ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΩΪΝΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ
Το Λιόψωμο Πηλίου είναι το παραδοσιακό ψωμί των χωριών του Πηλίου, που συνήθως ψηνόταν πριν από τα συνήθη καρβέλια ψωμιού. Ωσπού να ψηθούν τα καρβέλια έφτιαχνε το λιόψωμο ή το τυρόψωμο, που ψηνόταν πιο γρήγορα, λόγω του μικρού πάχους και “πρόφθαινε τα παιδιά που περίμεναν με λαχτάρα το ζεστό ψωμί”. Λέγεται για το λόγω αυτό και “προφταστήρα”. Σήμερα αποτελεί κυρίως τουριστικό είδος και παρασκευάζεται από “παραδοσιακά” αρτοποιεία σε πολλά χωριά του Πηλίου. Τρώγεται ως προσφάγι. Σερβίρεται ζεστό, όταν το άρωμα του λαδιού είναι ιδιαίτερα έντονο.
w
Σταφιδόψωμο
λευρου που περιέχει, στρογγυλού σχήματος με υποκίτρινο χρώμα. Οι Αρκάδες, είναι γνωστοί κατά την αρχαιότητα ως “βαλανηφάγοι”, επειδή, λόγω του ορεινού του εδάφους, η παραγωγή των δημητριακών δεν επαρκούσε για την κάλυψη των αναγκών του σε άρτο και άλεθαν βελανίδια και με το αλεύρι παρασκεύασαν ψωμί. Έτσι και στην πρόσφατη κατοχή παρασκεύασαν ψωμί από πατάτα. Οι πατάτες πλένονται καλά, κόβονται σε φέτες και τοποθετούνται στο φούρνο. Φρυγανίζονται και αφού κρυώσουν αλέθονται. Το αλεύρι αυτό αναμιγνύεται με σιτάλευρο, λίγο νερό, μαγιά και αλάτι. Τα υλικά ζυμώνονται καλά πλάθονται σε στρογγυλά καρβέλια και ψήνονται για 45-60 λεπτά περίπου σε μέτριο φούρνο (180-200oC). Το Πατατόψωμο Αρκαδίας τρώγεται σε συνδυασμό με άλλα υλικά ή ακόμα και σκέτο.
w
Πάξα Χίου (είδος ντάκου)
Το Σταφιδόψωμο είναι ψωμί ημίγλυκο, ζυμωμένο με σταφίδες σχήματος στρογγυλού ή οβάλ και χρώματος κίτρινουκαφέ. Παρασκευάζεται με αλεύρι, μαγιά, αλάτι, ζάχαρη και σταφίδες. Τα υλικά ζυμώνονται και η ζύμη, αφού φορμαριστεί, ψήνεται σε “μέτριο” φούρνο, σε “μικρότερους” βαθμούς από αυτούς που ψήνεται το ψωμί. Η χρήση του σταφιδόψωμου σε όλη την Ελλάδα μαρτυρείται από την Τουρκοκρατία. Η πρώτη Παρασκευή, σύμφωνα με προφορική παράδοση, έγινε στην Κρήτη. Σήμερα αποτελεί συνηθισμένο προϊόν της αρτοποιίας. Το σταφιδόψωμο χρησιμοποιείται ως γλύκισμα και ως βούτημα σε διάφορες ποικιλίες ανάλογα με την προέλευση και την ποιότητα του αλεύρου: σιταρένιο, κριθαρένιο, καλαμποκίσιο.
w
Πατατόψωμο Αρκαδίας
Είναι παξιμάδι ημίγλυκο σε σχήμα παραλληλεπίπεδου με άρωμα μαστίχας, με σκούρο κίτρινο χρώμα λόγω του κριθαρίσιου αλευριού. Ζυμώνεται κριθαρίσιο με σίτινο αλεύρι, πλάθεται όπως το ψωμί και ανακατεύεται με λίγη μαστίχα. Στη συνέχεια κατά το φούρνισμα, η ζύμη χαράσσεται σε κομμάτια παραλληλεπίπεδα, που αποχωρίζονται, όταν ψηθεί. Στην τελική φάση τα κομμάτια ξαναψήνονται. Η λέξη απαντάται σε μεσαιωνικά κείμενα ως παξαμάτιον, παξαμίδα και μαξαμάδιν, όπως αναφέρει ο Φ. Κουκουλές στο έργο του, “Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός”, όπου ο όρος μάλιστα χρησιμοποιείται με την σημερινή έννοια. Χρησιμοποιείται ως ψωμί ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες ή και ως βούτημα και προορίζεται κυρίως για την τοπική αγορά της Χίου.
Ψωμί ιδιαίτερα νόστιμο εξαιτίας του σιτάλευρου και πατατά-
36