuresti

Stefanut, S. (1983). Antrenumentul sportiv in judo, ( Η αθλητική προπόνηση στο τζούντο), Edit. Scrisul Romanesc, Craiova. Ζαγγελίδης, Γ., Ζαγγελίδης, Σ., (1990).

Bασικές αναπτυξιακές κινήσεις (Ασκήσεις και

παιχνίδια για το σχολείο), Εκ. Υπ. ∆ηµ. Α.Π.Θ., Σέρρες.

Ζαγγελίδης, Γ., Ζαγγελίδης, Σ., (1990). Φυσικές - Κινητικές ικανότητες (Ασκήσεις και παιχνίδια για το σχολείο), Εκ. Υπ. ∆ηµ. Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη.

Ζαγγελίδης, Γ., Σιώπης Β., (2008). Εισαγωγή στο τζούντο. Εκ. Υπ. ∆ηµ. Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη

119

ΟΙ ΕΙΚΟΣΙ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ GICHIN FUNAKOSHI

Niju Kun 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Το Karate δεν είναι µόνο εξάσκηση µέσα στο Dojo.

Μη ξεχνάς ότι το Karate αρχίζει και τελειώνει µε µια υπόκλιση (ευγένεια). Στο karate ποτέ δεν επιτίθεσαι πρώτος.

Όποιος ασκείται στο karate ακολουθεί το δρόµο της δικαιοσύνης.

Πρώτα µάθε καλά τον εαυτό σου, ύστερα µπορείς να µάθεις και τους άλλους.

Το πνεύµα είναι σηµαντικότερο από την τεχνική. Η τεχνική κατάρτιση είναι ένα µικρό µέρος προς την κατεύθυνση αυτή.

7.

8.

9.

10.

11.

Πάντα να χαλαρώνεις το µυαλό σου.

Η κακοτυχία προκύπτει από την αµέλεια (τεµπελιά).

Το Karate είναι µια ισόβια εξάσκηση.

Βάλε το καράτε σε ότι κάνεις καθηµερινά και θα νοιώσεις όµορφα.

Το Karate είναι σαν το ζεστό νερό. Αν δεν του δίνεις συστηµατικά θερµότητα θα

γίνει κρύο.

12.

Μην

σκέφτεσαι

πως

απαραίτητο να χάσεις.

13.

πρέπει

να

νικήσεις.

Σκέψου

ότι

δεν

είναι

Να κινείσαι ανάλογα µε τον αντίπαλο. (Η νίκη εξαρτάται από τη ικανότητα σου να διακρίνεις τα τρωτά του σηµεία από τα άτρωτα).

14.

Το µυστικό του αγώνα εδρεύει στην τέχνη της κατεύθυνσης του. (Έξυπνη είναι η

µάχη που βασίζεται σε στρατηγική).

15.

16.

Φαντάσου τα χέρια και τα πόδια του αντιπάλου σαν ξίφη.

Όταν βγαίνεις από το σπίτι σκέψου ότι σε περιµένουν πολυάριθµοι αντίπαλοι. (Είναι η συµπεριφορά σου που τους προξενεί προβλήµατα).

17.

Οι θέσεις ετοιµότητας των αρχαρίων είναι φυσική στάση για τους

προχωρηµένους µαθητές.

18.

Η σωστή πρακτική εξάσκηση (kata) στο Karate είναι ένα πράγµα, η εµπλοκή σε µια πραγµατική µάχη είναι κάτι άλλο.

19.

Μην ξεχνάς να χρησιµοποιείς σωστά: α) την ήπια και σκληρή εφαρµογή της δύναµης, β) την έκταση και την συσπείρωση του σώµατος, γ) τη βραδύτητα και

την ταχύτητα των τεχνικών.

20.

Να επινοείς κάθε στιγµή. (Κάθε ηµέρα να σκέπτεσαι και να επινοείς τρόπους να ζεις σύµφωνα µε τους νόµους και τους κανόνες συµπεριφοράς).

* Είναι ο κώδικας του sensei Gichin Funakoshi µε τις βασικές αρχές του πνευµατικού δρόµου (DO) όπως ο ίδιος τις αντιλαµβανόταν.