WOMEN Οι γυναίκες συνεχίζουν να τολμούν, να διεκδικούν και να αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Συζητήσεις με επιτυχημένες Ελληνίδες εμβαθύνουν στις διεκδικήσεις γένους θηλυκού.

Στο μικροσκόπιο οι γυναίκες και όσα θέματα τις απασχολούν στον σύγχρονο κόσμο, αλλά και τα έμφυλα φαινόμενα της εποχής και όσα βλέπουμε να φέρνει το μέλλον γι’ αυτές. Ενάντια σε στερεότυπα και προκαταλήψεις μίας κοινωνίας άνισης,

ρίχνουμε μια ματιά στο πώς αυτές συνεχίζουν να τολμούν, να διεκδικούν και να αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Θέματα στα οποία μπορούν να νιώσουν η μία την άλλη οδηγούν, στη συνέχεια, τη συζήτησή μας με επιτυχημένες ελληνίδες, οι οποίες, έχοντας διαγράψει το δικό τους success story, εμβαθύνουν ως empowerment advocates στις διεκδικήσεις γένους θηλυκού στο σήμερα και το αύριο. κειμεΝο - εΠιμεΛειΑ μΑριΑ ΑρΑμΠΑΤζιδοΥ ΣυΝΕΝΤΕυΞΕΙΣ ΜΑΡΙΑ ΑΡΑΜΠΑΤΖΙΔΟυ, ΕυΤυΧΙΑ ΦΡΑΓΚΟυ Women Ειδήσεις, έρευνες, στατιστικά και μια σειρά από μαρτυρίες. Στα σημεία των καιρών, για άλλη μια φορά, τα θέματα ισότητας, το ζήτημα της εξασφάλισης των δικαιωμάτων, τα προβλήματα και οι ανησυχίες των σύγχρονων γυναικών. Καθώς ο κόσμος παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τους αγώνες και τις προσπάθειές τους για ένα πιο δίκαιο αύριο, το ερώτημα παραμένει ακέραιο: «Υπάρχει ελπίδα να εξασφαλιστεί ένα μέλλον κατά το οποίο οι επιλογές, τα “πιστεύω”, τα όνειρα και οι φιλοδοξίες τους, θα προστατεύονται και θα ενισχύονται όπως πρέπει;» Σε μια εξελιγμένη κοινωνία, η θέση της γυναίκας και τα θέματα που την αφορούν δε θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ένα ειδησεογραφικό ή μελετητικό φαινόμενο, απλά και μόνο για να γίνεται συζήτηση. Αντίθετα, θα πρέπει ν’ αποτελούν προτεραιότητα κάθε Πολιτείας. Κι αυτό δε θα «κλειδώσει» μέσα από μια επανάσταση ή κάποια διαμαρτυρία ούτε θα πετύχει όσο το πρόβλημα κατατάσσεται στα αυτονόητα και χιλιοειπωμένα, με αποτέλεσμα να «βαλτώνει». Αρεσκόμαστε στο να λέμε ότι είμαστε προοδευτικοί, αλλά ας δούμε πόσα δεν έχουμε λύσει ακόμη, μιας και οι γόρδιοι δεσμοί παραμένουν και οι απαιτήσεις τού να είσαι γυναίκα συνεχώς αυξάνονται. Ας μιλήσουμε πρώτα για όσα έχει δημιουργήσει στο γυναικείο φύλο το κυνήγι της τέλειας εικόνας, γύρω από το οποίο έχει «χτιστεί» μια ολόκληρη βιομηχανία. Πρόσφατα, το supermodel των ’90s Linda Evangelista δήλωσε πως βρισκόταν επί 6 συναπτά έτη «κρυμμένη» από τον έξω κόσμο, έπειτα από μια αποτυχημένη αισθητική επέμβαση που παραμόρφωσε τα χαρακτηριστικά της, δημιουργώντας της τεράστιες ανασφάλειες. Σήμερα, στο Instagram, στο Tik Τok κ.α. μια σειρά από φίλτρα που έχουν δημιουργηθεί για να κάνουν

Women τα κορίτσια να δείχνουν πιο λαμπερά οδηγούν αναπόφευκτα σε έλλειψη αυτοπεποίθησης και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Πριν η Kylie Jenner γίνει σε ηλικία 17 ετών το πρόσωπο της δεκαετίας, η ομορφιά αντιμετωπιζόταν αλλιώς. Τα μη ρεαλιστικά beauty standards, όμως, σήμερα, σύμφωνα με μια ανησυχητική έρευνα της βρετανικής φιλανθρωπικής οργάνωσης Girlguidin, οδηγούν τις έφηβες ν’ αγχώνονται περισσότερο για το πώς δείχνουν. Ανάμεσα σε 1.600 νεαρές, το 42% αυτών, ηλικίας από 11 μέχρι 16 ετών δήλωσε ότι ντρέπεται για την εμφάνισή του, ενώ το 47% μεταξύ 11 και 21 χρόνων πιστεύει ότι η εικόνα του είναι ανασταλτικός παράγοντας επιτυχίας. Η «επιδημία του μισογυνισμού», που έχει επικρατήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το body shaming που δέχονται οι γυναίκες, αποτελούν σύγχρονα προβλήματα με βαθιές στερεοτυπικές ρίζες κι αναπαράγονται δημιουργώντας γενιές δυστυχισμένες. Κι όλα ανήκουν στον συρμό της εποχής! Προχωρώντας, αξίζει να θίξουμε πως σε κάποιες χώρες δεν έχουν λυθεί ακόμη βασικά θέματα ισότητας. Τον τελευταίο καιρό, γινόμαστε μάρτυρες μιας σειράς τρομακτικών εγκλημάτων εναντίον των γυναικών. Στο Ιράν, οι διαδηλωτές συνεχίζουν τον αγώνα τους για ελευθερία, μετά τον τραγικό θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί, η οποία συνελήφθη από την Αστυνομία Ηθών της χώρας με την κατηγορία ότι φορούσε λάθος τη μαντίλα της. Το κύμα υπεράσπισης των γυναικών του Ιράν έχει εξαπλωθεί σε όλη την υφήλιο, με τα κομμένα μαλλιά να γίνονται σημαία, αλλά και η συμβολική κίνηση του #hairforfreedom. Οι γαλλίδες καλλιτέχνιδες Juliette Binoche, Isabelle Huppert και Marion Cottilard, όπως και η σουηδή ευρωβουλευτίνα Abir al-Sahlani, έδειξαν ανοιχτά τη στήριξή τους στις Ιρανές, δίνοντας live το παράδειγμα. “Jin - Jiyan -

Azadi: Women, Life, Freedom”, το σύνθημα που διαδόθηκε παντού. Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που οι «κόρες της επανάστασης» βγαίνουν στους δρόμους του Ιράν, αφού και το 1979 είχαν κατακλύσει την Τεχεράνη, διεκδικώντας ισότητα. Πρόσφατα, επίσης, σοκαρίστηκα όταν εντελώς τυχαία πέτυχα ένα βίντεο στο Instagram που έδειχνε ένα νεαρό κορίτσι σε νοτιοαφρικανική χώρα να πωλείται από τους γονείς του ως νύφη, για να μπορέσουν οι ίδιοι να βγάλουν τα προς το ζην. «Πρέπει να την πουλήσουμε, αλλιώς δε θα έχουμε να φάμε», λέγανε με κλάματα, λίγο πριν από τον αποχωρισμό. Σύμφωνα με την ανάρτηση της Unicef για το 2022: «Ο γάμος παιδιών -η πρακτική αυτή είναι πιο συχνή στα κορίτσια- αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά είναι πολύ συνηθισμένος». Πίσω από ένα πέπλο, σήμερα που μιλάμε, μικρά κορίτσια που θα έπρεπε να παίζουν ή να διαβάζουν, χάνουν την αθωότητά τους, κι αυτός είναι μόνο ένας από τους πολλούς τρόπους εκμετάλλευσης των γυναικών που συμβαίνουν. Και φυσικά, επειδή θέματα ισότητας υφίστανται και στις μοντέρνες κι εξελιγμένες κοινωνίες, ας μην ξεχνάμε όσα ανατριχιαστικά γεγονότα αποκαλύφθηκαν με το ξέσπασμα του #Metoo, αλλά και τη σειρά από τις γυναικοκτονίες που συγκλόνισαν το πανελλήνιο και δυστυχώς συνεχίζουν να γεμίζουν «μαύρες» λίστες. Η Γαλλία είδε κι αυτή τα ποσοστά δολοφονιών γυναικών ν’ αυξάνονται κατά 20% συγκριτικά με πέρυσι. Παγκοσμίως, η μεγάλη διεθνής μελέτη του ιατρικού περιοδικού “The Lancet” έδειξε ότι το 27% των γυναικών από 15 έως 49 ετών έχουν βιώσει σωματική ή/και σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους κάποια στιγμή στη ζωή τους. Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία», που πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Μελετών Πολιτικής για το Φύλο και την Ισότητα, αποκαλύφθηκε ότι «το 12,2% των εργαζόμενων γυναικών έχουν παρατηρήσει περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης εσωτερικά στην εργασία τους κατά των γυναικών». Επίσης, φέτος είδαμε και μια ακόμη σειρά διαδηλώσεων να «αναζωπυρώνεται», αυτήν τη φορά στην Αμερική, όταν το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση καταργήθηκε έπειτα από σχεδόν 50 χρόνια. Αυτή η απόφαση χαρακτηρίστηκε ως μια δραματική οπισθοδρόμηση που έπεται να μεταμορφώσει την αμερικανική ζωή και οδήγησε τις γυναίκες στους δρόμους να φωνάζουν το σύνθημα “Womens’ rights are human rights”. Τέλος, ας περάσουμε στους πολλαπλούς ρόλους της γυναίκας σήμερα -μητέρα, σύντροφος, εργαζόμενη, φίλη- και στον συνδυασμό όλων αυτών. Στον απόηχο της προσπάθειας ισορρόπησης μεταξύ όλων, η έρευνα της Deloitte «Women@ Work 2022: A Global Outlook» αποκάλυψε πως τα επίπεδα εργασιακής εξουθένωσης (burnout) που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι ανησυχητικά, αφού το 53% παρουσιάζει υψηλότερα επίπεδα άγχους συγκριτικά με πέρυσι, ενώ σχεδόν οι μισές εργαζόμενες αισθάνονται ήδη εξουθενωμένες. Σήμερα, μια γυναίκα απαιτείται να είναι λίγο απ’ όλα, όμως ενόσω είναι «παρούσα» σε όλους της τους ρόλους, τείνει να κρίνεται από την κοινωνία γι’ αυτό. Πρόσφατα, ένα βίντεο της πρωθυπουργού της Φινλανδίας, Sanna Marin, στο οποίο παρουσιαζόταν να χορεύει σε πάρτι, προκάλεσε διαδικτυακό σάλο, την ίδια στιγμή που οι χορευτικές επιδόσεις του Boris Johnson αντιμετωπίστηκαν με χιούμορ. «Είμαι ένα ανθρώπινο ον. Προσβλέπω μερικές φορές στη χαρά, στο φως και στην ευχαρίστηση εν μέσω αυτών των σκοτεινών νεφών. Αλλά δεν έλειψα ούτε μια μέρα από τη δουλειά», αναγκάστηκε ν’ απολογηθεί με δάκρυα η Marin. Ακόμα, με τις κοινωνικές απαιτήσεις να αυξάνονται και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων να γίνονται όλο και πιο επιφανειακές, το Πάντειο Πανεπιστήμιο πλέον προειδοποιεί πως στα επόμενα χρόνια οι γυναίκες στην Ελλάδα σε αναπαραγωγική ηλικία θα έχουν μειωθεί. Αντιθέτως, οι γυναίκες με καριέρα δείχνουν να πληθαίνουν, καθώς το ποσοστό τους σε ανώτερες διοικητικές θέσεις παγκοσμίως αυξήθηκε στο 32%, σύμφωνα με την Grant Thornton. Οι αριθμοί αυτοί, σε συνδυασμό με όλα τα κοινωνικά προβλήματα που υπάρχουν, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον και για όσα ελπίζουν οι γυναίκες να πετύχουν στη ζωή τους. Με γνώμονα όλα αυτά τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν, οι γυναίκες-μέντορες που ακολουθούν και μοιράζονται μαζί μας, μέσα από τη δική τους εμπειρία, τις βλέψεις τους για το μέλλον της σύγχρονης γυναίκας, αποτελούν πρότυπα, διότι κατάφεραν τόσο να σπάσουν τη «γυάλινη οροφή» όσο και να ξεφύγουν από το «κολλώδες έδαφος» των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων. Γιατί αποτελεί σκληρή απαίτηση το να είσαι σήμερα γυναίκα και ο δρόμος της ευτυχίας και της επιτυχίας σίγουρα δεν είναι εύκολος!

Sanna Marin

G|FAVORITESWomen M εταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας ποιες διαφορές βλέπετε στη θέση των γυναικών; Ζώντας στη Νέα Υόρκη, μία άκρως φιλελεύθερη πολιτεία, αντιλήφθηκα πόσο εσφαλμένες είναι κάποιες νοοτροπίες στη χώρα μας, τις οποίες ως γυναίκες έχουμε μάθει να τις αποδεχόμαστε ως φυσικές, γιατί έτσι μεγαλώσαμε. Αυτό που κρατάω είναι ο πυρήνας της ελληνικής οικογένειας. Αυτό το μοντέλο προσπαθώ να ακολουθήσω ως παράδειγμα τώρα που έφτιαξα και εγώ τη δική μου. «Ο προορισμός όλων των γυναικών δεν είναι η μητρότητα και δεν είναι ντροπή μια γυναίκα να είναι γυναίκα καριέρας. Αν επιλέξει ωστόσο να είναι, ενώ είναι και μητέρα, αυτό δεν την κάνει κακή στον ρόλο της». Παρατηρείτε αλλαγές στο μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας; Σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές, το 50% των γάμων καταλήγει σε διαζύγιο στις ΗΠΑ. Πέφτει τελικά ένα δυσανάλογο βάρος στις γυναίκες; Το μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας έχει όντως αλλάξει και πιστεύω πως είναι προς το καλύτερο. Υποστηρίζει περισσότερο την ισότητα των δύο συντρόφων και αναγνωρίζει ότι πρέπει να συμβάλλουν ισότιμα και οι δύο για να πετύχει. Αν και τα στατιστικά διαζυγίων είναι στενάχωρα, πιστεύω ότι είναι ένδειξη πως οι γυναίκες πλέον μπορούν να σταθούν στα πόδια τους και να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή, αν ο γάμος τους δεν μπορεί να τους την προσφέρει. «Αν και στο παρελθόν η διατήρηση μιας οικογένειας έπεφτε δυσανάλογα στις πλάτες της γυναίκας, πλέον είναι αποτέλεσμα δουλειάς και αφοσίωσης και των δύο συντρόφων». Ως νέα μητέρα, πόσο θεωρείτε ότι επηρεάζονται οι γυναίκες από τις κοινωνικές πιέσεις και το άγχος της ηλικίας; Η κατάψυξη ωαρίων αποτελεί ακόμη ταμπού; Η πρόοδος της επιστήμης έχει χαρίσει μεγάλη ελευθερία στο ζήτημα της μητρότητας. Πλέον καθεμία έχει τη δύναμη να αποφασίσει GLOW δεκεμβριοσ 70

She Who Goes Tech Από τα γραφεία των “New York Times”, η Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Υπολογιστών Κατερίνα Ζάνου κατευθύνθηκε και ανήκει πλέον στην η ίδια πότε και με ποιον θα κάνει παιδιά. Οι κοινωνικές πιέσεις και το οικογένεια της Meta. Εκεί άγχος, βέβαια, ακόμη υπάρχουν. Τις προσφέρει τις γνώσεις της βίωσα πρόσφατα που έγινα μητέρα ως μηχανικός Λογισμικού και τις βιώνουν και πόσες άλλες και Μηχανικής Μάθησης, γυναίκες καθημερινά. Η διαφορά, στους τομείς, δηλαδή, όμως, είναι ότι τώρα μπορούμε να όπου κατέχει «Άριστα». κάνουμε κάτι γι’ αυτό.

Πώς αντιμετωπίζετε τη μισθο-

λογική ανισότητα; Το κύριο αίτιο για μένα, το οποίο υπονομεύει την καριέρα των γυναικών, είναι η αντιμετώπιση της κοινωνίας όταν γίνονται μητέρες. Η περιορισμένη γονική άδεια, όπως και η στασιμότητα στην επαγγελματική ανέλιξη, τις υποχρεώνουν να επιλέξουν μεταξύ καριέρας και οικογένειας. Και όταν οι ευκαιρίες προσπερνούν, είναι σχεδόν αναπόφευκτο το να μείνουν πίσω μισθολογικά σε σχέση με άνδρες συναδέλφους. Η διαφάνεια στις απολαβές μεταξύ των δύο φύλων μπορεί να βοηθήσει ριζικά. Το γεγονός ότι μπορούμε να συζητάμε και να αναγνωρίζουμε εξάλλου αυτήν την ανισότητα είναι ήδη ένα σημαντικό βήμα. «Μία δυναμική γυναίκα στηλιτεύεται με επίθετα όπως “δύσκολη”, “εριστική” και “πεισματάρα”. Αντίθετα, ένας δυναμικός άντρας χαίρει θαυμασμού και επιβραβεύεται ως παράδειγμα επιτυχίας και εργατικότητας».

Κατακτήσατε ανδροκρατούμενα περιβάλλοντα, πόσο

εύκολο ήταν να συνομιλήσετε επί ίσοις όροις; Ο κόσμος της τεχνολογίας και δη των μηχανικών υπολογιστών είναι όντως ανδροκρατούμενος, όμως ευτυχώς αυτό έχει αρχίζει ν’ αλλάζει δραστικά. Αν και πολύ συχνά βρίσκομαι σε ανδροκρατούμενες ομάδες, ήμουν αποφασισμένη να διεκδικήσω και να απαιτήσω να βρίσκομαι εκεί ισάξια. Συχνά σαμποτάρουμε εμείς οι ίδιοι τους εαυτούς μας, εξαιτίας του ότι αισθανόμαστε ξένοι ή ότι δεν ανήκουμε ή ότι δεν είμαστε άριστοι γνώστες ενός αντικειμένου. Αν δεν πιστέψεις εσύ σε εσένα, κανένας άλλος δε θα το κάνει. Στη δική μου περίπτωση , σημαντικό ρόλο έπαιξε το ότι είχα ως παράδειγμα τη μητέρα μου, η οποία ποτέ δε δίστασε να παλέψει στη ζωή της, βρισκόμενη και σε πολύ αντίξοες συνθήκες σ’ ένα αντίστοιχα ανδροκρατούμενο επάγγελμα: αυτό της δικηγορίας. Ε.Φ.

Η Κατερίνα Ζάνου δεν ομιλεί εκ μέρους της Meta, αλλά εκφέρει μόνο προσωπικές της απόψεις.

eχοντας θητεύσει σε πολύ σημαντικές θέσεις, ποιες

θεωρείτε τις κύριες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην επαγγελματική και κοινωνική τους

πορεία; Καταρχάς, καλούνται να ξεπεράσουν πολλά εμπόδια που σχετίζονται κυρίως με στερεότυπα και προκαταλήψεις, την έλλειψη κουλτούρας υποστήριξης στο εργασιακό περιβάλλον, αλλά και το έμφυλο χάσμα στη χρηματοδότηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η σημαντικότερη πρόκληση, ωστόσο, είναι η εξισορρόπηση της εργασιακής και προσωπικής ζωής σε μια απαιτητική καθημερινότητα. «Όσο περισσότερο στηρίζουμε τις γυναίκες τόσο ενισχύουμε τις αναπτυξιακές προοπτικές ολόκληρης της ελληνικής οικονομίας, θα συνεχίσω να τονίζω».

Μιλήστε μας για τους στόχους που θέτετε από τη θέση της Προέδρου του ΕΒΕΑ. Περιλαμβάνουν πρωτοβουλίες

αποκλειστικά για γυναίκες; Πρωτίστως θα ήθελα να πω ότι η πρώτη εκλογή γυναίκας προέδρου στο μεγαλύτερο επιμελητήριο της χώρας επιβεβαιώνει ότι το ΕΒΕΑ είναι ένα πολύτιμο κύτταρο της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, που συμπορεύεται με τις σύγχρονες τάσεις και κοιτάζει στο μέλλον. Όσο για τους στόχους, όλοι ανεξαιρέτως σχετίζονται με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας συνολικά. Σε αυτό το πλαίσιο, ανήκει και η ενδυνάμωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Θα υποστηρίζω πάντα ότι η στήριξη των γυναικών και η αντιμετώπιση των ανισοτήτων στον εργασιακό στίβο δεν είναι μόνο θέμα ίσων δικαιωμάτων, αλλά αξιοποίησης μιας ανεξάντλητης πηγής ταλέντου που μπορεί να προσφέρει σημαντικά στο ελληνικό ΑΕΠ. Έτσι, θα συνεχίσουμε να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες, όπως η πρόσκληση γυναικείων startups να ενταχθούν στη Θερμοκοιτίδα Νεοφυών Επιχειρήσεων, τα προγράμματα ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων κ.ά. «Ένα από τα βασικά προβλήματα είναι η αντιμετώπιση των ανισορροπιών μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής».

Ποια βήματα θεωρείτε πως πρέπει να γίνουν ώστε να μπορέσει ν’ αναδειχθεί η γυναικεία επιχειρηματικότητα; Πώς πρέπει

να ενδυναμωθούν οι πολιτικές μας; Θα είμαι ξεκάθαρη… Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Κι ακριβώς επειδή έχουμε μία κυβέρνηση που έχει δείξει έμπρακτο ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά και αξιόλογες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης, είναι μία μεγάλη ευκαιρία να κάνουμε ακόμη περισσότερα. Χρειάζεται προσπάθεια για την άρση των εμποδίων στην εξεύρεση χρηματοδοτικών κεφαλαίων για τις γυναίκες επιχειρηματίες και στοχευμένες δράσεις κατάρτισής τους στις νέες τεχνολογίες. Στα πάγια αιτήματά μας περιλαμβάνεται και η παροχή καθολικού επιδόματος μητρότητας, καλύπτοντας επαγγελματίες κι αυτοαπασχολούμενες.

Υπάρχει τρόπος να εξασφαλιστεί πως καριέρα και οικογένεια

θα λειτουργούν αρμονικά; Η εξασφάλιση μεγαλύτερης ισορροπίας περνά σαφώς και μέσα από τη διαμόρφωση

She Who Leads

Η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών,

Σοφία Κουνενάκη-Εφραίμογλου,

όντας παράλληλα αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και διοικητικός εταιριών σε διάφορους τομείς της οικονομίας, αποδεικνύει πως οι γυναίκες προσφέρουν ισχυρό πλεονέκτημα έχοντας ενεργό ρόλο στα πράγματα.

ξεκάθαρου και ευέλικτου πλαισίου γονικών αδειών. Η πρόσφατη θέσπιση της 14ήμερης άδειας πατρότητας κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Μία θετική εξέλιξη είναι και η επέκταση της άδειας και του επιδόματος μητρότητας από τους έξι στους εννέα μήνες για μισθωτές στον ιδιωτικό τομέα. Πρέπει να βοηθήσουμε τις γυναίκες που κάνουν ένα διάλειμμα, για να φροντίσουν τις οικογένειές τους, να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας και να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο πιο ευέλικτων συνθηκών και ρυθμιζόμενων μορφών εργασίας γι’ αυτές, όπως η τηλεργασία. «Το εμπόδιο που παραμένει και είναι ίσως το πιο δύσκολο να αρθεί είναι οι βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις».

Πόσο αντιλαμβάνεστε πως έχουν προχωρήσει μπροστά οι

γυναίκες, διεκδικώντας ό,τι τους αξίζει; Έχουν κατακτήσει πολλά και η πρόοδος τα τελευταία χρόνια είναι σημαντική. Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι στην Ελλάδα συνειδητοποιούμε πλέον ότι μπορούν να αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάκαμψη. Ωστόσο, τόσο παγκόσμια όσο και στη χώρα μας, απέχουμε αρκετά από ένα ικανοποιητικό επίπεδο. Η πανδημία επιδείνωσε το έμφυλο χάσμα στην αγορά εργασίας. Ανησυχητική είναι και η μικρότερη σχετικά συμμετοχή των γυναικών σε τομείς που σχετίζονται με νέες τεχνολογίες, ενώ κυριαρχούν ακόμη οι προκαταλήψεις. Η διεκδίκηση ίσων ευκαιριών, λοιπόν, συνεχίζεται. Σε αυτήν την προσπάθεια έχουμε κάθε λόγο να ενώσουμε τις δυνάμεις μας όλοι! Μ.Α.

She Who Empowers

Mέσα από το δικό σας success story,

ποιους θεωρείτε τoυς μεγαλύτερους σκοπέλους για τις σύγχρονες γυναίκες;

δράσεις για κοινωνικές την παιδεία. Οι γυναίκες αυτές μας αλλαγές και πως κάθε στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, μας γυναίκα πρέπει να είναι δίνουν έμπνευση, μας υπενθυμίζουν Το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής», το να συνδυάζεις καριέρα και μητρότητα, το να είσαι γυναίκα και σύντροφος – η εύρεση ισορροπίας ανάμεσα σε τόσο σημαντικούς παράγοντες της ζωής είναι ένας συνεχής αγώνας για τη «μαγική συνταγή». Ανήκω στη γενιά των γυναικών που η επαγγελματική επιτυχία μας ήταν σημαντική. Μπήκαμε δυναμικά στις επιχειρήσεις και διεκδικήσαμε υψηλές θέσεις, όταν ήταν κατειλημμένες κυρίως -ή μόνο- από άντρες. Η επιλογή αυτή απαιτούσε θυσίες στην κοινωνική ζωή κι αυστηρή ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Η γονιμότητα και η μητρότητα ήρθαν σε δεύτερη μοίρα. Για να είμαι, όμως, ειλικρινής, και βλέποντας πού βρίσκομαι σήμερα, θα έλεγα ότι όλα είναι θέμα επιλογής και προγραμματισμού. Σήμερα, είμαι ανώτατο στέλεχος πολυεθνικής εταιρίας και single mother ενός μοναδικού αγοριού 6 χρόνων. Και αυτό για μένα είναι ευτυχία! Εξαιρετικά δραστήρια και πετυχημένη, η General Manager της L’Oréal Luxe, Τόνια Με αφορμή όσα συμβαίνουν αυτήν Γεωργιάδη, διεκδίκησε τη στιγμή στο Ιράν, πώς νιώθετε με επιμονή τα όνειρά για όλες αυτές τις εγκλωβισμένες της, θέτοντας εξαρχής γυναίκες; Σέβομαι βαθιά τη στάση ιεραρχίες. Σήμερα, τα και την πράξη τους. Για όλους εμάς θέματα ισότητας έχουν του «προηγμένου» δυτικού κόσμου, αναδειχθεί ως άμεσης προτεραιότητας για είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πλήρως τις συνθήκες υπό τις οποίες διεκδικούν τα δικαιώματά τους, όμως τις πολυεθνικές, και η πιστεύω ότι έχουμε ευθύνη όλοι ίδια υποστηρίζει πως μας. Όχι μόνο γιατί έχουμε τα μέσα, χρειάζονται τέτοιες αλλά γιατί υποτίθεται ότι έχουμε ελεύθερη να γίνει αυτό που θέλει και μπορεί. πόσα πράγματα έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε. Οι γυναίκες βλέπουν τις απαιτήσεις

της καριέρας τους να δυσκολεύουν την προσωπική τους ζωή, τη

στιγμή που η πυρηνική οικογένεια βάλλεται... Μέσα σε όλα τα κοινωνικά στερεότυπα, υπάρχει και αυτό της οικογένειας, αυτής της «αγίας οικογένειας» που πρέπει η γυναίκα εξ ονόματος όλης της κοινωνίας να διασφαλίσει, να οχυρώσει, να προστατεύσει. Δε συμφωνώ επί της αρχής! Δεν πιστεύω ότι η δημιουργία οικογένειας με την αυστηρή, στερεοτυπική δομή είναι μονόδρομος στην ευτυχία. Και από εκεί πηγάζει το άγχος της γυναίκας και η αιώνια πάλη μεταξύ καριέρας, σχέσης, παιδιών, οικογένειας. Αγχωνόμαστε γιατί έχουμε στόχο να δημιουργήσουμε κάτι συγκεκριμένο, σε πολύ συγκεκριμένο χρόνο. Αυτό είναι τηλεπαιχνίδι, δεν μπορεί να είναι η ζωή μας!

«Η προαγωγή μιας ισορροπημένης παρουσίας αντρών και γυναικών στην αγορά εργασίας αποτελεί βασικό οικουμενικό ανθρώπινο δικαίωμα και ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης». «Η σύγχρονη γυναίκα για εμένα προσωπικά είναι η γυναίκα που μιλά, που τολμά, που έχει άποψη και διεκδικεί, χρησιμοποιώντας ως κύριο όπλο τη γνώση και τη σωστή κατάρτιση».

Η άποψή σας για τα beauty standards των εποχών;

Τα πρότυπα ομορφιάς αλλάζουν ανάλογα με το πώς τα διαμορφώνουν οι αρμόδιοι. Σήμερα και κάθε μέρα από δω και πέρα είμαστε ένα βήμα πιο κοντά στο να κάνουμε αποδεκτές τις ατέλειές μας, να αποδεχτούμε το δέρμα μας και το σώμα μας με τα σημάδια του, τον έρωτα που δε γνωρίζει φύλο και την ταυτότητα του καθενός. Αυτό είναι το πιο σημαντικό, καθώς η εμφάνιση του καθενός δεν αλλάζει και δεν επηρεάζει αυτό που πραγματικά είναι μέσα του. «Οι βιομηχανίες ομορφιάς θέλουν να “σπάσουν” το κατεστημένο και θέλουν να περάσουν ένα μήνυμα: να αγαπάμε τον εαυτό μας, όπως είναι. Είναι αλήθεια ότι η ομορφιά συνήθως νικά, αλλά η ομορφιά ξεκινάει από μέσα μας».

Τελικά, τι έχει επιτευχθεί για τις σύγχρονες γυναίκες, σήμερα;

Να ξεκινήσουμε από το ότι η σύγχρονη γυναίκα πρέπει να έχει το δικαίωμα να επιλέξει πότε και πού θα εστιάσει σε κάθε φάση της ζωής της, με αυτοπεποίθηση και στήριξη. Η ίδια η επιστήμη έχει κάνει τεράστια βήματα, ενώ στις μέρες μας τα θέματα ισότητας έχουν αναδειχθεί σε άμεσης προτεραιότητας. Δε λέω, πρέπει να γίνουν και περαιτέρω βήματα στις δομές και το σύστημα που υποστηρίζει τον πολυδιάστατο σύγχρονο τρόπο ζωής, όπως ευέλικτα ωράρια, άδειες για άντρες και γυναίκες. Αυτό που με παρακινούσε πάντα ήταν η δύναμη να υπερνικήσω τις δεύτερες σκέψεις στο μυαλό μου. Δε θα μπορούσα ποτέ να φτάσω εδώ, αν δεν είχα τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση να αμφισβητήσω αυτό που μέχρι σήμερα φαινόταν φυσιολογικό, νορμάλ, βατό. M.A.

aνελιχθήκατε στην κορυφή της ιεραρχίας ως

partner σε μία από τις πιο αξιόλογες δικηγορικές εταιρίες στον κόσμο, σ’ έναν κλάδο όπου η γλώσσα σε επίπεδο μητρικής είναι βασικό εργαλείο κι η

πολυπολιτισμικότητα δύσκολη… Δε στάθηκα ποτέ στις διαφορές και δεν ένιωσα ποτέ μειονότητα στη δουλειά μου, ούτε από άποψη εθνικότητας ούτε από άποψη φύλου. Πιστεύω ότι, αν κάποιος εμμένει σε αυτούς τους παράγοντες, που προφανώς υπάρχουν, κατά μία έννοια αυτοπεριορίζεται. Είμαι τυχερή που βρίσκομαι σ’ ένα αξιοκρατικό περιβάλλον με μέντορες και των δύο φύλων. «O δυτικός κόσμος, τα τελευταία χρόνια, έχει βάλει την επαγγελματική ισότητα και το diversity στην καρδιά της εταιρικής κουλτούρας».

Πέρυσι ψηφιστήκατε ως partner της χρονιάς. Ποια ήταν τα συναισθήματα σας για αυτήν την κορυφαία στιγμή της

καριέρας σας; Το ολίγον κωμικό της ιστορίας είναι ότι δεν ήμουν παρούσα όταν ανακοινώθηκε και είδα στο τηλέφωνό μου άπειρα μηνύματα. Προφανώς και το βρήκα εξαιρετικά κολακευτικό. Η αναγνώριση από συναδέλφους είναι από τις μεγαλύτερες επαγγελματικές ικανοποιήσεις, αλλά, για να είμαι ειλικρινής, είμαι κάπως κυνική σε ό,τι αφορά βραβεία και λοιπά.

Ποια θα λέγατε σήμερα στις φοιτήτριες της Νομικής ότι

ήταν η συνταγή της επιτυχίας σας; Πρώτα θα έλεγα σε κάθε νέο άνθρωπο που ξεκινά τώρα να βρίσκει ένα επάγγελμα που τον γεμίζει, να έχει το θάρρος να πειραματιστεί μέχρι να φτάσει στη σωστή επιλογή. Η μόνη αλάνθαστη συνταγή είναι η επιμονή, η εργατικότητα και η αγάπη γι’ αυτό που κάνεις.

Τι δυσκολίες συναντήσατε ως γυναίκα, και δη Ελληνίδα; Πόσο εύκολο είναι για μία νομικό να βρεθεί ψηλά έξω

από τα γεωγραφικά όρια της χώρας της; Διστάζω να τις περιγράψω ως δυσκολίες. Προφανώς και η φύση της δουλειάς μου σημαίνει πολλές και απρόβλεπτες ώρες εργασίας, άγχος και μεγάλη πίεση κατά καιρούς. Θα ήταν ψέμα να σας πω ότι νιώθω κάθε μέρα έτσι, αλλά δε μεμψιμοιρώ. Γενικά, δεν έχω πολλή υπομονή για ανθρώπους που συνεχώς παραπονιούνται για πράγματα που είναι στον έλεγχό τους, γιατί φοβούνται να πάρουν ένα ρίσκο ή να δουλέψουν σκληρά. «Αν υπάρχει υγεία, όλα φτιάχνονται», αυτό είναι το μότο μου. «Σέβομαι όλες τις απόψεις και δεν κατακρίνω γυναίκες που ενδεχομένως κάνουν άλλες επιλογές. Αυτή είναι η ουσία του φεμινισμού για μένα, η πολυτέλεια της επιλογής για μια γυναίκα, χωρίς να παγιδεύεται σε στερεότυπα».

Ένας καινούριος νόμος στη Νορβηγία επιβάλλει στους influencers να αναγράφουν τη χρήση Photoshop και άλλων βελτιωτικών εφαρμογών εικόνας. Πιστεύετε ότι γίνονται βήματα μπροστά για να «χωρέσουμε» επί ίσοις όροις και

χωρίς ενοχές όλες οι γυναίκες στην κοινωνία; Για μένα όλα είναι θέμα αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης και πώς περνάμε τις αξίες αυτές στα παιδιά μας στην εποχή της αδιάσειστης κυριαρχίας της εικόνας. Women«Ιστορικά δεν έχει υπάρξει πιο ευνοϊκή στιγμή για τη γυναίκα επαγγελματία. Στον δυτικό κόσμο, έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο τα τελευταία 15 χρόνια». Έχετε ταλαιπωρηθεί από το “imposter syndrome”; Υπάρχουν γυναίκες που αυτομειώνονται, θεωρώντας πως ίσως δεν είναι αντάξιες της επιτυχίας τους. Αυτό το σύνδρομο είναι πράγματι πολύ πιο εμφανές στις γυναίκες. Βλέπω κάποιες που είναι εξαιρετικές στη δουλειά τους, αλλά ντρέπονται να ζητήσουν προαγωγή και αύξηση. Βλέπω, επίσης, πολύ συχνά την ενοχή της εργαζόμενης μητέρας που δε βλέπει το παιδί της αρκετά, σε αντίθεση με την περηφάνια του πατέρα που δουλεύει σκληρά. Εγώ πολύ συνειδητά δε νιώθω τύψεις που είμαι εργαζόμενη μητέρα, γιατί θεωρώ ότι το καλύτερο παράδειγμα που μπορώ να δώσω στον γιο μου είναι μιας οικογένειας όπου και οι δύο γονείς συμβάλλουν ισάξια. Η σύγχρονη γυναίκα βάλλεται πανταχόθεν για τη διατήρηση της τέλειας εικόνας. Ποια η άποψή σας για τον ρόλο που διαδραματίζουν τα social media σήμερα ως προς αυτό; Στην εποχή της αδιάσειστης κυριαρχίας της εικόνας, η ζωή για μια έφηβο σήμερα είναι αναμφίβολα πιο περίπλοκη απ’ ότι αυτή της δικής μας γενιάς του ’80. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ισχυρά μητρικά πρότυπα που να δείχνουν την αξία της γυναίκας σε όλες τις εκφάνσεις της, αλλά και πατρικά πρότυπα που να υποστηρίζουν και να γιορτάζουν την επιτυχία της γυναίκας. E.Φ. Η μοναδική ελληνίδα εταίρος (partner) σε διεθνή δικηγορική εταιρία, Όλγα Γαλαζούλα, σπούδασε στη Νομική Αθηνών και στο London School of Economics. Δικηγόρος Αθηνών και solicitor, βρίσκεται από το 2015 στην κορυφή της πυραμίδας της περίφημης Ashurst, κατέχοντας έναν ρόλο που ελάχιστοι καταφέρνουν να αγγίξουν. She Who Defends

G|FAVORITES M Women They Who Build Α Community έσα από το Women On Top, ποιος είναι ο κύριος στόχος σας; Π. Θ.: Να ανοίξουμε περισσότερο τη συζήτηση για την έμφυλη ισότητα. Στα άμεσα σχέδιά μας είναι δύο έρευνες που θα υποστηρίξουν αυτήν την προσπάθεια. Άλλο μεγάλο μας όραμα είναι η δημιουργία του Women Work Hub, ενός πυρήνα όπου θα μπορούμε να παρέχουμε co-working με φύλαξη παιδιών. «Μας ενδιαφέρει το πώς μια γυναίκα θα έχει ίσες ευκαιρίες για να βρει δουλειά, στην οποία θα αμείβεται ισότιμα, θα έχει τη δυνατότητα να επενδύσει στην προσωπική και οικογενειακή της ζωή και φυσικά να εξελιχθεί, όπως θα μπορούσε να κάνει στη θέση της ένας άνδρας». Στ. Κ. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η κοινωνία στα θέματα ισότητας; Π. Θ.: Γίνονται βήματα προς τα μπροστά, αλλά και προς τα πίσω. Και οι αλλαγές αυτές έχουν έρθει κυρίως από διεκδικήσεις των ίδιων των γυναικών. Για μένα η λέξη-κλειδί είναι η επαγρύπνηση. Αυτό που γίνεται στην Αμερική με τις εκτρώσεις μάς οδηγεί δεκαετίες πίσω. Να πω για το Ιράν; Δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε, και χρειάζεται όλο αυτό να είναι και θεσμικά κατοχυρωμένο, αλλά με πρακτική εφαρμογή, γιατί η αλήθεια είναι ότι το θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα, σε σχέση με άλλες χώρες, είναι από τα καλύτερα. Στ. Κ.: Αυτό που βλέπω είναι ότι αντιμετωπίζουμε αυτά τα ζητήματα ως γυναικεία, οπότε αφήνουμε τις γυναίκες να συζητάνε και να βρίσκουν λύσεις γι’ αυτά. Άντρες δε συμμετέχουν, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Και αυτό είναι πρόβλημα, γιατί εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να τα λύσουμε όλα μόνες μας, αλλά κι επειδή, όταν ασχολούμαστε εμείς αποκλειστικά, δημιουργείται μια δυσπιστία απέναντι στα θέματα ισότητας. Οπότε το ερώτημα είναι κατά πόσο θα μπορέσουμε να φτάσουμε στο βάθος που χρειάζεται, για να φέρουμε μια ουσιαστική αλλαγή. Βλέπεις ότι στο Ιράν συμμετέχουν και άντρες στις διαδηλώσεις, όμως αντίστοιχες κινήσεις δε συμβαίνουν σε άλλες χώρες. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι είναι ένα κοινωνικό και όχι ένα γυναικείο ζήτημα. GLOW δεκεμβριοσ 74|FEmAlE pOwER Το Women On Top προέκυψε από την ανάγκη της δημοσιογράφου «Ποτέ κανένας αγώνας της Στέλλας Κάσδαγλη να Ιστορίας δε θα πετύχαινε τους βρει υποστήριξη για το πώς στόχους του αν δεν ξεκινούσε από θα μπορούσε να συνδυάσει τα άτομα τα οποία είχαν το εμπόδιο. την επαγγελματική με την οικογενειακή της ζωή, μόλις η ίδια έγινε μητέρα. Αλλά, από το #MeToo και μετά, συνειδητοποιούμε ότι μόνες μας δεν τα μπορούμε όλα, χρειαζόμαστε συμμάχους». Π. Θ. Μαζί με την Πηνελόπη

Θεοδωρακάκου - Από όσα μοιράζονται μαζί σας οι

συνιδρύτρια- κινούν τα γυναίκες, ποια θεωρείτε ότι είναι ηνία ενός οργανισμού που τα μεγαλύτερα προβλήματα που αποσκοπεί σ’ έναν κόσμο αντιμετωπίζουν στον επαγγελματικό όπου όλες οι γυναίκες θα έχουμε ίσες ευκαιρίες. στίβο; Στ. Κ.: Πρώτο είναι η συμφιλίωση επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, κι αυτό έχει να κάνει με το πώς κατανέμουμε τη φροντίδα στην κοινωνία μας συνολικότερα. Είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, που επηρεάζει τη δυνατότητα των γυναικών να ανελιχθούν, τα επαγγέλματα που επιλέγουν και το πώς πληρώνονται. Αυτό έχει στη ρίζα του και το δεύτερο μεγαλύτερο κομμάτι, τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις, που ακόμη επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας και τη μεταχείριση των γυναικών. Σε σχέση με το πώς προχωράμε, σίγουρα έχουν γίνει βήματα, όμως η συζήτηση έχει ανοίξει στα αστικά κέντρα. Καμιά φορά ξεχνάμε ότι η κατάσταση στην περιφέρεια μπορεί να είναι πολύ διαφορετική. Ας περάσουμε στο multitasking… Π. Θ.: Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι η ανισοκατανομή των ευθυνών φροντίδας. Ότι μια εργαζόμενη μητέρα έχει να γυρίσει σπίτι και να «δουλέψει» διπλή βάρδια. Πρέπει να μάθουμε να εφαρμόζουμε να μην κάνουν οι γυναίκες περισσότερο multitasking, αλλά οι άντρες, το άλλο μισό, να αναλάβουν ισότιμα τις ευθύνες φροντίδας. «Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να κατηγορούμε τον φεμινισμό. Μπορεί να έχει πάρει μία διαφορετική έννοια μέσα στα χρόνια, αλλά στην καρδιά του είναι η διεκδίκηση της ισότητας των φύλων και τίποτα παραπάνω». Στ. Κ.

Συζητώντας για τη μητρότητα, πώς βλέπετε μέσα από την εμπειρία σας την κοινωνία να ανταποκρίνεται στο

συγκεκριμένο θέμα; Στ. Κ.: Δε νομίζω ότι έχουμε προχωρήσει, ιδιαίτερα για δύο λόγους. Ο ένας είναι διότι δυσκολευόμαστε να δούμε τη γυναίκα ως κάτι άλλο πέρα από μητέρα. Αισθανόμαστε ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι του κάθε ρόλου της, οπότε αυτό χρωματίζει και την αντιμετώπισή μας απέναντι σε όλες. Ο δεύτερος είναι ότι συζητάμε για τις γυναίκες λες και είναι οι μόνες γονείς. Αν δε δούμε πώς οι άντρες μπορούν να συμμετάσχουν στη φροντίδα της οικογένειάς τους, τότε οι γυναίκες δεν μπορούν να εξελιχθούν σε άλλους τομείς. Μ.Α.

She Who Connects Startuppers

Tι δυσχεραίνει την ενασχό-

ληση των γυναικών με

τις startups; Αυτό που παραμένει σοκαριστικό είναι το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό χρηματοδότησης που δέχονται, το οποίο κινείται μεταξύ 1,7%-2,0%. Επιπλέον, η ίδρυση μιας τέτοιας εταιρίας απαιτεί, κατά την έναρξή της, αμέριστη προσπάθεια των founders. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες καλούνται ν’ ασχολούνται ταυτόχρονα με δύο δουλειές: την εργασία από την οποία βιοπορίζονται και τα πρώτα βήματα της startup τους. Οι κυριότερες δυσκολίες επικεντρώνονται στο κομμάτι «οικογένεια», όπου η ύπαρξη παιδιών είναι ανασταλτικός παράγοντας της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ακόμη και για όσες καταφέρνουν να τα συνδυάζουν, όμως, οι προσπάθειες είναι πιο έντονες. Δεύτερον, τα στερεότυπα, τόσο σε επίπεδο συνεργατών όσο κι επενδυτών, οδηγούν τις γυναίκες ν’ αντιμετωπίζονται με περισσότερη κριτική. Δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις που, κατά την παρουσίαση της επενδυτικής πρότασης, οι ερωτήσεις που απευθύνουν οι επενδυτές στις γυναίκες founders σχετίζονται με τις δυσκολίες που πρόκειται ν’ αντιμετωπίσει μία επιχείρηση, ενώ αντίστοιχα οι άνδρες ερωτούνται για τα μελλοντικά, δυναμικά σχέδιά τους.

Ως Διευθύντρια του Female Founders’ Startups

Cluster του ICC Women

Hellas, η Μαρία Χαλά επικεντρώνεται στην ανάδειξη των γυναικών startuppers κι επενδυτών είτε ως angel investors ή ως venture capitalists και μέσα από οργανωμένες δράσεις στέκεται στο πλευρό τους για τη διεκδίκηση ίσων ευκαιριών στον τομέα της επιχειρηματικότητας. φαινόμενο των “quite quitters”. Είναι αυτός και ο λόγος που προκύπτουν και νέες startups από γυναίκες; Η άνθηση και η επικράτηση τέτοιου είδους εταιριών συμπίπτει, κατά κύριο λόγο, με την έντονη οικονομική κρίση που βίωσαν οι παγκόσμιες οικονομίες τα προηγούμενα 15 χρόνια. Έτσι, όχι μόνο νέοι, αλλά κι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας, είτε λόγω χαμηλών αποδοχών ή υψηλού ποσοστού ανεργίας, κατευθύνθηκαν στη νεοφυή επιχειρηματικότητα.

Ποια βήματα θεωρείτε πως πρέπει να γίνουν ώστε να μπορέσουν ν’ αναδειχθούν οι γυναίκες-επιχειρηματίες;

Καταρχήν, πρέπει να κατανοήσουμε ότι η επιχειρηματικότητα είναι αυτό που συνηθίζουμε πλέον ν’ αποκαλούμε “soft skills”. Όπως πλέον θεωρούνται δεδομένες οι βασικές γνώσεις χρήσης ενός υπολογιστή, έτσι και το entrepreneurial mentality είναι πλέον αναγκαίο. Για να μπορέσει, όμως, ν’ αναδειχθεί η γυναικεία επιχειρηματικότητα, θα πρέπει το επιχειρείν να ξεκινήσει να διδάσκεται από μικρή ηλικία.

«Όσες προσπάθειες και να γίνονται, το ποσοστό των startups με γυναίκες ιδρύτριες παραμένει στο 15% του συνόλου σε παγκόσμιο επίπεδο. Φυσικά, στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο». «Οι γυναίκες έχουν αποδείξει την αξία της συμμετοχής τους στο επιχειρείν. Μέσα από τη μεθοδικότητα και το στοχευμένο ρίσκο που αναλαμβάνουν, καταλαμβάνουν επάξια ισότιμο ρόλο στις σύγχρονες οικονομίες».

Μέχρι σήμερα τι έχει αποδειχθεί πως οι γυναίκες μπορούν να καταφέρουν με μεγαλύτερη επιτυχία ως leaders

καινοτόμων projects; Οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι εξαιρετικές στο κομμάτι της οργάνωσης, που ίσως είναι και μέρος της φύσης τους. Επίσης, αντίθετα με την επικρατούσα λανθασμένη άποψη, αναλαμβάνουν ρίσκο και σε καμία περίπτωση δεν είναι συντηρητικές. Το στιλ αντιμετώπισής τους είναι σε πολλές περιπτώσεις πιο σωστά δομημένο, γεγονός που μακροπρόθεσμα αποδίδει. «Το γεγονός ότι παραδοσιακά τα ποσοστά ανεργίας στις γυναίκες είναι υψηλότερα σε σχέση με τους άνδρες έχει οδηγήσει αρκετές στην ίδρυση μιας startup».

Στη σύγχρονη εποχή, παρατηρούμε να επικρατεί το Τι επηρεάζει σε μεγαλύτερο βαθμό την επιτυχία των γυναικών

στο επιχειρείν; Η ομάδα των συνεργατών τους και ιδιαίτερα των συν-ιδρυτών της επιχείρησης. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει κατανόηση και στήριξη από όλες τις πλευρές, προκειμένου οι συν-ιδρυτές να προάγουν τα καλύτερα σημεία της επαγγελματικής προσωπικότητάς τους.

Ποιους από τους στόχους σας έχετε πετύχει ως επικεφαλής

του cluster των startups του ICC Women Hellas; Αφενός, την ανάγκη προώθησης και προβολής ελληνίδων startuppers, δημιουργώντας role models ικανά να επηρεάσουν κι άλλες γυναίκες να ασχοληθούν με την καινοτόμο νεοφυή επιχειρηματικότητα. Αφετέρου, την ανάγκη εγκαθίδρυσης και προώθησης ενός community από ελληνίδες business angels, επενδυτριών, δηλαδή, που σε αρχικό στάδιο θα χρηματοδοτούν και θα στηρίζουν startups. Μ.Α.

Κατακτώντας την κορυφή

Η Χριστίνα Γεωργάκη είναι μια νέα νομικός, που μετρά ήδη πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό της. Με ξεκάθαρη ματιά για τη ζωή και στόφα ηγέτη, δεν απορούμε που αυτήν τη στιγμή απέχει μόλις δύο χρόνια από το να τοποθετήσει τον τίτλο «Δόκτωρ» δίπλα από το όνομά της.

ΣυΝΕΝΤΕυΞΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΔΟυΚΟυΜΟΠΟυΛΟυ ΦΩΤοΓρΑΦιΑ ΑρΗσ ρΑμμοσ

υτό δεν είναι ακόμη ένα success story. Η Χριστίνα Γεωργάκη έχει διεκδικήσει σθεναρά όσα έχει κατακτήσει. «Χωρίς κόπο και σκληρή δουλειά δεν πας πουθενά», μου τονίζει, κι έχει απόλυτο δίκιο. Κάτω των 40, υποψήφια Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Warwick στην Αγγλία -7ο στην παγκόσμια κατάταξη στο είδος του- και μητέρα ήδη από τα 28 της χρόνια, η ίδια μου εξομολογείται από το corner office της με θέα το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης ότι: «Δεν υπάρχουν μυστικά. Γνώρισε πώς θέλεις να είναι η ζωή σου και κάνε ό,τι μπορείς για να το πετύχεις». ΜΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΑ ΙΔΕΩΔΗ Ρωτώντας την πώς και πότε πήρε την απόφαση να ασχοληθεί με τη δικηγορία, αντιλαμβάνομαι ότι το «μικρόβιο» δυνάμωνε από μικρή ηλικία μέσα της: «Ήμουν στα πρώτα χρόνια του δημοτικού όταν ανακοίνωσα στους γονείς μου ότι θα γίνω δικηγόρος. Έμεινα σταθερή σε αυτήν μου την επιλογή και στο μηχανογραφικό μου έβαλα μόνο τρεις σχολές: τις τρεις Νομικές. Δεν υπήρξε ποτέ για μένα δεύτερο σενάριο. Ήταν προαποφασισμένο μια ζωή ότι θα γίνω δικηγόρος. Είμαι πολύ οργανωτική και στοχοπροσηλωμένη. Παράλληλα, ανιχνεύω τον χώρο γύρω μου, ανακαλύπτω τι μου ταιριάζει, αλλά και αντιλαμβάνομαι το σωστό timing, μεταβάλλοντας ραγδαία τους σκοπούς μου, ανάλογα με τις απαιτήσεις της αγοράς. Ό,τι εμφανιζόταν μπροστά μου, το αξιολογούσα ανάλογα. Ήταν πάντα “take it or leave it”. Τελείωσα τη Νομική Θεσσαλονίκης, στη συνέχεια έκανα ΜBA στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, κι έπειτα έφυγα part-time για το Λονδίνο, κάνοντας Διαμεσολάβηση και Διεθνή Διαιτησία. Κάπου στο ενδιάμεσο πραγματοποίησα στο Harvard το Μasterclass για διαπραγματεύσεις για δικηγόρους και σήμερα είμαι υποψήφια Διδάκτωρ στο Warwick Business School, ενώ εργάζομαι στον χώρο των άμεσων ξένων επενδύσεων, δουλεύοντας με διεθνές πελατολόγιο. Μοιράζω τον χρόνο μου μεταξύ Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Λονδίνου. Ξεκινάω την ημέρα μου στις πέντε το πρωί με επενδυτές από το Χονγκ Κονγκ και καταλήγω το βράδυ με πελάτες στο Σιάτλ». ΝΕΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ Γνωρίζοντας από κοντά μια τόσο δυναμική κι επιτυχημένη γυναίκα, μου είναι αδύνατον να μη συζητήσω μαζί της για τις νέες επαγγελματικές τάσεις που απασχολούν όλο και περισσότερες από εμάς. Η ίδια ξεκαθαρίζει: «Το “soft quitting”, το “imposter syndrome” κ.ά. είναι κατάλοιπα των ’90s, όταν έγινε κατάχρηση στον εργασιακό χρόνο των γυναικών, κι αυτό βγήκε στην επιφάνεια. Η πανδημία, από την άλλη, επαναπροσδιόρισε τις αξίες και τον τρόπο ζωής όλων. Μια απόσυρση σε λιγότερες ώρες εργασίας δε σημαίνει ότι θέλω να είμαι λιγότερο αποδοτική ή ανταγωνιστική. Αντιθέτως, μαρτυρά ότι επιθυμώ να δοκιμαστώ και σ’ έναν ακόμη τομέα δραστηριότητας. Δεν αποτελούν σίγουρα

aπαθογένεια της εποχής. Ένα “soft quitting” μπορεί να είναι ένα μεταβατικό διάστημα για μια γυναίκα που δεν την καλύπτει πλέον μια δουλειά». ΠΟΛΛΑΠΛΟΙ ΡΟΛΟΙ Ως μητέρα δύο παιδιών, μοιάζει σχεδόν ηρωικό το γεγονός ότι καταφέρνει να συνδυάζει την επιχειρηματική και ακαδημαϊκή καριέρα με την οικογενειακή ζωή. Κι όμως, η Χριστίνα έχει βρει τον τρόπο να ισορροπεί ανάμεσα και στις πιο δύσκολες υποθέσεις. «Δεν είδα ποτέ τη μητρότητα ως μια δυσκολία. Οι κόρες μου, Ηρώ και Λήδα, είναι ό,τι πιο σπουδαίο έχω καταφέρει. Είμαι ευλογημένη που τις έχω. Η μητρότητα σου μαθαίνει να συμβιβάζεσαι με το γεγονός ότι δεν μπορείς να είσαι τέλεια παντού. Κάνεις την ειρήνη σου με αυτό εσωτερικά. Πολλές φορές νιώθεις ενοχές που δεν περνάς όσο χρόνο θα ήθελες με τα παιδιά σου, αλλά τουλάχιστον προσφέρεις ένα role model, που σίγουρα θα τους χρειαστεί στη μετέπειτα ζωή τους. Η εξέλιξή τους δε με φοβίζει, ωστόσο με κάνει να δουλεύω πάνω στο να πάρουν τις σωστές αποφάσεις μόνες τους για το πώς θέλουν να πορευτούν στη ζωή τους, ώστε να γίνουν ευτυχισμένες», μου εξηγεί. ΚΩΔΙΚΑΣ ΑΞΙΩΝ Μιλώντας για την οικογένεια, συγκινείται. Πρόκειται για μια γυναίκα που από μικρή έμαθε την έννοια της προσαρμοστικότητας, καθώς με μπαμπά στρατιωτικό αναγκάστηκε να ζήσει μια νομαδική ζωή, η οποία, ωστόσο, της χάρισε τα εφόδια που την έφτασαν στην κορυφή. «Γρήγορα έμαθα ότι τίποτα δεν έρχεται μόνο του και χωρίς προσπάθεια. Τίποτα δε χαρίστηκε ποτέ σε κανέναν. Κάτι που δεν το δούλεψες και δεν το αξίζεις δε θα σου μείνει στα χέρια. Σίγουρα δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τον παράγοντα τύχη, ωστόσο η συστηματική προσπάθεια είναι αυτή που στο τέλος θα ανοίξει την πόρτα της!» υποστηρίζει. Και κάπου εκεί αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν αυτό είναι κάτι που προσπαθεί να περάσει και στα δικά της παιδιά, με εκείνην να μου απαντάει: «Εννοείται. Αυτά μαζί με ισορροπία, ασφάλεια και άπειρη αγάπη. Χρειάζεται τίποτα άλλο;» ΒΛΕΨΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Παρακολουθώντας την έντονη δραστηριότητά της στα κοινά αλλά και τον καθαρό λόγο της, τη ρωτώ αν θα έστρεφε το ενδιαφέρον της στην πολιτική – κάτι που, όπως μου εκμυστηρεύεται, δεν αποκλείει: «Πράγματι, η ενασχόληση με τα κοινά υπήρχε πάντα στη ζωη μου, άλλωστε είμαι εκλεγμένο μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας. Ωστόσο, αυτήν τη στιγμή προτεραιότητά μου είναι οι ακαδημαϊκοί μου στόχοι. Ήθελα πάντα να συμβάλλω στην επιστήμη και την έρευνα, για να δείξω ότι οι Ελληνίδες, οι μητέρες, όσες διαθέτουμε καριέρα, μπορούμε να είμαστε εξίσου επιτυχημένες και στον ακαδημαϊκό κόσμο. Αυτό είναι ένα στοίχημα για μένα και το μήνυμα που θέλω να περάσω».

Η μητρότητα σου μαθαίνει να συμβιβάζεσαι με το γεγονός ότι δεν μπορείς να είσαι τέλεια παντού. Κάνεις την ειρήνη σου με αυτό εσωτερικά.

hΑλεξία Χατζηπαρασίδου ζει το πάθος της για την επιστήμη και γίνεται μέρος των τελευταίων επιστημονικών εξελίξεων στον τομέα της, με τα ενδιαφέροντά της να εστιάζουν στην εφαρμογή μοντέρνων μεθόδων κρυοσυντήρησης ωαρίων και εμβρύων και θεραπείας της αζωοσπερμίας. Eστιάζει και στην επιστημονικά ανδρική υπογονιμότητα, η οποία αποτελεί ένα «μυστήριο» που πρέπει να διαλευκανθεί. Εδώ και τρεις δεκαετίες έχει βοηθήσει χιλιάδες ζευγάρια στην προσπάθειά τους για την απόκτηση παιδιού, όντας δίπλα τους σε κάθε τους βήμα. Eίναι η πρώτη γυναίκα Κλινική Εμβρυολόγος στην Ελλάδα που πριν από περίπου 20 χρόνια ανέλαβε την πρωτοβουλία ίδρυσης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στη Θεσσαλονίκη, η οποία εξελίχθηκε στην Κλινική Γονιμότητας Embryolab, αποδίδοντας και το Embryolab Academy, μία εκπαιδευτική και ερευνητική μη κερδοσκοπική ακαδημία για επιστήμονες της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής απ’ όλο τον κόσμο. ΕΝΑΣΥΧΝΟΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Η ανδρική υπογονιμότητα αφορά σε πολλά εκατομμύρια ανδρών παγκοσμίως. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι περίπου στο 50% των ζευγαριών που δυσκολεύονται να συλλάβουν εμπλέκεται ο ανδρικός παράγοντας. Άλλες έρευνες αποδεικνύουν μια ανησυχητική σταδιακή πτώση της ποιότητας του σπέρματος παγκοσμίως. «Ο αριθμός των ανδρών με τέτοια διάγνωση είναι μεγάλος και στο μέλλον θα είναι ακόμη μεγαλύτερος. Προηγουμένως, η επιστήμη στον χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής επικεντρωνόταν στην επίλυση θεμάτων γυναικείας υπογονιμότητας. Αυτός είναι ο λόγος που η αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας βρίσκεται στους βασικούς άξονες του δικού μου ερευνητικού έργου», δηλώνει. ΣΗΜΕΙΑΠΡΟΟΔΟΥ Σήμερα, το βέβαιο, όπως τονίζει η ίδια, είναι ότι στο θέμα της ανδρικής υπογονιμότητας είμαστε πολύ καλύτεροι απ’ ό,τι παλιότερα: «Από 1992, χάρη στη μέθοδο της μικρογονιμοποίησης, εκατομμύρια άνδρες έχουν αποκτήσει τους δικούς τους βιολογικούς απογόνους. Σήμερα, η πλειοψηφία των ζευγαριών με διάγνωση ανδρικής υπογονιμότητας παραπέμπεται σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Όμως, τα θεραπευτικά μέσα για την αποκατάστασή της παραμένουν δυστυχώς πολύ περιορισμένα». Μέσα από την επιστήμη που υπηρετεί, ωστόσο, έχει έναν κομβικό ρόλο να επιτελέσει ως προς αυτό. Ο Κλινικός Εμβρυολόγος καλείται να αξιοποιήσει όλα τα εργαλεία επιλογής σπερματοζωαρίων, τη συνεχώς αυξανόμενη γνώση και τεχνολογία, προκειμένου να εξασφαλίσει τις καλύτερες προϋποθέσεις γονιμοποίησης και πατρικής υποστήριξης. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΡΕΥΝΑ Μέσα από την ανήσυχη ματιά της επιστήμονα, η Αλεξία Χατζηπαρασίδου σήμερα προχώρησε ένα βήμα παραπέρα στην έρευνά της κι εμπνεύστηκε το διαγνωστικό πρόγραμμα “Spermogene”, ένα όνειρο που ευελπιστεί να μας οδηγήσει σ’ ένα καλύτερο αύριο, όπου η ανδρική υπογονιμότητα θα μπορεί να θεραπευτεί. «Οι επιστήμονες του Embryolab ενώσαμε τις δυνάμεις μας με συναδέλφους του εργαστήριου ΒΙΟΖ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και, με την υποστήριξη 1.800 και πλέον εθελοντών μας, δημιουργήσαμε μια τεράστια βάση γενετικών δεδομένων γόνιμων και υπογόνιμων ανδρών. Η αποκρυπτογράφησή τους θα μας οδηγήσει σε σημαντικά συμπεράσματα για τους μηχανισμούς που ελέγχουν τη γονιμότητα ενός άνδρα και στην ανάπτυξη ακριβέστερων διαγνωστικών εργαλείων και θεραπευτικών μέσων. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος αναμένουμε την παρουσίαση της νέας, ακριβέστερης πρωτοποριακής εξέτασης της ανδρικής γονιμότητας μέσα από λήψη αίματος», μας εξηγεί. Αυτό το εγχείρημα δείχνει να οδηγεί σε μία σειρά από επιστημονικά συμπεράσματα πολύτιμα για τον κλάδο της: «Στόχος μας ήταν να διευκρινιστεί η γενετική βάση της ανδρικής γονιμότητας και να αναγνωριστούν τα γονίδια που ευθύνονται γι’ αυτήν. Ένα παρακλάδι αυτού του ερευνητικού έργου είναι η μελέτη της γενετικής βάσης της μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας. Τα δεδομένα που προκύπτουν υπόσχονται να ρίξουν φως σε καλά κρυμμένα μυστικά». ΘΕΣΗΕΥΘΥΝΗΣ Η ανάγκη για επικοινωνία στον χώρο της είναι μεγάλη και οι άντρες δεν αποτελούν εξαίρεση. Θέλουν κι αυτοί να καταλάβουν τι σημαίνει αυτό που τους απασχολεί και τι αντίκτυπο μπορεί να έχει στη ζωή και στην προοπτική της πατρότητας, γι’ αυτό και την εμπιστεύονται. «Όλα αυτά τα χρόνια είχα την τιμή να μοιραστώ τις αγωνίες χιλιάδων ζευγαριών με διάγνωση ανδρικής υπογονιμότητας και να είμαι δίπλα τους στην προσπάθεια απόκτησης παιδιού. Είμαι πραγματικά ευγνώμων γι’ αυτό κι εύχομαι σύντομα η Επιστήμη να τους χαρίσει ακόμη πιο αποτελεσματικές λύσεις». Info: www.embryolab.eu, www.embryolab-academy.org

Πάθος για την επιστήμη

Η ανδρική υπογονιμότητα, είναι γυναικεία υπόθεση. Μία επιστήμονας ηγείται των εξελίξεων. Η Αλεξία Χατζηπαρασίδου, Σύμβουλος Κλινικής Εμβρυολογίας, PMI Επαγγελματίας Διαχείρισης Ρίσκων, Διευθύντρια Embryolab Academy, Συνιδρύτρια Embryolab, προσφέρει την εμπειρία της στη λύση ενός θέματος που παραμένει πρόκληση.

ΣυΝΕΝΤΕυΞΗ ΜΑΡΙΑ ΑΡΑΜΠΑΤΖΙΔΟυ