Własny Dom 2016/03

w tym numerze

kominki piękno i ogrzewanie s. 24

oświetlenie domu i posesji s. 34

farby do wnętrz i elewacyjne s. 44

cena 7,99 zł (w tym 8% Vat)

[153] 3/2016

budowa i modernizacja

dom prefabrykowany w szkielecie drewnianym s. 88

exclusive! s. 8

dziecko w domu

wzorcowe realizacje, idealne aranżacje

temat miesiąca s. 52

z czego zbudować dom kronika budowy etap 31 modernizacja: unowocześnienie instalacji strefa wejściowa grzewczej s. 96 i przedogródek s. 82

index 353752 ISSN 1509-3042

03

Twój ulubiony miesięcznik dostępny także w wersjach

3 2016

w tym numerze

elektronicznych! kominki piękno i ogrzewanie s. 24

www.wlasnydom.pl

ELEKTRONICZNEJ

budowa i modernizacja

Dostępne są zarówno wydania pojedyncze, jak i prenumerata, a każde wydanie jest przechowywane w Twojej własnej bibliotece.

Po ściągnięciu połączenie internetowe nie jest konieczne.

temat miesiąca: z czego zbudować dom • dziecko w domu • dom prefabrykowany • nawierzchnie

MAGAZYN ROWEROWY

TAKŻE W WERSJI ELEKTRONICZNEJ!

Możesz go czytać, kiedy i gdzie zechcesz na komputerach z systemem Windows, na iPadach oraz na urządzeniach z systemem Android.

Aby kupić Magazyn Rowerowy, wejdź na: www.e-kiosk.pl/magazyn_rowerowy

farby do wnętrz i elewacyjne s. 44

cena 7,99 zł (w tym 8% Vat)

[153] 3/2016

TWÓJ ULUBIONY MIESIĘCZNIK DOSTĘPNY TAKŻE W WERSJI

oświetlenie domu i posesji s. 34

dom prefabrykowany w szkielecie drewnianym s. 88

exclusive! s. 8

dziecko w domu

wzorcowe realizacje, idealne aranżacje

temat miesiąca s. 52

z czego zbudować dom

lub: www.publio.pl

kronika budowy etap 31 modernizacja: unowocześnienie instalacji kuchnia z jadalnią grzewczej s. 96 z widokiem na ogród s. 82

index 353752 ISSN 1509-3042

03

„Własny Dom” również elektroniczny! Możesz go czytać kiedy i gdzie zechcesz w wersjach na komputery z systemem Windows oraz na iPada. Dostępne są zarówno pojedyncze wydania, jak i prenumerata, a każde wydanie przechowywane jest w Twojej własnej bibliotece. Po ściągnięciu połączenie internetowe nie jest konieczne.

Aby kupić „Własny Dom” wejdź na Pojedynczy numer już od

4,90 zł

www.e-kiosk.pl/wlasny_dom

od redakcji zastępca redaktor naczelnej Marek Misiak marek.misiak@wlasnydom.pl

Kot wie, co dobre

fot. archiwum rodzinne

W

redakcji regularnie odwiedza nas kot z sąsiedztwa imieniem Mruczysław. Mimo że ma dom z kochającymi go właścicielami, leniwe popołudnia woli spędzać u nas. To prawdziwy koci arystokrata – po pojawieniu oczekuje, że wszyscy oderwą się od pracy i natychmiast skupią na nim. Po łaskawym spróbowaniu ekskluzywnej karmy dla kotów z osobistej miski mości się na którymś z foteli obrotowych, w kartonowym pudle lub na czyichś kolanach i z wyraźną dezaprobatą obserwuje naszą pracę.

Patrząc na szczęśliwego Mruczysława, obojętnie obserwującego nieodpuszczającą zimę za oknem, można łatwo zrozumieć, ile może znaczyć ciepły i solidnie zbudowany dom.

Dlatego Temat Miesiąca poświęcony jest w tym numerze podstawowemu dla inwestora problemowi – Z czego zbudować dom? (s. 52).

Mruczysław z pewnością doceniłby kominek, przed którym mógłby się wygrzewać (musi mu wystarczyć zwykły grzejnik). Dlatego jeden z Focusów poświęcony jest właśnie kominkom różnego rodzaju (s. 24). Przede wszystkim jednak (choć jest zaprawiony również do warunków zimowych i regularnie przesiaduje na zewnętrznych parapetach budynku redakcji również w zimie) chciałby mieszkać w domu

spełniającym najwyższe wymagania, jeśli chodzi o ocieplenie – dlatego z pewnością chciałby, aby jego właściciele mieszkali w ciepłym domu prefabrykowanym, opisanym w dziale Z Praktyki (s. 88).

Zarówno koty, jak i ludzie oczekują, że w całym domu będzie ciepło – nie tylko przy kominku, jak bywało przed upowszechnieniem się centralnego ogrzewania. Dlatego jeśli ogrzewanie nie działa tak wydajnie, jak my i kot byśmy chcieli, należy je zmodernizować (s. 96). Koty widzą w ciemności, ludzie niekoniecznie – dlatego warto zadbać o odpowiednie oświetlenie domu i posesji (s. 34).

Coraz większa liczba firm w branży budowlanej oferuje produkty przyjazne dla zwierząt – m.in. nietoksyczne farby do wnętrz, o czym wspominamy w Focusie poświęconym malowaniu wnętrz (s. 44). Zaś spacerując po ogrodzie, wolałby, aby jego łapki stąpały po ścieżkach wyłożonych nawierzchniami najwyższej jakości, takimi jak opisane w dziale Wokół Domu (s. 104). Wreszcie z kotem na kolanach jeszcze lepiej czytałoby się „13 pięter” Filipa Springera, opisane w dziale Recenzja (s. 3). Kici kici...

W tym numerze są z nami:

s. 1

kot mruczysław oczekuje, że w budownictwie jednorodzinnym będą uwzględniane również potrzeby zwierząt

s. 10

pani anna poprawska, właścicielka portalu Homebook.pl, radzi, jak zaaranżować pokój młodszego i starszego dziecka

s. 42

pani anna rusiniak-malinowska, właścicielka showroomu malabelle, wskazuje, jak dobierać i rozmieszczać oświetlenie w domu

3/2016 Własny Dom

1

spis treści 30 stro

Recenzja

3

„13 pięter” Filipa Springera Rynek mieszkań i domów ma również swoje mroczne strony – o których autor pisze otwarcie i bez zbędnego patosu. Co tak naprawdę oznacza mieszkanie „na swoim”?

Nowości Na ryNku

4

n!

Nowe materiały i technologie na rynku

iNspiracje

fot. Wienerberger

8

temat miesiąca

Dziecko w domu Jak stworzyć pokój, w którym nasze dziecko lub dzieci będą się czuły niczym w bajkowej krainie szczęścia – a jednocześnie będzie to przestrzeń w pełni dla nich bezpieczna. Inaczej powinien wyglądać pokój kilkuletniego dziecka, inaczej ucznia szkoły podstawowej, a jeszcze inaczej nastolatka. W wystroju muszą być uwzględnione zmieniające się zainteresowania naszej pociechy

Focus

52 Z czego zbudować dom Materiały na fundamenty. Różnorodne materiały budowlane i ich właściwości – ceramika poryzowana, beton komórkowy, bloczki silikatowe i pustaki gipsowe. Domy drewniane – z bali i inne.

Domy prefabrykowane w szkielecie drewnianym. Ściany jedno-, dwu- i trójwarstwowe. Stropy żelbetowe, z betonu komórkowego, filigran, teriva, monolityczne wylewane, prefabrykowane i drewniane. Więźba dachowa tradycyjna i prefabrykowana. Stropodach. Ocieplenia ścian wielowarstwowych – styropian, wełna mineralna i inne materiały. Pustaki ceramiczne ze zintegrowaną izolacją cieplną. Materiały elewacyjne do ścian trójwarstwowych – klinkier, imitacje kamienia, drewno, tynki i inne materiały

24 Kominek jako ozdoba i źródło ciepła Istotna jest zarówno jego odpowiednia lokalizacja, jak i dobór typu wkładu – zwykły, z płaszczem wodnym, a może umożliwiający dystrybucję gorącego powietrza? Alternatywy dla kominków tradycyjnych – kominki gazowe, elektryczne i biokominki

34 Oświetlenie domu i posesji Jak w przemyślany sposób rozmieścić oświetlenie w domu i wokół niego – aby upiększało ono nasz dom i posesję, a jednocześnie nigdy nie oślepiało i nie zużywało zbyt wiele prądu? Automatyka i zdalne sterowanie źródłami światła w domu

44 Farby do wnętrz i farby elewacyjne Współcześnie dostępne są farby, o których pokolenie naszych rodziców mogło tylko pomarzyć: odporne na zmywanie, nietoksyczne, z niezwykłymi efektami dekoracyjnymi i tablicowe – dzieci nareszcie będą mogły bezkarnie rysować po ścianach

kroNika budowy etap 31

82 Strefa wejściowa i przedogródek Montaż ogrodzenia, ułożenie kostki brukowej, oczyszczenie ziemi z zanieczyszczeń oraz nasadzenie roślinności – wszystko to wykonywane było etapami przez kilka miesięcy

fot. Tadeks Fertig Haus

ModerNizacja

z praktyki

88 Dom prefabrykowany w szkielecie drewnianym Na Dolnym Śląsku powstał dom łączący tradycyjną stylistykę z parametrami technicznymi zgodnymi z wymogami, które zaczną obowiązywać dopiero za cztery lata

96 Unowocześnienie instalacji grzewczej Możemy wymienić na nowsze (i lepsze) zarówno źródło ciepła, jak i jego odbiorniki. Czy zmienić stary kocioł na nowy na paliwo stałe, na gazowy – a może na pompę ciepła? Czy pozbyć się starych żeliwnych grzejników – a może dać im jeszcze jedną szansę?

wokół doMu

104 Nawierzchnie Jak dobrać nawierzchnie na podjazd, ścieżkę do drzwi wejściowych i alejki w ogrodzie? Jak poprawnie je ułożyć?

FiNaNse

110 Kredyt droższy prawie w każdym banku Wprowadzenie podatku bankowego spowodowało wzrost kosztów kredytów – jednocześnie zaś banki surowiej niż wcześniej oceniają zdolność kredytową klientów

„13 pięter” Filipa Springera

Tekst: Marek Misiak

Repor tażową książkę Filipa Springera Wydawnictwo Czarne opublikowało już ponad rok temu – ale na długo pozostanie ona jedną z najważniejszych publikacji o rynku mieszkaniowym w Polsce, do tego ujętą w szatę literacką świadczącą o niepospolitym talencie Z punktu widzenia dziennikarza zajmującego się tematyką budowlaną „13 pięter” Filipa Springera to przede wszystkim urealnienie spojrzenia na budownictwo mieszkaniowe w Polsce – śmiałe i uargumentowane przeciwstawienie się powszechnemu w Polsce przekonaniu, że naprawdę mieszka tylko ten, który mieszka „na swoim”. Autor precyzyjnie obala również inne obecne w myśleniu wielu Polaków stereotypy i schematy myślowe – przede wszystkim o II Rzeczpospolitej jako państwie powszechnej szczęśliwości, dobrobytu i sprawiedliwości społecznej (szczególnie w sferze polityki mieszkaniowej). Springer udowadnia nie tylko, że jedynie prawda jest ciekawa, lecz także że jedynie na prawdzie można budować poglądy na różne tematy (w tym przypadku – na problemy z dostępem do własnego M) tak, by miały one cokolwiek wspólnego z rzeczywistością, a nie były tylko zbiorem pobożnych życzeń, gdzie to rzeczywistość ma się dopasowywać do naszych wyobrażeń.

Książka jest podzielona dwie części. W pierwszej Springer szczegółowo opisuje fatalną sytuację mieszkaniową w dużych miastach w Polsce w okresie międzywojennym i połowiczne sukcesy pionierów budownictwa spółdzielczego, którym mimo trudności finansowych oraz nierzadko kłód rzucanych pod nogi przez nieufne władze państwowe udało się stworzyć kilka tysięcy komfortowych izb mieszkalnych dla robotników. Druga część to tytułowe 13 pięter – kolejne piętra to kolejne metaforyczne poziomy, na których znajdują się rozmówcy autora pod względem sytuacji mieszkaniowej. Zaczynamy od piwnicy – od osób wcale niebędących członkami marginesu społecznego, a żyjących w lokalach, które tylko przy dużej dozie wyobraźni można w ogóle nazwać mieszkalnymi. Potem odbywamy podróż w górę przez absurdy polskiej rzeczywistości – Springer rozmawia m.in. z parą, która się rozstała, ale wcześniej

kupiła mieszkanie na kredyt, który muszą spłacać wspólnie – przez co są zmuszeni do wspólnego mieszkania, choć najchętniej już nigdy więcej nie oglądaliby siebie na oczy. Nie mogło zabraknąć osób oszukanych przez deweloperów (a konkretnie – mieszkańców jednego z wieżowców zbudo-

wanych przez firmę Gant z Wrocławia). Rozdział o „czyścicielach kamienic” – choć sprawy te są już dobrze znane z mediów – przeraża ogromem bezprawia w majestacie prawa. Z lektury tej książki wypływa jeden wniosek – że neoliberalny dogmat o wolnym rynku, który rozwiąże wszystkie problemy, nie działał w praktyce ani w II RP, ani w III RP. Springer nie sugeruje powrotu do realnego socjali-

zmu w mieszkalnictwie – ale naocznie udowadnia, że wolny rynek nie rozwiązuje problemów, ale generuje nowe, własne.

I wreszcie najważniejszy moim zdaniem temat „Miedzianki” – kredyty mieszkaniowe. Nikt tak precyzyjnie jak autor „Miedzianki” nie pokazał dotychczas, że mieszanie lub dom kupione na kredyt nie są w pełni własne – jeśli zobowiązanie nie będzie spłacane, bank przejmie nieruchomość, gdyż zgodnie z prawem do momentu rozliczenia się kredytobiorcy z bankiem jest ona zabezpieczeniem spłaty. Najbardziej sugestywnie wyjaśnia to jeden z rozmówców Springera, mówiąc, że wzięcie kredytu jest jak pasowanie na dorosłego – tyle że od tego momentu nie można już popełnić żadnego poważniejszego życiowego błędu (a takie założenie jest nierealne). Springer nie oferuje żadnej cudownej alternatywy dla budowania domów lub kupowania mieszkań dzięki kredytom – bo takiej alternatywy (jeśli ktoś nie odziedziczył lub nie zarobił małej fortuny) nie ma i w dającej się przewidzieć przyszłości nie będzie. Wskazuje jedynie na to, że kredyty mają swoje mroczne strony, których trzeba być świadomym, decydując się na zobowiązanie na 20-30 lat. Springer pisze o tym, o czym milczą reklamowe foldery banków – kredyt na 30 lat to nie tylko wesoła zabawa z gromadką dzieci w obszernym salonie; to także stres, dla którego osoby zadłużone nie zawsze znajdują zrozumienie u rodziny i znajomych.

Lektura „13 pięter” nie zniechęci czytelników do starań o własny dom czy mieszkanie – ale urealni ich spojrzenie na swoje perspektywy i wyleczy z dogmatycznego myślenia, w którym tych, którzy własnego M nie mają, określa się mianem nieudaczników. Nie da się uciec od widzenia rzeczywistości w całej jej złożoności – a Filip Springer umie nie tylko ją przedstawić, lecz także pomóc nam ją zrozumieć.

nowe na rynku

Izolacja plus bezpieczeństwo Armaflex ACE Plus firmy Armacell jest izolacją stworzoną na bazie pianki elastomerowej uzyskanej z kauczuku syntetycznego.

Jej bardzo niska przewodność ciepła (współczynnik lambda poniżej 0,035 W/(m*K) pozwala zminimalizować zjawisko swobodnej ucieczki energii, natomiast wysoki współczynnik oporu przeciw dyfuzji pary wodnej czyni z Armaflex ACE Plus doskonałą barierę, uniemożliwiającą skraplanie się wody na powierzchni rur. Dzięki takiej wszechstronności otulina ta może być stosowana nie tylko do zabezpieczenia rur z gorącą czy zimną wodą, ale również klimatyzacji, urządzeń chłodniczych czy kanałów wentylacyjnych. Co więcej, bardzo wysoka elastyczność, jaka charakteryzuje materiał, pozwala dokładnie zabezpieczyć instalacje o nawet najbardziej skomplikowanym kształcie.

Jednak to nie doskonałe parametry robocze otuliny Armaflex ACE Plus firmy Armacell stanowią o jej wyjątkowości. Priorytetem podczas jej tworzenia było bowiem zapewnienie najlepszej reakcji na ogień. W laboratoriach firmy Armacell udało się opracować materiał, który nie tylko nie bierze udziału w rozprzestrzenianiu się ognia, ale również jest niekapiący i samogasnący.

Wszystko to sprawia, że Armaflex ACE Plus posiada klasę reakcji na ogień BLs3,d0 (otuliny) i B-s3,d0 (role oraz taśmy) wg europejskiej normy EN 13501-1, co potwierdzają badania przeprowadzone zgodnie z normami EN 13823 i EN ISO 11925-2. www.armacell.com

Prosty design, ekonomiczne ogrzewanie Grzejnik SOLLARIUS DECOR został zaprojektowany z myślą o nowoczesnych i eleganckich wnętrzach. Montowany jest najczęściej na ścianach obok drzwi, filarach i słupach. Dostępny jest w dowolnym kolorze z palety RAL K7 bez dopłaty – w tej samej cenie co grzejniki białe.

Atuty Decora nie ograniczają się jedynie do estetyki. Doskonale pełni on swoją funkcję grzewczą. Miedziano-aluminiową konstrukcję cechuje niewielka pojemność wodna i mała masa własna. Dzięki temu szybko reaguje na sygnał ze sterownika, zapewniając komfort cieplny i ekonomiczne ogrzewanie. Gwarancja 25 lat na szczelność przy zastosowaniu w budownictwie ogólnym i 10 lat na szczelność przy zastosowaniu w obiektach przemysłowych i o podwyższonej wilgotności.

Dane techniczne: wysokość – 77,5-194 cm, długość – 40-80 cm, grubość – 9 cm, waga – 6-24,3 kg, pojemność wodna – 0,662,78 l, zasilanie – dolne centralne, rozstaw przyłączy – 50 mm. www.regulus.com.pl

Ocieplanie w niskich temperaturach Szybkowiążąca zaprawa klejowo-szpachlowa Baumit StarContact Speed przeznaczona jest zarówno do mocowania termoizolacyjnych płyt styropianowych EPS oraz z wełny mineralnej do podłoża, jak i do wykonywania na nich warstwy zbrojonej w systemie ocieplenia Baumit Star. Stworzona jest ona do stosowania w temperaturze powyżej 0°C do +15°C, zapewniając ciągłość prac na budowie w chłodne i wilgotne dni, a co za tym idzie – wydłużenie sezonu wykonawczego o wiele tygodni. Długości przerw technologicznych zostały skrócone tak, aby zakończenie realizacji możliwe było w jak najkrótszym czasie. Przy standardowym kleju przerwa technologiczna powinna wynosić min. 3 dni. Receptura StarContact Speed została tak opracowana, by nakładanie kolejnej warstwy ocieplenia było możliwe nawet już po 24 godzinach. Inwestorzy docenią rozwiązanie w postaci gotowego produktu, będące pewną i skuteczną alternatywą dla dodatków do zapraw klejowych proponowanych na rynku, które mogą powodować np. wykwity solne. www.baumit.com

Nowoczesna deska tarasowa

EcoTeak prezentuje deskę tarasową będącą elementem systemów tarasowych, które są flagowym produktem firmy. Deska HD150H21-A ma wymiary 150 x 21 mm, jej standardowa długość to 2,4 m lub 4 m (przygotowywana na zamówienie – maks. 5 m). Gęstość deski to 3,04 kg/mb. Produkt dostępny jest w 5 wariantach kolorystycznych.

Na podstawie wieloletnich doświadczeń firma EcoTeak stworzyła nową mieszankę kompozytu na bazie PVC. Dzięki nowej technologii barwników i stabilizatorów koloru, które bez problemu wiążą się z wszystkimi komponentami EcoTeak, uzyskano masę jednolicie zabarwioną, mniej podatną na amplitudę temperatur oraz całkowicie odporną na europejskie warunki pogodowe. Odpowiednio zmielony granulat pozwolił na zachowanie struktury zbliżonej do drewna (mniej plastikowej), a jednocześnie nierysującej się i odpornej na zewnętrzne czynniki mechaniczne. www.ecoteak.pl

nowe na rynku

Poradnik dla wykonawcy

Szkło i lustro Szkło Dielectric Mirror firmy Guardian Industries Glass Group może funkcjonować jak zwykłe lustro i jednocześnie ukrywać zamontowany za sobą ekran telewizora lub wyświetlacza. Po uruchomieniu elementu elektronicznego lustrzana powłoka staje się przejrzystą szybą i wyraźnie widać ekran. Dostępne są 2 wersje: DM 60/40 odbija ok. 57% światła i ma przepuszczalność 41%, co sprawia, że doskonale nadaje się do stosowania głównie jako lustro; z kolei DM 30/70 odbija ok. 29% światła i przepuszcza 69% światła z włączonego za nim ekranu, dzięki czemu jest idealne tam, gdzie przeważa potrzeba korzystania z telewizora lub wyświetlacza.

Szkło wykonane z użyciem technologii napylania magnetronowego zmniejsza odblaski spowodowane wysoką absorpcją szkieł antyrefleksyjnych i przeciwdziała występowaniu cieni. Jest dostępne w gr. 4 i 6 mm, w wymiarze jumbo (3,21 x 6 m) lub jako przycięte zgodnie z życzeniem klienta, na standardowym szkle bezbarwnym, szkle Guardian UltraClear™ (niskożelazowym) lub laminowanym LamiClear. Może być poddawane hartowaniu lub laminowane. www.guardian.com Po raz dziewiąty konkurs firmy Baumit wyłonił najciekawsze elewacje roku. Jury spotkało się 11 lutego 2016 r. we Wrocławiu.

W pierwszej kategorii – budynek jednorodzinny nowy – jurorzy najwyżej ocenili nieszablonowy projekt domu w miejscowości Zielonki Wieś autorstwa pracowni Beczak/Beczak Architekci, doceniając plastykę obiektu, urzekającego spójną formą i kolorystyką, oraz konsekwencję w użyciu materiałów. Prace budowlane na zlecenie prywatnego inwestora wykonał Zakład Remontowo-Budowlany Józef Wróbel.

Poziom obiektów zakwalifikowanych do konkursu był wysoki i wyrównany – stąd też, oprócz nagrody głównej, jury zdecydowało się przyznać w tej kategorii aż dwa wyróżnienia. Jedno z nich otrzymał

Zespół Techniczny Leca® opracował nowy Poradnik Wykonawcy. Publikacja zawiera informacje i porady, które ułatwią poprawne wykonanie izolacji i wypełnień z Leca® Keramzytu.

Opracowanie liczy prawie 200 stron i zawiera 50 opisów typowych rozwiązań izolacyjnych w nowych i remontowanych budynkach.

Pokazane przykłady dotyczą takich zastosowań, jak drenaż i ocieplenie piwnic, izolacja i odciążenie stropów, izolacja podłóg na gruncie, stropodachów, dachów zielonych oraz instalacji, a także geotechnika, rolnictwo i ogrodnictwo. W poradniku można też znaleźć instrukcje, jak przygotować lekki beton lub zaprawę ciepłochronną.

Sposób wykonania prac przedstawiony jest w kolejnych krokach, a każde rozwiązanie uzupełnione jest rysunkiem technicznym. Dodatkowo zamieszczono liczne porady eksperta i praktyczne wskazówki. W opracowaniu zawarto część przykładowych rozwiązań. Dużo więcej rozwiązań – bo aż ponad 330 – wraz z rysunkami CAD i specyfikacjami technicznymi wykonania i odbioru robót można znaleźć na stronie www.lecakeramzyt.pl lub zamówić bezpłatną płytę CD przez e-mail: info@leca.pl

Znamy laureatów konkursu Fasada Roku 2015

projekt wrocławskiego Osiedla Zodiak I autorstwa Marcina Kucharskiego z Q2 Studio Autorska Pracownia Projektowa.

Kompleks budynków jednorodzinnych w zabudowie szeregowej doceniono za stworzenie scenografii do życia – przyjaznych dla zgromadzeń ludzi dziedzińców i uliczek, tworzących miniprzestrzeń publiczną, budującą więź sąsiedzką.

Z uznaniem sędziów spotkało się również kompleksowe użycie materiałów oraz zróżnicowanie faktur i kolorystyki elewacji. Wykonaniem inwestycji na zlecenie i2 Development S.A. zajęło się Korfantowskie Przedsiębiorstwo Budowlane S.A. Wrocław.

Wyróżnienie za podkreślenie dynamizmu formy budynku poprzez mocny, czytelny podział brył w powiązaniu z użytym materiałem, otrzymał z kolei budynek mieszkalny

w Nowej Wsi w województwie małopolskim. Autorem projektu jest arch. Paulina Stach-Szafarczyk z pracowni Flexiforma Architekci. Budynek postawiony został metodą gospodarczą. www.baumit.com

3/2016 Własny Dom

5

nowe na rynku

Solarna oprawa LED Firma Steinel wprowadziła na rynek nowy model zewnętrznej oprawy LED wyposażonej w panel solarny – XSolar LH-N. Lampa za dnia gromadzi wystarczającą ilość energii, aby oświetlić fasadę budynku po zmierzchu. Produkt wyposażony został w monokrystaliczny panel słoneczny, pozwalający na działanie oświetlenia bez potrzeby podłączania go do zasilania. Rezerwa energii zgromadzona w baterii gwarantuje działanie oprawy przez 60 dni bez konieczności kolejnego ładowania za sprawą litowo-nano-fosforanowego (Li-FePO4) akumulatora, łączącego w sobie wysoką wydajność energetyczną, bezpieczeństwo oraz długi czas eksploatacji. Zaletą tego rozwiązania jest zwiększona w stosunku do innych technologii litowo-jonowych odporność na trudne warunki użytkowania. Oprawa wyposażona w automatyczny czujnik zmierzchu dzięki inteligentnemu sterowaniu samoistnie zapala oświetlenie po zmroku oraz wyłącza je, gdy nadchodzi świt. Przykładowa wycena: oprawa LED z panelem fotowoltaicznym XSolar LH-N, ST007157 – cena netto 369 zł, ST007140 – cena netto 339 zł www.langelukaszuk.pl

Grzeje i chłodzi Powietrzne pompy ciepła pozwalają na pobieranie energii cieplnej zgromadzonej w powietrzu atmosferycznym. Zaletą pompy Stiebel WPL 25AC jest łatwa instalacja, niewymagająca wykonywania odwiertów oraz montażu poziomych wymienników gruntowych. Rozmiar działki i rodzaj gruntu nie mają wielkiego znaczenia. Inwerterowe pompy ciepła marki Stiebel Eltron oferują aż trzy funkcje. Dzięki zastosowaniu innowacyjnej technologii za pomocą pompy będziemy w stanie ogrzać oraz ochłodzić nasze pomieszczenia, a także podgrzać wodę użytkową. Woda grzewcza może być nagrzewana do temperatury zasilania +65°C (w momencie, gdy temperatura na zewnątrz nie przekracza –4°C) oraz +60°C (jeśli temperatura powietrza spada do –15°C). Parametry te umożliwiają bezproblemową współpracę pompy z instalacją grzejnikową.

Pompa ciepła marki Stiebel Eltron umożliwia również chłodzenie budynku w okresie letnim. Jest to możliwe dzięki odwróconemu obiegowi w obwodzie pompy, czyniąc produkt niezwykle uniwersalnym. www.stiebel-eltron.pl

Płyty tarasowe Plaza Firma ABW Superbruk wprowadziła na rynek płytę tarasową Plaza. Niepowtarzalne barwy – terra (ciemnoszary), sabia (złoty) oraz lumia (szary) – umożliwią stworzenie oryginalnej przestrzeni wokół domu. Dużą zaletą płyty Plaza jest grubość (4 cm), dająca możliwość jej układania, zgodnie z tradycyjną technologią wykonywania tarasów na gruncie, na wylanej już wylewce betonowej. Tak wykonany taras, jeśli ściśle przestrzegany jest reżim budowlany, może służyć przez wiele lat. Płytę można także ułożyć na sucho, na przygotowanym i odpowiednio utwardzonym podłożu. Dodatkowym atutem płyty jest to, że składa się z elementów w 2 formatach – 20x20 cm i 20x30 cm, co pozwala nie tylko na tworzenie niebanalnych kompozycji, ale ma także aspekt praktyczny, istotny przy aranżacji małych nawierzchni.

Odpowiednio dobrany rozmiar płyt ograniczy do minimum konieczność ich docinania. Płyty wyróżniają się odpornością na niskie temperatury i warunki atmosferyczne i ścieranie oraz są łatwe do utrzymania w czystości. Niska nasiąkliwość sprawia, że są odporne na większość rodzajów zabrudzeń. www.superbruk.com.pl

Energia płynąca z natury Nowoczesne pompy ciepła HP, HPW Premium i Ultrax HPW marki Rickenbacher, dostępne w ofercie firmy Wolf Technika Grzewcza sp. z o.o., cechuje wysoki współczynnik COP i fakt, że większość energii potrzebnej do podgrzania wody użytkowej pobierają one z powietrza. Pozwala to na obniżenie kosztów przygotowania c.w.u. nawet o 80% i czyni te pompy jednymi z najbardziej ekonomicznych i przyjaznych środowisku produktów na rynku. Istotne jest, że pomimo niskiego poboru energii urządzenia te są w stanie podgrzać wodę do aż 70oC, a dzięki doskonałej termoizolacji zasobnika straty własne wynoszą jedynie 2% na dobę. Urządzenia te wspomagają układ wentylacji mechanicznej. www.wolf-polska.pl 6

Własny Dom 3/2016

Dokonaj trafnego wyboru, skorzystaj z nowych pakietów z kotłem Vaillant

OFERTA PAKIETOWA OD 15.02.2016

Pakiety specjalne Specjalnie dla Państwa przygotowaliśmy 54 wyjątkowe pakiety z gazowym kotłem kondensacyjnym Vaillant VC ecoTEC pro 226/5 i wymiennikami c.w.u. Biawar, pompami ciepła Viteco do przygotowania c.w.u. lub zestawami solarnymi Viteco, wyposażone opcjonalnie w regulator systemowy multiMATIC VRC 700 i zestaw podstawowy systemu powietrznospalinowego.

Zestawy te są połączeniem produktów najwyższej jakości, gwarantowanej przez liderów w branży techniki grzewczej, oraz znakomitej ceny, niedostępnej w żadnej innej ofercie – już od 7 849 zł netto.

vaillant.ik.pl

exclusive

inspiracje

Tekst: Marek Misiak

dziecko w domu

Nie ma jednego przepisu na pokój dziecięcy – musi on odpowiadać potrzebom naszej pociechy, a jego wystrój powinien nawiązywać do zmieniających się z wiekiem zainteresowań dziecka 8

Własny Dom 3/2016

exclusIve

fot. Homebook.plproj. A2 Studio

Inspiracje

3/2016 WĹ‚asny Dom

9

exclusive

inspiracje

okiem projektanta wnętrz Dom to dla dziecka najważniejsze miejsce na ziemi, dlatego ważne jest stworzenie mu niepowtarzalnego azylu, w którym poczuje się bezpiecznie i swobodnie. O tym, jak urządzić pokój dla dziecka w każdym wieku, opowiada Anna Poprawska, projektantka wnętrz z portalu Homebook.pl

Z

aaranżowanie przestrzeni, gdzie dziecko będzie spędzało największą ilość czasu w ciągu dnia – to zadanie, przed którym przyszli rodzice stają na długo przed pojawieniem się nowego członka rodziny. Podejmując się tego wyzwania, należy pamiętać, by jego pokój był przytulny, ale również elastyczny względem późniejszych zmian – wraz z wiekiem dziecka, zmieniają się jego potrzeby, wymagania i zainteresowania.

cie księżyca, naklejki ścienne przedstawiające zwierzęta lub postaci z ulubionych bajek czy ozdobne girlandy. Białe meble w połączeniu z kolorowymi poduszkami, dywanem i obrazkami będą wyglądały czysto i harmonijnie, a jednocześnie w pokoju zostanie zachowana przytulna atmosfera – mówi Anna Poprawska, projektantka wnętrz z portalu Homebook.pl.

Kiedy dziecko jest małe

Najtrudniejsze zadanie, przed którym stają rodzice to urządzenie pokoju dla rodzeństwa.

Problem sprawia ustawienie mebli w taki sposób, by na wspólnej przestrzeni dzieci miały choć namiastkę intymności. Zdaniem Anny Poprawskiej, projektantki wnętrz z portalu Homebook.pl, aranżacja takiego wnętrza nie musi przyprawiać o ból głowy, wystarczy poznać kilka praktycznych porad.

– Nie wszystkie pokoje mają 30 m², dlatego ważne jest dokładne przemyślenie tego, ile mebli i jakie można do niego wstawić, by wszystko pomieścić i zachować wolną przestrzeń do zabawy czy nauki. Oczywiście, jeżeli mamy do urządzenia spory metraż, najlepiej wstawić dzieciom do pokoju dwa łóżka jednoosobowe.

Zaś do mniejszego pokoju idealna będzie podwójna kanapa wysuwana do przodu lub łóżko piętrowe, które zminimalizują ilość wykorzystanej przestrzeni. Dzięki temu zyskamy miejsce na dużą szafę – najlepiej głęboką i przesuwną

W pierwszych kilku latach życia dziecka warto pamiętać, by jego pokój był przede wszystkim funkcjonalny i bezpieczny. Należy go wyposażyć we wszystkie potrzebne sprzęty, przykładając dużą wagę do zastosowanych w nich zabezpieczeń.

– Do podstawowego wyposażenia powinno należeć wygodne miejsce do spania, szafa, przewijak, który można w odpowiednim czasie zdemontować i zamienić w komodę, pojemniki na zabawki oraz miejsce dla rodzica, np. wygodny fotel czy szezlong. Przy wyborze mebli i kolorystyki ścian warto postawić na jasne barwy – pastele, biel czy ecru. Są to odcienie neutralne, pasujące do wystroju pokoju zarówno dziewczynki, jak i chłopca. Dzięki temu z biegiem lat wystrój wnętrza nie będzie wymagał diametralnych i kosztownych zmian. Warto natomiast postawić na barwne i pobudzające wyobraźnię dekoracje, takie jak lampa w kształ-

Pokój nie tylko dla bliźniaków

– oraz dwa biurka lub długi blat, gdzie pociechy mogą odrabiać lekcje, rysować czy bawić się – tłumaczy Anna Poprawska.

Gdy dziecko staje się nastolatkiem W aranżacji wnętrza dla starszego dziecka najlepiej skupić się na jego zainteresowaniach i przełożyć je na ciekawe dekoracje. Warto postawić na klimatyczne fototapety czy plakaty.

– Jeśli nasz syn jest zapalonym piłkarzem i z wypiekami na twarzy ogląda każdy mecz swojego ulubionego klubu, na ścianie można powiesić ramę, w której znajdzie się koszulka z numerem najlepszego piłkarza.

Natomiast, gdy córka ćwiczy balet, ciekawym rozwiązaniem jest stworzenie na ścianie szkicu baletnicy, do którego przyczepimy tiul oraz puenty. Podobne formy dekoracji to nie tylko oryginalna ozdoba wnętrza – będą również współgrały z osobowością dziecka. Takie zabiegi pozwolą podkreślić indywidualność i wyjątkowość nastolatka, co w tym wieku ma dla niego ogromne znaczenie. Wartym rozważenia jest również przygotowanie ściany, na której syn czy córka wraz z przyjaciółmi będą mogli zapisywać ważne myśli lub tworzyć własne rysunki – pozwoli to na maksymalne spersonalizowanie pomieszczenia – dodaje Anna Poprawska.

www.homebook.pl

Inspiracje

1

fot. Magnat

pokój jako kraina zabaw dla kilkulatka. panoramiczne okno tarasowe zapewnia dziecku wrażenie, że bawi się na dworze – a jednocześnie jest to fix (okno nieotwieralne), zatem pociecha nie wymknie się bez naszej wiedzy. namiotwigwam może służyć do zabawy zarówno w pokoju, jak i w ogrodzie. Ściany pomalowano nietoksycznymi farbami

2

2

fot. Barlinek

1

exclusIve

obszerny pokój dla dwójki dzieci – żywe kolory i bezpieczne meble z lekkiego drewna, z zaoblonymi krawędziami. Wyposażenie jest dostosowane do odmiennych potrzeb małych mieszkańców – jedno dziecko lubi sypiać na piętrowym łóżku, ale ponieważ drugie wolało mieć swoje, dolny poziom tego piętrowego zajmuje nie posłanie, ale biurko

3/2016 Własny Dom

11

fot. Homebook.pl/proj. razoo-architekci

fot. fot. Ventana Ventana

exclusive

3

12

inspiracje

4

WĹ‚asny Dom 3/2016

Inspiracje

pokój dziecięcy w stylu pałacowym w domu na osiedlu Ventana. łagodna kolorystyka w różowej tonacji wskazuje, że jest to pokój dziewczynki

4

dla kontrastu – pokój w stylu ultranowoczesnym. osłony przeciwsłoneczne w kształcie domków nawiązują do kształtu stropu. jedna osłania stanowisko do odrabiania lekcji, druga umożliwia zabawę lub drzemkę w dzień przy odsłoniętych oknach dachowych

5

piętrowe łóżko to sposób na ekonomiczne wykorzystanie przestrzeni w mniejszym pokoju. dzięki temu znalazło się w nim również miejsce na stolik, na którym można np. wygodnie bawić się klockami

6

w pokoju nastolatka wyposażenie jest odpowiednie do potrzeb starszego dziecka – dlatego zlokalizowane przy ścianie łóżko można wykorzystywać również do siedzenia i czytania (stąd lampka z dłuższym pałąkiem i pionowe okno, dzięki czemu można siedzieć i czytać w dzień przy naturalnym świetle). kącik do nauki jest zaś dostosowany do innego typu pracy, z użyciem większej ilości materiałów – stąd większe biurko (na którym zmieszczą się np. segregatory), wygodne krzesło i tablica ścienna

5

fot. Homebook.pl/proj. SAJE ARCHITEKCI

3

exclusIve

fot. Magnat

6 8

3/2016 Własny Dom

13

fot. Śnieżka

Homebook.pl/proj.Studio MAC

7

8

exclusIve

fot. Velux

Inspiracje

9

7

kącik do nauki dla licealisty przypomina bardziej domowe biuro i może nadal służyć, jeśli studiujące dziecko wciąż będzie mieszkać w rodzinnym domu. obszary na ścianie pomalowane farbą tablicową umożliwiają robienie notatek

8

kącik do nauki dla ucznia podstawówki lub gimnazjalisty ma stylistkę bardziej „dziecięcą” dzięki żywym kolorom, ale z drugiej strony spory regał umożliwia przechowywanie książek i segregatorów, których małe dziecko nie używa

9

kącik do nauki na poddaszu z odpowiednio wysoką ścianą kolankową może być doświetlony oknami połaciowymi. Rolety umożliwią regulację ilości światła dziennego – może to mieć znaczenie np. przy nauce za pomocą laptopa

10

Również w samym kąciku do nauki kolory są ważne – wystarczy pomalować niektóre elementy mebli w kontrastowych kolorach i od razu wygląda on bardziej zachęcająco. jednocześnie materiały do nauki są w zasięgu ręki

fot. Śnieżka

10

3/2016 Własny Dom

15

exclusive

inspiracje

fot. Myloview

detale wyposażenia i wystroju

P

okój dziecka czy nastolatka jest właśnie tym miejscem, gdzie można pozwolić sobie na swobodę i więcej niż odrobinę szaleństwa, jeśli chodzi o wykończenie i wyposażenie wnętrza. Dzieci z pewnością docenią związane z ich zainteresowaniami dekoracje ścian i niestandardowe meble, których będą im zazdrościć koleżanki i koledzy.

16

Własny Dom 3/2016

Inspiracje

exclusIve

fot. Homebook.pl/proj. Ewa Weber

11

11

przytulny pokój dziecka konsekwentnie urządzony w stylu marynistycznym – samo wykończenie ścian i meble z jasnego drewna przywołują skojarzenia z kajutami na dawnych statkach.

Jednocześnie tłum misiów jednoznacznie wskazuje, że mieszka tu żeglarz – ale mały

12

panele dekoracyjne w formie wielkich płytek do gry w Scrabble można mocować na tynkowanych ścianach w dowolnych kombinacjach. Po jakimś czasie można je bez szkody dla tynku odczepić i przykleić inne słowa (np. wyżej punktowane)

fot. Bosch

12

3/2016 Własny Dom

17

exclusive

inspiracje

13

13

fot. Benjamin Moore

14

farba tablicowa to wymarzone wręcz rozwiązanie do pokoju dziecięcego – na pomalowanej nią ścianie dziecko może bez szkody dla powierzchni rysować kredą, a następnie ścierać swoje prace i tworzyć nowe (nawet wiele razy dziennie przez wiele lat z rzędu).

Taką farbą rzadko pokrywa się całą ścianę – z reguły jej fragment, ale na tyle duży, aby mógł polem ekspresji artystycznej dziecka tablica do rysowania może znaleźć się również po wewnętrznej stronie drzwi do pokoju dziecka. Możliwe są tu 2 rozwiązania: 1) w drzwi zamiast szyby może być wstawiona płaszczyzna z tworzywa umożliwiająca rysowanie po niej 2) na rynku dostępne są farby tablicowe do malowania drewna – możemy pokryć nią drewniane drzwi lub drewnianą płytę wstawioną zamiast szyby

18

Własny Dom 3/2016

fot. Pol-Skone

14

Inspiracje

15

15

fot. Voster

16

exclusIve

drzwi do pokoju dziecka mogą różnić się od standardowych drzwi wewnętrznych w naszym domu – bazowy styl może być ten sam, ale przeszklenie może mieć – jak na zdjęciu – bardziej fantazyjny kształt. Możemy też zdecydować się na drzwi tradycyjne od zewnątrz, a awangardowe od wewnątrz szafy z przesuwnyMi drzwiaMi w pokoju dziecięcyM wkomponowane w pokój na poddaszu. udało się ergonomicznie wykorzystać przestrzeń pod skosem – a jednocześnie dzięki temu dziecko ma łatwy i bezpieczny dostęp do zabawek i ubrań. szafka zabudowana przed ścianą kolankową jest szczególnie dobrym pomysłem w pokoju dziecka, ponieważ małemu dziecku jest łatwiej z niej korzystać niż znacznie wyższemu dorosłemu

fot. Komandor

16

3/2016 Własny Dom

19

inspiracje

okna w pokoju dziecka O

kno w tym pokoju spełnia nie tylko funkcję doświetlającą – dziecko powinno mieć możliwość wyjrzenia na dwór, aby przekonać się, czy lepiej spotkać się z kolegami lub koleżankami na placu zabaw, czy też lepiej zaprosić ich do siebie (rzecz jasna jeśli rodzice się zgodzą). Jednocześnie powinno być bezpieczne.

17

20

niewielkie pionowe okno połaciowe doświetlające precyzyjnie wydzielony kącik do nauki.

Jeśli dodatkowo znajduje się ono na południowej elewacji, dziecko będzie w stanie uczyć się praktycznie do zmierzchu przy dziennym świetle

Własny Dom 3/2016

18

pokóJ małego dziecka doświetlony wąskim, ale sięgającym prawie do kalenicy oknem kolankowym.

Bezpośrednio pod nim umieszczono łóżko o dokładnie tej samej szerokości – dziecko może leżeć w łóżku i podziwiać chmury lub gwiazdy

fot. Velux

exclusive

exclusIve

fot. Velux

Inspiracje

17

3/2016 WĹ‚asny Dom

fot. Fakro

18

21

exclusive

inspiracje

okno dachowe w pokoju dziecięcym Okna w pokoju dziecięcym są ważne zarówno dla jego odpowiedniego doświetlenia, jak i dla bezpieczeństwa najmłodszych mieszkańców domu.

Ponieważ w polskich domach te pomieszczenia często są lokalizowane na poddaszu, znajdą się w nich okna dachowe. O tym, jak dobrać ten typ stolarki otworowej do pokoju dziecka, opowiada ekspert – Paweł Hryniewicz z firmy Roto Okna Dachowe

G

dy rozważamy, jakie miejsce usytuowania pokoju dla dziecka byłoby najlepsze, zwykle wybór pada na najcichsze miejsce w domu, czyli poddasze. Pokój dziecięcy to szczególne miejsce, w którym dziecko nie tylko śpi i odpoczywa, ale także uczy się i rozwija swoje umiejętności przez wiele lat. Biorąc pod uwagę, jak ważne jest prawidłowe oświetlenie dla zdrowia i komfortu dzieci, warto zaplanować odpowiednią liczbę przeszkleń w połaci dachowej. W każdym pomieszczeniu na poddaszu powinno znaleźć się przynajmniej jedno okno dachowe. Warto pamiętać, że 1 m² szyby oświetla od 8 do 12 m² powierzchni pokoju.

Bezpieczeństwo Przeglądając oferty producentów, oceniajmy proponowane technologie pod względem

bezpieczeństwa. Do pokoju dziecięcego warto wybrać okna dachowe, które zapewnią bezpieczeństwo dziecku na poddaszu oraz spokój rodzicom. Absolutnym minimum jest zastosowanie w pokoju dziecięcym okien z szybą bezpieczną klejoną od wewnątrz. W przypadku rozbicia elementy szkła pozostają na miejscu, wciąż przyklejone do folii i nie stanowią zagrożenia dla dziecka.

Okna dachowe zamontowane w pokojach dziecięcych powinny także posiadać zabezpieczenia przed otwarciem okna przez dziecko. Dobrym rozwiązaniem są modele wyposażone w górną klamkę lub taką na kluczyk, którą odbezpieczyć mogą jedynie osoby dorosłe. W pobliżu ścianki kolankowej nie stawiać półek i krzeseł, które mogą umożliwić dzieciom dosięgnięcie okna.

Akcesoria okienne Ważnym aspektem w aranżacji bezpiecznego i komfortowego pokoju dziecięcego są również akcesoria okienne. W trakcie dnia temperatura na poddaszu może znacznie wzrastać, dlatego – poza regularnym wietrzeniem – należy zadbać o inne metody ochrony przed upałem lub zimnem. Rolety zaciemniające pomogą ograniczyć naturalne światło, co z pewnością docenią rodzice niemowląt, ale także użytkownicy komputerów. Z kolei zewnętrznie montowane rolety i markizy ochronią przed upałem, a także pomogą utrzymać optymalną temperaturę wnętrza, gwarantując skuteczne zaciemnienie.

22

Własny Dom 3/2016

Niemniej ważna dla bezpieczeństwa jest jakość materiałów, z których wykonane zostały okna.

Temat „zdrowego mieszkania” jest priorytetowy nie tylko dla osób wrażliwych i alergików, lecz coraz częściej staje się ważnym aspektem dla inwestorów budowlanych i osób przeprowadzających remonty. Kupując okna, warto zatem zapytać sprzedawcę o certyfikat, potwierdzający użycie materiałów niezawierających szkodliwych dla zdrowia substancji.

fot. Roto

fot. Roto

Materiały

Inspiracje

exclusIve

19

w pokoju starszego dziecka okno można tak usytuować, aby stanąwszy na łóżku, można było przez nie wyglądać

20

do pokoju dziecka warto wybrać okleinę okienną w neutralnym kolorze – np. białym

21

okno w pokoju nastolatka może mieć nisko umieszczoną dolną krawędź, aby umożliwiać czytanie na łóżku

22

niewielki pokój z jednym oknem. 1 m² szyby oświetla od 8 do 12 m² powierzchni, dlatego też wielkość okien należy dopasować do rozmiarów wnętrz

23

trzy okna połaciowe doświetlają pokój, umożliwiając np. wymagające koncentracji zabawy edukacyjne przy świetle dziennym. Górna klamka umożliwia wygodne użytkowanie osobom dorosłym – natomiast dziecko jej nie dosięgnie

19 20

22 23

3/2016 Własny Dom

23

fot. Roto Okna Dachowe

21

focus

kominek

jako ozdoba i źródło ciepła

fot. Pol-Lighting

s cu fo

Kominek

Dla wielu inwestorów kominek ma znaczenie przede wszystkim nie tyle praktyczne, co psychologiczne – sam rytuał rozniecania w nim ognia wyznacza początek czasu wypoczynku i zapomnienia o stresach dnia codziennego. Przy płonącym kominku zasiada się z rodziną i znajomymi – i po prostu spędza wspólnie czas Tekst: Marek Misiak, arch. Anna Czerwonka, Katarzyna Kowalska, Marek Żelkowski

n

ic nie jest w stanie konkurować z kominkiem w tworzeniu klimatu wnętrza – i dlatego urządzenia te będą się cieszyć coraz większą popularnością; są bowiem coraz tańsze, jak również coraz łatwiejsze i wygodniejsze w obsłudze oraz coraz wydajniejsze.

Wysoki poziom bezpieczeństwa został przez producentów osiągnięty już wiele lat temu, ale tu również postęp jest nieustanny – aby kominek stworzył jakiekolwiek zagrożenie, konieczne jest zaniedbanie najbardziej elementarnych zasad bezpiecznego użytkowania go.

24

Własny Dom 3/2016

Dla większości czytelników nie będzie również nowiną, że kominek może służyć nie tylko celom rekreacyjnym, lecz także pomagać w ogrzaniu domu i wytworzeniu c.w.u. Nie będzie wprawdzie stanowił jedynego źródła ciepła w domu – ale wytworzona przez niego energia cieplna nie będzie ogrzewać tylko pomieszczenia, w którym znajduje się urządzenie.

Energooszczędność polega nie tylko na oszczędzaniu już wytworzonej energii, ale także na nie wytwarzaniu energii bez potrzeby – a jeśli już została wytworzona, na jej zagospodarowaniu.

Jeśli zaś z jakiegoś powodu nie możemy lub nie chcemy mieć tradycyjnego kominka, na rynku dostępych jest coraz więcej coraz bardziej realistycznych alternatyw – kominków gazowych i elektrycznych oraz biokominków.

Więcej informacji www.kratki.pl www.brunner.pl www.hajduk.eu www.spartherm.pl www.tapis.pl

www.archikart.pl www.makroterm.pl kominki-kozlowski.pl www.dimplex.pl polskiebiokominki.pl

kominek

focus

Dobór kominka

Dobór mocy Aby zakupić kominek, który zapewni odpowiedni komfort cieplny, należy wyznaczyć optymalną moc urządzenia. Zbyt niska spowoduje, że temperatura nigdy nie osiągnie wymaganego poziomu. Z kolei zbyt wysoka sprawi, że w pomieszczeniu będzie zawsze za gorąco.

Dobierając moc, należy określić funkcję kominka – czy będzie ogrzewał tylko powietrze w pomieszczeniu, w którym się znajduje, czy również pomieszczenia na piętrze, a być może zasili instalację c.o. Na tej podstawie jesteśmy w stanie stwierdzić, jak dużej kubaturze będzie trzeba zapewnić ciepło. Orientacyjnie dla wysokości pomieszczenia 2,5 m urządzenie o mocy 1 kW wystarczy do ogrzania 10 m2. Przy ustalaniu mocy znaczenie ma również izolacyjność przegród zewnętrznych. Dobór konkretnego urządzenia najlepiej jednak zlecić wykwalifikowanemu instalatorowi.

fot. Brunner

kominek w łazience – ponieważ ma ona luksusowy, pałacowy styl, kominek nawiązuje formą do dawnych kaflowych pieców grzewczych.

Kominek może znaleźć się zarówno w średniej wielkości łazience, jak i w obszernym salonie kąpielowym

fot. Kratki.pl Marek Bal

Umiejscowienie kominka uzależnione jest przede wszystkim od jego funkcji. Kominki wyłącznie ozdobne mogą znaleźć się praktycznie w każdym miejscu, gdzie możliwe będzie ich podłączenie do istniejącego komina lub wykonanie nowego.

Kominki jako punktowe źródła ciepła, czyli ogrzewające tylko pomieszczenie, w którym się znajdują, powinny być umieszczone w miejscu, z którego ciepłe powietrze będzie mogło swobodnie rozchodzić się po całym pomieszczeniu, Należy zdawać sobie sprawę z potrzeby dostosowania układu funkcjonalnego i wystroju pokoju do obecności w nim kominka. W praktyce przestrzeń użytkowa nieco się zmniejsza po jego dobudowaniu. Ze względu na promieniowanie ciepła w odległości 2-3 m nie należy planować mebli (szczególnie zestawów wypoczynkowych). Uzasadnione jest umieszczanie kominka w centralnej części domu. Taka lokalizacja przy otwartym układzie domu (mała liczba przegród wewnętrznych z szerokimi przejściami między pomieszczeniami, często brak drzwi wewnętrznych) zapewni odpowiednią cyrkulację powietrza i pozwoli ogrzać większą kubaturę.

kominek w salonie połączonym z Kuchnią. narożny wkład umożliwia obserwację ognia z wielu miejsc w pomieszczeniu. ważnym elementem jest marmurowa półka – zarówno ludzie, jak i zwierzęta mogą tu usiąść, jeśli chcieliby bardziej się ogrzać (nawiązuje ona do przypiecków w starych piecach grzewczych i kuchennych)

fot. Kratki.pl Marek Bal

Lokalizacja

Koza z komorą spalania wykonaną ze stali, a korpusem zewnętrznym (ściany, drzwi, podstawa) oraz podstawą rusztu i rusztem – z żeliwa. w drzwiczkach zamontowana jest ceramika żaroodporna wytrzymująca temperaturę do 800oc

3/2016 Własny Dom

25

kominek

Wkład żeliwny czy stalowy?

Trudno jednoznacznie stwierdzić, który materiał jest lepszy. Każdy ma nieco inną specyfikę i daje różne możliwości. Wkłady żeliwne mogą być wykonywane jako skręcane ze sobą odlewane elementy lub być odlewane w całości.

Wkłady stalowe natomiast wykonywane są ze spawanej blachy. Żeliwo ma większą masę i nie ulega odkształceniom. Odlewane z niego elementy mogą mieć zdobione i kunsztowne powierzchnie. Kominki stalowe dużo szybciej się nagrzewają, jednocześnie szybciej też stygną. Kominki żeliwne są dużo bardziej wrażliwe na nieodpowiednią eksploatację. Przy zbyt szybkim rozpalaniu – wznieceniu dużego płomienia przy nierozgrzanym wkładzie – mogą pęknąć. Za wysokiej jakości wkład stalowy trzeba jednak zapłacić więcej.

Kominek nie może być jedynym źródłem ciepła W polskim prawie budowlanym (Rozporządzenie Ministra w sprawie warunków technicznych, jakie powinny spełniać budynki i ich usytuowanie) zabrania się używania kominka jako jedynego źródła ciepła w domu – może jedynie służyć on jako uzupełnienie istniejącej instalacji grzewczej. Powodem tego typu regulacji jest konieczność zapewnienia stałego ogrzewania budynku w przypadku długotrwałej nieobecności mieszkańców. Dlatego też instalacja kominka nie zwalnia od konieczności posiadania niezależnej instalacji c.o.

KoMineK w doMu letnisKowyM to znakomity pomysł – takie budynki często w ogóle nie są wyposażone w c.o. jako takie, a nawet w sierpniu wieczory i noce potrafią być chłodne – i przyda się wydajne źródło ciepła.

Kominek na zdjęciu nie potrzebuje półki nad sobą – sam pełni funkcję półki. Obudowa jest tak dobrze zaizolowana, że może tam stać lampa

Od strony praktycznej długotrwała obsługa kominka jest także bardziej kłopotliwa niż nowocześniejszych źródeł ciepła – gazowego kotła centralnego ogrzewania, pompy ciepła czy grzejnika elektrycznego. Intensywne korzystanie z kominka, np. w okresie zimowym, oznacza konieczność rozpalania w nim czasami nawet kilka razy dziennie, przez co trudno będzie o zapewnienie w salonie czystości – wnoszenie drewna i wybieranie popiołu wiąże się z kłopotliwym brudem i kurzem. Ponadto rzadko kiedy w ciągu dnia w domu obecna jest osoba, która przypilnuje ognia w kominku, w związku z czym budynek codziennie będzie ulegał wychłodzeniu.

Otwarty czy zamknięty?

Jeżeli kominek używany będzie okazjonalnie, a palenie w nim będzie służyło przede wszystkim przyjemności obcowania z żywym ogniem, warto

fot. Brunner

focus

zdecydować się na wybudowanie klasycznego kominka z otwartą komorą spalania. Trzeba jednak pamiętać, że instalacja tego rodzaju narzuca określone rygory wykonania. Ich zlekceważenie może spowodować nie tylko cofanie się dymu do pomieszczenia mieszkalnego, ale również słaby efekt grzewczy – choć to ostatnie zaczyna się zmieniać, gdyż niektórzy producenci oferują wkłady z otwartą komorą spalania o coraz lepszych parametrach grzewczych.

Nawet znakomicie wykonany kominek otwarty nie zapewni ciepła w pomieszczeniu przez więcej niż kilkadziesiąt minut po wygaśnięciu płomieni. Z tego powodu inwestorzy, którzy oczekują nie tylko wrażeń estetycznych, ale również wspomożenia systemu grzewczego w domu, powinni pomyśleć o kominku zamkniętym wyposażonym w odpowiedni wkład z płaszczem wodnym lub DGP.

nasZ EKsPERT

Jaka jest optymalna lokalizacja kominka?

Wybór odpowiedniej lokalizacji dla kominka to jedna z kluczowych decyzji, które będziemy musieli podjąć, rozważając jego montaż.

W wielu przypadkach przesądzą o tym względy funkcjonalne, ale niekiedy ważniejsze okażą się dla nas walory estetyczne. Pod uwagę musimy wziąć również regulacje prawne, które szczegółowo określają parametry instalacji czy wielkość pomieszczeń, w których możliwa jest instalacja systemu grzewczego. Kwestie te warto przeanalizować już na etapie projektowania domu.

Wkład kominkowy musi być bowiem zamonto-

26

Własny Dom 3/2016

wany w pomieszczeniu, którego kubatura wynosi 4 m3 na 1 kW mocy wkładu. Minimalna kubatura pomieszczenia, w którym ma być zainstalowany wkład kominkowy, wynosi 30 m3. Pomieszczenie musi posiadać sprawnie działający system grawitacyjnej wentylacji nawiewno-wywiewnej. Sam wkład kominkowy powinien być podłączony do indywidualnego przewodu kominowego. Aby odpowiednio dobrać moc urządzenia grzewczego do wielkości wnętrza oraz całego budynku, w którym planujemy jego montaż, ważne jest poznanie ich kubatury.

Obliczenia najlepiej powierzyć projektantowi lub

Sylwester Kałwiński Kratki.pl Marek Bal pracownikowi sklepu z urządzeniami grzewczymi, których wiedza i doświadczenie zapewnią wybór odpowiedniego modelu. Nam z kolei pozostanie podjęcie decyzji w kwestii wyglądu wkładu kominkowego i jego obudowy. Bogata oferta rynkowa pozwala na dopasowanie ich do naszych preferencji i stylu wnętrza.

Nowoczesny i solidny kominek na lata....

Coraz większa popularność kominków znacząco wpłynęła na rozwój konstrukcji wkładów kominkowych. Nowe technologie pozwalają maksymalnie wykorzystać energię cieplną przy niewielkim zużyciu opału. Łatwość eksploatacji, wydajność, najwyższa jakość materiałów to warunki konieczne dla takich urządzeń.

Materiał, z którego wykonuje się wkłady kominkowe, powinien charakteryzować się odpornością na korozję i wysokie temperatury. Oznacza to, że przy niewielkim zużyciu opału kominek powinien maksymalnie wykorzystać energię cieplną spalanego drewna.

Takie właściwości charakterystyczne są dla żeliwa.

Jeszcze kilkanaście lat temu, większość żeliwnych wkładów kominkowych miała dość toporny wygląd i była odrzucana przez klientów preferujących nowoczesny wygląd całego kominka. Na szczęście taki design przeszedł już w zapomnienie i wielu producentów proponuje wkłady, których wygląd w niczym nie ustępuje wkładom kominkowym stalowym, uznawanym za bardziej modernistyczne. Wyjątkowym przykładem żeliwnego wkładu powietrznego o nietuzinkowej stylistyce jest linia wkładów Franek, która obejmuje obecnie 3 modele: Franek 12kW, Franek 14 o panoramicznym froncie, oraz najmniejszy z nich Franek 10. Innowacje jakie zostały zastosowane przez producenta to: zaawansowane trzystopniowe sterowanie doprowadzeniem powietrza do komory paleniska, które umożliwia precyzyjne kontrolowa-

nie procesu spalania, wbudowany dolot powietrza z zewnątrz fi 125 oraz niezależna regulacja dopowietrzenia komory spalania. Żeliwny Franek został wyposażony w nowoczesny front z pojedynczą szybą z systemem glass, co nadaje mu oryginalny i lekki design i sprawia, że przełamuje on stereotypy dotyczące wkładów żeliwnych.

W nowych modelach drzwi są bezramowe, co oznacza, że szyba zajmuje całą ich powierzchnię, dzięki czemu płomień jest lepiej wyeksponowany. Ponadto nie jest to tradycyjna ceramika szklana, ale szyba typu glass, która dodatkowo wzbogacona jest delikatnym wzorem umieszczonym wzdłuż krawędzi. Zastosowanie tego systemu sprawia, że wkłady nabierają nowoczesnego i eleganckiego wyglądu, który dodatkowo optycznie powiększa front wkładu.

focus

kominek

Kominek z DGP

Naturalna konwekcja Pierwszy sposób dobrze sprawdzi się w domu o niedużej powierzchni i użytkowym poddaszu.

Jest to najprostszy i praktycznie niezawodny system dogrzewania pomieszczeń. Przewody wyprowadzone z kominka mogą osiągać długość 3-4 m, co niestety ogranicza możliwości systemu do ogrzewania sąsiadujących z kominkiem pomieszczeń. Aby naturalna konwekcja mogła zadziałać, kratki nawiewne w pomieszczeniach muszą znajdować się powyżej kratek w obudowie kominka.

Kluczowe znaczenie ma w tym przypadku układ pomieszczeń i przejść między nimi. To system, który całkowicie uniezależnia nas od dostaw prądu, nie ma jednak możliwości sterowania nim. Ruch powietrza jest wolniejszy, zatem powietrze ogrzewa się do wyższej temperatury, co może powodować przypalanie kurzu. Aby temu zapobiec, należy zastosować filtry zarówno na dolocie powietrza do kominka, jak i w kratkach nadmuchowych.

28

Własny Dom 3/2016

schemat instalacji kominka z dgp obejmującej cały dom. Warto zwrócić uwagę, że jest to możliwe, gdyż dom nie jest duży i długość przewodów rozprowadzających gorące powietrze nie przekracza w poziomie 4 m

Z wentylatorem Gdy przewody muszą mieć większy zasięg (co ma miejsce np. w przypadku domów parterowych), aby ciepłe powietrze dotarło do wszystkich pomieszczeń, instalacja musi być wyposażona w aparat nawiewny. W tym systemie przewody doprowadzające ciepłe powietrze mogą osiągać długość nawet 10 m. Wymuszony obieg powietrza umożliwia również dogodniejsze prowadzenie rur – należy jednak pamiętać, że bardziej skomplikowany ich przebieg z wieloma załamaniami wpływa na konieczność zastosowania wentylatorów o większej mocy.

poddasza, za ścianką kolankową itp. Przewody prowadzone są zwykle przy podłodze, a kratki nawiewne umieszcza się ok. 30 cm nad posadzką, co jest korzystniejszym rozwiązaniem pod względem rozkładu temperatury w pomieszczeniu. System dystrybucji gorącego powietrza można zamontować również w wielu istniejących już domach, ale wiąże się to z kłopotliwymi pracami (kuciem ścian), a przewodów często nie da się zamaskować.

Wczesne planowanie O chęci wykonania rozprowadzenia ciepłego powietrza z kominka do pozostałych pomieszczeń należy poinformować architekta. Uwzględnienie przebiegu instalacji na etapie projektu jest stosunkowo prostym zadaniem – zwłaszcza gdy zależy nam na wykonaniu kominka z DGP o wymuszonym obiegu powietrza. Przebieg przewodów należy przewidzieć wcześnie, aby można było je optymalnie ukryć w wylewkach podłogi, przestrzeni sufitu podwieszanego czy nieużytkowej części

fot. Kratki.pl Marek Bal

Kominki – poza wypromieniowaniem ciepła przez szybę i obudowę – mogą być tak skonstruowane, aby ogrzewały powietrze, które dzięki konwekcji (unoszeniu ciepłych mas powietrza) jest rozprowadzane w pomieszczeniu. Płaszcz wkładu powietrznego nagrzewa się do wysokiej temperatury, a zasysane (zwykle w dolnej części obudowy) powietrze opływa wkład, ogrzewa się, po czym wydostaje się kratkami znajdującymi się w jego górnej części lub systemem przewodów jest transportowane do pomieszczeń. Powietrze jest również ogrzewane przez stalową rurę odprowadzającą spaliny, która może być wyposażona w dodatkowe ożebrowanie, zapewniające jeszcze efektywniejsze przekazywanie ciepła.

Aby kominek mógł zapewnić odpowiedni komfort cieplny, dom powinien być stosunkowo nieduży (ok. 100-150 m2) i mieć zwartą bryłę – najlepiej, aby pomieszczenia strefy dziennej były połączone i ,,otwarte”, a kominek znajdował się w centralnym miejscu. Ciepłe powietrze może być rozprowadzane w sposób konwekcyjny (samoistnie rozchodzić się do pomieszczeń) lub wymuszony (krążenie powietrza zapewnia aparat nawiewny z wentylatorami).

rys. Kratki.pl Marek Bal

Jak to działa?

Wkład kominkoWy przeznaczony do podłączania do instalacji dGP

kominek

focus

Czym jest?

Obok ogrzewania domu ciepłym powietrzem kominek może także pełnić funkcję grzewczą dla ciepłej wody użytkowej lub tej zasilającej grzejniki.

Takie rozwiązanie wymaga specjalnego wkładu kominkowego z płaszczem wodnym. Kominek wyposażony jest w wymiennik ciepła, w którym gorące spaliny podgrzewają wodę przepływającą przez rurę znajdującą się nad urządzeniem. Instalacja kominka z płaszczem wodnym jest dobrym pomysłem wtedy, gdy w domu ma być zainstalowane ogrzewanie wodne zasilane z innego źródła (np. przez kocioł węglowy czy gazowy), a kominek będzie służył jedynie jako element wspomagający główne urządzenie grzewcze. Z uwagi na dużą bezwładność rozwiązanie takie słabiej sprawdza się w domach letnich Zgodnie z przepisami kominek z płaszczem wodnym musi być podłączony do otwartego systemu ogrzewania, a więc nie może bezpo-

średnio zasilać ogrzewania podłogowego czy grzejników panelowych. Do miejsca zainstalowania kominka z płaszczem wodnym musimy doprowadzić rury – nie tylko instalacji c.o., ale również wodociągowe i kanalizacyjne. Jest to niezbędne do napełniania instalacji oraz odprowadzania wody, aby umożliwić działanie układu zabezpieczającego instalację przed przegrzaniem.

Układ ten powoduje otwarcie sterowanego termostatem zaworu, przez który przepływa woda wodociągowa. Schładza ona płaszcz kominka i odpływa do kanalizacji.

Kominek z płaszczem wodnym może także podgrzewać c.w.u. – jednak w tym wypadku konieczne jest zamontowanie zasobnika ciepłej wody z wężownicą zasilaną z instalacji c.o.

Zalety płaszcza wodnego W okresie wiosennym i jesiennym sprawny wkład z płaszczem wodnym może całkowicie zastąpić

fot. Kratki.pl Marek Bal

Kominek z płaszczem wodnym przekrój wkładu kominkowego z płaszczem wodnym (z charakterystycznym „garbem”)

główne źródło ciepła – wtedy już palimy w kominku (w lecie wieczory są na ogół na tyle ciepłe, że kominek powodowałby w domu mało komfortowy upał), ale kocioł lub inne źródło ciepła nie pracuje jeszcze w trybie ciągłym.

Zaletą instalacji wodnej jest możliwość łatwej i dość precyzyjnej regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach – za pomocą zaworów grzejnikowych z termostatami. Bezwładność

reKl a M a

3/2016 Własny Dom

29

kominek

fot. Instalmark

focus

W przypadku współpracy kominka z płaszczem wodnym, czyli urządzenia zasilanego paliwem stałym, z instalacją pracującą w układzie zamkniętym, niezbędne jest hydrauliczne rozdzielenie instalacji na dwa obiegi. Aby bezpiecznie oraz wydajnie połączyć ze sobą kolektory słoneczne, piec gazowy i kominek z płaszczem wodnym, najlepiej zastosować pojemnościowy wymiennik ciepła. W tej sytuacji ciepło z układu otwartego, w którym pracuje kominek, jest przekazywane do zamkniętej części instalacji z kotłem gazowym oraz instalacją grzewczą przez metalowe ścianki wymiennika.

Dzięki takiemu połączeniu praca kominka jest bezpieczna nawet w przypadku braku prądu.

Ponadto przy zastosowaniu odpowiedniej pojemności wymiennika zyskujemy miejsce na nadwyżki ciepła, jakie produkuje kominek czy kolektory słoneczne połączone. Połączone ze sobą trzy źródła ciepła zasilają układy c.o. oraz c.w.u.

30

Własny Dom 3/2016

Przy wykorzystaniu trzech źródeł ciepła całość należy połączyć w taki sposób, żeby wszystkie urządzenia wzajemnie się uzupełniały, dostarczając do instalacji tylko tyle ciepła, ile potrzeba w danej chwili. Największą rolę w połączeniu poszczególnych urządzeń mają termostaty. Gdy rozpalimy w kominku, zostanie to wykryte przez zamontowany na nim stale włączony czujnik temperatury.

Spowoduje to automatyczne uruchomienie pompy wymuszającej przepływ wody w obiegu kominka oraz pompy, która powoduje krążenie wody przekazującej ciepło z wymiennika do instalacji grzewczej. Gdy paliwo się wypali, sterownik spowoduje automatyczne wyłączenie pomp. Termostat zamontowany na rurze w obiegu kominka blokuje możliwość wyłączenia pomp tłoczących wodę do poszczególnych obiegów grzewczych, gdy jej temperatura w rurze przekracza 50°C. Zapobiega to nadmiernemu wzrostowi temperatury w instalacji na skutek braku odbioru ciepła. Kiedy kominek nie pracuje, a temperatura wody w instalacji grzewczej jest zbyt niska, automatycznie nastąpi uruchomienie się kotła gazowego. Jeśli jednak na skutek ponownego rozpalenia w kominku temperatura wody wzrośnie, termostat kotła wykryje to i nie uruchomi palnika.

Podobnie wygląda współpraca kotła z kolektorami słonecznymi przy ogrzewaniu c.w.u. Gdy kolektory nie pracują, termostat przełącza kocioł na tryb podgrzewania wody – aż do osiągnięcia pożądanej temperatury. Jeśli kolektory zaczną działać, wykryje to termostat zamocowany na rurze, którą

płynie woda z kolektorów – i automatycznie wyłączy kocioł. Cały ten skomplikowany mechanizm służy temu, aby żadne źródło ciepła nie pracowało bez potrzeby.

fot. Instalmark

Współpraca kominka z innymi źródłami ciepła

schemat instalacji c.o. zasilanej przez kocioł gazowy oraz kominek z płaszczem wodnym. kluczowymi elementami są termostaty i naczynie przeponowe, zapewniające właściwe ciśnienie wody

pompa obiegowa zapewnia odpowiednią cyrkulację ogrzanej przez płaszcz wody

fot. Kratki.pl Marek Bal

cieplna systemu wodnego jest dużo większa niż powietrznego, więc temperatura w pomieszczeniach ogrzewanych grzejnikami wodnymi jest stabilniejsza niż w przypadku korzystania z DGP. Tak rozprowadzane ciepło równomierniej ogrzewa też cały dom. Z drugiej jednak strony ogrzanie domu wymaga więcej czasu (30-60 minut), ponieważ najpierw grzeje się woda wokół wkładu kominkowego. Płyn przepływa przez rury instalacji, tracąc część ciepła. Potem dopiero ogrzewane są grzejniki i dopiero one oddają ciepło do pomieszczenia. Z tego powodu w domach na działkach rekreacyjnych kominek z płaszczem wodnym nie jest dobrym rozwiązaniem – nie tylko ze względu na dłuższy czas rozruchu, ale przede wszystkim z powodu ryzyka zamarznięcia wody w rurach, gdy przez dłuższy czas ogrzewanie nie działa.

rys. Kratki.pl Marek Bal

zasobnik c.w.u., pompa obiegowa i inne elementy instalacji c.o., w której kominek z płaszczem wodnym współdziała z kotłem gazowym

kominek z płaszczem wodnym w zabudowie w sypialni zwiększa jej przytulność

kominek

focus

Inne możliwości Kominki gazowe

Wykorzystanie nowoczesnych technologii pozwoliło na stworzenie w kominkach elektrycznych praktycznie wiernej imitacji ognia.

fot. Kominki Kozłowski

Ogień wygląda na prawdziwy dzięki trójwymiarowemu efektowi płomieni, a także dymu i żarzących się polan drewna lub brykietu (do wyboru). Efekt 3D uzyskano, wykorzystując ultradźwięki do wytworzenia mgły wodnej, która jest odpowiednio podświetlona diodami LED. Palenisko kominka sprawia wrażenie przestrzennego, a tym samym wygląda bardzo naturalnie i jest praktycznie nie do odróżnienia od kominka tradycyjnego.

Nowoczesne kominki elektryczne są energooszczędne – kominek z samym efektem optycznym pobiera 120-300 W energii elektrycznej. Producenci kominków podają, że koszt godzinnej eksploatacji urządzenia wynosi zaledwie kilka groszy. Co ważne, tego rodzaju kominki mogą być wyposażone również w funkcję grzania – ciepło generują termowentylatory o przykładowej mocy 1,5 lub 2 kW. Kominki elektryczne to urządzenia bezobsługowe. Łatwo się je montuje i uruchamia – wystarczy podłączyć je do standardowego gniazdka elektrycznego. W przeciwieństwie

dla uzyskania lepszej imitacji tradycyjnego kominka wersje gazowe wyposażone są wewnątrz komory spalania w sztuczne polana, które – niczym biblijny krzew gorejący – płoną, ale się nie spalają

fot. Dimplex

Kominki elektryczne

kominek gazowy może być nie mniej efektowny niż tradycyjny – może to być sporych rozmiarów urządzenie z trójstronnym wykładem, zamontowane na środku pomieszczenia.

Ponieważ ten typ kominka wytwarza również ciepło, okalająca wkład półka nie jest tylko ozdobą – człowiek lub kot może się ogrzać, siedząc na niej.

Jednocześnie stylową atmosferę w salonie można stworzyć momentalnie – nie trzeba poświęcać czasu na rozpalanie kominka, wystarczy go włączyć

fot. Brunner

Kominek gazowy ma wszystkie zalety kominków omawianych wcześniej. Zapewnia ciepło w pomieszczeniu, a jednocześnie nie wymaga obsługi (dokładania drewna, kontrolowania procesu spalania, sprzątania paleniska) oraz składowania opału. Urządzenie działa natychmiast po włączeniu (bez mozolnego procesu rozpalania), a cała obsługa ogranicza się do regulacji wielkości płomienia (niektórymi modelami sterować można zdalnie – za pomocą pilota lub smartfona).

Pomimo zewnętrznego podobieństwa budowa kominka gazowego jest odmienna od kominka tradycyjnego. Składa się on z: – obudowy (przeważnie żeliwnej), – imitacji drewna lub kawałków węgla (najczęściej jest to element ceramiczny), palnika gazowego (do spalania gazu ziemnego lub płynnego), którego konstrukcja sprawia, że płomienie przypominają te, które powstają w tradycyjnym kominku.

Kominki gazowe mają wygląd podobny do kominków tradycyjnych. Mogą mieć palenisko otwarte lub zamknięte – osłonięte żaroodporna szybką. Mogą też być zabudowane lub nie.

Kominek gazowy może być podłaczony do komina lub nie – jeśli zdecydujemy się na urządzenie z zamkniętą komorą spalania.

Oczywiste jest doprowadzenie do kominka gazu. Za to mniej oczywisty jest fakt, że musi on być podłaczony przez osobę z uprawnieniami – jak wszystkie urządzenia gazowe.

Pomieszczenie, w którym ma być taki kominek, musi mieć kubaturę co najmniej 8 m3 oraz sprawną wentylację wywiewną, odpowiednią dla danego typu gazu: w pomieszczeniach z kominkiem zasilanym gazem ziemnym kratka wywiewna powinna być umieszczona pod sufitem, a w pomieszczeniach z kominkiem na gaz płynny – na dole przy podłodze, powyżej poziomu gruntu.

kominek elektryczny może być zlokalizowany w sposób całkowicie dowolny – można go np. wbudować w ścianę w mieszkaniu

3/2016 Własny Dom

31

fot. Polskiebiokominki.pl

kominek

fot. Spartherm

focus

komora sPalania Przenośnego biokominka – dysza dostarcza ze zbiornika biopaliwo i miesza je z powietrzem, a lotna mieszanka zapala się natychmiast po jej opuszczeniu

do tradycyjnych kominków nie wymagają doprowadzenia powietrza do spalania oraz podłączenia do przewodów kominowych – można je montować nawet w mieszkaniach w bloku. Szyba i palenisko nie brudzą się w trakcie eksploatacji. W czasie użytkowania kominka elektrycznego trzeba pamiętać jedynie o regularnym uzupełnianiu w specjalnym zbiorniku wody, która potrzebna jest do wytwarzania mgły. Pracą kominka elektrycznego można sterować ręcznie lub zdalnie – za pomocą pilota lub smartfona (w niektórych nowszych modelach). Regulacja obejmuje zarówno poziom jasności płomieni, jak i moc ogrzewania.

biokominki mogą mieć dowolnie fantazyjne kształty – to efektowne koło to model standardowy. Urządzenie rozpala ekspert – dariusz barylski z firmy Polskie biokominki

Biokominki Biokominki dają największą swobodę aranżacyjną – można je spotkać nawet w mieszkaniach w blokach. Występują też modele przenośne, które można swobodnie przemieszczać z jednego pomieszczenia do drugiego w miarę potrzeb.

– Biokominki wykorzystują jako paliwo bioetanol (skażony czysty alkohol) i przeznaczone są do pomieszczeń, w których bez żadnych pozwoleń, instalacji, komina i miejsca na drewno można je postawić, powiesić lub zabudować – wyjaśnia Dariusz Barylski, ekspert z firmy Polskie Biokominki. – Skład bioetanolu jest odpowiednio dobrany, przez co produktem towa-

rzyszącym jego spalaniu są jedynie para wodna oraz dwutlenek węgla – Para wodna powoduje zwiększenie wilgotności w pomieszczeniach, co jest zjawiskiem bardzo korzystnym, a zawartość dwutlenku węgla jest bezpieczna, gdyż skład produktów spalania jest podobny do składu wydychanego przez nas powietrza.

W procesie spalanie nie powstaje zaś dym, który towarzyszy tradycyjnym paliwom.

W zależności od wielkości palnika, stopnia jego otwarcia oraz warunków panujących wokół paleniska 1 l biopłynu pali się przez 2-5 godzin.

Warto pamiętać też o naszym bezpieczeństwie – meble, inne sprzęty i zabudowa muszą znajdować w odpowiedniej odległości od ognia.

nasZ EKsPERT

Dlaczego izolacja kominka jest tak istotna dla rachunku ekonomicznego i bezpieczeństwa domu?

Kominek w domu to nie tylko dekoracja, wprowadzająca miłą atmosferę. Daje też realne ciepło, które może ogrzać cały dom lub wzmocnić inne systemy grzewczy w szczególnie mroźne zimowe dni. Decyzja o budowie kominka powinna być podejmowana na etapie projektowania domu, gdyż wtedy pozwala to na uwzględnienie wszystkich koniecznych rozwiązań związanych m.in. z lokalizacją kominka, doborem jego mocy, zaprojektowaniem kominka o odpowiednim ciągu i wykona-

32

Własny Dom 3/2016

niem bilansu wentylacyjno-nawiewnego. Często inwestorzy zapominają jednak o bardzo ważnym elemencie – zaprojektowaniu odpowiedniej izolacji, która zapewni nie tylko korzyści ekonomiczne, ale przede wszystkim bezpieczeństwo pożarowe. Należy bowiem pamiętać, że kominek to też otwar ty ogień w domu, przed którym war to w odpowiedni sposób się zabezpieczyć.

Zastosowanie dedykowanego do kominków produktu izolacyjnego wpłynie na znaczące podwyższenie wydajności kominka (przez sam fakt

Tomasz Kwiatkowski Rockwool Polska zaizolowania ewentualnych rozszczelnień), zapewniając domownikom długotrwałe oszczędności.

Wykorzystanie niepalnych materiałów gwarantuje natomiast bezpieczeństwo pożarowe kominka – produkty do izolacji kominków z wełny skalnej wytrzymują w testach stałą temperaturę nawet do 600ºC.

kominek

focus

Wykonanie izolacji termicznej kominka Zdjęcia prezentują jedynie montaż izolacji – w dalszych krokach montuje się obudowę kominka oraz pozostałe akcesoria (kratki wentylacyjne) oraz wykonuje prace wykończeniowe.

1

1 DokłaDne Docięcie izolacji. Staranne rozplanowanie i precyzyjne docięcie płyt izolacyjnych minimalizuje ich zużycie i zmniejsza ilość odpadów

4

4 płyty izolacyjne montuje się przy użyciu kołków ze stali nierdzewnej lub na wcisk (np. z użyciem profili stalowych) albo przykleja odporną termicznie zaprawą klejącą

2 tylna ściana kominka ma kontakt z gorącym powietrzem – musi więc być dobrze zaizolowana. aluminiowy ekran przyklejony do płyty izolacyjnej odbija ciepło z powrotem do kominka

5

5 wkłaD obłożony izolacją – będzie ona zabezpieczać obudowę kominka przed nagrzewaniem się, co groziłoby poparzeniem oraz szybkim jej niszczeniem

8

3

3 DoDatkowa izolacja taśmą. na etapie łączenia płyt, aby wzmocnić szczelność izolacji, należy zastosować wysokotemperaturową samoprzylepną taśmę aluminiową

6

6 izolacja blatu/belki. należy także pamiętać o izolacji marmurowego blatu (lub drewnianej belki). brak izolacji tego elementu może spowodować jego uszkodzenie

9

fot. Rockwool

7

2

7 już po instalacji dolnej części kominka montuje się profile stalowe, służące jako stelaż pod izolację i obudowę z płyt gipsowo-kartonowych lub gipsowo-włóknowych

8 izolacja powinna być starannie ułożona w stelażu, a wszystkie połączenia należy dokładnie uszczelnić wysokotemperaturową samoprzylepną taśmą aluminiową

9 aby zmniejszyć oddziaływanie gorącego powietrza na sufit, tuż pod stropem należy wydzielić komorę dekompresyjną i zamontować w niej płyty izolacyjne

3/2016 Własny Dom

33

focus

oświetlenie

s cu fO

Oświetlenie

fot. Osram

domu i posesji

Przemyślane rozmieszczenie opraw oświetleniowych ma znaczenie zarówno dla estetyki wnętrz, elewacji i ogrodu, jak i dla naszego komfortu oraz bezpieczeństwa Tekst: Marek Misiak

C

i z nas, którzy mieszkają w dużych miastach, mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, czym jest prawdziwa ciemność – przebywamy albo w dobrze oświetlonych pomieszczeniach, albo w lepiej lub gorzej, ale jednak oświetlonej przestrzeni publicznej. Jeszcze 100 lat temu nawet w dużych miastach tylko w bogatszych domach i budynkach użyteczności publicznej stosowano światło elektryczne, a w budynkach jednorodzinnych poza dużymi miastami właściwie się go nie spotykało.

34

Własny Dom 3/2016

Za pomocą przemyślanego oświetlenia można upiększyć elewację, pokoje uczynić przytulniejszymi, a ogród – zarówno duży, jak i mały – zmienić w tajemniczy, magiczny zakątek.

Z drugiej strony warto pamiętać, że ludzkie oko wolno przyzwyczaja się do ciemności, zatem tylko odpowiednio rozmieszczone źródła światła zapewnią nam bezpieczne przemieszczanie się po domu i ogrodzie po zmroku. Nie chodzi wbrew pozorom o to, by światło było mocne, bo przy zbytnim jego natężeniu w połączeniu

z błędnym rozmieszczeniem opraw efekt będzie odwrotny – będziemy widzieć jeszcze mniej.

Snopy światła muszą wydobywać z ciemności szczególnie te elementy, na które można wpaść.

Więcej informacji www.krulen.com.pl nowodvorski.com www.lighting.philips.pl www.britoplighting.pl www.emma-styl.pl

www.lediko.com www.ospel.pl www.osram.pl langelukaszuk.pl www.zamel.pl

oświetlenie

focus

Wnętrza

korytarz z dwoma rodzajami opraw – można przeglądać książki, a kotu się podoba

korytarz z oświetleniem ledowym – zarówno w formie punktów świetlnych na suficie, jak i okalającej sufit listwy ledowej. Biel ścian i stolarki oraz lustra odbijają światło

ściennych możemy podkreślić walory wnętrza. Rozświetlenie ścian pozwoli nam także na optyczne powiększenie przestrzeni.

Oczywiście nie zapomnijmy o odpowiednim, jak najbardziej bezcieniowym oświetleniu lustra, w którym musimy mieć możliwość przejrzenia się przed wyjściem z domu i sprawdzenia, czy na pewno dobrze wyglądamy (ubiór, makijaż itp.).

fot. GTV

fot. Homebook.pl/proj. Soma Architekci

To z reguły pozbawione dostępu do naturalnego światła pomieszczenie wymaga dobrze zaplanowanego rozmieszczenia oświetlenia sztucznego. Pamiętajmy, aby przewidzieć łatwe i funkcjonalne sterowanie oświetleniem.

Przedpokój, hol i klatka schodowa to z reguły przestrzeń, do której możemy wejść i wyjść z wielu innych pomieszczeń domu. Możliwość włączenia i wyłączenia oświetlenia z kilku miejsc zapewni nam bezpieczne poruszanie się po schodach i wąskich korytarzach.

Jako oświetlenie ogólne w przedpokoju doskonale sprawdzą się sufitowe oprawy oświetleniowe wpuszczane lub nabudowane na strop. Alternatywne rozwiązanie to zastosowanie niewielkich reflektorów montowanych na szynoprzewodach. Unikajmy jednak nisko zawieszonych lamp wiszących, które mogą utrudniać poruszanie się po wąskiej i niewielkiej przestrzeni.

Warto za pomocą światła wyeksponować w korytarzu jakiś detal – fakturę jednej ze ścian bądź dekoracyjny element aranżacji.

Za pomocą odpowiednio dobranych opraw

fot. Homebook.pl/proj. Dalmiko Design

Hol

schody z listwami led w podstopnicach zapewniają bezpieczeństwo na klatce bez okien

Schody Podświetlenie schodów wiąże się zarówno z estetyką, jak i bezpieczeństwem – po ciemku nawet na szerokich i wyłożonych szorstką, zmniejszającą ryzyko poślizgnięcia się wykładziną można się potknąć – a taki upadek może zakończyć się śmiercią lub kalectwem.

Dlatego światło na schodach powinno zapalać się samoczynnie (np. dzięki czujce ruchu) – po to, aby żaden z domowników nie tłumaczył się potem w szpitalu, że „nie chciało mu się zapalać światła” (i spadł ze schodów przy próbie pokonania ich po ciemku).

Podświetlenie schodów możemy rozwiązać na kilka sposobów, które można również łączyć.

Pierwszy to lampy umieszczone w ścianie lub na niej, tuż nad stopniami – po jednej stronie, jeśli schody przylegają do jednej ściany, lub po obu, jeśli jest to pełna klatka schodowa. Drugi sposób to lampy umieszczone w podstopnicach (czyli pionowych elementach stopni) – każda podstopnica podświetla wtedy stopień znajdujący się przed nią.

Trzecim, rzadziej stosowanym rozwiązaniem są listwy LED biegnące wzdłuż obu krawędzi schodów (na ścianie lub na balustradzie).

Niezależnie od tego na klatce schodowej powinno znajdować się górne źródło światła – samego podświetlenia stopni można używać, gdy np. schodzimy na dół w środku nocy i nie chcemy budzić domowników.

3/2016 Własny Dom

35

fot. Osram

oświetlenie

fot. GTV

focus

salon w stylu pałacowym – lampy (zarówno stołowe, jak i sufitowe) mają historyzującą stylistykę. nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by znajdowały się w nich najnowocześniejsze żarówki i ledy

Wielu producentów oświetlenia oferuje wyroby specjalnie przeznaczone do oświetlania schodów – w przeważającej części są to oprawy bazujące na diodach LED, gdyż takie źródła światła nie muszą emitować oświetlenia umożliwiającego czytanie czy bardzo jasnego, a jednocześnie zużywają bardzo mało prądu.

Salon

fot. Häfele

ne będzie oświetlenie bardziej punktowe. To warto dobrać bardzo indywidualnie – czytanie nie może męczyć nam wzroku, a niektóre osoby, korzystając np. z bardzo jasnych żarówek halogenowych, przestają widzieć litery na bardzo jasnych kartkach.

Przemyślana koncepcja oświetlenia jest szczególnie ważna w mniejszym salonie – odpowiednio dobierając i rozmieszczając oprawy świetlne, można sprawić, że nawet niewielkie pomieszczenie będzie się wydawało obszerniejsze (zarówno wszerz, jak i wzwyż).

Mały salon będzie wydawał się większy, jeśli skierujemy światło na sufit lub na poszczególne fragmenty dekoracyjne. Zarówno wbudowane, jak i zawieszane oprawy sufitowe o mocnym świetle sprawią, że salon będzie wydawał się wyższy. Dobrym rozwiązaniem

fot. Krulen

To z założenia pokój wielofunkcyjny. Służy do różnych celów – indywidualnego wypoczynku, przyjmowania gości, jedzenia, spędzania czasu w gronie rodziny. Dobrze, jeśli oświetlenie będzie można dopasowywać do tych potrzeb. Duże możliwości dają listwy ledowe, które można przyklejać bezpośrednio do ścian, sufitów czy ukryć w podłodze.

W stosowaniu oświetleniowych trików warto

jednak zachować umiar – wnętrze przeładowane zbyt wieloma efektami będzie sprawiać wrażenie chaosu.

Lampy sufitowe nad częścią wypoczynkową zapewnią komfort przebywania w niej całej rodzinie, a także gościom. Spotkanie towarzyskie w większym gronie to sytuacja, w której chcemy korzystać z większej przestrzeni salonu, odpowiednie będzie więc ogólne światło górne. Podobnych warunków potrzebują też np. zabawy dzieci odbywające się na podłodze. Warto pamiętać o podświetleniu ściany za telewizorem, bo oglądanie go przy całkowicie wyłączonym świetle jest niezdrowe dla oczu.

W każdym salonie powinno się też znaleźć przynajmniej jedno miejsce, gdzie można w skupieniu poczytać książkę – tam potrzeb-

salon z oświetleniem ledowym w suficie i pod półkami

salon z oświetleniem ledowym we wnęce – przywodzi ono na myśl kominek

nowoczesny salon z oświetleniem ledowym – warto zwrócić uwagę na oprawy oświetleniowe za telewizorem, mające przeciwdziałać męczeniu się wzroku podczas oglądania telewizji

36

Własny Dom 3/2016

do wąskich salonów jest również umiejscowienie źródeł światła w ukrytych wnękach lub podświetlenie obrazów i półek. Wreszcie dobrym rozwiązaniem będzie rozmieszczenie w miejscu, gdzie ściany stykają się z sufitem, opraw ze światłem skierowany pionowo w dół, stycznie do płaszczyzny ściany – da to efekt zbliżony do półkolumn, co wydłuży pomieszczenie (taką metodę stosowano już w starożytności – dzięki kolumnadom wnętrza greckich czy rzymskich świątyń sprawiają wrażenie dłuższych). Warto też pamiętać, że samo oświetlenie nie wystarczy, aby optycznie powiększyć salon – trzeba je skorelować z jasnymi barwami ścian i mebli (pokoje utrzymane w ciemnych barwach wydają się mniejsze).

wisząca listwa z żarówkami energooszczędnymi doświetlająca blat roboczy na wyspie kuchennej – zapewniają one realistyczne odwzorowanie barw kuchnia z oświetleniem ledowym. widoczne jest rzęsiste doświetlenie blatu roboczego (w głębi po lewej), wisząca listwa ledowa nad zlewem (w głębi po prawej) i oświetlenie górne na lewo od okapu (zapewniające odpowiednie doświetlenie wyspy kuchennej z płytą grzewczą i drugim, mniejszym blatem roboczym)

fot. Pol-Lighting

Kuchnia

sytuacja podczas przygotowywania posiłków może skutkować tym, że nie odróżnimy od siebie odmian warzyw (np. papryki) lub owoców o różnym kolorze skórki (i w związku

z tym różnym smaku) albo nie zauważymy, że potrawa, którą zamierzamy odgrzać, ma już „podejrzany” kolor i należy ją wylać (nie zawsze da się to stwierdzić po zapachu).

kuchnia z oświetleniem mieszanym – górne światło zapewnia wisząca lampa o tradycyjnej stylistyce, oświetlenie blatu i płyty grzewczej – ledy

fot. Krulen

fot. Homebook.pl/proj. SHOKO Design

Oświetlenie kuchni powinno przede wszystkim dostarczyć dużej ilości światła potrzebnej do przygotowywania posiłków. Jednak w dobie energooszczędnego oświetlenia LED światło stanowi także istotny element aranżacji wnętrza.

W kuchni najważniejsze są dwa rodzaje oświetlenia – górne (ogólne) i blatu roboczego. To pierwsze zapewni bezproblemowe poruszanie się po pomieszczeniu. Natomiast w przypadku podświetlenia blatu ważne (a czasem zaniedbywane) jest, by zapewniało ono rzeczywiste oddawanie barw. Wszyscy znamy z praktyki sytuacje, gdy w świetle niektórych ulicznych latarni niebieski samochód wydaje się zielony lub szary. Podobna

focus

fot. Philips Lighting

oświetlenie

ledowe oświetlenie blatu roboczego często jest umieszczane pod szafkami – dzięki temu nie ma możliwości, by świeciło w oczy

3/2016 Własny Dom

37

oświetlenie

W łazience potrzebujemy przede wszystkim światła ogólnego, równomiernie oświetlającego wszystkie powierzchnie bez zbędnych cieni i kontrastowych obszarów, oraz dobrego oświetlenia lustra i umywalki. Do oświetlenia kabiny prysznicowej i wanny wystarczy łagodne światło miejscowe. Nie bez znaczenia będzie również światło spełniające dekoracyjną funkcję – przyjemniej brać relaksującą kąpiel w nastrojowym wnętrzu niż przy mocnym oświetleniu ogólnym. Jako źródło światła możemy zastosować świetlówki bądź halogeny – pamiętając jednak, że te ostatnie nie nadają się do oświetlania lustra, ponieważ powodują powstawanie cieni na twarzy. Aby światło odwzorowywało realny kolor twarzy, wykorzystujmy żarówki z wysokim wskaźnikiem oddawania barw.

Wszystkie oprawy zastosowane w łazience powinny mieć rzecz jasna wodoszczelną obudowę.

Oświetlenie ogólne sufitowe w formie plafonów lub plafonier jest przydatne, zwłaszcza kiedy posiadamy dużą łazienkę. Jeśli jest mała – można z niego zrezygnować, pozostawiając kilka lamp doświetlających kluczowe miejsca – przede wszystkim lustro.

Aby równomiernie oświetlić twarz, montuje się dwa punkty oświetleniowe po obu jego stronach, koniecznie zaopatrzone w mleczne

38

Własny Dom 3/2016

Sypialnia W sypialni nie tylko się śpi – w tym pomieszczeniu również czytamy (leżąc w łóżku lub siedząc na na nim) i przebieramy się. Światło ogólne, dające orientację w przestrzeni, powinno być ciepłe i rozproszone. Uzyskać taki efekt możemy poprzez równomierne rozmieszczenie wielu punktów świetlnych na ścianach lub suficie, bądź stosując klosze, abażury i inne akcesoria rozpraszające światło i eliminujące zjawisko olśnienia.

Oświetlenie to powinno realnie oddawać barwy, jeśli zamierzamy właśnie tu szykować się do wyjścia i wybierać ubrania (aby zielony żakiet w lustrze w holu nie okazał się jednak niebieski). Światło do czytania może przybierać formę zarówno tradycyjnych lampek na nocnych stolikach (jeśli mamy takie meble), jak i kinkietów czy innych opraw przymocowanych do ściany nad łóżkiem.

Warto, aby te źródła światła nie były za jasne – po pierwsze, aby tworzyć klimat przytulności i domowości (w łóżku na pewno nie mamy ochoty myśleć o stresach dnia codziennego), a po drugie – abyśmy mogli w nocy zapalić lampę po swojej stronie i mieć choćby szansę, że nie obudzimy osoby śpiącej obok nas.

efektowne oświetlenie łazienki za pomocą świetlówek i ledów

Można też rozważyć montaż w sypialni takich źródeł światła – zarówno na suficie, jak przy łóżku – które nie zapalają się od razu z pełną jasnością, ale osiągają ją stopniowo (np. w ciągu kilkunastu sekund). Jest to zarówno bardziej komfortowe, jak i zdrowsze dla oczu.

Listwy oświetleniowe stosowane są najczęściej do oświetlenia garderoby czy toaletki, ale mogą również być traktowane jako oświetlenie dekoracyjne, doświetlające wybrany element aranżacyjny. Jeśli mamy w sypialni telewizor, za nim powinno się znajdować dodatkowe źródło światła przeciwdziałające męczeniu się wzroku (analogicznie jak w salonie). .

fot. Homebook.pl/proj. Raca Architekci

Łazienka

klosze, aby nie oślepiały (ani światłem bezpośrednim, ani odbitym w lustrze).

lampki przy wezgłowiu łóżka mogą mieć regulowane nachylenie

fot. Homebook.pl/proj. Bemy Design

Jeśli mamy większą kuchnię, pojawiają się kolejne miejsca, które należy specjalnie doświetlić. Dotyczy to wyspy kuchennej, a jeśli kuchnia jest połączona z jadalnią – stołu. Warto pamiętać, że w wielu domach kuchnia nie jest pomieszczeniem czysto roboczym, ale miejscem spotkań towarzyskich – i jeśli chcemy prowadzić z członkami rodziny czy przyjaciółmi długie rozmowy przy kieliszku wina, przydałoby się odpowiednio do tego zaaranżowane miejsce – również jeśli chodzi o światło. Dobrym rozwiązaniem mogą być wiszące lampy w stylu dostosowanym do naszych preferencji estetycznych – zapewnią ciepłe światło, na tyle skupione, być dać poczucie przytulności, a jednocześnie na tyle rozproszone, by nie razić w oczy.

fot. Homebook.pl/proj. Ciochoń Studio

focus

oświetlenie w garderobie również powinno umożliwiać realistyczne widzenie barw

oświetlenie

focus

Elewacja i ogród Źródła światła

Wytrzymałość opraw Wybierając oprawę, która będzie oświetlać ogród, koniecznie trzeba sprawdzić, czy ma odpowiedni współczynnik szczelności, który oznacza się skrótem IP (Index of Protection).

Jest on wyrażany dwucyfrową liczbą i charakteryzuje szczelność oprawy. Pierwsza cyfra oznacza stopień odporności na pyły i ciała stałe, druga – na wilgoć oraz wodę. W przypadku opraw montowanych na zewnątrz IP musi być wysoki. W ogrodzie oprawy narażone są na kontakt z kurzem i ziemią, są ochlapywanie, a czasami zalewanie wodą – najwłaściwsze są więc takie, które mają IP 55 (ochrona przed pyłem i strugami wody) lub IP 56 (ochrona przed pyłem i silnymi strugami wody lub zalaniem falą), a te, które będą działać pod wodą – IP 67 (w małych zbiornikach wodnych) lub IP 68 (zanurzenie poniżej 1,5 m głębokości). Oprawy muszą też mieć oznaczoną klasę ochronności,

fot. Steinel

Do wyboru mamy kilka rodzajów źródeł światła. Halogeny doskonale sprawdzą się w przypadku oświetlenia akcentującego, za to świetlówki kompaktowe dadzą łagodne, ciepłe światło. Szczególnie polecane przez sprzedawców są ostatnio diody LED. Szacuje się, że przy tej samej jasności światła koszt ich użytkowania jest dwukrotnie niższy niż żarówek energooszczędnych.

Bardzo popularne stały się również lampy z ogniwami fotowoltaicznymi, czyli tzw. słoneczne. Nie wymagają one zasilania z domowej instalacji elektrycznej – w ciągu dnia pozyskują i magazynują energię słoneczną, która w nocy zostaje spożytkowana do zasilania diod elektroluminescencyjnych. Nie dają one jednak zbyt silnego światła, nie można również precyzyjnie określić czasu ich działania, dlatego powinny nam służyć raczej jako oświetlenie dodatkowe, orientacyjne w przypadku szlaków komunikacyjnych, niż główne. Ich zaletą jest z pewnością niewysoki koszt, ale akumulatory takich lamp zazwyczaj tracą swoją pojemność po dwóch sezonach i trzeba je wymieniać na nowe. ledowe oświetlenie strefy wejściowej i elewacji może być jasne i efektowne, a jednocześnie zużywać bardzo mało energii elektrycznej

która charakteryzuje rodzaj izolacji elektrycznej. W ogrodzie można stosować lampy I lub II klasy (gdzie I oznacza izolację słabszą).

Gra świateł i cieni Nasz dom nawet w nocy będzie wyróżniał się na tle okolicy, jeśli oświetlimy jego przednią elewację w sposób całościowy. Pamiętajmy jednak, aby światło nie było zbyt ostre. Jeśli boimy się zbyt radykalnego efektu, pomyślmy o przednim oświetleniu innego obiektu, jak element małej architektury, płotek, ogrodzenie czy ogrodowa rzeźba – rzucane na ściany domu cienie mogą stworzyć klimatyczną i plastyczną kompozycję. Pożądany efekt końcowy uzyskamy, operując kątem padania światła i tworząc krótsze lub dłuższe cienie. Tylne oświetlenie natomiast zaakcentuje zarys bu-

dynku, jego bryłę, co jest szczególnie wskazane w przypadku obiektów z mnóstwem detali, zdobionych elementów, wieżyczek czy lukarn.

Przednia elewacja grać będzie w tym przypadku rolę drugorzędną, przed nią zaś pojawią się miękkie cienie, a budynek spowije ciepłe i plastyczne światło. Jeśli zaś chcielibyśmy wyeliminować ostre cienie i w harmonijny, równomierny sposób oświetlić obiekt, lampy umieśćmy po dwóch jego stronach, najlepiej z boku.

Kolejną metodą, która nie służy co prawda bezpośredniej iluminacji budynku, pomóc jednak może w stworzeniu interesujących świetlnych efektów na posesji, jest tzw. symulowane światło księżyca. Poprzez zamontowanie kilku opraw na gałęziach drzewa (dających niezbyt mocne światło i dodatkowo je rozpraszających) uzyskamy romantyczne, ciepłe światło.

3/2016 Własny Dom

39

focus

oświetlenie

albo ustawić reflektory na trawniku. Strumień światła skierowany równolegle do ściany budynku podkreśli wypukłe elementy fasady (np. gzymsy i wnęki), wydobędzie też fakturę elewacji (tzw. grazing) – efektownie będzie wyglądać zwłaszcza front wykonany z łupanej cegły silikatowej czy kamienia. Jednak w przypadku ścian otynkowanych na gładko taki zabieg ujawni wszystkie usterki tynku.

Sterowanie W przypadku części punktów oświetleniowych zamontowanych w strategicznych miejscach naszej posesji dobrze sprawdzą się lampy z czujnikiem zmroku i obecności. Dzięki temu unikniemy niepotrzebnych strat energii – światło włączy się jedynie po pojawieniu się któregoś z domowników lub wyłączy się po zmierzchu. Jeśli zaś jesteśmy właścicielami tzw. domu inteligentnego lub część naszych instalacji została zintegrowana przez jeden panel sterowania, również oświetlenie zewnętrzne możemy zautomatyzować. Dzięki temu będziemy mogli je zaprogramować według jednego z kilku scenariuszy – np. oświetlenie przy furtce będzie włączone każdej nocy, te na tarasie zaś – we wszystkie weekendowe wieczory.

Przy bramie, wejściu do domu oraz w miejscach, które warto zabezpieczyć przed włamaniem, światło może być włączane czujnikami ruchu. Standardowe czujniki mają kąt wykrywania 130° w pionie i 140° w poziomie.

Istnieją również takie, które mają kąt 360°.

W przypadku bramy wjazdowej instalacja powinna być zaplanowana w taki sposób, aby źródło światła uruchamiało się w momencie otwierania lub zamykania bramy, lecz tylko po zmierzchu.

Fasada Przede wszystkim lampy nie powinny świecić bezpośrednio w okna, abyśmy nie musieli opuszczać rolet, by wypoczywać w salonie.

Można umieścić oprawy w opasce wokół domu

40

Własny Dom 3/2016

fot. Steinel

oświetlenie podjazdu może być uruchamiane czujnikami ruchu – zapali się, gdy auto ruszy

fot. Oknoplast

oświetlenie strefy wejściowej – lampy-słupki po obu stronach ścieżki do drzwi

Należy wybrać lampy, które dobrze oświetlą schody, podest i drzwi. Takie oświetlenie ma duże znaczenie dla naszego bezpieczeństwa – chodzi o to, by np. w zimie po zmroku móc od razu zauważyć, że chwycił mróz i podest

oświetlenie drzwi wejściowych dyskretnie ukryto za donicami i w daszku osłaniającym drzwi. zapobiega ono m.in. potknięciu się przy wchodzeniu na podest lub schodzeniu z niego

fot. Conrad

fot. Jung

Drzwi wejściowe

podświetlenie numeru domu lampą solarną – nie wymaga ona zasilania

czy stopnie na niego prowadzące są oblodzone (unikniemy wówczas groźnego wypadku).

Takie oprawy mogą być umieszczone w ścianie po obu stronach drzwi, a jeśli nad drzwiami jest choćby niewielki daszek – również w nim.

Stopień lub próg musi być też wyraźnie widoczny, żebyśmy podążając do jasno oświetlonych drzwi, nie potknęli się dwa metry przed nimi.

Warto też upewnić się, że przynajmniej jedna lampa oświetla zamek, abyśmy mogli trafić do niego kluczem (zamki szyfrowe lub na kartę często podświetlają się same automatycznie).

Charakteru temu miejscu nada dodatkowy snop światła rzucony na wybrane efektowne detale: gzymsy, wnęki czy skrzynki z kwiatami.

focus

fot. Pilkington

fot. Philips Lighting

oświetlenie

alejki w ogrodzie mogą być oświetlone lampami–słupkami nawiązującymi do latarni gazowych

oświetlenie basenu wygląda szczególnie efektownie, gdy oprawy oświetleniowe znajdują się pod wodą lub tuż nad jej powierzchnią. jednocześnie nikt nie wpadnie przypadkiem do basenu po zmroku

Ogród

Ścieżki w ogrodzie można oświetlić światłem padającym z dołu lub góry – oprawy umieszczone na obrzeżu chodnika albo w trawniku wyznaczą przebieg drogi, zaś mocowane na słupkach i ustawione po obu stronach oświetlą alejkę równomiernie z góry. Należy pamiętać o zachowaniu proporcji: im krótsza ścieżka, tym niższe słupki. Oprawy powinny być tak rozmieszczone, by nie powstały między nimi duże, ciemne przestrzenie. Nie należy jednak stosować źródeł światła o dużej mocy skierowanych do góry – mogą oślepiać przechodzące osoby – ale raczej zaplanować odpowiednio więcej opraw o mniejszej mocy.

fot. Philips Lighting

Nie ma powodu zakładać, że po ogrodzie będziemy przemieszczać się tylko za dnia – w lecie można w nim urządzać spotkania towarzyskie trwające do późna (warto jednak pamiętać, że głośne rozmowy o 1 w nocy mogą przeszkadzać sąsiadom) – trzeba tylko zadbać o ochronę przed komarami. W zimie natomiast dobrym wyborem okażą się lampy w formie słupków – jeśli będą wystawać ponad śnieg, przepięknie oświetlą przykryty nim ogród.

Inna sprawa, że brak oświetlenia ogrodu – zwłaszcza, gdy nasz dom nie stoi w gęstej zabudowie – mógłby dawać efekt czarnej otchłani zaczynającej się zaraz za oknami lub drzwiami tarasowymi.

oświetlenie elewacji skierowane jest do góry i na dół, ale nie do przodu, by nie oślepiać

Taras Jeśli lubimy kolacje na tarasie, zamontujmy mocne oświetlenie skierowane w stronę stołu. Można umieścić lampę na ścianie albo zamocować ją w zadaszeniu tarasu. Resztę przestrzeni rozświetlmy małymi oprawami punktowymi. Delikatne światło o niewielkim natężeniu wprowadzi bardziej kameralny klimat. Jeżeli natomiast chcemy wyeksponować kształt jakiegoś ogrodowego detalu lub rośliny, źródło światła umieśćmy u dołu tego elementu. Można też zastosować oprawy z ruchomą głowicą świetlną, dzięki której będziemy mogli dowolnie zmieniać kierunek padania światła.

Oświetlenie i woda Oczywistością jest podświetlenie wszelkich elementów wodnych w ogrodzie – basenu, oczka wodnego, stawu kąpielowego czy kaskady/fontan-

ny. Mówimy tu zarówno o oprawach rozmieszczonych dookoła danego zbiornika, jak i pod wodą.

W przypadku fontann lub kaskad chodzi o wyeksponowanie ich i upiększenie ogrodu – światło mieniące się w płynącej wody daje niepowtarzalne efekty wizualne. Natomiast basen, oczko lub staw powinny być oświetlone całą dobę, aby w ciemnościach ktoś – zwłaszcza gość, który może nie znać dobrze rozplanowania ogrodu – do nich nie wpadł. Nieużywany poza sezonem basen może nie być oświetlony – ale pod warunkiem, że jest zabezpieczony pokrowcem lub zadaszeniem (inaczej w ciemności będzie wyglądał ponuro, gdy będzie pełny, albo stwarzał poważne zagrożenie, gdy będzie pusty). Warto też zdawać sobie sprawę, że zbiornik wodny, który może zamarzać bez ryzyka uszkodzenia – oczko wodne lub staw – może wyglądać w sposób autentycznie niezwykły, gdy włączymy podwodne oświetlenie w zimie i lampy będą palić się pod lodem. Zachwyt sąsiadów i naszych gości – gwarantowany.

Instalacja elektryczna, w tym również lampy, przeznaczona do kontaktu z wodą musi być na tzw. bezpieczne napięcie – 12/24 V. Lampy podwodne i pływające są produkowane wyłącznie jako niskonapięciowe. Oprawy zewnętrzne muszą być zasilane przez specjalny transformator bezpieczeństwa, w którym uzwojenia pierwotne i wtórne są rozdzielone, co daje pewność, że w części instalacji za transformatorem nie pojawi się napięcie 230 V.

3/2016 Własny Dom

41

focus

oświetlenie

Oświetlenie okiem eksperta Anna Rusiniak-Malinowska Projektantka wnętrz, właścicielka showroomu Malabelle www.malabelle.pl

C

ała tajemnica zawarta jest nie tylko w odpowiednim rozmieszczeniu punktów świetlnych (choć to połowa sukcesu), ale również w doborze odpowiedniego żyrandola, kinkietu czy lampy podłogowej. Bardzo ważne jest, aby pierwsze skrzypce we wnętrzu grała jedna lampa, a pozostałe były jej uzupełnieniem. Często chcemy mieć efektowne oświetlenie – i w związku z tym kupujemy wszystkie lampy równie spektakularne. Wchodząc potem do danej przestrzeni, sami nie wiemy, na czym skupić wzrok. Rozproszenie jest tak duże, że wnętrze traci urok i staje się raczej wystawą pięknych lamp. We wszystkim potrzebna jest równowaga. Niektórzy mają tak dobry smak, wyczucie i intuicję, że udaje im się rozmieścić lampy samemu, zawsze jednak można skorzystać z porady projektanta/dekoratora.

Ważną rolę w domu pełni oświetlenie w salonie – to tam spędzamy większość czasu.

Dobrze jest wydzielić tu parę stref, które potrzebują światła. Wszystko zależy oczywiście od stylu, w jakim urządzamy daną przestrzeń.

Skupię się na estetyce skandynawskiej – z dwóch powodów: jest ona obecnie bardzo popularna, a jednocześnie mi bliska.

W salonie mamy przeważnie trzy strefy: 1. Stół – czyli miejsce, gdzie jemy, siedzimy przy kawie z przyjaciółmi, a czasem również pracujemy.

2. Sofę i całą przestrzeń wokół niej – tutaj odpoczywamy, pijemy herbatę, czytamy.

3. Pozostałą część salonu, gdzie możemy umieścić dodatkową ławkę, witrynę, komodę lub fotel.

42

Własny Dom 3/2016

Oświetlenie nad stołem często pełni również funkcję światła głównego – uzależnione jest to od metrażu przestrzeni, jaką aranżujemy (im większa przestrzeń, tym więcej możliwości zastosowania różnego rodzaju światła). Skandynawski fason lamp umieszczanych w salonach to głównie lampy o żelaznej konstrukcji zakończone miedzianymi lub metalowymi oprawkami. Można do nich zastosować dekoracyjne żarówki z żarnikiem – dadzą nastrojowe światło, a ponieważ ramion zakończonych oprawką jest kilka, mogą także pełnić rolę oświetlenia głównego. Takie rozwiązanie pozwala nam utrzymać minimalistyczny charakter całego pomieszczenia – wygląda ono praktycznie, a zarazem efektownie.

Drugą propozycją oświetlenia w omawianym stylu są lampy o charakterze industrialnym, które są duże i swoim wyglądem przypominają oświetlenie stosowane w fabrykach i pomieszczeniach technicznych. Często są one wykończone surową kratą i posiadają duże klosze.

Cechuje je wysoka jakość wykonania, co odróżnia je od oryginalnych lamp fabrycznych. Do industrialnego smaku doskonałą przyprawą będą lampy ścienne składające się z żelaznych, długich ramion zakończonych oprawką – podobne do lamp sufitowych opisanych powyżej. Ich minimalistyczna forma idealnie dopasuje się do reszty lamp w pomieszczeniu, a długie ramiona zapewnią możliwość komfortowego czytania.

Zastosowanie takiego oświetlenia daje nam trzy korzyści: efektowny wygląd bez przesytu, dużo miejsca wokół sofy oraz nastrój, który zapewni nam wieczorem miły odpoczynek. Ich prosta for-

ma daje dużą swobodę w doborze pozostałego oświetlenia, jednocześnie nie zabierając pierwszego miejsca ogromnej lampie nad stołem oraz idealnie komponując się z lampą o podobnych długich ramionach.

Sofa i przestrzeń wokół niej polubi taki styl.

Obok tego rodzaju lamp często stoją lampy podłogowe – to druga propozycją umieszczenia światła w okolicy kanapy czy sofy. Lampy podłogowe, podobnie jak lampy ścienne, też są oszczędne w wyrazie – często ich podstawa składa się z jednej szczupłej i smukłej nogi.

Cechuje je prosta konstrukcja oraz ciekawe nachylenie stelaża, co sprawia, że światło dotrze właśnie tam, gdzie chcielibyśmy je mieć.

Ostatnią strefą jest pozostała część salonu.

Tutaj wykorzystujemy głównie lampy stołowe (duże i małe) oraz niewielkie lampy sufitowe.

Możemy je ustawić wszędzie tam, gdzie będziemy mieli pomysł na wydzielenie funkcjonalnej strefy. Jak zwykle miejsce definiuje nam aranżacja. Lampy stołowe mogą pełnić funkcję doświetlenia, kiedy potrzebujemy trochę więcej światła w pomieszczeniu, a lampy nad stołem nam nie wystarczają; należy jednak pamiętać, że jest to dodatkowe światło, które głównie tworzy klimat. Takimi miejscami w salonie mogą być stolik z fotelem, witryna z różnościami przywiezionymi z podróży, względnie komoda lub ławka. Małe lampki będą atrakcyjnie wyglądać na stolikach kawowych, postumentach czy na kawałku surowego, drewnianego pnia.

Przy aranżacji dodatkowej leżanki czy fotela polecam użycie sznurów zakończonych finezyjnymi oprawkami.

oświetlenie

focus

KinKiet swing/house doctor to rozwiązanie do salonu, nad sofę. dzięki długiemu ramieniu może on również pełnić rolę lampki do czytania. bardzo elegancki, a zarazem oszczędny w formie

lampa wisząca blooming/bloomingville – oszczędna w formie i elegancka. sznur w bawełnianym oplocie zakończony długim walcem w kolorze miedzi. Żarówka King edison z ozdobnym żarnikiem

biała lampa gasby/house doctor z kratą to typowa mieszanka stylu skandynawskiego i loftowego. sprawdzi się nad stołem w jadalni oraz nad wyspą w kuchni

lampa molecular/house doctor ze stali i mosiądzu, przypominająca formą wiązania chemiczne. składa się z 3 ramion i ma 5 gniazd na żarówkę. idealna do skandynawskich aranżacji

fot. Malabelle

podłogowa lampa game/house doctor z metalu. Jej podstawa jest „lekka”, a ale stabilna. dzięki białemu w środku kloszowi daje jasne światło. polecana do salonu lub sypialni

3/2016 Własny Dom

43

focus

farby

farby do wnętrz i farby elewacyjne fot. Śnieżka

s cu fo Dzięki przemalowaniu elewacji lub pomieszczenia możemy radykalnie zmienić wygląd wnętrza lub całego domu Tekst: Marta Stankiewicz, Marek Misiak

P

rzemalowanie wnętrza lub elewacji to jeden z prostszych sposobów na radykalną niekiedy zmianę wyglądu pokoju lub całego domu. Warto kierować się nie tylko radami np. członków rodziny, ale zapoznać się z ofertą producentów farb – na rynku dostępne są produkty naprawdę nowoczesne i trwałe, o właściwościach bakteriobójczych, odporne na grzyby i pleśń, a także na wilgoć i zmywanie.

Dobór odpowiedniej farby zależy od rodzaju podłoża, typu pomieszczenia wymagającego

44

Własny Dom 3/2016

malowania (w przypadku farb do wnętrz), a także zasobności portfela. Pewne znaczenie ma również to, czy planujemy malować dane wnętrza lub elewację sami – większość farb można nakładać samodzielnie, ale zdarzają się też mniej typowe, do których lepiej zatrudnić fachową ekipę. W przypadku farb do wnętrz możemy też decydować o fakturze farby – półmatowej, satynowej, matowej lub mniej standardowej (farby gliniane czy z efektami dekoracyjnymi). Zaś w przypadku farb elewa-

cyjnych dostępnych jest coraz więcej produktów z efektami dekoracyjnymi (np. mozaiki), co pozwala radykalniej zmienić wygląd domu lub jego fragmentu.

Więcej informacji www.sniezka.pl www.beckers.pl www.bolix.pl benjaminmoore.pl www.dom-z-natury.pl

www.leinos.pl www.formes-build.pl www.jeger.pl www.tikkurila.pl www.magnatfarby.pl

farby

focus

Jak dobierać farby

fot. Magnat

farba akrylowa znakomicie nadaje się do salonu, gdzie dekoracyjne ściany nie będą narażone na wilgoć ani uszkodzenia mechaniczne.

Kolor o nazwie hiszpańska mandarynka jest pastelowy i ciepły, a meble zostały dopasowane kolorystycznie

fot. Benjamin Moore

farba tablicowa to wodorozcieńczalna, lateksowa farba akrylowa o półmatowym wykończeniu, która przekształca powierzchnie ścian w tablicę, po której można pisać i rysować kredą

fot. Magnat

lateksowa farba dedykowana do kuchni i łazienek jest odporna na wilgoć i szorowanie, na rozwój grzybów i pleśni oraz na typowe w tym pomieszczeniu plamy (oleje, tłuszcze, kawę i detergenty).

Zapewnia prawidłowe oddychanie ścian

zastosowana w łaZience farba ceramiczna ma ponadprzeciętną odporność na szorowanie i wielokrotne zmywanie. Można nią malować zarówno ściany, jak inne podłoża, co ułatwia jej zastosowanie w pomieszczeniu, w którym ściany bywają pokryte różnymi materiałami

fot. Magnat

Wybór farby, jakiej użyjemy do malowania wnętrza zależy przede wszystkim od funkcji pomieszczenia. Farby różnią się kolorami, odcieniami, połyskiem, składem, a także stopniem ścieralności. Tam, gdzie ryzyko zabrudzenia ściany jest największe, a więc w kuchni, przedpokoju czy pokoju dziecięcym, najlepiej użyć farby odpornej na ścieranie i działanie wody, na przykład akrylowej emulsyjnej. Pokrytą w ten sposób ścianę w razie potrzeby można umyć. W pokoju dziecka dodatkowe znaczenie będzie miało to, czy farba nie jest szkodliwa dla zdrowia, dlatego ważne jest, aby nie zawierała rozpuszczalników ani amoniaku. Także z uwagi na alergików należy zwracać uwagę, czy dany produkt został zweryfikowany pod tym względem. Taka informacja jest wówczas widoczna na opakowaniu.

W pomieszczeniach suchych, takich jak sypialnia, salon, czy garderoba, najlepiej stosować farby wodorozcieńczalne, emulsyjne, wydajne i dobrze kryjące. W korytarzu i na klatce schodowej konieczna będzie farba odporna na uszkodzenia mechaniczne. Tam, gdzie mamy do czynienia z wilgocią, a więc w kuchni, łazience, pralni i suszarni, dobrze sprawdzają się farby lateksowe lub akrylowe – są wodoodporne.

W miejscach, w których przewidujemy częste mycie ścian, najlepiej zastosować substancję nadającą połysk. Generalnie najbardziej odporne na szorowanie są farby lateksowe.

Producenci określają, czy pokryta nimi powierzchnia ma być czyszczona na mokro, czy na sucho. W karcie technicznej podaje się także stopień ścieralności. Zdarza się, że w serii farb jest on tym większy, im kolor ciemniejszy. Jeśli w karcie technicznej podano 150 dopuszczalnych cykli zmywań, ściany, nie należy czyścić na mokro. Za zmywalną można uznać farbę dopuszczającą 800 takich cykli. Zazwyczaj stosuje się dwie warstwy farby, można zatem przyjąć, że grubość warstwy wynosi powyżej 150 mm.

Oznacza to, że w przypadku użycia farby klasy 1 ubytek warstwy po 200 cyklach szorowania wyniesie około 5 mm, a klasy 2 – 20 mm.

fot. Dekoral

Przeznaczenie pomieszczenia

3/2016 Własny Dom

45

focus

farby

Farbą przeznaczoną do wnętrz można pokrywać płyty gipsowo-kartonowe, tynki cementowe, gipsowe, cementowo-wapienne, powierzchnie betonowe, tynki strukturalne oraz tapety z fizeliny, papierowe, czy z włókna szklanego. Tymi, które cechują dobra przyczepność i wysoki stopień krycia, możemy pokryć cegłę, metal, drewno czy kamień. W przypadku farb wodorozcieńczalnych śliskie powierzchnie należy uprzednio zagruntować. Wydajność farby w dużej mierze zależy od chłonności podłoża.

Do malowania grzejników nadają się tylko te preparaty, które są odporne na zmiany temperatury.

fot. Magnat

Rodzaj podłoża

cegła lub Płytki ją imitujące wymaga farby, która wyeksponuje nierówną, naturalną fakturę materiału, a jednocześnie nada mu nasycony, wyrazisty kolor

w salonie zastosować można ciepłe, jasne barwy, które stworzą nastrój przytulności – zwłaszcza gdy wpuścimy słońce przez okna

46

Własny Dom 3/2016

inny sPosób Pomalowania salonu – za pomocą jaskrawego koloru wyeksponowano element rozdzielający salon i bibliotekę

na kamień nałożono najpierw lateksową farbę gruntującą, a potem dekoracyjną metaliczną farbę akrylową w kolorze srebrnym

fot. Magnat

fot. Magnat

Płyty giPsowo-kartonowe należy obowiązkowo zagruntować przed ich pomalowaniem, by wyrównać chłonność płyt i gipsowych spoin

fot. Magnat

fot. Benjamin Moore

Po wyschnięciu farba akrylowa jaśnieje, natomiast lateksowa na ogół lekko ciemnieje. Pod wpływem działania słońca ściana może nieco zblaknąć, dlatego w miejscach, gdzie silnie ono operuje, warto zastosować intensywniejszy kolor. Jeśli zamawiamy farbę wykonaną w mieszalniku, zapamiętajmy jej symbol na wypadek, gdyby zaistniała potrzeba dorobienia.

Najlepiej korzystać z wzorników pokazujących kolor po wyschnięciu.

Przy korzystaniu z pigmentów i samodzielnego sporządzania emulsji należy ją przygotować z pewnym wyprzedzeniem, by składniki należycie się ze sobą związały. Ze względu na trudność w odtworzeniu proporcji dobrze zawczasu przygotować zapas farby na wypadek, gdyby jej zabrakło.

fot. Śnieżka

Kolor

Praktycznie w każdym Pomieszczeniu dobrym pomysłem może być pomalowanie sufitu na inny kolor niż ścian

farby

focus

fot. Śnieżka

farby satynowe (matowe) są stosowane najczęściej. Łatwo je nakładać i są w stanie do pewnego stopnia maskować nierówności ścian

PeŁny PoŁysk (akrylowa farba metaliczna) jest polecany dla wyeksponowania fragmentów ściany pokrytych np. cegłą, a nie na całe ściany

fot. Jeger

gŁęboki mat uzyskany wodorozcieńczalną farbą lateksową. taka farba pochłania większość padającego na nią światła, co nadaje pomieszczeniu przytulną atmosferę

fot. Magnat

Do wyboru mamy farby głęboko matowe, satynowe (matowe), półmatowe i błyszczące. Farby satynowe, przypominające matowość skorupki jajka, określane są mianem eggshell.

Farby matowe są bardziej podatne na zadrapania i mniej odporne na działanie wody i ścieranie. Pod wpływem mycia powierzchnia zaczyna błyszczeć i wyraźnie się odznaczać.

Jednocześnie farby takie optycznie powiększają pomieszczenie, a także świetnie maskują nierówności ścian. Farby z połyskiem są odporniejsze, jednak wymagają wprawy w malowaniu i idealnej gładkości pokrywanej powierzchni.

fot. Tikkurila

Połysk

efekty dekoracyjne uzyskiwane są na ogół przy użyciu farb matowych – w ich przypadku faktura inna niż gładka wygląda dobrze

Rodzaje farb

farby akrylowe występują często w wersjach z efektem dekoracyjnym – na zdjęciu z imitacją perłowego piasku i satynową poświatą

fot. Śnieżka

Wśród farb emulsyjnych (czyli dyspersyjnych) wyróżnić można trzy grupy – akrylowe, winylowe i lateksowe oraz ich mieszanki (akrylowo-winylowe, winylowo-lateksowe). Różnią się rodzajem spoiwa – są nim najczęściej żywice poliakrylowe lub polioctan winylu, połączone z pigmentami i rozproszone w wodzie.

Farby akrylowe są uznawane za najsłabsze, choć stosuje się je najczęściej. Najszybciej blakną i ulegają uszkodzeniom mechanicznym, są jednak najtańsze. Przepuszczają parę wodną, „oddychają”, a schną tylko ok. godziny.

Farby lateksowe są najmocniejsze, wodoodporne i dobrze nadają się do pomieszczeń

fot. Magnat

Farba emulsyjna – akrylowa, lateksowa czy winylowa?

farby lateksowe produkowane są również z dodatkiem czynnika biobójczego (np. srebra), przez co są chętnie stosowane w łazienkach

3/2016 Własny Dom

47

mokrych – łazienki, suszarni, kuchni czy pralni.

Na ścianie tworzą gładką, jednolitą powłokę przypominającą gumę, która zatrzymuje wilgoć. Przepuszcza ona jednak powietrze, jest łatwo zmywalna i najwolniej spośród wszystkich farb emulsyjnych traci kolor. Są bardzo wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne i doskonale pokrywają powierzchnię kolorem.

Czas schnięcia wynosi do dwóch godzin.

Farby winylowe to mieszaniny winylu z akrylem lub winylu z lateksem. Te pierwsze poprawiają trwałość farby akrylowej, drugie zaś sprawiają, że farba lateksowa matowieje.

Są słabo przepuszczalne dla wilgoci, dlatego można je stosować wyłącznie w pomieszczeniach suchych. Stosunkowo szybko ulegają widocznemu zabrudzeniu, są jednak łatwo zmywalne.

fot. Leinos

farby

fot. Leinos

focus

farba wapienna krzemionkuje nierozerwalnie z mineralnymi podłożami i tworzy matową powierzchnię, dającą się wielokrotnie malować

farbą glinianą przy pomocy oferowanych przez producentów szablonów możemy wykonywać skomplikowane wzory

48

Własny Dom 3/2016

farba gliniana w łazience może być łączona z wapiennym tynkiem marokańskim (tzw. tadelaktem)

trudnych powierzchni. Niewielka domieszka kleju utrzymuje ten efekt i sprawia, że farbę wapienną można długo przechowywać.

Malować nią można tynki wapienne i cementowo-wapienne, gliniane zaprawy, płyty g-k i g-w, beton, cegły i kamień. Wapienna farba odznacza się znaczną alkalicznością, działa zatem antygrzybicznie.

fot. Dekoral

W procesie produkcji tego typu farb najnowszej generacji marmurowe gaszone wapno rozdrabnia się mieszadłem o wysokiej mocy, co powoduje zupełne oddzielenie od siebie cząsteczek wapna. Dzięki temu zwielokrotnia się całkowita powierzchnia wszystkich wapiennych cząstek i zwiększa ich przyczepność, co wpływa na doskonałe krycie nawet

fot. Formes

Dla osób, dla których istotnym aspektem jest nietoksyczność stosowanych do wykończenia wnętrz produktów, dobrym rozwiązaniem będą farby gliniane i wapienne.

Farby gliniane wytwarza się na bazie roślinnej kazeiny i gliny. Dodatki pyłu czy piasku z wapna marmurowego nadają powłoce delikatnie ziarnistą strukturę i sprawiają, że jest ona odporna na wnikanie brudu oraz szorowanie. Resztki glinianej farby można też bezpiecznie wyrzucić na kompost. Glinianą farbą najlepiej pokrywa się tynki mineralne, gliniane, płyty gipsowo-kartonowe i beton. Nie nadaje się do malowania ścian pomalowanych farbą lateksową, olejną, klejową, gładkich, nasiąkliwych, wilgotnych czy pokrytych resztkami tapet. Farby na bazie białej gliny można barwić samodzielnie za pomocą naturalnych pigmentów ziemnych i mineralnych lub nabyć gotowy produkt w dowolnym kolorze. Efekt jest głęboko matowy i daje wrażenie jedwabistości. Najczęściej spotyka się produkty w formie proszku do wymieszania z wodą.

W pomieszczeniach wilgotnych lepiej sprawdzą się farby wapienne. Najczęściej stosuje się farby na bazie wapna gaszonego wypełnione pyłem marmurowym, które bez dodania sztucznych środków wiążących tworzą twardą, zmywalną powierzchnię.

fot. Śnieżka

Zdrowe farby ceramiczne i wapienne

jeśli w domu mieszka z nami kot lub pies, zastosowane farby powinny być bezpieczne dla naszego pupila – przynajmniej w tych pomieszczeniach, do których ma on dostęp. oznacza to zarówno nietoksyczność, jak i odporność na próby zadrapania

nietoksyczność farby jest szczególnie ważna w pomieszczeniach, w których przebywają małe dzieci, które potrafią np. lizać ściany

farby

Farby chemicznie nieszkodliwe

focus

Chorobotwórcze chemikalia w dostępnych produktach występują w na tyle małym stężeniu, że zostają dopuszczone do sprzedaży. Nie oznacza to jednak, że nie będą miały wpływu na nasze zdrowie. Warto sprawdzić przed zakupem, czy farba nie zawiera takich substancji jak chlor, amoniak, benzen czy węglowodory, które mogą uczulać w szczególności alergików. Chroniczne zapalenia gardła, nawracające wysypki, złe samopoczucie, reakcje alergiczne – te dolegliwości mogą mieć źródło w domowych czterech

ścianach. Wbrew pozorom, termin „ekologiczne farby” nie jest tylko zabiegiem marketingowym.

Specjaliści wprowadzają na rynek produkty nowej generacji, które odpowiadają na potrzebę zmniejszenia emisji lotnych związków organicznych szkodzących naszemu zdrowiu. Farby takie posiadają europejskie certyfikaty i rekomendacje towarzystw alergologicznych, które gwarantują, że użyte w nich substancje są neutralne dla zdrowia – mówi Jakub Zagórski ze Skanska Residential Development Poland.

Przygotowanie ścian

Malowanie tapet

Technika malowania

W przypadku nowych tynków przed malowaniem należy odczekać co najmniej trzy tygodnie, aż do ich całkowitego wyschnięcia. Malowanie należy poprzedzić gruntowaniem. Suche tynki, czyli na przykład płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe, możemy malować zaraz po wyschnięciu spoiny szpachlowej, czyli – w zależności od temperatury i wilgotności pomieszczenia – już po upływie jednego do kilku dni (najpóźniej po 4 dniach).

Malować można także niektóre rodzaje tapet, ale tylko wtedy, gdy są równo ułożone i dobrze przylegają do ścian. W przeciwnym razie należy je usunąć, np. przy użyciu specjalnego rozpuszczalnika do kleju mocującego tapetę do ściany.

Papierowe tapety wystarczy namoczyć wodą lub bardzo wydajnym i wygodnym w stosowaniu urządzeniem wytwarzającym parę wodną.

Wyrównany efekt malowania osiągniemy, dbając jednocześnie o to, by farba w trakcie malowania nie wysychała. Najlepiej odlewać jej niewielkie ilości na tackę malarską w takich porcjach, by miała dostęp do powietrza nie dłużej niż dwie godziny. Jednolitą, równą powierzchnię najłatwiej uzyskamy, używając dobrej jakości wałka malarskiego. Pracę usprawniają też wysięgnik do wałka, pędzle do malowania rogów i odcięć oraz taśma malarska.

Sprawne malowanie zapewni usunięcie lub zsunięcie na środek pomieszczenia wszystkich przedmiotów oraz zabezpieczenie ich wraz z podłogą folią malarską. Dobrze także pamiętać o dokładnym myciu narzędzi lub ich zabezpieczeniu przed wyschnięciem, jeśli przerywamy pracę na czas nocy. Zaschnięta na wałku farba będzie się kleić i pozostawać na malowanej powierzchni. Malować należy w pierwszej kolejności sufitu, a w narożnikach pomieszczenia nakładać grubszą warstwę farby.

Na pewno należą do nich farby wodorozcieńczalne, nie zawierające rozpuszczalników i amoniaku, oznaczone certyfikatem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, logiem Błękitnego Anioła lub etykietą Eco-Label.

– Związki występujące w chemii budowlanej mogą oddziaływać niekorzystnie lub wręcz szkodliwie na ludzki organizm. Mimo tego wciąż możemy znaleźć podobne materiały na rynku.

W przypadku starych ścian niekiedy konieczne są dodatkowe zabiegi. Specjalnej substancji gruntującej trzeba będzie użyć, jeśli podłoże kruszy się, pyli lub ma szczególnie wysoką chłonność. Powierzchnie poplamione należy zeszlifować ściernym papierem, wywabić plamy specjalnym preparatem emulgującym lub zamalować grubą warstwą farby gruntująco-izolującej. Złuszczająca się stara farba musi zostać dokładnie namoczona, a następnie zdarta. Niewielkie ubytki wystarczy zaszpachlować i przetrzeć papierem ściernym. Odspajające się od muru kawałki tynku należy skuć i uzupełnić, a pęknięcia i rysy wypełnić zaprawą elastyczną bądź masą uszczelniającą i nakleić na nie taśmę wzmacniającą lub siatkę.

Jeśli ściana była kiedyś malowana farbą klejową, przed pokryciem emulsją musi być dokładnie zmyta roztworem wodny z szarego mydła.

Wyjątkowo, jeśli warstwa farby klejowej nie jest szczególnie gruba, może wystarczyć pokrycie jej gruntem do porowatych podłoży.

Ważne, by farba używana do malowania była doskonale wymieszana – ręcznie (poprzez dynamiczne potrząsanie opakowaniem) lub przy użyciu specjalnego mieszadła w postaci końcówki nakładanej na wiertarkę. Kożuch, który czasem pojawia się na powierzchni w opakowaniu, które było już wcześniej otwierane, wystarczy usunąć. Znajdującą się pod nim, rozwarstwioną na bardzo gęste i bardzo rzadkie frakcje ciecz należy dokładnie wymieszać, doprowadzając do jednolitej konsystencji.

fot. Śnieżka

Stare ściany

Ważne mieszanie

pomalować wnętrza domu można samodzielnie – warto jednak wcześniej zapoznać się z zaleceniami producenta farby

fot. Śnieżka

Jak malować

Żeliwne grzejniki Żeberkowe można wizualnie odnowić, malując specjalną farbą odporną na wysokie temperatury

3/2016 Własny Dom

49

focus

farby

Malowanie ścian i sufitów Samodzielne malowanie ścian i sufitów nie jest trudne – wymaga jednak stosowania pewnych procedur, aby nie były konieczne żmudne poprawki. Omówione zasady wynikają z praktyki malarzy-fachowców/

1

1 przygotowanie pomieszczenia do malowania polega na zabezpieczeniu folią i taśmą wszystkich elementów, które nie powinny zetknąć się z farbą – np. okien

4

4 ubytki i nierówności podłoża szpachlujemy gładzią gipsową i pozostawiamy do wyschnięcia. Jeśli ściana była już malowana, należy ocenić przyczepność starej farby

7

7 w celu odtłuszczenia powierzchni oraz dokładniejszego odpylenia ścianę przecieramy wilgotną szmatką, używając wody z dodatkiem delikatnego detergentu

2

2 grzeJniki również należy zabezpieczyć. żeliwne grzejniki żeberkowe starego typu można wprawdzie malować – ale nie farbami do ścian (niektóre firmy oferują specjalne farby)

5

5 mieJsca gipsowane szlifujemy papierem ściernym, by wyrównać i wygładzić ściany. dodatkowo zaleca się zmatowienie drobnoziarnistym papierem ściernym całej powierzchni ścian

8

8 przy użyciu małego wałka (szer.

10/15 cm) gruntujemy naroża i trudno dostępne miejsca, a zwykłym wałkiem (szer. 18/25 cm) – całe ściany, rozpoczynając od naroży

3

3 przed malowaniem sufitu naroża ścian oklejamy taśmą malarską (odklejaną bezpośrednio po malowaniu) w celu uniknięcia zacieków na ścianach

6

6 po szlifowaniu ścianę należy dokładnie odpylić, używając szczotki. Jeśli tego nie zrobimy, farbę będziemy nakładać na warstwę pyłu zamiast na powierzchnię ściany

9

9 w pierwszeJ koleJności malujemy naroża i trudno dostępne miejsca małym wałkiem malarskim (szer. 10/15 cm). by uniknąć smug, ostatni ruch wykonujemy z góry do dołu

11

12

10 pozostałą powierzchnię ścian malujemy dużym wałkiem na przedłużaczu (od naroża ściany w lewo/w prawo), ruchami góra-dół, by pokryć całą powierzchnię

11 taśmę naJlepieJ usunąć zaraz po malowaniu każdej kolejnej warstwy, zanim świeża warstwa farby przyschnie do taśmy. aby nie oderwać taśmy razem z farbą, róbmy to ostrożnie

12 malowanie drugieJ warstwy odbywa się podobnie – przyklejamy taśmę malarską i malujemy najpierw naroża i trudne miejsca, a potem resztę ścian

fot. Jedynka

10

50

Własny Dom 3/2016

farby

focus

Farby elewacyjne

Farby akrylowe tworzą powłoki ochronne o bardzo dobrej przyczepności do podłoża. Ze względu na niską (w porównaniu z farbami silikonowymi) przepuszczalność pary wodnej i gazów, w tym również dwutlenku węgla, farby akrylowe stosowane są do zabezpieczania powierzchni betonowych. Można je też stosować do malowania powierzchni płyt włókno-cementowych. Nie nadają się jednak na podłoże z tynku wapiennego. Farby akrylowe bardzo dobrze zabezpieczają powierzchnie cokołów lub podmurówek przed bezpośrednim wpływem wilgoci. Tworzą szczelne, elastyczne powłoki odporne na szorowanie.

Farby silikonowe (krzemoorganiczne) wymagają specjalnych środków gruntujących, które zwiększają przyczepność farby do podłoża, a jednocześnie chronią podłoże przed wnikaniem wilgoci z otoczenia, a wraz z nią soli (powstaje tak zwana warstwa hydrofobowa). Powłoka z farby silikonowej pozwala na utrzymanie ściany w czystości przez długi czas. Niektóre farby tego rodzaju tworzą powłoki o właściwościach samoczyszczących. Dzięki temu po deszczu elewacja pozostaje całkowicie sucha i czysta – spływająca woda spłukuje z niej brud. Są też paroprzepuszczalne. Farba silikonowa można być stosowana na podłoża

fot. Malfarb

Rodzaje farb elewacyjnych

akrylowa farba elewacyjna w jaskrawobeżowym kolorze skontrastowanym z ciemną zielenią okiennic

farba elewacyjna z efektem mozaiki pomoże wyeksponować strefę wejściową – na całej elewacji może wyglądać zbyt efekciarsko

mineralne, czyli tynki zewnętrzne (najczęściej cementowo-wapienne, rzadziej wapienne i cementowe), beton, cegłę czy płyty włókno-cementowe.

Podobnie jak inne produkty organiczne, mogą być nakładane praktycznie na każdą starą farbę (niezależnie od jej rodzaju), pod warunkiem że dobrze trzymają się podłoża – można spróbować w mniej widocznym miejscu.

Farby akrylowo-silikonowe łączą zalety farb akrylowych i silikonowych. Są nieco mniej chłonne i nieco bardziej paroprzepuszczalne od akrylowych, odporne na szorowanie i samooczyszczające się.

Farby silikatowe (krzemianowe) – do malowania nimi potrzeba doświadczenia, dlatego tę pracę lepiej powierzyć specjaliście. W przeciwieństwie do pozostałych farb mają ograniczoną liczbę kolorów. Nadają się do pokrywania powierzchni malowanych innymi farbami nieorganicznymi – wapiennymi lub cementowymi. Nie nadają się natomiast do malowania istniejących już powłok z farb akrylowych lub silikonowych, nawet gdy są one w dobrym stanie. Farby krzemianowe

można stosować na wilgotne podłoża. Tynki cienkowarstwowe na ociepleniu ze styropianu można malować już następnego dnia, tradycyjne tynki – po 7-10 dniach.

Farby wapienne są stosowane zwłaszcza w przypadku obiektów zabytkowych, w których tynk ma wartość historyczną. Na rynku dostępne są tradycyjne farby wapienne, których spoiwem jest wapno gaszone, twardniejące poprzez reakcję z dwutlenkiem węgla. Oferowane są one w postaci past, do których już na budowie dodaje się pigmenty, nadające farbie kolor. Producenci oferują również gotową do użycia farbę wapienną, w której spoiwem jest wapno gaszone przemysłowo. Ważne jest, aby zarówno przed malowaniem, jak i po malowaniu pokrywaną powierzchnię zwilżać wodą.

Farby polikrzemianowe (zolo-silikatowe) to ulepszony rodzaj farb silikatowych powstały przez wzbogacenie ich żywicami silikonowymi. Łatwiej się je nanosi, mają wyższą odporność na wodę i dużą paroprzepuszczalność. Są znacznie mniej żrące niż farby krzemianowe.

fot. Dekoral

Wybierając farby do malowania elewacji, należy zwracać uwagę na: zawartość spoiwa (im więcej spoiwa, tym lepsza farba), wodoszczelność, odporność na promienie UV, paroprzepuszczalność, odporność na szorowanie, wydajność oraz czas schnięcia. Trzeba jednak mieć także pewność, że dana farba nadaje się do pokrycia danego rodzaju podłoża.

Każdy rodzaj farby chroni elewację w nieco inny sposób. Najbardziej popularne są farby organiczne (czyli takie, które zawierają związki węgla i wodoru) – silikonowe i akrylowe oraz silikonowo-akrylowe. Mniejszym powodzeniem cieszą się farby nieorganiczne – krzemianowe i wapienne. Wybierając farbę, warto też zwrócić uwagę na stopień połysku. Błyszcząca będzie bardziej odporna na zabrudzenia – deszcz lepiej będzie ją oczyszczać.

fot. Malfarb

Jak je dobierać

farbę nakładamy od góry do dołu ściany.

Po położeniu pierwszej warstwy czekamy 24 godziny i nakładamy drugą. Poprzestanie na jednej warstwie farby skutkowałoby prześwitywaniem warstwy znajdującej się pod farbą (a zatem innego koloru)

3/2016 Własny Dom

51

temat miesiąca 1 fundament temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Najważniejsze decyzje przy budowie domu to te dotyczące rodzaju fundamentów, materiałów do budowy i wykończenia ścian oraz konstrukcji stropów i izolacji wszystkich wymienionych elementów

fot. Izodom 2000

tekst: inż. Rafał Żyła

1 fundament

Dlaczego fundament jest tak ważny? Rodzaje fundamentów.

Głębokość posadowienia. Izolacja pozioma i pionowa fundamentów.

Fundament grzewczy str.

52 54 Własny Dom 3/2016

2 ściany zewnętrzne i wewnętrzne

Materiały budowlane – ceramika poryzowana, beton komórkowy, silikaty.

Izolacyjność termiczna i akustyczna tych materiałów. Dom prefabrykowany. Dom z bali. Stawianie ścian działowych str.

58

3 stropy i więźba dachowa

Jak wybrać strop? Wykonywanie stropu teriva i filigran. Płyty stropowe z betonu komórkowego. Strop drewniany a żelbetowy.

Prefabrykowana więźba dachowa. Wybór drewna do budowy więźby dachowej str.

66

temat miesiąca | z czego zbudować dom

fundament

1

Z cZego Zbudować dom 4 Izolacje

Co ocieplać styropianem? Parametry izolacyjne styropianu. Wełna mineralna.

Izolacja domu z bali. Inne materiały termoizolacyjne. Izolacja wdmuchiwana.

Izolacja dachu str.

71

5 elewacje

Tynki elewacyjne. Ceramika na elewacji.

Dylatacje w ścianach trójwarstwowych.

Kasetony elewacyjne. Farby elewacyjne.

Kamień, drewno i kształtki betonowe na elewacji. Okładzina ścienna z PVC str.

79

3/2016 Własny Dom

53

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

1

fundament

1

Fundamenty to pierwszy etap budowy domu. Do wyboru mamy kilka technologii – w tym rozwiązania, które nie tylko zapewnią stabilną podstawę całemu domowi, ale również umożliwiające umieszczenie w nich instalacji grzewczych

Dlaczego funDament jest tak ważny? podłoże oraz wszelkich warunków dodatkowych.

Bez szczegółowego ustalenia może dojść do poważnych komplikacji podczas kolejnych etapów budowy.

FUndament domU stanowi podstawę budynku, przenosi cały jego ciężar do ziemi. Chroni też dom przed wodami gruntowymi. Każda jego naprawa związana jest z dużymi kosztami

fot. Group Arch

Fundament to najniżej położona część konstrukcyjna domu, mająca za zadanie przeniesienie wszystkich obciążeń na podłoże. Jest narażony na znaczne naprężenia, wilgoć, wodę, a także przemarzanie. Każdy błąd na tym etapie budowy (np. przekroczenie nośności fundamentu) może wywołać nawet katastrofę budowlaną, częściej jednak jest przyczyną bardzo kosztownych napraw. Ustalenie podstawowych warunków geotechnicznych posadowienia jest obowiązkowe i wynika z prawa budowlanego. Projektant przy adaptacji projektu do konkretnej lokalizacji ma obowiązek ustalenia warunków gruntowych, rozkładu i sposobu przekazywania obciążeń na

Jaka ma być głębokość posaDowienia? powanie gruntów pęczniejących, zapadowych etc. Należy pamiętać, że posadowienie płytsze niż 0,5 m wymaga pisemnego uzasadnienia.

fot. M. Dymnicki

0,8 do 1,4 m (w tzw. gruntach wysadzinowych).

Należy jednak uwzględnić również takie czynniki, jak poziom zwierciadła wody gruntowej czy wystę-

fot. M. Dymnicki

Niemal wszyscy zwracają uwagę jedynie na umowną głębokość przemarzania, która w zależności od regionu w Polsce może wynosić od

wybierająC działKę pod swój wymarzony dom, należy zwracać baczną uwagę na panujące warunki gruntowo-wodne, szatę roślinną, różnego rodzaju gruzy, śmieci. zdarza się, że atrakcyjna cenowo działka była kiedyś wyrobiskiem lub wysypiskiem śmieci, co kompletnie zmienia warunki gruntowe i podraża prace nad fundamentem. w normalnych warunkach wylanie lub wymurowanie fundamentu oraz zastosowanie takich zabezpieczeń, jak drenaż, nie są pracami zbyt skomplikowanymi

54

Własny Dom 3/2016

temat miesiąca | z czego zbudować dom

fundament

1

W budownictwie jednorodzinnym najczęściej wykonuje się fundamenty bezpośrednie, rzadko pośrednie. Do bezpośrednich zaliczamy ławy, stopy i płyty. Ławy fundamentowe są najpopularniejszym sposobem budowania fundamentów w Polsce. Można je wykonywać z betonu, żelbetu, cegły, a nawet niektórych pustaków poryzowanych. Wciąż dostępna i dozwolona jest skuteczna metoda wykonywania z kamienia. W przypadku technologii murowanej należy użyć zaprawy cementowej lub cementowo-wapiennej marki co najmniej M5. Tu również można zastosować odsadzki, czyli schodkowe zwężenie ku górze fundamentu budowli. Stosuje się je w celu zmniejszenia objętości muru ławy przy zachowaniu wszelkich parametrów nośnych.

Warto wiedzieć, że najmniejsza wysokość ławy murowanej nie powinna być mniejsza niż grubość trzech cegieł, czyli ok. 22 cm.

Natomiast ławy betonowe wykonuje się jako monolityczne, czyli wylewane. Przekrój poprzeczny może mieć różny kształt: prostokątny, trapezowy i schodkowy. Aby uchronić się przed nierównomiernym osiadaniem takiej ławy, powinno się ją zazbroić. Wystarczą czasem dwa pręty poprowadzone górą oraz dwa pręty poprowadzone dołem o średnicy 12-20 mm każdy, zwykle ze stali A-0 lub A-I. Pręty są połączone strzemionami o grubości 6-8 mm.

fot. M. Dymnicki

Rodzaje fundamentów

fundamenty murowane polecane są do gruntów spoistych lub niespoistych, w których poziom wód gruntowych nie jest wysoki. wykonuje się je szybciej od monolitycznych, a prawdopodobieństwo popełnienia poważnego błędu jest mniejsze fundamenty słupowe w przeciwieństwie do ław nie mają charakteru ciągłego, ale punktowy – na tych punktach opiera się cały dom. Jest to spo-

Pustaki wykonane z wibroprasowanego betonu mogą posłużyć do budowy ścian piwnicznych posadowionych powyżej poziomu wód gruntowych.

W przypadku ścian fundamentowych i piwnicznych pustaki muruje się na spoinę poziomą i pionową przy użyciu zaprawy cementowej, zaś w pozostałych ścianach konstrukcyjnych na zaprawie cementowo-wapiennej. Należy je układać pełnym dnem do góry, rozkładając na nich równomiernie zaprawę o grubości 10-15 mm.

Spoiny pionowe wykonać można tradycyjnie lub przez wypełnienie zaprawą powstałych kieszeni.

Elementy murowe w kolejnych warstwach muszą być przesunięte względem siebie o co najmniej 10 cm.

Dzięki dużym wymiarom pustaków na 1 m2 ściany zużywa się ich tylko 8 sztuk, co wpływa na skrócenie czasu wykonania murów.

fot. sxc.hu

WibRopRasoWane pustaki fundamentowe

pustaki wibroprasowane wykonane są z betonu zagęszczonego poprzez zmniejszenie tarcia między cząsteczkami, a następnie wypchnięcie z materiału powietrza

sób na posadowienie lekkiego domu, na przykład drewnianego (w technologii szkieletowej lub domu z bali). Dom opiera się za pośrednictwem drewnianych belek podwalinowych na krótkich i dość gęsto rozstawionych słupach (bez stóp) zagłębionych w gruncie. Wykonuje się je jako murowane oraz betonowe. Murowane mają zastosowanie tylko w obciążeniach osiowych (rozłożone symetrycznie). Natomiast stopy żelbetowe mogą być obciążane również mimośrodowo (niesymetrycznie), ale wówczas stopa musi być wydłużona w płaszczyźnie obciążenia. płyta fundamentowa – stosuje się ją wtedy, kiedy grunty są małej nośności, a niezbędna podstawa ław lub stóp byłaby bardzo duża. Największą zaletą płyty fundamentowej jest lepsza izolacja termiczna i łatwość w wykonaniu. Materiał równomiernie rozkłada ciężar budynku, co staje się niezwykle istotne przy pofałdowanych i nierównych gruntach.

Jest to wylewana na placu budowy płyta betonowa, zbrojona stalowymi prętami lub zbrojeniem rozproszonym. Do jej wykonania wykorzystywane są podstawowe elementy szalunkowe.

Za wykorzystaniem płyty fundamentowej przemawiają znacznie prostsze i tańsze prace ziemne – wykopy są płytsze niż przy tradycyjnym rozwiązaniu, co skraca czas budowy i umożliwia mechaniczne wykonywanie prac.

3/2016 Własny Dom

55

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

fundament

1

Izolacja pozioma fundamentów ściany były zupełnie odseparowane, odizolowane od warstwy niższej i aby nie było żadnych przerw w tej izolacji.

Wykonujemy ją, przygotowując uprzednio podłoże (oczyszczając je i wyrównując). Następnie nakłada się cienką warstwę zaprawy, a na niej lepik, na który z kolei układamy pasy papy lub folii. Podczas tej czynności należy uważać, by papa nie zagięła się

oraz by wystawała ok. 20 cm od strony wewnętrznej ściany – to bardzo ważne. Ta część w przyszłości umożliwi nam połączenie izolacji poziomej fundamentów z izolacją znajdującą się pod podłogą. Następnie należy położyć drugą warstwę papy.

izolacja Pozioma fundamentów wykonywana jest przy pomocy papy lub specjalnych folii izolacyjnych. zabezpiecza ściany przed wodą podciąganą kapilarnie z gruntu

fot. Stahlton

fot. Wienerberger

To warstwa kładziona bezpośrednio na ławy fundamentowe – na niej będą murowane ściany.

Inaczej mówiąc, to granica pomiędzy fundamentami a ścianą. Najczęściej wykonuje się ją jako podwójną warstwę papy.

Wykonujemy ją pod wszystkimi ścianami: zewnętrznymi i wewnętrznymi, a także na fundamencie np. komina. Efekt ma być taki, by przyszłe

ukłaDaniE bloczkóW cokołoWycH jako izolacji termicznej cokołu budynku. bloczki układane są jako pierwsza warstwa ściany na zaprawie murarskiej. Wcześniej rozciągnięto papę jako poziomą izolację chroniącą przed wilgocią podciąganą ze ściany fundamentowej

W przeciwieństwie do izolacji poziomej ten rodzaj izolacji nie zawsze musi być wykonywany, szczególnie gdy fundamentem są wylewane betonowe ławy. Gdy jednak fundament jest murowany – jesteśmy zmuszeni zabezpieczyć go izolacją pionową. W zależności od warunków gruntowych i wodnych wyróżniamy izolację: • lekką – najczęściej używaną w domach jednorodzinnych. Jest stosowana gdy grunt dobrze przepuszcza wilgoć, a poziom lustra wód gruntowych jest poniżej poziomu fundamentów.

Zastosowanie mają tu przede wszystkim masy bitumiczne nakładane dwukrotnie; • średnią – stosuje się ją na gruntach gliniastych z trudem przepuszczających wodę. Stosuje się wówczas papy na lepiku lub folie polietylenowe;

56

Własny Dom 3/2016

membrany izolacyjne z polietylenu o wysokiej gęstości (HDPE) zapewniają nie tylko izolację fundamentu, ale też wentylację przestrzeni między murem a gruntem.

Wycięcia w kształcie ściętych stożków umożliwiają drenaż wód gruntowych, a także opadowych

fot. Onduline

Izolacja pIonowa fundamentów

• ciężką – stosujemy ją wówczas, gdy poziom lustra wód gruntowych znajduje się powyżej poziomu spodu fundamentowania (okresowo lub stale). Stosuje się folie polietylenowe.

W tym przypadku izolacja musi być wykonana wyjątkowo perfekcyjnie.

temat miesiąca | z czego zbudować dom

fundament

1

Fundament grzewczy z wewnętrznym systemem rur Dzięki wymiennikom ciepła w kanałach fundamentu krąży ciepłe powietrze, które ogrzewa wnętrze domu. Nie ma więc niebezpieczeństwa przecieków czy przemarzania wody w układzie.

System ma dużą bezwładność, co powoduje, że ogrzewa się i stygnie dość wolno.

fot. Legalett

fot. P. Błasiak

fot. Legalett

zamkniętym, a wymiana ciepła odbywa się w agregatach, do których dostęp umożliwiają otwory rewizyjne w podłodze, przykryte najczęściej metalowymi klapami. Następnie wykonuje się górną warstwę zbrojenia i wypełnia mieszanką betonową. Istotne, aby wszystkie prace przed wylaniem betonu były wykonane bardzo precyzyjnie, gdyż nie ma możliwości wprowadzania później zmian i korekt.

fot. Legalett

Jest to szczególny rodzaj fundamentu, w którym ,,zatopiony” jest system grzewczy. Po wykonaniu podbudowy płyty i jej zaizolowaniu układa się system zbrojenia w postaci siatki stalowych prętów, na którą układa się rury grzewcze o średnicy ok. 10 cm. Tworzą one sieć pętli dostosowanych do układu pomieszczeń, tak aby łatwo było regulować temperaturę. Czynnik grzewczy krąży w układzie

wykonanie płytowego fundamentu grzewczego trwa 5-7 dni. konstrukcja to płyta żelbetowa gr. 20 cm posadowiona na żwirowej podsypce gr. min. 30 cm i połączona z drenażem opaskowym, a izolacja – twarde płyty styropianowe (epS, XpS, Hydro) ułożone bezpośrednio na podłożu (grubość izolacji wg projektu, standardowo od 20 cm)

3/2016 Własny Dom

57

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

2

Ściany zewnętrzne i wewnętrzne

1

Najpopularniejszymi materiałami do wznoszenia ścian zewnętrznych i wewnętrznych są: beton komórkowy i ceramika poryzowana, silikaty oraz rozwiązania z drewna litego i szkieletowego – budownictwo z bali i domy prefabrykowane

fot. Termalica

W jakiej technologii wybudować ściany zewnętrzne?

Wybór materiałów na ściany i określenie technologii, w jakiej chcemy je wykonać, to jedne z najważniejszych kwestii, które powinniśmy poruszyć już na etapie planowania budowy domu. Do wyboru mamy ściany nieocieplone – jednowarstwowe albo z ociepleniem (dwu- lub trójwarstwowe). Ściany jednowarstwowe muruje się najszybciej i bez zastosowania dodatkowych materiałów termoizolacyjnych. Należy wznosić je z materiałów, które są ciepłe i wytrzymałe, np. z bloczków gazobetonowych, bloczków i pustaków karmazytobetonowych lub pustaków poryzowanych. Ich grubość powinna wynosić 30–50 cm. Najcieńszą wersję ścian jednowarstwowych można wznosić z pustaków i bloczków z przekładkami termoizolacyjnymi wewnątrz (np. styropianowymi). Trzon ścian dwuwarstwowych

stanowi warstwa nośna o grubości 18–30 cm, która może być zrobiona z cegieł, bloczków lub pustaków. Od zewnątrz mocuje się do niej drugą warstwę – ocieplenie grubości 12–15 cm wraz z warstwą elewacyjną. Jeden materiał odpowiada za wytrzymałość ścian, a drugi za ich ciepło. Z zewnątrz można ocieplić taką ścianę metodą lekką mokrą (materiał mocowany do ocieplenia za pomocą kleju lub zaprawy) i metodą lekką suchą (ocieplenie układa się pomiędzy elementami rusztu nośnego). Ściany trójwarstwowe również zbudowane są z warstwy nośnej i ocieplenia. Rolę trzeciej ściany spełnia natomiast mur osłonowy zbudowany z cienkich pustaków, bloczków lub cegieł o grubości 8-12 cm.

Mur osłonowy może być równocześnie murem elewacyjnym, chroniącym pozostałe warstwy ściany przed wpływem czynników atmosferycznych

fot. Solbet

Izolacyjność termIczna I akustyczna ściaN i odporNość Na czyNNiki atmosferyczNe

surowa pogoda wymaga od inwestorów wykorzystywania materiałów o dobrej izolacyjności termicznej i odpornych na zmienne warunki atmosferyczne

58

Własny Dom 3/2016

Jest to jeden z najważniejszych parametrów ścian zewnętrznych. Mierzy się go za pomocą współczynnika przenikania ciepła U. Im niższa jego wartość dla danego materiału, tym cieplejsza ściana. Zgodnie z przepisami powinien on wynosić nie więcej niż 0,25 W/m2K. Najcieplejsze są wyroby z betonu komórkowego, kermazytobetonu ze styropianową wkładką oraz z ceramiki poryzowanej. Nie wymagają one dodatkowego docieplenia. Z kolei najlepszą zdolność do akumulacji ciepła mają materiały ciężkie i masywne – silikaty i ceramika tradycyjna. Jeśli zamierzamy ocieplać nasze ściany bez względu na właściwości termoizolacyjne materiału, porównywanie współczynnika U różnych materiałów konstrukcyjnych mija się z celem. Materiały ciężkie (silikaty, ceramika tradycyjna) lepiej izolują niż materiały lekkie (np. beton komórkowy). Aby dodatkowo zaizolować akustycznie ściany, warto użyć w tym celu wełny,

która jest znacznie bardziej dźwiękoszczelna niż styropian. 5-centymetrowa warstwa wełny mineralnej zastosowanej w ścianach szkieletowych daje zadowalające efekty akustyczne.

Skutecznym materiałem tłumiącym dźwięki jest również włóknista struktura materiału ściennego. Jednym z parametrów, które warto wziąć pod uwagę ze względu na zmienne czynniki atmosferyczne, jest nasiąkliwość materiałów. Im mniejsza nasiąkliwość, tym lepiej dla naszych ścian. Lekkie, porowate materiały zazwyczaj lepiej sprawdzają się w budowie ścian odpornych na zmiany pogody. Nasiąkliwość silikatów wynosi ok. 15%. W przypadku natomiast wyrobów ceramicznych znajduje się w przedziale 8-22%.

Materiały o dużym współczynniku nasiąkliwości należy chronić przed długotrwałym działaniem wody. Dlatego warto je przykryć w czasie budowy i ustawiać na paletach.

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Ściany zewnętrzne i wewnętrzne

2

Ceramika tradyCyjna czy poryzowana?

fot. Wienerberger

Mianem ceramiki tradycyjnej określamy cegły i pustaki ceramiczne (wyrabiane z gliny lub iłów z dodatkiem wody i piasku). Z ceramiki tradycyjnej powstają elementy pełne i drążone (np. pustaki, cegły modularne, kratówki, dziurawiki).

Cegła tradycyjna cechuje się dobrą paraprzepuszczalnością, akumulacją ciepła i odpornością na ogień. Ma jednak stosunkowo niską izolacyjność termiczną. Ten materiał nie jest jednak drogi, co – dla wielu inwestorów – może być dużym atutem. Z kolei ceramika poryzowana to przede wszystkim pustaki wykonane z gliny wymieszanej z mączką drzewną lub trocinami i wodą. Materiał ten charakteryzuje się bardzo dobrą izolacyjnością cieplną, izolacyjnością akustyczną, zdolnością do akumulacji ciepła, odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne i dużą wytrzymałością na ściskanie. Ściany z ceramiki poryzowanej buduje się szybko. Materiał ten jednak jest nasiąkliwy i kruchy w porównaniu z ceramiką tradycyjną.

Ceramika poryzowana jest coraz chętniej wykorzystywana przez inwestorów do wznoszenia ścian. Cechuje ją wysoka izolacyjność i zdolność do akumulacji ciepła, a także ognioodporność

Kiedy zwilżamy ceramiKę poryzowanĄ?

fot. Röben

Większość prac murarskich w Polsce odbywa się w sezonie wiosenno-letnim. W marcu lub kwietniu wielu inwestorów rozpoczyna budowę, a ściany zewnętrzne są stawiane w maju-wrześniu. To okres wysokich temperatur, który wymusza na murarzach zwilżanie pustaków wodą tuż przed położeniem na nie zaprawy. Celem tej czynności jest to, by zaprawa nie oddawała zbyt szybko wody do muru. Niektórzy producenci zalecają nawet ściągnięcie folii z palety i obfite polewanie pustaków strumieniem wody. Murarze niechętnie podejmują się tej dodatkowej czynności, war to więc zwrócić im na to uwagę.

Inaczej sprawa wygląda, gdy murowanie odbywa się przy niskich temperaturach.

Wówczas można delikatnie zwilżyć tylko tę płaszczyznę pustaka, na którą położymy zaprawę. Natomiast w temperaturach ujemnych (wówczas murowanie ceramiki poryzowanej możliwe jest jedynie w systemie Dryfix) pustaków nie zwilżamy, a jedynie odkurzamy szczotką lub dużym pędzlem.

zanurzanie pustaka w zaprawie klejowej na głębokość ok. 5 mm powinno pozostawić na nim ilość zaprawy wystarczającą do właściwego połączenia go z następnym bloczkiem

3/2016 Własny Dom

59

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Ściany zewnętrzne i wewnętrzne

2

Beton komórkowy

Beton komórkowy może być dowolnie obrabiany za pomocą najprostszych nawet narzędzi. Dzięki temu każdy, nawet osoba mało doświadczona, poradzi sobie z wykonaniem nawet trudniejszych prac

fot. Termalica

Zaletą tego materiału jest jego lekkość – pozwala to na wykorzystanie go do wykonywania nadbudowy lub adaptacji takich pomieszczeń, jak strych czy poddasze

60

Własny Dom 3/2016

mocą najprostszych narzędzi, a także docinać ręcznie za pomocą piły taśmowej lub ręcznej. Łatwo wykonać również bruzdy instalacyjne w ścianach wymurowanych z tego materiału.

Oferowane przez producentów elementy z betonu komórkowego różnią się właściwościami.

Znajomość podstawowych parametrów ułatwi porównanie różnych gatunków betonu i dokonanie odpowiedniego wyboru. Na początku warto wziąć pod uwagę dokładność wymiarową elementów. Umożliwi to mniejsze zużycie Beton komórkowy jest jednym z najlepszych izolatorów ciepła dostępnych na rynku zaprawy do murowania i tynkowania. Istotną cechą betonu komórkowego jest jego głębokość objętościowa. Jak już wspomnieliśmy, od niej zależy wytrzymałość na ściskanie, izolacyjność akustyczna i izolacyjność termiczna. Elementy z betonu komórkowego o dużej gęstości są trudniejsze w obróbce.

Jeśli pragniemy mieć w swoim domu ściany jednowarstwowe, należy zastosować beton komórkowy o gęstości 300-400 kg/m3. Ściany wielowarstwowe i wewnętrzne powinny być wykonane z betonu o większej gęstości – ok.

600 kg/m3. Grubość ścian pociąga za sobą ich wytrzymałość na ściskanie (od 1,5 do 7 MPa).

Pamiętajmy, aby była wybrana zgodnie z przeznaczeniem.

Jeśli zaś chodzi o izolacyjność termiczną, to do wykonania ścian jednowarstwowych najlepiej służą bloczki o grubości powyżej 36 cm i gęstości 400 kg/m3. Współczynnik U takich ścian wynosi poniżej 0,29 W/m2K. Bloczki o gęstości 600 kg/m3 i grubości 24 cm z kolei dobrze sprawdzają się w przypadku ścian dwu- i trójwarstwowych. Coraz częściej do budowy muru jednowarstwowego stosowane są bloczki z betonu komórkowego przystosowane do budowania systemowego. Na taki system, oprócz bloczków, składają się U-kształtki, nadproża, bloczki uzupełniające i elementy ocieplenia wieńca.

Dużym atutem bloczków z betonu komórkowego jest łatwość ich obróbki. Frezowanie, przycinanie i szlifowanie nie jest pracochłonne i pozwala na wykonanie ścian o skomplikowanym kształcie.

fot. Termalica

du zastosowanie tego materiału do budowy domu znacznie zmniejsza zapotrzebowanie na ogrzewanie (w odróżnieniu od innych materiałów). Beton komórkowy ma mały ciężar objętościowy. Jego lekkość umożliwia zabudowę i adaptację strychów i poddaszy w miejscach już istniejących. Z kolei duża odporność na ściskanie tego materiału pozwala na wznoszenie konstrukcji pięciokondygnacyjnych, które nie potrzebują dodatkowego wzmocnienia.

Mineralny skład betonu komórkowego pozwala na sklasyfikowanie go jako materiału niepalnego w klasie odporności ogniowej A1, co oznacza, że w czasie pożaru nie wydziela żadnych trujących składników. Ściany z gazobetonu zapobiegają rozprzestrzenianiu się ognia. Ich odporność ogniowa sięga 4 godzin. Płyty i bloczki wykonane z betonu komórkowego można obrabiać i przycinać za po-

fot. Termalica

Beton komórkowy ma porowatą strukturę.

Powstaje ona w trakcie produkcji w wyniku spulchnienia pęcherzykami wodoru. Im niższa gęstość betonu komórkowego, tym lepsza izolacyjność termiczna. Niski współczynnik przewodzenia ciepła pozwala budować z tego materiału ściany jednowarstwowe. Bloczki o wyższej gęstości są bardziej wytrzymałe i odporne na ściskanie.

Ze względu na swoją kruchość wymagają jednak większej uwagi podczas stawiania ścian. Bloczki z betonu komórkowego produkowane są zazwyczaj w dużych rozmiarach, dzięki czemu buduje się z nich szybko. Gazobeton cechuje m.in. wysoka odporność na zimno, mrozoodporność, a także dobra izolacyjność termiczna. Powietrze, które jest najlepszym izolatorem ciepła, stanowi w tym materiale od 60 do 85% objętości. Z tego wzglę-

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Ściany zewnętrzne i wewnętrzne

2

AlternAtywA dlA domów z cegły – silikaty i pustaki gipsowe

ściany budowane z bloczków silikatowych zazwyczaj ociepla się warstwą styropianu o grubości 15 cm

Silikaty tylko do ścian wielowarStwowych Z bloczków silikatowych buduje się z ściany wewnętrzne oraz trój- lub dwuwarstwowe ściany zewnętrzne. Nie nadają się do ścian jednowarstwowych – warstwa ociepleniowa nie powinna mieć grubości mniejszej niż 12 cm, bo tylko wtedy można uzyskać wymaganą przenikalność cieplną U poniżej 0,3 W/(m2*K). Ponieważ jednak

w wykonanej z silikatów ścianie dwu- lub trójwarstwowej materiał ten pełni jedynie rolę konstrukcji nośnej, jego grubość można ograniczyć do niezbędnego minimum określonego wymogami sztywności i nośności ściany. Z reguły w domach jednorodzinnych wystarczająca grubość ścian nośnych to 15-18 cm.

łącznik

spoina wypełniona zaprawą

rys. Termalica

spoina wypełniona zaprawą

łącznik

spoina wypełniona zaprawą WarstWa 1

WarstWa 2

fot. R. Pawluczak

Metoda w dotyk pozwala m. in. na domurowywanie ścian działowych również po zakończeniu stawiania ścian nośnych – inwestorzy na etapie wznoszenia tych ostatnich nie zawsze wiedzą, jaki będzie ostateczny układ pomieszczeń

które złożone są z różnych elementów np. z pustaków podstawowych, narożnych, węzłowych, pustaków wieńcowych i węgarkowych. Produkuje się je z wypalanego gipsu naturalnego. Zarówno ściany zewnętrzne, jak i wewnętrzne można murować z pustaków gipsowych. Mały ciężar, niewielki koszt budowy, możliwość tynkowania ścian metodą lekką suchą, szybki montaż i niska przewodność cieplna – to niektóre z zalet tego materiału budowlanego. Do ocieplenia i wypełnienia otworów w pustakach stosuje się najczęściej pianogips, wełnę mineralną, styropian, wióry bądź trociny. Pustaki gipsowe wchłaniają wilgoć z powietrza i szybko ją odparowują. W czasie przechowywania i transportu materiał musi być zabezpieczony przed zawilgoceniem, zabrudzeniem i potencjalnymi uszkodzeniami mechanicznymi. Każdorazowe nasiąknięcie pustaków lub bloczków gipsowych obniża ich wytrzymałość.

Przewiązywanie w Silikatach Oprócz metody w dotyk istnieje jeszcze drugi sposób wykonywania naroży silikatowych budynków i łączenia ścian usytuowanych względem siebie pod różnymi kątami – przewiązywanie elementów murowych. Dzięki modularnym wymiarom w łatwy sposób można przewiązywać ściany o różnych grubościach (ściany nośne ze ścianami działowymi). Jednak w tym przypadku aby wykorzystać np. kanały elektryczne silka E podczas wykonywania naroży budynków należy zastosować nietypowe rozwiązania zależne od grubości muru.

Przykładowo: dla ściany wykonywanej z bloków silka E 24 o grubości 24 cm murowanie narożnika rozpoczyna się od bloku podstawowego.

Następnym elementem jest blok pomocniczy silka E24/7 o długości 7 cm. W dalszej kolejności układa się znów bloki podstawowe. przewiązywanie stykających się ścian zewnętrznych jest obowiązkowe – podlegają one zbyt dużym naprężeniom na metodę w dotyk fot. Silka

fot. Silka

silikaty często określane są mianem ekologicznego materiału budowlanego przyszłości. Bloczki silikatowe doskonale odpowiadają najnowszym wymogom określającym izolacyjność konstrukcji ściennych i charakteryzują się wysokimi parametrami technicznymi. Bloczki drążone mają zazwyczaj wymiary podobne jak cegła tradycyjna (12 x 25 cm) i cechuje je bardzo niska nasiąkliwość (10–16%). Kolejnym atutem tego materiału jest wysoki stopień akumulacyjności cieplnej – silikaty mają dużą gęstość, a także wysoką izolacyjność akustyczną. Zastosowanie ich do wznoszenia ścian obniża koszty zimowego ogrzewania. W okresie letnim z kolei pozwalają na szybkie chłodzenia wnętrza budynku. Bloczki silikatowe to produkty trwałe i w pełni ekologiczne, odpowiadające założeniom budownictwa zrównoważonego.

Pustaki gipsowe wykonywane są ręcznie w odpowiednich formach. stosuje się je w tzw. systemach,

niska nasiąkliwość silikatów sprawia, że znakomicie nadają się do wznoszenia ścian zewnętrznych. Można je pozostawiać na jakiś czas nieotynkowane – nie ulegną degradacji pod wpływem czynników atmosferycznych

3/2016 Własny Dom

61

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

fundament Ściany zewnętrzne i wewnętrzne

1 2

Szkielet drewniany przy pomocy dźwigu na płycie fundamentowej ustawiane są całe ściany przygotowane wcześniej w hali produkcyjnej. ponieważ wszystkie prace mokre wykonywane są w ogrzewanej hali, montażu na placu budowy można dokonywać nawet w środku zimy (również podczas opadów śniegu)

fot. Tadeks Fertig Haus

Konstrukcją nośną są w tym przypadku nie pustaki czy bloczki, ale słupki drewniane (to właśnie jest szkielet), które wypełnia się izolacją i odpowiednimi płytami drewnopochodnymi.

Wznoszenie takiej konstrukcji odbywa się błyskawicznie – to gotowe, ponumerowane elementy, składane na podstawie rysunku (projektu), podobnie jak w przypadku modeli samolotów czy statków do sklejania. Ważne, by elementy nośne szkieletu wykonywane były z drewna zaimpregnowanego i zabezpieczonego najlepszymi sposobami, czyli wysuszonego komorowo, aby szybko osiągnąć wilgotność poniżej 18% (inny sposób to wieloletnie sezonowanie drewna, jednak jest to proces nie tylko długi, ale trudny do skontrolowania), i czterostronnie struganego (drewno jest tak gładkie, że nie poddaje się płomieniom ognia i insektom).

Warto zauważyć, że wiele polskich firm eksportuje swoje domy do Niemiec i Austrii, bez trudu zachowując wysoki reżim budowlany związany z obróbką drewna.

Tak wznoszone ściany mają rekordowe osiągi odnośnie współczynnika przenikania ciepła, bez konieczności budowy bardzo grubych murów i izolacji. Współczynnik U na poziomie 0,15 jest bardzo częsty, a to zapewnia bardzo ciepłą ścianę i duże oszczędności.

Samych rozwiązań w zakresie warstw ścian domu szkieletowego jest bardzo wiele. Elementy łączy się z drewnianą konstrukcją (szkieletem) już w fabryce.

Tak przygotowane ściany mają np. wycięte otwory okienne i drzwiowe, bardzo często położona jest na ścianach ozdobna okładzina (drewno, płytki klinkierowe) a czasem nawet już w fabryce montuje się okna i drzwi.

Przykładowe rozwiązanie wygląda następująco: • warstwy ściany zewnętrznej od zewnątrz do wewnątrz: tynk akrylowy, styropian ryflowany gr. 5 cm, wiatroizolacja, płyta OSB 3 gr. 12 mm, konstrukcja szkieletowa wraz z ociepleniem 14 cm, paroizolacja, płyta g-k 12 mm pomalowana farbą emulsyjną, • warstwy ściany wewnętrznej nienośnej: płyta g-k 12 mm pomalowana farbą emulsyjną, konstrukcja szkieletowa ściany wraz z izolacją akustyczną 9 cm, płyta g-k 12 mm pomalowana farbą emulsyjną, • konstrukcja stropu (poddasze nieużytkowe) warstwy od dołu do góry: płyta g-k 12 mm pomalowana farbą emulsyjną, paroizolacja, konstrukcja stropu wraz z warstwą ocieplenia grubości 20 cm, przestrzeń wentylowana poddasza.

62

Własny Dom 3/2016

fot. Wolf System

Przykładowe rozwiązanie domu w szkielecie drewnianym: warStwa po warStwie

przeKrój przez ścianę w technologii szkieletu drewnianego. jej grubość zwiększa się wraz z poszerzaniem warstwy izolacyjnej w postaci płyt styropianowych (od 12 do 20 cm). wewnętrzny obszar konstrukcji szkieletowej wypełniony jest wełną mineralną, co nie tylko zwiększa zabezpieczenie przed ucieczką ciepła, ale też izoluje akustycznie

temat miesiąca | z czego zbudować dom

fundament

2 1

Z czego wykonywane są bale?

Do budowy stosuje się drewno świerkowe lub sosnowe, może też być topola, olcha czy akacja. Drewno musi być odpowiednio wysuszone, najlepiej komorowo, oraz odpowiednio zaimpregnowane. Bale mogą mieć przekrój prostokątny (gr. 8 do 11 cm) lub kołowy (średnica 14, 16, 18, a nawet 23 cm). Ściany zewnętrzne wykonuje się z bali układanych poziomo na fundamencie. Muszą one być skutecznie od niego odizolowane, aby nie podciągały wody. Od zewnątrz powinno się bale pomalować, najlepiej kilkukrotnie, impregnatem zabezpieczającym przed słońcem – drewno nie będzie czerniało.

Domy z bali ociepla się – jeśli jest taka potrzeba – wełną mineralną (grubość zależy od przekroju bali i wynosi od 5 do 15 cm), którą układa się od wewnętrznej strony. Wnętrze domu można wykończyć np. płytami g-k lub boazerią. W nowoczesnych rozwiązaniach konstrukcji z bali drewnianych stosuje się ściany z dwóch rzędów bali, a przestrzeń między nimi wypełnia np. wełną mineralną zabezpieczoną folią wiatroizolacyjną.

fot. George

wstępny montaż elementów domu z bali, mający na celu sprawdzenie, czy wykonane części nadbudowy drewnianej pasują do istniejącej już części murowanej. przy budowie domów w tej technologii precyzja jest równie ważna jak przy tych w technologii szkieletu drewnianego

Rozwiązaniem, które zwalnia nas z obowiązku samodzielnego zabezpieczenia, jest zakup drewna zaimpregnowanego metodą próżniowo-ciśnieniową.

Jest to proces w pełni zautomatyzowany, który przeprowadzają wyłącznie wyspecjalizowane zakłady. Na tę metodę warto zdecydować się zwłaszcza wtedy, gdy zastosowany materiał będzie szczególnie narażony na ataki owadów i drobnoustrojów, kontakt ze szkodliwymi warunkami atmosferycznymi oraz gruntem. Metoda próżniowo-ciśnieniowa daje nam również pewność, że drewno będzie nasycone impregnatem w całym przekroju, a jego wilgotność optymalna. To rozwiązanie w przypadku domu z drewna konstrukcyjnego jest jako jedyne godne polecenia.

rekl ama

Kiedy dom drewniany nie potrzebuje impregnacji?

3/2016 Własny Dom

63

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

fundament Ściany zewnętrzne i wewnętrzne

1 2

Murowanie ścian działowych pem. Należy zostawić szczelinę o szerokości ok.

10–30 mm w zależności od rozpiętości stropu, którą następnie wypełnia się pianką montażową lub innym elastycznym materiałem. Dzięki temu ugięcia stropu nie będą powodować pękania ścian działowych.

fot. H. Tomasiewicz

rowane w ścianę nośną, drugi koniec zatapiamy w spoinie ściany działowej. Jeżeli położenie ścianek przewidywane jest w innym miejscu, możemy dowiązać się później za pomocą tych samych łączników – ale tym razem musimy je przybić do bloczków. Bloczki muruje się, pamiętając zawsze o murarskim przesunięciu. Ścianek działowych nie należy murować na styk ze stro-

fot. Wienerberger

Wykonanie każdej ściany wewnętrznej rozpoczynamy od wyznaczenia linii jej przebiegu. Kolejna czynność polega na wypoziomowaniu jej pierwszej warstwy (pierwszej warstwy pustaków bądź bloczków). Przy murowaniu ściany wewnętrzne łączymy z zewnętrznymi (które zostały wcześniej wybudowane) za pomocą kotew lub przewiązania. Kotwy jednym końcem powinny być wmu-

połączeNie ściaNy NośNej i działowej musi być ocieplone 5 cm warstwą styropianu, by zlikwidować powstały mostek termiczny

64

murowanie w systemie porotherm nie wymaga wykonywania pionowej spoiny pomiędzy pustakami. Niezbędna jest jedynie spoina pozioma. Grubość warstwy zaprawy po ułożeniu pustaków powinna wynosić 8-15 mm, optymalnie 12 mm

Opór akustyczny przegrody

Materiał

Grubość ściaNy [cm]

izolacyjNość akustyczNa rw [db]

Masa ściaNy [kg/m2]

Ważnym czynnikiem przy wyborze materiału na ściany działowe jest ilość tłumionego przez przegrodę hałasu. Przegrody określane są parametrem izolacyjności akustycznej: im jest on wyższy, tym lepiej materiał tłumi hałas. Najlepiej pod tym względem prezentują się ścianki lekkie. Przegrody g-k z wypełnieniem wełną charakteryzuje opór akustyczny Rw~48-52 dB przy masie ściany 26 kg/m2, ściany pełne z silikatów Rw ~50 dB przy masie ściany 186 kg/m2, podczas gdy ściany z cegły dziurawki już tylko Rw~39 dB przy masie ściany 168 kg/m2. W tabeli prezentujemy parametry niektórych materiałów.

cegła dziurawka

6,5 12

31 39

91 168

cegła pełna

6,5 12

40 46

117 216

porotherm p+w

8 11,5

47 48

85 103

beton komórkowy 600

6 12

37 41

45 90

bloczek silikatowy

8 12

45 50

125 186

ścianka g-k z wełną i z poszyciem jednowarstwowym

7,5 10 12,5

45 47 48-52

26

ścianka g-k z wełną i z poszyciem dwuwarstwowym

10 12,5 15

50 51-52 53-59

50

Własny Dom 3/2016

temat miesiąca | z Z czego cZego Zbudować zbudować dom

Ściany zewnętrzne i wewnętrzne fundament

2 1

Ruszt ścianek szkieletowych i ich izolacja

fot. Rockwool

Konstrukcję ścianek stanowi ruszt drewniany lub ruszt z profili stalowych o rozstawie 40–60 cm. Słupki rusztu drewnianego powinny mieć przekrój 6 x 6 cm albo 6 x 8 cm, zaś łaty 4 x 6 cm do 4 x 8 cm. Metalową konstrukcję rusztu wykonuje się z profili stalowych typu C i U. Między elementami rusztu układa się izolację akustyczną, najczęściej z wełny mineralnej lub szklanej. Aby poprawić izolacyjność akustyczną takiej ściany, zamiast pojedynczego poszycia z płyt można zastosować podwójne po jednej i drugiej stronie szkieletu.

Bezwzględnie należy też pamiętać o ułożeniu przekładki akustycznej z taśmy piankowej.

Szkielet obkładać można płytami OSB, g-k, fermacell, MFP i innymi, zależnie od systemu. szkieletowe ściaNki działowe można postawić bardzo szybko i stosunkowo łatwo zdemontować. Gdy więc zapragniemy zmienić podział poddasza na pomieszczenia (np. z powodu wyprowadzenia się dzieci z domu), nie stanowi to problemu. znakomitą izolację termiczną i akustyczną stanowi wełna mineralna

fot. Vitrosilicon

fot. Vitrosilicon

Pustaki szklane – praktycznie i elegancko

Niewątpliwą zaletą pustaków szklanych jest to, że przepuszczają światło, które – w zależności od ich koloru – może nadać pomieszczeniu niepowtarzalny charakter

Pustaki szklane mogą również stanowić fragment ściany zewnętrznej – warto wiedzieć, że pod względem prawnym nie są wtedy oknem Z podświetlonych pustaków szklanych buduje się ścianki działowe i przepierzenia dostarczające światło do wydzielonych pomieszczeń. Możliwe jest również wykonanie z nich elewacji budynku.

Dzięki właściwości przepuszczania światła pozwalają zarówno dzielić, jak i łączyć różne pomiesz-

czenia, co daje możliwość ciekawej aranżacji wnętrz. Używa się ich także – alternatywnie do płytek ceramicznych – przy wykańczaniu ścian wnętrz. Pustaki szklane stosuje się głównie jako element dekoracyjny, ciekawie kształtujący przestrzeń mieszkalną. Podświetlane pustaki szklane świecą dzięki diodom LED umieszczonym na ich powierzchni montażowej. Ich barwiona odmiana jest podświetlona dowolnym kolorem, który wieczorami nadaje pomieszczeniu niepowtarzalny nastrój.

Pustaki szklane charakteryzują się wysoką paraprzepuszczalnością. Różni się ona w zależności od tego, czy mamy do czynienia z pustakami bezbarwnymi, matowymi, czy kolorowymi.

Największą paraprzepuszczalność mają pustaki bezbarwne (70-80%). Z kolei kolorowe – w zależności od nasycenia – przepuszczają światło w 50-70%. Materiał ten jest również dźwiękoszczelny – chroni przed hałasem nawet lepiej niż podwójne szyby. Należy pamiętać, że pustaków nie można obciążać innymi konstrukcjami (np. stropami).

3/2016 Własny Dom

65

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

3

stropy i więźba dachowa

2

Stropy są jednym z najważniejszych elementów konstrukcyjnych, który oddziela kondygnacje budynku. Wciąż króluje system teriva, jednak do wyboru mamy również stropy z płyt z betonu komórkowego, filigran czy drewniane rozwiązania prefabrykowane. Duże znaczenie ma też fachowo wykonana więźba dachowa Na co zWracać uWagę przy wyborze stropów? strop prefabrykowany w domu w technologii szkieletu drewnianego jest montowany z gotowych dużych elementów

fot. Haas

Dobry strop to przede wszystkim taki, który świetnie tłumi dźwięki rozchodzące się w powietrzu oraz tzw. dźwięki uderzeniowe (powstające w wyniku chodzenia czy przesuwania przedmiotów). Właściwie wykonana przegroda między kondygnacjami podzieli pod względem akustycznym przestrzeń domu na dzienną (w domyśle to tu odbywać się będą przyjęcia, to tu oglądać się będzie telewizję, a więc to tu znajduje się wiele źródeł hałasu) i nocną (w domyśle służy przede wszystkim do spania, ale pokoje dziecięce będą również źródłem wielu hałasów, które nie powinny przenikać na parter).

Niestety, większość stropów nie spełnia norm akustycznych. Należy na nich lub pod nimi kłaść dodatkowe warstwy, takie jak podłogi pływające czy podwieszane sufity.

66

Własny Dom 3/2016

skrajne pustaki stropowe (przy wieńcu) zostaną jeszcze zabezpieczone od strony otworów

fot. Wienerberger

To najpopularniejszy w Polsce strop. Układanie belek stropu zaczyna się od nałożenia na górną powierzchnię ścian warstwy zaprawy cementowej marki M10 o grubości minimum 2 cm. Na tak ułożonej zaprawie opiera się belki, a pomiędzy nimi układa pustaki. Belki należy układać w rozstawie 60 lub 45 cm (w zależności od typu pustaka).

Układając belki, należy sprawdzić ich rozstaw poprzez ułożenie między nimi po jednym pustaku przy każdym końcu belki. Najmniejsza długość oparcia belki na murze lub innej podporze powinna wynosić 8 cm.

Na obrzeżach stropu, ścian nośnych i ścian równoległych do belek konstruuje się wieńce żelbetowe o wysokości nie mniejszej od wysokości stropu stropu i szerokości co najmniej 12 cm. Elementy belek należy zakotwić w wieńcach. Zbrojenie wieńców musi składać się co najmniej z trzech prętów o średnicy nie mniejszej niż 10 mm.

fot. Wienerberger

Układanie stropu typu teriva

strop typu porotherm składa się z belek i pustaków stropowych, posiadających specjalne wycięcia ułatwiające ich układanie

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

stropy i więźba dachowa

3

Gdzie należy wyKonać wzmocnienia w stropie teriva?

Zbrojenie stropu stanowi siatka wsunięta w zbrojenia nadproży i wieńców. Stosowane są siatki płaskie (przy stropach o szerokości do 6 m) i zaginane. Zbrojenie rozkłada obciążenie stropu równomiernie na całą jego powierzchnię – sporego punktowego obciążenia mogłyby nie wytrzymać nawet bardzo mocne materiały

Kiedy są Konieczne wzmocnienia pod ścianami działowymi? Ścianki działowe o masie do 50 kg/m2, wykonywane na stropie, nie wymagają zastosowania jego dodatkowego żebrowania i mogą być dowolnie usytuowane. Te o masie powyżej 50 kg/m2 (szczególnie wzdłuż belek stropowych) należy wykonywać zgodnie z projektem konstrukcyjnym budynku lub konsultować z projektantem, gdyż strop może wymagać indywidualnego, dodatkowego wzmocnienia (np. wykonania żebra pod ścianki lub ułożenia dwóch czy trzech belek stropowych obok siebie).

pustakami stropowymi. Układanie pustaków na stropie należy prowadzić w kierunku prostopadłym do belek. Powierzchnie czołowe pustaków przylegających do wieńców, podciągów i żeber rozdzielczych powinny być przed ich ułożeniem zadeklowane.

fot. M. Dymnicki

powe mogą być wykonane przez ułożenie dwóch belek kratownicowych obok siebie lub przez wykonanie belki żelbetowej. Wytrzymałość belki żelbetowej i żeber wzmocnionych należy obliczać dla całkowitego ciężaru ścianki działowej. Po ułożeniu belek przestrzenie między nimi należy wypełnić

fot. M. Dymnicki

Pod ściankami działowymi, np. murowanymi z cegły, usytuowanymi równolegle do belek stropowych, należy wykonać wzmocnienie żebra stropowego. Wymaganie to nie dotyczy lekkich ścianek działowych z płyt gipsowo-kartonowych w szkielecie stalowym. Wzmocnione żebra stro-

belki stropowe dystansowane są poprzez ułożenie na ich krańcach po jednym pustaku stropowym. Dzięki temu można też sprawdzić, czy belki zostały ułożone w równych odstępach

sposób wyKonania stropu filigran To wielkogabarytowe płyty żelbetowe przygotowane w zakładzie produkcyjnym na konkretne zamówienie. Płyty zbrojone są stalowymi kratownicami oraz prętami układanymi równolegle oraz prostopadle do kratownic. Zamówiony kształt stropu może być praktycznie dowolny, ale najtańsze wersje to kształty regularne, np. prostokąt. W stropie tym na wczesnym etapie uwzględnia się również wszystkie przejścia przez taki strop (np. kominów).

Zaprojektowanie oraz wykonanie takiego stropu w fabryce może trwać zaledwie tydzień.

Następnie płyty transportuje się na teren budowy. Do ich montażu konieczny jest dźwig.

Płyty montuje się na podporach montażowych, których liczba i rozstawienie określone jest w projekcie – nie ma tu dowolności dla wykonawcy. Każda płyta ma ściśle określoną lokalizację.

Następnie zbroi się wieńce oraz układa dodatkowe zbrojenie warstwy monolitycznej przewidziane w projekcie. Na tak przygotowaną konstrukcję układa się warstwę betonu i wykonuje wieńce. Ściany wyższej kondygnacji można budować zanim strop – po 28 dniach – uzyska pełną wytrzymałość.

Dzięki takiej technologii skraca się czas budowy.

3/2016 Własny Dom

67

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Stropy i więźba dachowa

3

stropy z betonu komórkowego są lżejsze niż gęstożebrowe i nie stanowią tak dużego obciążenia dla ścian.

Są także zbrojone wewnątrz (co gwarantuje ich wytrzymałość) i odznaczają się wysoką odpornością ogniową

fot. H. Tomasiewicz

Płyty stropowe produkowane ze zbrojonego betonu komórkowego to w pełni prefabrykowany produkt, przyspieszający pracę nawet w porównaniu do stropu filigran: nie trzeba stosować podpór montażowych, a strop zaraz po zamontowaniu można obciążać, np. układając na nim palety z bloczkami, aby rozpocząć murowanie następnej kondygnacji. Zminimalizowana jest również ilość wylewek betonowych. Strop od góry i dołu jest równy, co ułatwia i przyspiesza roboty wykończeniowe. Tego typu płyty stropowe można wysuwać poza obrys budynku, uzyskując balkony bez mostków termicznych. Maksymalne wysunięcie poza lico muru wynosi 150 cm. Eliminacja mostka termicznego w płycie wspornikowej jest zaletą, jakiej nie ma żaden inny system stropowy.

Podczas montażu płyt stropowych Ytong używa się specjalnego uchwytu (tzw. zawiesia) lub pasów montażowych. Czas montażu stropu w zależności od skomplikowania układu płyt o powierzchni ok. 100 m2 trwa od 4 do 6 godzin.

fot. H. Tomasiewicz

Płyty stroPowe z betonu komórkowego

Stropodachy stropodachy pełnią rolę dachu i stropu jednocześnie, muszą zatem spełniać szczególne wymagania – w tym również termoizolacyjne

fot. Paroc

To wielowarstwowe konstrukcje, które spełniają rolę dachu i stropu nad ostatnią kondygnacją budynku.

Stropodachy stosowane są przy kątach nachylenia połaci dachowej 0–5o. Jego poszczególne warstwy wykonane są zazwyczaj z różnych materiałów pełniących określone funkcje. Ze względu na konstrukcje rozróżniamy stropodachy pełne (niewentylowane), w których warstwy położone są jedna na drugiej.

Stropodachy wentylowane (dwudzielne) składają się z dwóch powłok, pomiędzy którymi znajduje się powietrze. Strych w takich rodzajach zadaszenia jest bardzo niewielki lub nie ma go wcale. Połacie dachowe stropodachów są warstwą wodoszczelną. Warstwa termoizolacyjna znajduje się nad stropem najwyższej kondygnacji. W stropodachach dwudzielnych z kolei warstwa termoizolacyjna i wodoszczelna ułożone są bezpośrednio na sobie. Stropodachy mogą pełnić funkcję użytkową lub nieużytkową. Świetnie nadają się również do zainstalowania na nich np. klimatyzatorów.

okładzina stroPowa Wiele stropów nie ma wystarczających parametrów izolacyjnych i zachodzi konieczność zastosowania dodatkowej okładziny. Płyty MFP są stosunkowo lekkie, a zarazem wytrzymałe. Jest to rozwiązanie zarówno do budownictwa szkieletowego, jak i domów budowanych w tradycyjnej technologii. Dzięki znakomitej izolacyjności termicznej i akustycznej płyty budowlanej MFP strop tak obłożony zapewni ciepło i spokój

68

Własny Dom 3/2016

w domu. Okładzinę mocuje się na konstrukcji z belek drewnianych, a puste przestrzenie należy wypełnić wełną mineralną lub innym materiałem izolacyjnym.

Producenci zalecają użycie płyt o gr. 12-25 mm – zależnie od konstrukcji stropu. Godne polecenia są płyty o krawędziach dostosowanych do łączenia na pióro i wpust. Między płytami należy zachować szczeliny dylatacyjne o szer. 2-5 mm, wypełnione

klejem elastycznym do drewna, a między płytą w ścianą – szczelinę dylatacyjną o szer. 12 mm.

Płyty układamy prostopadle lub równolegle do belek i montujemy z przesunięciem rzędów o połowę długości. Jako elementy mocujące do belek i innych elementów konstrukcyjnych najlepiej zastosować wkręty Spax 4x60, śruby bądź gwoździe zwykłe lub spiralne o długości 45-51 mm.

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Stropy i więźba dachowa

3

fot. Konbet

Strop drewniany a strop żelbetowy Na konstrukcję stopów monolitycznych składają się płyty żelbetowe o grubości 6-20 cm. Dobrze sprawdzają się jako przykrycia niewielkich pomieszczeń i tych o nieregularnych kształtach. Wzmocnione żebrami, mogą służyć również do przykrycia większych pomieszczeń.

Strop monolityczny wymaga odpartego deskowania – tradycyjnego lub systemowego, przeznaczonego do wielokrotnego użycia, wykonanego ze sklejki szalunkowej. Stropy z żelbetu mają zazwyczaj niewielką wysokość, a do montażu nie wymagają ciężkiego sprzętu.

Zapewniają również dobrą izolację akustyczną. U dołu tworzą jednolitą powierzchnię, ułatwiającą tynkowanie.

Nie występuje w nich zjawisko klawiszowania, w następstwie którego może dojść do pęknięcia konstrukcji. Prace zbrojeniowe w przypadku tych stropów są dość skomplikowane i wymagają wykwalifikowanego zbrojarza.

Strop drewniany stosuje się najczęściej w domach o drewnianej konstrukcji, w murowanych domach z poddaszem użytkowym lub w domy z bali litych.

Zwany „lekkim stropem” – wymaga lżejszego osprzętu, jest łatwiejszy do wykonania od stropu żelbetowego i o połowę od niego lżejszy. Wykonywany jest zazwyczaj w technologii suchej, co umożliwia prowadzenie prac nawet w okresie jesienno-zimowym. Strop drewniany składa się kilku elementów. Podwalina zapewnia podparcie dla belek stropowych i stabilne ich zakotwienie. Podciągi i podpory podpierają konstrukcję pomiędzy przeciwległymi ścianami fundamentowymi. Belki stanowią podparcie dla podłogi. Stropy drewniane mają dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną. Do ich dodatkowego ocieplenia stosuje się folię paroizolacyjną i grubą na 10 cm wełnę mineralną.

strop drewniany w domu prefabrykowanym w technologii szkieletu drewnianego – jest to strop typu lekkiego, wykonany z drewna świerkowego lub sosnowego

w trakcie montażu niektóre rodzaje stropów wymagają tymczasowego podparcia do momentu ukończenia całej konstrukcji

fot. Wienerberger

fot. Tadeks Fertig Haus

montaż stropów wymaga użycia dźwigu, niezależnie od użytego systemu (chyba że zdecydowaliśmy się na strop wylewany)

Stropy prefabrykowane

fot. Konbet

Stropy prefabrykowane powstają w fabryce. Na budowę przywozi się już gotowe elementy. Strop układa się z betonowych płyt zbrojnych. Już bezpośrednio po ułożeniu jest gotowy do użytkowania. Stropy prefabrykowane mogą mieć różne kształty i wymiary.

Wycięcia na piony instalacyjne i schody często są już w nich gotowe. Prefabrykaty wykonuje się szybciej

i taniej. Gotowe systemy stropowe z betonu komórkowego są projektowane indywidualnie, pod konkretny dom. Prefabrykowane płyty kanałowe (żerańskie) przeznaczone są dla domów o rzucie prostokątnym.

Mają długość 2–6 cm, szerokość 0,6–1,5 cm i grubość 24 cm. Przed rozpoczęciem montażu należy ułożyć na ścianach warstwę zaprawy cementowej.

stropy prefabrykowane kładzie się szybko, ponieważ nie wymagają ani deskowania, ani podpór montażowych

3/2016 Własny Dom

69

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Stropy i więźba dachowa

3

Większość stawianych w Polsce więźb w budownictwie jednorodzinnym jest przycinanych przez cieśli w tartaku, a potem mozolnie składanych na placu budowy. Można tego uniknąć, decydując się na rozwiązanie prefabrykowane. Poszczególne fragmenty takiej więźby powstają według projektu w fabryce. Jej podstawową, wyróżniającą się cechą są wiązary kratownicowe, czyli gotowe elementy konstrukcyjne, połączone ze sobą za pomocą specjalnych płytek. Taka konstrukcja dobrze nadaje się i do dachu płaskiego, do i rozrzeźbionego dachu spadzistego. Świetnie nadają się tam, gdzie nie chcemy mieć żadnych ograniczeń w aranżacji wnętrz.

Rozwiązanie to umożliwia często rezygnację ze słupów podtrzymujących, gdyż charakteryzuje się dużymi rozpiętościami.

W przypadku prefabrykowanych wiązarów na poddasza mieszkalne, na ekonomiczność zastosowania tego rozwiązania składa się kilka czynników:

• pas dolny może stanowić konstrukcję stropu, eliminując kosztowny strop gęstożebrowy, • wiązar może zawierać również ściankę kolankową, która w tradycyjnym rozwiązaniu z rdzeniami żelbetowymi jest kosztowna i pracochłonna, • w porównaniu z tradycyjną więźbą zużycie tarcicy jest znacznie mniejsze, • w większości przypadków nie są potrzebne słupy i płatwie, co daje kolejną oszczędność na tarcicy i pozwala swobodnie zagospodarować poddasze.

Mimo że więźbę prefarykowaną można wykonać na każdym domu, najtańsze są najprostsze dachy dwuspadowe, bo występuje w nich najwięcej elementów powtarzalnych, gotowych, niewymagających indywidualnych rozwiązań.

Czas oczekiwania na dostawę prefabrykowanej więźby wynosi od tygodnia do dwóch. Producent zapewnia zazwyczaj transport elementów na plac budowy.

fot. Mitec

Więźba dachoWa prefabrykoWana

PrefabrykoWana Więźba dachoWa jest wśród inwestorów wciąż mniej popularna niż więźba klasyczna

70

Własny Dom 3/2016

fot. Mitec

Na początku powinniśmy rozważyć, z jakiego gatunku powinna być zrobiona więźba na nasz dach.

Najczęściej wybierane jest drewno sosnowe i świerkowe – ze względu na to, że ma dużą sprężystość i wytrzymałość, a także łatwo się je obrabia. Następnie musimy ustalić, jakiej klasy drewna użyjemy. Od tego zależy wytrzymałość więźby dachowej. Drewno klejone warstwowo nie wypacza się i ma wytrzymałość co najmniej klasę wyższą niż przeciętne drewno na więźbę.

Kolejnym istotnym parametrem materiału powinna być jego odpowiednia wilgotność. Jeśli elementy drewna będą obudowane (np. płytami g-k), powinno mieć ono wilgotność nie większą niż 20%. Jeśli elementy drewniane będą na otwartym powietrzu, wówczas wilgotność materiału nie powinna przekraczać 23%.

Drewno można suszać naturalnie, co trwa zazwyczaj 2-3 sezony. Często suszy się je też komorowo – jest to zdecydowanie szybszy proces, przebiegający w wysokiej temperaturze. Pamiętajmy, że duża liczba sęków i pęknięć w drewnie niekorzystnie wpływa na jego wytrzymałość. Projekt więźby określa też rodzaj impregnacji, jaką powinniśmy zastosować (przeciwwilgociową, przeciwogniową lub biologiczną). Stosuje się do tego odpowiednio dobraną metodę – ciśnieniową, dyspersyjną lub metodę kąpieli długotrwałej. Impregnacja zapobiega niszczeniu drewna przez szkodniki, grzyby i pleśń, a tym samym przedłuża jego żywotność.

fot. Mitek

Więźba dachoWa – wybieramy najlepsze drewno Wiązary mają kształt trójkąta.

Wyróżniamy więźby krokwiowe i jętkowe.

Pierwsze buduje się, gdy ściany są oddalone od siebie na nie więcej niż 6 m, a drugie, gdy odległość między nimi przekracza 6m Więźby dachoWe wykonuje się z drewna, które powinno być odpowiednio zabezpieczone – stosuje się do tego specjalne preparaty. zaimpregnowane nim drewno nie może być wystawione na działanie wody

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

4

Izolacje

3

Zdecydowana większość polskich domów jest ocieplona wełną lub styropianem.

Kierujemy się ceną materiału, sposobem i miejscem montażu, a przede wszystkim doświadczeniem zatrudnionej przez nas ekipy. Istotna jest też izolacja akustyczna

fot. Isover

Płyty termoizolacyjne: styropian, wełna mineralna, wełna dwuwarstwowa

fot. Baumit

Wełna mineralna nazywana jest też wełną kamienną. Wykonuje się ją z dolomitu, kamienia bazaltowego lub kruszywa wapiennego. nadaje się do izolacji termicznej i akustycznej

Ocieplenie domu to ważny moment podczas jego budowy, który rzutuje na komfort naszego przyszłego mieszkania. Wełna mineralna posiada wysoką odporność na działanie temperatury i ognia.

Wytrzymuje temperaturę do 7000°C. Styropian z kolei łatwo się pali i topi, choć posiada właściwości samogasnące. Oba materiały mają podobny współczynnik przenikania ciepła i są łatwe w obróbce i montażu. Wełna mineralna złożona jest ze szkła lub skały bazaltowej (wełna kamienna oraz wełna szklana), które ulegają skomplikowanemu procesowi produkcji zachodzącego pod wpływem wysokiej temperatury. Współczynnik przewodzenia ciepła dla tego materiału wynosi 0,045–0,031 W/ (mK). Wełna bardzo dobre zdolności tłumienia dźwięków dzięki swojemu ciężarowi i specyficznej strukturze. W celu izolacji dźwiękowej często stosuje się ją jako wypełnienie konstrukcji wewnętrznych ścian działowych. Wełna mineralna ma również

podczas ocieplania ścian styropianem trzeba pamiętać, aby klej nakładać na powierzchnię płyty, a nie na ścianę. należy ponadto zwrócić uwagę na to, by klej nie dostał się pomiędzy płyty. W tym celu na jej powierzchnię można nałożyć ramkę, ułatwiającą jego nakładanie

dobrą przepuszczalność powietrza, co sprzyja oddychaniu ścian i tworzy korzystny mikroklimat wnętrza. Jest ponadto bardzo sprężysta i nie ulega odkształceniom. Wolno schnie po zalaniu wodą, gdyż jest materiałem łatwo nasiąkliwym, ale ma odporność na ogień, odznacza się ją klasą A1 i A2 w 7-stopniowej klasyfikacji europejskiej. Materiał ten jest wytrzymały na działanie chemikaliów, np. rozpuszczalników pochodzenia organicznego.

Najlepiej nadaje się do wypełniania izolacyjnego między elementami konstrukcji stalowych lub drewnianych.

Styropian (polistyren spieniony) najlepiej sprawdza się w ociepleniach stropów betonowych i gęstożebrowych stopodachów wentylowanych, a także dachów płaskich. Materiał ten ma postać uformowanej płyty lub maty laminowanej papą.

Często występuje również w postaci białych, porowatych granulek – jako dodatek do tynków lub zapraw. Parametr przewodzenia ciepła dla styropianu mieści się w przedziale 0,044-0,031 W/(m2).

Przewodzenie ciepła zależy od grubości zastosowanego materiału. Styropian nie izoluje tak dobrze akustycznie, jak wełna mineralna i nie przepuszcza powietrza. Ma jednak zdolność szybkiego wysychania i nie jest tak nasiąkliwy, jak wełna. Łatwo go odkształcić. Podczas montażu i obróbki może powodować zabrudzenia terenu ze względu na roznoszenie się białych granulek polistyrenu. W razie pożaru i oddziaływania substancji chemicznych ulega stopieniu.

Wełnę mineralną w dwóch warstwach stosuje się do ocieplenia poddasza. Pierwsza warstwa powinna być umieszczona między krokwiami, druga może być układana pod lub nad nimi. Takie ułożenie minimalizuje możliwość powstawania mostków termicznych. Pierwsza warstwa wełny powinna mieć grubość 20 cm i być 2 cm szersza od rozstawu krokwi. Druga powinna mieć odpowiednio 10 cm grubości. Izolacja dwuwarstwowa stosowana jest wtedy, gdy poddasze domu jest zagospodarowane. Dodatkowa warstwa zabezpiecza strych przed utratą ciepła.

3/2016 Własny Dom

71

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Izolacje

1 4

styropian na ścianę zewnętrzną kładzie się łatwo – prace postępują bardzo szybko

fot. Wienerberger

Ściany. Styropian na fasadę najczęściej stosowany jest do izolacji cieplnych ścian budynków mieszkalnych i publicznych, wznoszonych w różnych technologiach.

Podłoga i dach. Elastyczny styropian o właściwościach tłumiących dźwięki przeznaczony jest do wykonania warstwy izolacji akustycznej układanej na stropach międzypiętrowych. Płyty styropianowe podłogowe stosowane są do wykonywania warstwy izolacyjnej układanej na stropie pod podkładem podłogowym (jastrych) w podłogach pływających, w celu tłumienia hałasu.

Fundament. Styropian do izolacji fundamentów uszlachetniony jest kompozycją związków hydrofobowych, które poprawiają jego właściwości i zwiększają odporność na działanie wody. To styropiany sprawdzające się w ekstremalnych warunkach – dużej wilgotności połączonej z częstą zmianą temperatury i działaniem dużych obciążeń mechanicznych (siły parcia).

Styropian do dachów stromych. To styropian stworzony do wykonywania ocieplenia w dachach skośnych. Dzięki specjalnej modyfikacji za pomocą nacięć płyta może być stosowana w termoizolacji wszelkiego rodzaju dachów krokwiowych.

fot. Arsanit

Co chcemy ocieplić styropianem?

obmurowanie wieńca pustakiem Porotherm wraz z warstwą docieplenia styropianem pozwala wyeliminować mostek cieplny

fot. Austrotherm

Parametry termoizolacyjne styroPianu: lambda (λ)

StyroPian graFitowy ma lepszy współczynnik lambda niż biały, ale jest od niego o 20-25% droższy. Jest jednak na ogół opłacalną inwestycją

72

Własny Dom 3/2016

Lambda (λ) to współczynnik przewodzenia ciepła, najważniejszy parametr decydujący o izolacyjności termicznej styropianu (i każdego innego materiału do termoizolacji). Im mniejsza jest wartość współczynnika przewodzenia ciepła wybranego materiału, tym lepszym jest on izolatorem.

Czytając etykietę na styropianie, zwracajmy uwagę na tzw. lambdę deklarowaną (λD). Inne stosowane na paczkach określenia współczynnika przewodzenia ciepła mogą wprowadzać w błąd.

Wartości lambdy dla dostępnych na rynku odmian styropianu zawierają się w przedziale od 0,045 do 0,028 W/mK (Wat na metr x kelwin to jednostka przewodności cieplnej). Zaleca się, by do ocieplania ścian stosować styropian z lambdą nie wyższą niż 0,040. Nie wystarczy jednak kierować się tylko wartością lambdy. Styropian o grubości 15 cm i współczynniku lambda 0,042 będzie gorszym izolatorem niż styropian o grubości 12 cm i współczynniku lambda 0,032. Przy minimalnym rekomendowanym współczynniku 0,040 do skutecznej izolacji zwykłej ściany z popularnego pustaka najlepsze będą płyty grubości 15-20 cm.

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Izolacje

4

Termoizolacja w zbroi

Wybierając odpowiedni styropian, warto upewnić się, że cechy wskazane na etykiecie są zgodne z rzeczywistością. Ponieważ parametry techniczne styropianu powiązane są z jego gęstością (która przekłada się na wagę płyt), opracowano łatwy sposób weryfikacji tego, czy wyrób ma szanse spełniać zadeklarowane parametry. Wystarczy zważyć paczkę styropianu. Ta prosta metoda wstępnie potwierdzi lub podda w wątpliwość zgodność parametrów z opisem, a co za tym idzie – jakość wyrobu. Jeżeli więc paczka zwykłego białego styropianu waży np. 3 kg, to jego współczynnik lambda w żadnym razie nie ma minimalnej rekomendowanej do ocieplania ścian wartości 0,040 W/mK – nawet jeśli taką informację umieszczono na etykiecie.

Test jakości styropianu krok po kroku: • Na etykiecie wyrobu należy sprawdzić, jaką objętość ma styropian w paczce.

Najczęściej jest to 0,3 m3.

• Następnie trzeba zważyć paczkę, a jej wagę podzielić przez objętość.

• Wynik tego prostego rachunku należy porównać z minimalną wagą danej odmiany styropianu.

• Tabelę wskazującą minimalne wagi dla występujących na polskim rynku odmian styropianu można pobrać ze strony PSPS www.producencistyropianu.pl, z zakładki „Program Jakości”.

fot. Baumit

WarstWę zbrojoną na powierzchni styropianu należy wykonać niezwłocznie po jego położeniu i po przetarciu jego powierzchni

ocieplenie od wewnątrz To wyjątkowo rzadki sposób ocieplenia domu, stosowany w specyficznych sytuacjach: gdy dom jest zabytkiem i pokrycie go zewnętrzną warstwą izolacji zniszczy oryginalną elewację lub gdy chcemy ocieplić dom z bali przy zachowaniu tradycyjnego drewnianego wyglądu z zewnątrz.

Aby zachować właściwe parametry wilgotnościowe, należy stosować do tego rodzaju ocieplania dedykowane produkty, np. płyty Ytong Multipor. Przykleja się je do podłoża za pomocą zaprawy, którą nanosi się na całą płytę. Przed montażem płyt wymaga się oczyszczenia podłoża z zanieczyszczeń, resztek farby, tynku, itp. W przypadku ocieplenia od zewnątrz płyty należy dodatkowo przymocować mechanicznie za pomocą kołków rozporowych z trzpieniem.

Płyty można łatwo i precyzyjnie dociąć do odpowiedniego rozmiaru i kształtu przy pomocy piły widiowej lub mechanicznej.

Po ułożeniu płyt pacą do szlifowania wyrównuje się ewentualne nierówności, które powstały na łączeniach płyt. Powierzchnię ocieplonej ściany pokrywa się w całości warstwą ok. 5 mm zaprawy. W zaprawie zatapia się siatkę z włókna szklanego o gramaturze minimum 145 g/m2, zabezpieczającą przed spękaniem. Po związaniu wierzchniej warstwy zbrojonej zaprawy powierzchnię można wykończyć mineralnym tynkiem cienkowarstwowym. Zastosować należy tynk silikatowy, ewentualnie gładź gipsową lub wapienną.

fot. Multipor

Dlaczego warto zważyć paczkę sTyropianu?

zbrojną można wykonać, wtapiając w zaprawę klejącą pojedynczą lub podwójną siatkę z włókna szklanego, a także układ dwóch rodzajów siatek (zwykłej i tzw. pancernej), dający bardzo wysoką odporność na uszkodzenia.

Płyty z betonu komórkoWego są niepalne (kl. a1), mają wysoką izolacyjność termiczną i bardzo dobrą paroprzepuszczalność

fot. Multipor

Wykonanie solidnej warstwy zbrojnej w systemie ociepleń wymaga użycia odpowiedniego kleju, który zapewni trwałość całej izolacji nawet w ekstremalnych warunkach. Te wymagania spełniają kleje dyspersyjne wzmocnione włóknem szklanym. To masa służąca do wykonywania warstwy zbrojnej przy termoizolacji budynków szczególnie narażonych na uszkodzenia. Można go też stosować do przeprowadzania renowacji ociepleń opartych na styropianie czy na fasadach nieocieplonych.

Wykorzystanie włókien zbrojących oraz specjalnych dyspersji polimerów zapewnia tworzonej warstwie elastyczność i odporność na naprężenia termiczne. Ponadto warstwę

lekkie bloczki z betonu komórkoWego dają się łatwo przyklejać do stropu. ich montaż nie wymaga stemplowania

3/2016 Własny Dom

73

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Izolacje

4

Montaż wełny fot. Baumit

Montaż wełny do ścian pionowych jest znacznie trudniejszy niż styropianu. Płyty są przede wszystkim cięższe niż styropianowe i trudniej jest nimi operować. Wymagają również zastosowania specjalnych kotew, a w przypadku ściany trójwarstwowej – również szczeliny wentylacyjnej pomiędzy wełną a warstwą elewacyjną, w której powinny znaleźć się specjalne wywietrzniki, wełna bowiem musi być wentylowana. Opisane trudności mają jeden pozytywny skutek – wełnę montują fachowcy. Podczas montażu należy również chronić wełnę przed dużymi opadami deszczu (mżawka lub niewielki deszcz na szczęście nie są w stanie zaszkodzić), bo grozi to namoknięciem wełny. Gdy jednak tak się stanie, trzeba czekać aż wyschnie, co może skutecznie zburzyć harmonogram dalszych prac (a wiąże się z tym odwoływanie ekip, ogólne zdenerwowanie itd.). Za to wełna jest zupełnie odporna na promienie słoneczne.

pustak ceraMiczny ze zintegrowanyM ocieplenieM z wełny. zamknięcie funkcji izolacyjnej i konstrukcyjnej w jednym produkcie znacznie przyspiesza i ułatwia montaż

ścianki działowe na poddaszu można pokryć płytami MFp, pod którymi ukryta jest wełna. wraz z nią zapewniają dobrą izolację akustyczną i termiczną. Jednocześnie są trudno zapalne i lekkie, co ułatwia ich montaż. Można je dowolnie docinać, zależnie od potrzeb

74

Własny Dom 3/2016

fot. Isover

fot. Pfleiderer

do ochrony warstwy izolacji termicznej stosuje się narożniki z siatką. należy umieszczać je wszędzie tam, gdzie może dojść do pękania lub mechanicznego uszkodzenia tynku. dotyczy to zatem nie tylko zewnętrznych naroży ścian, ale też narożników wokół okien

fot. Wienerberger

fot. H. Tomasiewicz

do wykonania ocieplenia wełną należy stosować wyłącznie materiały określone w systemie. nie wolno poszczególnych materiałów jednego systemu zastępować materiałami innych systemów

wełna Między krokwiaMi powinna ciasno wypełniać tę przestrzeń, natomiast nie wypychać folii do góry. powinna być montowana na lekki wcisk, aby dokładnie wypełniła przestrzeń między krokwiami w celu uniknięcia powstawania mostków termicznych

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

Izolacje

4

Ciepła warstwa konstrukCyjna – ceramika poryzowana i pustaki ceramiczne Pustaki ceramiczne służą przede wszystkim do wykonywania ścian jednowarstwowych.

Oferowane są modele ze zintegrowaną już izolacją z wełny mineralnej

fot. Wienerberger

Ceramika poryzowana zwana jest ciepłą ceramiką ze względu na porowatą strukturę, która zapewnia jej dobre właściwości termoizolacyjne. Rodzaj użytej zaprawy i grubość wykonanych z niej spoin wpływa na izolacyjność cieplną ściany murowanej z cegły poryzowanej. Pustaki ceramiczne (produkowane w szerokościach od 38 do 50 cm), z których muruje się ściany jednowarstwowe nie wymagają dodatkowego ocieplenia. Dzięki odpowiedniej masie gromadzą i oddają ciepło w zależności od temperatury na zewnątrz i wewnątrz budynku. Mają również zdolność do akumulacji energii słonecznej, co stabilizuje temperaturę pomieszczeń. Do murowania ścian jednowarstwowych wykonanych z pustaków ceramicznych stosuje się zaprawę zwykłą lub ciepłochłonną, która dodatkowo izoluje budynek.

Niewątpliwie czynnikiem, który decyduje o właściwościach termoizolacyjnych betonu komórkowego, jest jego porowata struktura i gęstość objętościowa. W strukturze tego materiału powietrze zajmuje 60-85% całkowitej objętości, dlatego jest on znacznie lepszym materiałem izolacyjnym niż ceramika poryzowana. Dzięki tym właściwościom nadaje się do wznoszenia ścian jednowarstwowych, niewymagających dodatkowej izolacji. Jego właściwości termiczne dodatkowo się poprawiają, jeśli zastosuje się do niego zaprawę ciepłochłonną bądź klejową. Jednowarstwowe ściany z tego materiału budowane są z bloczków o grubości 36–42 cm odmiany 400 lub 500, dla którego współczynnik przenikania ciepła wynosi 0,3 W/m2K. Przy budowie takiej ściany war to pamiętać o dodatkowym ociepleniu nadproży, wieńców itp., a także o unikaniu wycinania głębokich bruzd np. pod instalację kanalizacyjną.

Dwuwarstwowe ściany buduje się zazwyczaj z bloczków betonu komórkowego o szerokości 24 cm i dodatkowo ociepla warstwą izolacji.

Inwestorzy w wiekszości wybieraja do izolacji wełne mineralną o grubości 8–10 cm. Pozwala to na uzyskanie bardzo dobrego współczynnika przenikania ciepła U równego 0,25 W/m2K.

fot. Termalica

WłaściWości termoizolacyjne betonu komórkowego

BetOn kOmórkOwy należy układać na zaprawach klejowych lub ciepłochronnych, pamiętając o uprzednim wygładzeniu powierzchni wszystkich bloczków. Zaprawę dobrze jest nakładać na grubość 2-3 mm i nie należy jej przekraczać. Cienka warstwa zaprawy zabezpieczy nas przed pojawianiem się mostków cieplnych, co przełoży się na lepsze właściwości termiczne ściany

3/2016 Własny Dom

75

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

fundament Izolacje

14

Izolacja w domu z bala

Bale PRzeznaczone do budowy domu przywozi się na budowę oznaczone. należy je układać zgodnie z numeracją i stosować się do projektu. najczęściej dom z bala buduje się z drewna surowego, które musi obsychać po wzniesieniu całej konstrukcji

Budynki z drewna cieszą się coraz większą popularnością. Drewno jest bardzo dobrym izolatorem ciepła. Jeśli średnica bali, z których zbudowany jest dom, wynosi 22 cm, nie wymagają one dodatkowego ocieplenia. Ucieczkę ciepła ogranicza się za pomocą gumowych uszczelek. Jeśli jednak średnica zastosowanych bali jest mniejsza niż 22 cm, obiekty takie ociepla się z zewnątrz, by nie niszczyć efektu wizualnego jakim mogą się poszczycić domy z bali. Całkowita grubość ocieplenia domu z bali wynosi 8–15 cm i zależy od ich przekroju. Pierwszą warstwą izolującą w domach z drewna jest okładzina wewnętrzna (np. płyta gipsowo-kartonowa lub elementy wykonane z drewna). Pod nią wykłada się folię paroizolacyjną. Następną warstwę ocieplenia stanowi wełna mineralna lub wełna wykonana z włókna celulozowego. Na nią z kolei nakładamy folię wiatroizolacyjną, pamiętając o zachowaniu 3 cm przerwy dylatacyjnej (powietrznej). Dopiero ostatnią warstwę stanowią bale.

Dostępne na rynku są także izolowane bale prefabrykowane. Materiałem termoizolacyjnym wypełniającym ich wnętrze może być pianka poliuretanowa, granulat celulozowy bądź wełna.

fot. Drew-Pasz

fot. Drew-Pasz

fot. Drew-Pasz

Domy z balI ociepla się od wewnątrz, robi się to dlatego, aby nie psuć efektu wizualnego konstrukcji

Domy z Bala mają jedną niepowtarzalną cechę, którą jest niezwykły klimat takiego domu – szczególnie gdy umiejętnie połączymy drewno z innymi materiałami, takimi jak klinkier, kamień czy marmur

fot. Recticel

nIe tylko wełna I styropIan – alternatywne materIały termoIzolacyjne

76

Własny Dom 3/2016

PolIstyRen ekstRuDowany ze względu na swoje właściwości nadaje się do ocieplania ścian w wilgotnych pomieszczeniach i ścian fundamentowych.

Jest ponadto cieplejszy i twardszy od styropianu, ale trochę droższy

Materiały termoizolacyjne dostępne na rynku to nie tylko styropian i wełna mineralna. Co roku ukazują się udoskonalenia izolacji tradycyjnych, a także materiały z nowych surowców. Stanowią one alternatywne rozwiązania dla najbardziej powszechnych termoizolacji.

Polistyren ekstrudowany XPS – jego współczynnik przewodzenia ciepła wynosi U=0,034-0,036 W/(mK ). Ww porównaniu ze styropianem jest znacznie twardszy, cieplejszy, ma mniejszą nasiąkliwość i znaczną wytrzymałość na ściskanie. Zastosowanie płyt XPS nie zawsze jest ekonomicznie uzasadnione – cena 1 m3 płyty to 400-500 zł.

Dlatego doskonale się spisuje jako izolacja miejsc narażonych na uszkodzenia mechaniczne (np. przyziemie) i występowanie mostków termicznych (np. nadproża).

Płyty poliuretanowe PIR wyróżniają się wyjątkowo niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła U=0,023-0,029 W/(mK). Dzięki bardzo dobrej izolacyjności cieplnej i niewielkiej grubości izolacja z płyt PIR doskonale spisuje się podczas wszelkiego rodzaju dociepleniach, gdzie ważne jest, aby łączna grubość termoizolacji nie była zbyt duża.

Z uwagi na dość wysoką cenę nie są natomiast stosowane do ocieplania całych ścian.

temat miesiąca | z Z czego cZego Zbudować zbudować dom

fundament Izolacje

4 1

Włókna celulozoWe

fot. Ekofiber

fot. Ekofiber

Włókna celulozoWe są alternatywą dla wełny mineralnej. najlepsze efekty daje ich wykorzystanie do izolacji stropów i stropodachów

Włókna celulozowe, to materiał sypki, wykorzystuje się go do ocieplania miejsc trudno dostępnych.

Włókna zapobiegają powstawaniu grzybów i pleśni – dlatego są przyjazne dla alergików

WbreW pozorom włókna celulozowe nie są nową technologią. popularne były już kilkadziesiąt lat temu. Dziś wykorzystuje się je nie tylko w domach jednorodzinnych, lecz także w budynkach użyteczności publicznej fot. Ekofiber

Włókna celulozowe to sypki materiał wykonany – jak wskazuje nazwa – z celulozy, którą zawierają niektóre włókna lnu i innych roślin.

Celulozę zawiera także drewno (około 50%).

Obecnie wytwarza się ją z makulatury papieru gazetowego, zabezpieczając powstałe w wyniku mielenia włókna retardantami i impregnatami. Dzięki temu materiał jest odporny na mikroorganizmy i ogień. Włókna celulozowe dobrze sprawdzają się jako izolacja ścian szkieletowych, stropów drewnianych, konstrukcji z legarów i stropodachów wentylowanych.

Współczynnik przewodzenia ciepła dla włókien wynosi 0,042–0,036 W/m 2K (podobnie jak w przypadku wełny i styropianu).

Włókna celulozowe mają dwie bardzo ważne cechy: po pierwsze nie powodują podrażnień ani alergii, a po drugie, mają także dobrą paroprzepuszczalność. Wykorzystuje się je często nie tylko w domach jednorodzinnych, ale również w budynkach użyteczności publicznej czy obiektach przemysłowych. Co ciekawe, nie przykleja się ich w taki sposób jak np. płyty styropianowe i nie układa tak, jak wełnę mineralną. Aby zaizolować nimi jakieś miejsce, należy skorzystać z wdmuchiwarki i za jej pomocą umieścić włókna we właściwym miejscu.

Często korzysta się w tym celu ze specjalnie przygotowanych otworów i przez nie wdmuchuje włókna tam, gdzie jest to konieczne. Dlatego właśnie doceniaja je ci inwestorzy, którzy mają mało miejsca np. na stropodachu i nie mogą go uszczelnić za pomocą innych materiałów.

Do impregnacji włókien celulozowych wykorzystuje się sól boru, dzięki temu drewno znajdujące się w jej pobliżu nie wymaga ochrony przed grzybami. Tak zaimpregnowana celuloza osusza podłoże, na którym została wyłożona. To jednak nie wszystko, gdyż włókna mają wysoką zdolność zatrzymywania ciepła podczas chłodu i mrozu. Materiał ten może zainteresować szczególnie osoby, którym zależy na ochronie środowiska i wykorzystaniu surowców wtórnych. Z racji tego, że włókna wytwarza się z papieru gazetowego, można je nawet nazwać „zielonym surowcem”.

3/2016 Własny Dom

77

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

fundament Izolacje

14

Szczególnie ważne jest zabezpieczenie przestrzeni przy oknach, tak aby nie powstawały mostki cieplne, przez które może uchodzić na zewnątrz bardzo dużo ciepłego powietrza, i które – już po wykończeniu poddasza – będzie bardzo trudno zlokalizować

78

Własny Dom 3/2016

fot. Isover

izolacja natryskowa z pianki poliuretanowej pozwala wypełnić wszelkie szczeliny i trudno dostępne miejsca bez najmniejszego problemu – dlatego technologia ta stosowana jest zarówno w nowych budynkach, jak i przy renowacjach. Jeśli poddasze będzie użytkowe, warstwę pianki można pokryć płytami g-k, które z kolei mogą zostać wykończone w dowolny sposób. Jeśli ma być nieużytkowe, natryśniętą izolację można pozostawić odsłoniętą

fot. Isover

Izolacja dachu składa się z warstwy wstępnego krycia, zabezpieczającej przed dostaniem się wilgoci i paroizolacji.

Producenci styropianu oferują płyty styropianowe przeznaczone do izolowania między krokwiami dachu. Są one zrobione z polistyrenu grafitowego o współczynniku przenikania ciepła U=0,032-0,033 W/m2K. Mają podłużne nacięcia, które wpływają na lepszą elastyczność. Zwykły styropian bywa używany do wykonywania ocieplenia podkrokwiowego.

Jako materiał izolacyjny połaci dachu stosowane są również płyty i maty z wełny mineralnej. Wełna mineralna skalna ma korzystny współczynnik przenikania ciepła U=0,037-0,043 W/m2K i dużą paroprzepuszczalność. Na takim ociepleniu nie rozwijają się grzyby i pleśń. Wełna jest niepalna.

Folia termoizolacyjna to wielowarstwowa, cienka, termoizolacyjna mata refleksyjna, składająca się z 2 warstw zewnętrznych: metalizowanych i zbrojonych folii poliestrowych oraz wypełnienia w zależności od wersji: z kilku warstw maty poliestrowej, folii metalizowanej i dodatkowych warstw pianki polietylenowej. Działa jak lustro, odbijając docierającą do niej energię cieplną. Folia odbija od swojej powierzchni do 92% promieniowania cieplnego i jest w stanie wchłonąć jedynie 1% energii cieplnej. Jest jednocześnie paroizolacją i termoizolacją.

fot. Icypol

Jaki materiał do izolacji dachu?

prace ociepleniowe w przypadku większości materiałów termoizolacyjnych można wykonywać samodzielnie – warto jedynie robić to przynajmniej w dwie osoby, gdyż łatwiej wtedy kontrolować, czy układane płyty tak samo przylegają na całym obwodzie

temat tematmiesiąca miesiąca||zZczego cZegozbudować Zbudowaćdom dom

5

fundament ElEwacjE 4 1

wykończenie elewacji może całkowicie zmienić odbiór wizualny domu – uczynić go solidnym i poważnym lub awangardowym, niezależnie od jego bryły

fot. Foveo Tech

fot. Foveo Tech

Tynki – różne właściwości i przeznaczenie

Biały tynK – dzięki nowoczesnym technologiom jest odporny na działanie surowych warunków atmosferycznych i łatwy do utrzymania w czystości

ProDucenci wychodzą dziś naprzeciw oczekiwaniom klientów i oferują tynki zewnętrzne w przeróżnych kolorach – zarówno pastelowych, jak i bardziej odważnych

Tynki mogą być stosowane jako warstwa podkładowa pod płyty styropianowe lub ceramiczne, wymagające gładkiego podłoża. Specyficznym rodzajem tynku o niewielkiej grubości (2-3 mm), będącego warstwą wykończeniową, jest tynk cienkowarstwowy. Wykonuje się go zazwyczaj przy zastosowaniu metody lekkiej mokrej izolacji termicznej budynku.

Tynk cienkowarstwowy nakłada się na materiał

izolacyjny, na którym zamontowana została siatka zbrojeniowa zatopiona w kleju. Ze względu na zastosowane spoiwo tynki cienkowarstwowe możemy podzielić na tynki oparte na bazie spoiw mineralnych (tynki cementowo-wapienne) i tynki silikatowe, których spoiwem jest szkło wodne, a także tynki polimerowe, spośród których możemy wyróżnić akrylowe – powstałe na bazie spoiw

w postaci żywicy akrylowej i silikonowe – powstałe na bazie dyspersyjnych spoiw modyfikowanych żywicą silikonową. Każde z nich różnią się sposobem wiązania i właściwościami fizyko-chemicznymi.

Tynki mineralne są odporne na wodę i czynniki atmosferyczne. Mają dobrą paroprzepuszczalność, cechuje je trwałość (szczególnie na terenach o niewielkim zanieczyszczeniu powietrza) i niska cena wśród tynków cienkowarstwowych. Mogą być stosowane na tradycyjnych podkładach tynkarskich, systemach bezspoinowych z użyciem wełny mineralnej, a także jako zewnętrzna warstwa tynków tradycyjnych.

Tynki silikatowe są elastyczne. Sprawdzają się w systemach ocieplenia metodą mokrą. Dobrze służą do wykończenia elewacji nawet w miejscach o wysokim stopniu zanieczyszczenia powietrza.

Tynki żywiczne (akrylowe) mają niską paroprzepuszczalność, są jednak odporne na wpływy surowych warunków atmosferycznych. Stosuje się je na surowych ścianach i w systemach bezspoinowych z użyciem styropianu. Dostępne są w wielu kolorach, dzięki czemu nie trzeba malować ich farbami elewacyjnymi – bywają jednak trudne w odnawianiu. Tynki silikonowe są bardziej elastyczne niż silikatowe, mają wysoką paroprzepuszczalność, a także dobrze reagują na czynniki atmosferyczne.

Popularną okładziną elewacyjną są płytki z kamienia naturalnego lub sztucznego. Mają podobny ciężar, co wpływa na ich sposób mocowania. Pomimo walorów wizualnych kamienie naturalne są podatne na różnice temperatury i działanie wilgoci. Kamień sztuczny jest tańszy niż naturalny. Elementy betonowe i konglomeraty mocuje się za pomocą stalowych kotew bądź stalowych lub aluminiowych rusztów. Odmiana betonowa stanowi mieszankę kruszywa kamiennego z cementem i dodatkiem plastyfikatorów oraz pigmentów. Razem tworzą one płytki, płyty lub elementy naśladujące tradycyjne kamienie. Konglomeraty kamienne z kolei stanowią mieszaninę kruszyw kamienia naturalnego, które zespolone są żywicami poliestrowymi. Struktura i wielkość tej mieszaniny wpływa na fakturę płyty.

Dzięki postępowi technologicznemu doskonale imitują kamień naturalny.

Klinkier jest on uważany za materiał elegancki, który ładnie się starzeje, choć nie wymaga konserwacji.

Elewacja z klinkieru może zostać wykonana w dwojaki sposób. Jeden z nich polega na przyklejeniu płytek klinkierowych do płyt izolacji termicznej. Wykonuje się to za pomocą zaprawy klejowej. Druga z metod wymaga wykonania ściany trójwarstwowej wentylowej, składającej się z części nośnej, warstwy ocieplenia oraz warstwy zewnętrznej z cegły klinkierowej. Powstały w ten sposób mur jest kotwiony do ściany nośnej za pomocą metalowych kotew. Jeśli zastanawiamy się nad elewacją wykonaną z cegły klinkierowej, możemy być pewni, że będzie ona bardzo trwała i odporna na działanie mrozu, deszczu, wiatru, korozji chemicznej i biologicznej. Wybór tego typu cegły możliwy jest tylko wtedy, gdy nasz dom zbudowany jest w technologii trójwarstwowej.

fot. Röben

ElEwacja z płytEk kamiEnnych czy klinkier?

Do zalet klinkieru należy m.in. wysoka odporność na surowe warunki pogodowe i uszkodzenia mechaniczne. Klinkier powinien być jednak odpowiednio zabezpieczony przed grzybami czy glonami – jest to hydrofobizacja

3/2016 Własny Dom

79

temat miesiąca | Z cZego Zbudować dom

ElEwacjE

1 5

Farby akrylowe są elastyczne, matowe, do tego dostępne w szerokiej barwie kolorystycznej.

Wyróżniają się również niską nasiąkliwością (dzięki temu nie są podatne na zabrudzenia). Mają jednak niską paroprzepuszczalność – nie są zalecane na tynki wapienne i bloczki silikatowe.

Farby silikonowe (krzemoorganiczne, silanowe i siloksanowe) są paroprzepuszczalne, dobrze przylegają do podłoża, są odporne na zmiany temperatur i promieniowanie UV. Mają własności hydrofobowe – elewacja dłużej pozostaje czysta.

Nie można nimi jednak malować powierzchni pokrytych farbą akrylową. Mają mniejszą elastyczność w stosunku do farb akrylowych. Dostępne są w intensywnych kolorach, ale z czasem tracą one swoje nasycenie.

Farby silikatowe (krzemianowe) cechują się dobrą paroprzepuszczalnością, dużą trwałością i odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne (na wilgoć) i działanie pleśni. Nie przyczepiają się do nich zanieczyszczenia, więc łatwo utrzymać je w czystości. Bardzo silnie wiążą się z powierzchnią – co może być również wadą, ponieważ trudno je potem usunąć. Farby polikrzemianowe są odmianą farb silikatowych – wykazują jeszcze większą przepuszczalność pary i odporność na działanie wody.

Farby tego typu nie nadają się jednak do malowania powierzchni organicznych, np. silikonowych, siloksanowych i akrylowych, a także drewnianych.

Dostępne są w intensywnych kolorach, ale z czasem mogą tracić barwę. Są żrące – podczas ich nakładania potrzebna jest odzież ochronna.

fot. Foveo Tech

MalujeMy ściany – jaką farbę wybrać?

Do malowania ścian zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz domu, należy używać produktów renomowanych producentów

Elewacja z drewnianych desek

80

Własny Dom 3/2016

zasady montażu drewna na elewacji

drewnO na elewaCji zabezpieczono preparatem o właściwościach tiksotropowych – jego lepkość rośnie pod wpływem mieszania, a zatem nie kapie i nie tworzy zacieków

fot. DLH Poland

Przy montażu elewacji zwróćmy szczególną uwagę na odległość pierwszej deski elewacyjnej od ziemi – powinna ona wynosić co najmniej 30 cm. Zapewnia to ochronę drewna m. in. przed odpryskującą od gleby wodą deszczową. Warto również pamiętać, że deski elewacyjne przeznaczone do montażu poziomego zaczynamy montować od dołu do góry, zawsze piórem do góry. Podczas montażu szczególną uwagę należy poświęcić tym miejscom, w których drewno narażone jest na bezpośredni kontakt z wodą (np. rynny, parapety).

fot. Benjamin Moore

Od prawidłowego ich zainstalowania zależy efektywność konstrukcji i ochrona ścian zewnętrznych budynku przed warunkami pogodowymi. Cała drewniana elewacja montowana jest na tzw. ruszcie, czyli podkładzie przytwierdzanym do ściany. Konstrukcja rusztu składa się z łat, których zadanie polega na udźwignięciu ciężaru desek elewacyjnych i powstrzymaniu obciążenia, np. siły wiatru oraz pracującego drewna. Stąd też niezwykle istotne jest solidne wykonanie i profesjonalne zamontowanie konstrukcji pod elewacją. W przypadku renowacji starych domów szczególnie ważne jest także równe położenie konstrukcji łat. Ruszt, na którym montowane są deski elewacyjne, budowany jest z łat obrzynanych, o przekroju ok.

30x50 mm lub większym, z tego samego gatunku drewna. Między deską elewacyjną, a ścianą musi zostać zachowana wolna przestrzeń (co najmniej 2 cm). Jest ona ważna, ponieważ umożliwia cyrkulację powietrza i właściwe obsychanie desek. Istotne jest również to, aby w dolnej i górnej części elewacji pozostawić szczeliny (otwory), którymi powietrze będzie mogło swobodnie wchodzić i wychodzić.

temat miesiąca | z Z czego cZego Zbudować zbudować dom

fundament ElEwacjE

KształtKi betonowe na elewacji

Płyty cokołowe z betonu architektonicznego GRc są odporne na uszkodzenia mechaniczne i wpływ czynników atmosferycznych. Przyklejane są specjalistycznym klejem do ocieplenia cokołu

fot. Stahlton

Domy o wysokości nie przekraczającej dwóch kondygnacji można wykończyć kształtkami z wibroprasowanego betonu. Mają one zazwyczaj 60 cm szerokości oraz 10 cm wysokości, ale w sprzedaży znajdują się także mniejsze modele. Kształtki przykręca się do drewnianego rusztu za pomocą specjalnych uchwytów. Ruszt powinien być solidnie zamocowany, ponieważ okładzina z betonu jest bardzo ciężka. Montaż tej elewacji można wykonać samodzielnie, jednak trzeba wziąć pod uwagę to że betonowe elementy nie należą do najlżejszych – ważą ok.

3 kg. Elewacja wykonana z kształtek betonowych wyglądem przypomina kamienny mur. Nie mają na nią wpływu zmienne warunki atmosferyczne oraz działanie szkodników.

Szczelina w ścianie trójwarStwowej

tworzywo na lata Okładzina ścienna z PVC to najpopularniejszy materiał montowany „na sucho”. Panele mają długość 3-6 m i szerokość 10-30 cm. W skład całych systemów oferowanych przez producentów wchodzą listwy startowe, maskujące, narożne i ozdobne – dzięki nim zamontowana okładzina nabiera estetycznego wyglądu. Dzięki powłoce polimerowej jest odporna na zmienne warunki atmosferyczne oraz promieniowanie UV. Nie wymaga konserwacji i malowania, zachowuje niezmienny wygląd przez długie lata. Montaż okładziny nie należy do najtrudniejszych – stosując się do instrukcji producenta, można zamontować ją samodzielnie.

w warstwie izolacyjnej i pogarszać jej własności.

Szczelina umożliwia wyprowadzenie wilgoci na zewnątrz poprzez otwory wlotowe umieszczone przy cokole i wylotowe pod okapem, a także nad oknami i drzwiami. W upalne dni ucieka też nimi gorąco ze ścian, dzięki czemu warstwa elewacyjne nie przegrzewa się.

fot. Plastivan

DobRze funkcjonująca szczelina wentylacyjna przy wszelkich mokrych remontach prowadzonych wewnątrz budynku ułatwia również usuwanie wilgoci technologicznej przenikającej przez ścianę

fot. Wienerberger

Ściana elewacyjna powinna być oddzielona od warstwy izolacyjnej szczeliną wentylacyjną. Ma ona na celu uniemożliwienie skraplania się wilgoci, która może wydostawać się z wnętrza budynku przez warstwę konstrukcyjną ściany lub przedostawać się do jego wnętrza przez warstwę elewacyjną. Wilgoć ta mogłaby skraplać się

5 1

3/2016 Własny Dom

81

kronika budowy etap 31

rozbudowa i modernizacja bliźniaka

PRojekt: arch. Roman Rutkowski, Roman Rutkowski Architekci, www.rr-a.pl

etap 31.

Strefa wejściowa i przedogródek

Tekst: Agnieszka Rudomino Zdjęcia i ilustracje: A. Rudomino, archiwum rr-a

Montaż ogrodzenia, ułożenie kostki brukowej, oczyszczenie ziemi z zanieczyszczeń oraz nasadzenie roślinności – oto kolejne etapy prac Strefa wejściowa i przedogródek tworzone były etapami, przez kilka miesięcy, z przerwami.

Najpierw ogrodzenie Jarosław Litwińczuk, Spaw-Met: Do wykonania ogrodzenia zostałem zaangażowany w momencie, kiedy gotowe już były słupki przygotowane przez inną firmę. Do mnie należało wykonanie przęseł – stalowych ram według rysunku wykonanego przez projektanta tego modernizowanego domu, arch. R. Rutkowskiego. W ramach ogrodzenia była także furtka, brama wjazdowa oraz miejsce na śmietnik.

Gdy ramy były już gotowe, zamontowane w nich zostało wypełnienie w postaci płyt włóknocementowych o grubości 8 mm, ciętych na wymiar w fabryce. Można też samemu ciąć je piłą z tarczą diamentową. Takie płyty można pokryć siatką, klejem i tynkiem elewacyjnym silikonowym lub mineralnym w charakterze wykończenia, jednak tu inwestorzy zdecydowali się na ich surowy wygląd. Po zamontowaniu zostały jedynie pomalowane na kolor współgrający z elewacją domu.

Należy pamiętać, że przy montażu płyt do przęseł należy zachować minimalną odległość śruby od krawędzi 6 cm.

82 Własny Dom 3/2016

Inwestorzy: Maja i Robert z córeczką

etap 31 kronika budowy

prace ziemne Jak to wygląda w szczegółach? Przęsła z surowej stali zawieźliśmy najpierw do ocynkowania w cynkowni ogniowej. Proces ten zabezpiecza przed korozją na długie lata. Po powrocie do warsztatu oczyściliśmy przęsła z tzw. sopli i okapów ocynku za pomocą pilnika i szlifierki oscylacyjnej.

Następnie zawieźliśmy przęsła do lakierni proszkowej, skąd po pomalowaniu zabraliśmy je na plac budowy, obchodząc się z nimi jak z przysłowiowym jajkiem. Na tym etapie bardzo uważamy, by nie uszkodzić powierzchni farby, ponieważ trudno uzupełnić ewentualne obicia czy zarysowania. Niełatwo dopasować odcień farby, gdyż farby proszkowe maja o wiele mniej odcieni. Przy malowaniu farbą poliwinylową pistoletem nie ma takiego problemu – kolor dobiera się z palety RAL. Jednak w tej inwestycji zdecydowano się na malowanie proszkowe.

Przy furtce zamontowany został elektrozamek, a przy bramie wjazdowej – dwa siłowniki. Jest ona otwierana na pilota.

po wStępnym etapie robienia bardzo dokładnych pomiarów rozpoczęto montaż słupków ogrodzeniowych

Maja, inwestorka: Płyty w ogrodzeniu okazały się mało odporne (rogi się kruszą), a ich kolor (wybrany przez nas) jest za jasny – i w efekcie płot jest bardzo brudny od zewnątrz. Myśleliśmy o przemalowaniu go na ciemniejszy szary, ale po namyśle postanowiliśmy zrobić nieco lżejszą konstrukcję, nawiązującą do drewnianych elementów na domu. Będziemy robić nowe ogrodzenie na wiosnę.

Robert, inwestor: Projekt ogrodzenia miał nawiązywać do budynku – i tak jest pod względem kolorów i kształtów. Jednak wypełnienie z płyt okazało się zbyt przytłaczające i oddzielające wizualnie dom od ulicy. Dlatego będziemy zmieniać płot na ażurowy, drewniany, nowoczesny.

Brama wjazdowa i furtka Robert, inwestor: Co do zastosowanej automatyki – producentów jest co najmniej kilku. Wybraliśmy rozwiązanie z montażem, 2 pilotami, dwiema liniami fotokomórek i lampą ostrzegawczą – koszt ok. 2,5 tys. zł. Do tej pory spaliła się lampa ostrzegawcza, ale wymieniono ją bezproblemowo, bez mojego nawet udziału (brawo dla wykonawcy/serwisanta). Przy wyborze doradzał mi zdrowy rozsądek (śmiech). Automatyka sprawdza się bez zarzutu.

Maja, inwestorka: Jak dla mnie brama działa znakomicie, choć wiem, że zdaje się raz była naprawiana.

w tym Samym czaSie na teren przedogródka nawieziona została żyzna ziemia. wcześniej teren oczyszczono z zanieczyszczeń

Skrzynka na listy i śmietnik Maja, inwestorka: Śmietnik jest tak położony, żeby nie zasłaniał nam widoku z okna i był dostępny z zewnątrz bez konieczności wchodzenia na posesję. Rozwiązanie się sprawdza. Skrzynka ze względów praktycznych umieszczona została koło furtki.

Jesteśmy zadowoleni z domofonu, choć nie mamy możliwości otwarcia furtki od wewnątrz inaczej niż kluczem lub przyciskiem na słu-

Słupki montowano w głębokich wykopach, by zamontować je na głębokości poniżej strefy przemarzania gruntu

3/2016 Własny Dom 83

kronika budowy etap 31

montaż słupków chawce w domu – czyli jak goście wychodzą, musimy im otwierać kluczem lub wracać do domu, żeby nacisnąć przycisk na słuchawce.

Trochę to kłopotliwe. Jednak umieszczenie przycisku do otwierania koło furtki umożliwiałoby każdemu przełożenie ręki z zewnątrz i wejście do domu, a tego nie chcemy.

Projekt przedogródka

Na czas budowy do słupków przypięto siatkę. Tak powstało ogrodzenie tymczasowe, które funkcjonowało aż do montażu właściwych przęseł

Na graNicy działki wkopano płyty krawężnikowe (również w głębokim wykopie)

Na graNicy działki wkopano płyty krawężnikowe (również w głębokim wykopie)

84 Własny Dom 3/2016

Michał Błach, architekt krajobrazu: Zagospodarowanie terenu na tej działce zostało wykonane już wcześniej. Istniały tutaj takie elementy, jak: utwardzony podjazd, ścieżki, miejsce na śmietnik, schody wejściowe do domu oraz ogrodzenie.

Moim zadaniem było przygotowanie projektu zieleni w niewielkim ogródku przed domem (ok. 30 m2).

Podczas pierwszej wizyty obejrzałem teren i rozmawialiśmy wstępnie z inwestorami o ich wyobrażeniach – wytycznych dotyczących projektu. W trakcie takiej rozmowy staram się zawsze rozeznać, jakie są oczekiwania dotyczące preferowanego stylu i funkcji przyszłego ogrodu. Należy także ustalić, czy inwestor dysponuje podkładem geodezyjnym i mapką z naniesioną posesją, na której w przyszłości można rysować. Wszystkie te wstępne pytania mają duże znaczenie dla ilości późniejszych prac projektowych i oczywiście przekładają się na wycenę projektu.

Po takim wstępnym spotkaniu moim zadaniem jest przedłożenie oferty cenowej. W przypadku jej akceptacji przechodzimy już do etapów projektowych.

Na kolejnym spotkaniu z inwestorem (poprzedzonym wcześniejszą akceptacją oferty, a tym samym zleceniem na prace) uszczegóławiamy wytyczne i potrzeby mieszkańców domu. Jest to moment na ustalenie m.in. jakiego rodzaju roślinność lubią, i jaką preferowaliby u siebie, czy chcieliby rośliny wyższe, czy niższe, czy są jakieś miejsca które według nich trzeba lub można zasłonić albo wyeksponować.

W tym momencie w głowie architekta krajobrazu rysuje się już pewien ogólny szkic – zamysł, który stopniowo może przenieść na rysunek.

Maja, inwestorka: Chcieliśmy mieć takie rośliny, żeby nie trzeba było się nimi szczególnie dużo zajmować. Dlatego z tyłu jest trawa, a przód był projektowany zgodnie z oczekiwaniem łatwości w dbaniu o rośliny. Zależało nam, żeby zasłonić trochę okna (stąd trawy) i obsadzić płot (dlatego bluszcz). Jest też lawenda, żeby ładnie pachniała (śmiech).

M. Błach, architekt krajobrazu: Ważną rzeczą jest zadbanie o spójność inwestycji – dlatego nawet jeśli inwestor zleca nam wykonanie tylko części terenu posesji, należy rozeznać, jak wygląda, lub jak w przyszłości nasi klienci wyobrażają sobie całość swojego ogrodu.

W przypadku tej konkretnej inwestycji oglądaliśmy teren za domem – jak rozbudowana i stara część domu komponują się obecnie z oto-

etap 31 kronika budowy

kostka brukowa czeniem, a inwestorzy opowiedzieli mi, jak w przyszłości miałby on wyglądać – tak by całość działki była stylistycznie spójna.

Po tym etapie rozmów wiedziałem już, że inwestorzy chcą mieć ogródek w stylu nowoczesnym, a rośliny w nim nasadzone mają nie zasłaniać bryły domu. Często słyszę od klientów, że chcieliby, aby ich ogród był bezobsługowy, ze względu na brak czasu. Oczywistym jest, że takiej wersji nie da się stworzyć, bo rośliny to żywe organizmy, jednakże moim zadaniem jako architekta krajobrazu jest sprostać jak najbardziej i temu wyzwaniu. Podobnie było w przypadku tej inwestycji.

Na podstawie wcześniejszych ustaleń i po obmierzeniu terenu przygotowałem dwie koncepcje, obydwie proste i nowoczesne. Różniły się rozplanowaniem oraz doborem gatunkowym roślin. Różnica te przekładały się także na cenę realizacji, jednakże nie było to założenie, jakim kierowałem się w trakcie ich przygotowania.

Niewielka powierzchnia projektowanego przedogrodu pozwoliła na szybkie oszacowanie przez nas kosztów jego wykonania dla obydwu wersji koncepcyjnych. Było to niestandardowe działanie, możliwe tylko z powodu małego obszaru terenu. Przy standardowej procedurze projektowej na etapie koncepcji rośliny nie są dobrane tak szczegółowo, więc ciężko jest przygotować kosztorys. Taki wykonuje się dopiero na podstawie skończonego projektu.

Po analizie i namyśle inwestorzy wybrali jedną z koncepcji – wariant z trawami – a ja na jej podstawie przygotowałem projekt wykonawczy. Wybrany przez inwestora i zrealizowany projekt to geometryczny układ skomponowany m.in. z krzewów zimozielonych oraz traw.

Zakłada on nasadzenie w trzech grupach traw miskanta chińskiego (nr 1. Miscanthus sinensis) w pobliżu ściany budynku – tak aby stanowiły one tło dla niższych partii roślin, a jednocześnie nie zasłaniały widoku z okien. Kępy traw rozdzielone zostały małymi grupami sosny górskiej (nr 2. Pinus mugo var. pumilio). W trzech miejscach wprowadzono nasadzenia cisa pospolitego odmiany fastigiata (nr 3. Taxus baccata ‚Fastigiata’). Dwa z nich umiejscowiono tak, aby przysłoniły częściowo miejsce na kontenery na śmieci. Trzeci z cisów posadzono pomiędzy oknami budynku, wśród traw miskanta oraz sosen górskich. Pierwszy plan tuż przy wejściu na schody prowadzące do budynku stanowi niewielki trawnik, a na nim geometryczne sześciany z cisa pospolitego (nr 7. Taxus baccata) cięte na wysokość 0,6 m. Część trawnika rozdzielona została od pozostałych roślin pasami kamienia płukanego, w którym zaprojektowano nieregularnie sadzoną rozplenicę japońską (nr 6. Penissetum alopecuroides). Miejscowo posadzono niewielkie grupy lawendy wąskolistnej (nr. 4. Lavandula angustifolia). Ogrodzenie w projekcie obsadzono gęsto bluszczem pospolitym (nr. 5. Hedera helix).

Patrząc na wprost schodów do budynku, prawą (niewielką) stronę przeznaczoną na zieleń zaprojektowano z analogicznych roślin, wprowadzając tam trawę miskanta chińskiego (nr 1. Miscanthus

KolejNy etap to uKładaNie KostKi BruKowej w strefie wejściowej

KostKa ułożoNa, teren uporządkowany. Budowa zbliża się do końca

Kolejne prace to montaż stalowych przęseł. Nad drzwiami wejściowymi pojawił się daszek

3/2016 Własny Dom 85

kronika budowy etap 31

projekt zieleni sinensis), a przed nią pas lawendy wąskolistnej (nr. 4. Lavandula angustifolia), oraz rozplenicę japońską (nr 6. Penissetum alopecuroides) w wyściółce z kamienia płukanego.

Realizacja

Przęsła zamontowane, czekają na wypełnienie. nawierzchnia z kostki stanowi całość wraz z podjazdem z boku domu, wykonanym już wcześniej

ogrodzenie od ulicy po wypełnieniu przęseł płytami włóknocementowymi. ziemia już oczyszczona i czeka na nasadzenia

Przyszła wiosna i czas na posadzenie roślin w przedogródku. zakupiono ziemię, którą wsypywano w doły przeznaczone na nasadzenia

86 Własny Dom 3/2016

Marcelina Bartman, Zielone Krajobrazy: Na tej działce wykonywaliśmy nasadzenia roślin według wcześniej przygotowanego projektu.

Frontowa część przedogródka ma niewielką powierzchnię. Jest miejscem częściowo zacienionym, dlatego zostały zaproponowane m.in. cisy i bluszcz pospolity.

Na wcześniejszych etapach prac ziemnych na działkę został nawieziony humus. Przed wykonaniem nasadzeń oraz trawnika zostały wygrabione zanieczyszczenia oraz usunięte chwasty. Podczas sadzenia roślin doły zaprawiane były ziemią o odpowiednim odczynie.

W miejscach, gdzie projektant zaprojektował lawendę, dodatkowo ziemia była rozluźniana piaskiem.

Aby zapobiec rozwojowi chwastów, miejsca nasadzeń zostały wyłożone agrowłókniną i pokryte żwirem. Trawnik został oddzielony od nasadzeń obrzeżem ekobord, uniemożliwiającym przerastanie trawy i przesypywanie się żwiru.

M. Błach, architekt krajobrazu: Jedną z rzeczy, na którą warto zwrócić uwagę, gdy rozpoczynamy budowę domu, jest to, aby przemyśleć – samemu lub z pomocą architekta krajobrazu – jak ma wyglądać przyszłe zagospodarowanie terenu wokół domu. Warto już w trakcie budowy analizować, jakie miejsca będą najlepsze i najpraktyczniejsze na podjazd, przedogródek, miejsce zabaw dla dzieci, strefę wypoczynkową i część na uprawy.

Brama wjazdowa wyPosażona została w siłownik. jest otwierana na pilota

etap 31 kronika budowy

ogrodzenie Chciałbym zachęcić przyszłych inwestorów, by nie bali się sięgać po pomoc profesjonalistów. Dobrze przygotowany architekt krajobrazu nie tylko dobierze właściwe rośliny, ale także rozrysuje układ ścieżek, podjazdów itp. Zaprojektowany ogród może być w przyszłości realizowany etapami, co nie nadwyręży budżetu inwestora, a jednocześnie docelowo prowadzi do powstania wymarzonego terenu wokół domu. Takie kompleksowe działania są o tyle mądre, że dają możliwość stworzenia spójnego kompozycyjnie i stylowo obiektu, gdzie dom i ogród łączą się, stanowiąc całość.

M. Bartman, Zielone Krajobrazy: Zanim zabierzemy się za zakładanie ogrodu, po budowie domu musimy teren posprzątać z resztek budowlanych, gruzu itp. Jeżeli na działce brakuje ziemi, należy nawieźć humus. Możemy oczywiście wykorzystać warstwę urodzajną ściągniętą pod budowę domu. Należy pamiętać, aby nie zmieszać jej z jałową ziemią.

Przedogródek ma niewielką Powierzchnię (ok. 30 m2). Tak wyglądał w trakcie realizacji

autor projektu: arch. michał Błach

3/2016 Własny Dom 87

dom prefabrykowany

Dlaczego pan Kamil wybudował dla inwestorów

w szkielecie drewnianym?

Konstrukcja tego domu jest wynikiem myślenia na wiele lat do przodu – spełnia on normy, które zaczną obowiązywać dopiero w 2020 roku Tekst: Marek Misiak Zdjęcia: Tadeks Fertig Haus

88

Własny Dom 3/2016

dom prefabrykowany Z PRAKTYKI

s

tojący na Dolnym Śląsku dom wygląda bardzo tradycyjnie – oglądając go z zewnątrz, nikt nie podejrzewa, że jego konstrukcja opiera się na najnowszych technologiach, umożliwiających szokująco wręcz szybką budowę i uzyskanie znakomitych parametrów termoizolacyjnych. Budynek ulokowany jest na stosunkowo niewielkiej posesji, ale za to w malowniczej dolinie – działkę przez większość dnia doświetla słońce (dookoła stoją też inne domy, ale również są to budynki parterowe z poddaszem i nie zasłaniają słońca). Wokół widać gęste lasy i przepiękne wzgórza.

1

Dlaczego dom prefabrykowany?

Inwestor oczekiwał przede wszystkim budynku wysoce energooszczędnego, wybudowanego przez profesjonalną ekipę bez konieczności ciągłych wizyt na budowie.

– Wielu inwestorów utożsamia budowę domu z męką i potrzebami ciągłych wizyt na posesji w celu kontrolowania i motywowania do pracy wciąż pijącej ekipy murarskiej – mówi Kamil Kępa, ekspert z firmy Tadeks Fertig Haus, która wybudowała ten dom. – Nie o to chodzi i nie w tych czasach. Teraz inwestorzy pracują, opiekują się rodziną czy jeżdżą w delegacje i nie mają czasu na tak intensywne zajmowanie się budową. Chcą zlecić budowę, a potem wprowadzić się do gotowego już domu.

Technologie prefabrykowane to odpowiedź na potrzeby inwestorów – mniej skomplikowany dom może powstać w trzy miesiące (miesiąc na wylanie i zastygnięcie płyty fundamentowej, kilka dni na montaż domu, reszta czasu na prace wykończeniowe). Inną przyczyną, dla której wiele osób decyduje się na domy prefabrykowane, jest ich wysoka termoizolacyjność, przez co w domu w chłodniejszych porach roku panuje zawsze przyjemne ciepło, a jednocześnie jego wytworzenie nie kosztuje dużo.

– Przegrody zewnętrzne posiadają współczynnik U=0,13W/m2K, zatem zbliżamy się tu do współczynnika dla budownictwa pasywnego (a to standardowy dom w tej technologii, bez żadnych dodatkowych dociepleń) – deklaruje Kamil Kępa. – Budynek ten spełnia wymogi UE dla budynków nowo powstających, które wejdą w życie w 2020 roku.

1 dom od frontu – sam budynek został już wykończony od zewnątrz, natomiast aranżacja posesji leży po stronie inwestorów (stąd np. wjazd do garażu odbywa się póki co po tymczasowej pochylni). Drzwi wejściowe do domu także są tymczasowe – nie montowano tych właściwych przed zakończeniem prac, aby nie uległy uszkodzeniu

2

2 proDukcja ścian i innych elementów Domu w hali proDukcyjnej pozwala na najwyższą jakość wykonania oraz na montaż domu na placu budowy nawet w środku mroźnej zimy – wszystkie prace mokre są wykonywane w ogrzewanej hali. tu zostaną też od razu wstawione okna

3

Projekt Jego autorem jest mgr inż. arch. Leszek Kalandyk. To dom jednorodzinny, parterowy z poddaszem użytkowym i jednostanowiskowym garażem, o powierzchni całkowitej 214 m2, z czego powierzchnia użytkowa to 123 m2. Powierzchnia zabudowy wynosi 109 m2, wysokość budynku – 8,6 m, a kąt nachylenia dachu – 42o.

– Inwestor przyszedł do nas z projektem typowym zakupionym przez Internet – opowiada Kamil Kępa. – Nie był on pierwotnie przeznaczony do wybudowania w technologii szkieletu drewnianego, ale każdy projekt domu jednorodzinnego da się w niej zrealizować. Na życzenie inwestora zmieniliśmy rozplanowanie pomieszczeń oraz kolorystykę elewacji (u nas inwestorzy decydują o kolorystyce zewnętrznej budynku).

3 wylana betonowa płyta funDamentowa musi zastygać przez 28 dni – tego procesu nie da się przyspieszyć, gdyż fundamenty muszą mieć odpowiednią wytrzymałość. to jedyny etap budowy tego domu, który wymaga dodatniej temperatury

3/2016 Własny Dom

89

Z PRAKTYKI dom prefabrykowany

4 sprawdzanie poprawności wykonania płyty fundamentowej – różnice poziomów na powierzchni całej płyty mogą być jedynie minimalne, gdyż dokładność wykonania prefabrykowanych ścian jest naprawdę duża i niedokładność wykonania fundamentów skutkowałaby problemami zarówno ze szczelnością budynku, jak i jego statyką

4

5 transport prefabrykowanych elementów domu na plac budowy odbywa się za pomocą zwykłych ciężarówek – elementy mają takie rozmiary, aby nie było potrzeby używania dużych, specjalistycznych pojazdów, gdyż czyniłoby to transport znacznie bardziej skomplikowanym

5

6

Tradycyjna stylistyka budynku również wynika z projektu – taka była wizja architekta.

– To inwestor decyduje, jak budynek ma wyglądać, aż do najmniejszego detalu – tłumaczy ekspert. – My omawiamy z nim rozwiązania technologiczne, ale estetykę domu (kolorystykę okien, stolarki otworowej, parapetów, rynien i innych elementów zewnętrznych) pozostawiamy do wyboru inwestorom.

Technologia Budynek został postawiony w technologii ciężkiego prefabrykatu drewnianego. Oznacza to, że gotowe elementy – ściany z oknami, stropy i dach – przyjechały ciężarówkami i zaraz po rozładowaniu były montowane.

– Szkielet konstrukcji domów tego typu zbudowany jest ze specjalnie przygotowanego, czterostronnie struganego drewna KVH importowanego z Niemiec – wyjaśnia Kamil Kępa. – W standardzie belki szkieletu mają przekrój 60 x 160 mm.

Patrząc od strony wewnętrznej, kolejne warstwy ściany to: 1) płyty fermacell o gr. 12,5 mm, 2) paroizolacja o gr. 0,2 mm, 3) konstrukcja nośna z belek KVH 60 x 160 mm wypełniona płytami z wełny mineralnej Isover Super Mata, 4) płyty OSB o gr. 12 mm, 5) płyty ze styropianu grafitowego o gr. 100 mm.

Każdy panel jest kotwiony – do fundamentów oraz sąsiadujących ścian i stropów – za pomocą specjalistycznych śrub montażowych.

Warto zwrócić uwagę, że w tej technologii można wykonywać wylewki betonowe na podłogach – zarówno na parterze, jak i na piętrze. Budynki tego typu można też dowolnie wykańczać, jeśli chodzi o elewację zewnętrzną (tynk, drewno, kamień, klinkier, płyty elewacyjne itp.) i dekorację ścian wewnątrz (tynki, farby, tapety, boazeria itp.). Ściany działowe również wykonane są ze szkieletu z drewna KVH o przekroju 60 x 100 mm, obite są dwustronie płytą fermacell i wypełnione wełną w celu eliminacji drgań i polepszenia komfortu akustycznego.

Dach

6 segmenty ścian i stropów ściągane z ciężarówek za pomocą dźwigu. niektóre są tymczasowo odstawiane na bok, ale wszystkie w ciągu kilku godzin zostaną zmontowane, aby nie były narażone na szkodliwy wpływ czynników atmosferycznych

90

Własny Dom 3/2016

Technologia prefabrykowana w szkielecie drewnianym nie narzuca żadnych ograniczeń, zarówno jeśli chodzi o konstrukcję więźby dachowej, jak i pokrycie dachu – można stosować dachy płaskie, jedno-i dwuspadowe lub kopertowe, można też zdecydować się na okap lub z niego zrezygnować. Na etapie projektu konstrukcyjnego przekroje belek więźby są dopasowywane pod dane pokrycie dachu. Gdyby inwestor zażyczył sobie np. pokrycie strzechą, też nie byłoby problemu.

– Zastosowaliśmy system dachowy firmy Mitek – mówi Kamil Kępa z firmy Tadeks Fertig Haus. – Montaż więźby i ułożenie pokrycia dachu trwało razem tylko jeden dzień.

dom prefabrykowany Z PRAKTYKI

Elementy więźby dachowej są przygotowywane w hali produkcyjnej, natomiast cała więźba była montowana na placu budowy.

– Można by zmontować więźbę w hali produkcyjnej, ale wiązałoby się to z ryzykiem, że dach byłby nieszczelny – tłumaczy Kamil Kępa. – Tzeba by go montować z mniejszych segmentów, a miejsca łączenia byłyby potencjalnymi mostkami cieplnymi z powodu braku ciągłości folii wstępnego krycia. Lepiej, gdy więźba jest montowana na dachu, a dekarze zbijają łaty i kontrłaty oraz kładą poszycie wstępne na miejscu – tak jest dokładniej i szczelniej.

7

Przebieg budowy Budowa domu w tej technologii rozpoczyna się dwutorowo – jednocześnie wylewana jest płyta fundamentowa i rozpoczyna się produkcja prefabrykowanych ścian i innych elementów domu w hali produkcyjnej. Płyta musi zastygać przez 28 dni. Domy prefabrykowane stawiane są przeważnie na fundamentach płytowych, ale nie ma przeszkód, by wybudować je również na klasycznych fundamentach, jak również na palach czy fundamentach punktowych – wszystko uzależnione jest od wymogów inwestora i terenu, gdzie powstaje budynek.

– Produkcja elementów do postawienia tego domu trwała ok. 2 tygodni – opowiada Kamil Kępa. – Długość montażu czy samej prefabrykacji zależy od stopnia skomplikowania projektu i od powierzchni domu. Oczywistym jest, że budynki o większej powierzchni (np. 400 m2) pochłoną więcej czasu (produkcja może w takiej sytuacji zająć 3 tygodnie, a montaż tydzień). Montaż tego domu trwał 3 dni, a prace wykończeniowe na zewnątrz i wewnątrz – ok. półtora miesiąca (w tym montaż instalacji – wodno-kanalizacyjnej, elektrycznej i grzewczej – oraz uszczelnienie budynku i położenie tynku silikatowego na elewacji i wewnątrz).

Najpierw montowany jest parter, a dopiero później piętro.

– W tym domu zamontowaliśmy w technologii wysoce energooszczędne okna z pakietami trójszybowymi – wymienia Kamil Kępa. – W przypadku drzwi wejściowych mamy umówioną z inwestorem maksymalną kwotę ujętą w umowie, tak aby inwestor mógł wybrać dowolny model po wizycie w jakimś salonie.

Budynek nie jest stawiany do stanu, w którym można już wnosić meble – firmy doprowadziła go tylko do stanu deweloperskiego.

– Z zewnątrz ten dom jest całkowicie gotowy, wewnątrz kończymy na płycie fermacell po położeniu wewnątrz instalacji (grzewczej, wodno-kanalizacyjnej i elektrycznej) – wyjaśnia ekspert z firmy Tadeks Fertig Haus. – Nie wykonujemy budynków „pod klucz”, ponieważ teraz praktycznie każdy inwestor wynajmuje projektanta wnętrz i wtedy cała koncepcja i tak się zmienia.

Jesteśmy specjalistami w dziedzinie budowania domów i w tym staramy się być najlepsi. Wykończenia pozostawajmy ekipom, które się w tym specjalizują.

Wiele osób w technologiach prefabrykowanych fascynuje przede wszystkim szokująco wręcz szybkie tempo budowy – zdarzają się firmy chwalące się, że mogą postawiać na zastygniętej już

podczas montażu ścian ich ustawienie w stosunku do płyty fundamentowej i do siebie wzajemnie jest na bieżąco kontrolowane. profesjonalny montażysta skręca ściany za pomocą specjalistycznych śrub do tego używa zakręcarki o mocy ponad 1000 nm

8

9 nadproża niektórych drzwi i okien tarasowych stanowią integralne elementy ścian przywiezionych z hali produkcyjnej, inne natomiast są montowane na placu budowy – nie wpływa to w żaden sposób na ich szczelność. widoczne jest wykończenie ścian od wewnątrz płytami osB

9

7-8

3/2016 Własny Dom

91

Z PRAKTYKI dom prefabrykowany

płycie fundamentowej cały dom w 24 godziny. Zdaniem Kamila Kępy nie ma jednak sensu nadmiernie przyspieszać budowy domu i prefabrykować wszystkich jego elementów w maksymalnie zaawansowanym stopniu, gdyż może to być nieopłacalne albo wręcz obniżać jakość gotowego domu.

– My prefabrykujemy w takim zakresie, w jakim ma to sens – deklaruje Kamil Kępa. – Najważniejsze jest dobro klienta.

Postawienie budynku nie zajmuje dużo czasu (i jest i tak znacznie szybsze niż przy technologiach tradycyjnych), ale późniejsze wykończenie i (najważniejsze) uszczelnienie nie mogą być wykonywane w pośpiechu, bo skutki brakoróbstwa mogą być nie do naprawienia. Firmy rywalizują ze sobą, u kogo prefabrykacja jest dalej posunięta. A w którymś momencie traci to sens.

10

10 montaż prefabrykowanych elementów więźby dachowej również odbywa się za pomocą dźwigu. firma tadeks fertig haus wyprodukowała te elementy w zakładzie – aby były to produkty najwyższej jakości, wykorzystano rozwiązania technologiczne firmy mitek. konstrukcja ta będzie musiała unieść ciężkie pokrycie dachowe.

11

12

11-12 dach domu – nie tylko z ułożonymi dachówkami, ale także zamontowanymi kominami, oknami połaciowymi (dwa doświetlają klatkę schodową, dwa łazienkę) oraz wyłazem i ławami kominiarskimi. poniżej ekipa murarzy budujących tradycyjny dom na sąsiedniej posesji, którzy z podziwem patrzą, w jakim tempie wykonywany jest dom

92

Własny Dom 3/2016

Zalety domów prefabrykowanych Najważniejszą zaletą tej technologii jest wysoce energooszczędna konstrukcja i szybki czas budowy.

– Wyobraźmy sobie osobę która zaciąga kredyt na budowę domu (dzieje się tak w 95% naszych realizacji) – mówi Kamil Kępa. – Zakładając, że budujemy metodą tradycyjną, budowa trwa 1-2 lata, a późniejsze koszty utrzymania rosną z roku na rok. W przypadku domu prefabrykowanego (którego żywotność jest taka sama) budowa trwa do 3 miesięcy, koszty utrzymania są o 70% niższe – a nie płacimy za odsetki, nie korzystając z budynku przez 2 lata. I zamiast pracować na utrzymanie budynku w przyszłości, jeździmy z rodziną na narty – ponieważ koszty ogrzania domu są bardzo niskie.

Domy prefabrykowane w szkielecie drewnianym można stawiać przez cały rok (również podczas mroźnej zimy lub podczas opadów), ponieważ wszystkie prace mokre wykonywane są w zakładzie produkcyjnym w kontrolowanych warunkach (np. tynkowanie ścian). Możemy szybko zamknąć bryłę ścianami (z zamontowanymi już oknami i tymczasowymi drzwiami) i dachem – a potem prowadzić prace wykończeniowe we wnętrzach, które można już ogrzewać np. przenośnymi grzejnikami elektrycznymi.

Czterostronne struganie zapewnia ogniotrwałość belkom konstrukcyjnym, a suszenie technicznie do maksymalnej wilgotności ok. 15% (+/– 3%) umożliwia rezygnację z zastosowania chemicznej ochrony drewna. Dzięki niskiej wilgotności gwarantowane jest zachowanie przez drewno masy oraz kształtów i wymiarów. Drewno oraz płyty drewnopochodne posiadają właściwości bardzo szybkiego wysychania w warunkach naturalnych (wiatr, słońce). Domy w technologii ciężkiego prefabrykatu drewnianego odznaczają się wysoką wytrzymałością na silne huraganowe wiatry – nie odnotowano w Europie przypadku uszkodzenia takiego budynku w wyniku wichury w stopniu uniemożliwiającym jego dalsze użytkowanie (domy te są w znacznym stopniu odporne również na wstrząsy sejsmiczne, ale w Polsce nie ma to wielkiego znaczenia). Wszystkie materia-

dom prefabrykowany Z PRAKTYKI

ły użyte do produkcji tego domu są ogniochronne lub posiadają wymaganą odporność ogniową potwierdzoną atestami poszczególnych producentów (CKF). Drewno jako surowiec naturalny posiada zdolność do samoregulacji wilgotności i stwarza niepowtarzalny (trudny do uzyskania w innych technologiach) mikroklimat wnętrza budynku. Budynek prefabrykowany może być podpiwniczony tak jak budynek murowany.

Wprowadzanie zmian na etapie projektowania jest bezpłatne i bezproblemowe – np. skracanie, usuwanie lub dodawanie ścian działowych. Co więcej, jeszcze na etapie montażu można przesuwać ściany działowe. Gdy budynek już jest zmontowany, przeróbki nie wymagają kucia, a zatem nie generują gruzu czy dużych ilości odpadów – przesunięcie ściany czy powiększenie otworu trwa chwilę i jest możliwe bez względu na warunki czy pogodę. Jest to łatwe w wykonaniu, a co najważniejsze – bardzo tanie.

Izolacyjność termiczna i akustyczna Poprawnie wykonany budynek – czy to murowany czy prefabrykowany – nigdy nie powinien posiadać miejsc będących choćby potencjalnymi mostkami termicznymi. Ocieplenie to elementy, których nie widzimy gołym okiem, ale które są najważniejsze, jeśli chodzi o komfort i koszty późniejszego użytkowania domu.

– W stosowanej przez nas technologii jest to zdecydowanie łatwiejsze do osiągnięcia ze względu na łatwość obróbki poszczególnych elementów konstrukcyjnych – tłumaczy ekspert z firmy Tadeks Fertig Haus. – Szczelność budynku mamy pod kontrolą – dzięki doświadczeniu już na etapie projektowania wiemy, gdzie mogą występować potencjalne mostki cieplne. Nasze budynki ocieplone są od zewnętrznej strony styropianem grafitowym o współczynniku lambda 0,032 – znaczenie współczynnika jest tutaj duże, ponieważ styropian nie jest równy styropianowi.

W zasadniczej konstrukcji drewnianej mamy zaś wełnę izolacyjną Isover Supermata o współczynniku lambda 0,033. Bardzo dużą zaletą tego systemu jest to, że w standardzie mamy izolację z górnej półki (dlatego też wspópracujemy z firmą Isover).

Wypełnienie izolacją cieplną najwyższej jakości pozwala do minimum ograniczyć grubość ścian, dzięki czemu budynki prefabrykowane w technologii szkieletu drewnianego przy identycznych wymiarach zewnętrznych posiadają powierzchnię użytkową większą o ok. 10% w porównaniu do murowanych (przy porównywalnych parametrach termoizolacyjności).

Dom ten charakteryzuje się również wysoką izolacyjnością akustyczną. Ściany działowe i segmentowe wypełniane są wełną mineralną o wysokich parametrach akustycznych. Na stropach mogą być stosowane wygłuszające maty (np. Steico Floor).

– To, że ten dom jest tak szczelny termicznie, wynika z zastosowanej technologii – mówi Kamil Kępa. – Większość grubości ściany stanowi izolacja. W innych technologiach drewno samo w sobie jest uważane za izolator termiczny.

13

13 ogrzewanie podłogowe wodne przed zalaniem go betonem.

Bryła domu została już zamknięta i wewnątrz można prowadzić prace mokre

rozdzielacz wodnego ogrzewania podłogowego – każdym jego obwodem można sterować osobno 14

14

1514

konstrukcja wiązarów dachowych Będąca jednocześnie konstrukcją piętra. w głębi ściana działowa wykończona płytami osB. w tym wnętrzu również mogą być już wykonywane prace mokre – ogrzewanie podłogowe jeszcze nie działa, ale można je dogrzewać przenośnymi grzejnikami elektrycznymi

15

3/2016 Własny Dom

93

Z PRAKTYKI dom prefabrykowany

Instalacje

16

16 element wykuszu od środka i położone już podłoże pod instalację podłogówki i warstwy wylewki posadzkowej. w głębi widać trójszybowe okna tarasowe. ściany zostały już wykończone białym tynkiem, pod którym zniknęły płyty gipsowo-kartonowe. po prawej widoczne opakowanie z niewykorzystanymi płytami, na których będzie układane ogrzewanie podłogowe

Koszty

17

18

17-18 tak wyglądał dom po 6 dniach od rozpoczęcia montażu – szczelnie zamknięty, pokryty dachówką – teraz nie działają na niego warunki atmosferyczne i można już montować instalacje wewnątrz. na dole budynek z zamontowaną stolarką okienna – ciepły montaż zaraz przed nałożeniem ostatniej warstwy tynku

94

Ułożenia wszystkich instalacji nie musi (z pewnymi wyjątkami) zostać zaplanowane już na etapie projektu (a takie jest czasem wyobrażenie o domach prefabrykowanych – że wszystko musi zostać do najmniejszego szczegółu zaplanowane wcześniej i nie ma już potem możliwości zmian).

– Jest to atrakcyjne dla inwestora, ponieważ nie ma potrzeby planowania na kartce papieru, gdzie będzie np. stał telewizor – mówi Kamil Kępa. – Znacznie łatwiej planuje się aranżację, kiedy budynek już powstanie – wtedy możemy wejść do środka i wszystko rozplanować. Oczywiście elementy takie jak przebieg przewodów wentylacji mechanicznej czy wysokość wylewki musimy ustalić na etapie projektowania – choć są rozwiązania, aby zmieniać je jeszcze na budowie. Ten konkretny budynek będzie wyposażony w system wentylacji mechanicznej, ogrzewanie podłogowe na parterze i piętrze plus wylewki posadzkowe na obu poziomach. Źródłem ciepła jest dwufunkcyjny kondensacyjny kocioł gazowy.

Ponadto inwestor zainstalował pełny system oświetlenia LED w całym budynku.

Własny Dom 3/2016

Niektórzy sądzą, że wadą budownictwa prefabrykowanego jest konieczność wpłacenia całej sumy za dom jednorazowo, na co nie każdy inwestor może sobie pozwolić. W przypadku firmy Tadeks Fertig Haus procedura jest inna.

– Płatność odbywa się w 6-7 etapach – tłumaczy Kamil Kępa.

– Ważne dla inwestora jest to, że na starcie znamy pełny koszt doprowadzenia inwestycji do stanu deweloperskiego – tutaj nie mogą wyskoczyć rzeczy typu „proszę dowieźć 2 tony cementu” lub „szefowa, to będzie więcej kosztować, bo nie było tego na rysunkach” czy „szefowa, potrzebujemy zaliczkę na weekend” (śmiech). Podchodzimy do klienta jak do inwestora, który kupuje produkt. To my jesteśmy ekspertami w tym co robimy – i to my bierzemy za wszystko odpowiedzialność i udzielamy gwarancji.

Każdy z etapów rozliczany jest przed lub po jego wykonaniu, w zależności od zakresu – inwestor ma pełną kontrolę nad tym, gdzie są jego pieniądze i nie płaci sumy 200.000, 300.000, 500.000 czy nawet 1 mln zł za coś, czego nie ma.

Koszt budowy domu w technologii szkieletowej jest taki sam jak domu murowanego o porównywalnym metrażu – lub nawet niższy, gdy porównamy koszt późniejszej eksploatacji.

– Często można usłyszeć: Ja za 300 000 zł postawiłem dom – a na to ktoś inny: No niemożliwe, musisz mieć minimum 350 000 zł.

Nikt jednak nie omawia, co w tej kwocie się znajduje, jaki jest metraż domu (to jest chyba najdziwniejsze), jakie było wykończenie, jakie zamontowano instalacje lub jakie są koszty eksploatacji budynku. Porównywanie cen postawienia dwóch domów bez uwzględnienia wielu zmiennych w ogóle nie ma sensu. Myślę że często inwestorzy patrzą wyłącznie z perspektywy kosztów budowy i myślą, że później jakoś to będzie – podsumowuje ekspert.

dom prefabrykowany Z PRAKTYKI

Gwarancja Inwestorzy otrzymali od firmy Tadeks Fertig Haus 30-letnią gwarancję na konstrukcję domu.

– Moglibyśmy dać spokojnie 100-200 lat, ale byłby to typowy chwyt marketingowy – mówi Kamil Kępa. – Wyznajemy zasadę, że jeśli z budynkiem przez 3-5 lat użytkowania nic się nie dzieje (bez względu na jego konstrukcję), to znaczy że budynek jest dobrze wykonany i jest „wieczny”. Technologia budownictwa z roku na rok się zmienia i jest bardziej zaawansowana – w tym same materiały są bardziej wytrzymałe i lepiej przygotowane do późniejszej obróbki.

19

Stereotypy Nasz ekspert wielokrotnie stykał się ze stereotypami i nieufnością w stosunku do budownictwa prefabrykowanego.

– Wiele osób ma wpojone z dziada pradziada, że mur, beton i cegła to jest to, co najlepsze – mówi Kamil Kępa. – Ale w takim razie czemu wszystkie bogate kraje europejskie – Norwegia, Szwecja czy Niemcy i Austria – budują domy prefabrykowane w szkielecie drewnianym na szeroką skalę? Czemu bierzemy z nich przykład – ale nie na etapie budowy własnego domu? Ufamy im w kwestiach zakupu luksusowych BMW czy Audi, ale budujemy dom, kierując się tym, co zbudował sąsiad.

Ekspert upatruje przyczyn żywotności stereotypów dotyczących budownictwa prefabrykowanego bardziej w psychologii niż w kwestiach merytorycznych.

– My Polacy niestety dopóki czegoś naprawdę dobrze nie poznamy, to na wejściu mamy o danej rzeczy złą opinię – wzdycha Kamil Kępa. – Kiedy rozmawiam z osobą, która jest negatywnie nastawiona do budownictwa szkieletowego, to nie namawiam, nawet nie próbuję. Są osoby, które nie dadzą się przekonać, nie ma takiej możliwości. Choć na wszystkie ich argumenty są odpowiedzi poparte podstawowymi zjawiskami fizycznymi, to te osoby i tak nie wierzą w to, co mówię. Kiedy przychodzę do sklepu kupić pralkę, poważnie traktuję to, co mówi sprzedawca (jakby nie patrzeć – ekspert w dziedzinie pralek). A gdy przychodzi do budowy domu, wielu inwestorów uważa się za ekspertów i nie dopuszcza do siebie informacji na temat danego rozwiązania czy technologii – może dlatego, że tutaj operujemy większymi kwotami? Sam nie wiem. Możliwe, ze jest to mocno powiązane z naszą kulturą i niechęcią do zmiany – bez znaczenia czy jest to lepsze, czy na gorsze.

Zupełnie inne nastawienie mają inwestorzy, którzy mieszkają już w takich budynkach – i to stanowi najlepsze potwierdzenie tego, że technologie prefabrykowane w szkielecie drewnianym należy traktować poważnie.

– Wkrótce po tym, jak inwestorzy wprowadzą się do wybudowanego przez nas domu, otrzymujemy od nich telefony, e-maile czy SMS-y typu: „Dziękujemy za miły i ciepły dom. Dobrze, że państwu zaufaliśmy” – deklaruje ekspert z firmy Tadeks Fertig Haus.

19 lukarna i balkon – ten ostatni jeszcze bez balustrady. Podbitka z deski świerkowej malowanej podwójnie – raz podkładem, a później kolorem – farbami o długiej żywotności firmy Sadolin

20

20 elewacja ogrodowa – od tej strony znajduje się wykusz i drugi taras na jego dachu. okna tarasowe umożliwiają wyjście bezpośrednio do ogrodu. U góry widoczny dekoracyjny element więźby „spinający” konstrukcję

21

21 elewacja frontowa i ogrodowa są mocniej przeszklone, tylna skromniej, a ta od strony garażu posiada tylko jedno małe okienko doświetlające garaż (inwestor zażyczył sobie, aby była możliwość, by do garażu wpadało naturalne światło)

3/2016 Własny Dom

95

MODERNIZACJA ogrzewanie

Modernizacja Tekst: arch. Beata Stobiecka, Waldemar Stasiak

Wymiana źródła ciepła

Wymiana odbiorników ciepła

• Grzejniki • Ogrzewanie płaszczyznowe

Unowocześnienie instalacji grzewczej Cieplej, taniej, wygodniej – to główne cele modernizacji starego systemu c.o. Jak ją zaplanować i jaki powinien być zakres prac?

Sygnały do działania: • mało wydajny albo często psujący się kocioł na paliwo stałe lub gazowy • często psujące się i mało wydajne grzejniki (np. stare żeliwne) • brzydkie grzejniki, niepasujące do wystroju wnętrza

96

Własny Dom 3/2016

W

ymienia się zawsze to, co zaczyna źle funkcjonować. I nie chodzi tylko o problemy czysto techniczne. Równie ważnym powodem może być rosnący koszt ogrzewania domu lub po prostu zmiana warunków życia na tej samej powierzchni mieszkalnej.

Bardzo ważne jest ustalenie, jak powinien w sytuacji konkretnego domu funkcjonować zmodernizowany system c.o. Jaką chcemy mieć temperaturę w pomieszczeniach, ile za to musimy zapłacić zarówno w czasie remontu, jak i podczas eksploatacji oraz jaki stopień komfortu obsługi ma nam zapewnić nowa instalacja. Zestawienie kosztów może uzmysłowić rangę przedsiewzięcia i określić zakres zmian.

Za modernizacją całego systemu grzewczego w starym domu przemawia kilka argumentów.

Przede wszystkim wymieniając całość, można wybrać najlepsze dla konkretnego domu rozwiązanie – pod względem technicznym i finansowym. Nie trzeba wtedy uwzględniać starych uwarunkowań i dopasowywać się do istniejącego rozwiązania. Poza tym nowa instalacja najczęściej jest rozwiązaniem systemowym, w którym wszystkie elementy pasują do siebie.

Gwarantuje to szybszy i sprawniejszy montaż oraz dobre funkcjonowanie przez wiele lat.

WięCeJ informacji www.viessmann.pl purmo.com/pl www.klimosz.pl grupa-armatura.pl stiebel-eltron.pl

www.zehnder.pl www.jaga.com.pl www.elektra.pl fondital.com/pl www.dolejsz.pl

fot. Grupa Armatura

• Kotły • Pompa ciepła

ogrzewanie modernizacja

Wymiana źródła ciepła Kotły Wymiana kotła

Układ otwarty lub zamknięty

Przed wymianą

Gdy w naszym domu źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe w systemie grawitacyjnym, nie chcemy wymieniać grzejników i rur, a zależy nam na wygodzie obsługi i łatwości sterowania systemem (np. panelem umieszczonym na ścianie w pomieszczeniu), rozsądnym rozwiązaniem jest wymiana kotła na wysokotemperaturowy kocioł gazowy. Konieczne jednak będzie ,,zamknięcie” systemu przez dołączenie pompy obiegowej i zamkniętego (przeponowego) naczynia wzbiorczego. Przy modernizowaniu całej instalacji razem z grzejnikami warto posłużyć się bardziej ekonomiczną alternatywą – np. kotłem kondensacyjnym w połączeniu z grzejnikami o mniejszej pojemności. Mocą muszą one odpowiadać swoim poprzednikom, jednak, ze względu na niższą temperaturę wody w instalacji, zwykle mają zwiększone wymiary. Niskotemperaturowa instalacja, jaka powstaję przy zastosowaniu kotła kondensacyjnego, świetnie się prawdza przy ogrzewaniu podłogowym.

Jeśli wymienimy stary kocioł na paliwo stałe na nowoczesny gazowy bez modernizacji reszty instalacji, musi on pracować w otwartym okładzie bez pompy. Choć wg niektórych instalatorów można dobrać kocioł funkcjonujący przy niskim ciśnieniu, to zwykle wiąże się to z utratą gwarancji. Alternatywą jest podłączenie kotła na paliwo stałe do zamkniętego układu. Sterowanie kotłem na paliwo stałe jest znacznie utrudnione w porównaniu z kotłem gazowym, w którym nie ma ryzyka ,,zagotowania wody” , bardzo niebezpieczna jest również sytuacja, w której zmniejszy się ilość wody w instalacji. Konieczne jest zastosowanie wężownicy schładzającej (może być wbudowana fabrycznie), która odprowadzi nadmiar ciepła gdy np. zabraknie prądu i pompka cyrkulacyjna przestanie działać. Należy również zastosować dodatkowy osprzęt i szereg zabezpieczeń, które zwiększają koszt instalacji.

Zanim wymienimy kocioł grzewczy i zmodernizujemy instalację grzewczą, należy zlecić fachowcowi sporządzenie nowego projektu lub dokonanie zmian w istniejącym projekcie instalacji grzewczej. Powinien on być wykonany przez osobę z uprawnieniami do projektowania instalacji sanitarnych, zwłaszcza gdy zmiany wiążą się z koniecznością spełnienia przepisowych wymogów. Dotyczy to kotłowni na gaz lub olej, instalacji zbiornika i przyłączenia gazu oraz gdy w grę wchodzi doprowadzenie trójfazowej instalacji zasilającej ogrzewanie elektryczne. W przypadku zmian w instalacji gazowej oraz budowy nowego przewodu dymowego należy uzyskać pozwolenie na budowę. Wszystkie zmiany i prace związane z dostosowaniem komina do instalacji wymagają natomiast opinii kominiarza – aby nie okazało się, że istniejący komin nie pasuje do nowego kotła (np. kondensacyjnego).

Bardziej skomplikowana, co nie znaczy, że niemożliwa i nieuzasadniona, jest rezygnacja z ogrzewania gazowego czy olejowego (częściej z tego drugiego) na rzecz kotła na paliwo stałe. Należy jednak wziąć pod uwagę koszty transportu paliwa i konieczność jego składowania oraz utylizacji popiołu. Także instalacja c.o. powinna ulec zmianie – najlepiej, żeby był to układ otwarty (z otwartym naczyniem wzbiorczym). Dużo szybsza i gwarantująca zwrot poniesionych (niższych) kosztów w krótszej perspektywie czasu jest zmiana kotła gazowego z otwartą komorą na kocioł kondensacyjny lub zmiana starego kotła węglowego na nowoczesny kocioł zasilany ekogroszkiem lub biomasą – pozostajemy zatem przy tym samym typie paliwa, ale wymieniamy spalające je urządzenie na nowsze.

fot. Viessmann

Paliwo stałe zamiast gazu

wymiana starego kotła na paliwo stałe na nowy nie musi oznaczać zmiany paliwa, ponieważ producenci nadal rozwijają kotły węglowe, na drewno i słomę – i urządzenia tego typu dostępne obecnie na rynku są znacznie wydajniejsze i bardziej niezawodne od tych sprzed 20-30 lat

3/2016 Własny Dom

97

fot. Junkers

MODERNIZACJA ogrzewanie

kotły gazowe z zamkniętą komorą spalania nie pobierają powietrza do spalania z pomieszczenia, w którym się znajdują – mogą zatem być zlokalizowane np. w kuchni lub łazience. Dla bezpieczeństwa nie wolno ich jednak montować np. w sypialni

rys. Klimosz

Montaż nowego kotła przeprowadzić należy zgodnie z instrukcją producenta. Niektóre firmy mogą wymagać – pod groźbą utraty gwarancji – montażu przez wykwalifikowanych specjalistów. Przed demontażem starego kotła należy wyłączyć zasilanie, odciąć dopływ paliwa oraz spuścić wodę z układu grzewczego, a następnie odłączyć go od przewodu kominowego.

przekrój nowoczesnego kotła na paliwo stałe – u góry widoczna jest wężownica, w której gorące spaliny ogrzewają wodę 98

Własny Dom 3/2016

Kotły na paliwo stałe należy montować na fundamencie o wys. min. 5 cm ponad poziom podłogi (przy kotłach olejowych fundament musi mieć wys. 10 cm). Odległość kotła od ścian powinna umożliwiać prace konserwacyjne. Podłoga w kotłowni powinna być wykonana z materiałów niepalnych, podłogi drewniane należy wyłożyć płytami stalowymi lub warstwą kamienia.

fot. Viessmann

Demontaż i montaż

Zbiorniki na gaz umieścić można w odległości min. 3 m od domu, nad lub pod powierzchnią ziemi. Zbiorniki na olej opałowy, mogą być instalowane także w budynku. Przy zmianie ogrzewania na gazowe z kotłem z otwartą komora spalania musimy pamiętać, że takie urządzenie nie może pracować w pomieszczeniu mieszkalnym (nie jest nim kuchnia czy łazienka) oraz mniejszym niż 8 m3 i niższym niż 2,2 m.

Musi ono posiadać naturalny nawiew i wywiew – nie można tam stosować wentylatorów wyciągowych. W przypadku gazu płynnego podłoga, a więc także kratka wywiewu, nie może znajdować się poniżej poziomu gruntu.

Przewody kominowe odprowadzające spaliny z kotłów gazowych muszą być wykonane ze stali lub ceramiki kwasoodpornej, a w przypadku kotłów z zamkniętą komorą spalania – ze stopu aluminiowo-krzemowego.

Po podłączeniu kotła konieczne jest wykonanie odbiorów (m.in. zgodności z projektem).

Przeprowadza się także kontrolę szczelności, odpowietrzenie instalacji oraz sprawdzenie poprawności montażu i pracy armatury. Jeżeli instalacja będzie prowadzona pod tynkiem, należy wcześniej zrobić próby szczelności na poszczególnych odcinkach. Warto też zrównoważyć całą instalację, czyli wyregulować przepływy i wydajność poszczególnych elementów.

olejowy kocioł konDensacyjny wraz z zasobnikiem c.w.u. kotły olejowe nie są w polsce tak popularne – warto jednak przekalkulować, które paliwo będzie bardziej opłacalne. oba jego rodzaje wymagają budowy dużych zbiorników (zbiornik na olej może znajdować się w piwnicy)

ogrzewanie modernizacja

Pompa ciepła

Zalety pompy W zależności od wersji urządzenia, pompę można ustawić wewnątrz lub na zewnątrz budynku. Oferowane są jako jednostopniowe lub o modulowanej mocy grzewczej, zasilane prądem 230 V lub 400 V. Ciekawym rozwiązaniem są pompy ciepła typu split. Składają się z dwóch części: jednostki montowanej na zewnątrz budynku (zawieszonej na ścianie lub ustawionej na gruncie) oraz zajmującej niewiele miejsca jednostki wewnętrznej do powieszenia na ścianie (w niemal każdym dostępnym miejscu). Jednostka zewnętrzna i wewnętrzna połączone są ze sobą przewodami chłodniczymi. Główną zaletą tego rozwiązania są małe wymiary jednostki montowanej wewnątrz budynku, jej cicha praca oraz brak konieczności wykonywania kanałów powietrznych (co wymaga dużych przejść przez ścianę).

Pompy ciepła typu split – oprócz ogrzewania – mogą również chłodzić budynek (odwrócona praca). Dostępne są również jako urządzenia kompaktowe potrzebujące niewiele miejsca do ich ustawienia. W jednostce wewnętrznej zabudowany jest już zasobnik c.w.u.

powietrzna pompa ciepła – po lewej centrala montowana wewnątrz domu (w garażu lub kotłowni), po prawej split zewnętrzny (przy większych instalacjach może być ich kilka). centrala musi być zlokalizowana w ogrzewanym pomieszczeniu (choć nie musi tam panować temperatura pokojowa)

Współpraca z kotłem Pompa powietrzna zaprojektowana na pokrycie całego zapotrzebowania budynku na ciepło byłaby kosztowna i mało efektywna. Dlatego, pompy ciepła powietrze-woda projektuje się dla pokrycia częściowego zapotrzebowania budynku na ciepło, np. do temperatur zewnętrznych –5 lub –10oC. Poniżej tych temperatur załącza się dodatkowe źródło ciepła, np. grzałka elektryczna albo kocioł gazowy, olejowy czy na paliwo stałe. Przy obciążeniu częściowym również instalacja grzewcza wymaga

schemat instalacji, w której współpracują ze sobą trzy źródła ciepła – powietrzna pompa ciepła, gazowy kocioł kondensacyjny i kolektory słoneczne – zasilające wodne ogrzewanie podłogowe i dostarczające c.w.u. przeponowe naczynie wzbiorcze (czerwone), system termostatów i zaworów oraz pompa obiegowa (żółta) zapewniają harmonijne współdziałanie

niższej temperatury wody na zasilaniu niż przy maksymalnie niskich temperaturach zewnętrznych.

Dodatkowym elementem wyposażenia kotłowni może być zasobnik buforowy wody grzewczej o pojemności ok. 200 l. Będzie on szczególnie potrzebny w instalacjach z grzejnikami dla zwiększenia pojemności wodnej instalacji i mniejszej częstotliwości załączania pompy ciepła. Stosując pompę ciepła o modulowanej mocy grzewczej, w niektórych przypadkach można zrezygnować z zasobnika buforowego.

rys. Immergas

Dotychczasowe źródło ciepła (z reguły kocioł) możemy wymienić wyłącznie na nią – albo zakupić takie urządzenie, które będzie współpracować z kotłem. Pompa ciepła powietrze-woda jest jednym ze sposobów na modernizację starej instalacji grzewczej lub rozbudowę kilkuletniej. Nie jest idealnym sposobem ogrzewania, bo jej efektywność pracy w dużym stopniu zależy od temperatur zewnętrznych. Im ostrzejsza zima, tym wyższe będą rachunki za ogrzewanie. Ma też jednak wiele zalet, które można wykorzystać niemal w każdym budynku. O ile w wykończonym domu i zagospodarowanym jego otoczeniu trudno wykonać wymiennik gruntowy lub kopać studnie, to powietrze jest łatwo dostępne i bez ograniczeń może być wykorzystywane przez pompę ciepła. Można również łatwo wybrać odpowiednie urządzenie dostosowane do dostępnych warunków montażu.

fot. Buderus

Dlaczego pompa powietrzna?

3/2016 Własny Dom

99

MODERNIZACJA ogrzewanie

Wymiana odbiorników ciepła Grzejniki Parametry grzejnika powinny być tak dobrane, by jego moc grzewcza była nieznacznie wyższa lub równa zapotrzebowaniu na ciepło w danym pomieszczeniu. Do najprostszych wyliczeń można przyjąć, że na 1 m2 ogrzewanej powierzchni potrzeba 100-150 W mocy grzejnej (w zależności od poziomu izolacji cieplnej pomieszczenia). Jest to bardzo orientacyjna norma, gdyż w bardzo dobrze ocieplonym i energooszczędnym domu zapotrzebowanie na ciepło może być niższe niż 50 W/m2. I choć dopuszcza się przewymiarowanie grzejników, to za wysoka temperatura w mieszkaniu oznacza nie tylko wyższe rachunki, ale również złe samopoczucie. Dlatego warto uzyskać poradę projektanta lub instalatora. Przy doborze należy wziąć pod uwagę m.in. usytuowanie budynku, przeznaczenie pomieszczenia, współczynnik przenikania ciepła elementów konstrukcyjnych, szczelność okien i planowane prace termoizolacyjne.

Przy montażu nowego grzejnika należy pamiętać o parametrach instalacji, gdzie podawana jest temperatura zasilania, wody wypływającej z grzejnika oraz zakładana temperatura wewnątrz pomieszczenia (zwykle 75/65/20°C).

Jeśli nowe grzejniki miałyby pracować przy innych parametrach, do obliczenia potrzebnej mocy cieplej trzeba zastosować współczynnik korekcyjny.

Dobór grzejników Mimo sporych możliwości dopasowania formy i wydajności grzejnika, powinniśmy pamiętać o podstawowych zasadach dotyczących ich doboru i przygotowania instalacji do montażu.

W nowych instalacjach nie powinno się montować różnych rodzajów grzejników, ponieważ utrudniać to będzie sterowanie nimi. Nowoczesne stalowe grzejniki płytowe, aluminiowe czy konwektorowe przeznaczone są przede wszystkim do zamkniętych instalacji centralnego ogrzewania, wyposażonych w przeponowe naczynie wzbiorcze.

100

Własny Dom 3/2016

Grzejników konwekcyjnych, które dla optymalnej pracy potrzebują wysokiej temperatury wody, nie powinno się stosować w instalacjach, w których źródłem ciepła będzie kocioł kondensacyjny lub pompa ciepła (najlepiej sprawdzają się przy ogrzewaniu płaszczyznowym). Grzejniki łazienkowe, które służyć będą też do np. do suszenia ręczników, powinny mieć moc wyższą niż tę wynikającą z wyliczeń.

Planowanie montażu Najlepiej montować grzejniki w miejscach, gdzie występują największe straty ciepła. Montaż pod oknami lub w pobliżu drzwi balkonowych zapewni lepszą cyrkulację i równomierne rozprowadzenie ciepła w pomieszczeniu. By zachować naturalną konwekcję ciepła, grzejnik powinien mieć zapewnioną przestrzeń do pracy – odległość od parapetu i podłogi powinna wynosić 10-12 cm. Naturalnie nie powinien być on też zasłonięty firankami lub zasłonami. Jego długość powinna być dopasowana do szerokości okien, a pożądaną moc grzewczą utrzymać można np. poprzez zwiększenie lub zmniejszenie ilości płyt grzejnych.

Grzejnik w łazience powinien być zamontowany pod oknem lub w pobliżu drzwi. Nie należy go natomiast umieszczać pod kratką wentylacyjną i w bezpośrednim pobliżu wanny czy umywalki.

By poprawić cyrkulację powietrza, w pomieszczeniu w którym nie ma okna, można zamontować nad nim półkę.

Podłączenie i mocowanie Specjalnie dla przyłączy bocznych wielu producentów oferuje tzw. grzejniki renowacyjne, które przygotowane są do standardowych przyłączy bocznych o rozstawie 50 i 90 cm. W praktyce ich wymiana ogranicza się do spuszczenia wody grzewczej, przynajmniej do poziomu poniżej miejsca montażu, odkręcenia starych i wstawienia w to miejsce nowych grzejników. Oczywiście

fot. Zehnder

Moc grzewcza

grzejniki renowacyjne mogą być montowane przy użyciu mocowań i podłączeń starych typów

należy również zakupić odpowiednie zawory – kątowe, jeżeli rury wychodzą ze ścian prostopadle do płaszczyzny grzejnika, lub przelotowe, gdy rury biegną równolegle do ściany.

Jeśli mamy do czynienia z podłączeniem dolnym (układy z wymuszonym obiegiem), do dyspozycji mamy zawory – zespoły odcinające przelotowe, gdy rury wychodzą z podłogi, lub kątowe, w przypadku rur wychodzących prostopadle ze ściany. Przewód zasilający znajduje się najczęściej bliżej środka grzejnika – taki standard przyjęli producenci. Jeżeli tak nie jest, należy zamontować zespół odcinający krzyżowy – nieprawidłowe podłączenie spowodować może znaczny spadek wydajności.

W przypadku ścian murowanych lub betonowych mocowanie do nich grzejnika jest stosunkowo proste – w komplecie z grzejnikiem z reguły znajduje się zestaw uchwytów i kołków do montażu.

W przypadku montażu na ścianach z płyt g-k czy cegły dziurawki należy zaopatrzyć się w specjalne kołki lub przygotować wzmocnioną konstrukcję stelaża pod płytami. Alternatywą dla wiercenia w ścianie mogą być specjalne stojaki podłogowe, szczególnie przydatne w przypadku niskich i szerokich grzejników płytowych lub konwektorowych, umiejscowionych np. wzdłuż ściany kolankowej na poddaszu.

ogrzewanie modernizacja

Hybrydowa dystrybucja ciepła Ogrzewanie podłogowe + grzejniki REGULUS®-system Nowy etap ewolucji systemów grzewczych stanowi połączenie w jednym obiegu, w jednym pomieszczeniu, komponentu o dużej bezwładności cieplnej („podłogówka”) z komponentem o znikomej bezwładności cieplnej i dużej efektywności grzewczej (systemy grzejnikowe REGULUS®-system).

Tekst: Bogusław Wójcik – właściciel REGULUS®-system

Ogrzewanie kanałowe REGULUS®-system CANAL

Hybrydowa dystrybucja ciepła to sformułowanie, które oznacza, że pomieszczenie ogrzewane jest zarówno poprzez ogrzewanie podłogowe (wykonane jedynie na odkrytym fragmencie podłogi np. w części komunikacyjnej) oraz szybko reagujący grzejnik oraz grzejniki (ścienne lub kanałowe). Zarówno grzejnik jak i „podłogówka” zasilane są czynnikiem grzejnym o tej samej temperaturze – zasilanie wyprowadzone jest ze wspólnego rozdzielacza.

Przy małych potrzebach grzewczych obecnie budowanych domów (maksymalnie 20-50 W/m²) niska temperatura pracy „podłogówki” i grzejników jest wystarczająca do wytworzenia niezbędnej temperatury komfortu cieplnego. Proporcje mocy grzewczej umieszczonej w podłodze do mocy grzewczej umieszczonej w grzejnikach odzwierciedlają proporcje czasu trwania okresu przejściowego do czasu trwania większych spadków temperatury. „Podłogówka” jest zdecydowanie „odchudzona”, a przez to znacznie tańsza w wykonaniu.

Proporcje te wynoszą: dla „podłogówki” 20–40% mocy grzewczej (w zależności od rodzaju źródła ciepła oraz od strefy klimatycznej) do 60–80% mocy w grzejnikach. Taki podział mocy umożliwia realizację naj-

większej liczby strategii grzania. Posiadanie fragmentu o dużej bezwładności cieplnej, lecz z niedoborem mocy, działa jak bufor ciepła, pozwalając ustabilizować pracę każdego dostępnego źródła ciepła. To od decyzji użytkownika zależy, czy w danym okresie grzewczym takiego bufora używać, czy też nie.

Ogrzewanie powoli reagujące, wyłącznie podłogowe, to bardzo jednostajny sposób ogrzewania. Przy tym sposobie grzania ciepła jest czasami za mało, a czasami za dużo. Ciepło podane jest nie zawsze wówczas, gdy jest na nie zapotrzebowanie. Niemożliwe jest także całkowite wyłączenie grzania wtedy, gdy jest ono zbyteczne. Dlatego też inwestorzy coraz częściej wybierają ogrzewanie hybrydowe, łączące w jednej instalacji składową reagującą powoli oraz składową reagującą bardzo szybko na potrzeby użytkownika. Czas uzyskania pożądanej temperatury lub zmiany temperatury w górę jest przy takiej opcji krótki, a wydatek energii niezbędny dla uzyskania założonego celu grzewczego – niewielki.

Ogrzewanie podłogowe w tym wypadku gwarantuje także ciepłolubnym domownikom efekt ciepłej podłogi, natomiast zadaniem grzejników jest precyzyjne uzupełnianie bieżących strat ciepła.

Tak szeroko pojmowane bezpieczeństwo cieplne domowników oraz komfort cieplny połączony z ekonomiką grzania zapewnić mogą jedynie grzejniki o małej bezwładności cieplnej oraz dużej sprawności. Takie właśnie są miedziano-aluminiowe grzejniki REGULUS®system, które – mając małą masę całkowitą, połączoną z dużą powierzchnią wymiany ciepła – skutecznie pracują również w instalacjach niskotemperaturowych.

REGULUS®-system ul. Grażyńskiego 51 43-300, Bielsko-Biała tel. 33/812 36 69 www.regulus.com.pl regulus@regulus.com.pl

3/2016 Własny Dom

101

MODERNIZACJA ogrzewanie

Ogrzewanie płaszczyznowe

elektryczna mata grzejna to rodzaj ogrzewania podłogowego najczęściej montowany w zamieszkanych już domach – z reguły w łazienkach. Można ją położyć na starej posadzce bez zrywania jej, a na wierzchu ułożyć po prostu nowe płytki – poziom podłogi podniesie się jedynie o kilka cm

Montaż elektrycznego ogrzewania podłogowego należy zacząć od zamontowania w ścianie puszki instalacyjnej i poprowadzenia bruzdy o średnicy ok. 1 cm od puszki do podłogi. W bruździe tej układa się peszel, czyli rurkę ochronną, do której w końcowym etapie montażu włożony zostanie kabel za-

panele grzewcze wykorzystujące promieniowanie podczerwone – na podłogi, ściany i sufity

102

Własny Dom 3/2016

rys. Zehnder

ogrzewanie ścienne jest dobrym rozwiązaniem, jeśli nie możemy ingerować w podłogę

silający, będący równocześnie przewodem czujnika temperatury. Podobną bruzdę wykuwa się również w starej posadzce i montuje w niej peszel na podłogowy czujnik temperatury. Następnie należy wyczyścić podłoże z kurzu i tłuszczu. Na tak przygotowanej powierzchni można rozłożyć i przykleić wcześniej rozmierzoną samoprzylepną matę. Układanie zaczyna się od najbliższego sąsiedztwa ściany, w której zamontowana

fot. Rehau

Nieinwazyjny montaż w remontowanym pomieszczeniu

fot. hicoTHERM

Jeżeli modernizacja instalacji grzewczej powiązana jest z generalnym remontem całego domu, to warto przemyśleć, czy nie zastosować tego wariantu. Wiąże się to jednak z poważną ingerencją w konstrukcję podłóg w domu. Jedynym rodzajem ogrzewania płaszczyznowego, który można zamontować bez pracochłonnego i często nieopłacalnego kucia podłóg, są maty i folie grzejne, będące rodzajem elektrycznego ogrzewania podłogowego, stosowane głównie w łazienkach.

Mata grzejna to najczęściej siatka z tworzywa sztucznego, w którą wmontowany jest przewód grzejny. Jej grubość nie przekracza 3 mm. Na rynku dostępne są maty o mocach jednostkowych 90-100 W/m² oraz 150-160 W/m². Produkowane są one w określonych wymiarach i dostępne typowo dla powierzchni 1–12 m². W przypadku większych powierzchni układanych jest kilka mat. Niedopuszczalne jest ich skracanie. Układa się je bezpośrednio pod pokryciem podłogowym, w warstwie kleju do płytek. Ważne jest, aby stosowany klej przeznaczony był do posadzek ogrzewanych.

Folia grzejna składa się z płaskich drutów aluminiowych zatopionych w folii poliestrowej. Jej grubość wynosi ok. 2 mm. Kupuje się ją w zestawach składających się z modułów grzewczych. Folia może być przycinana na różną długość. Pamiętać należy, by przyciętą krawędź zaizolować specjalną taśmą.

fot. Devi

Dlaczego elektryczne?

ogrzewanie sufitowe wymaga najmniejszej ingerencji w remontowane pomieszczenie

ogrzewanie modernizacja

jest puszka. Na przyklejoną matę nakłada się zaprawę klejową i układa nową wierzchnią warstwę podłogi, czyli posadzkę.

Na koniec do peszela wsuwa się „zimny” (czyli nie pod napięciem) przewód doprowadzający prąd i łączy go w puszce instalacyjnej z przewodem zasilającym. Podobnie wsuwa się czujnik podłogowy i podłącza go do termostatu ściennego.

O dobrze dobranej instalacji decyduje wiele czynników, należy więc zlecić jej zaprojektowanie uprawnionemu projektantowi – tym bardziej, gdy chodzi o modernizację już istniejącego systemu lub jego rozszerzenie o nowe powierzchnie grzewcze. Samodzielny wybór „na oko” mocy kabli, mat lub folii zasilanych prądem może spowodować zniszczenie całej instalacji grzewczej domu, a nawet pożar.

Zlecając wykonanie dokumentacji, należy mieć już ustaloną aranżację wnętrz objętych nowym ogrzewaniem podłogowym – ustawienie mebli i sprzętów na ogrzewanej podłodze. W łazience nie kładzie się instalacji pod wannami, brodzikami, muszlami toaletowymi i pralkami, w kuchni można pominąć cały ciąg zabudowy szafkowej, w holu – szafy na ubrania i buty. Zaznaczenie tych elementów pozwoli racjonalnie zaplanować przebieg przewodów grzejnych.

montaż ogrzewania podłogowego wymaga projektu uwzględniającego wyposażenie i meble

rys. Elektra

elektryczna podłogówka zamontowana w drewnianej podłodze na legarach

fot. Elektra

Projekt modernizacji

rys. Elektra

Niektóre systemy wodnego ogrzewania podłogowego dorównuja grubością elementów instalacjom elektrycznym. Są to np. maty kapilarne, czyli maty z cienkimi rurkami kapilarnymi o średnicy 4–5 mm. Choć są instalacją wodną, dzięki małej grubości można je montować bezpośrednio pod warstwą wykończeniową podłogi. Mogą też być instalowane w warstwie tynku lub sufitu w wersji ogrzewania ściennego i sufitowego. Razem z wylewką (tynkiem) grubość systemu wynosi 6–8 mm.

Maty kapilarne – w odróżnieniu od wodnego ogrzewania rurowego – mają małą bezwładność. Aby nagrzać system wodą do temp.

25–30oC, potrzeba jedynie 15–20 minut.

fot./rys. Purmo

Wodne jak elektryczne

przekrój podłogi z zamontowanym pod nią wodnym ogrzewaniem podłogowym, które podnosi jej poziom tylko w pewnym stopniu – zwraca uwagę stosunkowo niewielka grubość wylewki betonowej. na podłogówce ułożono deski – dostępne są wyroby zarówno drewniane, jak i drewnopodobne i drewnopochodne przeznaczone do takich zastosowań

elektrycznego ogrzewania podłogowego (wodnego zresztą też) nie montuje się pod stałymi elementami wyposażenia pomieszczenia – w łazience są to wanna, wc, postument umywalki (jeśli zdecydujemy się na umywalkę stojącą) i zabudowane na stałe meble

3/2016 Własny Dom

103

wokół domu nawierzchnie

wokół domu Przebieg i rodzaje ścieżek

Projekt alejek • • • •

beton kamienie naturalne klinkier nawierzchnie biologicznie czynne

NawierzchNie na posesji

fot. Superbruk

• wyznaczanie ścieżek • w jakim stylu?

• materiały na podjazd

Co zyskamy dzięki odpowiednio zaplanowanym i właściwie wykonanym nawierzchniom w ogrodzie? Wygodę w poruszaniu się po działce i estetyczne zaaranżowanie przestrzeni. To wystarczy, by cieszyć się urokiem ogrodu w komfortowych warunkach Tekst: Agnieszka Rudomino

Z

e względu na wielość aspektów, które należy wziąć pod uwagę przy tworzeniu planu alejek na posesji, takich jak choćby kwestie estetyczne, funkcjonalne, techniczne i prawne, warto zlecić wykonanie takiego projektu specjaliście – szczególnie w przypadku dużych powierzchni. Jednak również małe powierzchnie, by spełniły swą funkcje, muszą być dokładnie przemyślane i fachowo zaplanowane przez osobę z doświadczeniem w podobnych realizacjach. Zadba ona również o to, by dom i ogród stanowiły estetycznie spójną całość. Nie wystarczy samo wyty-

104

Własny Dom 3/2016

czenie np. przebiegu podjazdu oraz ścieżki frontowej. Pełny projekt powinien uwzględniać także materiały, kolorystykę i funkcjonalność nawierzchni. Dobry fachowiec jest w stanie stworzyć projekt, który uwzględni nasze oczekiwania, upodobania i potrzeby, a także możliwości finansowe. Możemy się z tym zwrócić do projektanta ogrodów lub architekta, który zaprojektował nasz dom. Jeśli sami nie mamy doświadczenia i wiedzy, nie czujemy się na siłach – warto zainwestować.

Utwardzona nawierzchnia nada naszemu ogrodowi bardziej formalny charakter i bę-

dzie łatwiejsza w użytkowaniu. Z kolei dzięki wykorzystaniu nieutwardzonych nawierzchni ekologicznych wokół domu z powodzeniem zachowamy balans między praktycznym wykończeniem powierzchni użytkowych a naturalnym ekosystemem.

Więcej informacji superbruk.com.pl www.polbruk.pl www.libet.pl www.bruk-bet.pl www.buszrem.pl

www.roben.pl jakubgardner.pl semmelrock.pl www.lafarge.pl www.szkolnicka.pl

nawierzchnie wokół domu

Przebieg i rodzaje ścieżek Wyznaczanie ścieżek By ogród dobrze spełniał swoją rolę – nie tylko estetyczną – należy zadbać o jego funkcjonalność. W tej dziedzinie ważne jest właściwe wytyczenie ścieżek, które dzielą ogród na strefy, a także wyznaczają istotne punkty komunikacyjne. Są to najczęściej odwiedzane miejsca w ogrodzie np. altanka, grill, garaż, punkt widokowy czy plac zabaw dla dzieci. W projekcie załączanym do pozwolenia na budowę powinny być już wytyczone ścieżki i podjazd oraz określony procent

działki, jaki będą zajmowały nawierzchnie utwardzone. Jeśli jednak mamy do czynienia z innym przypadkiem (np. tworzenie od nowa ogrodu przy istniejącym już budynku itp.), możemy wykorzystać trend popularny m.in. u naszych zachodnich sąsiadów, by zaczekać z układaniem nawierzchni aż do czasu, gdy ścieżki zostaną wytyczone w naturalny sposób przez mieszkańców.

Istotne jest także, do czego dany ciąg komunikacyjny będzie wykorzystywany. Jeśli

tylko do chodzenia po nim piechotą, może być bardzo wąski, a nawierzchnia nie musi mieć charakteru ciągłego (może składać się np. zniepołączonych ze sobą płyt imitujących naturalne kamienie). Jeśli natomiast zamierzamy np. jeździć po danej alejce taczką, musi być szersza i gładsza.

Z kolei dla wrażenia estetycznego ważne jest, na jaki rodzaj nawierzchni się zdecydujemy, bowiem ścieżki są elementem ściśle związanym ze stylem i charakterem ogrodu.

W jakim stylu? wierzchnie w tym stylu najczęściej wybiera się kostkę w kolorze szarym, czarnym lub białym, w wersji płukanej. Dla uniknięcia chaosu warto przestrzegać następującej zasady: decydując się na zróżnicowanie kolorystyczne, zrezygnujmy ze wzorów. I odwrotnie – stosując elementy o różnych formatach lub tworząc z nich wyraziste wzory, używajmy jednolitej barwy.

Pamiętajmy również, by na małych działkach powierzchnia utwardzonych ścieżek, alejek, podjazdu itp. nie dominowała nad zielenią ogrodową. naturalny kamień dobrze wygląda otoczony zielenią. alejki muszą pasować również do elewacji (w tym przypadku – ciemnego klinkieru)

Jak dobierać produkty do wykonania ścieżki w ogrodzie?

Przygotowując się do wykonania ścieżki ogrodowej, najwięcej uwagi poświęcamy doborowi odpowiednich produktów – czyli takich, które odpowiadają naszym upodobaniom estetycznym i spełniają nasze oczekiwania finansowe. Jednym z chętniej wybieranych materiałów jest betonowa kostka brukowa – trwała i odporna. Różnorodność form oraz szeroka paleta kolorów i faktur umożliwia wybór trafiający w gusta użytkownika. I co najważniejsze – nawierzchnie z kostki brukowej są stosunkowo łatwe do ułożenia. Wybierając odpowiedni materiał, warto jednak pamiętać o kilku zasadach. Jeżeli nasz ogród jest niewielki, nie powinniśmy się decydować na

duże formaty. Duże kostki lub płyty optycznie zmniejszają przestrzeń i wprowadzają wrażenie aranżacyjnego chaosu. W przypadku małego ogrodu najlepiej prezentują się drobne elementy, które nie tylko umożliwią precyzyjne zaplanowanie i łatwe ułożenie nawierzchni, ale także pozwolą na wykonanie zaokrągleń, charakterystycznych dla ścieżek ogrodowych wijących się między rabatami.

Istotny jest również wybór materiału odpowiadającego intensywności ruchu. Na ścieżki i alejki wystarczy kostka o gr. ok. 4 cm, natomiast w miejscach, gdzie przewidujemy ruch kołowy, należy zastosować materiał o gr.

6–8 cm. Oczywiście wybrane kostki powinny korespondować stylistycznie z architekturą budynku. Utrzymane

fot. Polbruk

Rodzaj oraz wielkość materiału, który wykorzystamy, decyduje o stylu nawierzchni. Należy go harmonijnie dobrać do całości ogrodu oraz bryły domu, uwzględniając w pewnym stopniu również sąsiednie domy i otoczenie. Drobne kostki na ścieżkach pasują do ogrodu w stylu romantycznym czy też rustykalnym, gdzie możemy sobie pozwolić na brak symetrii połączony z różnorodną roślinnością. Duże formaty lepiej harmonizują z aranżacjami ogrodów w stylu nowoczesnym bądź minimalistycznym, gdzie króluje symetria nasadzeń. Na na-

nasZ EKsPERT Robert Smorszczewski Superbruk w minimalistycznym stylu szare płyty betonowe idealnie będą się komponować z domem o nowoczesnej bryle, natomiast na nawierzchnie wokół domów w stylu tradycyjnym znakomicie będą się nadawały kostki o nieregularnych kształtach, inspirowane cegłą lub starobrukiem.

Zauważalny jest trend do „powrotu do natury”, a uzupełnieniem jest styl kostek postarzanych (tzw. stare miasto) oraz kostek betonowych z posypką bazaltową i marmurkową.

3/2016 Własny Dom

105

wokół domu nawierzchnie

fot. Polbruk

ścieżka w poDJeźDzie – wśród dużych jasnych betonowych płyt biegnie ciąg komunikacyjny ułożony z małych, ciemniejszych kostek

ażurowe kształtki betonowe uniemożliwią zaleganie wody na podjeździe – jeśli tylko warstwy pod właściwą nawierzchnią są poprawnie wykonane piękno prostoty – podjazd wyłożony szerokimi betonowymi płytami w spokojnym, szarym kolorze. Dwa rzędy płyt wyznaczają umownie dwa pasy na dwa rzędy kół pojazdu. Jednocześnie umożliwiono przerastanie trawy między płytami

impregnaty przeznaczone do betonu oraz odmienne do nawierzchni pokrytych kamieniem naturalnym. Sposób aplikacji wybieramy w zależności od

fot. Libet

Ze względu na sposób eksploatacji (ciężar samochodu, zabrudzenia, konieczność odśnieżania itp.) nie wszystkie materiały mają zastosowanie przy wykańczaniu podjazdu. Najczęściej stosuje się kamień, klinkier i bruk betonowy. Tworzy się z nich nawierzchnie odporne na odkształcenia pod wpływem dużego obciążenia. Mniej trwałe, lecz zdecydowanie tańsze jest wykończenie podjazdu żwirem. Z kolei drewna w ogóle nie stosuje na podjazdy. Inna możliwość to wykorzystanie technologii wylewanego betonu stemplowanego.

Za pomocą barwników oraz specjalnych stempli powierzchnię betonu zmienić można w imitację nawierzchni z kamienia rzecznego, piaskowca, kostki granitowej, bruku rzymskiego itp.

Szczególnie przy długich podjazdach warto pomyśleć o ograniczeniu nawierzchni utwardzanej poprzez zastosowanie ażurowych płyt betonowych lub polietylenowych kratek nawierzchniowych. Po odpowiednim ułożeniu można wysiać wewnątrz elementów trawę lub wypełnić je żwirem.

Materiały na podjazd narażone są na zabrudzenia – np. substancjami ropopochodnymi. Warto je więc zaimpregnować, by cieszyły estetycznym wyglądem przez długi czas. Impregnacja zabezpiecza powierzchnię przed wnikaniem płynów, wzmacnia strukturę materiału, zapobiega wsiąkaniu wody, ogranicza rozwój mchów i glonów, ułatwia czyszczenie oraz ożywia naturalny kolor. Dostępne są

fot. Superbruk

Materiały na podjazd

powierzchni do pokrycia impregnatem – możliwe jest jego nakładanie wałkiem, pędzlem lub natryskowo.

nasZ EKsPERT

Jak profesjonalnie kłaść kostkę brukową?

Wykonanie nawierzchni z kostki brukowej wymaga uwzględnienia czynników mających wpływ na estetykę i funkcjonalność terenu.

Zaczynamy od projektu – wybieramy model kostki i kształtujemy podjazd oraz ścieżki tak, aby koncepcja tworzyła spójną całość z domem i otoczeniem. Wybierając kostkę, należy uwzględnić jej przeznaczenie, wielkość i kolor.

Szczególnie istotna jest grubość dopasowana do realnego obciążenia nawierzchni: dla samochodów poniżej 3,5 t – kostka 6 cm, dla pojazdów cięższych – minimum 8 cm.

Pamiętajmy, aby dobrać kostkę z 3 różnych pa-

106

Własny Dom 3/2016

let. Następnie należy przygotować grunt – w przypadku podjazdu trzeba wykonać wykop o gł.

30–50 cm, wyrównać i uformować dno kształtując spadek i linie odwadniające oraz zagęścić całość poprzez ubijanie. W większości przypadków dno należy pokryć specjalnym kruszywem utwardzającym. Kolejnym etapem prac jest wykonanie około 25–40 cm podbudowy z materiału gwarantującego przepuszczalność wody (np. ze żwiru).

Następnie należy ustawić krawężniki wzdłuż obramowania nawierzchni. Prace kończy wyłożenie kilkucentymetrowej warstwy wyrównanej (ale nie ubitej) podsypki z piasku lub innego drobne-

Wojciech Średniawa polbruk

go kruszywa. Na tak przygotowane podłoże kładziemy kostkę. Należy ją układać od brzegu nawierzchni ku środkowi, zachowując ok. 3 mm odstępu między elementami.

Po zakończeniu montażu spoiny te wypełnia się suchym, drobnym piaskiem. Cały czas należy też kontrolować spadki układanej nawierzchni. Ostatnim etapem prac jest kilkukrotne utwardzanie podjazdu płytą wibracyjną.

nawierzchnie wokół domu

Materiały na ścieżki Materiał ten dominuje w polskich ogrodach przydomowych. Występuje w ogromnej liczbie kształtów, wzorów, faktur i kolorów, a do tego przyciąga dostępną ceną. Bogactwo form (m.in. kwadraty, trapezy, sześciokąty, prostokąty) i różnorodność kolorystyczna sprawia, że kostki brukowe dopasujemy do każdego projektu – w stylu tradycyjnym czy nowoczesnym, bez różnicy!

Dlatego betonowe wykończenie nawierzchni stało się tak popularne. Dodatkowy atut to właściwości materiału, które są stale dopracowywane, np. poprzez dodawanie szlachetnych kruszyw. Nowoczesne wyroby są odporne na mróz, ścieranie, uszkodzenia mechaniczne, erozję, duże wahania temperatur oraz długotrwałe działanie wilgoci. Są też odporne na ściskanie i duże obciążenia, dlatego można je wykorzystywać nie tylko na ścieżkach, ale i podjazdach.

fot. Superbruk

Beton

Alejki w ogrodzie wyłożone betonowymi kostkAmi lub płytAmi można wizualnie ożywiać nie tylko nietypowymi kolorami, ale także rozmiarami kostek lub płyt – producenci oferują gotowe systemy z wyrobów różnej wielkości, tak zaprojektowane, aby dało się z nich układać ścieżki o różnej szerokości bez docinania elementów

kostki o ciepłych kolorAch pasują zwłaszcza do domów o bardziej tradycyjnej architekturze. tę samą kostkę ułożono na alejce i na schodach

Najważniejszą zaletą stosowania kostki brukowej do budowy ścieżek ogrodowych jest trwałość, łatwość użytkowania oraz duże możliwości aranżacyjne. Można je uzyskać wykorzystując duży wybór nieregularnych kształtów i różnorodnych formatów. Pozwala

to na tworzenie linii prostych, obłych, a nawet mocno łukowatych. Umożliwia to projektantowi tworzenie fantazyjnych układów ścieżek.

Równie istotne jest to, że kostki brukowe lub płyty oferowane przez producentów można uzupełnić pasującymi kostkami krawędziowymi – np. na brzegi lub stopnie. Poza tym wyroby betonowe mogą z powodzeniem imitować materiały naturalne - np. drewno lub kamień. Dostępne są produkty barwione w masie. Inna możliwość to kolor nałożony tylko w warstwie licowej (wierzchnie ok. 5 mm).

Inny sposób wykorzystania tego materiału to wylewany beton barwiony i stemplowany, dzięki czemu uzyskać można niemalże nieograniczoną liczbę wzorów nawierzchni. Przygotowanie odpowiedniej podbudowy pod kostkę to ważny element procesu.

Najlepiej, jeśli będzie ona składała się z trzech warstw (np.): – drenująca (tłuczeń lub gruz; grubość zależy od gruntu rodzimego, minimum 15 cm),

– wypełniająco-wyrównująca (piasek, 10–15 cm), – utrzymująca (mieszanka piasku z cementem, 3–4 cm).

fot. Superbruk

fot. Polbruk

Kostka brukowa

betonowA kostkA brukowA może też bardzo wyraźnie naśladować tradycyjną kamienną kostkę brukową, używaną do lat 30. zarówno w miastach, jak i na dziedzińcach eleganckich budowli

3/2016 Własny Dom

107

wokół domu nawierzchnie

Stanowią oryginalne i naturalnie wpisane w ogód wykończenie nawierzchni ścieżek i alejek. Najczęściej wykorzystywane są kostki granitowe. Mniej popularne są bazaltowe, marmurowe, kwarcytowe, porfirowe, ze sjenitu, piaskowca lub serpentynitu. Mogą mieć powierzchnię gładką, surowo-łupaną

fot. H. Tomasiewicz

Kamienie naturalne

naturalne kamienie (w tym przypadku – otoczaki rzeczne) używane są rzadziej, głównie z uwagi na wysoką cenę. Jeśli jednak nie jest nam potrzebna alejka o nawierzchni z równo ułożonych płyt (np. nie zamierzamy jeździć po niej taczką), możemy zlecić ułożenie otoczaków rzecznych, które można pozyskać taniej, gdyż nie wymagają obróbki

lub szorstką. Kostki kamienne charakteryzują się nierównymi brzegami, które powstają podczas łupania naturalnych skał. Również ich rozmiary nie są identyczne – jeśli chcemy kostek lub płyt identycznych co do minimetra, po prostu nie wybierajmy materiałów naturalnych.

Na nawierzchnie ścieżek oprócz kostek stosuje się płyty kamienne (cięte lub łamane). Jej ułożenie nie jest czynnością trudną, jednak jej właściwe wykonanie nie jest tak proste, jak się początkowo może wydawać. Jednak dobrze wykonane, stanowią wykończenie trwałe i piękne, a do tego niepowtarzalne.

się cegły klinkierowe lub specjalnie produkowane z klinkieru kostki brukowe o przekroju kwadratu, trapezu i rombu.

To produkt naturalny, odporny na działanie trudnych warunków atmosferycznych i mało nasiąkliwy. Charakteryzuje się bogactwem faktur, kolorów i formatów. Wypala się go w wysokich temperaturach z mieszaniny glin wapienno-żelazistych lub żelazistych z piaskiem. Dzięki temu zyskuje on dużą odporność na ścieranie i działanie niskich temperatur.

Produkty wyrabiane są maszynowo lub ręcznie (te drugie są droższe).

Klinkierowy bruk można układać płasko albo na sztorc. Płytkami klinkierowymi wykańcza się zazwyczaj elewacje, cokoły budynku, małej architektury lub słupki ogrodzenia.

Odpowiednio dobierając kolory wyłożonych klinkierem alejek, elewacji, ogrodzenia i elementów małej architektury, osiągamy spójną całość domu, ogrodu i otoczenia – żaden inny materiał nie daje tu aż takich możliwości.

Klinkier

108

Własny Dom 3/2016

ścieżka z bruku klinkierowego może mieć kolor zarówno bardziej kojarzący się z ceramiką (czerwony), jak i np. szary – klinkier można barwić w masie

fot. Röben

To świetny materiał na trwałe i estetyczne wykończenie nie tylko elewacji domu, lecz także jego otoczenia. Wykonane z niego alejki, schody terenowe i podjazdy nadają posesji charakterystyczny styl. Obecnie klinkier dostępny jest w bogatej palecie – od jasnego piaskowego, poprzez odcienie ceglastego, brązy, aż po ciemny grafit. Można wybierać więc zarówno w kolorystyce, jak i różnych odcieniach. Estetycznie klinkier dobrze łączy się z materiałami naturalnymi, takimi jak drewno czy kamień. Z powodzeniem wykorzystywany jest w domach w stylu rustykalnym, jak i nowoczesnym.

Nawierzchnie z klinkierowej cegły drogowej charakteryzują się trwałością, wytrzymałością i stałym kolorem – nawet po latach jej użytkowania. Poza tym są odporne na ścieranie, działanie substancji zawartych w olejach, rozpuszczalnikach organicznych, benzyny, kwasów i zasad. Dlatego tak chętnie stosowane są na podjazdy, drogi i ścieżki wokół domu, tarasy itp. Na nawierzchnię ścieżek stosuje

nawierzchnie wokół domu

fot. Philips

Nie jest materiałem zbyt trwałym, jednak chętnie wykorzystuje się drewniane elementy jako wykończenie ścieżek lub uzupełnienie nawierzchni z innych materiałów naturalnych, z którymi współgra doskonale. Jest stosunkowo tanie i łatwo wpisuje się w otoczenie roślin, wtapiając się w ogród niemal niezauważalnie. Drewno lubią zwolennicy stylu rustykalnego oraz nowoczesnego, jednak w zdecydowanie odmiennej formie. Mogą to być grube plastry pnia, podkłady kolejowe, okrągłe klocki lub specjalnie przygotowane ciśnieniowo zaimpregnowane deski itp.

Najczęściej wykorzystuje się drewno robinii, sosny, dębu lub gatunków egzotycznych.

Mimo zabiegów impregnujących, które uodparniają materiał m.in. na zmienne warunki atmosferyczne, drewno nie dorównuje trwałością klinkierowi czy betonowi, a po deszczu może być śliskie. Do tego wymaga regularnej konserwacji.

fot. Introflor Agnieszka Kurleto

Drewno

okrągłe drewniane plastry, czyli bruk drewniany, to nawierzchnia o nieoczekiwanej zalecie – tłumi dźwięk kroków

nowoczesna ścieżka wyłożona zaimpregnowanymi drewnianymi deskami (taką nawierzchnię określa się mianem parkietu ogrodowego)

Często stosuje się dębowy bruk w formie kostek lub klocków o okrągłym przekroju. Pomiędzy poszczególne elementy można wysypać np. zmie-

loną korę. Takie nawierzchnie wymagają wykonania zabezpieczających obrzeży, utrzymujących stabilność ścieżki.

Nawierzchnie biologicznie czynne krata betonowa (tzw. krata wema), umożliwiająca przerastanie trawy, najczęściej stosowana jest na podjazdach – chodzi o to, by nie tworzyć wrażenia dużej, pozbawionej życia płaszczyzny. Mimo ażurowości jest bardzo odporna na obciążenie

fot. Polbruk

To sposób, by chodniki, podjazdy czy alejki zyskały oryginalny, a jednocześnie funkcjonalny charakter. Tworzy się je z wyrobów umożliwiających tworzenie tzw. powierzchni biologicznie czynnych.

Do nawierzchni biologicznie czynnych zaliczane są kostki oraz płyty ażurowych, które zapewniają przepuszczanie wody i dzięki temu niezakłóconą wegetację roślin. Oprócz naturalnej roślinności, jako wypełnienie ażurowych płyt, można z powodzeniem stosować również różnorodne kruszywa.

Na nieoficjalne boczne ścieżki dobrym wykończeniem może być również żwir lub grys. Różnią się one wykończeniem krawędzi. Zaokrąglone ma żwir, ostre – grys.

Stabilność nawierzchni zależy od frakcji (czyli wielkości) ziaren. Na ścieżki zaleca się 16–32 mm. Dostępne są m.in. odmiany marmurowe (białe) i bazaltowe (czarne). Są dość popularne ze względu na możliwość samodzielnego wykonania alejki oraz stosunkowo niską cenę. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że nie są zbyt trwałe.

Wymagają również pewnego nakładu pracy.

By ścieżka z drobnych kamyczków nie zarosła chwastami i trawą, potrzebuje stałych zabiegów pielęgnacyjnych lub ułożenia pod spodem warstwy włókniny.

Nawierzchnię żwirową można również wykonać stosując specjalny panel o strukturze plastra miodu. Dzięki niemu nie tworzą się koleiny, a woda deszczowa bez przeszkód odprowa-

dzana jest do gruntu. Warto wykorzystywać inne materiały przepuszczalne dla wody, np. naturalnie stabilizowane nawierzchnie mineralne.

Ograniczając nawierzchnie nieprzepuszczalne, zaoszczędzimy na wykonaniu odwodnienia oraz opłatach za odprowadzanie wody do kanalizacji burzowej.

Efektownym pomysłem jest połączenie nawierzchni sypkich ze stałymi.

3/2016 Własny Dom

109

Kredyt na dom droższy prawie w każdym banku Tekst: Katarzyna Wojewoda-Leśniewicz

NASZ EKSPERT

Wyższa marża kredytu hipotecznego to wyższa miesięczna rata i łączny koszt całego zobowiązania przy jednoczesnym ograniczeniu zdolności kredytowej klienta.

Z takimi skutkami ostatnich zmian w ofercie muszą liczyć się klienci udający się obecnie do banku po kredyt na własny dom

P

Katarzyna Wojewoda-Leśniewicz Redaktor obszaru finanse osobiste w portalu Bankier.pl. Ekspert produktów bankowych dla klientów indywidualnych. Specjalizuje się zarówno w bankowych produktach oszczędnościowych (lokaty, konta oszczędnościowe), jak i kredytowych, w tym szczególnie w kredytach hipotecznych i kredytach w ramach preferencyjnych programów państwa. Autorka cyklicznych rankingów produktów bankowych. Z zainteresowaniem śledzi również współpracę banków i ubezpieczycieli w ramach bancassurance.

110

Własny Dom 2/2016

odatek od niektórych instytucji finansowych, potocznie nazywany podatkiem bankowym, wszedł w życie 1 lutego br. Zapisy ustawy regulującej zasady nowej daniny nałożonej na banki i ubezpieczycieli wyraźnie wskazują, że wprowadzenie podatku nie może stanowić podstawy do zmiany warunków świadczenia usług finansowych i ubezpieczeniowych wykonywanych na podstawie umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy. Autorzy podatku bankowego wskazująrównież, że nie może on stanowić podstaw do podnoszenia opłat za usługi bankowe. Mimo to wiele banków wprowadziło zmiany w cennikach jeszcze przed 1 lutego. Najbardziej widoczne jest to w przypadku kredytów hipotecznych. Od grudnia, kiedy rozpoczynały się sejmowe prace nad podatkiem, marże stosowane przy kredytach na mieszkanie podwyższyły niemal wszystkie banki.

Z analizowanych przez Bankier.pl 17 banków, w okresie od listopada do lutego modyfikacje oferty kredytów mieszkaniowych w kierunku podwyżek marż miały miejsce w 15 przypadkach. Jak te zmiany wpłynęły na sytuację konkretnego kredytobiorcy?

Kredytobiorco, przygotuj się na wyższe marże…

W lutowym rankingu kredytów hipotecznych portalu Bankier.pl poproszono banki o przedstawienie oferty kredytu dla takiego samego profilu klienta, jaki zbadano w listopadzie 2015 roku. Punktem odniesienia jest więc moment przed rozpoczęciem procedowania podatku bankowego i przed modyfikacjami dokonywanymi przez banki w ofertach kredytów hipotecznych.

Okazuje się, że obecnie tylko 3 instytucje zaproponują temu samemu klientowi warunki

kredyty FINANSE

Marża – listopad 2015

Marża – luty 2016

Alior Bank

1,89%

2,60%

Bank BGŻ BNP Paribas

1,45%

1,75%

Bank BPH

0,85%

1,35%

Bank Millennium

2,09%

2,09%

Bank Pekao

1,70%

2,09%

Bank Pocztowy

1,75%

1,99%

Bank Zachodni WBK

1,69%

1,69%

Citi Handlowy

1,60%

2,00%

Credit Agricole Bank Polska

1,69%

2,00%

Deutsche Bank Polska

1,45%

2,10%

Eurobank

1,55%

1,99%

ING Bank Śląski

1,65%

1,90%

PKO Bank Polski

1,61%

1,61%

Raiffeisen Polbank

1,60%

2,00%

Źródło: opracowanie Bankier.pl, na podstawie informacji uzyskanych od banków

fot. Progetti Architektura

BANK

fot. Progetti Architektura

Różnice w marżach – listopad 2015 vs. luty 2016. Kredyt na kwotę 276 500 zł, na 30 lat, LTV 70%, dla profilowych kredytobiorców

stylowe wnętrza w sporym mieszkaniu – warto przemyśleć, czy chcemy dom na granicy naszej zdolności kredytowej, czy mieszkanie – nieco tańsze, ale za to będziemy się bezpieczniej czuć

takie, jak oferowały trzy miesiące wcześniej.

W pozostałych przypadkach klient musi liczyć się z pogorszeniem oferty. W większości przypadków, zaproponowane przez banki marże kredytów hipotecznych będą wyższe o 0,250,71 pp. w porównaniu do tych, które ten sam klient mógł otrzymać w listopadzie 2015 roku.

Zmiany wprowadzone w ofertach kredytów hipotecznych powodują, że klienci, którzy dzisiaj udają się do banku po kredyt, otrzymują mniejszą kwotę na podstawie tych samych parametrów oceny zdolności kredytowej. Wśród banków, które dla profilowych klientów wyliczyły maksymalną zdolność kredytową, widoczne jest jej ograniczanie w porównaniu do listopada 2015 roku. Jedynie Citi Handlowy oszacował maksymalną zdolność kredytową dla przykładowych kredytobiorców w lutym wyżej w stosunku do tej, którą podawał przed trzema miesiącami.

fot. Nowa Papiernia

…i mniejszą zdolność kredytową

wszystkie opisane zjawiska dotyczyć będą również kredytów na mieszkania – warto jednak nie rezygnować z marzeń (np. z efektownego tarasu przy apartamencie)

3/2016 Własny Dom 111

FINANSE kredyty

Twój ulubiony miesięcznik dostępny także w wersjach

Wszystko po to, by zniechęcić kredytobiorców?

Różnice w maksymalnej zdolności kredytowej – listopad 2015 vs. luty 2016. Kredyt na kwotę 276 500 zł, na 30 lat, LTV 70%, dla profilowych kredytobiorców

Po dobrej końcówce roku na rynku kredytów hipotecznych może przyjść mniej lub bardziej wyraźne wyhamowanie. Opisywane zmiany, jakich banki dokonały na przełomie roku w ofertach, a do tego zwiększenie kwoty wymaganego wkładu własnego wnoszonego przez kredytobiorców (z 10 do 15%) oraz kończące się środki w programie „Mieszkanie dla młodych”, mogą sprawić, że niektórzy klienci odłożą w czasie decyzję o zakupie mieszkania na kredyt, aby zgromadzić więcej własnych oszczędności.

Wbrew pozorom, zmniejszenie zainteresowania kredytami hipotecznymi będzie obecnie bankom na rękę. Aktywa banku (w których kredyty są główną pozycją) stanowią bowiem podstawę naliczania nowego podatku.

Spadek rentowności kredytów hipotecznych i ich mniejsza popularność oznacza zatem, że wprowadzona w lutym danina będzie mniej odczuwalna dla banków.

elektronicznych!

Maksymalna zdolność kredytowa – luty 2016

Alior Bank

486 386 zł

452 182 zł

Bank BGŻ BNP Paribas

597 477 zł

582 539 zł

Bank BPH

583 600 zł

538 800 zł

Bank Millennium

545 000 zł

458 000 zł

Bank Pekao

492 145 zł

346 864 zł

Bank Zachodni WBK

466 302 zł

457 478 zł

Citi Handlowy

492 000 zł

Eurobank

514 700 zł

2016

kominki piękno i ogrzewanie s. 24

631 000 zł

oświetlenie domu i posesji s. 34

472 653 zł

572 903 zł

561 786 zł

PKO Bank Polski

493 100 zł

428 300 zł

Raiffeisen Polbank

606 000 zł

529 000 zł

ELEKTRONICZNEJ

farby do wnętrz i elewacyjne s. 44

cena 7,99 zł (w tym 8% Vat)

[153] 3/2016

www.wlasnydom.pl

TWÓJ ULUBIONY ING MIESIĘCZNIK Bank Śląski DOSTĘPNY TAKŻE W WERSJI

w tym numerze

Maksymalna zdolność kredytowa – listopad 2015

3

BANK

budowa i modernizacja

dom prefabrykowany w szkielecie drewnianym s. 88

exclusive! s. 8

Wzrost wysokości rat

temat miesiąca: z czego zbudować dom • dziecko w domu • dom prefabrykowany • nawierzchnie

Źródło: opracowanie Bankier.pl, na podstawie informacji uzyskanych od banków

dziecko Różnice w racie równej zaproponowanej klientowi – listopad 2015 vs. luty 2016. Kredyt w domu

na kwotę 276 500 zł, na 30 lat, LTV 70%, dla profilowych kredytobiorców W odczuwalny sposób wyższe marże przy Rata równa – listopad 2015 Rata równa – luty 2016 BANK kredycie hipotecznym przekładają się na wysokość miesięcznych rat. Wyliczone dla 1 264 zł 1 363 zł Alior Bank aktualnych warunków wysokości raty rówMAGAZYN ROWEROWY TAKŻE W WERSJI ELEKTRONICZNEJ! 1 205 zł 1 242 zł Bank BGŻ BNP Paribas nej dla profilowych klientów w większości banków, są od kilkunastu do kilkudziesięciu temat miesiąca 1 165 zł 1 236 zł Bank BPH złotych wyższe niż przed trzema miesiąca1 292 zł 1 287 zł Bank Millennium mi. W trzech bankach, które nie zmieniły kronika budowy etap 31 modernizacja: warunków kredytu, miesięczna rata jest o kil- kuchnia unowocześnienie instalacji 1 231 zł 1 288 zł Bankz jadalnią Pekao grzewczej s. 96 z widokiem na ogród s. 82 ka złotych niższa. Wynika to z nieznacznej 1 241 zł 1 235 zł Bank Zachodni WBK obniżki stawki WIBOR, stanowiącej kolejny,

Możesz go czytać, kiedy i gdzie zechcesz na komputerach z systemem Windows, na iPadach oraz na urządzeniach z systemem Android.

Dostępne są zarówno wydania pojedyncze, jak i prenumerata, a każde wydanie jest przechowywane w Twojej własnej bibliotece.

Po ściągnięciu połączenie internetowe nie jest konieczne.

Aby kupić Magazyn Rowerowy, wejdź na: www.e-kiosk.pl/magazyn_rowerowy lub: www.publio.pl

wzorcowe realizacje, idealne aranżacje

s. 52

z czego zbudować dom

index 353752 ISSN 1509-3042

03

obok marży, składnik oprocentowania kredytu 1 230 zł 1 291 zł Citi Handlowy hipotecznego.

1 332 zł 1 349 zł Credit Agricole Bank W skali całego okresu kredytowania te kilkaPolska naście czy kilkadziesiąt złotych miesięcznie przekłada się nawet na kilkadziesiąt tysięcy 1 195 zł 1 289 zł Deutsche Bank Polska złoty różnicy w łącznym koszcie kredytu.

1 211 zł 1 275 zł Eurobank W przypadku banków, które zdecydowały się na największe zwyżki marż, łączny koszt 1 236 zł 1 265 zł ING Bank Śląski „Własny Dom” również elektroniczny! Możesz go czytać kiedy i gdzie zechcesz w wersjach na komputery badanego kredytu (276 500 zł, na 30 lat, LTV z systemem Windows oraz na iPada. Dostępne są zarówno pojedyncze jak i prenumerata, PKO Bank Polski 1 217wydania, zł 1 211 zł a każde wydanie 70%, dla profilowych kredytobiorców) wyliprzechowywane jest w Twojej własnej bibliotece. Po ściągnięciu połączenie internetowe nie jest konieczne. czony dla obecnych warunków będzie nawet Raiffeisen Polbank 1 218 zł 1 274 zł www.e-kiosk.pl/wlasny_dom Aby kupić „Własny Dom” wejdź naprzez o 30 000 zł wyższy niż ten oferowany Źródło: opracowanie Bankier.pl, na podstawie informacji uzyskanych od banków banki w listopadzie roku.4,90 zł Pojedynczy numer2015 już od 112

Własny Dom 3/2016

WŁASNY DOM Z KONCEPTEM Projekty, Budowa, Eksploatacja, Modernizacja miesięcznik • nr 3 (153)/2016 • marzec ISSN 1509-3042 • INDEX 353752

następny numer 4/2016

DZIAŁ PRENUMERATY: tel. 71/337 47 40 prenumerata@wlasnydom.pl WYDAWCA Grabek Media sp. z o.o., ul. Belwederczyków 29, 51-688 Wrocław tel. 71/337 47 40, fax 71/337 83 87 Dyrektor Wydawnictwa: Krzysztof Grabek, krzysztof.grabek@wlasnydom.pl

w sprzedaży od

25 kwietnia a

ADRES REDAKCJI I BIURA HANDLOWEGO ul. Belwederczyków 29, 51-688 Wrocław tel. 71/337-47-40, fax 71/337 83 87 redakcja@wlasnydom.pl informacje PR: nowosci@wlasnydom.pl

TEMAT MIESIĄCA

fot. Benjamin Moore

Atrakcyjny dom i posesja Piękna i modna elewacja – tynk, farba, klinkier, drewno, termodrewno, laminaty. Historyzująco – mur pruski.

Płyty włóknocementowe, panele z blachy, beton. Żaluzja i okiennice. Bramy garażowe. Pokrycia dachowe – blacha, strzecha, gont, łupek. Dachy zielone. Okna dachowe i kolankowe oraz lukarny. Rynny. Kolektory słoneczne na dachu. Ogrodzenia – gabiony, żywopłot, mur klinkierowy, płot drewniany. Bramy wjazdowe.

Nawierzchnie w ogrodzie – ażurowe płyty betonowe, geokrata, bruk drewniany, kraty WEMA. Taras z drewna naturalnego i kompozytowego

PONADTO • Garaż

• Kolektory

słoneczne • Ceramika łazienkowa

fot. Mech Moss Trend/Bandit Design

ARCHITEKTURA Taras

Porady architekta – jak zlokalizować taras, jakiej powinien być wielkości, czym go wykończyć i jak zadaszyć

• Elewacja

z klinkieru pokrycie dachowe

MODERNIZACJA • Wymiana

stolarki otworowej

Przydomowa oczyszczalnia ścieków

fot. Jadar

WOKÓŁ DOMU •

REKLAMA: tel. 71/348 38 09 Aleksandra Bojko aleksandra.bojko@wlasnydom.pl Monika Karpińska monika.karpinska@wlasnydom.pl

© Copyright by Grabek Media

Z PRAKTYKI • Ciężkie

Stali współpracownicy: Agnieszka Kubit, Rafał Żyła

druk Techgraf

Na ogół mówiąc o pokryciu ścian domu od wewnątrz, skupiamy się na kolorach – warto jednak zdać sobie sprawę, że dobór samych materiałów jest równie istotny. Światło – zarówno sztuczne, jak i wpadające przez okna słońce – inaczej załamuje się na farbie, inaczej na tynku, a jeszcze inaczej na tapecie. Użycie pewnych materiałów wykończeniowych nie determinuje też charakteru wnętrza – np. drewno wcale nie musi nadawać mu charakteru rustykalnego, a beton architektoniczny – ultranowoczesnego

FOCUS

Korekta: Marek Misiak Grafik: Agnieszka Wasilionok Mirosław Nogaj

ZDJĘCIA NA OKŁADCE Fermacell, Tadeks Fertig Haus

INSPIRACJE

Wykończenie ścian wewnątrz

Redaktor Naczelna: Agnieszka Rudomino agnieszka.rudomino@wlasnydom.pl Zastępca Redaktor Naczelnej: Marek Misiak marek.misiak@wlasnydom.pl

Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania w przypadku publikacji. Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruk w jakiejkolwiek formie bez wcześniejszej pisemnej zgody Dyrektora Wydawnictwa jest zabroniony. Wszelkie przedstawione projekty podlegają ochronie prawa autorskiego i należą do osób wymienionych przy każdym z nich. Prawa autorskie do opracowania plastycznego czasopisma należą wyłącznie do wydawcy. Powielanie i wykorzystywanie w jakikolwiek sposób bez zgody wydawcy jest zabronione. Sprzedaż bezumowna numerów bieżących i archiwalnych jest zabroniona.

Działanie wbrew powyższemu zakazowi skutkuje odpowiedzialnością prawną. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyny. Czasopismo niniejsze nie stanowi ofer ty w rozumieniu prawa i jest publikowane jedynie dla celów informacyjnych.

TWÓJ ULUBIONY MIESIĘCZNIK DOSTĘPNY TAKŻE W WERSJI

ELEKTRONICZNEJ

MAGAZYN ROWEROWY

TAKŻE W WERSJI ELEKTRONICZNEJ!

Możesz go czytać, kiedy i gdzie zechcesz na komputerach z systemem Windows, na iPadach oraz na urządzeniach z systemem Android.

Dostępne są zarówno wydania pojedyncze, jak i prenumerata, a każde wydanie jest przechowywane w Twojej własnej bibliotece.

Po ściągnięciu połączenie internetowe nie jest konieczne.

Aby kupić Magazyn Rowerowy, wejdź na: www.e-kiosk.pl/magazyn_rowerowy lub: www.publio.pl