HRLM 100

STADSGLOSSY HRLM 100

Jeannette Eversen is hoofdredacteur, weduwe van Rob en haar hondje heet Saartje.

Welkom

En daar is ze dan… HRLM 100!

Wat ooit begon in 2008 als een sprankelend idee groeide uit tot een blad dat inmiddels niet meer weg te denken is uit Haarlem (en omstreken). En vandaag vieren we iets bijzonders: onze 100ste editie!

Na drie verhuizingen, vijftien versleten computers en heel wat kopjes koffie (en misschien een paar borrels) zijn we er nog altijd. We hebben tranen gelaten, maar minstens zo veel gelachen.

Door twee flinke crisissen hebben we ons heen geworsteld, sterker en creatiever dan ooit.

En nu, met trots, blikken we terug én vooruit.

Benieuwd naar hoe het allemaal begon, waar we tegenaan liepen en waarom we elke keer weer doorgaan? Duik dan in ons dubbelinterview op pagina 42. Een eerlijk en hartverwarmend gesprek over de weg naar honderd.

Maar deze mijlpaal was nooit mogelijk geweest zonder ons fantastische team. Van fotografen tot columnisten, van vormgevers tot eindredacteuren – op pagina 4 en 5 stellen we ze graag aan je voor. Stuk voor stuk mensen met passie, toewijding en een hart voor verhalen.

HRLM 100 is een ode aan volhouden, aan creativiteit, aan Haarlem en vooral aan de mensen die dit mogelijk maken – jullie, onze lezers en onze trouwe adverteerders.

Op naar de volgende honderd!

Liefs,

Jeanne e

Fotografi e: Linda Llambias.

ONS TEAM

Linkerpagina VLNR

Boven:Henk Tijbosch, Falco Bloemendal, Hans Romijn, Franklin van der Erf en Ruud Douma

Vooraan: Hans Goes, Bernt Schneiders, George Moormann en Jolanda Beijer

Rechterpagina VLNR

Boven: Gerard Tamminga, Joost Dobbe, Baud Schoenmaeckers, Warry van der Leen en Daan Ruijter

Midden: Marcel Lee, Jos Ahlers, Marc de Beyer, Jeannette Eversen en Saartje, Jonne van der Fange, Madelon Griekspoor, Michaëla Bijlsma, Eric J. Coolen en Paula Zuidhof

Fotografen: Madelon Griekspoor (foto links) en Marc de Groot (foto rechts), en speciale dank aan Henk Tijbosch.

Vooraan: Christhilde Klein, Meta van der Meijden, Haya Maëla, Adrian de Groen, Linda Llambias en Mylou Frencken

Fotografen: Madelon Griekspoor (foto links) en Marc de Groot (foto rechts) en speciale dank aan Henk Tijbosch.

INHOUD

november - december 2025 17de jaargang

KUNST

In het zonnetje Meta

30 Reacties van onze lezers

42 Adrian & Jeannette

71 Op de cover

101 In het zonnetje Madelon

110 In het zonnetje Joost

114 HRLM viert feest

INTERVIEW

10 Eigenaren café 't Kantoor

18 Kapper Paul Zwolinski

104 Zeven vragen aan Edy Palma

106 KapitainLab

REPORTAGE

112 De zaterdag van Vok van Balen

WINKELEN

41 De Wereld van Jansje Feestjes vieren!

COLUMNS

9 Jos 2008

19Karbonkel 100

39 Falco 100 ratten en 1 courgette teveel

51 Bruno De kracht van een nieuw begin

55 Jolanda Vier de mijlpaal

57 Gabriël Samen kijken

63 Haya Een neus voor 100%

79 Dolly Bellefleur Nummer honderd

103 Adrian Snuffelen aan de dierenambulance

HISTORIE

22 Toen Grote Houtstraat - 1978

26 Pareltje Het Schoterrechthuis

68 Toen en Nu Gierstraat

34 Toen De Vijfhoek - 1978

KOKEN

92 Broodje Zucchini

94 Lemon pepper hotdogs

53 Teylers De mannen van Michelangelo

56 Nieuwe Vide

58 ABC Architectuurcentrum

59 Verwey Museum Haarlem

60 NHA Reis door Noord Holland

62 Frans Hals Museum Coba Ritsema

65 Caprera Lichtfestival

86 Atelier van Madelief van de Beek

100 George Moormann HRLM nog 100 erbij

CULTUUR

49 Patronaat

50 Schuur

52 Pletterij

54 Theater De Liefde

61 De Koepel

64 Jong Talent Junebug

66 Alberdink Thijm Voltooid verleden

LEZEN

96 Boeken Haarlemse Nieuwe

97 Keuze van De Vries Van Stockum

98 Dorp aan de rivier

PUUR HAARLEMS

16 Zo Haarlems Eetbare kunst

17 Zo Haarlems Barteljorisstraat

24 HRLMSE Hofjes

36 Gezichten van Haarlem Herma Belles

80 Mijn Haarlem Frank Visser

82 Architectuur in Haarlem

108 Mijn stijl Claudia van den Berg

109 In Beeld

EN OOK

40 Stadsmormels

38 Haarlemse Bomen

85 Afscheid

111 Gespot

EEN MOOIE UITVAART REGEL JE SAMEN

De dood vormt een wezenlijk onderdeel van het leven. En toch komt een overlijden in de meeste gevallen onverwacht. Naast alle emotionele zorgen zijn er plotseling veel praktische zaken die geregeld moeten worden. Het kan u veel troost geven als een persoonlijk afscheid goed georganiseerd is.

Ik informeer u graag over de mogelijkheden en denk met u mee, zodat u ondanks alle verdriet er met een goed gevoel op terug kunt kijken.

Voor informatie of vragen kunt u bellen met 06 55 79 75 85.

WWW.LOESHOFHUIS.NL

LOKAAL OPVALLEN

BINNEN ZONDER KLOPPEN

Gierstraat 78 023 532 4600

• 12 bieren op de tap

• 12 wereldwijnen

• Ruim assortiment jenevers en malt whisky’s

• Heerlijke happa’s

• Dat alles op een oergezellig en warm terras!

Inspirerend vergaderen en werken

• Het Seinwezen: duurzaam verbouwd industrieel erfgoed.

• Voor ruime flex-werkplekken en bijzondere vergaderzalen.

• Ongedwongen zakelijkheid dichtbij Haarlem CS.

• Broedplaats van sociale innovatie in de buurt.

Seinwezen.nl

Inspirerend erfgoed aan het spoor

Foto: Hans Peter Föllmi

e: Daan Ruijter.

Fotografi

2008

Het zal jullie niet zijn ontgaan: dit is de 100ste HRLM. Naar ik begrijp lag de eerste editie van deze stadsglossy zeventien jaar geleden overal in Haarlem en omstreken voor het grijpen.

Zeventien jaar.

Terugtellend komen we dan uit in 2008. 2008 was dus het jaar waarin HRLM een belangrijke stap nam richting een schitterende toekomst. Zelf verwachtte ik in datzelfde jaar een gelijksoortige stap te maken. In 2008 werd mijn bedrijf namelijk overgenomen door The Entertainment Group. Het ‘succesvolle’ mediabedrijf van Marco Borsato en drie andere types.

Omdat mijn compagnon en ik heel slimme zakenmannen waren (althans dat vonden we zelf), besloten we ons niet te laten uitkopen voor een dikke zak cash. Nee, we wilden aandelen in The Entertainment Group en uiteindelijk kregen we die ook. Ineens was Marco Borsato mijn zakenpartner.

Vanuit ons schitterende, persoonlijk door Leontine gestylde, kantoor keken we uit naar een glorieuze toekomst vol winst, glitter en glamour. Na afloop van de concerten van Marco hingen we, omringd door de top van de entertainmentindustrie, in Vip-ruimtes, dronken we champagne en aten we vaag fingerfood.

Binnen een jaar na onze komst ging The Entertainment Group failliet.

In plaats van een fors bedrag op mijn bankrekening was ik eigenaar van een aandeel in een failliete boedel. In plaats van uitnodigingen voor concerten vond ik aangetekende brieven van de curator in mijn brievenbus. In plaats van leuke overlegjes met Ilse, Marco of Guus

Jos Ahlers

is naast schrijver, spreker en acteur ook ondernemer.

voerde ik gespannen gesprekken met een advocaat gespecialiseerd in faillissementsrecht.

Ik kijk daarom niet met veel vreugde terug naar 2008. Ik had dat hele jaar liever overgeslagen, als ik eerlijk ben.

Dat in 2008 de banken ook nog eens omvielen, hielp ook niet. We stommelden met zijn allen een duistere recessie in. In die maanden dwaalde ik een aantal nachten achterelkaar door ons huis aan de Zijlweg in de overtuiging dat het binnen afzienbare tijd bij opbod verkocht zou worden. Gelukkig bleef ons dat bespaard.

Eigenlijk was het enige lichtpuntje in die donkere dagen van 2008 het verschijnen van de eerste HRLM. Ik durf niet te voorspellen waar ik nu zou staan als mij deze glossy reddingsboei niet was toegeworpen. Hartverwarmende verhalen over de gerestaureerde schouwburg, de dierenambulance en ‘winkelen in kleine straatjes’ brachten weer wat evenwicht in mijn chaotische bestaan. Dankzij HRLM brak de zon weer een beetje door. Tegen zoveel kleur en blijheid was geen chagrijn bestand.

Maar nu even zonder ironie: sinds editie één ben ik een fan. In een wereld waarin lezers vaak worden verleid met jaloezie, angst en onzekerheid, blijft HRLM vasthouden aan een positieve toon. Het leven in Haarlem is de moeite waard en het is de moeite waard daar over te publiceren. Dat is een lovenswaardig uitgangspunt. En dat de keuze voor dat optimisme werd genomen in dat rottige 2008 getuigt van lef en eigenwijsheid. Hulde!

Eigenaren Café ’t Kantoor

TON EN MANON VEENHOF

AAN HET WOORD

‘Kleine cafeetjes zijn onze passie’ Ton en Manon Veenhof zijn sinds 2013 de trotse eigenaren van Café ’t Kantoor. Een ‘echte’ bruine kroeg ingericht met kantoorartikelen. Dé favoriet bij een vaste groep Haarlemmers. Dit jaar bestaat ’t Kantoor veertig jaar. “Het voelt als een eer om hier te werken.”

AAl sinds 1910 zit er een café op de hoek Gierstraat/Doelstraat in de Vijfhoek. In die tijd reed er nog een tram door de straat op maar anderhalve meter afstand van de gevel. Het pand zakte hierdoor scheef. In 1983 heeft vastgoedontwikkelaar Luigi Prins het café opgekocht, gerestaureerd en ingericht met kantoorartikelen, zoals typemachines. Achter de bar hangt een bureau op zijn kop aan het plafond.

Ton: “Luigi vertelde mij ooit dat hij op de bazaar van Beverwijk een grote hoeveelheid goedkope typemachines had gekocht. Op dat moment ontstond bij hem het idee voor bruin Café ’t Kantoor. Eén van de eerste themacafés van Nederland. Vroeger hadden we alleen bruine cafés met Perzische tapijtjes op de tafels. Ze zagen er allemaal identiek uit. Luigi haalde het biljart uit de zaak en gaf het interieur een lichter kleurtje.” Manon: “Wij hebben na de overname niets aangepast aan het café. Nu, twaalfenhalf jaar later, is het interieur nagenoeg authentiek, zeker qua uitstraling. Wat goed loopt en voelt moet je niet veranderen.” Café ’t Kantoor is een klein bruin café met een warme uitstraling. Manon (51) en Ton (59) organiseren regelmatig activiteiten zoals liveoptredens, asperge- en mossel-diners, een haringparty en maandelijkse quiz-avonden. Ook doen ze ieder jaar mee aan de Haarlemse Bokbiertochten en bouwen ze tijdens Haarlem Jazz ’t Kantoor om tot Jazz Café.

Ton: “In 2012 hadden we een multifunctioneel horecabedrijf in Voorhout. We waren op zoek naar iets anders, een café-restaurant. In Leiden zouden we een mooie gelegenheid overnemen, wat helaas op het laatste moment niet doorging. Wij wilden sowieso van een dorp naar de stad. Via onze makelaar kwamen we bij ‘t Kantoor terecht. Het was helemaal niet de bedoeling om een café over te nemen, maar ik kwam binnen en ben niet meer weggegaan. Het voelde goed. Ik vond het gelijk zo’n mooi café. Dat ga je natuurlijk niet veranderen.”

Manon: “’t Kantoortje is klein en gezellig. Als je hier met tien man zit is het ook al leuk. Ik vond het bij binnenkomst direct een geweldige kroeg. Als je heel lang in de horeca werkt, ontwikkel je een passie voor een bepaald type bedrijf. In Haarlem gingen we voor de overname altijd naar Café Koops en de Uiver, kwalitatief heel gave zaken. Ik kende ‘t Kantoor niet, maar dacht meteen: dit is de juiste sfeer.”

WIE IS JULLIE PUBLIEK?

Manon: “Dat bestaat voor negentig procent uit Haarlemmers.” Ton: “We proberen een stamcafé te zijn en niet een plek waar toeristen met de Lonely Planet-gids in de hand binnenlopen. Wij weten wat er speelt bij onze gasten. Hoe is het met je moeder? vragen we, of met je kat of dochter. Is je huis al verkocht of hoe is het met je werk? Vragen die echt op de persoon slaan.” Manon: “Mensen vragen wel eens: wat is toch jullie geheim, maar dat is er niet. We hebben oprechte interesse in mensen, dat kan je niet acteren. Tijdens de coronatijd

heb ik wekelijks met gasten gebeld van wie ik wist dat ze helemaal alleen waren. Een café straalt uit wat je zelf bent. Het café is ons werk, maar we zijn hier zo veel dat het een verlengstuk van ons persoonlijke leven is geworden. Je moet je daar wel goed bij voelen, anders is het niet vol te houden.” Ton: “We vinden ons café nog steeds fantastisch. Het voelt als een eer om hier te werken.” Manon: “Dat dit ooit op ons pad is gekomen is echt bijzonder.” Ton: “Regelmatig bezoeken wij kleine cafeetjes door het hele land, onze grote passie. Vaak denk ik dan bij mezelf: wat hebben wij toch een mooi café. Het zit op een fijn hoekje met prachtig uitzicht op een dynamisch plek. Er gebeurt van alles bij ons voor de deur.”

WAT WAREN HOOGTEPUNTEN IN DE AFGELOPEN JAREN?

Manon: “Ons jubileumfeest naar aanleiding van ons twaalfenhalf jarig bestaan in september dit jaar was echt een bijzonder moment. We hebben voor zo’n tweehonderd man een grote barbecue georganiseerd.”

Ton: “Het was een te gek feest. Goede muziek, lekker eten, mooi weer en dat op een toplocatie.” Manon: “De burgemeester van Zandvoort had speciaal voor ons een lied geschreven wat hij samen met Het Ampzing Genootschap zong. Al die mensen kwamen speciaal voor ons. De dag erna lazen wij allerlei kaarten met mooie teksten, dat gasten zich altijd welkom bij ons voelen en dat het in ’t Kantoortje zo gezellig is. Dat feest was een hoogtepunt in onze horecacarrière.”

WAREN ER OOK DIEPTEPUNTEN?

Ton: “De coronatijd was een dieptepunt, echt een heftige periode.” Manon: “Wat ik moeilijk vond was dat anderen over ons beslisten in die tijd. Als ondernemer kies je ervoor om je eigen koers te varen. Alle beslissingen, of ze nu goed of slecht uitpakken, zijn jouw verantwoordelijkheid. We hadden ineens niet meer de regie over ons bedrijf. Dat was lastig. We zijn over een periode van twee jaar elf maanden dicht geweest.”

Ton: “Je bedrijf is toch een soort kindje van je en dat kindje wordt ziek, zo voelde het voor mij. We gingen in de coronaperiode wel naar ’t Kantoortje. De verwarming en de koffiemachine stonden uit, maar we gingen toch. Het móest gewoon.” Manon: “En dan zaten we hier met zijn tweeën een beetje om ons heen te kijken. We kwamen helemaal uit Voorhout rijden, dat is niet echt om de hoek.” Ton: “We wilden kijken hoe ‘ons kindje’ erbij stond.” Manon: “Met Koningsdag zijn we

‘Het bruine café in Nederland is cultureel erfgoed’

met z’n tweeën door Haarlem gefietst. We namen flessen Oranjebitter in ons mandje mee en boden onze vaste gasten thuis voor de deur een drankje aan. Dat was heel leuk, hè, Ton? Ik miste echt dat contact met ze.”

IS ER VEEL VERANDERD IN HET HORECAWEZEN IN DE LOOP DER TIJD?

Ton: “Er is absoluut het een en ander veranderd. Veel cafés in dorpen worden eetcafés omdat ze het niet meer redden. Koks zijn schaars geworden en het is vaak ook lastig om personeel te vinden.” Manon: “Terwijl het zo’n mooi vak is. Je wordt er sociaal onwijs sterk van. Ik adviseer iedere ouder om hun kind een paar jaar in de horeca te laten werken. Dat is goed voor hun sociale ontwikkeling. Het horecavak is verworden tot een bijbaan. Er zijn bijna geen mensen meer die fulltime in een kroeg willen werken. Leerlingen van de hotelschool die voor horeca kiezen vinden een bruin café

geen eredivisie.” Ton: “Tegenwoordig moet je in horecazaken reserveren. Daar doen wij niet aan.” Manon: “We worden constant gebeld met de vraag of men een tafel kan reserveren. Het antwoord is steevast nee. In een café worden überhaupt geen tafels gereserveerd. Wij willen onze vaste gasten ook altijd een plek kunnen bieden. De één komt graag op zaterdag, de ander op vrijdagmiddag. We hebben geen gasten die dag in dag uit hier aan de bar hangen. We zijn alle dagen van de week open. Alleen eerste kerstdag niet.”

HOE HOUDEN JULLIE DAT VOL?

Manon: “We staan hier niet zeven dagen in de week. We werken met een fijn team, maar je moet wel passie hebben voor het vak, anders houd je het niet vol.” Ton: “Waar we wel tegenaanlopen zijn fysieke klachten. Het wordt zwaar. Ik begin last van mijn

handen te krijgen, de hele dag sjouwen met zware dienbladen eist zijn tol.”

Manon: “Het zijn ook lange werkdagen. Ton werkt op zaterdag van twaalf uur ’s middags tot vier uur ’s nachts. Dat begint ons op te breken. Mentaal zou ik dit werk nog tot in de eeuwigheid kunnen doen, maar fysiek niet.”

Ton: “Ons werk is alles behalve saai, iedere dag is anders. Dat maakt het zo leuk. Het is vaak één groot circus hier aan de bar met een lach en een traan. Alles komt voorbij. Uiteindelijk is het gros van de gasten natuurlijk uit op een leuke avond.” Manon: “Het is toch bijzonder dat mensen jouw café uitkiezen voor een mooie avond, het is een kleine moeite om daar een goede bijdrage aan te leveren.”

WAAROM

KIEZEN MENSEN OM JUIST HIER TE KOMEN?

Ton: “Laat ik voorop stellen dat het natuurlijk

‘Mensen vragen soms: wat is jullie geheim? Maar dat hebben we niet’

‘Oprechte interesse in je gasten, dat kun je niet acteren’

een fantastisch pandje is. Het ziet er aandoenlijk uit. ’t Kantoortje wordt wel honderd keer op een dag gefotografeerd. Als je voorbij loopt, móet je bijna naar binnen. Onze doelgroep bestaat met name uit vaste klanten zoals ik al zei, dus die komen sowieso graag. Het is een mooi en rustig café. Er wordt hier niet geschreeuwd én het is schoon, ook heel belangrijk. Mensen weten bij ons waar ze aan toe zijn. We doen niet mee aan hypes.” Manon: “Je kan hier geen cappuccino met havermelk krijgen of verse gemberthee. Daar doen we niet aan. Cocktails en shotjes horen niet bij onze beleving van dit type café. We houden de hoofdlijnen van het bruine café in ere, het is cultureel erfgoed.”

HEBBEN JULLIE PLANNEN VOOR DE TOEKOMST?

Ton: “We gaan langzaamaan stoppen met werken, althans met het café. Onze zoon Ties heeft anderhalf jaar geleden aangegeven interesse te hebben het café over te nemen. Hij werkt nu bij ons en doet het hartstikke goed. Het is echt een leuk jong, iedereen loopt met hem weg. Ik denk dat hij het zelfs beter gaat doen dan wij. Voor ons betekent het een stapje terug. Zoals ik al zei wordt het werk zwaar. Ook zien we in onze directe omgeving mensen van onze leeftijd wegvallen.” Manon: “Ja, dat zet je wel aan denken.” Ton: “Het is een soort wake-up call. We hebben ons leven lang alleen maar gewerkt. Mensen zeggen wel eens: je werkt om te kunnen leven. Wij hebben het precies andersom gedaan. Werken is voor ons het leven. Toch is het tijd om iets rustiger aan te gaan doen. We gaan straks lekker bij Ties werken.” Manon: “En een beetje reizen, ik ben bijvoorbeeld nog nooit in Parijs geweest. We gaan ’t Kantoortje overdragen en het onze zoon op zijn eigen manier laten runnen.” Ton: “We hebben een plan van aanpak voor de overdracht dat drie jaar in beslag neemt. Ties gaat het dan doen. Dat komt helemaal goed.” ✶

TIJDSLIJN

NAMEN

• Café ’t Hoekje 1910 tot 1960

• Café Oude Florijn 1960 tot 1976

• Café ’t Proveniertje 1976 tot 1983

• Café ’t Kantoor 1985 tot heden

EIGENAREN:

•1985: Luigi Prins oprichter en bedenker ’t Kantoortje

• Augustus 1985 t/m januari 2004: Pieter en Caroline Kloppenburg

• Februari 2004 t/m december 2012: Erik Brunekreef en Sandra van de Putte

• Januari 2013 t/m heden: Ton en Manon Veenhof

• Toekomst: Ties Veenhof

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Christhilde Klein.

ZO HAARLEMS

Heerlijk, eetbare kunst!

Food designer Anne Fleur Sanders ontwikkelt en maakt eetbare kunst. Kleurrijke producten met persoonlijkheid die bijna te mooi zijn om op te eten. En toch te lekker om het niet te doen! De repen van fair trade-chocolade zijn belegd met biologische bloemen uit eigen Haarlemse tuin. Geperst en gedroogd, waardoor de kleuren fris en vrolijk blijven. Anne Fleur maakt ook handbeschilderde bonbons. De producten kunnen in Haarlem en nabije omgeving worden bezorgd of per post door heel Nederland en daarbuiten worden verzonden. Zo nu en dan staat Anne Fleur op een lokale markt, maar ook bij buurtwinkel Oogst én bij het Archeologisch Museum kun je terecht voor een wisselend assortiment. Anne Fleur brengt smaken tot leven in custom made eetbare producten.

Te verkrijgen via www.fururu.nl

Winkelstraat in het oude stadshart

De Bartjorisstraat is een kort en smal straatje in het hart van Haarlem. Wat het mist aan lengte, maakt het goed in karakter: een levendige winkelstraat met een warme, gezellige sfeer. Maar achter de gevels – en op sommige plekken zelfs onder de grond –schuilt een rijke geschiedenis. Een absolute aanrader voor echte Haarlemmers die hun stad beter willen leren kennen.

Te verkrijgen via: www. haerlem.nl

PAUL ZWOLINSKI KAPPER in de Kleine Houtstraat

‘Ik heb een passie voor mensen’

Er bestaat tegenwoordig veel meer behoefte aan persoonlijke benadering volgens Paul Zwolinski. De kapper runt al veertien jaar een eenmanszaak in Haarlem. Daar kiest hij bewust voor. “In alle rust ontdek ik samen met de klant wat het best past bij diegene.”

Paul ontvangt nooit meer dan één klant tegelijk in zijn salon. Hij wast, knipt en kleurt zelf. “Ik bied maximale aandacht en neem rustig de tijd om samen te bepalen wat voor kapsel het wordt. Dat persoonlijke contact vinden ze prettig. De klant staat centraal, maar ik probeer wel een beetje te sturen. Niet iedereen kan een pony hebben bijvoorbeeld, ook al is dat in de mode. Rood geverfd haar staat ook niet bij iedereen. Als de klant toch van die kleur houdt, raad ik aan een rood kledingstuk of accessoire te dragen. Als ik een goede band met de klant heb, kan ik nog beter meedenken wat wel of niet past.”

Het uiterlijk van iemand kan een kwetsbaar onderwerp zijn, Paul gaat daarom voorzichtig te werk. Door de jaren heen heeft hij een vaste groep klanten opgebouwd, dat heeft voordelen. “Ik ken mijn klanten goed, dat maakt het makkelijker eerlijke adviezen te geven. Ik doe vooral hetgeen waar ik achter sta, waarvan ik zeker weet dat het de klant mooier maakt. Ik kijk, adviseer en denk mee. Samen creëren we een stijl die haar persoonlijkheid weerspiegelt. Er is tegenwoordig zoveel mogelijk, bijvoorbeeld aan kleurtechnieken. Klanten hoeven echt niet meer om de vier weken langs te komen om de uitgroei bij te laten kleuren.”

Paul werkt alleen met hoge kwaliteitsproducten en heel mooie merken.

ALLE ASPECTEN BEHEERSEN

Omdat Paul als éénpitter werkt, moet hij alle aspecten van het kappersvak beheersen. Hij investeert veel in opleiding en training, ook buiten Nederland, zoals onlangs in Londen, om up-to-date te blijven. “In Londen wordt veel extremer gekleurd en geknipt dan bij ons. In Nederland is het al snel: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Trends komen en gaan. De crazy look bij jonge vrouwen is verdwenen. Naturel is in de mode. Gelukkig maar, ik kan niet zoveel met die heel extravagante kapsels. Mijn uitdaging is de natuurlijke schoonheid van een vrouw zoveel mogelijk naar voren te laten komen.”

De Haarlemse hairstylist heeft een fascinatie voor mensen en noemt dat het belangrijkste aspect van zijn vak. “Het gaat om de persoon die tegenover mij zit, om de uitwisseling en om het gesprek. Ik ben partner in hun uiterlijke verzorging. Het is fijn om te zien dat mensen blij zijn met hun nieuwe kapsel of haarkleur. Je kan zoveel bereiken in korte tijd, dat is het mooie van dit vak. Ik maak gemakkelijk verbinding met mensen. Het grappige is dat sommige vaste klanten vrienden zijn geworden in de loop der jaren, ik ga zelfs met ze op vakantie. Ze maken deel uit van mijn sociale leven, ik ben ook altijd bereikbaar.”

100

Karbonkel

Karbonkel is publicist, geschiedenisfreak en Haarlemoloog. Hij laat zijn licht schijnen op zaken van Wisselende Importantie...

Als je, zoals dat zo fraai heet, ‘op zekere leeftijd’ bent gekomen, lonkt BBC-NL. Vierentwintig uur per dag (we hoeven niet langer ‘vroeg’ op, immers) kunnen we uitzoeken welke afleveringen van welke kalme, met prachtige landschappen en huizen doorregen Britse serie we willen zien.

Of nóg eens willen zien – het is opvallend hoe het kleutereske ‘keer-keer-keer’ aan de andere zijde van de levensboog vaak weer wederom wederkeert. Er zit troost in herhaling, blijkbaar, en houvast. Voor mensen die nog niet of niet méér afgeleid zijn door de werkjacht. Meestal spelen de verhalen zich dan ook af in lang vervlogen jaren. Het Victoriaanse koetsentijdperk, de Titanicperiode, de woelige dertiger of de warm-bevroren vijftiger jaren. Dat veel series over moord en doodslag gaan mag de pret nimmer drukken. Terwijl toch in al die tijdsgewrichten de slinkse schavuiten die door Miss Scarlett, Miss Marple, Father Brown of Endeavour Morse in de kraag gevat werden nog gewoon werden opgehangen. Dat komt waarschijnlijk omdat, los van de genoemde schitterende beelden van Oxfordshire, Devon, Kent of het met zeer lange rokken bestrooide Londen, al te zielige of soms zelfs sympathieke daders door de dienstdoende, steevast ongewapende (en veelal amateur-)detectives bij oplevering altijd van de nodige verzachtende omstandigheden worden voorzien. Engelse betrapte moordenaars zijn, mogelijk om die reden, ook veel sportiever dan, bijvoorbeeld, Amerikaanse. Iemand als Agent Gibbs (uit de Amerikaanse serie NCIS) zal, als hij tot arrestatie overgaat, altijd zijn pistool in de hand hebben, terwijl het leeuwendeel der Britse speurders niet eens een wapen bij de hand heeft. Je moet er ook niet aan denken, wat de terugslag van een Browning High Power met de fragiele polsen van een Miss Marple zou aanrichten. natuurlijk…

Maar de aantrekkelijkste van al die Engelse series is voor ons toch wel All Creatures Great and Small. Hier geen speurneuzen, die waar ze ook verschijnen een golf van gecompliceerde moorden lijken te

veroorzaken (je vraagt je wel eens af, hoe ver het inwonertal van Midsomer County in de afgelopen 28 jaar is gedaald), maar een lieflijk inkijkje in de belevenissen van een lokale dierenartsenpraktijk in de Yorkshire Dales. Huisdieren, koeien, paarden en schapen worden gered, geholpen of ‘geholpen’ in die adembenemend mooie streek in Noord-Engeland, waarbij vooral opvalt hoe alle mensen op een vooroorlogse manier met elkaar omgaan. Men gunt elkaar elkaars eigenaardigheden, haalt soms schalkse streken met elkaar uit om eerdere vergissingen te herstellen, en is het zeer vaak hartgrondig met elkaar oneens – maar aan het eind van elk liedje dekt de mantel der liefde toch alles toe, en beseft men weer hoeveel men ten diepste om elkaar geeft. En drinkt dan een kopje thee, of een pint ale in The Drovers Arms. En dit alles tegen een steeds dreigender achtergrond van een langzaam naderbij sluipende Tweede Wereldoorlog.

Eigenlijk lijkt die periode best veel op die waarin wij ons nu bevinden – maar dan zónder die warmte, de onderlinge verbondenheid en de fatsoenlijke omgangsvormen. We zijn erg benieuwd wat een hedendaagse senior partner in een met durfkapitaal opgezette dierenkliniek-keten zou schrijven, als die zijn of haar avonturen zou optekenen. En of dan, over 100 jaar, ook weer mensen van zekere leeftijd naar de verfilming ervan zullen kijken, en een zucht van zo-kan-het-ook-vervoering zullen slaken. Het zou mooi zijn, maar we vrezen dus het ergste.

We zouden al lang blij zijn als tegen die tijd de aarde nog gewoon rond is…

Artist’s Impression: Melvin de Graaf.

Haarlemmer Halletjes

De Haarlemmer Halletjes zijn in 1693 ontwikkeld door Eymert van der Schee. Hij noemde de koekjes naar zijn woonstee aan de Korte Veerstraat, in het Oude Halletje. In 1991 en in 2025 ging het recept bijna verloren door het sluiten van de bakkerij die ze verkochten.

De Haarlemse Bakker bakt de koekjes nu op basis van het originele recept, waarin de smaak van de specerijen de hoofdrol spelen.

’n lekker en leuk voorcadeau

uw medewerkersofrelaties.

Ik wil meer weten over De Haarlemmer Halletjes

Ik wil bestellen voor mijn medewerkers of relaties

De 100ste editie van HRLM is een bijzonder moment. Niet alleen voor het magazine, maar vooral voor de mensen die vanaf het begin hebben meegedacht, gebouwd en gegroeid. Tijd om een paar van deze onmisbare krachten van het eerste uur in het zonnetje te zetten.

Meta van der Meijden

Met haar eigen TEXTSTUDIO schrijft, redigeert en corrigeert Meta van der Meijden allerlei soorten teksten. Niet zo gek dus dat zij al acht jaar voor HRLM Stadsglossy schrijft.

Naast haar schrijfwerk heeft Meta jarenlang in de organisatie van Kunstlijn Haarlem gezeten en is zij zakelijk leider geweest van De Vishal. “Ik word van kunst heel blij en heb thuis verschillende soorten kunstwerken aan de muur hangen.”

HOE BEN JE BIJ DE HAARLEMSE STADSGLOSSY TERECHTGEKOMEN?

“De Kunstlijn en HRLM gingen een samenwerkingsverband aan in de vorm van een vaste kunstrubriek. Deze ‘atelierbezoeken’ ben ik gaan schrijven en dat doe ik nog steeds met veel plezier. Er was al snel een goede klik tussen hoofdredacteur Jeannette en mij. Door de jaren heen ben ik steeds meer voor het blad gaan schrijven.”

ALS FREELANCE JOURNALIST SCHRIJF JE ONTZETTEND VEEL. WAT VIND JE HET LEUKST OM TE SCHRIJVEN?

“Dat zijn toch wel de diepgaande interviews. Het past ook goed bij wie ik ben: nieuwsgierig en geïnteresseerd in mensen. Ik vind het leuk om de vragen achter de vraag te stellen. Ik luister en kijk naar diegene die ik voor me heb en werk daarbij niet een standaard vragenlijst af. Juist door te reageren op het spontane in het gesprek ontstaat er een interessant verhaal. Toen Jeannette me vroeg om de rubriek ‘Het openhartig gesprek’ op te zetten, vond ik dat gelijk hartstikke leuk. Zo heb ik gesprekken gehad met een verslaafde vrouw, een slachtoffer van de grote aardbeving in Turkije en een pleegmoeder die 28 kinderen heeft opgevangen. Stuk voor stuk interessante verhalen met diepgang. Het is soms best lastig om niet meer

‘Ik vind het leuk om de vragen achter de vraag te stellen’

dan de afgesproken zes pagina’s te vullen… Ook schrijf ik de rubriek Afscheid over uitvaart. Het is interessant om langer over één thema te schrijven, het onderwerp krijgt dan steeds meer inhoud.”

BEN JE EEN ECHTE MUG?

“Ik ben geboren en getogen in ’t Gooi. Voor mijn studie Journalistiek heb ik heel even in Utrecht gewoond, maar al snel vertrok ik naar Amsterdam. Utrecht vond ik te studentikoos, laat mij maar zitten in een bruine kroeg met joviale Amsterdammers die lekker aan het ouwehoeren zijn.”

MAAR JE BENT UITEINDELIJK TOCH IN HAARLEM

TERECHTGEKOMEN…

“Een jaar na de geboorte van ons tweede kind wilden mijn man en ik een groter huis met een tuin. Het werd Haarlem, een stad die ik eigenlijk nog niet goed kende. Maar al snel vond ik het hier leuk. Haarlem is een soort mini-Amsterdam. Mooie pandjes, musea, theaters en leuke winkels. Het is er allemaal, maar dan in het klein. En ook niet onbelangrijk: het is dichtbij de zee. Lekker zitten in de duinen, niets doen en kijken over het water: dat is voor mij ook Haarlem.”

MISTE JE DE JOVIALE AMSTERDAMMER NIET EEN BEETJE?

“Eerlijk gezegd moest ik wel een beetje wennen aan de Haarlemmer. Het is hier allemaal wat koeler. Maar door mijn schrijfwerk en mijn tijd bij de Kunstlijn en De Vishal heb ik een groot en interessant netwerk opgebouwd en heb ik de stad veel beter leren kennen.”

Meer informatie zie www.textstudio.nl.

Grote Houtstraat - 1978

Differenza

“We take shopping per al”

Aan het begin van de Zijlstraat, vlak naast de Grote Markt, zit al bijna 25 jaar Differenza women’s wear

Differenza verkoopt een originele merkenmix voor iedereen die graag casual chic gekleed gaat in een toegankelijke prijsklasse. Veel Nederlandse modelabels met een uitstekende pasvorm zoals Studio Anneloes, Beaumont, Geisha, Nukus, Circle of Trust en nog veel meer.

Een steeds wisselend assortiment casual mode, vrouwelijk, stoer en sportief. Van goede jeans, hippe blouses en mooie pakken tot en met stijlvolle jurkjes en uitgewerkte jassen en schoenen. Veel ready to wear outfits die je direct aan wilt houden.

De prettige sfeer, het eerlijke advies en de persoonlijke aandacht zorgen ervoor dat je hier heel prettig winkelt. Loop binnen voor een leuke blouse of laat je adviseren over een compleet nieuwe look!

Differenza women’s wear | Zijlstraat 96 | 023-5428320 facebook en instagram: differenzahaarlem

OLALA CHOCOLA

OLALACHOCOLA

Mick en Rick krijgen van een stadsgids een rondleiding langs de Haarlemse Hofjes

Mick en Rick krijgen van een stadsgids een rondleiding langs de Haarlemse Hofjes

Tekst en foto’s: Michaëla J Bijlsma, Illustraties: Eric J Coolen, Vormgeving Henk Tijbosch en beeldbank NH-Archief

Tekst en foto’s: Michaëla J Bijlsma, Illustraties: Eric J Coolen, Vormgeving Henk Tijbosch en beeldbank NH-Archief

HRLMse Hofjes

Ho e van Bakenes

Brouwersho e

Bruiningsho e

Essenhof

Ho e Codde en Van Beresteyn

Frans Loenenho e

Gravinnehof

Ho e van Guurtje de Waal

Ho e van Heijthuijsen

Ho e in den Groenen Tuin

Johannes Enschedé Hof

Ho e van Loo

Luthers Ho e

Ho e van Oorschot

Proveniershof

Remonstrants Ho e

Ho es van Staats en Noblet

Teylers Ho e

Vrouwe- en Antonie Gasthuys

Vrouwe- of Verwersho e

Wijnbergsho e

Zuiderho e

We gaan nu naar

Teylershof!

Teylershof was vroeger gevestigd aan het Klein Heiligland, daar waar nu het Lieve Vrouwe- en Antonie gasthuisho e is. Teylershof werd gebouwd aan het Spaarne en wordt bewoond sinds 1787.

Wie was de stichter?

Wat mooie ansichtkaart en wat een mooie zuilen!

Dit is wel een heel chique ho e!

Ja, deze kaart is te vinden bij de beeldbank van Het NH-Archief. De hoge zuilen worden Dorisch genoemd. Dat is een stijl in de Griekse architectuur: robuust en eenvoudig.

Dat was Pieter Teyler van der Hulst.

Die ken ik!

Die is toch ook van Teylers Museum? een

Die is toch ook van Teylers Museum?

Ja dat klopt. Pieter Teyler was een zeer vermogende zijdefabrikant en geldhandelaar. Uit zijn nalatenschap stichtte hij een ho e maar ook Teylers Museum. Het ho e was bestemd voor oudere, arme vrouwen van alle kerkelijke gezindten.

Ja dat klopt. Pieter Teyler was een zeer vermogende zijdefabrikant en geldhandelaar. Uit zijn nalatenschap stichtte hij een ho e maar ook Teylers Museum. Het ho e was bestemd voor oudere, arme vrouwen van alle kerkelijke gezindten.

Wat is dat?

Het is namelijk geen klok!

Dat is een zonnewijzer, de voorloper van de klok. Er zijn er twee tegenover elkaar geplaatst zodat je vanuit alle kanten kan zien hoe laat het is.

Hoe ontstond de bouw van het hof eigenlijk?

Hij moest alle opschik vermijden en alleen op een de ig en wel geschikte bouworde letten.

Nou deftig is wel gelukt!

Na het overlijden van Pieter Teyler van der Hulst werd aan architect Leendert Viervant gevraagd een ho e te ontwerpen aan de Koudehorn op de plek waar brouwerij het Hoe jzer stond. Die brouwerij werd gekocht uit de nalatenschap. Viervant was een bekende connectie want hij had ook de ovale zaal in Teylers Museum ontworpen. Hij kreeg wel een opdracht mee.

En dat was?

Hoeveel woningen zijn er hier?

Het ho e kreeg 24 woningen rondom een mooie binnentuin met een waterpomp. Na de restauratie in 1989 werden de woningen aangepast aan de huidige tijd en werden het er 22.

Is er ook een regentenkamer? NOU?

Het ho e hee ook een achteringang in de Teylershofstraat. Daar konden de leveranciers hun goederen leveren.

Ja, die is direct links van de ingang. De eerste regent was Wybrand Hendriks. Hij was ook conservator van Teylers Museum. Momenteel ligt het beheer van het ho e bij de Vereniging Hendrick de Keyser.

Oja en weet je wat nou zo leuk is?

Elk jaar op mijn verjaardag wordt er in het ho e getrakteerd op krentenbrood.

En wanneer is dat dan?

Op 3 maart!

Wordt vervolgd in de volgende HRLM!

Het Schoterrechthuis

Een Historische Parel in Haarlem-Noord

SSchoterrechthuis is een van de oudste en meest karakteristieke gebouwen in Haarlem-Noord. Als klein jongetje, wonend op de Planetenlaan, was conservator Alexander de Bruin al geïntrigeerd door het pand. Wie duikt in de beeldbank van het Noord-Hollands Archief en zoekt op ‘Schoterrechthuis’ of ‘Schoten’, kan de ontwikkeling van de plek én het gebouw in grote lijnen volgen, van de zestiende eeuw tot het begin van deze eeuw.

De geschiedenis van het Schoterrechthuis gaat zelfs terug tot in de 14de eeuw. Op deze locatie werd in 1316 een kapel gebouwd, die in 1392 werd vervangen door een nieuwe.

De oudste kaart van Schoten in de beeldcollectie van het Noord-Hollands Archief (ca. 1525-1550) toont deze kapel, met daarboven het woord ‘Scoeten’ geschreven.

Deze kapel werd verwoest tijdens het Beleg van Haarlem in 1572. De ruïne bleef vervolgens onaangeroerd tot het begin van de achttiende eeuw. Pas in 1729 werd de ruïne hersteld en omgebouwd tot een rechthuis.

HET RECHTHUIS OP TEKENING

Uit de periode na 1729 bezit het archief maar liefst vier tekeningen waarop dit gebouw te zien is. De oudste (1729) is van de hand van Cornelis Pronk (1691-1759), destijds een beroemde topografische chroniqueur van Hollandse steden en dorpen. De andere drie tekeningen zijn alle van Hendrik Tavenier (1734-1807) en dateren uit het midden van de jaren zeventig; één is uitgevoerd in kleur, de andere twee met pen en penseel in zwarte inkt. Op een van de zwart-wittekeningen zien we groepjes mensen buiten bij en rond een tafel, met daarop een wijnkan en glazen. De vraag rijst: werd hier rechtgesproken? Zo ja, dan moet het vast een gezellige boel zijn geweest!

St. Pieters Capel en regthuijs te Schooten buijten Haarlem, 1729.

Caert van Schoten, ca.1525-1550.

Gezicht op de westzijde van het rechthuis aan de Vergierdeweg 12, tekening in Oost-Indische inkt, 1775.

Gezicht van de zuidwestzijde op het Rechthuis te Schoten en omgeving, aquarel in kleur, 1775.

Gezicht vanaf de zuidwestzijde op het rechthuis van Schoten en omgeving. Tekening in Oost-Indische inkt. Gesigneerd linksonder, 1775.

Gezicht op de noordoostzijde van het rechthuis van Schoten dat tot 1905 als raadhuis heeft gediend, aan de Vergierdeweg 12. Gekleurde krijttekening. Gesigneerd rechtsonder, 1910.

Vergierdeweg 52, 2004, uit de collectie van glasnegatieven en foto’s van het Bedrijf Openbare Werken te Haarlem betreffende topografisch Haarlem.

Het oude rechthuis aan de Vergierdeweg, oostzijde, tussen de Eksterstraat en de Nachtegaalstraat, ziende naar het noordoosten.

De andere twee tekeningen, waaronder het gekleurde exemplaar, tonen het pand in een licht deplorabele toestand, met gebroken vensterglazen. Tussen het rechtervenster en de deur hangt een kast met daarin, half afgewaaid en gescheurd, mededelingen en verordeningen van het gemeentebestuur.

Het zal dan ook geen toeval zijn geweest dat rond 1800 het huidige gebouw op de oude fundamenten is opgetrokken. De zwartwittekening vertoont grote overeenkomsten met het gekleurde exemplaar. Gelet op de wat knullige figuratie lijkt het een kopie van het gekleurde, ondanks het feit dat het gesigneerd en gedateerd is. In die tijd was het niet ongebruikelijk dat kunst werd gekopieerd; men zag het zelfs als een soort

Vergierdeweg 52 - 52a, 1968. Geschonken in 1980 door dhr. F. Tames.

eerbetoon, hoewel ook commerciële factoren een rol speelden.

VAN RAADHUIS TOT HERRIJZENIS

Uit de periode tussen 1800 en 1904 is er geen beeldreferentie in het Noord-Hollands Archief. Vanaf 1905 hebben we echter weer veel beeldmateriaal, mede dankzij de opkomst van de fotografie, waarop het ‘nieuwe’ gebouw uit 1800 te zien is. Hiertoe behoren onder meer drie tekeningen van de Haarlemse kunstenaar Gerard Kerkhof (1872-1957), die onlangs werden verworven uit de nalatenschap van de Heemsteedse verzamelaar A.M. van den Broek. Tot 1907 diende het Schoterrechthuis als raadhuis van de voormalige gemeente

Schoten. Daarna, tot de annexatie door Haarlem in 1927, nam een nieuw raadhuis aan de Rijksstraatweg de functie over.

Na de annexatie van de gemeente Schoten in 1927 raakte het Rechthuis in verval. In oktober 1966 achtte men het pand zelfs rijp voor de sloop. Verontwaardigde reacties hebben echter geleid tot de restauratie van het monument. Op foto’s uit de jaren vijftig en zestig, vlak voor de restauratie, is duidelijk zichtbaar hoe de tand des tijds het pand had aangetast. Vervolgens kwam het in volle glorie tevoorschijn, als een phoenix die uit zijn as is herrezen.

Het gebouw is daarna onder meer gebruikt als filiaal van de Stadsbibliotheek en als opvang voor ouderen. Thans is de Bloedbank Kennemerland er gevestigd. ✶

Alexander de Bruin, conservator beeldmateriaal bij het Noord-Hollands Archief. Foto;’s: Noord-Hollands Archief.

REACTIES VAN ONZE LEZERS

HRLM100 – Haarlem door jouw ogen

Voor ons 100e nummer vroegen we lezers naar hun mooiste herinneringen, favoriete plekken en gebouwen die Haarlem zo bijzonder maken. Want wie kan de stad beter beschrijven dan de mensen die er wonen, werken, opgroeien en telkens weer thuiskomen? De antwoorden die we kregen, vormen samen een mooi palet van persoonlijke verhalen: van jeugdherinneringen en vriendschappen tot iconische plekken waar trots en verbondenheid voelbaar zijn. Haarlem leeft in elke steen, elke straat en elk plein, maar vooral in de herinneringen van haar inwoners.

WELK GEBOUW OF MONUMENT IN HAARLEM

MAAKT JOU TROTS?

WE ZIJN BENIEUWD NAAR JOUW MOOISTE HERINNERING OF FAVORIETE PLEK IN HAARLEM.

Germaine van Haard: Opgroeien in de stad was een feestje en ook al ben ik na 19 jaar naar Amsterdam gegaan en later naar Friesland, Haarlem blijft mijn stad.

Hanna Mandes: Die heerlijke Vijfhoek waar ik een paar jaar heb gewoond met mijn vriendinnen Annemiek en Chris. Na 45 jaar Athene nog steeds in mijn hart.

Jolanda Bakker: Grote markt! Dé plek waar wij medailles uitreiken als vrijwilligers voor o.a. Swim to Fight Cancer, Halve van Haarlem, Keti Koti en Santa Run. Wij zijn vrijwilligers van o.a. SportSupport Kennemerland en delen al zeven jaar samen medailles uit in Haarlem.

HOE VAAK STOND GRAVESTENENBRUG OP DE COVER VAN HRLM?

Jolanda Bakkerheeft gewonnen! : Van de 99 HRLM glossy’s mis ik nr. 1, 3 en 6 maar tel ik 14 x de Gravestenenbrug!

Je kunt bij de redactie je prijs op komen halen.

Tatjana Frijns: De Gravestenenbrug geeft mij een thuisgevoel. En ik denk dat veel Haarlemmers net als ik trots zijn op de oude Baaf.

Ria de Bont: Precies! Twee iconen. En de nieuwe Baaf ook nog!

Janny Van Der Meer de Vries: De oude Bavo daar heb ik gezongen met het oratoriumkoor Bennebroek met het korenlint en tijdens het Bachjaar stond ons koor onder het orgel te zingen terwijl andere koren naar ons luisterden.

José Kraaij: Wij hebben een foto van zeker 90 cm breed van de Gravestenenbrug aan de muur. Wonen er vlakbij. Voor ons een mooi plekje. Thuis komen!

Ria Kroezen: Teylers Museum. Zowel buiten als binnen een mooi historisch gebouw met geweldige exposities.

Anja Brandse: Thuiskomen is de Bavo op de Grote Markt zien als je de stad weer binnenkomt.

Joke Breemouer: Het gebouw van Societeit Vereeniging. Zowel van binnen als buiten prachtig gebouw, sterk en mooi ontwerp, met originele details.

Bianca van Dijk: Los van, natúúrlijk, de Bavo, heb ik het ook met de PTT-toren. Vroeger fietste ik daar als kleutertje vaak naartoe met m’n vader om via een rondje Penningsveer weer terug te gaan naar Parkwijk.

Leida Andrée: Jan met de brede schouders. Onze Bavo oftewel Grote kerk is toch wel het middelpunt van onze mooie stad.

Wij zijn ook 100!

RKVV ONZE GEZELLEN VIERT 100-JARIG JUBILEUM

Een jaar lang vierde de club dit bijzondere jubileum met leden, oud-leden, supporters, sponsoren en andere betrokkenen. Organisator Els Blom: “We zijn trots op wat we met elkaar hebben bereikt en hebben dit groots gevierd.”Onze Gezellen is een echte familievereniging waar generaties voetballen of hebben gevoetbald. Het groepsgevoel en de verbondenheid stonden ook tijdens het jubileum centraal. Dankzij vele vrijwilligers kon een prachtig programma worden neergezet. Hoogtepunten waren de wedstrijd tegen Creators FC, waarmee geld werd ingezameld voor KiKa, de grote reünie en de feestelijke Hihahondelul Voetbalshow met o.a. interviews, een optreden van Youp van ’t Hek en de ludieke ‘aftrap’ door Johan Goes, het oudste en langstzittende lid van de club.

TIMMERS ELEKTRO EN ILLUMINATIE TECHNIEK B.V. VIERT 100

JAAR VAKMANSCHAP

Het Haarlemse familiebedrijf werd opgericht door Wim Timmers sr. en ging sindsdien van vader op zoon over. Na Wim jr. en Alain Timmers nam per 1 januari 2025 de vierde generatie, Guy Timmers, de leiding over. Het bedrijf is inmiddels onlosmakelijk verbonden met de stad Haarlem. Vooral de feestverlichting, al meer dan tachtig jaar door hetzelfde bedrijf verzorgd, is iconisch. Zo zijn de bekende Bavo-silhouetten een herkenbaar visitekaartje. Met hoogwerkers worden de beeldbepalende lichtcreaties aan de gebouwen gehangen. Met oog voor traditie en innovatie blijft Timmers meegaan met de nieuwste ontwikkelingen. “Mijn overgrootopa is ermee begonnen,” aldus directeur Guy Timmers. “Het is een eer dit familiebedrijf voort te zetten en klaar te maken voor de toekomst.”

FOTOGROEP HAARLEM OP WEG NAAR 100 JAAR

In 2026 viert Fotogroep Haarlem haar 100-jarig bestaan. Fotografie heeft in een eeuw tijd een enorme ontwikkeling doorgemaakt: van traag en ambachtelijk in 1926 tot razendsnel digitaal nu. Toch blijft de kern hetzelfde: mensen en verhalen vastleggen. Ook het bewerken van foto’s maakt inmiddels een belangrijk deel uit van hun werk. Niet met kunstmatige intelligentie, maar met digitale technieken waarbij de hand van de fotograaf wordt bepaald. Een mooi voorbeeld is deze samengestelde foto van groepslid Sjaak van der Sel. Hij combineerde de zee met het vertrouwde beeld van de Grote Markt. De voorbereidingen voor het jubileumjaar zijn in volle gang met veel verschillende activiteiten. Volg de fotogroep via hun site www.fotogroephaarlem.nl

HAARLEM VIERT 100 JAAR MARILYN MONROE

In 2026 is het precies 100 jaar geleden dat Marilyn Monroe werd geboren. Haarlem zet dit icoon volop in de schijnwerpers met het MM100 Festival (30 mei – 7 juni). Een week lang bruist de stad van films, theater, muziek, dans en kunst die de vele gezichten van Marilyn laten zien. De Filmkoepel komt met films van haar beroemdste én onbekendere rollen. Het Patronaat swingt tijdens An Evening With Marilyn & Friends, met bigbandklanken en gastoptredens. In Theater De Liefde brengt Unstoppable het verhaal van Norma Jeane Baker tot leven. Door de stad zijn exposities, kunstwerken en creatieve verrassingen te ontdekken, van covers en schilderijen tot geheime optredens en speciale diners. Haarlem viert een week lang glitter, glamour en inspiratie helemaal in de geest van Marilyn. Meer informatie www.mm100festival.nl

BEN JIJ AL VRIEND?

Word Vriend van HRLM voor slechts € 32,50 per jaar en ontvang elk nummer van ons magazine heerlijk thuis in Haarlem (of daarbuiten).

Als Vriend hoor je bij onze HRLM-vriendenkring mensen die houden van onze stad, van verhalen en van alles wat Haarlem bijzonder maakt.

En omdat wij van lezen houden én blij zijn met onze vrienden, verrassen we in elke editie één van onze vrienden met een boek uit onze boekenrubriek.

Steun lokaal, lees met plezier en word vandaag nog

www.hrlm-online.nl/vrienden

Beter in Excel feliciteert HRLM met de 100 e editie!

HRLM al 17 jaar een begrip in Haarlem en omstreken

Beter in Excel is nu ruim drie jaar in Haarlem gevestigd, voor alle ondersteuning bij het goed kunnen werken met Excel:

- training in Excel individueel, op maat, basis en gevorderden

- groepstraining essentiële vaardigheden Excel

- opzetten van rapportages en overzichten uit uw data

- beter inrichten van uw bestanden voor het uitvoeren van terugkerende taken zoals maandelijks rapportages

- nu ook werken met de nieuwste Microsoft 365 Excelformules

- ook voor Power Query, Power BI en duidelijke grafieken

Alles wordt toegankelijk en begrijpelijk uitgelegd en begeleid.

Voor particulieren, organisaties en bedrijven.

Geïnteresseerd?

Neem voor vragen of een kennismaking vrijblijvend contact op met Frans Visser - info@beterinexcel.nl - 06-46274169

Of kijk eens op https://beterinexcel.nl voor een eerste indruk en tips.

Door in contact te komen met Beter in Excel word je ….... Beter in Excel!

UNIEK, HANDGEMAAKT EN VOL CHARME

Op zoek naar een origineel cadeautje of gewoon een leuke toilettas voor jezelf? Deze handgemaakte toilettas van geplastificeerd katoen met vrolijke vogels is echt een blikvanger. Elk exemplaar is met liefde en aandacht gemaakt in het atelier van Mrsdejong, dus jij hebt straks iets in handen dat niemand anders heeft! En het is het perfecte kerstcadeautje, voor iemand die helemaal into kerst is.

Of je nou een weekendje weggaat, bij iemand blijft logeren of gewoon je badkamer wilt opvrolijken, deze toilettas is jouw praktische én stijlvolle maatje. En het mooiste? Je kiest voor iets met een verhaal, geen massaproduct maar puur handwerk. En combineer hem met het kleine etui van dezelfde geplastificeerde katoen, leuk!

Prijs: € 22,95 | www.mrsdejong.nl

BARREVOETESTRAAT 3

Wouter Makelaardij feliciteert HRLM met de 100e editie Al 100 edities thuis in Haarlem, net als wij.

by Deb ©

GEZICHTEN VAN HAARLEM

Herma Belles

“Haarlem is mijn geboorteplaats, maar ik heb er lange tijd niet gewoond. Mijn jeugd begon in de Waarderpolder, in de jaren ’50, in een dienstwoning boven het P.E.N.-gebouw. Terwijl achter zware deuren de transformatoren zoemden, dwaalde ik met buurtkinderen van de Gasfabriek en de Gemeentereiniging tussen kolenhopen en afgedankte spullen. Dat was spannender dan spelen met poppen of puzzels!

De polder was toen nog vrijwel leeg. Voor school namen we het Drostepontje over het Spaarne, en voor een boodschap fietste ik langs de Koepelgevangenis. Als kind vond ik dat doodeng, nu wandel ik er onbekommerd de bioscoop in. Begin jaren zestig verhuisden we naar Santpoort-Zuid. Na de middelbare school volgden baantjes, korte opleidingen en ik werkte een jaar op Schiphol. Hier ontdekte ik dat mijn talen tekortschoten. Daarom vertrok ik eerst een halfjaar naar Zwitserland om mijn Frans te verbeteren, en daarna naar Groot-Brittannië voor mijn Engels. Daar werkte ik eerst anderhalf jaar als au pair op een jongenskostschool, daar zou ik een boek over kunnen schrijven! Mijn Engels werd er in elk geval flink beter van. Uiteindelijk werkte ik tien jaar in Londen, als laborant in het Hospital for Tropical Diseases, waar in de jaren ’70 reizigers uit de hele wereld voorbij kwamen. In die tijd ontmoette ik ook mijn Japanse man. Na de geboorte van onze dochter keerde ik terug naar Nederland. Een huurwoning in Haarlem vinden bleek in de jaren ’80 onmogelijk, dus volgden Hoorn en opnieuw Santpoort-Zuid. Ik ben later gescheiden, maar de Japanse cultuur en de reizen naar dit bijzondere land zijn altijd een waardevol onderdeel van mijn leven gebleven.

Mijn loopbaan eindigde met 20 jaar in het AVL-ziekenhuis in Amsterdam, en na mijn pensioen vond ik mijn thuis in het Hofje van Bakenes. Klein maar fijn, midden in het centrum van Haarlem. Ik geniet van de geschiedenis om me heen, de musea, de Filmschuur, Phil, en de markt en vrijwilligerswerk om de hoek.

Voor De Hofjeskrant schrijf ik een column als ‘de Hofnar’ en elke week pas ik met plezier op mijn kleindochter van 3. Zij noemt de Bavo ‘de klokken van Oma’. En dan denk ik: heerlijk, de Mug is weer terug!”

Bosbeek

Hof van Jacob JacobKliniek

Meerhoeve

Nieuw Delftweide

Nieuw Overbos

Zie jij mensen zoals ze nu zijn maar ook zoals ze ooit waren?

Dan is werken bij Sint Jacob iets voor jou! Want goed voor iemand zorgen begint met iemand goed kennen.

Wij zoeken collega’s

Binnen vaste teams en in onze interne flexpool hebben we plek voor:

 Helpende Zorg & Welzijn

 Verzorgende IG

 Verpleegkundige

Wil je leren en werken in de zorg?

We bieden ook diverse opleidingsmogelijkheden.

HAARLEMSE BOMEN

Bomen geven sfeer aan onze stad. Gerard Tamminga neemt ons mee langs monumentale bomen in Haarlem.

Deze winterlindes (Tilia cordata) omzomen het Zandvoorterpad. Dit pad bestond al voordat de Spanjaarden Haarlem belegerden. Vanuit Zandvoort was dit de hoofdroute om vis naar de stad te brengen. Het pad liep vanaf het Huis met de beelden diagonaal door de Hout naar de kleine Houtweg en dan verder naar de Vishal op de Grote Markt. Deze twee lindes staan vlakbij de Bank van Loots in de Grote Hout. De ene linde valt extra op, omdat die vanaf onder al een forse zijtak heeft die over het fietspad heen groeide en twee jaar terug deels is afgezaagd. Het pad dateert uit de middeleeuwen. Vermoedelijk zijn er rond 1600 na de kaalslag door het Spaanse beleg nieuwe lindes geplant. Als plantjaar voor de huidige lindes wordt 1800 aangehouden. Ze zijn dus ruim 200 jaar. Ze meten 317 cm in omtrek en hebben een hoogte van 26 m.

Haarlem heeft honderd bomen die door de Bomenstichting zijn opgenomen in het Landelijk Register Monumentale Bomen (zie www.monumentalebomen.nl). Veertig daarvan staan in een handzaam boekje Langs monumentale bomen in Haarlem, verkrijgbaar voor € 3,- bij de boekhandel en het VVV.

Falco Bloemendal

is centrummanager in Haarlem en actief in verschillende besturen. Hij houdt zich in zijn vrije tijd bezig met imkeren, tuinieren en duurzaamheid.

Honderd raten en één courgette te veel

Honderd edities HRLM. Dat klinkt bijna als een moestuin die al zeventien seizoenen meegaat. In mijn tijd heb ik van alles voorbij zien komen: vette jaren met een overvloed aan courgettes (waarbij zelfs de buren dachten dat ik een groothandel was begonnen) én magere jaren waarin de slakken sneller waren dan ik.

Zelf begon ik in 2020 met schrijven voor de zakelijke editie, HRLMZ. Een wat formeler tuintje, zullen we maar zeggen. Al snel verhuisden mijn columns naar de ‘grote’ HRLM, waar ze meer ruimte kregen om te groeien en bloeien. Sindsdien plant ik elke keer opnieuw een zaadje in dit blad, nooit precies wetend of er een sappige oogst uit komt of iets dat beter meteen op de composthoop had gekund.

Schrijven lijkt verrassend veel op tuinieren. Soms is er overvloed: onderwerpen die tegelijk uit de grond schieten, net als die tomaten die in augustus allemaal rood willen worden. En soms is er leegte: een akker zonder idee. Dan hoop je dat er tóch nog een radijsje opkomt, of in dit geval een column die de deadline haalt.

Door de jaren heen heb ik een bonte moestuin aan verhalen aangelegd. Een beetje honing hier, een potje pruimenjam daar, en af en toe iets zuurs dat later verrassend lekker bleek. Sommige columns waren als sla in juni, luchtig en zo weer weg. Andere hadden meer weg van zuurkool: even wennen misschien, maar daarna een blijvertje.

En dan de bijen. Zij gaven me niet alleen honing, maar ook genoeg stof tot schrijven. Een bijenvolk is net een buurtborrel: iedereen praat door elkaar, er vliegt altijd wel iemand weg en je vraagt je soms af wie

eigenlijk de leiding heeft. Soms zwermt er een idee uit de kast dat ik zelf amper kan volgen, soms is het keihard werken. En hoe chaotisch het ook lijkt, de kast geeft altijd iets terug: honing én stof tot schrijven.

Wat me telkens opvalt, of het nu om moestuin of bijenkast gaat: het draait altijd weer om de kleine momenten. De eerste bloemknoppen na een kletsnatte lente. De ontdekking dat een klimop méér leven herbergt dan je op het eerste gezicht ziet. Het geluk van een courgette die níét door de slakken is afgepakt. Of het zoemen van bijen op een warme julidag, druk in de weer met iets dat groter is dan henzelf.

Nu, bij deze honderdste editie, kijk ik terug met plezier. Want zoals elke tuinier én elke imker weet: het perfecte seizoen bestaat niet. Er is altijd te veel regen, te weinig zon, te veel slakken of te weinig nectar. Maar er is óók altijd hoop. De bodem blijft vruchtbaar, de zaadjes blijven ontkiemen, en de bijen vliegen elke lente weer uit alsof ze net zijn begonnen.

En zo is het denk ik ook met HRLM. Honderd edities vol verhalen, herinneringen en kleine wondertjes. Soms mierzoet, soms heerlijk zuur, soms kruidig of vol onverwachte pit. Samen vormen ze een kleurrijke oogst en een volle honingkast die laat zien dat onze stad leeft, bloeit en blijft groeien.

Dus hef ik vandaag mijn gieter én mijn imkerpijp op HRLM. Op honderd oogsten, honderd raten, en op de volgende honderd die nog voor ons liggen.

Stadsmormels

Foto’s die je ontroeren of versteld doen staan van het verborgen leven van dieren in onze stad en omstreken.

Ach, gossie. Poes wacht bij zijn favoriete winkel die helaas haar deuren gesloten heeft.

Fotografi e: Hans Goes.

Fee jes vieren !

SINTERKLAASCADEAUTJES VAN TOYS UP

Wist je dat Jansje inzamelpunt is voor Toys Up? En dat Jansje het speelgoed ook weer als nieuw verkoopt in hun winkel?

Bij Toys Up maken ze van speelgoed met een verhaal het nieuwe normaal. Hun missie is eenvoudig: speelgoed dat anders weggegooid zou worden krijgt bij Toys Up een tweede leven. Zo wordt verspilling tegengegaan en voorkomen dat waardevolle grondstoffen verloren gaan door verbranding. En weet je wat zo leuk is? Het speelgoed is uniek, duurzaam, kwalitatief goed en betaalbaar. De levensduur van speelgoed wordt verlengd door gebruikt speelgoed zorgvuldig te reinigen en indien nodig te repareren. Daarna wordt het met liefde in een volledig nieuw jasje verpakt. Nieuw, maar volledig circulair! Speelgoed krijgt een verhaal, wat bijdraagt aan een bewuste consumptiecultuur, zo maakt Toys Up het makkelijk voor eenieder om een positieve impact te maken en leren kinderen op speelse wijze over de circulaire economie, want jong geleerd is oud gedaan.

Op zoek naar een leuke plek voor een Nieuwjaarsborrel?

Jansje voert regelmatig mooie cateringaanvragen uit. Vaak in de prachtige ruimtes van Doopsgezind Haarlem die je ook kunt afhuren. Zeker de moeite om eens naar te kijken als je voor je bedrijf een goeie locatie zoekt voor de Nieuwjaarsborrel. Of misschien wil je je collega’s wel eens verrassen met een high-tea of lunch? Kijk voor de ruimtes dan eens naar DoopsgezindHaarlem.nl/zaalhuur en de Jansjes kunnen dan de catering voor je verzorgen.

HRLM & Jansje

Jansje en HRLM hebben al een behoorlijke tijd een innige samenwerking. Sinds begin 2019 deelt Jansje paginagroot leuke nieuwtjes, foto’s en verhalen. Onze Jan haalt elke twee maanden zelfstandig de magazines op in de Vijfhoek, om ze weer in onze winkel uit te kunnen delen aan klanten. Onze medewerkers staan regelmatig zelf in de stadsglossy en Jeannette en Adrian zijn inmiddels kind aan huis en komen regelmatig bij ons lunchen. Namens alle Jansjes GEFELICITEERD met jullie jubileumnummer! En dat we nog maar lang met elkaar mogen samenwerken!

Wereld van Jansje

In gesprek met...

JEANNETTE EVERSEN

ADRIAN DE GROEN

�

‘HRLM wordt graag gelezen’

Ze zou stoppen na nummer 60 van HRLM, maar zojuist rondde hoofdredacteur Jeannette Eversen samen met vormgever Adrian de Groen de honderdste editie van de Haarlemse stadsglossy af. Ze is trots dat er om de twee maanden weer een mooi blad in de stad ligt. “Het blijf leuk om dit magazine te maken.”

Een kleine twintig jaar geleden werkte Jeannette bij een radioprogramma van Haarlem105. Op zoek naar geschikte kandidaten ontdekte ze hoe leuk Haarlem is. “De stad heeft veel meer te bieden dan ik dacht.” Het idee ontstond om samen met haar man Rob een blad over Haarlem te maken, dat was er nog niet. Met financiële steun van Haarlem Promotie (nu City Marketing) werd de eerste editie geproduceerd. Ze zouden zestig nummers maken, tien jaar HRLM en daarna huis en haard verkopen om te gaan reizen. Helaas kwam er een kink in de

‘Lezers kijken altijd uit naar het nieuwe nummer’

kabel, Rob kreeg Parkinson en overleed nog voor nummer 55. “Door zijn ziekte realiseerde ik me vrij snel dat we niet op reis zouden gaan. Zijn gezondheid ging al spoedig bergafwaarts. Na zijn overlijden hoefde ik niet lang na te denken, ik besloot door te gaan met het blad tot ik het niet meer leuk zou vinden. Wat moest ik de hele dag alleen thuis doen?” Kort daarna deed Adrian haar intrede op de redactie. Ze had een cursus vormgeving gevolgd en was op zoek naar een stageplek. Ze kwam bij Jeannette terecht en is niet meer weggegaan.

NUMMER HONDERD, EEN MIJLPAAL TOCH?

Jeannette: “Het is zeker een mijlpaal, maar ook maar een getal. Ik heb er nog niet een bepaald gevoel bij. Dat komt vast en zeker als ik het blad in handen heb en we een feestje vieren.” Adrian: “Nummer 100 dat is natuurlijk fantastisch, tegelijkertijd gaat hier de waan van de dag gewoon door. Het nummer besteedt uiteraard wel aandacht aan deze bijzondere mijlpaal.”

WAT BETEKENT HRLM VOOR DE STAD?

Jeannette: “HRLM is in zeventien jaar uitgegroeid tot een stevig merk en dat is best knap, al zeg ik het zelf, voor een gratis regio-tijdschrift. Ik krijg van Haarlemmers terug dat ze HRLM een feestje vinden om te lezen. Een feest van herkenning, ze lezen over locaties en evenementen waar ze zijn geweest. Ze worden verrast door bepaalde onderwerpen en artikelen over nieuwe winkels of andere leuke plekjes in de stad.”

Adrian: “Het is een informatief magazine, zeker op cultureel vlak. We beschrijven wat er allemaal gaande is in Haarlem, maar belichten ook onderwerpen die minder voor de hand liggen. Bijvoorbeeld in de rubriek ‘Een openhartig gesprek’ met inhoudelijke verhalen over mensen die iets bijzonders in hun leven hebben gedaan of juist in een moeilijke periode zitten.” Jeannette: “De inhoud is gevarieerd en zo hoort een blad te zijn.”

Adrian: “Als we de bladen verspreiden krijgen we hele enthousiaste reacties. Mensen kijken altijd uit naar het nieuwe nummer. Ze vinden het een mooi blad.”

Jeannette: “Ik krijg geen reacties van mensen die geïnterviewd zijn voor ons blad. De reacties gaan naar de geïnterviewde. Dat is het verschil tussen een landelijk en een regio blad. Adrian: “We moeten de betekenis van het blad voor Haarlem en omstreken niet onderschatten.”

Jeannette: “Mensen zeggen wel eens tegen me dat ik de kracht van HRLM niet zie, dat komt waarschijnlijk omdat ik er te diep in zit.”

WAT WIL JE MET HET BLAD BEREIKEN?

Jeannette: “Ik wilde graag een gezellige en leuke ‘goed nieuws show’ neerzetten over Haarlem en dat is goed gelukt. In een krant staat actueel nieuws, met hier en daar kritiek op de gang van zaken in de wereld. Dat doen wij niet. Wij hebben geen kritiek en blijven ook ver van politiek. We maken een soort Libelle, maar dan in onze stijl. We hebben dezelfde indeling, het is een gespiegeld blad. Als er voorin een groot verhaal staat, dan achterin ook en zo werk ik toe naar het midden. Daar zit kunst en cultuur.”

ZIJN ER MEER ONDERWERPEN

DIE NIET IN HRLM KOMEN?

“Zeker zijn die er, seks en discriminatie vind ik niet kunnen in ons tijdschrift. Discriminatie geef ik sowieso geen podium en platte seks wil ik er eveneens niet in hebben.

We hebben wel de rubriek ‘Mijn Haarlem’ waar we raadsleden aan het woord laten.

Niet om hun politieke standpunten uit te venten, maar om hun mening over de stad te delen. Wij geven ze een gezicht, de meeste Haarlemmers hebben geen idee wie er in de gemeenteraad zitten.”

ADRIAN, WAT IS PRETTIG AAN

JE WERK BIJ HRLM?

“Het is leuk om met zo’n klein groepje een fantastisch product te maken. Na twee maanden keihard werken komen hier die pallets binnen met stapels tijdschriften, daar word ik helemaal blij van. Binnen een klein team heb je meer verantwoordelijkheden: het bepalen van de inhoud, sales, de coördinatie en de verspreiding van het blad. Mijn voorkeur ligt uiteraard bij het vormgeven, het liefst de hele dag. Het werkt meditatief, ik word er rustig van én ik hou van creatief denken. Soms kom ik er niet uit, dan heeft Jeannette altijd wel een oplossing.”

Jeannette: “Met een klein team kun je heel direct werken. De andere kant van de medaille is de drukte, het moet wel allemaal uitgevoerd worden. HRLM wordt enorm gewaardeerd door de lezers, maar soms merk je dat mensen vergeten dat er aan

‘Ik wil een ‘goed nieuws show’ neerzetten over Haarlem’

ieder nummer een heel traject vooraf is gegaan met bijkomende kosten. Het is soms best lastig om het allemaal voor elkaar te krijgen, juist omdat we zo klein zijn.”

IS HET WEL EENS FRUSTREREND

OM IEDERE KEER TE WERKEN

MET WEINIG MIDDELEN?

Adrian: “Eigenlijk voelt het meer als een uitdaging. Het is ieder keer ook heel gaaf als het lukt.” eannette: “Ik zie dat precies hetzelfde. HRLM ontvangt geen subsidie en draait volledig op eigen kracht. Om ons blad ook in de toekomst te kunnen behouden zijn we altijd druk bezig met de redactionele inhoud en uiteraard met de advertentieinkomsten. We zijn ieder nummer trots dat we het weer voor elkaar hebben gekregen.”

JE WERKT MET EEN INDELING VAN HET BLAD OP EEN PRIKBORD, GEBEURT DAT TEGENWOORDIG NIET

DIGITAAL?

Jeannette: “Uiteraard maak ik op de computer een indeling oftwel ‘de plank’. Met deze plank bepalen we waar, wat komt. We maken van elke productie een kleine print – een soort mini-HRLM – die we ophangen, dus alle pagina’s in het klein naast elkaar. Op deze manier kunnen we goed het bladritme zien en of de producties wel naast elkaar passen. Op de computer zie je alle pagina’s los van elkaar. Het prikbord werkt hartstikke efficiënt voor mij. Ik houd bewust ruimte op de plank, die pagina’s worden altijd later nog opgevuld.

Aan redactionele input is nooit gebrek. Adrian en ik of één van de redacteuren heeft een goed idee om de gaten te vullen of we worden benaderd door mensen met een suggestie voor een artikel. Als ik niets meer zou hebben om het blad mee te vullen, dan leven we in een stad waar niets gebeurt. Zolang Haarlem bruist blijft HRLM bestaan. We moeten wel oppassen voor herhaling en blijven kijken of we een onderwerp anders kunnen brengen. Bij Libelle zeiden we altijd: je hebt boerenkool, maar je kan het op honderd manieren bereiden. Dus blijven we het over boerenkool hebben.”

WAT IS VERANDERD AAN HET BLAD SINDS HET BEGIN?

Jeannette: “In de loop der jaren hebben we de vormgeving steeds een beetje aangepast. Je moet meegaan met de tijd. Ik was enorm trots op nummer 1. Als ik hem nu doorblader denk ik: mijn god, wat gedateerd. In de bladenbranche waar ik eerder werkte was het gebruikelijk om veel tekst op de cover te plaatsen. Dat deden wij ook, maar hebben dat langzaamaan veranderd. Inmiddels staat er helemaal geen tekst meer op behalve de titel, dat zegt genoeg. Ook zijn we afgestapt van portretten op de cover, poseren bleek niet voor iedereen makkelijk. We gebruiken nu alleen nog maar foto’s van de stad, met name gebouwen.”

WAREN ER SPECIALE MOMENTEN IN DE AFGELOPEN JAREN?

Adrian: “Wat ik bijzonder vind zijn de momenten zoals die van vandaag. Lunchroom De Wereld van Jansje is al heel lang een trouwe adverteerder bij ons. Er werken mensen met een beperking. Na het verschijnen van een nieuw nummer komen medewerkers van Jansje een stapel bladen ophalen. Vandaag was dat weer zover. Met sommige van hen hebben we inmiddels een mooie band opgebouwd, dat zou zonder het blad niet zo snel gebeuren. Het produceren van ons kinderblad HRLMtje, mede gemaakt door een kinderredactie, vind ik ook speciaal.”

EN JIJ, JEANNETTE?

“Ik vind het speciaal dat wie we ook vragen wil meewerken aan een artikel in HRLM. Bijna niemand zegt nee, dat is echt bijzonder. Wat ik ook mooi vind is te horen dat we impact hebben. De eigenaar van een

‘Zolang Haarlem bruist blijft HRLM bestaan’

schoonheidssalon vertelde me dat ze na het publiceren van een advertorial in ons blad echt meer klanten kreeg. Wij meten dat soort dingen niet, dus is het fijn om die feedback te krijgen.”

ZIJN ER OOK ZAKEN MISGEGAAN?

Jeannette: “We hebben ups en downs gekend, zowel op persoonlijk als op zakelijk vlak. We maakten twee crises door. In 2008 vlak na de start van HRLM raakte Nederland in een financiële crisis. Waar zijn we aan begonnen? dachten we. In 2020 kregen we te maken met de coronacrisis, toen heb ik me echt grote zorgen gemaakt of het blad het wel zou redden. Wij zaten in de sector die niet ondersteund werd door de overheid. De stad ging dicht. Horeca, winkels en andere ondernemers sloten hun deuren, maar dat zijn wel mijn adverteerders. Ik moest

mijn reserves aanspreken om het blad te kunnen produceren. Corona ging voorbij en de stad weer open. Ondernemers bleven lang voorzichtig, ze hadden schulden die ze moesten aflossen. Adverteren komt dan op de laatste plaats. Met hangen en wurgen zijn we de crisis doorgekomen. We voelen daar nog steeds de naweeën van. Ik ben trots dat we die moeilijke periode doorstaan hebben.”

Adrian: “Hoogtepunt in dat dieptepunt was dat we HRLM wel konden uitbrengen. Het was bijzonder om te merken dat veel mensen zich voor het blad wilden inzetten, zowel sponsoren als ook redactieleden.”

Jeannette: “We hebben het overleefd dankzij een betrokken en sterk team. Zonder dat team had HRLM niet meer bestaan.”

HOE ZIEN JULLIE DE TOEKOMST?

Jeannette: “Deze dame naast mij, mijn rechterhand en klankbord, gaat weg.”

Adrian: “Na ruim zeven jaar vormgeven is het tijd voor een andere uitdaging, maar ik vertrek wel met pijn in mijn hart. Ik word onder andere medewerker bij de dierenambulance, maar blijf betrokken bij het blad.”

Jeannette: “Wij nemen geen afscheid. Adrian wordt columnist in HRLM; zij zal haar werk op de ambulance beschrijven.”

Adrian: ”Ik vertrek met vertrouwen. Jeannette slaat zich door allerlei stormen heen en zal het zonder mij ook redden. Ze is daadkrachtig en heeft een overvloed aan ideeën. Het is een feest om met haar te werken.”

Jeannette: “Ik ben nieuwe samenwerkingen aangegaan, wat goed nieuws is voor de toekomst van HRLM. Bijvoorbeeld met De Koepel en andere ondernemers die een jaarcontract afsloten. Een goede financiële basis is noodzakelijk, zodat ik zeker weet dat het blad kan blijven uitkomen.” ✶

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Christhilde Klein.

HRLM’S

EXCLUSIEVE COLLECTIE

Lange Begijnestraat 9 | www.schuur.nl

Bureau Vergezicht

EEN STUKJE NAAR DE MENSEN TOE

Als het écht crisis wordt, kun je twee dingen doen: een pistool kopen, óf een hechte gemeenschap vormen. En laat daar nu net het schoentje behoorlijk wringen, want dat laatste is hondsmoeilijk, vervelend en een hele hoop gezeik. Daarom presenteert Bureau Vergezicht na De zaak Shell en Beste Mensen: Een stukje naar de mensen toe

Te zien: 21 & 22 november

Samir Calixto / Matter Affects

RAIZ

In deze persoonlijke solovoorstelling volgt choreograaf Samir Calixto het pad van zijn Braziliaanse oorsprong tot aan waar hij nu staat. De titel Raiz – Portugees voor ‘wortel’ –verwijst naar de diepgewortelde verbinding met zijn afkomst. Waar ligt de oorsprong van onze identiteit? Welke wortels dragen we met ons mee, bewust of onbewust? Raiz is een zoektocht naar verbinding, verleden en innerlijke kracht.

Te zien: 29 november

Theater Oostpool

PRIDE & PREJUDICE

De wereldberoemde roman van Jane Austen geldt als feministisch meesterwerk. Niet alleen omdat het een vrouwelijke auteur betrof, maar ook omdat het boek de ‘gewone’ vrouw toonde aan een breed publiek in de vroege negentiende eeuw. Hoog tijd om de klassieker opnieuw van het maatschappelijke buskruit te voorzien. Regisseur Florian Myjer lanceert het verhaal naar het heden om vanuit een queer perspectief een theateravond te presenteren die vermaakt, ontroert en aan het denken zet.

Te zien: 9 t/m 11 december

Veenfabriek

WERELD VAN WIE – FEESTDAGENSPECIAL

Sluit het jaar traditiegetrouw af met een feestelijke voorstelling en een heerlijk diner. Dit jaar presenteert de Veenfabriek de bijzondere voorstelling Wereld van Wie: ontroerend muziektheater met live muziek, fantasie en een feestdagenwaardig driegangenmenu, inclusief drankjes. Geïnspireerd op de onvoorstelbare overtocht van een Vietnamese vluchteling maakt de Veenfabriek Wereld van Wie, een voorstelling die eerder op Oerol lovend werd ontvangen.

Te zien: 19 t/m 28 december

Orkater

EN ZE MAAKTE EEN KIND

Regisseur Nita Kersten en schrijver Sarah Sluimer creëerden met En ze maakte een kind een nieuwe iconische rol voor actrice en zangeres Meral Polat. Deze muziektheatervoorstelling over moederschap en kunst is na lovende recensies terug in het theater!

Te zien: 9 t/m 11 januari

Bruno Giebels

Bruno Giebels, Algemeen directeur De Koepel

DE KRACHT VAN EEN NIEUW BEGIN

SAMEN VOORUIT: HRLM 100 & DE KOEPEL 125 JAAR

Honderd edities HRLM – een mijlpaal van jewelste! Als trouwe lezer én betrokken partner feliciteer ik het hele HRLM-team van harte met dit bijzondere jubileum. Honderd keer inspiratie, verhalen van dichtbij in een mooi magazine voor onze stad Haarlem. Zo’n mijlpaal verdient een feestje! Wat mij betreft brengt ieder jubileum echter niet alleen terugblikken met zich mee, maar vooral ook vooruitkijken.

Bij De Koepel weten wij daar alles van. In 2026 vieren wij onze 125ste verjaardag. Ooit gebouwd als gevangenis, later getransformeerd tot ontmoetingsplaats voor mensen die willen leren, werken en van cultuur genieten. Die rijke geschiedenis nemen wij mee, maar we zijn vooral bezig met de toekomst. Want een monumentaal gebouw als de onze, zo midden in Haarlem, vraagt om een eigentijdse invulling.

Wat willen wij betekenen voor de komende generaties? Waar ligt onze kracht in een snel veranderende wereld?

Het antwoord daarop schuilt in onze nieuwe missie en visie, die wij onlangs met veel enthousiasme vastgesteld hebben. De Koepel is geen stilstaand monument, maar een dynamische plek waar ontmoeting, ontwikkeling en creativiteit centraal staan. Wij geloven dat verbinding – tussen mensen, organisaties en ideeën – de sleutel is tot maatschappelijke vooruitgang. In de komende jaren willen wij doorgroeien tot hét bruisende hart van Haarlem, waar ondernemers, studenten, kunstenaars en andere bezoekers en buurtbewoners elkaar vinden en inspireren. Onlangs is een prachtig hotel geopend naast De Koepel, Metzlr House, met 66 kamers. De komende jaren ontwikkelt De Koepel zich verder: met een parkeergarage voor 200 auto’s en meer dan 200 woningen voor studenten.

Onze plannen zijn ambitieus, maar we zijn ervan overtuigd dat deze tijd om ambitie vraagt.

Of het nu gaat om innovatieve projecten, vernieuwend onderwijs, muzikale optredens, lekker eten en drinken of boeiende films die stof doen opwaaien: in De Koepel is steeds meer te beleven. Net als HRLM geloven wij dat verhalen mensen verbinden. Daarom kijk ik uit naar de voortzetting van onze samenwerking – met respect voor het verleden, maar vol vertrouwen in de toekomst.

Op naar de volgende honderd edities, op naar de volgende 125 jaar!

Iedere Haarlemmer is van harte welkom op Koepelplein 1. Kom gerust langs!

Lange

Herenvest 122 | www.pletterij.nl

THEATERGROEP EGLENTIER

ZET MODERNE FAMILIES IN DE SPOTLIGHTS

Wat als je grootste wens, een kind, ook je grootste uitdaging blijkt? In de tragikomische voorstelling Vier… van Theatergroep Eglentier volgen we twee stellen: een vrouwenpaar en een mannenkoppel. Samen besluiten zij hun kinderwens te vervullen. Het plan lijkt eenvoudig, maar de werkelijkheid blijkt vol wendingen en lastige keuzes.

Centraal staan Wendy, Sanne, Jurgen en Michel, die met veel idealen het ouderschap ingaan. Wanneer zoon Tim geboren wordt, botsen droom en werkelijkheid. De vier personen vragen zich af: wat blijft er over van al die grootse beloftes? Het stuk is geschreven door Marcel Kragt, die zich liet inspireren door zijn eigen ervaringen. “Toen mijn partner Rutger en ik dit avontuur aangingen, wilde ik dit bijzondere verhaal delen”, vertelt Kragt, die ook de regie voert. “Het laat zien dat homo- of lesbische koppels dezelfde gevoelens en uitdagingen kennen als ieder ander stel.” Eglentier staat bekend om eigenzinnig theater dat actuele thema’s belicht. Ook in Vier… tonen de spelers de kwetsbaarheid én kracht van ouderschap. Actrice Evelien Hofhuis: “Iedereen herkent de kloof tussen dromen en werkelijkheid. Je lacht, je voelt mee en ontdekt iets van jezelf in de chaos van de hoofdrolspelers.”

VIER...

Wanneer: 16, 17, 24 en 25 januari

Waar: De Pletterij

Voor tijden en tickets: www.eglentier.nl

TRIO VIERSTEMMIG VIERT JUBILEUM MET KERSTSHOW

ÉN EEN NIEUWE SINGLE

Trio Vierstemmig vierde onlangs zijn tienjarig bestaan met de feestelijke jubileumvoorstelling Waarom doen we dit ook weer?

In die eenmalige show keken Evelien Hofhuis, Michel Corten, Jos Ahlers en Hans Goes terug op een decennium vol muzikale hoogtepunten, bloopers en klassiekers. Maar een jubileum zonder cadeautje? Dat kan natuurlijk niet. Daarom trakteerde het kwartet zichzelf én hun publiek op iets bijzonders: het opnemen van een gloednieuwe single. Deze vrolijke carnavalskraker werd tijdens de jubileumshow gelanceerd en verschijnt binnenkort op Spotify en Youtube.

Maar eerst is het tijd voor kerst. Want van 19 t/m 21 december 2025 staat Trio Vierstemmig opnieuw in De Pletterij in Haarlem met de voorstelling Alweer Kerst met Trio Vierstemmig. Drie dagen lang neemt het viertal je mee in een theatrale kerstreis vol muziek, humor en warme lichtpuntjes. Of je nu houdt van de traditionele kerstsfeer of met een bloedhekel naar de drukte kijkt: deze show heeft het allemaal. Naast herkenbare momenten uit eerdere edities zijn er dit jaar een aantal nieuwe verrassingen.

Verwacht hilarische sketches en een flinke dosis zelfspot en misschien komt de carnavalskraker dan ook nog wel voorbij. Stilzitten? Geen kans: meezingen hoort er gewoon bij.

ALWEER KERST MET TRIO VIERSTEMMIG

Wanneer: 19–21 december 2025

Waar: De Pletterij

Tickets via www.triovierstemmig.nl

Begijnehof 10 | www.theaterdeliefde.nl

PIEKEN MET DE LIEVERDJES

Net als vorig jaar presenteert De Liefde een feestelijke en zinderende kersteditie van het leukste Open Podium van Haarlem: Pieken met De Lieverdjes. Natuurlijk met de huisband en optredens van onder anderen Mylou Frencken, sopraan Astrid Vrensen, Les Amuses en Marc Nochem.

Vrijdag 19 & zaterdag 20 december

DJÛKE STAMMESHAUS

Hoeveel kunnen we aan? Een vraag die overal weerklinkt: wat betreft migratie, maar ook grenzen als werknemer in een organisatie en de talloze conflicten wereldwijd. Met anekdotes, zang, muziek, humor en interactie neemt Djûke Stammeshaus – die haar carrière bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken in 2022 opgaf om muziektheater te maken – het publiek mee langs haar werkervaringen van Brussel tot Kamp Moria. Zaterdag 13 december

MATS LODENSTIJN

ZINGT BACHARACH

Een muzikale ode aan Burt Bacharach! Close To You, I Say A Little Prayer, The Look Of Love, Walk On By... De klassiekers van Bacharach staan in ons muzikale geheugen gegrift. Zijn repertoire werd gezongen door grootheden als Dionne Warwick, Aretha Franklin, Elvis Costello en Trijntje Oosterhuis. Aan dit rijtje voegen we nu de naam van Mats Lodenstijn toe. Toen Bacharach vorig jaar overleed, wist deze zanger meteen dat hij zijn inspirator wilde eren. En met succes, want deze muziek is hem op het lijf geschreven!

Zondag 7 december

BEROEMDE KERSTCONCERTEN

Beleef de magie van kerst met de sprankelende klanken van de Italiaanse barok. Een klein, fijnbesnaard barok-ensemble speelt een betoverend programma met de beroemde kerstconcerten van Giuseppe Torelli, Arcangelo Corelli, Pietro Locatelli en Francesco Manfredini. Laat je in de donkere dagen omhullen door licht, barokke pracht en muzikale troost. Ideaal voor wie even wil ontsnappen aan de drukte en de stilte én vreugde van kerst wil ervaren zoals het ooit klonk in de kerken van Rome en Bologna.

Zondag 21 december

Jolanda Beyer

Algemeen directeur Patronaat

Vier de mijlpaal

In deze tijden van vluchtigheid en constante digitale prikkels voelt het bijna ouderwets om stil te staan bij iets dat al honderd keer verschenen is. Maar dat is het juist niet! Wat een mijlpaal. De honderdste editie van HRLM! Een glossy overeind houden in een tijd waarin papier steeds meer terrein verliest, is bewonderenswaardig. Een jubileum dat niet zomaar voorbij mag gaan.

Het zette me aan het denken over hoe belangrijk het is om momenten van betekenis te markeren. Om even stil te staan, terug te kijken en te beseffen wat er allemaal is gebeurd. Want jubilea zijn meer dan feestjes met taart en toespraken; ze zijn momenten van reflectie en waardering. Bij Patronaat vierden we in 2024 ons 40-jarig bestaan. We doken in de geschiedenis van het podium en kwamen terecht in een rijk archief vol verhalen, foto’s, affiches en herinneringen. Het leverde een fantastische tentoonstelling bij het Noord-Hollands Archief op. Dat duiken in het verleden was inspirerend, maar ook confronterend: je ziet hoe de organisatie zich door de jaren heen heeft ontwikkeld, hoe veel mensen hebben bijgedragen, en hoeveel veerkracht er nodig was om telkens weer door te gaan.

Tijdens een concert van Drukwerk vierden we een ander jubileum: vrijwilliger Jaap, al dertig jaar betrokken bij Patronaat. Hij werd in het zonnetje gezet, kreeg applaus en genoot daar zichtbaar van. Dat moment raakte me, omdat het me eens te meer deed beseffen hoe belangrijk vrijwilligers zijn voor een organisatie. Zonder al die enthousiaste en trouwe vrijwilligers zouden we de 40 jaar nooit volgemaakt kunnen hebben.

Ook in mijn persoonlijke leven heb ik ervaren hoe waardevol het is om terug te kijken. Toen mijn ouders hun zestigjarig huwelijk vierden, stonden we met alle kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen stil bij alles wat ze samen hadden meegemaakt. Een dag vol verhalen, foto’s, herinneringen en zelfs een felicitatie van de koning. En toen mijn man en ik een paar jaar geleden ons 25-jarig huwelijk vierden, gingen we terug naar de plek waar we ooit onze trouwfoto’s maakten. We hebben de foto exact nagemaakt. Precies hetzelfde en toch helemaal anders en juist dat maakte het bijzonder. De tijd laat sporen na, en dat is precies wat het leven betekenis geeft. Terugblikken voelt voor mij niet als nostalgisch vasthouden aan wat voorbij is, maar een manier om te begrijpen waar je nu staat. Het goede en het minder goede, het mooie en het lelijke – alles hoort erbij. Juist door stil te staan bij wat was, zie je wat waardevol is gebleven.

Of het nu gaat om honderd edities van een tijdschrift, veertig jaar muziek, dertig jaar vrijwilligerswerk, zestig jaar liefde of vijfentwintig jaar samenleven – het zijn momenten die laten zien dat vasthouden en volhouden nog altijd iets bijzonders is. In een wereld die snel verandert is het belangrijk om af en toe even te vertragen. Want alleen als je terugkijkt, kun je echt zien hoe ver je gekomen bent.

Energieplein 69 | Kijk voor meer informatie op www.nieuwevide.nl of schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

30 JAAR NIEUWE VIDE

Elk weekend van november activiteiten!

De herfst-expositie van Nieuwe Vide – die ook te zien is tijdens Kunstlijn (de oudste atelier route van Haarlem) – is elk jaar een gelegenheid om nieuwe connecties en artistieke interesses binnen de Nieuwe Vide-gemeenschap aan elkaar te verbinden door de deuren van de broedplaats te openen.

Vide Cultura: through rot and renewal

(R)Evolutionary

Omdat Nieuw Vide de artistieke koers heeft gericht op het ontrafelen, openbaren, en het doen kantelen van systematische vormen van ongelijkheid, richten ze in de herfst-expositie ook de blik op zichzelf en praktiseren ze een vorm van kunstzinnige (zelf)kritiek. Om creatief experiment, gemeenschap en de continuïteit van hun bestaan onder onzekere omstandigheden te vieren, presenteren ze bij Nieuwe Vide in 2025 de tentoonstelling Vide Cultura: Through rot and renewal. Met de toekomst in hun gedachten zullen ze recyclen, composteren, transformeren en groeien.

OVER DE EXPOSITIE

In deze feestelijke 100ste editie van HRLM viert Nieuwe Vide Artspace ook haar 30-jarig jubileum!

Het jaarthema Composting Politics is een methode voor sociale verandering. Goede compost is van cruciaal belang voor vruchtbare grond. Vanuit dit idee wil Nieuwe Vide samen met kunstenaars en bezoekers nadenken over wat ze willen laten groeien en hoe. Net zoals etensresten composteren, composteren ze bij Nieuwe Vide ideologieën en praktijken. Ze transformeren deze praktijken via rotten, recyclen, herdenken en vermaken tot iets nieuws. Deze processen kunnen met meer of minder aandacht worden veranderd: laat je de appelschillen uit zichzelf afbreken? Of help je actief mee door de composthoop elke dag om te scheppen? Sommige processen hebben meer tijd nodig dan andere, welke keuzes maken we daarin?

Elke zaterdag in november is er een programma in de tentoonstellingsruimte waar performances van verschillende kunstenaars centraal zullen staan. Naast deze optredens kan je in de weekenden de expositie bezichtigen.

Te zien: t/m 29 november

Open: vrijdag t/m zondag van 12.00 tot 17.00 uur

Meer informatie over de expositie.

Meld je hier aan voor de nieuwsbrief.

Nieuwe Vide is al 30 jaar een Haarlems kunstpodium én broedplaats waar experiment en talentontwikkeling centraal staan. Ze programmeren hedendaagse kunst, filmavonden, live action painting, audiovisuele performances en muziek. Ook bestaat de broedplaats uit 26 ateliers met meer dan 30 kunstenaars en makers. Je kunt spannende exposities bekijken, meedoen aan de workshops en Open Draws onder de noemer Teken or Leave it. Daarnaast wordt er elke woensdag om 13.00 uur soep gegeten, voor een kleine donatie kan je mee eten.

Nieuwe Vide heeft haar roots in de kraakbeweging en bouwt voort op deze idealen. Dit zie je terug in de programmering, maar ze bieden ook de ruimte aan activistische (kunst) collectieven en hebben een artist-inresidency, waar kunstenaars kunnen werken aan nieuw werk.

Energieplein 69, 2031 TC, Haarlem www.nieuwevide.com

Foto: Eva Kreuger.

Gabriel Verheggen

Deze column wordt afgewisseld, deze keer: Gabriël Verheggen - directeur ABC Architectuurcentrum Haarlem

Samen kijken

Architectuur kijken vind ik leuk. Om te schrijven dat dat mijn passie is, is ietwat overdreven – er is immers zoveel meer om naar te kijken: film, toneel, kunst, etc. – maar kijken naar architectuur doe ik wel erg graag. Het is altijd interessant en boeiend om te zien hoe een gebouw, huis, straat, plein, park, of landschap in elkaar steekt. Kijken naar gevels, verhoudingen, materialen, details, ornamenten en vormen... Ervaren hoe ruimtes ‘werken’ en bijvoorbeeld wel of niet in elkaar overvloeien, voelen hoe oud en nieuw samengaan of juist botsen.

Architectuur kijken samen met anderen is trouwens wel een overtreffende trap van leuk. Het is, vind ik, veel leuker dan in m’n eentje. Door alleen al onder woorden te brengen waarnaar ik kijk en wat ik zie, gebeurt er iets met me. Erover praten en horen hoe anderen naar datzelfde gebouw, huis, plein, park of landschap kijken… Horen wat zij ervaren en voelen. Dat voedt me.

Vaak verrast het me en ook brengt het me dikwijls op andere gedachten.

Maar vooral: bijna altijd zie ik meer!

“Oh, zie jij dat zo! Zo heb ik er nog nooit naar gekeken!” of iets van dien aard komt dan ook geregeld bij me op wanneer ik samen met anderen kijk. En de afgelopen tijd had ik het geluk om heel veel op pad te zijn met anderen. Zo liep ik met architecten, stedenbouwkundigen, juryleden, ABC-vrijwilligers, vrienden, familie en niet te vergeten mijn vrouw. En we keken naar straten en gevelwanden, we stonden stil bij bijzondere gebouwen, we beklommen een dijk en liepen door een bos en steeds bespraken we wat we zagen. En ik ontdekte keer op keer dat we allemaal anders kijken. En daardoor werd ik elke keer, steeds opnieuw uitgedaagd om nog beter te kijken. En ja, ik zag zoveel meer!

Mijn advies is dan ook heel simpel: ga samen kijken. Vraag iemand mee en ga naar buiten. Ga kijken in de stad, loop door straten, sta stil op pleinen, struin door het bos en bewonder het landschap. Ga kijken met de ogen van een ander en heb het erover. Je zult zien: je ziet zoveel meer!

Verwey Museum Haarlem is 7 dagen per week geopend. Elke eerste zondag van de maand gratis entree. verweymuseumhaarlem.nl

REST AND REMEMBER

JACOBIEN DE ROOIJ

V.l.n.r.:

Jacobien de Rooij, Separation of a continent 3:

Seven seals, one dog, 2024, pastel op papier.

Jacobien de Rooij, Waterverversingen 3, 2024, pastel op papier.

Jacobien de Rooij, All in the family 3, 2025, pastel op papier.

In een tijd waarin maatschappelijke onrust, mentale vermoeidheid en overprikkeling steeds grotere delen van de bevolking treffen, biedt Verwey Museum Haarlem met Rest and remember een vernieuwende tentoonstelling waarin rust, verstilling en mentale ruimte centraal staan.

Rest and remember is de eerste museale solotentoonstelling in Haarlem van de internationaal erkende beeldend kunstenaar Jacobien de Rooij (Rotterdam, 1947), die inmiddels 25 jaar in Haarlem woont en werkt. Deze overzichtstentoonstelling toont haar vroege werk naast haar meest recente creaties. Haar werk, sterk geworteld in natuurervaring, creëert een zeldzaam moment van mentale ademruimte in een overvolle, snelle wereld. De tentoonstelling nodigt bezoekers uit stil te staan bij hun eigen relatie tot natuur, tijd en omgeving.

Laat je meevoeren langs haar vroege, meer huiselijke en kleinschalige werken, en sta stil bij haar indrukwekkende grootformaat pasteltekeningen van landschappen en dieren.

Wanneer: 28 november 2025 t/m 24 mei 2026

PAS DE LIMITES

FRANS STRUNK & WENDY TJALMA

Pas de limites is een gezamenlijke tentoonstelling van kunstenaars Frans Strunk en Wendy Tjalma. Geïnspireerd door het thema ‘grenzeloos’ en hun gedeelde liefde voor Frankrijk, brengen zij een prachtige selectie aan schilderijen, schetsboekjes en tekeningen samen. Van levendige markten tot stille straatjes, van kleurrijke landschappen tot onverwachte doorkijkjes: de kunstenaars laten alledaagse plekken in Frankrijk zien in al hun charme en veelzijdigheid.

Nu te zien: t/m 4 januari 2026

V.l.n.r.:

Frans Strunk, Lascaux, 2025, acryl op karton.

Wendy Tjalma, Space Invader, 2025, potlood, markerstift, collage.

DE KOEPEL

Koepelplein 1 | www.dekoepel.com

HET KLOPPEND HART

VAN HAARLEM

Meer dan een bioscoop en bedrijven – een plek voor ontmoeting, innovatie en inspiratie.

Wanneer je aan De Koepel in Haarlem denkt, zie je waarschijnlijk meteen het indrukwekkende ronde gebouw met het karakteristieke koepeldak voor je. Ooit was het een gevangenis, maar tegenwoordig bruist deze bijzondere plek van leven, ondernemerschap en creativiteit. De Koepel is veel meer dan alleen een bioscoop of een verzameling bedrijven; het is een unieke hotspot waar Haarlemmers samenkomen, dromen waarmaken, zich ontwikkelen en laten inspireren.

EEN ICONISCH MONUMENT MET EEN NIEUWE MISSIE

De transformatie van De Koepel is een prachtig voorbeeld van erfgoed en innovatie die samenkomen. Dit rijksmonument is met respect voor het verleden omgetoverd tot een toekomstbestendig centrum voor cultuur, ondernemerschap, onderwijs en ontmoeting. Waar vroeger de zware deuren sloten, staan ze nu wagenwijd open voor iedereen die nieuwsgierig is naar wat deze plek te bieden heeft.

EEN PLEK VOOR IEDEREEN

De Filmkoepel trekt filmliefhebbers, maar het aanbod gaat veel verder. In De Koepel vind je uiteenlopende werkplekken voor start-ups, scale-ups en creatieve zzp’ers. Hier ontstaan nieuwe ideeën, worden samenwerkingen gesmeed en groeit het Haarlemse ondernemersklimaat. De sfeer is informeel en inspirerend; je kunt er zomaar een kunstenaar, programmeur of jonge ondernemer tegen het lijf lopen. Naast werken en ondernemen biedt De Koepel een breed scala aan culturele en maatschappelijke activiteiten. Van inspirerende lezingen en workshops tot exposities, theatervoorstellingen en muziekoptredens – er is altijd wat te beleven. Ook worden er regelmatig evenementen georganiseerd die Haarlemmers met elkaar verbinden, zoals open dagen, markten en borrels.

ONTMOETEN,

LEREN EN ONTSPANNEN

Wat De Koepel extra bijzonder maakt, is dat hier ook een internationale hogeschool is gevestigd: SRH Haarlem University. Met maar liefst 350 studenten uit 60 verschillende landen is het een bruisend centrum van diversiteit en talent. De aanwezigheid van deze internationale gemeenschap zorgt voor een unieke sfeer waarin verschillende culturen elkaar ontmoeten en inspireren. In het Delicafé op het Koepelplein kun je rustig een boek lezen, bijpraten met vrienden of genieten van een goede kop koffie.

KOM BINNEN EN ONTDEK HET ZELF!

Dus, Haarlemmers, laat je verrassen door De Koepel. Ontdek de veelzijdigheid, voel de energie en word onderdeel van deze bijzondere plek in onze stad.

COBA RITSEMA

Oog voor kleur

19 sept 2025 t/m 1 maart 2026

Het Frans Hals verrast

Coba Ritsema, Meisje in het wit, ca. 1925, Centraal Museum

Utrecht, foto Adriaan van Dam

Haya Maëla, artistiek leider, Danshuis Haarlem en Dansgroep Haarlem. www.danshuishaarlem.nl

Haya Maela

Een neus voor honderd procent

Jubilea, verjaardagen, rituelen….. er komt altijd wel een getal aan te pas. Ik hou van getallen. Ze brengen orde in de chaos, overzicht in de overvloed. Een paar getallen zijn mijn lievelings. Acht staat met stip bovenaan, vooral vanwege de vorm denk ik. De 8 is een rechtopstaande lemniscaat, symbool voor oneindig terugkeren, herhalen en doorgaan. Prachtig!

Ook de zeven vind ik een mooie. Heilig en mystiek. In een leven dienen zaken zich vaak aan tijdens of na periodes van zeven jaar. Ga maar eens na wat er op je zevende, veertiende, eenentwintigste, etc. levensjaar gebeurde. Wat hield op, wat startte?

Wat een getal! “

In deze HRLM verdient één getal het natuurlijk om in kapitalen geschreven te worden: HONDERD! Mocht het je tot nu toe nog niet zijn opgevallen: je leest op dit moment in de honderdste HRLM! In een tijdsbestek van 17 jaar gemaakt, met als drijvende kracht nog steeds onze Jeannette Eversen. Ik zeg bewust ‘onze’ Jeannette, want zij is het die ons 6x per jaar bij elkaar brengt, soms letterlijk, maar meestal figuurlijk, om ons te enthousiasmeren (Jeannette is een groot dansliefhebber, dus ik schrijf altijd een beetje speciaal voor haar), achter de broek aan te zitten (deadlines komen altijd veel eerder dan ze aanvankelijk beloven) of met z’n allen op de foto te gaan (natuurlijk op een plek in Haarlem met een groot cultureel gehalte).

Zeventien jaar geleden vond ik het gedurfd om in deze linkse, rooie stad (dit heb ik geschreven vóór 29 oktober), waar kunst het liefst met een grote K geschreven wordt, maar waar de kop tegelijkertijd niet te ver boven het maaiveld hoeft uit te steken, een glossy te beginnen.

Maar met veel succes! Ik kan mij de eerste HRLM nog herinneren, gelezen bij de kapper. Mij vielen vooral de gladheid en de geur van het papier op: dit is chic! De HRLM laat zien hoe mooi, divers, bijzonder en levendig Haarlem is.

Maar even terug naar dat getal 100. Honderd is vol, is totaal. Je kunt ergens honderd procent voor gaan en daar ben ik een groot voorstander van.

Doe je dat niet, dan loop je het gevaar dat je gaat rommelen in de marge. En dat wil niemand. Ergens honderd procent voor gaan, betekent alles geven. Je talenten, je energie, je liefde, maar ook je twijfels, gebreken en vergissingen.

Je best doen is honderd procent. Beter dan je best kan het niet worden namelijk.

Ik probeer dit mijn dansleerlingen ook mee te geven. Het resultaat van al het trainen en oefenen is ongewis. Maar geef je honderd procent van jezelf op dat podium, dan slaat de vonk eigenlijk altijd over.

Wij mensen hebben namelijk een neus voor honderd procent en we genieten ervan. Honderd is dus eigenlijk ook een pleidooi voor dapperheid en (zelf)vertrouwen.

JONG TALENT

JUNEBUG

Fenna Vissers en Yaniv de Jong vormen samen het countryfolk-duo Junebug. Een nieuwe, jonge en talentvolle band in de Haarlemse muziekscene. We spraken de twee, voorafgaand aan een concert dat zij gaven in Stadstrand De Oerkap.

Waar hebben jullie elkaar leren kennen?

Yaniv: “We kennen elkaar van het Conservatorium in Amsterdam. Daar in de studio, waar ik weleens werk, leerde ik Fenna kennen. Ze nam liedjes op met een schoolband en ik vond haar gelijk gaaf. Na een paar dagen heb ik haar gebeld om samen eens muziek te maken. Tijdens onze eerste afspraak kwamen we erachter dat we dezelfde muzikale invloeden hebben, zoals Crosby, Stills & Nash en Neil Young.”

Fenna: “Toevallig had ik daarna snel een optreden, waar we direct als duo hebben opgetreden. Dat is nog helemaal niet zolang geleden. We bestaan als duo nu sinds oktober vorig jaar.”

Hoe gaat het schrijven van jullie muziek in zijn werk?

Fenna: “Tot nu toe maak ik het muzikale skelet. En dat vullen we dan samen verder in. Voordat ik naar het conservatorium ging, heb ik regie gestudeerd aan Toneelacademie Maastricht. Dat heeft ook invloed op de muziek, maar ook onze podiumpresentatie.”

Yaniv: “Vaak stuurt Fenna me haar ideëen digitaal op en dan maak ik er thuis verder korte demo’s van, waarmee we verder kunnen werken. Tot nu toe hebben we op deze manier zeven nummers geschreven.”

Zijn jullie allebei Haarlemmers?

Fenna: “Ik wel, maar Yaniv komt uit Den Haag. Maar hij is net verhuisd naar Haarlem.”

Yaniv: “In Den Haag is countryfolk absoluut geen ding. In de Haagse muziekscene gaat het meer over rockmuziek. In Haarlem valt het me echt op dat er een nieuwe country-scene is ontstaan.”

Fenna: “Ik denk dat het zijn oorsprong heeft in Café De Vijfhoek, waar veel muzikanten samenkomen, zoals de leden van Them Peckin’ Boys.”

Jullie halen veel inspiratie uit de jaren ’60 en ’70. Schrijven jullie ook wel eens een protest song?

Fenna: “Ik schrijf vaak songteksten over hoe het is om vrouw te zijn. Ik ben feminist en aangesloten bij Dolle Mina. De ongelijkwaardige positie van de vrouw in de samenleving is van alle tijden, dus het is, juist ook in deze tijd, goed om er aandacht aan te besteden.”

Zijn er nog speciale vrouwelijke artiesten die jou beïnvloeden?

Fenna: “Zeker! Bonnie Raitt en Dolly Parton. Mooie songs, prachtige stemmen, maar ook sterke vrouwen in een muziekwereld gedomineerd door mannen. Naast Junebug zijn we daarom ook begonnen met een reeks tribute-concerten die eer bewijzen aan dat soort vrouwen in de countrymuziek.”

Er staat nog geen muziek van jullie online. Wat zijn de muzikale plannen op dat gebied?

Yaniv: “De demo’s die we nu hebben zijn we aan het afmaken. We hebben lang nagedacht hoe we onze songs straks willen opnemen: met een complete band of met zijn tweeën. Dat laatste is het geworden.”

Fenna: “We kunnen dan op onze eigen tempo zelf alles bepalen en invullen. In het voorjaar willen we onze muziek uitbrengen. Maar we gaan binnenkort ook met een band repeteren, zodat we ook daarmee de bühne op kunnen. Plannen genoeg!”

Benieuwd geworden?

Voor meer informatie zie www.instagram.com/junebugband.

www.alberdingk-thijm.nl

Ida van de Lagemaat regisseert het tragikomische familiedrama VOLTOOID VERLEDEN

Een moeder wil met haar dochters stilstaan bij het overlijden van hun vader, een jaar eerder. Maar de dochters komen niet alleen en al snel borrelt er van alles wat lang onder het oppervlak heeft gelegen. In Voltooid Verleden van Robbert Jan Proos schuurt en wringt het verleden tegen het heden. Wat ooit is gebeurd, blijkt nog steeds invloed te hebben op hoe ze elkaar zien, hoe ze spreken, zwijgen, of juist te hard hun best doen om verder te gaan. Het stuk legt met precisie en compassie bloot hoe mensen elkaar vasthouden en verliezen, hoe schuld, schaamte en liefde met elkaar verstrengeld kunnen raken. En hoe de waarheid, als ze eindelijk wordt uitgesproken, zowel pijn kan doen als bevrijden.

IDA

VAN DE LAGEMAAT

Voltooid Verleden wordt geregisseerd door de Haarlemse Ida van de Lagemaat. Zij werkt als regisseur, docent, trainingsacteur en coach.

“In mijn werk ben ik gefascineerd door wat mensen drijft, en wat hen soms in de weg zit. Ik zoek in elke scène naar de waarheid van het moment: wat gebeurt er écht tussen mensen, voorbij de woorden? Mijn regies en lessen ontstaan vanuit onderzoek, precisie en spelplezier. Ik hou van werken in een open, veilige sfeer waarin spelers risico’s durven nemen en nieuwe lagen in zichzelf en hun personage ontdekken. Mijn achtergrond in theater, communicatie en gedragsdynamiek helpt me om zowel de tekst als de mens daarachter scherp te zien. Zo ontstaat in de repetitieruimte een voortdurend zoeken, aftasten en ontdekken – tot het moment waarop de scènes ademen en de emoties écht gaan leven. Dat proces voel je als publiek: alsof je getuige bent van iets wat zich op dat moment voor het eerst voltrekt.”

TONEELVERENIGING ALBERDINGK THIJM

Het stuk wordt gespeeld door de Haarlemse amateurtoneelvereniging Alberdingk Thijm. Opgericht in 1890 speelt Thijm (nog steeds!) jaarlijks twee stukken, in het voorjaar en het najaar. Het repertoire varieert van blijspel tot drama. Als enige toneelgroep in Haarlem beschikt Thijm over een eigen theaterstudio, in het centrum van de stad. Thijm doet jaarlijks mee met Gluren bij de Buren en organiseert Sinterklaasbezoeken in de regio. Begin 2026

is er bovendien een theatertraining van vier avonden voor mensen die willen kennismaken met toneelspelen.

ROBBERT JAN PROOS

Robbert Jan Proos is de schrijver van Voltooid Verleden. Hij is zowel cabaretier en comedian als regisseur en schrijver van inmiddels bijna zestig theaterstukken. Zijn stukken zijn herkenbaar en geliefd bij publiek én spelers, die de teksten fijn vinden om te leren en te spelen. Proos houdt van relativering. Daarom schrijft hij vaak personages die vechten en strijden, maar dat doen ze altijd met een flinke dosis humor.

VOLTOOID VERLEDEN

Wanneer: Vrijdag 21 en zaterdag 22 november, aanvang 20.00 uur. Zondag 23 november, aanvang 14.30 uur.

Waar: De Pletterij, Lange Herenvest 122. Kaartjes: € 16,-.

TOEN

STRAAT

Hoe

DE COVER

SERVIO SWITZER teamleider Crematorium

Zaanstad

“De fotoshoot voor de cover van HRLM 22 kan ik me nog goed herinneren. Ik zit als Miss Windy Mills in full drag onder de kap naast mevrouw Franken, de moeder van de eigenaar van de kapsalon. Het ging om een interview over de Roze Zaterdag en Gay Pride. Ik stond in HRLM met een paar andere drag queens uit Haarlem.

Mijn alter ego Miss Windy Mills speelt geen actieve rol meer in mijn leven. Ik ben getrouwd met Alex, we hebben een zoon en er is een dochter op komst. Vier jaar geleden ben ik de uitvaartbranche in gegaan en inmiddels ben ik teamleider van het crematorium Zaanstad in Zaandam. Inderdaad een totaal ander leven, maar zonder Miss Windy Mills was ik zover niet gekomen. Zij was het startpunt van wie ik nu ben, ik denk nog met veel liefde en trots aan haar. Zeg nooit nooit. Misschien als ik vijftig ben, dat ze dan nog eens terugkomt.’’

SANDRA VAN NIEUWLAND

zangeres, songwriter

“Toen de foto voor de cover van HRLM 30 gemaakt werd, stond ik in een zonnestraal bij het Dolhuys. Het was een drukke en emotioneel intensieve tijd. Na The Voice of Holland in 2012 had ik als zangeres veel succes, ik kreeg gouden en platina platen en won in 2014 een Edison voor mijn eigen werk. Tuurlijk ben ik daar trots op, het beeldje staat nog op mijn piano. Vergeleken met die tijd is het leven rustiger geworden, meer in balans. Ik zing, schrijf eigen liedjes en werk momenteel aan een nieuw album. Verder staat er een aantal leuke concerten op het programma. Op 18 januari 2026 geef ik bijvoorbeeld een ligconcert in de Kelder, de nieuwe club onder het gebouw van V&D. Mensen kunnen zich al liggend lekker laten meevoeren op de muziek. Ondertussen ben ik ook bijna klaar met mijn studie, ik ben psycholoog in wording. Het liefste blijf ik zingen! Maar ik zou ook graag mijn ervaring als zangeres en maker willen samenbrengen binnen een bepaalde vorm van creatieve therapie. Maar dat is nog toekomstmuziek.’’

PIM MUDA

acteur en Ashton Brother

“Creatieve cover was die van HRLM 32! Het moet al lang geleden zijn, we waren nog met z’n vieren. De Ashton Brothers, waar ik al sinds 2001 deel van uitmaak, waren toen voornamelijk bekend door het ‘vliegwerk’ in onze voorstellingen. Dat zie je als een soort optische illusie terug op de coverfoto. Haarlem speelt in het leven van de Ashton Brothers een belangrijke rol en met name de Haarlemse Stadsschouwburg. Het is een podium waar ik al kwam vóór de verbouwing, ik zat toen nog op de Kleinkunst Academie. De sfeer van die schouwburg heeft iets magisch. Het Ashton Brothers programma Paleis der Wonderen is erop geïnspireerd, we hebben die voorstelling in december 2023 daar ruim drie weken gedraaid. Wat gebouw en publieksomvang betreft staat het in contrast met het enorme Ahoy in Rotterdam, waar op 20 december het tweede Kerstcircus van de Ashton Brothers in première gaat. We zijn er druk mee, daarnaast heb ik mijn persoonlijke acteerwerk, zoals filmen voor Netflix en de NTR.’’

NIELS GEUSEBROEK

singer-songwriter

“Mijn carrière in de muziek begon in 4 havo op het Sancta Maria in Haarlem. Ik speelde met veel plezier in een band. Toen die groep uiteenviel, nam ik me voor om het in mijn eentje te gaan maken en dat lukte. Ik kreeg radiosuccessen en alle deuren gingen open. Ik had een hit met Year of summer en daarna Take your time girl In die tijd stond ik ook op de cover van HRLM 34.

Het was een geweldige tijd, maar de druk was hoog. Soms dacht ik: is dit nou wat ik voor ogen had? Gaan we naar de tijd van nu, dan is mijn werk in de muziek stabieler geworden. Ik heb naam gemaakt en die kunnen behouden. Ik schrijf en componeer, treed op in clubs en theaters; soms alleen, soms met andere muzikanten. Ik heb shows gedaan rondom het werk van Coldplay en daar ga ik mee door. Mijn radiohits hadden een grote impact, ik ben er happy mee zoals zich dat ontwikkeld heeft.”

BART VAN LIEMT

singer-songwriter

“Dat ik op de cover van HRLM 38 stond is alweer lang geleden, 2014 volgens mij. Het was vanwege een interview over de nieuwe muziek waar ik destijds mee bezig was. Na het succes van The Sheer en daarna Baskerville begon ik rond die tijd een nieuw avontuur, het soloproject ‘Bade’. Het is grappig, want gaan we naar deze tijd, dan is het nu precies hetzelfde. Nu ik de veertig gepasseerd ben en twee kinderen heb, kijk ik als het ware in mijn muzikale fotoalbum van de afgelopen twintig jaar. Daarop voortbouwend maak ik teksten en muziek geïnspireerd op mijn ervaringen. In mei van dit jaar ben ik begonnen met een nieuwe solo-single Here’s To Forever, dit keer onder mijn eigen naam. Het werd een groter succes dan ik had gedacht, het is veel gedraaid op NPO Radio 2. Pas geleden is mijn tweede single Road To Somewhere uitgekomen. Ook touren staat weer op mijn programma, uiteraard ook in Haarlem op 22 maart 2026 in het Patronaat.’’

ANJA VAN ZALINGE stadsarcheoloog en schrijver

“Sta ik een keer op de cover, is er een lockdown vanwege corona! Het was december 2020 toen HRLM 71 uitkwam met mij als ‘cover girl’ en opeens gingen de winkels dicht en was het lastig om dit nummer te pakken te krijgen. Ook mijn boek, Zesduizend jaar Haarlem, was toen een tijd alleen online te koop. Maar aan belangstelling voor de Haarlemse archeologie geen gebrek. Archeologie, erfgoed en Haarlem, dat levert altijd mooie verhalen op. Ik ben nu zeventien jaar stadsarcheoloog en vind het nog steeds geweldig. Daarnaast heb ik verschillende bestuursfuncties, waaronder de Historische Vereniging Haerlem en de straatnamencommissie. Een nieuwe publicatie van Erfgoed Haarlem, waar ik de laatste jaren aan heb gewerkt, is een dikke archeologische kroniek, waarin je kunt zoeken op adres. Wat is waar gevonden in Haarlem? Ik hoop dat het boek nog voor het eind van dit jaar in de winkel van het Archeologisch Museum Haarlem te bestellen is.’’

Tekst: Paula Zuidhof. Fotografie: Inge Kaagman.

Bijonsis iedereen welkom!

Kom shoppen in onze creatieve kringloopwinkel of wordt leverancier!

voor alle notariële werkzaamheden!

Snel geregeld. Lokaal en persoonlijk.

Bij Tinto houden we van mooi gemaakt werk. Of het nu gaat om drukwerk of textiel, groot of klein; we maken het met zorg, hier in Haarlem. Voor merken, makers en mensen die iets moois willen neerzetten.

waarom die flamingo? kom langs, dan snap je 't.

Bezoek ons op Nieuwe Groenmarkt 39, van ma t/m vr van 9:00 - 17:00u

Nummer honderd

Doy Beefleur

Dolly Bellefleur is het alter ego van cabaretier en tekstdichter Ruud Douma. Als boegbeeld van de LHBTI+-beweging vraagt Dolly al ruim drie decennia op haar geheel eigen wijze aandacht voor mensenrechten in het algemeen en de acceptatie van LHBTI+ in het bijzonder. Voor haar tomeloze inzet voor de emancipatiestrijd van LHBTI+ mocht ze in 2014 uit handen van Eberhard van der Laan de Andreaspenning van de stad Amsterdam ontvangen. In 2020 werd door COC Nederland de Bob Angelo Penning aan Dolly uitgereikt.

Je leest nu het 100ste nummer van de stadsglossy HRLM. Ik ben benieuwd waar je dat doet? Thuis op de bank, in een kroeg of wellicht in de wachtkamer van je huisarts? Hoeveel lezers zullen bij het horen van nummer honderd als eerste denken aan de wc?

Ik was een jaar of acht toen ik mijn Friese opa in een kamer vol visite met schalkse blik hoorde zeggen: “Ik ga even naar nummer honderd.”

Nieuwsgierig Aagje als ik ben heb ik hem toen stiekem gevolgd.

Ik moest weten wat en waar nummer honderd was. Ik zag pake op zijn klompen de voorkamer van de boerderij verlaten en uiteindelijk naar buiten lopen. Tot mijn verbazing ging hij naar het huuske. Was dit krakkemikkige aanbouwsel, waarin het toilet verborgen zat, nummer honderd? Wat vond ik het als kind doodeng om hier mijn behoefte te moeten doen. Met name als de gierput eronder was geleegd durfde ik niet of nauwelijks te bewegen. De put was zo onmetelijk diep. Dan kon ik wel tot honderd tellen voordat ik mijn keutel eindelijk de bodem van de put hoorde raken. Noemde opa het daarom nummer honderd? Ik ben gelukkig nooit naar beneden gedonderd.

De vork bleek toch anders in de steel te zitten. Opa vertelde dat volgens de traditie nummer honderd te maken had met het hartvormige ontluchtingsgat dat in de houten deur van het huuske was aangebracht. Je kunt die vorm namelijk interpreteren als twee nullen. Later las ik in NRC Handelsblad, in de taalrubriek van Ewoud Sanders, dat de plee ook wel nummer honderd wordt genoemd naar het kamernummer dat de wc vaak in hotels kreeg. Het gaat hier om een vertaling van het Franse numéro cent, waarbij gezinspeeld werd op ‘sentir’ in de zin van ‘ruiken’. Oeps sorry, ik lijk wel een Closet Queen, wat heet van de pot gerukt, dat ik in dit feestelijke 100ste nummer honderduit blijf praten over tante Meijer, tante Grietje of juffrouw Eenoog. Om nog een paar van die heerlijke schertsende omschrijvingen van het kleinste kamertje te kunnen noemen.

HieperdePiepjong Hoera, HRLM is voor de 100ste maal verschenen. Al meer dan 17 jaar doet hoofdredacteur Jeannette Eversen haar stinkende best om een inspirerende stadsglossy te maken. Dankzij haar tomeloze inzet loopt het nooit in het honderd. Waar haalt ze de energie vandaan? Hemeltjelief, hoe blijft zij zo fruitig en vief? Wat is haar geheim? Hoera retteketet, ze mag wel eens in het zonnetje worden gezet. De vlag van Haarlem mag in de hele stad in top. Ook voor mede-oprichter en artdirector Rob (1951-2018). Deze creatieve duizendpoot wordt in onze Spaarnestad beslist nog steeds ontzettend gemist.

Bewonderenswaardig hoe Jeannette na het overlijden van haar grote liefde met het maken van HRLM is doorgegaan.

Zonder een nummer over te slaan! Ik kan mij niet bedwingen om uit een taart te springen en haar hier uit volle borst toe te zingen. Kun je nog zingen? Zing dan mee. Op de melodie van het refrein van Reisje langs de Rijn:

Ja, het is haar weer gelukt-lukt-lukt

Nummer honderd is gedrukt-drukt-drukt

Op haar bakfiets door de stad-stad-stad

Met dit prachtblad-blad-blad

Proficiat-at-at

Honderd glossy’s, het is ongekend

Dit magazine is echt een monument

Dankjewel, lieve Jeannette-net-net

Hiep, hiep, hoera retteketet

Mijn Haarlem FRANK VISSER

Frank Visser is gemeenteraadslid en fractievoorzitter van ChristenUnie

Haarlem. Voor de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar is hij gekozen als lijsttrekker. Hij wil zich inzetten voor woningbouw en een financieel gezonde stad. Maar wat betekent Haarlem voor Frank persoonlijk? We vroegen het hem.

Ben je al lang in de politiek actief?

“Sinds 2014 ben ik raadslid voor de ChristenUnie. Maar in 2006 begon ik met mijn werk als commissielid in Haarlem en met mijn oude baan als beleidsmedewerker bij de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Ik ben dus al bijna 20 jaar in de politiek actief.”

Wat voor werk doe je nu, naast je gemeenteraadswerk? “Ik werk vier dagen in de week als beleidsmedewerker bij Reizigersvereniging Rover. Een heel fijne en kleine organisatie, die wel groot is in haar werk.”

Heb je de politiek vanuit huis meegekregen? “Dat niet, maar mijn vader is altijd wel sociaalmaatschappelijk actief geweest. Ik denk dat ik dat een beetje van hem heb. Eigenlijk heb ik de politiek zelf ontdekt tijdens mijn studie Ruimtelijke Ordening en Planologie. Al in mijn eerste jaar kwam ik erachter dat ik vooral het politieke beleidsproces achter de ruimtelijke ordening interessant vond. Ik ben toen ook direct lid geworden van de RPF en daarna heel actief geweest in de bijbehorende jongerenorganisatie. De RPF is later samen met het GPV gefuseerd tot ChristenUnie.”

Wat vind je zo leuk aan de politiek? “Ik vind het politieke spel en het debatteren leuk. Ik ben heel analytisch ingesteld en hou dus van argumenteren. In de Raad hebben we maar één zetel, maar als je constructief bent en met een goed verhaal komt, kun je ook met die ene zetel heel veel bereiken.”

Noem eens een voorbeeld? “We hebben een voorstel ingediend op het invoeren van kabelgoten voor auto-laadkabels. Veel Haarlemmers met een elektrische auto hebben een laadkastje in de voortuin of aan de gevel, met een laadkabel die over de stoep ligt wanneer de auto opgeladen wordt. Dat mag eigenlijk niet, want die stoep is van de gemeente. Daarnaast kan het gevaarlijk zijn voor gebruikers van die stoep. Kabelgoten zijn stoeptegels met een rubberen gleuf waarin de kabel netjes en veilig ingelegd kan worden. Een meerderheid van de Raad steunde dit. Inmiddels heeft het College gekozen voor een alternatief: het toestaan van dunne kabelmatten met geel-zwarte strepen, zodat de veiligheid zoveel mogelijk gewaarborgd blijft. Voor kabelgoten is nu helaas geen meerderheid meer, maar het resultaat is nu wel dat het

laden van auto’s via de stoep legaal geworden is. Dat is toch een leuk succes dat we als eenmansfractie hebben gehaald.”

Ben je een echte Mug? “Jazeker, ik ben opgegroeid in de Kleverparkbuurt. Daar heb ik tot mijn 25ste gewoond, daarna ging ik op mezelf wonen in de Bomenbuurt. Inmiddels woon ik met mijn vrouw en kinderen in het Vondelkwartier. Ik ben dus altijd in Haarlem gebleven, ook tijdens mijn studie in Amsterdam.”

Wat maakt Haarlem zo’n mooie plek om er te blijven? “Het is een prachtige, monumentale stad met alle voorzieningen, maar ook met een gemoedelijk en dorps karakter. Je bent zo in het groen, maar ook zo in Amsterdam met het openbaar vervoer. Het station van Haarlem vind ik misschien wel het mooiste gebouw van de stad, zowel buiten als binnen. Alle oorspronkelijke details zijn bewaard gebleven.”

Heb je een favoriete plek in Haarlem? “Sinds een jaar hebben we thuis een hond. Dan ga je ook wel eens wandelen in andere delen van de stad. Een heel mooi gebied

vind ik de Veerplas. Zonde dat daar zo weinig mensen komen; dat is nog minder geworden nu het Veerkwartier er gestopt is. Vanuit ChristenUnie Haarlem vinden wij dat er meer gedaan kan worden met dit recreatiegebied. We hebben daarom een initiatiefvoorstel ingediend voor een toeristische museumtramlijn. Haarlem kent een rijke geschiedenis op het gebied van inmiddels verdwenen tramlijnen en trams. In de Waarderpolder zit het NZH-Vervoermuseum, gewijd aan de geschiedenis van de Noord-Zuid-Hollandse Vervoermaatschappij. Het museum herbergt ook veel monumentale trams. Ons voorstel is om het museum te verhuizen naar een nieuwe plek aan de Veerplas: een museum, remise en horecaplek in één, met een tramlijn rondom het water. Het voordeel is dat het museum zichtbaarder wordt en dat er met zo’n publiekstrekker meer bezoekers de Veerplas zullen ontdekken.”

Wat mis je in Haarlem? “Woningen! We moeten er veel meer bouwen. Wachtlijsten voor sociale huurwoningen zijn nu te lang en koopwoningen zijn voor starters onbetaalbaar. De ChristenUnie gaat daarom enkele voorstellen indienen voor nieuwe bouwlocaties. Daarnaast willen wij ons inzetten voor goede zorg, kansen voor iedereen en voor een financieel gezonde stad. Wachtlijsten, drempels en overbodige regels moeten weg. Haarlem scoort standaard hoog in de lijstjes van aantrekkelijke woonen winkelsteden. Maar ik wil dat Haarlem ook een voorbeeld wordt op het gebied van toegankelijkheid en duurzame bereikbaarheid. Alle straten en voorzieningen moeten goed toegankelijk zijn voor gehandicapten en Haarlem moet de fietsstad van Nederland worden. Dat vraagt om betere fietspaden en meer fietsstallingen.”

Voor meer informatie over ChristenUnie Haarlem zie haarlem.christenunie.nl.

Tekst : Joost Dobbe. Fotografi e: Daan Ruijter.

ARCHITECTUUR IN HAARLEM

Door: Julia Coolen (architect) en Eric J.Coolen (illustrator).

Haarlemse tuinarchitectuur in New York

PIET OUDOLF (Haarlem, 27 oktober 1944)

Piet Oudolf is een internationaal vermaarde Nederlandse tuin- en landschapsontwerper.

Sinds 1982 woont en werkt hij in Hummelo in de Gelderse Achterhoek. Zijn werk geniet bijzondere bekendheid in Zweden, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten.

Voor de High Line in New York, een voormalige verhoogde spoorlijn die is omgevormd tot stadspark, ontwierp Piet de beplanting. Hij koos soorten die niet alleen in bloei, maar ook in herfst en winter aantrekkelijk zijn. Zo kreeg de High Line een ruige, bijna wilde uitstraling die het industriële verleden weerspiegelt en tegelijk een groene oase in de stad vormt.

Door zijn bijdrage is de High Line uitgegroeid tot een wereldwijd icoon van stedelijk groen, en wordt Piet Oudolfs benadering internationaal bewonderd en nagevolgd.

Ontdek monumentaal & hedendaags Westerveld

Bij Westerveld gaan historie en moderne dienstverlening hand in hand. In de Lindezaal wordt afscheid nemen persoonlijk en compleet: plechtigheid en horeca komen samen in één stijlvolle ruimte met een eigentijdse sfeer. De Lavendelsuite biedt families 24/7 toegang tot hun dierbare in de dagen voor de plechtigheid – in alle rust, warmte en privacy.

Westerveld is een plek waar afscheid nemen aansluit bij de wensen van nu. Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem contact met ons op of plan een rondleiding!

Duin en Kruidbergerweg 2-6,

NNiet loslaten, maar anders vasthouden

Het geleefde leven van een overleden dierbare blijven vieren kan helpen het verlies te verzachten volgens Martine en Elise van hart & ziel uitvaarten. Voor veel nabestaanden is het fijn hun dierbare te herdenken en herinneringen levend te houden.

Martine: “Blijf stilstaan bij het leven van iemand die jou dierbaar was. Bijvoorbeeld door de overledene te herdenken op diens verjaardag en overlijdensdag. Of door bij Allerzielen met familie en vrienden een kaarsje aan te steken. Het biedt troost om dat samen te doen.”

Elise: “Hef met elkaar het glas bij een speciale gelegenheid en benoem de mooie momenten uit het leven van de overledene. Blijf een bord neerzetten voor diegene bij het kerstdiner.”

Martine: “Denk aan iemand als je de tuin in het voorjaar omspit of bij het koffie drinken in de eerste zonnestralen. Dingen die je voorheen wellicht samen deed.”

Verdriet mag er ook zijn

Elise: “Bereid met broer of zus de spaghettisaus zoals je vader die altijd maakte of trek een fles champagne open in situaties wanneer diegene dat ook gedaan zou hebben.”

Martine: “Praat met elkaar op zulke momenten. Of maak die slechte grap die hij of zij altijd maakte. Het zijn goede aanknopingspunten om herinneringen op te halen of om verdriet te delen. Dat mag er zijn, ook al is het vijf of tien jaar later.” Elise: “Het gemis blijft, maar de harde randjes gaan er na verloop van tijd vaak wel af. Bij de één duurt dat natuurlijk langer dan bij de ander. Uiteindelijk lukt het meestal wel om voornamelijk aan de mooie herinneringen te denken, zoals de uitbundig gevierde verjaardagen of de mooie reizen samen.”

Martine: “Het is niet iemand loslaten, maar anders leren vasthouden.”

Favoriete koekjes

Martine: “Je helpt nabestaanden door te blijven vragen naar de overledene en diens naam te blijven noemen. Ook al is dat niet altijd even makkelijk. Mensen zijn bang het verdriet weer op te roepen. Soms horen we van nabestaanden dat de omgeving na een jaar vindt dat de rouw wel klaar is en dat ze het oude leven weer moeten oppakken. Het is fijn als nabestaanden voelen dat er ruimte is om nogmaals hun verhaal te vertellen of een herinnering te delen als daar behoefte aan is.” Elise: “Ze voelen zich soms een ‘oude zeur’ als ze op een feestje aangeven dat de overledene hier graag bij was geweest of dat diens favoriete koekjes op tafel staan. Blijf spreken over de dierbare, dat is fijn voor iedereen. Laat je niet tegenhouden door mogelijk ongemakkelijke situaties. Iemand doodzwijgen is veel erger. En vier dat geleefde leven.”

TESTAMENT OF LEVENSTESTAMENT

Uitleg in heldere, eenvoudige taal. Ellen Joan Padt van ‘Testament en Erfrecht’ vindt het belangrijk dat je zelf goed begrijpt wat er over je nalatenschap in jouw (levens)testament wordt vastgelegd. Je kunt vrijblijvend met haar in gesprek en krijgt meteen allerlei tips.

Meer informatie: www.testamentenerfrecht.nl of bel: 085-4000 900

ZONDER

Verrassende reflecties over wat Anne Bannink voelde, dacht en beleefde gedurende de eerste 365 dagen na het overlijden van haar man. Een persoonlijk verhaal, maar geen treurzang. Integendeel, het is liefdevol, troostend én confronterend. Invoelbaar en helpend, ook voor iedereen die een dierbare is verloren en voor degenen rondom iemand die rouwt.

HEB JE VRAGEN AAN ELISE EN MARTINE OVER EEN UITVAART?

Je kan hart & ziel uitvaarten altijd bellen en een vrijblijvende afspraak maken. Een eerst oriëntatiegesprek is zonder kosten. 023-8200920 of kijk op www.hartenzieluitvaarten.nl

Te bestellen via www.schaep14.nl of in de boekhandel

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Esmee van Loon (portret), Curly and Straight.

Kunstlijn

en

HRLM

op atelierbezoek bij…

MADELIEF VAN DE BEEK

‘Niets

is eeuwigdurend’

Vergankelijkheid en de sporen van geleefde levens, daarover gaan de installaties en video’s van beeldend kunstenaar en scenograaf Madelief van de Beek. Het overlijden van haar moeder drie jaar geleden speelt een belangrijke rol in haar werk.

“De scheidingslijn tussen theater en realiteit intrigeert me.”

M

Madelief (29) heeft haar werkruimte aan de Planetenlaan in Haarlem-Noord. De ruimte oogt meer als opslagplek dan als atelier. De planken langs de wanden liggen vol met voorwerpen en materialen. Op een bureau bij het raam staat een naaimachine. In 2020 studeerde ze af aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam (bachelor Fine Art) en in 2023 behaalde ze de master Scenografie aan de HKU in Utrecht. Het werk van de kunstenaar komt veelal voort uit onderzoek. Ze streeft ernaar om een kloppend verhaal te vertellen. Haar locatie-specifieke installaties resoneren met het ontwerp, de geschiedenis en de dramaturgie van de ruimte. Vergankelijkheid is een belangrijk thema in het werk van Madelief. Ze bouwt kunstinstallaties van tijdelijke aard. Bijvoorbeeld door het materiaalgebruik, zoals bloemblaadjes die langzaam vergaan. Ook is ze gefascineerd door het effect van haar werk op de toeschouwer. “Wat doen mijn installaties met het publiek en waardoor worden mensen geraakt? Ik vind het interessant om te observeren of mijn bedoeling bij de toeschouwer binnenkomt. De ene keer vertel ik een verhaal, de andere keer probeer ik mensen iets te leren over de geschiedenis van de plek waar mijn werk zich bevindt. Dat is voor mij belangrijker dan puur esthetische kunst.”

ZANG UIT KUSSENTJES

Madelief is geboeid door de belevenis in het theater en door dramaturgie. Deze interesse komt voort uit haar studie scenografie. “Ik denk niet alleen na over wat ik wil uiten, maar ook over wat iemand ziet en ervaart als diegene het verhaal van mijn installatie niet kent.” In een grote tas in haar werkruimte liggen donkere en licht roze, zachte kussentjes. Ze zijn met elkaar verbonden via een stroomdraad. In de gekleurde bollen zitten kleine speakers waar zachte zang uitkomt. Het zijn kinderliedjes gezongen en geneuried door vrienden van de kunstenaar. Liedjes uit hun eigen jeugd. “Tijdens een expositie in de Bavokerk had ik de kussentjes aan een pilaar bevestigd. Bezoekers van de kerk zagen anderen hun hoofd tegen de kussentjes aan drukken. Die probeerden de zang te horen. Ik was benieuwd naar wat die bezoekers dachten terwijl ze dit tafereel aanschouwden. Ze wisten niet dat ik de kunstenaar was, zo kreeg ik hun reacties mee. Sommigen vroegen zich af waar de installatie op sloeg. Die opmerkingen vind ik interessant.”

Iets soortgelijks creëerde ze met een werk tijdens de ledententoonstelling in de Vishal vorig jaar. Ze plaatste een ouderwetse telefoon speciaal voor het raam, zodat mensen buiten konden zien hoe binnen bezoekers met de hoorn aan hun oor stonden. “Het thema van die tentoonstelling was chaos. Ik heb een vriendin die niet belt, maar bijna altijd audio inspreekt. Ze komt dan nooit echt tot een punt. In de hoorn klonk een tekst van twintig minuten die ik zelf had opgenomen waarin ik ook niet tot een punt kom. Sommige mensen hadden al snel

door dat het verhaal nergens heen ging, anderen bleven wel tien minuten aan de lijn en vroegen of het werk soms stuk was.”

SCÈNE MET BLOEMBLAADJES

De kunstenaar vindt het betrekken van buitenstaanders bij haar installaties intrigerend. Het creëert vaak bevreemdende situaties. In haar privéleven heeft ze momenten meegemaakt waarin ze ook het gevoel had in een soort theaterstuk mee te spelen. Haar moeder is drie jaar geleden kort na haar oma overleden, beiden aan longkanker. “Mijn moeder kwam vreselijk ziek thuis uit het ziekenhuis. In de woonkamer gingen de meubels aan de kant en het ziekenhuisbed kwam erin. Het voelde voor mij bijna alsof ik het theaterstuk van mijn leven aan het opvoeren was. Er kwamen zulke heftige emoties vrij dat ik me voor de situatie afsloot. Ik werd een buitenstaander en bekeek mijn eigen leven meer als regisseur. Ik denk dat dit het begin was van mijn interesse in momenten waarin je meer jezelf speelt dan dat je het bent. Situaties waarin je je ervan bewust bent dat mensen naar je kijken waardoor je je anders gaat gedragen.”

Het overlijden viel tegelijk met het schrijven van haar thesis. Madelief overwoog te stoppen met haar studie, maar besloot toch door te gaan. Voor haar onderzoek koos ze als onderwerp de parallellen tussen trauma-/ rouwverwerking, en de methodes van een scenograaf in het theater om bepaalde ›

‘Ik gebruik alle elementen die ik op een locatie aantref’

gevoelens of emoties te vertellen. “Twee weken na de begrafenis van mijn moeder ben ik als oefening samen met mijn vader door de stad gelopen met een ladder. Het plan was de ‘scène’ van het strooien van bloemblaadjes op het graf na te spelen, een heftig moment tijdens de begrafenis. We zijn naar plekken gegaan in Haarlem waar we mijn moeder erg misten. Daar zetten we de ladder op en strooiden bloemblaadjes. Dat hebben we een aantal keer gedaan om te kijken of het opnieuw verrichten van zo’n handeling helpt bij het verwerken van verlies. Mijn vader deed actief mee, omstanders reageerden nauwelijks op ons. Door de ladder dachten mensen waarschijnlijk dat we aan het werk waren.”

THEATRALE RITUELEN

De scheidingslijn tussen theater en realiteit boeit de kunstenaar. “Waar gaat het één over in het andere? Ik vind een begrafenis ook een soort theaterstukje. De emoties

‘Vergankelijkheid is een belangrijk thema in mijn werk’

zijn echt, maar het is nogal theatraal om met z’n allen in zo’n zaaltje te zitten, om de beurt een verhaaltje te vertellen over de overledene en vervolgens met een hele stoet naar het graf te lopen. Het zijn theatrale rituelen.” Op een van de planken in haar werkruimte staat een blauw Albert Heijn-kratje. Het is gevuld met spullen van haar moeder. Een boek van Isabel Allende ligt bovenop. “Die schrijver las ze graag.” Madelief pakt een brillenkoker met een zonnebril erin. “Een deel van mijn moeders leven ligt hier in één kratje. Bizar eigenlijk.” Als afstudeerwerk had Madelief een kleine woonkamer nagemaakt. Ze vroeg toeschouwers de ruimte opnieuw in te richten met de spullen van haar moeder. “Het zijn banale dingen die overblijven na een overlijden, maar ze waren wel van groot belang voor diegene er niet meer is. Ik denk niet dat ik haar spullen nog een keer op deze manier ga exposeren. Ik ben een stapje verder in mijn verwerkingsproces en voel nu iets meer distantie.”

Aanvankelijk was de kunstenaar bevreesd misbruik te maken van de dood van haar moeder voor haar kunst. “Daar heb ik erg mee gezeten. Kan dit wel? Mijn moeder was journalist en schreef over haar ziekte en de emoties die daarbij los kwamen zoals angst voor de dood.”

Madelief trekt een krat van een plank met daarin multomappen met uitgeknipte artikelen geschreven door haar moeder. “Mijn moeder had zelf al de eerste stap gezet om haar verhaal openbaar te maken, dat maakte het voor mij makkelijker om door te gaan met mijn installaties. De vraag blijft hoe persoonlijk je een kunstwerk maakt. Creëer je het voor jezelf of voor anderen? Ik ontdekte dat als ik veel details geef over mijn eigen ervaring, het beklemmend kan zijn voor de toeschouwer. Sommige mensen weten niet goed wat ze ermee aan moeten.

Anderen voelen door de details juist verbinding of worden door één specifiek onderdeel geraakt.”

OMGAAN MET LEEGTE

In de periode na het overlijden van haar moeder ging het werk van Madelief puur over de omgang met de dood en rouw. Nu vormt haar hoofdthema de sporen, al dan niet zichtbaar, van geleefde levens.

“In essentie heeft het wel nog steeds met mijn verdriet te maken, maar vooral ook met het besef dat niets eeuwigdurend is. Opeens ervaar je dat het allemaal een keer ophoudt. Met die leegte moet ik leren omgaan. Ik mis letterlijk de aanwezigheid van mijn moeder, maar ook de vanzelfsprekendheid dat ze altijd onderdeel zou zijn van mijn leven. Ik ben afgestudeerd; dat heeft ze niet meegemaakt. Ik werk nu als ontwerper bij een online bloemist waar ik haar niet over kan vertellen.”

Madelief wil niet bekend staan als de kunstenaar die alleen maar werk maakt over rouw. “Mijn installaties gaan verder. Ze gaan over vergankelijkheid, eindigheid en over de sporen die je niet meer ziet. Ik probeer

‘Het effect van mijn werk op de toeschouwer fascineert me’

dat wel met schoonheid en op een lieflijke manier te tonen, dat raakt meer dan het grootse en meeslepende.”

Madelief maakt voornamelijk locatie-specifiek werk; vanuit een bepaalde ruimte bouwt ze een installatie. Ze doet inspiratie op uit ruimtelijk onderzoek en de geschiedenis van de locatie. “Wat is de functie, welke mensen komen hier? Geschiedenis is een grote passie van mij. Ik vertel graag een kloppend verhaal en gebruik daarbij alle elementen die ik op een locatie aantref. Zoals bij een opdracht in Hindeloopen, een stad met een rijke geschiedenis. De inwoners waren zeevaarders die handel dreven met Scandinavische landen. Ze brachten prachtige stoffen mee terug. De mannen zaten de meeste tijd van het jaar op zee. De stad werd daardoor gerund door vrouwen, wat vrij uniek was in de achttiende

eeuw. Ze maakten van die stoffen bijzondere gewaden, de Hindeloopse klederdracht. Ik wilde een verhaal maken over deze vrouwen. Van hun kappen heb ik een soort zee gemaakt, een golfbeweging waarin alles samenkwam.”

VORMEN, MATERIAAL EN LICHTINVAL

De kunstenaar is sinds kort een nieuw traject aangegaan dankzij de Gemeente Haarlem. Ze heeft subsidie gekregen om artistiek onderzoek te doen. “Hiervoor ga ik naar een aantal interessante locaties in Haarlem. Ik onderzoek de geschiedenis van deze ruimtes, laat me beïnvloeden door vormen, materiaal en lichtinval, en kijk hoe ik ze kan gebruiken om een bepaald gevoel over te brengen. Daarna komt vanzelf het verhaal dat aansluit bij de sporen van geleefde levens.” ✶

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Christhilde Klein.

BROODJE COPPA ZUCCHINI

Naast tosti’s maken kun je natuurlijk ook gewoon groenten grillen in je tosti-apparaat. TikTok-sensatie Soraya Riem hoopt dat dit recept een inspiratie is om meer met je tosti-apparaat te doen. Dit waanzinnig lekkere broodje met Coppa di Parma en courgette is namelijk onweerstaanbaar.

BEREIDINGSTIJD: 10 MINUTEN

VOOR 1 BROODJE

INGREDIËNTEN

• ¼ courgette

• zout en peper

• 2 el pesto

• 4 plakjes Coppa di Parma

• ½ bol burrata

• handje rucola

• 1 broodje naar keuze

BEREIDING

1 Snijd de courgette in dunne plakjes en bestrooi met zout en peper.

2 Gril de plakjes courgette tussen een bakpapiertje in de tosti apparaat tot ze mooi gaar en bruin zijn.

3 Snijd je broodje open en bestrijk beide kanten met de pesto.

4 Verdeel de plakjes Coppa di Parma over het broodje en leg de plakken geroosterde courgette erop.

5 Maak af met de burrata en rucola.

6 Broodje dicht en klaar! je Verdeel

LEMON PEPER HOTDOGS

Heerlijke broodjes bouwen met TikTok-sensatie Soraya Riem.

De Haarlemse Soraya Riem staat bekend om no-nonsense, smaakvolle en toegankelijke recepten, en bovendien een spontane en eigen stijl van koken. Soraya begon de nu razend populaire #broodjebouwen: dikke vette broodjes, broodjes voor onderweg, kantoorbroodjes, zoete broodjes; je kunt het zo gek niet bedenken of Soraya heeft het gemaakt.

Grote broodjes met veel ingrediënten, combinaties waar je zelf niet op zou komen en manieren om creatief om te gaan met de contactgrill: na het lezen van Broodjes bouwen heb je geen excuus meer voor het maken van een saaie boterham met pindakaas.

Spectrum, € 24,99. Vanaf 18 november verkrijgbaar.

Dit recept is gebaseerd op de citroen-peperalgenparels die Soraya Riem ooit eens meekreeg in een goodiebag van Sligro. Zo gaan recepten heel vaak bij Soraya: “Ik heb één ingrediënt en daar verzin ik een gerecht omheen.”

BEREIDINGSTIJD: 30 MINUTEN

VOOR 2 BROODJES

INGREDIËNTEN

• 2 el crème fraîche

• 2 el mayonaise

• 1 teen knoflook

• rasp en sap van ½ citroen

• snuf zout

• 1 tl peper

• 2 bosuien

• 2 chipolataworsten

• 2 lange plakjes ontbijtspek

• uienchutney

• handje rucola

• lemon-pepper-algenparels (als je ze kunt vinden, bij bol. com bijvoorbeeld; staat gewoon leuk, maar is niet essentieel)

•4 melkbroodjes

BEREIDING

1 Verwarm de oven voor tot 180°C.

2 Meng de crème fraîche en mayonaise. Pers er een teentje knoflook boven. Voeg de rasp en het sap van de citroen, het zout en de peper toe en roer tot het een sausje is geworden.

3 Snijd de bosuitjes fijn.

4 Rol om elke chipolataworst een plakje ontbijtspek en bak de worsten in de pan tot ze gaar zijn en snijd door de helft.

5 Snijd de melkbroodjes in als een hotdogbroodje en leg 5 minuutjes in de oven.

6 Beleg de onderkanten van de broodjes met een schepje uienchutney en daarbovenop een beetje rucola. Leg de stukken worst in de broodjes. Schep de saus erbovenop en maak af met de bosui en eventueel de parels.

Uitgelicht

Een landschap voor wie wil Bies van Ede

Vijftig jaar geleden verscheen het debuut van de toen negentienjarige Bies van Ede. In Een landschap voor wie wil – verzamelde Bert Bevers gedichten uit een oeuvre dat zeven poëziebundels omvat, uitgaven van de Stichting Plint, gedichten van het legendarische Griezelgenootschap, kinderliedjes en musicals. Van Edes werk werd opgenomen in talloze bloemlezingen waaronder De Nederlandse jeugdpoëzie in 1000 en enige gedichten van Gerrit Komrij. In de woorden van inleider Frits Spits: ‘U moet zelf maar dwalen door deze bundel. Steeds zult u, net als ik, even de adem inhouden, een gevoel van herkenning, soms van geluk ervaren als u zijn werk overziet.’ Ezo Wolf, € 35,-.

HAARLEMSE NIEUWE

Is de mens nu nog niet af? Na miljoenen jaren evolutie is er nog steeds veel te wensen over. En dat is maar goed ook. Onvolmaaktheid is juist onze charme. De verlegen jongeman, het struikelende kind, dat spleetje tussen de tanden…. ze stemmen mild. Volmaaktheid is de dood in de pot en behelpen is leven. Het leven wordt voortgedreven door onvolkomenheden, koester ze. Zoals alleen Midas Dekkers dat kan legt hij uit dat juist het tekort ons menselijk maakt. Atlas Contact, € 24,99.

De Haarlemse orthopedagoog

Kina Smit heeft een razend interessant en bevrijdend boek geschreven waarin ze pleit voor méér liefdevolle verwaarlozing en minder perfectionisme. Een verademing in een periode dat alles maar goed, beter, best moet zijn. Met tips & tricks voor opvoeders en leerkrachten die elke dag voor de uitdaging staan om (hun) kinderen op te voeden en te begeleiden, met als doel: ontspannen ouderschap én vrolijke, zelfstandige kinderen. Ambo/Anthos, € 22,99.

De zestienjarige Ties lijkt alles goed voor elkaar te hebben. Hij is populair op school, sportief en hij begint te daten met Isa, het leukste meisje van school. Toch raakt hij steeds vaker in de problemen en heeft hij moeite om zijn grootste geheim te bewaren. Ties kijkt namelijk veel porno op zijn telefoon; iets wat ooit onschuldig begon, maar steeds meer zijn leven beheerst. Wanneer hij betrapt wordt en viral gaat, stort zijn wereld in. Uitgeverij: Kluitman, € 14,99.

Alle boeken op deze pagina’s zijn verkrijgbaar bij De Vries Van Stockum.

De twee vriendinnen Yolande en Renate besloten om in 2017 samen het Pieterpad te gaan lopen. Ze hadden toen nog geen idee wat hen te wachten stond. Terwijl Yolande worstelde met haar gezondheid en de man van Renate plotseling overleed, ontdekten ze dat het Pieterpad-avontuur niet alleen ging om het bereiken van het eindpunt. Het ging vooral om het vechten voor elke stap die werd gezet, zelfs toen alles vreselijk tegenzat. Probook en o.a. Bruna Zandvoort, € 17,95.

De keuze van De Vries Van Stockum

GEEF ZE GERUST EEN KRENTENBOL

Aaf Brandt Corstius komt met een heerlijk nieuw boek vol opvoedadvies waarvan je niet wist dat je het nodig had. Het verliezen van een ouder als je zelf moeder bent, de eerste fietstocht naar school, je kinderen leren begrijpen, jezelf in ze herkennen en wennen aan de meewarige blikken van je pubers: dit boek bevat het allemaal. Met niet meer dan uiterst subtiel opvoedingsadvies, van een ervaringsdeskundige die ook nog in opleiding is. J.M. Meulenhoff, 17,50.

SPROOKJES VAN ERGENS

Veelbekroond illustrator en sprookjesverteller Thé Tjong-Khing verrast ons met een nieuwe bundel in de serie De sprookjesverteller: Sprookjes van ergens. Zijn tekeningen zijn als altijd weer van uitzonderlijk hoog niveau en de bijzondere verhalen die Khing heeft verzameld ademen de sfeer van de verre plaatsen waar ze vandaan komen. Deze bundel neemt je mee op een onvergetelijke sprookjesreis. Dit sprookjes is geschikt om voor te lezen aan kinderen vanaf 5 jaar. Gottmer, 22,99.

ERWIN OLAF - FREEDOM

Erwin Olaf (1959–2023) geldt als een van de meest invloedrijke kunstfotografen van Nederland. Zijn visuele taal is direct herkenbaar. Olaf was kunstenaar én strijder. Hij kwam op voor de vrijheid om jezelf te kunnen zijn. De publicatie Erwin Olaf –Freedom biedt een verdiepend perspectief op zijn rijke en grensverleggende werk. Een onmisbaar boek voor iedereen die kunst ziet als een katalysator voor verandering. Hannibal Books, 69,95.

ONTHOUD DIT ALTIJD

Onthoud dit altijd is het langverwachte vervolg op Charlie Mackesy’s bestseller De jongen, de mol, de vos en het paard. In Onthoud dit altijd dwalen Charlie Mackesy’s vier onwaarschijnlijke vrienden opnieuw door de wildernis. Ze hebben geen idee waar ze heen gaan of waar ze naar op zoek zijn. Wat ze wel weten, is dat het leven moeilijk kan zijn, maar dat ze van elkaar houden. En dat taartjes vaak het antwoord zijn. Kokboekencentrum, 20,99.

FRANSE KLASSIEKERS

Eenvoudige en verfijnde Franse gerechten om thuis te koken. In zijn debuutkookboek Franse Klassiekers laat Matthew Ryle zien hoe je zowel eenvoudige als verfijnde Franse gerechten kunt maken, altijd met perfecte resultaat. Van toegankelijke klassiekers voor doordeweeks tot indrukwekkende gerechten voor speciale gelegenheden, geschikt voor thuiskoks van elk niveau. Kosmos Uitgevers, 32,99.

Jeltjes favoriete boek

DAN BROWN: HET ULTIEME GEHEIM

Na 8 jaar een nieuwe Dan Brown; het cadeauboek voor het najaar! Net zo mysterieus als de Da Vinci code maar dan staan de futuristische wetenschap en het menselijk bewustzijn centraal in plaats van kunst. Natuurlijk ontbreken de symbolen en de mystieke codes ook in dit boek niet. Vuistdik en heerlijk spannend. Luitingh-Sijthoff, € 29,99.

JELTJE DE VRIES

Directeur De Vries Van Stockum

DORP AAN DE RIVIER

Al meer dan veertig jaar had de Haarlemse illustrator Eric Coolen één grote wens: illustraties maken bij Dorp aan de Rivier, de klassieke roman van Antoon Coolen. Eén van zijn favoriete boeken aller tijden. Dit jaar, zijn jubileumjaar, is die wens eindelijk in vervulling gegaan. De roman is hertaald, en Eric maakte de illustraties. Eind november ligt het boek in de boekhandel, uitgegeven door Nijgh & Van Ditmar, met een nawoord door Maarten ’t Hart, en vormgegeven door Henk Tijbosch. Voor wie het verhaal nog niet kent: denk aan een film van Quentin Tarantino of de Coen Brothers. Vol zwarte humor, onverwachte wendingen en bizarre gebeurtenissen. Een onvergetelijk verhaal en een absolute aanrader.

DE ROMAN

Het verhaal speelt zich af in Lith, een klein Brabants dorp aan de Maas, begin 20ste eeuw. Hoofdpersoon is dokter Van Taeke, een stadse arts die zich vestigt op het platteland. Hij krijgt te maken met het eenvoudige dorpsleven, bijgeloof en de vaak harde realiteit van de boerenbevolking. Centraal staat de botsing tussen moderne wetenschap en traditionele waarden. Van Taeke probeert begrip te tonen voor de dorpsbewoners, maar voelt zich ook vaak een buitenstaander. De roman schetst een warm, maar realistisch beeld van het leven in een hechte gemeenschap. Antoon Coolen liet zich sterk inspireren door zijn goede vriend Hendrik Wiegersma, arts en kunstschilder uit Deurne. Wiegersma’s werk als dorpsdokter, zijn verhalen over patiënten en zijn karakter vormden het directe voorbeeld voor de figuur van dokter Van Taeke. De vriendschap tussen Coolen en Wiegersma was cruciaal voor de totstandkoming van het boek.

VERFILMING

In 1958 werd Dorp Aan De Rivier verfilmd door regisseur Fons Rademakers, zijn speelfilmdebuut. De film, eveneens getiteld Dorp aan de rivier, werd lovend ontvangen in binnen- en buitenland. In 1959 werd de film genomineerd voor een Oscar in de categorie Best Foreign Language Film. De eerste Nederlandse film die die eer kreeg.

GEÏLLUSTREERDE EDITIE

Nu verschijnt een bijzondere, geïllustreerde editie van deze klassieke roman, verzorgd door Antoon Coolens naamgenoot Eric J. Coolen. Hoewel Eric vooral bekendstaat om zijn strakke klare-lijnstijl, koos hij ditmaal voor een geheel andere benadering. Om de sfeer van het oorspronkelijke verhaal te vangen, maakte Eric meer dan twintig potloodillustraties, die hij later met donkere tinten inkleurde. De tekeningen roepen de sfeer op van het Brabantse landschap en verbeelden enkele van de merkwaardige en bizarre gebeurtenissen uit het boek.

DE AUTEUR, DE ILLUSTRATOR, DE TREIN EN DE KUNSTENAARS

In 2017 startte Eric zijn project Hoe valt een schrijver uit de trein? – een artistieke zoektocht naar de noodlottige treinval van Antoon Coolen, waarvan de oorzaak tot op heden een raadsel blijft. Om de twee jaar vraagt hij een collega-kunstenaar om een eigen interpretatie te geven van deze mysterieuze gebeurtenis. Daarnaast onderzoekt Eric binnen dit project ook zijn vermeende familieband met de beroemde schrijver. Onder de deelnemende kunstenaars bevinden zich onder anderen Wim Daniëls, Stef Bos, Arthur Japin, Harry Sacksioni en Bies van Ede. Hun uiteenlopende invalshoeken en creatieve uitwerkingen hebben geleid tot een bijzondere verzameling van boeken, graphic novel, films en muziekstukken.

Dorp aan de rivier Verkrijgbaar bij de boekhandel voor € 24,99. Meer info: www.ericcoolen.nl

Poëzie George Moormann

George Moormann is naast dichter en beeldend kunstenaar ook essayist, boekenmaker en schrijfdocent (Schrijversvakschool Amsterdam). Hij was onder meer werkzaam als redacteur bij Tirade (Uitgeverij Van Oorschot) en als eerste officiële stadsdichter van de Gemeente Haarlem. Met zijn poëzielaboratorium De Zingende Zaag verbindt hij sinds 1989 poëzie, performance, beeld en grafische vormgeving. George is een van de eerste klimaatdichters van Nederland. Tevens is hij initiatiefnemer van de Stichting Bilderdijk Haarlem, die eens in de twee jaar in de Haarlemse Bavokerk de Bilderdijk-lezing organiseert (zie www.bilderdijk.org). Voor zijn letterkundige arbeid en onophoudelijke inzet voor het culturele leven werd hij in 2015 onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Met dit lofdicht huldigt hij de jubilerende Haarlemse stadsglossy HRLM, waarbij hij als ‘huisdichter’ al vanaf het begin betrokken is. Meer informatie: www.dezingendezaag.com

HRLM NOG HONDERD ERBIJ

Dames en heren, vrienden van de stad laat ons vandaag de glazen heffen

want Haarlem heeft, hier klinkt klaroengeschal een glossy die honderd keer zijn stem verhief

HRLM, de kroniekschrijver van ons heden spiegel van ons verleden, bode van wat komt

honderd nummers — dat is trouw, toewijding een waakzaamheid die doet denken aan de reus

Argus, de honderdogige waker die nooit slaapt die met altijd vijftig ogen open ons geweten kietelt —

wat brengt u hier en wat is de kunst der verbeelding? meermaals gedacht en gezegd maar nu op glanzend papier

wanneer wij denken dat Haarlem slaapt kijkt HRLM met glanzende ogen, verander de wereld maar begin

bij je eigen stukkie Haarlem, HRLM die weet én voelt en laat ik u bekennen toen in de Haarlemmerhout

mijn blik werd getrokken door een pauw, die met zijn staart vol ogen pronkte, dacht ik tja zou dat

trotse beest wel van onze honderdste verjaardag weten kijk daar loopt de burgemeester al met bloemen —

Honderd ogen, honderd keer, HRLM waakt en geeft ons meer, als Argus houdt het stad en tijd

blijvend wakker, hier kan kukelekuu ieder zijn ei kwijt dus hef het glas, zing luid en blij, HRLM nog 100 erbij!

De 100ste editie van HRLM is een bijzonder moment. Niet alleen voor het magazine, maar vooral voor de mensen die vanaf het begin hebben meegedacht, gebouwd en gegroeid. Tijd om een paar van deze onmisbare krachten van het eerste uur in het zonnetje te zetten.

Madelon Griekspoor

‘Ik hou van pure foto’s met veel actie’

Met haar foto’s schittert Madelon al jaren in de Haarlemse Stadsglossy. Dit voor de vaste rubriek ‘De zaterdag van…’, waarbij Paula Zuidhof de tekst schrijft. Haarlemmers worden hierbij vastgelegd in hun vrije tijd in de stad. Als echte Haarlemse en vrouw van de bekende tekenaar en ontwerper Eric J. Coolen, kan ze hierbij putten uit een groot netwerk.

HOE BEN JE DESTIJDS BIJ HRLM BEGONNEN?

“Toen Rob Eversen – medeoprichter, artdirector en man van Jeannette – ziek werd, vroeg hij mij om de rubriek over te nemen. Hij had me weleens foto’s zien maken bij optredens van de band van Eric. De rubriek heette toen nog ‘Zaterdag bij…’. Haarlemmers werden thuis gefotografeerd en geïnterviewd over hun zaterdagochtendritueel. Maar op een gegeven moment werd dat een beetje saai. De rubriek veranderde naar ‘De zaterdag van…’, waarbij de focus ligt op wat mensen allemaal actief doen op hun zaterdag.”

IK KAN ME VOORSTELLEN DAT JE DAN VEEL MENSEN

FOTOGRAFEERT DIE HUN HOBBY UITOEFENEN…

“Ja, zoals wielrennen of tekenen aan het Spaarne. Via een tekenopdracht van Eric kwam ik eens in contact met een brandweerman die op de zaterdag de brandweerwagens schoonmaakt. Die heb ik toen samen met zo’n wagen gefotografeerd. Dat is een erg leuk beeld geworden. De basis van de rubriek is altijd de foto. Ik stuur de beste foto en de contactgegevens van de gefotografeerde door naar Paula en vervolgens maakt zij een afspraak en schrijft uiteindelijk de tekst. Aangezien de tekst kort moet zijn, is een belletje vaak genoeg.”

IS HET MOEILIJK OM MENSEN VOOR JOUW RUBRIEK TE VINDEN?

“Best wel. Ik wil het liefste mensen vinden die geen standaard dingen doen op de zaterdag. Zo zou ik nog weleens iemand op een klimmuur of op een sup willen fotograferen. Ik hou dus van actiefoto’s. En ik vind het leuk om zowel jong als oud voor de camera te krijgen. Maar vooral naar de jonge Haarlemmers is het soms langer zoeken, dus mocht een lezer iemand kennen, laat het me weten!”

BEN JE EEN PROFESSIONELE FOTOGRAAF?

“Nee, ik heb nooit een fotografiecursus gevolgd, heb mezelf alles aangeleerd toen ik ooit een spiegelreflexcamera van mijn vader kreeg. Als ik straks wat meer tijd voor mezelf heb, wil ik me wel weer gaan verdiepen in de fotografie. Sommige kennis is wat verwaterd. Maar ik heb het druk genoeg: ik werk voor Eric en daarnaast twee dagen als HR-medewerker bij het Ambassador City Centre Hotel in Haarlem. Fotografie blijft dus voorlopig echt een hobby.”

WAT VIND JE LEUK AAN JOUW WERK VOOR HRLM?

“Dat ik op veel verschillende plekken in Haarlem kom en ook veel mensen leer kennen. En het is altijd weer leuk om dat ene mooie plaatje te schieten. Ik hou van pure foto’s, momentopnames zonder teveel poespas. Ik vind dat ook passen bij een blad als HRLM.”

Tekst: Joost Dobbe. Fotografi e: Christhilde Klein.

De Vijfhoek - 1978 Foto:

Adrian de Groen

is freelance communicatiemedewerker & vormgever in Haarlem en Amsterdam en rijdt als vrijwilliger op de dierenambulance van de Dierenbescherming. Ze woont in Haarlem met af en aan vliegende (studenten)kinderen. Kat Stip is er wel altijd.

Snuffelen aan de dierenambulance

Je denkt dat je weet waar je aan begint als je je aanmeldt als vrijwilliger bij de dierenambulance. Een beetje rondrijden en dieren redden… Een kruising tussen Florence Nightingale en Freek Vonk spelen, maar dan in fluorescerend geel.

Gelukkig bleek al tijdens mijn snuffeldienst dat het allemaal een stuk serieuzer én veelzijdiger is dan dat. Een snuffeldienst: aftasten of je geschikt bent voor het werk, en of het werk überhaupt geschikt is voor jou. Voor je daadwerkelijk zelfstandig (overigens altijd met z’n tweeën) de weg op gaat, draai je – na je snuffelmoment – een reeks van twaalf inwerkdiensten van zo’n vier à vijf uur, waarin je wordt begeleid door een ervaren kracht, die je stap voor stap wegwijs maakt in de wondere wereld van de dierenambulance.

En wát voor een wereld! De dierenambulance is geen knuffelbus, het is een goed geoliede organisatie waar stipt plannen, helder communiceren en professioneel handelen minstens zo belangrijk zijn als dierenliefde. Roosters sluitend krijgen, vrijwilligers coördineren, cursussen aanbieden, afspraken met meldkamer, dierenartsen en opvangcentra. En dat allemaal voor dieren die natuurlijk zelf geen idee hebben van de drama’s die ze veroorzaken door gewoon even de tuin uit te wandelen bijvoorbeeld.

Mijn snuffeldienst bleek alles in zich te hebben waarop ik had gehoopt; met als hoogtepunt een melding van een verdwaalde kat. Op zich niet zo bijzonder – tot bleek dat de chipregistratie naar een baasje verwees dat ruim 150 kilometer verderop woonde. Een foutje, dachten we. Maar nee, de kat bleek al twee maanden van huis en had zich op een of andere manier naar onze regio verplaatst. Het telefoontje naar het baasje was goud waard. Daar stond ik dan, officieel nog aan het ‘snuffelen’, maar van binnen al helemaal verkocht.

Ik wist het zeker: dit is het! Geen katten uit de boom kijken, maar aanpakken. Geen vrijblijvende dierenliefde, maar toewijding met hoofd en hart. Ik ben er klaar voor en steek mij dan ook met trots in het fluorescerend geel.

Ook vrijwilliger worden bij de dierenambulance? Kijk op: www.dierenbescherming.nl

In deze serie stellen we zeven vragen aan zowel gewone als bijzondere Haarlemmers, zodat je een kijkje krijgt in de verhalen en ervaringen van de mensen die onze stad maken.

Z Edy Palma

even vragen aan...

BEN JE EEN ECHTE HAARLEMSE MUG?

“Nee, oorspronkelijk kom ik uit ’t Gooi en Almere en op mijn 21ste ben ik, vanuit Amsterdam, in Haarlem gaan wonen. Ik woon nog steeds in hetzelfde huis, aan de Gedempte Oude Gracht. Dat is nu alweer 24 jaar!”

WAT DOE JE VOOR DE KOST?

“Ik zit vanaf mijn zestiende al in de reclame. Oorspronkelijk heb ik voor de mode gestudeerd, maar tijdens stages merkte ik snel dat dit niks werd. Ik rolde via een andere stage gelukkig de reclamewereld in. Ik werk nu als freelancer; ik help bedrijven en merken impactvol te communiceren, zowel online als offline. Van campagnes en merkidentiteiten tot film- en webdesign.”

EN HEB JE NOG HOBBY’S?

“Best wel wat! Maar de mooiste uit de hand gelopen hobby is Mens & Palma. In 2009 ontmoette ik Arjan Mens bij een reclamebureau in Utrecht. Al snel ontdekten we dat onze achtergronden en expertise in de beeldende kunst naadloos bij elkaar pasten. Sindsdien werken we onder de naam Mens & Palma samen en maken we artwork voor een breed scala aan opdrachtgevers. In 2019 openden we ons eigen atelier in Haarlem Noord, waar we ons volledig richten op onze eigen ontwerpen en kunst.

Ons werk is een combinatie van traditionele artistieke technieken en nieuwe technologie.”

BOS OF STRAND?

“Ik zou zeggen: allebei. Maar ik ben wel vaker in een bos te vinden. Een keer in de maand kampeer ik, samen met wat horecavrienden uit Haarlem in een bos. Dan gaan we hout hakken en op een open vuur koken. Inmiddels ben ik daarin best professioneel geworden: zo ben ik lid van een natuurkampeerclub en heb goede kampeerspullen, zoals een tent met een houtkachel erin. Nog zo’n uit de hand gelopen hobby…”

WAT ZIJN JOUW FAVORIETE

PLEKKEN IN DE STAD?

“Naast dat ik graag in het groen ben, ben ik ook graag in de binnenstad. Ik ken inmiddels veel eigenaren en leveranciers binnen de Haarlemse horeca. Fishbar Monk of Hotel Restaurant Frenchie zijn mijn favoriete plekken in Haarlem. Sinds de opening van Frenchie kom ik er wekelijks voor koffie en de scrambled eggs met bacon. Onlangs hebben de eigenaren van Frenchie ook Hotel Restaurant Lazarus geopend. Ik heb er inmiddels al drie keer gegeten en ik wil er binnenkort ook gaan slapen, ook al woon ik er praktisch naast…”

WAT IS MINDER AAN HAARLEM?

“Het is heerlijk om middenin het centrum te wonen, maar wat mij betreft mogen ze van de Gedempte Oude Gracht weer een echte gracht maken. Het wordt hier steeds drukker en ook ’s nachts is er ontzettend veel lawaai, vooral van verkeer. Ik slaap er inmiddels doorheen, maar logés verbazen zich daar ontzettend over; die doen geen oog dicht. Daarnaast ben ik net hersteld van een hernia. Anderhalf jaar moest ik met een stok en later zelfs met een rollator door de stad.

Toen kwam ik er pas achter hoe slecht het eigenlijk gesteld is met de bereikbaarheid van veel plekken in het centrum.”

HEB JE EEN LEVENSMOTTO?

“Niet in één zin te benoemen, maar als ik ergens voor ga, ga ik er ook voor. En ik vind dat je altijd nieuwe dingen moet uitproberen in het leven, anders wordt het saai. Ik maak soms verhalen weleens groter dan ze zijn, maar de basis is wel echt gebeurd. Ik heb er wel voor gezorgd dat ik ze heb meegemaakt!”

WHO’S NEXT?

“Ik geef de zeven vragen door aan Barbara Visser, antiekrestaurateur.”

Meer informatie over Edy vind je op www.edypalma.com en info over Mens & Palma vind je op www.mens-en-palma.nl.

Tekst: Joost Dobe. Fotograqfie: Daan Ruijter.

KAPITEINLABS

Wetenschap die de wereld schoner maakt

‘Onze missie spreekt nieuwe, talentvolle collega’s aan’

André Kapitein weet dat mensen vaak verbaasd reageren als hij vertelt wat zijn bedrijf KapiteinLabs allemaal weet te realiseren. “Het is echte DeepTech en dat verwacht je niet in Haarlem”, zegt hij glimlachend. DeepTech gaat over technologie met wortels in wetenschappelijk onderzoek en geavanceerde engineering: geen app of online-dienst, maar innovaties die de wereld werkelijk veranderen, van duurzame energie en schone lucht tot nieuwe materialen.

Sinds kort heeft KapiteinLabs een kantoor in de Haarlemse Koepel, waar het bedrijf de brug slaat tussen universiteiten en het bedrijfsleven. Het werkt samen met onder meer de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en onderzoekspartners in Duitsland en Zwitserland. “Universiteiten onderzoeken en ontwikkelen enorm veel”, zegt Kapitein, “maar de vertaalslag naar producten blijft vaak uit. Wij maken die koppeling.”

VAN LABORATORIUM TOT MARKT

Die vertaalslag is een proces van de lange adem. DeepTech-innovatie is geen sprint, maar een marathon die vijf tot tien jaar kan duren. “Echte vooruitgang ontstaat alleen wanneer onderzoek mag rijpen”, zegt Kapitein. Hij verwijst naar het voorbeeld van Philips’ NatLab in Eindhoven dat aan de wieg stond van de cd-speler en medische technologie, en waaruit bedrijven als ASML en NXP ontstonden. De lange duur van onderzoek en ontwikkeling is moeilijk te combineren met snel resultaat voor aandeelhouders, maar is volgens Kapitein van essentieel belang om vernieuwingen mogelijk te maken. Daarin kan KapiteinLabs een rol spelen. “Dit soort langetermijninvesteringen willen wij weer aanwakkeren.”

KapiteinLabs benadert innovatie als teamsport. Het zoekt samenwerking met technologie- en productiepartners en met financiers die in de lange termijn geloven. “De technologie werkt”, zegt Kapitein. “De stap naar de praktijk vraagt om een ecosysteem van partners die mee durven te investeren. Pas dan beginnen wij met productontwikkeling.”

NIET-THERMISCH PLASMA: SCHONE LUCHT EN WATER

Een van de belangrijkste ontwikkelingen van KapiteinLabs is niet-thermisch plasma. Een baanbrekend proces waarmee schadelijke stoffen in lucht en water op moleculair niveau kunnen worden afgebroken. Het bestaat uit een wolk van geïoniseerde deeltjes die chemische verbindingen kunnen splitsen zonder hoge temperaturen. “Zo kunnen we bijvoorbeeld ammoniak afbreken”, legt Kapitein uit. “In een fractie van een seconde worden de moleculen uit elkaar gehaald zonder reststoffen. Het resultaat: schone lucht, schoon water en herbruikbare grondstoffen.”

De techniek biedt kansen voor de landbouw, waar ammoniakuitstoot een groot probleem is, maar ook voor industriëen zoals Tata Steel en Shell. Wat begon als een technisch onderzoeksproject is uitgegroeid tot een concrete oplossing voor de verduurzaming van de zware industrie. Voor Kapitein is dat het bewijs dat jaren van experimenteren uiteindelijk leiden tot echte impact. “Dit soort ontwikkelingen lukken alleen als je een enorme focus weet vast te houden.”

VAN ONDERZOEK NAAR PRODUCTIE

Komend jaar start KapiteinLabs met bedrijven uit zijn ecosysteem de productie van de technologie in de IJmond. De 7,5 miljoen euro aan financiering wordt gebruikt voor doorontwikkeling en voor nieuw onderzoek. Het bedrijf groeit snel en telt inmiddels medewerkers van negen nationaliteiten, van jonge talenten tot ervaren specialisten. “Leeftijd doet er niet toe”, zegt Kapitein. “Juist de combinatie van generaties en nationaliteiten versterkt onze kwaliteit.”

Diversiteit is bewust beleid. Bij de laatste vacature kwamen bijna tweehonderd sollicitaties binnen, waarvan zeventig procent van vrouwen. “In een tijd waarin technisch talent schaars is, laat dit zien dat onze missie aanslaat: een plek waar innovatie, samenwerking en maatschappelijke impact hand in hand gaan en dat dit onze nieuwe collega’s aanspreekt.”

KOEPEL ALS SYMBOOL VAN SAMENWERKING

Het hoofdkantoor in de Haarlemse Koepel symboliseert die open samenwerking. Het ronde middenterrein, omringd door start-ups en onderwijsinstellingen, maakt het een ideale plek om nieuwe ideeën te laten ontstaan. “Het is de mooiste werkplek die ik me kan voorstellen”, zegt Kapitein. Het bedrijf onderhoudt nauwe banden met vele hogescholen en universiteiten in diverse landen, om kennis te delen en gezamenlijk te werken aan nieuwe oplossingen op het gebied van verduurzaming en technologie. “Voor een innovatiegedreven organisatie als de onze is die wisselwerking met het onderwijs onmisbaar”, benadrukt Kapitein. “Nieuwe ideeën ontstaan waar wetenschap en praktijk elkaar ontmoeten.”

Naast de Koepel heeft KapiteinLabs een vestiging in de IJmond, dicht bij industrie en partners. Zo wordt kennis uit de laboratoria snel vertaald naar toepassingen in de praktijk.

VAN LOODGIETERSZOON TOT INNOVATOR

Kapitein, geboren en getogen in Haarlem, raakte al jong gefascineerd door techniek. “Mijn vader had een loodgietersbedrijf, en ik was altijd aan het sleutelen”, vertelt hij. Na zijn tijd in het leger werkte hij met TNO aan luchtzuivering tijdens de Q-koortsuitbraak. Dat onderzoek legde de basis voor KapiteinLabs, met focus op niet-thermisch plasma. “Plasma kennen we van tl-buizen of chipproductie. Wij gebruiken het om

vervuiling af te breken of zelfs grondstoffen te maken. Zo wordt afval weer waardevol.” Ook de medische wereld toont interesse. Samen met het VUMC en de TU/e werd onlangs een zesjarig onderzoek afgerond naar de inzet plasmatechnologie in de behandeling van kanker. Het resultaat: een publicatie in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, een van de hoogst haalbare erkenningen in de wetenschap. “Deze technologie kan grote problemen oplossen”, zegt Kapitein trots.

EIGENDOM

VAN INNOVATIE

KapiteinLabs bezit de patenten op de ontwikkelde technologieën, een belangrijk voordeel in de samenwerking met industriepartners. “Dat geeft vertrouwen”, legt Kapitein uit. “Bedrijven willen zeker weten dat onze innovaties goed beschermd zijn.” De weg ernaartoe was lang en vol risico’s. “We hebben doorgezet, ook als het moeilijk werd. Echte innovatie vraagt doorzettingsvermogen en een aanhoudende focus.”

DEEPTECH UIT DE KOEPEL

Wat begon als een ambitieus idee in Haarlem, groeit nu uit tot een voorbeeld van Nederlandse DeepTech op zijn best: wetenschap en ondernemerschap die samen concrete, duurzame oplossingen creëren. Met nieuwe partners, een groeiend ecosysteem en de eerste toepassingen die hun weg naar de markt vinden, bewijst KapiteinLabs dat baanbrekende technologie niet alleen in Silicon Valley ontstaat, maar ook in de Koepel van Haarlem.

Tekst: Annemieke Windt. Fotografi e: Jonne van der Fange.

DE

MIJN STIJL

CLAUDIA VAN DEN BERG

MIJN KLEDINGSTIJL?

“Verzorgd, comfortabel en graag met een stoer randje. Ik draag net zo lief een jurk of rok als een goede pantalon of jeans. Als managing director van Boutiquehotel STAATS heb ik een representatieve rol. Voor veel gasten is een verblijf bij ons een klein feestje, en ook al werk ik vaak achter de schermen, ik vind het wel belangrijk dat mijn look aansluit bij hun verwachting. Tegelijkertijd spring ik regelmatig praktisch bij. En omdat ik meestal op de fiets naar het werk ga, moet mijn kleding lekker meebewegen. Jasjes zul je me niet snel zien dragen, door een blessure kan ik geen druk op mijn schouder verdragen. Maar ik ben wel een koukleum, dus er gaat altijd een extra laagje mee. Cashmere is favoriet: zacht, warm en ademend.”

KLEUREN

“Qua kleuren kies ik vaak voor zwart, jeansblauw en roze. Oranje sla ik over, dat laat ik aan het Nederlands elftal en Koningsdag. Mijn kast heeft een mix van favoriete merken zoals The Kooples, Zadig & Voltaire en Maje, gecombineerd met betaalbare mainstream stukken.”

SIERADEN

“Met sieraden varieer ik niet, op af en toe een extra oorbel na: mijn ketting en trouwring komen van Sipkes Juweliers. Mijn Rolex draag ik elke dag, en de armbanden en een andere ring zijn extra bijzonder omdat mijn zus ze heeft gemaakt. Het geheel is denk ik een mix van stijl, comfort en een vleugje eigenwijs.”

WAT IK AAN HEB:

Pantalon: Maije

Blouse: MbyM via Trendrecipe

Vegan leer gilet: merkloos

Laarsjes: The Kooples

Handtas: All time Favourites

IN BEELD

Er was weer veel te doen in Haarlem.

HRLM-fotograaf Franklin van der Erf legt voorstellingen en evenementen vast.

De 100ste editie van HRLM is een bijzonder moment. Niet alleen voor het magazine, maar vooral voor de mensen die vanaf het begin hebben meegedacht, gebouwd en gegroeid. Tijd om een paar van deze onmisbare krachten van het eerste uur in het zonnetje te zetten.

Joost Dobbe

Joost Dobbe is zanger, gitarist en muziekdocent. Al jaren is hij een van de vaste redacteuren van de Haarlemse Stadsglossy. Hij schrijft het liefst over jonge talentvolle muzikanten. “Ik geef ze graag een podium.”

Achttien jaar geleden verhuisde Joost vanuit Den Helder naar Haarlem. Hij voelt zich hier inmiddels helemaal thuis. “Door het schrijven voor de HRLM heb ik de stad goed leren kennen en veel nieuwe mensen ontmoet. Al interviewend breidde ik mijn netwerk uit.”

HEB JE EEN FAVORIETE RUBRIEK IN HRLM?

“Het voorwoord van Jeannette vind ik altijd een feestje om te lezen. Ze vertelt over haar hondje en wat haar bezighoudt. Ik krijg daar gelijk een goed gevoel bij. Ze zet de toon voor de rest van het blad, een ‘gezellig’ magazine om doorheen te bladeren. Stiekem vind ik mijn eigen rubriek ‘Jong talent’ ook erg leuk. Eigenlijk lees ik alle artikelen met artistieke inhoud graag, zoals de atelierbezoeken bij kunstenaars. Ik heb zelf ook een atelier waar ik tekeningen maak.”

WELK INTERVIEW STAAT JE HET MEESTE BIJ?

“In al die jaren heeft één interview echt veel indruk op me gemaakt. De vader van de overbuurvrouw van de HRLM-redactie overleed aan corona. Hij was één van de eersten. Dat vond ik een indrukwekkend gesprek, heel persoonlijk en emotioneel. Voor mij was het de eerste keer dat ik zo’n soort interview deed. Meestal zijn mijn verhalen luchtiger. Wat ik ook bijzonder vond was een interview met Marjan Scharloo, de vorige directeur van Teylers. Het museum was nog niet open. We liepen rond zonder publiek, dat was een te gekke ervaring.”

IS ER IEMAND DIE JE NOG GRAAG ZOU WILLEN INTERVIEWEN?

“Jazeker, dat is Boudewijn de Groot. Als je het over Nederlandse artiesten hebt, dan is hij

‘Ik hoop ooit Boudewijn de Groot te interviewen’

echt een held voor mij. Ik vind zijn muziek in combinatie met de teksten van Lennaert Nijgh heel speciaal. Het raakt me in mijn ziel, vooral hun oudere werk. Het is ongelooflijk knap dat die mannen dat konden bedenken op zo’n jonge leeftijd. Het waren jongens van twintig jaar. Testament bijvoorbeeld, Boudewijn zingt over wat hij in zijn testament schrijft voor na zijn dood en dat ook nog eens op een prachtige melodie, waardoor het direct in je hoofd blijft hangen.

Boudewijn lijkt me geen makkelijke man om te interviewen, om woorden uit hem te krijgen. Volgens mij is het een vrij gesloten man. Lennaert en hij waren gevoelige mannen die uit een creatieve en intelligente bron putten voor hun muziek en teksten. Lennaert leeft helaas niet meer. Als je oude interviews met hen terugleest merk je weinig van dat sensitieve. Dat triggert me.

Dus Boudewijn als je dit leest, bel me.”

WAAR KOM JE GRAAG

IN HAARLEM?

“Het is een beetje een afgezaagd antwoord, maar de Vijfhoek vind ik echt één van de leukste buurten van Haarlem. Ik zeg altijd tegen mijn vrouw: als de kinderen uit huis zijn, gaan we daar gezellig samen in zo’n klein huisje wonen. Alleen parkeren is zo lastig in die buurt én ik heb heel veel spullen, muziekinstrumenten, elpees, noem maar op. Waar moet ik die allemaal laten?”

Voor meer informatie zie: www.joostdobbe.nl

Gespot

Lopend in onze mooie stad moet je soms even stilstaan bij een opvallend en verrassend beeld.

Fotografi e: Linda Llambias.

De zaterdag van… VOK VAN BALEN

Vok van Balen (81) staat bij zijn volle dressoir.

Wat zit daar allemaal in? “Tangetjes, pincetjes, schroevendraaiertjes, flesjes olie, gereedschap dat ik nodig heb om horloges te repareren.

Er staan ook nog een paar klokken, maar daar werk ik niet meer aan, ik doe alleen horloges.’’

Het dressoir is zijn ‘werkhoek’. “Ik kan de uurwerkjes hier rustig bekijken.’’

Die rust is ver te zoeken bij nóg een belangrijke hobby: scheidsrechter zijn bij het zaalvoetbal in de KNVB-competitie.

Het meerennen met de voetballers gaat hem nog goed af. “Natuurlijk ben ik wel moe na twee wedstrijden op een avond. Maar dan ga ik even douchen en ben ik weer opgefrist.’’

Op twee dagen in de week geeft Vok van Balen les bij de NLC, de lapidaristenclub in Haarlem. Lapidaristen zijn liefhebbers van onder meer edelstenen. “Ik geef de cursus edelsmeden, waarin de deelnemers leren hun eigen sieraden te maken.’’

En dan is er nog echtgenote Wil van Balen (83). Lachend: “Ik zie Wil niet zoveel door de week. Maar als ik naar de sportschool ga, gaat ze mee.’’ Hoe houd je als tachtigplusser zo’n druk leven vol? “Bezig blijven,’’ zegt Vok stellig. “Zowel geestelijk als fysiek.’’

Tekst: Pula Zuidhof. Fotografi e: Madelon Griekspoor.

HRLM VIERT FEEST!

Al 17 jaar is HRLM het tijdschrift van, voor en over Haarlem.

En nu vieren we een bijzondere mijlpaal: editie 100!

Vier dit moment met ons mee en word vriend van HRLM voor slechts € 32,50 per jaar.

ALS DANK KRIJG JE: 6x per jaar HRLM thuisbezorgd

Elke editie kans op een boek uit onze populaire boekenrubriek.

Zo steun je niet alleen een onafhankelijk tijdschrift, maar blijf je ook verbonden met de stad die we allemaal liefhebben.

Word vandaag nog vriend via www.hrlm-online.nl/vrienden

We verwelkomen je graag in onze vriendenkring!

Fotografie: Rob Eversen.

waar je kwaliteit beleeft

De specialist in Haarlem en omgeving voor al uw audio-, video- en witgoedapparatuur. Al sinds 1965 staan wij voor u klaar.

Offline & Online!